INSTITUT LATIHAN KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA KOTA KINABALU KURSUS DIPLOMA PEMBANTU PERUBATAN
LAPORAN EPIDEMIOLOGI
TAJUK TUBERKULOSIS
NAMA
:
ALIAS BIN SABLE
NO KAD PENGENALAN PENGENALAN
:
940106-12-6227
NO MATRIKS KAD
:
BPP2015-3721
TAHUN PENGAMBILAN
:
JULAI 2015
SEMESTER
:
LIMA (5)
KAWASAN PENEMPATAN :
KLINIK TIBI KOTA BELUD SABAH 0
ISI KANDUNGAN
Isi kandungan
Muka surat
1.0
OBJEKTIF KAJIAN
2
2.0
PENGENALAN
3
3.0
DATA & STATISTIK
6
3.1
Jumlah Kes Tahunan 2014-2016
6
3.2
Kes Baru Dan Berulang Pada Tahun 2014 – 2016
7
3.3
Kes Tahunan Mengikut Jantina Pada Tahun 2014 Hingga 2016
8
3.4
Kes Tahun 2014 Hingga 2016 Mengikut Bangsa
9
3.5
Kes Tahun 2014 Hingga 2016 Mengikut Kewarganegaraan
11
4.0
PERBINCANGAN
12
4.1
Patofisiologi
12
4.2
Golongan berisiko
12
4.3
Kawalan & Pencegahan
13
4.4
Rawatan
14
4.5
Pendidikan Kesihatan
15
5.0
RUMUSAN
16
6.0
RUJUKAN
17
1
1.0 OBJEKTIF KAJIAN
i.
Mengkaji dan menerangkan epidemiologi serta kejadian kes Pulmonary Tuberculosis dan Extra-Pulmonary Tuberculosis di daerah Kota Belud
ii.
Menerangkan dan mengkaji kejadian kes Pulmonari Tuberculosis dan ExtraPulmonary Tuberculosis mengikut bangsa di daerah Kota Belud
iii.
Membuat perbandingan di antara kes baru dan berulang bagi kes Pulmonary Tuberculosis dan Extra-Pulmonary Tuberculosis di daerah Kota Belud.
iv.
Membuat perbandingan jantina bagi kes Pulmonary Tuberculosis dan ExtraPulmonary Tuberculosis
2
2.0 PENGENALAN
TB (Tuberkulosis) ataupun batuk kering adalah penyakit yang disebabkan oleh bakteria Mycobacterium bakteria Mycobacterium Tuberculosis. Tuberculosis. Bakteria ini sering menyerang bahagian paru-paru, tetapi kadang-kala ia juga boleh menyerang bahagian otak, jantung, tulang belakang, nodus limfa, kelenjar adrenal dan bahagian usus manusia. manusia . Penyakit ini diklasifikasikan kepada 2 jenis iaitu Pulmonary tuberculosis tuberculosis iaitu tuberkulosis paru-paru dan Extra pulmonary tuberculosis iaitu penyakit tuberkulosis yang menjangkiti selain daripada organ paru-paru seperti miliary tuberculosis, meningitis tuberculosis, peritonitis tuberculosis , pericarditis tuberculosis, tuberkulosis tulang, sendi, limfa dan sebagainya. Penyakit yang dianggap antara yang tertua di dunia ini dilaporkan pertama kali dijumpai di dalam serpihan tulang belakang mumia Mesir sekitar tahun 460 Sebelum Masihi. Hippocrates telah mengenal pasti tibi sebagai penyakit yang paling tersebar luas pada masa itu dan ia selalunya membawa maut. Penyakit tibi muncul sebagai pembunuh nombor satu di Malaya di antara tahun 1945 hingga 1957. Pada waktu itu, sebahagian besar katil-katil di hospital dipenuhi oleh pesakit berkenaan. Organisma penyebab tuberkulosis iaitu mycobaterium tuberculosis telah lama wujud sejak 15,000 hingga 20,000 tahun lalu. Bakteria ini mula dijumpai di Egypt purba, India dan China. Penyakit Tuberkulosis ini telah dikenali sejak zaman purba lagi dengan nama yang berlainan iaitu consumption iaitu disebabkan penurunan berat badan pesakit yang teruk, phthisis pulmonaris dan white plaque kerana muka pesakit TB yang sangat pucat. Pada kurun ke 18, di Barat Europe, kadar kematian disebabkan penyakit tuberkulosis adalah sangat tinggi. Hal ini disebabkan tempat tinggal yang kurang pengudaraan, terlalu ramai penghuni di dalam sesebuah rumah, sistem kumbahan yang tidak baik, malnutrisi dan lain-lain. Sebelum ditemui penawar mujarab bagi wabak berkenaan yang turut melanda dunia ketika itu, pesakit tibi diasingkan di satu tempat terpencil 'sonatorium' bagi mengelak jangkitan berlaku. Ubat yang diberikan kepada mereka hanyalah berupa makanan berkhasiat bagi membina ketahanan tubuh yang yang kuat. Program kebangsaan Pencegahan Penyakit Tibi yang dilancarkan pada tahun 1961 telah berjaya mengurangkan kes-kes tibi. ti bi. Penyakit yang berbahaya ini telah dianggap terkawal dan Malaysia dikategorikan sebagai sebuah negara dengan beban penyakit tibi sederhana. Bagaimanapun, sejak tahun 1995, kes-kes baru tibi meningkat dari setahun ke setahun. 3
Kemuncaknya sebanyak 15,051 kes pada tahun 2000 berbanding 10,873 kes dalam tempoh sedekad. Ketua Penolong Pengarah, Bahagian Kawalan Penyakit, Jabatan Kesihatan Awam, Kementerian Kesihatan, Dr. Mohamed Naim Abdul Kadir berkata, penyakit tibi masih menjadi satu masalah kesihatan awam yang besar kepada negara. "la merupakan sejenis penyakit berjangkit utama malah mendahului denggi yang lebih ditakuti oleh masyarakat," katanya yang juga Setiausaha Jawatankuasa Induk Pelancaran Hari Tibi Sedunia 2004 peringkat kebangsaan. Tanggal 24 Mac pada setiap tahun diisytiharkan sebagai Hari Tibi Sedunia. Bagi tahun ini, Setiap Nafas Adalah Bernilai - Hentikan Tibi Sekarang! dipilih sebagai tema sambutan. Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) melaporkan, umumnya, satu pertiga daripada penduduk dunia dijangkiti oleh kuman tibi. Ini bermakna, satu daripada setiap tiga orang rakyat Malaysia atau ahli keluarga atau rakan sekerja anda sedia mempunyai kuman penyakit ini di dalam badan mereka. Dr. Mohamed Naim berkata, kebanyakan individu yang dijangkiti tidak akan mendapat penyakit tibi kerana kuman-kuman tibi akan terpendam dan tidak aktif di dalam badan seseorang, mungkin sehingga ke akhir hayat. Bagi sesetengah individu lain pula, hanya akan jatuh sakit beberapa tahun kemudian apabila kuman yang dahulunya diam di dalam badan menerima isyarat daripada daya tahan badan yang lemah dan bertindak balas semula. Beliau turut menarik perhatian tentang pertambahan kes-kes baru di dalam negara yang berpunca daripada kes-kes kekebalan ubat tibi yang kini semakin meningkat alirannya dari setahun ke setahun. Kata Dr. Mohamed Naim, kuman berbahaya daripada kes ini adalah kebal kepada ubat antitibi yang biasa diberikan kepada pesakit tibi. Akibatnya, gabungan ubat-ubatan antitibi lain yang lebih kuat harus digunakan bagi kes berkenaan. Walaupun masih boleh disembuhkan tetapi rawatan bagi kes kekebalan ubat tibi mungkin mengambil masa yang lebih panjang. Pesakit tibi jenis ini, tambahnya, akan menyebarkan kuman yang juga kebal ke dalam badan orang lain yang dijangkitinya. Bagi memastikan para pesakit mengambil ubat secara teratur, fasa rawatan pemerhatian pesakit memakan ubat antitibi (DOT) secara intensif selama dua bulan telah dilaksanakan pada tahun 1999. 4
Setiap pesakit tibi mesti ke klinik untuk memakan ubat mereka di bawah penyeliaan seorang pengamal perubatan setiap hari. Jika pesakit mengalami kesukaran untuk datang ke klinik disebabkan keuzuran atau masalah lain, pihak kesihatan akan melantik seorang penyelia dari kalangan ahli keluarga atau ketua kampung untuk memastikan pesakit mematuhi jadual pengambilan ubat seperti yang telah ditetapkan. Kajian saintifik membuktikan, terapi penggabungan, biasanya empat jenis ubat, merupakan kaedah rawatan terbaik yang digunakan ini. Ia tidak akan menjangkiti orang lain lagi pada saat pesakit memulakan rawatan masing-masing. Penyakit ini merupakan satu jenis penyakit yang paling cepat berjangkit di dunia dimana kadar pesakit yang menghidap penyakit ini sangat tinggi dan menyebabkan kematian. Menurut kajian Pai et al,(2006) , 8 hingga 9 juta orang menghidap penyakit ini dan dianggarkan 2 juta lagi meninggal disebabkan penyakit ini setiap tahun. Pada tahun 2015, Malaysia telah menunjukkan penurunan jangkitan penyakit TB sebanyak 2 peratus berbanding tahun sebelumnya. Namun, menurut Menteri Kesihatan Malaysia, terdapat peningkatan kadar kematian disebabkan TB sebanyak 5.8 peratus. Walaubagaimanapun, penyakit tuberkulosis ini boleh dicegah dengan pelbagai cara iaitu memakai mask N95 ketika wabak Tuberkulosis terjadi, elakkan tinggal dirumah yang sesak, pastikan pengudaraan rumah yang baik, pemakanan yang baik dan sebagainya. Hal ini kerana, kuman TB tidak dapat hidup lama tanpa hos apatah lagi sekiranya sesuatu tempat itu mempunyai pengudaraan yang baik. Bagi pemakanan yang baik, imun sistem badan kita dapat dipertingkatkan dan dapat mencegah penyakit TB daripada menjangkiti kita. Kemudian, penyakit ini juga mempunyai rawatan tersendiri yang terdiri daripada ethambutol, rifampicin, isoniazide, dan lain-lain.Ubat-ubatan ini mampu untuk menyembuhkan pesakit daripada penyakit TB sekiranya pesakit menghabiskan ubatan tersebut mengikuti arahan doktor seperti masa pemakanan ubat setiap hari dan jangan tidak makan walaupun untuk sehari. Kesimpulannya, penyakit ini merupakan salah satu penyakit terawal yang menjangkiti manusia. Banyak rawatan dan langkah pencegahan telah diperkenalkan kepada orang awam namun penyakit ini masih merebak disegelintir tempat yang berkemungkinan disebabkan oleh resisten ubat, terdapat defaulter, kontek pesakit yang tidak dapat dikesan dan sebagainya. Oleh itu, pesakit perlu jujur dalam pengesanan kontek agar penyakit ini tidak merebak kepada orang lain serta perlu menghabiskan ubat-ubatan yang diberikan. 5
3.0 DATA DAN STATISTIK
JUMLAH KES TAHUN TAHUN 2014 - 2016 146 145 144 143
N A142 G N141 A L I 140 B 139 138 137 2014
2015
2016
JUMLAH TAHUN
3.1 Jumlah Kes Tahunan 2014-2016
Graf diatas mempamerkan sebanyak 426 kes yang melibatkan Pulmonari Tibi dan Extra Pulmonari Tibi telah mendapatkan rawatan di Pusat Rawatan 1 dan Pusat Rawatan 2 yang terdapat di daerah Kota Belud pada tahun 2014 hingga 2016. Dengan purata 142 kes setahun, 82.76% kes yang dilaporkan merupakan kes Pulmonari Tibi dan sebanyak 17.24% kes ialah Extra-Pulmonari Tibi daripada 426 kes yang dilaporkan sepanjang 3 tahun. Pengamal perubatan seperti Inspektor Kesihatan, Pembantu Kesihatan Awam, Doktor, Penolong Pegawai Perubatan dan sebagainya telah berusahakan untuk mengurangkan kes tibi ini antaranya ialah pengesanan kontek secara aktif dimana lawatan rumah turut dibuat, kemudian pendidikan kesihatan dan ceramah untuk orang awam juga telah dilakukan bagi mengurangkan kes penyakit tibi ini. Pada tahun 2014, jumlah kes yang dilaporkan ialah 145 dan jumlah itu menunjukkan satu penurunan pada tahun 2015 iaitu sebanyak 5 kes. Akan tetapi, peningkatan sebanyak 1 kes dilaporkan pada tahun berikutnya. Hal ini berkemungkinan disebabkan kes defaulter, kontek pesakit tidak dapat dikesan, pesakit tidak mengikuti arahan yang telah diberikan oleh doktor dan sebagainya. 6
160
140
120
100
N A G N A L I B
80
60
40
20
0 2014
2015
2016
TAHUN
KES BARU
KES BERULANG
3.2 Kes Baru Dan Berulang Pada Tahun 2014 – 2016 2016
Bagi laporan kes baru, 92.14% iaitu 129 daripada 140 kes pada tahun 2015 merupakan kes baru berbanding 93.10% pada tahun 2014 iaitu 135 daripada 145 kes. Namun, pada tahun 2016 sebanyak 83.69% merupakan kes baru iaitu 118 kes daripada 141. Hal ini kerana terdapat ramai pesakit di daerah ini yang tidak dapat dikesan dan tidak mendapatkan rawatan segera. Terdapat juga pesakit yang sambil lewa akan penyakit ini dan tidak menghabiskan ubat tibi. Manakala, bagi kes berulang pada tahun 2015 menunjukkan peningkatan sebanyak 0.96% berbanding tahun 2014 yang hanya mencatatkan kes berulang sebanyak 6.90% iaitu peningkatan sebanyak 1 kes sahaja. Kemudian, tahun 2016 pula menunjukkan kadar kes berulang yang tinggi iaitu 16.31% iaitu sebanyak 23 kes. Terdapat pesakit yang telah memulakan rawatan lalu tidak mempunyai simptom-simptom tibi dan merasakan dirinya telah sembuh kemudian tidak datang ke klinik untuk mendapatkan ubat.
7
100 90 80 70
s e k n a g n a l i B
60 50 40 30 20 10 0 2014
2015
2016
Tahun
Lelaki
Perempuan
3.3 Kes Tahunan Mengikut Jantina Pada Tahun 2014 Hingga 2016
Kes yang dilaporkan dari tahun 2014 hingga 2016 adalah sebanyak 426 kes dimana 253 kes melibatkan pesakit lelaki dan 173 kes ialah perempuan. Berdasarkan pemerhatian yang dibuat, lelaki di Daerah ini lebih ramai merokok berbanding perempuan. Hal ini juga merupakan faktor penggalak untuk penyakit tibi kerana merokok dapat melemahkan imun sistem tubuh terutamanya bahagian paru-paru dan menyebabkan kuman tibi lebih senang menjangkiti dan membiak. Pada tahun 2014, terdapat 85 kes ( 33.60%) pesakit lelaki telah dilaporkan dan telah meningkat kepada 86 kes (34%) pada tahun berikutnya. Kemudian, pada graf tahun 2016 menunjukkan penurunan sebanyak 4 kes berbanding tahun 2015 iaitu sebanyak 82 (32.41%) kes. Bagi perempuan pula, terdapat 60 (34.68%) kes telah dilaporkan pada tahun 2014 dan telah menurun sebanyak 6 kes iaitu kepada 54 (31.21%) kes pada tahun berikutnya. Namun telah meningkat kepada 59 (34.10%) kes pada tahun 2016.
8
90 80 70
s e K n a g n a l i B
60 50 40 30 20 10 0 2014
2015
Tahun
2016 Melayu
Cina
Dusun
Bajau
Lain-Lain Pribumi
3.4 Kes Tahun 2014 Hingga 2016 Mengikut Bangsa
Suku kaum Dusun mencatatkan bilangan tertinggi iaitu sebanyak 210 kes sepanjang 3 tahun tersebut diikuti dengan dengan kaum Bajau iaitu 138 kes, lain-lain pribumi sebanyak 56 kes, kaum Cina sebanyak 3 kes dan kaum Melayu sebanyak 2 kes. Hal ini kerana Kota Belud rata-ratanya dihuni oleh kaum Dusun dan Bajau. Kemudian lelaki dewasa kebanyakkanya merupakan seorang perokok dan senang untuk dijangkiti penyakit tibi. Disamping itu, kesedaran yang rendah terhadap penyakit ini turut menyumbang apabila individu yang terjangkiti tersebut tidak mengetahui simptom dan tanda serta langkah untuk menghalang daripada penyakit tersebut daripada merebak lalu membawa bakteria tersebut ke rumah dan bakteria mycobaterium tuberculosis tersebut boleh merebak kepada seisi rumah terutamanya orang tua dan anak kecil. Berdasarkan graf 2014 diatas, kaum Dusun mencatatkan 79 kes, lalu menurun kepada 74 kes pada tahun 2015 dan terus menurun pada 2016 iaitu kepada 57 kes. Hal ini kerana pengesanan kes secara aktif telah dilakukan oleh pengamal perubatan dan kesedaran masyarakat turut dipertingkatkan. Manakala kaum Bajau pula menunjukkan peningkatan konsisten sepanjang 3 tahun tersebut iaitu 38 kes pada tahun 2014, 44 kes pada tahun 2015 dan 56 kes pada tahun 2016. Hal ini berkemungkinan terdapat pesakit yang tidak
9
menghabiskan fasa rawatan dengan cara yang betul. Kemudian, lain-lain pribumi menunjukkan 21 kes pada tahun 2014, 13 kes pada tahun 2015, dan 22 kes pada tahun 2016. Disamping itu, kaum Cina menunjukkan jumlah yang kecil dimana hanya 1 kes dilaporkan pada tahun 2014, 2 kes pada tahun 2015 dan tiada kes dilaporkan pada tahun 2016. Begitu juga dengan kaum Melayu dimana hanya 1 kes dilaporkan pada tahun 2014 dan 2015 serta tiada kes pada tahun 2016.
10
160 140 120
s 100 e K n 80 a g n a l 60 i B 40 20 0 2014
2015
2016
Tahun
Warganegara
B uk ukan Warg an aneg ar ara
3.5 Kes Tahun 2014 Hingga 2016 Mengikut Kewarganegaraan
Graf dari tahun 2014 hingga 2016 menunjukkan bilangan pesakit tibi berdasarkan kewarganegaraan. Pada tahun 2014, jumlah warganegara yang mendapat penyakit tibi adalah sebanyak 143 kes dan yang bukan warganegara hanya 2 kes. Hal ini kerana penduduk warganegara yang ramai dan kes yang bukan warganegara tidak tidak dapat dikesan kerana mereka tidak datang ke klinik dan tidak memberi nama kontek. Pada tahun 2015 pula, kes warganegara menunjukkan sedikit penurunan iaitu sebanyak 8 kes dan yang bukan warganegara pula meningkat kepada 5 kes tibi. Kes bukan warganegara mulai dikesan sedikit demi sedikit dan menunjukkan peningkatan manakala kes warganegara pula semakin menurun disebabkan pengesanan kontek dan pendidikan kesihatan yang diberikan. Kemudian, tahun 2016 pula menunjukkan peningkatan kes bukan warganegara sebanyak 1 kes kepada 6 kes secara keseluruhannya manakala, kes war ganegara kekal 135 kes.
11
4.0 PERBINCANGAN 4.1 Patofisiologi
Bakteria mycobaterium tuberculosis akan menjangkiti seseorang individu melalui udara apabila pesakit batuk atau bersin berhampiran dengan orang yang tidak sakit. Kemudian bakteria tersebut akan memasuki melalui salur pernafasan kita iaitu melalui mulut atau hidung apabila kita menarik nafas. Bakteria tersebut akan masuk ke paru-paru dan ke bahagian alveoli. Di bahagian alveoli, proses keradangan berlaku (pembiakan tubercle t ubercle basilli turut berlaku) ini dikenali sebagai fokus primer. Dari fokus primer, rebakan kedua akan berlaku ke tempat kedua melalui salur-salur limfatik (kompleks primer). Apabila tubercle terkumpul banyak banyak di alveoli, maka penyakit penyakit tuberkulosis telah berlaku. Tiap-tiap tubercle ialah kelompok sel yang mengandungi tubercles basilli. Hal ini akan menyebabkan pesakit kurang selera makan, batuk lebih dari 2 minggu, batuk berdarah, demam, cepat penat dan sebagainya sebagai simptom penyakit tibi.
4.2 Golongan Berisiko
a) Kontek Pesakit Penyakit tibi mudah berjangkit kerana ia disebarkan melalui udara. Apabila seseorang individu telah disahkan tibi, penyebaran penyakit mungkin berlaku di antara kontek yang terdekat seperti ahli keluarganya yang tinggal serumah. Di kalangan ahli keluarganya sendiri, terdapat juga golongan berisiko yang mudah dijangkiti seperti kanak-kanak dan orang tua. Hal ini kerana sistem imun mereka lebih lemah berbanding orang dewasa. b) Masalah Kesihatan Lain Dalam sesetengah kes, individu yang mengalami masalah kesihatan lain merupakan salah satu penyebab mereka mudah dijangkiti penyakit ini. Penyebab pertama ialah individu yang menghidap Human Immunodeficiency Virus (HIV), diabetes, kanser dan sebagainya. Hal ini kerana penyakit tersebut boleh melemahkan imun sistem tubuh kita lalu memudahkan jangkitan bakteria tibi.
12
c) Ubat-Ubatan Selain itu, pengambilan ubat-ubatan juga boleh menjadi faktor risiko kepada penyakit tibi ini. Contohnya, individu yang telah menjalankan pembedahan organ, individu yang sedang menjalani rawatan khas bagi penyakit Rheumatoid Arthritis atau Crohn ’s
Disease dan lain -
lain yang melibatkan penggunaan ubat-ubatan kortikosteroid. Ubatan ini akan melemahkan sistem imun badan kita untuk tujuan rawatan namun akan memudahkan bakteria tibi ini menjangkiti badan .
d) Perokok Kronik Seorang perokok kronik juga akan mudah untuk dijangkiti penyakit tibi ini. Rokok bukan sahaja boleh menyebabkan sel kanser pada tubuh kita namun ia juga boleh melemahkan sistem imun kita. Selain itu, paru-paru juga mudah rosak. Hal ini akan memudahkan lagi bakteria mycobacterium tuberculosis untuk memasuki badan kita dan menyebabkan penyakit tuberkulosis.
4.3 Kawalan dan Pencegahan Pencegahan
a) Pengesanan kes secara diagnostik Pengesanan kes secara diagnostik dilakukan kepada pesakit yang datang ke Jabatan Pesakit Luar untuk mendapatkan rawatan. Pengesanan ini akan dijalankan berdasarkan simptomsimptom yang ditunjukkan oleh pesakit dan berdasarkan aduan serta sejarah penyakit kini oleh pesakit. Apabila simptom-simptom yang ditunjukkan oleh pesakit mengalami jangkitan penyakit tibi, maka beberapa ujian akan dijalankan untuk mendapatkan me ndapatkan diagnosis yang tepat. Antaranya ialah : i)
Mantoux test -
Ujian Mantoux atau Tuberkulin melibatkan suntikan tuberkulin pada lapisan kulit untuk mengesan tindakbalas imun badan terhadap tuberkulin bagi membantu dalam diagnosis penyakit. Ujian ini juga sering digunakan dalam saringan penyakit Tibi.
13
ii)
Ujuan Sputum untuk AFB
-Ujian yang dikenali sebagai Acid Fast Bacilli (AFB) ini mengesan kuman mycobacterium Tuberculosis pada sampel kahak yang diberikan oleh pesakit kepada Juruteknologi Makmal
iii)
Pemeriksaan Radiologi
-Pemeriksaan ini dilakukan ke atas dada pesakit untuk membantu mendiagnosis pesakit yang disyakit menghidap penyakit tibi. Pemeriksaan ini untuk mengesahkan kehadiran tuberkel pada paru-paru pesakit dan membantu dalam menilai tahap keterukan penyakit.
4.4 Rawatan
Pesakit yang didiagnosa menghidap penyakit tibi perlu memulakan rawatan ubat-ubatan dengan segera bagi mengelakkan penyakitnya bertambah teruk dan menjangkiti orang lain. Namun penyakit tibi tidak mudah untuk disembuhkan kerana kuman tibi berupaya untuk hidup di dalam sel-sel darah dan di dalam tisu anggota badan yang lain. Oleh itu, pesakit perlu menjalani rawatan ubat-ubatan selama 6 bulan dan dibahagikan kepada 2 fasa iaitu Fasa Intensif dan Fasa Sambungan. Fasa Intensif adalah selama 2 bulan manakala Fasa Sambungan adalah selama 4 bulan Drugs
Recommended Recommended Daily Dose
Dose in mg/kg
Max dose in mg
Isoniazid
5
300
Rifampicin
10
600
Pyrazinamide
25
2000
Ethambutol
15
1600
Streptomycin
15
1000
Jadual 3.3 (a) First line anti-TB drug Jadual 3.3 (a) menunjukkan ubat-ubatan yang sering digunakan dalam merawat penyakit tibi. Ubat-ubatan ini hendaklah diambil setiap hari mengikut dos yang telah ditetapkan.
14
Drugs
Body Weight (kg)
Dose
30-37
2 tabs/day
38-54
3 tabs/day
55-70
4 tabs/day
70 and above
5 tabs/day
Akurit-4
Jadual 3.3 (b) Fixed Dose Combination Drug Jadual 3.3 (b) pula menunjukkan sejenis ubat yang juga digunakan untuk merawat penyakit tibi. Ubat ini terdiri daripada beberapa kombinas ubat-ubatan lalu digabungkan menjadi satu jenis ubatan yang memudahkan pesakit mengambilnya setiap hari tanpa memakan banyak jenis ubat-ubatan.
4.5 Pendidikan Kesihatan
a) Datang ke hospital dengan segera jika mengalami simptom-simptom penyakit tuberkulosis seperti:
Batuk melebihi 2 minggu Batuk berdarah
Kurang selera makan
Sakit dada ketika menarik nafas
Kesukaran bernafas
Mudah letih
Susut berat badan
Berpeluh pada waktu malam
b) Elakkan daripada mengunjungi tempat-tempat yang sesak dan tertutup kerana penyakit tibi mudah merebak dalam keadaan persekitaran seperti ini. c) Pesakit digalakkan mengambil cuti dalam beberapa minggu selepas disahkan menghidap penyakit ini bagi mengelakkan penyakit ini daripada tersebar. Pesakit boleh kembali berkerja atau bersekolah selepas saja simptom berkurang dan dibenarkan oleh Pegawai Perubatan.
15
d) Pastikan tingkap rumah terbuka ketika berada di rumah bagi menggalakkan pengudaraan yang baik dan mengelakkan daripada kuman tibi terkumpul dalam bilik pesakit. e) Membuka tingkap atau pintu pada waktu pagi bagi menggalakkan cahaya matahari masuk ke dalam rumah untuk membunuh kuman tibi f) Amalkan gaya hidup hidup sihat dan pengambilan makanan yang seimbang untuk meningkatkan sistem imun badan.
5.0 RUMUSAN
Hasil daripada kajian epidemiologi ini, kejadian penyakit tibi di daerah Kota Belud masih berlaku penurunan dan peningkatan dari tahun 2014 hingga 2016. Manakala jumlah peningkatan kes semakin berkurangan berbanding tahun-tahun t ahun-tahun sebelumnya. Bagi mengawal penyakit ini daripada terus merebak, pelbagai langkah dan strategi telah dirancang dan dilaksananakan dari masa ke semasa agar peningkatan kes penyakit ini dapat ditangani dan dilupuskan. Seterusnya, stigma masyarakat yang tidak betul mengenai penyakit ini dapat di tangani dengan adanya kempen dan ceramah yang dijalankan bagi memberikan pengetahuan mengenai penyakit ini. Bagi membendung penyakit ini daripada terus merebak, kerjasam yang kukuh antara hospital dan masyarakat setempat diperlukan. Usaha yang berterusan perlu dijalankan bagi mengurangkan kes Tibi di daerah ini. Akhir sekali, masyarakat setempat harus mengikuti arahan yang telah diberikan oleh doktor dan harus menghabiskan ubat-ubatan yang diberikan agar penyakit ini dapat ditangani sepenuhnya. Sekiranya tidak, penyakit ini mungkin kembali menjangkiti dan mungkin resisten terhadap ubat yang telah diberikan.
16
RUJUKAN
BUKU i. ii.
M. Monir Madkour (2003). Tuberculosis Kathryn Lougheed (2017). Catching Breath: The Making and Unmaking of Tuberculosis
iii.
W. F. Bynum (2012). Spitting Blood: The History of Tuberculosis
iv.
Alison Blank & Jim Murphy (2012). Invincible Microbe: Tuberculosis and the Never ending Search for a Cure
ONLINE ARTIKEL i.
Dr. Khoo Yoong Khean (26 Jan 2014).
“Apa
Yang Anda Perlu Tahu Tentang
Tuberkulosis”. Retrieved from http://www.mmgazette.com/apa-yang-anda-perlu-tahutentang-tuberkulosis-dr-nur-hidayati/ ii.
Dr.
Fuad
Hashim
(26
April
2012).
Tuberculosis
(TB).
Retrieved
from
Retrieved
from
Retrieved
from
http://www.myhealth.gov.my/en/tuberkulosis-tb/ iii.
Billy
Ash-Shiddiq
(2016).
Patofisiologi
Penyakit
TBC.
http://tuberkulosis.autoimuncare.com/patofisiologi-penyakit-tbc/ iv.
Thomas
E
Herchline
(19
sept
2017).
Tuberculosis.
https://emedicine.medscape.com/article/230802-overview
17
