1.Shembull:
Dy pe pers rson onaa ven vendo dosi sin n te kr krij ijoj ojne ne nj njee bi bizn znes es me nje nje ka kapi pita tall fi fill lles esta tarr pr prej ej 10 100. 0.00 000 0 eur euro. o.E E gjit gj ithe he sh shum umaa sh shko kon n pe perr finan financi cimi min n e arkes arkes (a (akt ktiv ivee mo mone neta tare re)) ,ne ,ne mase mase 60 60.0 .000 00 eur euro, o,dh dhee akti ak tive ve te qe qend ndru rues eshm hmee 40 40.0 .000 00 euro. euro.T Te pa pasqy sqyro rohe hett ne bilanc bilanc::
AKTIVE
SHUMA
DETY.dhe DETY.dhe VET KAPITALI
SHUMA
1 .Akt. Qarkulluese -arka
60000 €
- Kapitali aksionar
100000 €
Dety.dhe kapi.aks. Gjithesejt
100000 €
2.Aktiv. Te qendr. -makinerite paisjet Aktive gjithsejt
40000 € 100000 €
2.Shembull: Per te filluar prodhimin shoqeria tregtare blen 30.000 €,kjo blerje realizohet me kredi tregtare me afat 30 dite.Per shkak te ketij transaksioni aktivet rriten per 30.000 €,duke pasur si burim kredine tregtare nga furnitori i stofit.
Me tej per prerjen e stofit shoqeria tregtare shpenzon 25.000 €,per shpreblimin e punonjsve,Shpenzime te cilat ne masen 15.000 € mbulohen brenda periudhes ne fjale dhe 10.000 € do te mbulohen ne periudhat e mevonshme(shpenzime te llogaritura).Pas ketyre veprimeve bilanci do te duket si vijon : AKTIVE
SHUMA
1 .Akt. Qarkulluese -arka
45000 €
a)
Stofi
b)
Shpenz. per produk. 25000 €
Ak. Gjithsejt
- furnitorë
30000 €
- detyrime per paga
10000 €
Pasive korente gjiths.
40000 €
30000 € 100000 €
2.Akt. Kryesore -makineri e impiante
SHUMA
1.Pasive korente
-rez ne ½ e produkteve
Ak. qarkulluese gjiths.
DETY.dhe VET KAPITALI
2.Kapitali aksionar
100000 €
Dety.dhe kapi.aks. Gjithesejt
140000 €
40000 € 140000 €
Kjo tregon se shtimi i aktiveve ne 140.000 eshte shkaktuar nga rritja e aktiveve qarkulluese.Kapitali qarkullues neto ,pra diferenca midis aktiveve qarkulluese dhe pasives rrjedhese nuk ka ndryshuar (100000-40000) ne krahasim me bilancin nr 1. Raporti rrjedhes eshte 2.5 (100.000/40.000) =2.5 Raporti i marrjes se borxhit eshte 28.6% apo 40.000/140.000=0.2857*100= 28.6% Si pasoje gjendja financiare e shoqerise tregtare po keqesohet.Ne qofte se ajo do te synonte te merrte hua,do te kishte te veshtire per ta justifikuar para kreditorit,pasi veshjet pjeserisht te bera,nuk do te ishin te preferuara si garanci per kreditorin.
Metodat e parashikimit financiar Metodat e perqindjes mbi shitjet: Menyra me e thjeshte e parashikimit te nevojave financiare eshte ajo e % mbi shitjet. Nje shoqeri per vitin 2010 realizoi shitje prej 1.500.000 €. Norma e fitimit pas tatimit eshte 4%.Gjate vitit shoqeria fitoi 40.000 € (pa tatim),paguan dividendë 20.000 €. Kete % (pagimi i dividendit prej 50%),do ta ruajë edhe ne te ardhmen.Sa do te jene nevojat financiare te shoqerise ne qofte se shitjet gjate vitit 2011 arrijne ne 1.800.000 €,dhe si do te financohen ato. Te supozojme me 31.XII.2010. AKTIVE
SHUMA
1 .Akt. Qarkulluese -arka
DETY.dhe VET KAPITALI
SHUMA
1.Pasive korente 20.000 €
-furnitorë
150.000 €
-klientë
200.000 €
-tatime
50.000 €
-rezerva
235.000 €
-paga
25.000 €
Ak. qarkull gjiths.
450.000 €
Pasive korente gjiths.
225.000 €
AKTIVE
SHUMA
DETY.dhe VET KAPITALI
SHUMA
2.borxhi afatgjate -obligacione hipotekare 2.Ak.te qendrueshme
250.000 €
neto Ak. Gjithsejt
700.000 €
125.000 €
3.kapitali i vet -aksione te zakonshme
150.000 €
-fitimi i pashprendare
200.000 €
Dety.dhe kapi.aks. Gjithesejt
700.000 €
Nga bilanci verejme zerat e bilancit qe luhaten drejtperdrejt ne varesi te vellimit te shitjeve.nje nivel me i larte i shitjeve kerkon me shume para ne arke per transaksione,me teper kredi ne drejtim te kilenteve,nivel me te larte rezervash me shume investime ne aktivet qarkulluese. Ne kushtet kur kapaciteti egzistues i makinerive e paisjeve shfrytezohet plotesisht ,edhe aktivet e qendrueshme duhen rritur me rritjen e vellimit te shitjeve.
Ndersa sa i perket zerave te pasivit,ndjeshmeri ndaj vellimit te shitjeve kane furnitoret,detyrimet per paga tatime. Persa i perket borxhit afatgjate,fitimit te pashprendare dhe kapitalit aksionar per shkak te rritjes se aktiveve te qendrueshme edhe ato do te rriten,por rritja e tyre nuk eshte perpjestimore me vellimin e shitjeve. Per shembull ne qofte se shoqeria do te ndryshoje % e pagimit te dividendeve,kjo ndikon ne tre zerat :ne madhesine e fitimit te pashprendare,emetimin e aksioneve te reja dhe madhesine e borxhit afatgjate. Bilanci me 31.12.2010 (ne %) AKTIVE -arka
SHUMA 1.3
DETY.dhe VET KAPITALI -furnitorë
-klientë
13.0
-paga dhe tatime
-rezervat
15.3
-det.hipotekare(oblig.)
-aktive te qendr.
16.7
-fitimi i pashprendarë
Aktive gjithsejt
46.3
Dety.dhe kapi.aks. Gjithesejt
SHUMA 10.0 2.0
12.0
Aktivet-detyrimet= 46.3-12.0=34.3 AKTIVET Arka: 20.000/1.500.000=0.0133*100=1.33------- parat e gatshme/shitjet Klientet: 200.000/1.500.000=0.133*100=13.0 Rezervat:230.000/1.500.000=0.153*100=15.3 Akt.qendrueshme: 250.000/1.500.000=0.166*100=16.66~16.7 PASIVET Furnitoret: 150.000/1.500.000=0.1*100=10.0 Pagat: 25000/1.500.000=0.166*100=1.66~2 Per qdo rritje prej 100 € te shitjeve,aktivet duhet te rriten 46.3 € Kjo nevoje do te financohet: - Nga
rritja e furnitoreve dhe pasives per 12 €
- Nga
rritja e burimeve afatgjata dhe kapitalit per 34.3 €
Ne shembullin tonë shitjet rriten nga 1.500.000 € ne 1.800.000 €,rritja eshte me e madhe per 300.000,meqense per kete rritje duhen 46.3% e burimeve afatgjate,ato do te jene 100.000 €,fitimi do te jete 72.000,pra 1.800.000*4% =72000, ndresa 72.000*50%=36.000 €,kemi rritje dividendi
Nga nevojat prej 100.000 € zbresim 36.000 €,pjesa tjeter do te mbulohet nga huatë afatgjate ose shitjet e aksioneve te reja te zakonshme. 300.000 € * 46.3-12.0/100=100.000 € Burime e mbulimit do te jene: a)
Rritja e fitimit te pashprendarë
1.800.000*4% =72.000 € rritje fitimi 72.000*50% =36.000 € pagesa dividendi 72.000-36.000=36.000 € rritja e fitimit te pashprendarë b)
Borxhi afatgjate dhe shitja e aksioneve te reja(nevojat per financim te jashtem)
100.000-36.000=64.000 € Ne qofte se vellimi i shitjeve per vitin 2011 do te jete 1.560.000 € me rritje 4 %. Fitimi do te rritej per : 1.560.000 € *4 % = 62.400 € Fitimi i pashprendarë per : 62.400* 50% = 31.200 €. Pra e tere nevoja mbulohet nga rritja e financimit dhe nuk lind nevoja per financim te
Shembull:
F ondet e nevojshme shtese -AF N
Supozojme se nje shoqeri ka aktivet dhe pasivet gjithsejt 2.000 mije €,shitjet gjithsej 3.000 mije €,fitimin gjithsej 114 mije €,burimet afatshkurtra spontane (llogarite e pagushme 40 mije € dhe detyrimet tjera afatshkurtra 160 mije €) pra 200 mije €,rritjen e shitjeve 10 % ose 300 mije €, % e pagimit te dividendeve 50.88 % . AFN = ( A*/S)∆S-(L*/S)∆S-MS1(1-d) =( 0.67*300)-(0.067*300) – (0.038*3300) (1- 0.509) = 201- 20,1- 61,571 = 119 mije €. 1.A*/S- rritja e aktiveve kur rriten shitjet 2000/3000= 0.667,pra per qdo 1 euro rritje shitje kemi 0.67 € rritje aktive 2. L*/S – rritja e burimeve spontane ne % ndaj shitjeve (40+160)mije /300 mije € = 0.667*10 %=0.067 €.Pra per 1 euro rritje shitjesh kemi 7 cent rritje burimesh spontane. 3. S1-shitjet e planifikuara per vitin e ardhshem 3000*10%= 300+3000=3300 € 4. ∆S- ndryshimi i shitjeve 3300-3000=300 mije € .
5. M- marzhi i fitimit 114 mije € /3000 € =0.0380 ose 3.8 % ,pra shoqeria fiton 3.8 euro per 100 euro shitje.
6. d- raporti i pagimit te dividendeve 58/114 = 0.5088 ose 50.88 % Pra me rritjen e shitjeve 300 mije € ,duhet rritje aktive 200 mije € . Kjo rritje duhet te financohet : a)
Rritja e burimeve spontane 20 mije €
b)
Rritja e fitimit te pashprendarë 62 mije €
c)
Burimet jashte financimit 119 mije €.
Shembull : Le te supozojme se nje shoqeri prodhimesh ushqimore ka raportet ne vijim : A*/S = 1.6 L* /S = 0.4 MF = 0.10 ose 10 % Raporti i pagimit te dividendit 0.45 ose 45 % Shitjet
itit t kalu
ja
100 mij
∆S = So g, S1=So (1+g) , g- % rritjes se shitjes AFN = ( A*/S) ∆S- MS1(1-d) -(L*/S) ∆S 0= 1.6( 100 g) – 0.4 (100g) -0.10 [100(1+g) * 0.45 ] 0= 160g-40g-0.045 (100+100g) 0= 160g-40g-4.5-4.5g 160g-40g-4.5g = 4.5 115.5 g = 4.5 g=4.5/115.5 g= 0.0389 * 100 g= 3.8 % Kjo eshte rritja e mundshme pa marre financim te jashtem. Metoda e % se shitjes perdoret me efektivitet per parashikimin e ndryshimeve relativisht afatshkurtera te nevojave financiare.
Pasqyrat financiare PR O- F ORMA Pasqyrat financiare behen duke shumezuar shitjet per vitin vijues me nje plus norma e parashikuar e rritjes 25 % ( g) Shitjet 1200 S1= So(1+g) = 1200 (1+25%) = 1200*1.25= 1500 €
Llogaritja e fondeveshtese ne shfrytezimin e plote te kapaciteteve EFN = Ao/So (S1-So)- (PM)(S1)(b) So-shitja vijuese S1-shitja e planifikuar So (1+g) g-norma e planifikuar e rritjes se shitjes Ao- mjete e lidhura drejperdrejt me shitjet Lo-detyrimet e lidhura drejtperdrejt me shitjet PM-profiti margjinal= (te ardhurat neto/shitjet) b- norma e mbajtjes = shtesa e fitimevve te pashprendara /ardhura neto
EFN= Ao/So(S1-So)-Lo/So(S1-So)-(PM)(S1)(b) | | | | nevojat kerkesa per rritja rritja e fitimit shtese rritje te spontane te mbajtur (te jashtme) mjeteve e detyrimeve financiare
Shembull : Ne kushte te kapacitetit te plote
Ne kete rast perdoret bilanci i gjendejes dhe pasyqra e te ardhurave per te percaktuar nevojen e fondeve shtese,ne kushtet kur mjetet fikse shfrytezohen me kapacitet te plote,ndersa norma rritjes eshe 25 %. Shitjet :1200 euro,mjetet:2000,dety:400,So= 1200,PM=210/1200 S1= So(1+g)= 1200(1+25%)= 1200*1.25=1500 € EFN= 1200/1200(1500-1200)-400/1200(1500-1200)-(210/1200)(1500) (140/210) EFN=(1.67*300)-(0.33*300)-(0.18*1500*0.67)= 501-99-175.87=226.13
Rasti kur shfrytezohen plotesisht kapacitetet
SFC= So/ % e kapacitetit So- 1200 Kapac - 60% SFC= 1200/0.60= 2000
Ne qofte se shitjet e planifkuara jane me te vogla nga kapaciteti I plote I shitjes atehere kapacitetet fikse nuk kane nevoje te rriten,per te mbeshtetur nivelin e planifikuar te shitjeve. Ne qofte se shitja planifikuese eshte me e madhe nga kapaciteti I plote I shitjes ,atehere mjetet fikse duhet te rriten.
Rasti I -rë Kur shitjet e planifikuara jane me te vogla ose te barabarta me kapacitetin e plote te shitjes EFN. S1= So (1+g)= 1200(1+0.25)= 1500 € SFC= 1200/0.60= 2000 € Ne qofte se shitja e planifikuar eshte nen kapacitetin e plote te shitjes ,atehere EFN llogaritet :
EFN= Ao/So(S1-So)-Lo/So(S1-So)-(PM)(S1)(b) EFN= 1200/1200(1500-1200)-400/1200(1500-1200)-(210/1200)(1500)(140/210) EFN= (1*300)-(0.33*300)-(0.18*1500*0.67)= 300-99-180,9=20.1 €
Llogaritjet pro – forma Para te gatshme= (Para te gatshme %)* (shitja e parashikuar) Para te gatshme = Pg/shitjet *100 Stoqet= (Stoqet %)* (shitja e parashikuara) (Kostot %) * ( shitja e parashikuara ) Fitimi pashprendare=(Fitimi pashprendare +shtesa e fitimit te planifikuar te pashprendare ) Shtesa e fitimit te pashprendare =(Shtesa e fitimit te pashprendare %) (te ardhurat neto te planifikuara ).
