DNK virusi Parvoviridae Adenoviridae Papillomaviridae Polyomaviridae Poxviridae
PARVOVIRIDAE PARVOV IRIDAE
PARVOVIRIDAE osnovne karakteristike porodice
Najmanji DNK virusi ( parvus – malo) malo) 18-25 nm Linearna jednolan čana DNK DNK,, 500 5000bp 0bp (3(3-44 gena gena)) Ikozaedarna simetrija (32 kapsomere) bez omotača 2 Podfamilije: Parvovirinae
Parvovirus Erythrovirus - B19 viru viruss - er eryth ythem ema a inf infect ectios iosum um
Dependovirus ADMV-like viruses BPV-like viruses
Densovirinae Densovirus
Iteravirus Brevidensovirus Pefudensovirus
PARVOVIRIDAE-struktura
virusne čestice
Ponavljajuće palindromsk pali ndromskee sekvence
STRUKTURA VIRIONA
PARVOVIRUSNI GENOM
PARVOVIRIDAE-
odlike r eplikacija
— Odvija se u ćelijama koje se intenzivno dele
(eritroidne ćelije, fetalne ćelije...) — replikacija je zavisna od ćelijskih funkcija u S fazi deobnog ciklusa — Potreba za pomoćničkim (helper) virusom
Replikacija Parvovirusa -II grupa po Baltimor klasifikaciji
Adsorpcija -vezivanjem za receptor na eritrocitu Translokacija DNK u jedro Vezivanje za DNK celije PATOGENEZA? Ekspresija NS proteina Ekspresija CAP proteina
Replikacija genoma Sklapanje kapsida
Liza ćelije i izlazak zrelih viriona
Patogeneza parvovirusnih infekcija —citocidni potencijal virusa —imunski odgovor na virusnu infekciju –
bolest imunih kompleksa
Parvo B19 virus
— prvi put otkriven 1974. godine kod dobrovoljnih
davaoca krvi —1981. godine povezan sa teškim aplastičkim krizama kod osoba sa hroničnim anemijama — Erythema infectiosum — parvo B19 i trudnoća
Erythema infectiosum
—Inicijalni infektivni
stadijum —Sekundarni neinfektivni stadijum
Inkubacija viremija
Virusološki događaji
Sinteza IgM at
Primarna infekcija Parvo B 19 virusom Stvaranje virusa i sinteza antitela
Virus prisutan u grlu
leukociti
Hematoški poremećaji u toku infekcije
Normalne vrednosti
Retikulociti hemoglobin
E r y t h em a infectiosum Nespecifični simptomi
Kliničke manifestacije
Temperatura
Dani
Specifični simptomi
Parvo B19 i trudnoća
—spontani pobačaj (prvi trimestar) —hidrops ploda (drugi trimestar) —fetalna smrt (treći trimestar)
Dijagnoza Parv o B19 infekcija Ø Serološko
dokazivanje - nalaz IgM antitela Ø Vrusološko dokazivanje —dokazivanje Parvo B19 Ag –ELISA testom , IF —PCR za dokazivanje virusne DNK Virus se ne može izolovati u ćelijskim kulturama
Adenoviridae
Adenoviridae - osnovne karakteristike 80 – 110 nm; izolovan iz adenoida • Linearna dvolančana DNK (30 gena) • Ikozaedarna simetrija (252 kapsomere) • bez omotača zajednički antigen za celu porodicu Grupno specifični (hekson) Tipski specifični (penton) – HA Genus: Mastadenovirus 51 humani serotip Aviadenovirus Atadenovirus Siadenovirus
STRUKTURA ADENOVIRUSA
Antigenska građa adenovirusa
—252 kapsomere: —240 hek samera raspoređenih duž
strana i ivica ikozaedra (grupno specifični a- Ag) —12 pentamera smeštenih na rogljevima (b Ag) od kojih polaze izdanci (virusni antireceptori) koji određuju tipsku specifičnost (g Ag)
CITOCIDNI POTENCIJAL ADENOVIRUSA — CITOCIDNI SU ZA EPITELIJALNE
ĆELIJE
— (toksični efekat pentona na ćeliju) – zaokruživanje i
uvećanje ćelija KT i njihova agregacija u grozdaste formacije)
— prisustvo specifičnih nuklearnih inkluzija koje daju izgled
kristalne rešetke — Povećanje metabolizma
Adenovirusi – tipovi infekcija koje uspostavljaju
1. 2. 3. 1. 2. 3.
u permisivnim ćelijama izazivaju litičke infekcije u nepermisivnim ćelijama uspostavljaju latentnu infekciju kod glodara – E1A i E1B favorizuju ćelijski rast Litičke infekcije epitela kože i sluznica Latentne infekcije u limfoidnom i žlezdanom tkivu Maligna transformacija kod životinja (hrčci)
PATOGENEZA ADENOVIRUSNIH INFEKCIJA —Virus ulazi u organizam preko sluznica: —Respiratornog trakta —Konjunktive oka —Gastrointestinalnog trakta —Replikacija – lokalno na ulaznom mestu —Viremija – širenje virusa ka visceralnim
organima
K liničke manifestacije adenovirusnih infekcija — Infekcije oka: epidemijski konjunktivitis (tipovi
8,19 i 37) i folikularni konjunktivitis (2,5,6,37)
— Infekcije RT: akutni febrilni faringitis (grupa
C), faringokonjuktivalna groznica (grupa B), akutna respiratorna bolest i pneumonija (tipovi 3,4,7)
— Infekcije GIT (tipovi 40 i 41) — Infekcije UGT (hemoragični cistitis 11 i 21,
cervicitis i uretritis
Laboratorijska dijagnostika — Izolovanje i identifikacija virusa na
K Ć (izuzev za
tipove 40 i 41) — Dokazivanje virusnih antigena u kliničkom materijalu — Serologija (nalaz specifičnih antitela) — PCR dijagnostika kod imunokompromitovanih pacijenata
Papillomaviridae
Papillomaviridae
mali DNK virusi 52-55nm Cirkularna dvolančana DNK (5-8 gena) Ikozaedarna simetrija (72 kapsomere) bez omotača Papilloma virus
Papillomaviridae - struktura virusne čestice
VIRION
POLYOMAVIRIDAE– struktura
virusne čestice
VIRION Polyomavirusa
GENOM Polyomavirusa
Uporedni prikaz osnovnih osobina P a p i l l o m a v i r u s - a i P o l y o m a v i r u s - a (PAPOVAVIRID A E nekada) Osobine
Pap il lom av ir us
Pol y om a v i r u s
Veličina viriona
50-55 nm
45 nm
Genom
Cirkularna dvolančana DNK, 8000 bp
Cirkularna dvolančana DNK, 5000 bp
Struktura kapsida
Ikozaedarni kapsid, bez omotača
Ikozaedarni kapsid, bez omotača
Kodirajuće informacije
Na jednom lancu
Na oba lanca
Onkogeni potencijal
Da
Ne
Papillomavirus i- osnovne odlike Osobine
Pap il lom m av ir us
Ciljno – target tkivo
Koža ili sluznice
Ishod infekcije
Benigne promene (bradavice)
Transformacija ćelija i n
Retko
vi tr o
Genom u transformisanim ćelijama
Vrste koje izazivaju infekcije ljudi
U bradavicama neintegrisan, U karcinomima integrisan > 100 HPV tipova, u 16 grupa (A-P)
PATOGENEZA INFEKCIJE Virus pokazuje afinitet (tropizam) za: — Skvamozni epitel kože — Mukozne membrane (konjunktiva, oralna i genitalna mukoza) Različiti HPV tipovi su tropno specifični – što dovodi do raznolikosti u lokalizacijskoj prezentaciji infekcije.
Patogeneza HPV infekcije (1)
Patogeneza HPV infekcije (2) Epiderm Put diferencijacije celija
Stratum corneum
Papilom
Zivotni ciklus vir usa
Virusne partikule Proteini kapsida
Stratum granulosum Replikacija virusn e DNK Stratum spinosum
Ekspresija ranih gena
Mitoza Bazalne celije
HPV DNK (nekoliko kopija po celiji)
KLINIČKE MANIFESTACIJE PAPILOMAVIRUSNIH INFEKCIJA
—Benigne bradavice “papilomi” – plantarne
(ravne) ili ispupčene tipovi 1-4 —laringealni papilomi tipovi 4,11 benigni tumori usne duplje —
KLINIČKE MANIFESTACIJE PAPILOMAVIRUSNIH INFEKCIJA
Anogenitalne bradavice: Condylomata acuminata (HPV 6/11) – lokalizovane obično na spoljnim genitalijama i/ili perianalnoj regiji Retko maligno alterišu kod imunokompetentnih Cervikalna displazija i neoplazija: Udružene sa HPV tipovima 16/18 - Citološki izmenjene ćelije cervikalnog epitela – koilociti (virusom izmenjeni keratinociti sa jasnim haloom oko smežuranog jedra)
Laboratorijska dijagnoza ü
Dijagnoza bradavica se najčešće postavlja mikroskopiranjem histoloških preparata – hiperkeratoza
ü
Citološko dokazivanje: Papanicolaou metoda – koilociti
ü ü ü ü
Dokazivanje virusne nukleinske kiseline: Hibridizacija in situ (skrining i tipizacija) PCR
ü HPV – se ne može kultivisati
POXVIRIDAE
Poxvirus
Poxviridae
“Pocc” – promena na koži, boginja Najveći DNK virusi, 230 – 400 nm Linearna dvolančana DNK (više stotina gena) Složena simetrija i struktura Virusi sa omotačem Unakrsna antigenska reaktivnost 2 podfamilije
Chordopxvirinae Orthopoxvirus Parapoxvirus Avipoxvirus Capripoxvirus Leporipoxvirus Suipoxvirus Molluscipoxvirus Yatapoxvirus
Entomopoxvirinae Entomopoxvirus A Entomopoxvirus B Entomopoxvirus C entomopoxvirusD
Struktura poxvirusa Omotač - sastavljen od mnogobrojnih tubularnih struktura: Ønasumice poređane kod orthopoxvirusa Økontinuirani tubularni heliksi kod parapoxvirusa Manji broj virusa može da sadrži spoljašnji lipoproteinski omotač koga stiču od membrane Goldžijevog aparata ili citoplazmatske mebrane ćelije
Virus Variole
— Prvi put se javlja u Kini i na
Dalekom istoku pre 2000 godina — Faraon Ramses V umro je od variole 1157. pre nove ere — U Evropi se javila 710. godine — Eradikacija – Somalija 26. 10.
1977. godine
Patogeneza infekcije Način transmisije: inhalacijom preko gornjeg respiratornog trakta Umnožavanje na ulaznom mestu i širenje virusa do regionalnih limfnih žlezda Primarna, asimptomatska viremija Širenje virusa do ćelija RESa (slezina, kostna srž) Sekundarna viremija Nastanak ospe (najpre na licu, bukalnoj i nazofaringealnoj sluznici, prolazi nekoliko stadijuma od makulopapulozne ospe do krustoznih promena)
KLINIČKO ISPOLJAVANJE INFEKCIJE Variola (engl. small pox) — Veoma
kontagiozno oboljenje
— Javlja se u dva klinička
o o
entiteta:
Variola major – visok stepen smrtnosti (15-40%) Variola minor – stopa smrtnosti značajno niža (1%)
— Inkubacioni period –oko 12 dana — Karakteristične — Dijagnoza
promene na koži – pustulozna ospa
se najčešće postavlja na osnovu kliničke slike
Izgled ospe kod variole Variole
LABORATORIJSKA DIJAGNOZA — Radi se kao potvrda kliničke dijagnoze — Izolovanje u embrioniranim jajima (“small pox” na
horioalantoisnoj membrani) — Izolovanje u kulturi ćelija — EM — Serološka dijagnostika – IgG, IgM
Edvard Džener - 1796. god otkrio vakcinu
protiv velikih boginja
ERADIKACIJA VARIOLE
— Variola je prva bolest koja je programskom
vakcinacijom (od 1967. – 1980. godine) eradicirana u celom svetu — Virus se danas čuva u 2 centra u svetu (SAD, Rusija) — Virus variole – potencijalno moćno biološko oružje
Virus VACCINIAE — Potiče
od “cowpox” virusa – kravljih boginja
— Koristi se u
vakcinaciji protiv velikih boginja – intradermalnom skarifikacijom živog atenuisanog virusa
— Postvakcinalne komplikacije:
encefalitis, vaccinia necrosum, komplikacije kod imunokompromitovanih
Molluscum contagiosum virus — Izaziva benigne nodularne promene, naj češće lokalizovane
na koži trupa, genitalija, gornjih ekstremiteta i lica (kod dece i adolescenata) — Načini transmisije: ¡
¡
direktan kontakt sa lezijama na koži (posebno zna čajan seksualni kontakt) indirektno – korišćenjem zajedničkih peškira
KLINIČKO ISPOLJAVANJE I DIJAGNOZA Inkubacija: 2-8 nedelja — Nodularne promene na koži, u grupama po 5-20 —
Dijagnoza: — Na osnovu kliničke slike — Histološki nalaz – prisustvo velikih eozinofilnih intracitoplazmatskih inkluzija (molluscum bodies) u epitelnim ćelijama — Ne može se kultivisati
