BAGIAN ILMU KEDOKTERAN JIWA FAKULT FAKULTAS KEDOKTERAN KEDOKTER AN
Referat November Novemb er 201
UNI!ERSITAS MU"AMMADI#A" MAKASSAR GANGGUAN DEPRESI PASCA SKIZOFRENIA
OLE" Dwi Amrina Syarifuddin, S.ked 1!"# "$! 1%
$EMBIMBING
%r& Fa''( W)%*a(a+ S,&KJ
(Dibawakan Dalam Rangka Memenuhi Tugas Kepaniteraan Klinik Bagian Ilmu Kedokteran Jiwa)
FAKU&'AS AKU&'AS KEDOK'ERAN KEDOK'E RAN UNI(ERSI'AS UNI(ERSI'AS )U*A))ADI+A* )U*A))ADI+A* )AKASSAR #1 1
*A&A)AN PENGESA*AN
#a'- berta'%a ta'-a' %)ba.a/ )') me'(ataa' ba/.a Nama
D.) Amr)'a S(ar)f%%)' + S&Ke%
J%3 La,44
Ga'--a' De,re4) $a45a S)6ofre')a
Te3a/ me'(e3e4a)a' t-a4 ter4ebt %a3am % a3am ra'-a e,a')teraa' 3)') ,a%a ,a% a ba-)a' I3m I3m Ke%ot Ke%otera era' ' J).a J).a
Fa3t Fa3ta4 a4 Ke%ot Ke%otera era' ' U')ver U')ver4)t 4)ta4 a4 M/amma%) M/amma%)(a/ (a/
Maa44ar&
Maa44ar+ November 201 Pem-im-in
%r& Fa''( W)%*a(a+ S,&KJ
2
/A/ I PENDA*U&UAN
Ke4e/a Ke4e/ata' ta' mer,a mer,aa' a' a4,e a4,e (a'(a'- 4a'-at 4a'-at ,e't)',e't)'- ba-) ma'4) ma'4)a& a& Da3am Da3am U'%a'-7 U'%a'-7'%a '%a''- 'o 28 ta/' ta/' 1992 %)*e3a %)*e3a4a 4a' ' ba/.a ba/.a e4e/a e4e/ata' ta' a%a3a/ a%a3a/ ea%aa' ea%aa' 4e*a/t 4e*a/tera era ba%a'+ ba%a'+ *).a *).a %a' 4o4)a3 4o4)a3 (a'- mem'mem'-)' )'a' a' 4et)a, 4et)a, ora'ora'- %a,at %a,at /)%, /)%, ,ro%t)f 4e5ara 4o4)a3 %a' eo'om)& Ata4 %a4ar %ef)')4) e4e/ata' ter4ebt+ %a,at %)ata %)ataa' a' ba/.a ba/.a e4e/a e4e/ata' ta' *).a *).a mer,a mer,aa' a' ba-)a' ba-)a' (a'- t)%a t)%a ter,)4 ter,)4a/a a/a' ' %ar) %ar) e4e/ata' %a' '4r tama %a3am ter.*%'(a a3)ta4 /)%, ma'4)a (a'- t/&1 Ma4a3a/ -a'--a' *).a %) 4e3r/ %')a mema'- 4%a/ me'*a%) ma4a3a/ (a'- 4a'-at 4er)4& S)6ofre')a mer,aa' 4a3a/ 4at -a'--a' e4e/ata' *).a (a'me'*a% me'*a%)) ,er/at ,er/at)a' )a' %a' %)ate %)ate-or -or)a )a' ' %a3am %a3am -a'--a -a'--a' ' ,4))4 ,4))4 (a'- ,a3)',a3)'- 4er)4 4er)4 are are'a 'a %a,at %a,at me'(e me'(eba baba ba' ' me'r me'r' ''(a '(a f'f'-4) 4) ma' ma'4) 4)aa %a3a %a3am m me3a me3a4 4a' a'aa aa' ' at)v)ta4 e/)%,a' 4e/ar)7/ar) 4e,ert) e43)ta' %a3am mera.at %)r) 4e'%)r)+ beer*a ata ber4eo3a/+ ber4eo3a/+ meme'/) meme'/) e.a*)ba' ,era'+ %a' memba'-' memba'-' /b'-a' /b'-a' (a'- %eat %e'-a' 4e4eora'-& Da3am 4e*ara/ ,eremba'-a' 4)6ofre')a 4eba-a) -a'--a' 3)')4+ ba'(a too/ ,4))atr) %a' 'ero3o-) (a'- ber,era'& M3a7m3a Em)3 Krea,3)' :17 192;< me'(ebta' -a'--a' %e'-a' )4t)3a/ dementia prekok (a)t 4at )4t)3a/ (a'me'e me'ea a'a 'a' ' ,ro4 ,ro4e4 e4 o-') o-')t) t)ff (a'(a'- berb berbe% e%aa %a' %a' o'4e o'4ett ,a%a ,a%a ma4a ma4a a.a3 a.a3&& I4t) I4t)3a 3a/ / 4)6 4)6of ofre re') ')aa )t )t 4e'% 4e'%)r )r)) %),er %),ere e'a3 'a3a a' ' o3e/ o3e/ E-e E-e' ' B3e B3e3e 3err :1=> :1=>71 7198 989< 9<++ 't 't me'--a me'--amba mbara ra' ' m'53 m'53'(a '(a ,er,e5a ,er,e5a/a' /a' a'tara a'tara ,))r ,))ra'+ a'+ emo4) emo4) %a' ,er)3a ,er)3a ,a%a ,a4)e' (a'(a' - me'-a3am) -a'--a' )')& B3e3er me'-)'%e't)f)a4) 4(m,tom %a4ar %ar)
3
4)6ofre')a (a'- %)e'a3 %e'-a' ?A a'tara 3a)' A4o4)a4)+ Afe+ At)4me %a' Amb)va3e'4)&1+2 S)6ofre')a mer,aa' -a'--a' ,4)ot) (a'- ,a3)'- 4er)'-+ /am,)r 1@ ,e'%% %')a me'%er)ta ,4)ot) 4e3ama /)%, merea %) Amer)a& S)6ofre')a 3eb)/ 4er)'- ter*a%) ,a%a Ne-ara )'%4tr) ter%a,at 3eb)/ ba'(a ,o,3a4) rba' %a' ,a%a e3om,o 4o4)a3 eo'om) re'%a/&1+2 Wa3a,' )'4)%e''(a /a'(a 1 ,er 1000 ora'- %) Amer)a Ser)at+ 4)6ofre')a 4er)'-a3) %)tema' %) -a.at %arrat are'a berat'(a -e*a3a+ et)%amam,a' 't mera.at %)r)+ /)3a'-'(a t)3)a' %a' ,embra' 4o4)a3 (a'- berta/a,& Ke%ata'-a' %)ra'- -a.at %arrat ata tem,at ,rate %)4ebaba' o3e/ /a34)'a4) (amme')mb3a' ete-a'-a' (a'- m'-)' %a,at me'-a'5am *).a ba) %)r)'(a ma,' ora'- 3a)'+ ,er)3a a5a+ )'o/ere'4)+ a-)ta4) %a' ,e'e3a'tara'&8 S)6ofre')a mem,'(a) arater)4t) %e'-a' -e*a3a ,o4)t)f %a' 'e-at)f& Ge*a3a ,o4)t)f a'tara 3a)' thougt echo, %e34)+ /a34)'a4)& Ge*a3a 'e-at)f'(a 4e,ert) 4)a, a,at)4+ b)5ara *ara'-+ efe tm,3+ me'ar) %)r)& Ge*a3a 3a)' %a,at ber4)fat 'o' 4)6ofre')a me3),t) e5ema4a'+ %e,re4) %a' ,4)o4omat)&?+= De,re4) mer,aa' 4a3a/ 4at be't -a'--a' e*).aa' ,a%a a3am ,era4aa' (a'- %)ta'%a) %e'-a' emr'-a'+ e3e3a4aa'+ et)a%aa' -a)ra/ /)%,+ ,era4aa' t)%a ber-'a+ ,t4 a4a %a' 3a)' 4eba-a)'(a& D),er)raa'+ ,reva3e'4) %e,re4) ,a%a ,o,3a4) %')a a%a3a/ a%a3a/ 87@ %e'-a' =0@ a44 ter*a%) ,a%a 4)a ,ro%t)f a'tara 207=0 ta/'& W"O+ mem,er)raa' ,a%a ta/' 2020 %e,re4) aa' me'%%) ,er)'-at e%a 4ete3a/ ,e'(a)t *a't'- oro'er %a3am rta' %aftar ,e'(a)t (a'me')mb3a' beba' -3oba3 %')a& Se)tar 20@ .a')ta %a' 12@ ,r)a&; 4
Ma4a3a/ e4e/ata' *).a mer,aa' ma4a3a/ e4e/ata' ma4(araat (a'- be4ar %)ba'%)'-a' ma4a3a/ e4e/ata' 3a)''(a& De,re4) ,a45a 4)6ofre')a mer,aa' 4at e,)4o%e %e,re4)f (a'- m'-)' ber3a'-4'- 3ama %a' t)mb3 4ete3a/ 4at 4era'-a' ,e'(a)t 4)6ofre')a& Ge*a3a %e,re4)f mer,aa' ma4a3a/ (a'- mem,e'-ar/) 4e3r/ tb/+ %e'-a' me'--a'-- e4e/ata' me'ta3+ e4e/ata' f)4)+ ra4a %a' ,er)3a ,a%a at)f)ta4 (a'- b)a4a %)3aa'& Sema)' 5e,at e3ar-a memer)4aa' 4eora'- a'--ota e3ar-a'(a (a'- %)5r)-a) %e,re4) e 3a(a'a' e4e/ata'+ 4ema)' 5e,at 4trate-) ,e'a'-a'a' (a'- 4e4a) 't me'-/a%a,) ma4a3a/ )') (a'- 4ebet3'(a a%a3a/ -a'--a' (a'- 4a'-at '(ata ter/a%a, e4e/ata'&;
/A/ II 'IN0AUAN PUS'AKA A. Ski2frenia 5
1. Pener3ian
S)6ofre')a a%a3a/ 4at ,4)o4a f'-4)o'a3 %e'-a' -a'--a' tama ,a%a ,ro4e4 ,))r 4erta %)4/armo')4a4) a'tara ,ro4e4 ,))r+ afe ata emo4)+ emaa' %a' ,4)omotor %)4erta) %)4tor4) e'(ataaa' tertama are'a .a/am %a' /a34)'a4)+ a44o4)a4) terba-)7ba-) 4e/)'--a m'53 )'o/ere'4)+ afe %a' emo4) )'a%eat+ ,4)omotor me''*a' ,e'ar)a' %)r)+ amb)va3e'4) %a' ,er)3a b)6ar& S)6ofre')a bera4a3 %ar) %a ata skio (a'- berart) reta ata ,e5a/ : split <+ %a' !renia (a' berart) *).a& De'-a' %em))a' 4e4eora'- (a'- me'%er)ta -a'--a' *).a 4)6ofre')a a%a3a/ ora'- (a'- me'-a3am) eretaa' ata eretaa' e,r)ba%)a' : splitting o! personalit"<& 1+8 S)6ofre')a mer,aa' 4eba/ 4)'%rom om,3e4 (a'- %a,at mer4a ,a%a efe e/)%,a' ,e'%er)ta ma,' a'--ota7a'--ota e3ar-a'(a ata -a'--a' me'ta3 %)') 't me3)4a' be't ,4)o4)4 terte't (a'- 4e4a) %e'-a' ,e'-ert)a' 4)6ofre')a 4eara'-& "a3 ter4ebt %)3a,ora' %a3am be't a44 (a'- ter*a%) ,a%a 4eora'- ,em%a (a'- %)ta'%a) a%a'(a em'%ra' ata er't/a' f'-4) )'te3e (a'- -a.at+ ber)t'(a me'*a%) dementia "anc+ mer,aa' emero4ota' ota :%eme't)a< (a'- %)%er)ta o3e/ ora'- muds (praeco#< (a'- ,a%a a/)r'(a %a,at me'(ebaba' eabra' e4e3r/a' e,r)ba%)a'& Ba/.a /a34)'a4)+ %e34) %a' t)'-a/ 3a (a'- a'e/ ,a%a ,e'%er)ta 4)6ofre')a %a,at %)ataa' 4eba-a) e3a)'a' f)4) ata 4at ,e'(a)t& E-e' B3e3er %a3am Ka,3a' C Sa%o5+ mem,ere'a3a' )4t)3a/ 4)6ofre')a ata *).a (a'- terbe3a/+ 4ebab -a'--a' )') %)ta'%a) %e'-a' %)4or-a')4a4) ,ro4e4 ber,))r+ r4a'(a o/ere'4) a'tara ,))ra' %a' ,era4aa'+ 4erta
6
beror)e'ta4) %)') e%a3am %a' me'*a/ %ar) rea3)ta4 (a'- )'t)'(a ter*a%) ,er,e5a/a' a'tara )'te3e %a' emo4)&?+= #. E3i242i Ski2frenia
a& Keter3)bata' fator etr'a' Se5ara mm %a,at %)ataa' 4ema)' %eat /b'-a' -e'et)'(a %e'-a' ,a4)e'+ maa 4ema)' be4ar ,3a em'-)'a''(a 't me'%er)ta -a'--a' ter4ebt& "a3 )') 4er)'- %)4ebt 5o'5or%a't+ (a)t a'a embar %ar) 4at te3r mem,'(a) em'-)'a' t)-a 4am,a) e'am a3) 3eb)/ be4ar 't 4ama74ama me'%er)ta -a'--a' 4)6ofre')a %)ba'%)'-a' %e'-a' a'a embar %ar) %a te3r&=+> b& Fator 3)'-'-a' $e'e3)t)a' me'(ataa' ba/.a )b (a'- ter3a3 me3)'%'-)+ /b'-a' ,era.)'a' ora'- ta (a'- ra'- 4e/at+ e4a3a/a' %a3am ,o3a om')a4) %)a'tara a'--ota e3ar-a %a,at me')mb3a' 4)6ofre')a& S)6ofre')a t)%a %)%-a 4eba-a) 4at ,e'(a)t t'--a3 teta,) 4eba-a) 4ee3om,o ,e'(a)t %e'-a' 5)r)75)r) 3)') mm& Ba'(a teor) ,e't)'- te3a/ %)a*a' me'-e'a) et)o3o-) %a' e4,re4) -a'--a' )')+ 4a3a/ 4at'(a (a'- %)'-a,a' o3e/ Re4)%e' Ba-)a' $4))atr) ULA&=+> 5& Teor) b)o3o-) %a' -e'et) $e'e3)t)a' e3ar-a :terma4 ,e'e3)t)a' embar %a' a%o,4)< 4a'-at me'%'- teor) ba/.a fator -e'et) 4a'-at ,e't)'- %a3am tra'4m)4) me'%'4)6ofre')a ata ,a3)'- t)%a member) 4at 4)fat era.a'a' %a' *-a %a,at me'*a%) ,e'(ebab ,e')'-ata' )'4)%e' %ar) 4)'%rom+ (a'- m)r), %e'-a' 4)6ofre')a :-a'--a' e,r)ba%)a' 4)6oafet)f+ 4)6ot),) %a' 3a)''(a< (a'- ter*a%) %a3am e3ar-a&=+> 7
%& "),ote4)4 'erotra'4m)tter $e'e3)t)a' tera/)r mem,er3)/ata' a%a'(a e3eb)/a' re4e,tor %o,am)'er-) %a3am 44'a' 4(araf ,4at :SS$< ,e'%er)ta 4)6ofre')& $a%a /aeat'(a 'ero3e,t) %)%-a efet)f are'a emam,a''(a memb3o)r re4e,tor %o,am)'er-)& $e'e3)t)a' me'-e'a) 4)6ofre') (a'- t)%a %) obat) *-a me'-'-a,a' 4at e3eb)/a' %ar) re4e,tor %o,am)'er-) (a'- 4e5ara 3a'-4'- ber3a.a'a' %e'-a' teor) ba/.a tema' )') ber/b'-a' %e'-a' ,ember)a' 'ero3e,t)&= e& $e'5et4 ,4)o4o4)a3 Stre44or 4o4)o 3)'-'-a' 4er)'- me'(ebaba' t)mb3'(a 4era'-a' a.a3 %a' eamb/a' 4)6ofre')a 4erta %a,at %)%-a 4eba-a) 4at terobo4a' eata' ,rotet)f %e'-a' teta, mem,erta/a'a' era.a'a' 4e5ara ,4)o b)o3o-) %a3am ,e'-e'%a3)a'& T)-a t)'%aa' emo4) (a'- %)'(ataa' %) 3)'-'-a' rma/ ome'tar r)t)4+ ,erm4/a' %a' eter3)bata' emo4)o'a3 (a'- ber3eb)/a' terbt) me'(ebaba' ,e')'-ata' a'-a eamb/a' 4)6ofre')a& Et)o3o-) ata ,e'(ebab 4)6ofre')a (a'3eb)/ r)'5) %)*e3a4a' o3e/ Ka,3a' %a' Sa%o5 4eba-a) ber)t 1& Mo%e3 %)ate4)474tre44 Sat mo%e3 't )'te-ra4) fator b)o3o-)4 %a' fator ,4)o4o4)a3 %a' 3)'-'-a' a%a3a/ mo%e3 %)ate4)474tre44& Mo%e3 )') merm4a' ba/.a 4e4eora'm'-)' mem)3)) 4at ere'ta'a' 4,e4)f) :%)ate4)4< (a'- *)a %)e'a) o3e/ 4at ,e'-ar/ 3)'-'-a' (a'- me')mb3a' 4tre44 aa' mem'-)'a' ,eremba'-a' -e*a3a 4)6ofre')a&=+> 2& Fator b)o3o-)4
8
Sema)' ba'(a ,e'e3)t)a' te3a/ me3)bata' ,era'a' ,atof)o3o-)4 't %aera/ terte't %) ota terma4 4)4tem 3)mb)+ orte4 fro'ta3)4 %a' -a'-3)a ba4a3)4& Ket)-a %aera/ ter4ebt 4a3)'- ber/b'-a' 4e/)'--a %)4f'-4) ,a%a 4a3a/ 4at %aera/ ter4ebt m'-)' me3)bata' ,ato3o-) ,r)mer %) %aera/ 3a)''(a 4e/)'--a me'*a%) 4at tem,at ,ote'4)a3 't ,ato3o-) ,r)mer ,a4)e' 4)6ofre')&=+> %. Kri3eria Dian253ik Ski2frenia
A%a,' r)ter)a %)a-'o4t) 4)6ofre')a me3),t) a& Ga'--a' ,a%a )4) ,))ra' De34) ata e,er5a(aa' 4a3a/ (a'- me'%a3am mer,aa' -a'--a' ,))ra' (a'- ,a3)'- mm %)/b'-a' %e'-a' 4)6ofre')a& De34) )') me'5a, %e34) r*a'+ ,e'()4aa'+ ebe4ara'+ 5)'ta+ e4a3a/a' %)r)+ o'tro3+ ')/)3 ata %o44 %a' ,e'-/)a'ata'& De34) 3a)' bere'a' %e'-a' e,er5a(aa' )ra4)o'a3 me'-e'a) 4at ,ro4e4 ber,))r+ 4e,ert) ,er5a(a ba/.a ,))ra' b)4a %)4)ara'+ %)ma4) (a'- 3a)' ata /)3a'- %ar) a3am ,))ra''(a are'a ,a4aa' %ar) ora'- 3a)' ata ob*e %ar) 3ar& De34) 4omat) me3),t) e,er5a(aa' (a'- 4a3a/ %a' a'e/ te'ta'- er*a tb/+ m)4a3'(a ,a4)e' 4)6ofre')a me'-a'--a, ba/.a ota'(a 4%a/ %)maa' ra(a,&710 b& Ga'--a' ,a%a be't ,))ra'+ ba/a4a %a' om')a4) $ro4e4 ber,))r %ar) ,a4)e' 4)6ofre')a %a,at me'*a%) t)%a teror-a')4a4) %a' t)%a berf'-4)+ emam,a' ber,))r merea me'*a%) e/)3a'-a' 3o-)a+ 5ara merea me'-e4,re4)a' %a3am ,))ra' %a' ba/a4a %a,at me'*a%) t)%a %a,at %)me'-ert)+ aa' 4a'-at memb)'-'-a' *)a )ta berom')a4) %e'-a' ,e'%er)ta+ -a'--a' ,))ra'& o'to/ mm -a'--a' ber,))r a%a3a/ )'o/ere'+ e/)3a'-a' a4o4)a4)+ 'eo3o-)4m4+ blocking %a' ,emaa)a' ata7ata (a'- 4a3a/&710 9
5& Ga'--a' ,er4e,4) /a34)'a4) "a34)'a4) a%a3a/ 4a3a/ 4at 4)m,to' 4)6ofre')a (a'- mer,aa' e4a3a/a' %a3am ,er4e,4) (a'- me3)bata' e3)ma a3at )'%era )ta .a3a,' /a34)'a4) t)%a be-)t ter)at ,a%a 4t)m34 (a'- %) 3ar teta,) e3)/ata' be-)t '(ata ba-) ,a4)e' 4)6ofre')a& "a34)'a4) t)%a bera%a %a3am o'tro3 )'%)v)%+ teta,) te*a%) be-)t 4,o'ta' .a3a,' )'%)v)% me'5oba 't me'-/a3a'-)'(a& 710 %& Ga'--a' afe4) :,era4aa'< $a4)e' 4)6ofre')a 4e3a3 me'-e4,re4)a' emo4)'(a 4e5ara+ ab'orma3 %)ba'%)'-a' %e'-a' ora'- 3a)'& 4e5ara mm+ ,era4aa' )t o'4)4te' %e'-a' emo4) teta,) rea4) %)tam,)3a' t)%a 4e4a) %e'-a' ,era4aa''(a& 710 e& Ga'--a' ,4)omotor $a4)e' 4)6ofre')a a%a'- aa' ter3)/at a'e/ %a' 5ara (a'- bera'taa'+ memaa) ,aa)a' a'e/ ata membat m)m) (a'- a'e/ ata ,a4)e' 4)6ofre')a aa' mem,er3)/ata' -a'--a' atato') 4t,or :4at ea%aa' %) ma'a ,a4)e' t)%a 3a-) mere4,o' 4t)m34 %ar) 3ar+ m'-)' t)%a me'-eta/) ba/.a a%a ora'- %) 4e)tar'(a<+ atato') r)-)% :mem,erta/a'a' 4at ,o4)4) tb/ ata t)%a me'-a%aa' -eraa'< %a' atato') -eraa' :4e3a3 me'-3a'- 4at -eraa' tb/< me'o'*o3 a%a3a/ afe (a'- me'm,3+ /)3a'-'(a %oro'-a' e/e'%a %a' bertamba/'(a em'%ra' 4o4)a3& Me'rt E-e' B3e3er :1=>7198< %a3am Ka,3a' C Sa%o5+ :2010< memba-) -e*a3a7-e*a3a 4)6ofre')a me'*a%) 2 e3om,o -e*a3a ,o4)t)f %a' 'e-at)f& Ge*a3a ,o4)t)f a'tara 3a)' thougt echo, %e34)+ /a34)'a4)& Ge*a3a 'e-at)f'(a 4e,ert) 4)a, a,at)4+ b)5ara *ara'-+ efe tm,3+ me'ar) %)r)& Ge*a3a 3a)' %a,at ber4)fat 'o'74)6ofre')a me3),t) e5ema4a'+ %e,re4) %a' ,4)o4omat)& 710 10
/. De6re5i 1. Pener3ian De6re5i
Me'rt 4e*ara/ ,4))atr) %a,at %)3)/at ba/.a ,e'-ert)a' %e,re4) 4eba-a) -a'--a' ter4e'%)r) ter,)4a/ %ar) -a'--a' me'ta3 3a)' (a'- te3a/ 4ama a%a 4e*a 6ama'
"),o5rate4
:?;078>>
SM<&
"),o5rate4
)')3a/
(a'-
ber4a/a
me'-3a4)f)a4)a' -a'--a' *).a %a3am bebera,a ,e'(a)t (a'- ber%)r) 4e'%)r) e,)3e,4)+ ma')a :-a%/+ -e3)4a/+ me3a'o3) :%e,re4)<+ ,ara'o)%& Wa3a,' 'ama'(a berbe%a+ .at )t %)ber) 'ama melanchol"+ (a'- %)-ambara' 4eba-a) emr'-a' ata e4e%)/a' (a'- %)t)mb3a' o3e/ are'a e3eb)/a' 5a)ra' em,e% (a' ber.ar'a /)tam : wartgalligheid <& Kem%)a' ,a%a ta/' 190= )4t)3a/ melanchol" %)-a't) %e'-a' %e,re4) o3e/ Me(er %e'-a' a3a4a' et)o3o-) (a'- 3a4& De,re4) mer,aa' ata I'%o'e4)a (a'- %)4a%r %ar) ba/a4a I'--r)4 (a)t depression, sadness %a' low spirit & De,re4) a%a3a/ 4at ,e'(a)t *).a (a'- -e*a3a tama'(a a%a3a/ 4e%)/+ (a'- %a,at %)4erta) -e*a3a7-e*a3a ,4)o3o-) 3a)''(a+ -a'--a' 4omat) ma,' -a'--a' ,4)omotor %a3am r' .at terte't %a' %)-o3o'-a' e%a3am ,e'(a)t *).a afet)f& Start :200;< ber,e'%a,at ba/.a %e,re4) ata me3a'o3)a a%a3a/ 4at e4e%)/a' %a' ,era4aa' (a'- bere,a'*a'-a' ata ab'orma3& Da,at %)-'aa' 't me''*a' berba-a) fe'ome'a+ 4e,ert) ta'%a+ -e*a3a+ 4)'%rom+ emo4)o'a3+ rea4)& Me'rt $e%oma' $e'--o3o'-a' %a' D)a-'o4t) Ga'--a' J).a III %) I'%o'e4)a (a'- %)ma4% %e,re4) a%a3a/ 4em,3a' -e*a3a %e'-a' -ambara' tama -a'--a' mood (a'- mem,e'-ar/) ,e'am,)3a' o-')t)f+ ,4)omotor %a' ,4)o4o4)a3 %)4erta) e43)ta' /b'-a' )'ter,er4o'a3&;+11
11
#. 'e2ri Penye-a- De6re5i
A%a,' teor) ,e'(ebab ter*a%)'(a %e,re4) me3),t) a& Teor) b)o3o-) %e,re4) ber/b'-a' %e'-a' -a'--a' ,a%a r)tme 4)ra%)a'+ %)4f'-4) ota+ at)v)ta4 e*a'- 3)mb)+ %)4f'-4) 'eroe'%or)'+ %ef)4)e'4) b)o-e') am)'e+ 5a5at ,a%a 4)4tem )m' %a' -e'et)5&=+12 b& Teor) psikoanalitical %e,re4) bera4a3 %ar) re4,o' ter/a%a, e/)3a'-a'+ ee5e.aa' ata e-a-a3a'& Ra4a mara/ %),)'%a/a' %a' %)emba3)a' ,a%a %)r) 4e'%)r)+ et)%amam,a' 't ber%a 5)ta are'a a%a'(a e/)3a'-a'& =+12 5& Teor) Beha$ioral e-a-a3a' 't me'er)ma re)'for5eme't ,o4)t)f %ar) ora'- 3a)' %a' 3)'-'-a' mer,aa' ,re%)4,o4)4) ba-) 4e4eora'- 't me'-a3am) -a'--a' %e,re4)&12 %& Teor) o-')t)f o'4e, 'e-at)f %ar) %)r)+ ,e'-a3ama'+ ora'- 3a)' %a' 3)'-'-a' mer,aa' o'tr)b4) ter*a%)'(a %e,re4)& Ke,er5a(aa' ba/.a 4e4eora'- t)%a %a,at me'-o'tro3 4)ta4) member)a' o'tr)b4) ter*a%)'(a %e,re4)& =+12 e& Teor) sociological e/)3a'-a' ea4aa'+ 4tat4+ )%e't)ta4+ ')3a) %a' t*a' 't me'5),taa' e4)4te'4) (a'- te,at aa' me'(ebaba' %e,re4)& =+12 f& Teor) %olism& %e,re4) a%a3a/ /a4)3 %ar) -e'et)+ b)o3o-)+ ,4)oa'a3)4a+ t)'-a/ 3a+ o-')t)f %a' ,e'-a3ama' 4o4)o3o-)4& =+12 %. E3i242i De6re5i
Fator ,e'(ebab ter*a%)'(a %e,re4) me'rt Ka,3a' %a' Sa%%o5 :2010< a%a3a/ a& Fator B)o3o-) Noree,)'e,/r)' %a' 4eroto')' a%a3a/ %a *e')4 'erotra'4m)tter (a'- berta'--' *a.ab me'-e'%a3)a' ,atof)4)o3o-) -a'--a' a3am ,era4aa' ,a%a ma'4)a& Ga'--a' 12
%e,re4) me3)bata' ea%aa' ,ato3o-) %) limbic s"stem+ ba4a3 -a'-3)a %a' /(,ot/a3am4& 'imbic s"stem %a' ba4a3 -a'-3)a ber/b'-a' 4a'-at erat+ /),ote4a 4eara'- me'(ebta' ,ro%4) a3am ,era4aa' ber,a emo4)+ %e,re4) %a' ma')a r,aa' ,era'a' tama limbic s"stem& D)4f'-4) /(,ot/a3am4 bera)bat ,erba/a' re-3a4) t)%r+ 4e3era maa'+ %oro'-a' 4e4a3 %a' mema5 ,erba/a' b)o3o-) %a3am e'%or)' %a' )m'o3o-)&=+18 b& Fator Ge'et)a Ga'--a' a3am ,era4aa' :mood < ba) t),e b),o3ar :a%a'(a e,)4o%e ma') %a' %e,re4)< %a' t),e '),o3ar :/a'(a %e,re4) 4a*a< mem)3)) e5e'%er'-a' me'r' e,a%a -e'era4)'(a& Ga'--a' b),o3ar 3eb)/ at me'r' %ar),a%a '),o3ar& Seba'(a =0 @ ,a4)e' b),o3ar mem)3)) 4at ora'- ta %e'-a' a3am ,era4aa' ata -a'--a' afet)f+ (a'- ter4er)'- '),o3ar :%e,re4) 4a*a<& J)a 4a3a/ 4at ora'- ta me'-)%a, -a'--a' b),o3ar maa 2> @ a'a'(a mem)3)) re4)o me'-)%a, -a'--a' a3am ,era4aa'& B)3a e%a ora'- ta me'-)%a, -a'--a' b),o3ar maa >= @ a'a'(a mem)3)) re4)o me'-)%a, -a'--a' a3am ,era4aa'& =+18 5& Fator $4)o4o4)a3 $er)4t).a tramat) e/)%,a' %a' 3)'-'-a' 4o4)a3 %e'-a' 4a4a'a (a'me'e-a'-a' %a,at me'*a%) a4a -a'--a' 'ero4a %e,re4)& Se*m3a/ %ata (a'at me''*a' e/)3a'-a' ora'- ta 4ebe3m ber4)a 11 ta/' %a' e/)3a'-a' ,a4a'-a' /)%, %a,at mema5 4era'-a' a.a3 -a'--a' 'ero4a %e,re4)& Bo(% %a' N)/art :199< me'--ambara' /b'-a' 4ebab4ebab b)o,4)o4o4)a3 ter*a%)'(a %e,re4) ,a%a 3a'4)a ter%)r) %ar) =+18
13
1< Biologik ,e'(a)t f)4)+ disregulasi neurotransmitter %a3am 4(4tem 4araf ,4at :SS$<+ efe 4am,)'- tera,) ,e'-obata'+ )'tera4) ,e'-obata' re4e, ma,' 'o' re4e,+ -a'--a' mob)3)ta4+ ,erba/a' a,a4)ta4 4e'4or)& 2< sikologis 4tre44+ e/)3a'-a' 4e4at %a3am /)%,+ e,)4o%e %e,re4) 4ebe3m'(a :%)a.a3 e/)%,a'<+ em'%ra' o-')t)f& 8< osiokultural )4o3a4) 4o4)a3+ emat)a' ata et)%amam,a' ,a4a'-a' ata tema'+ e43)ta' eo'om)+ ,e'4)'+ -a'--a' ,erba/a' 3)'-'-a'& =+18 ". Fak32r Re5ik2 De6re5i
Me'rt Ka,3a' %a' Sa%%o5 :2010<+ fator re4)o %ar) %e,re4) %),e'-ar/) o3e/ a& Umr+ rata7rata 4)a o'4et 't %e,re4) berat a%a3a/ )ra7)ra ?0 ta/'+ =0 @ %ar) 4ema ,a4)e' mem,'(a) o'4et a'tara 4)a 20 %a' =0 ta/'& Ga'--a' %e,re4)f berat *-a m'-)' mem)3)) o'4et 4e3ama ma4a a'a7a'a ata ,a%a 3a'*t 4)a+ .a3a,' /a3 ter4ebt *ara'- ter*a%)&=+1?+1= b& Je')4 e3am)'+ ter%a,at ,reva3e'4) -a'--a' %e,re4) berat (a' - %a a3) 3eb)/ be4ar ,a%a .a')ta %)ba'%)'-a' 3a)73a)& A3a4a' a%a'(a ,erbe%aa' te3a/ %)%a3)3a' 4eba-a) me3)bata' ,erbe%aa' /ormo'a3+ ,erbe%aa' 4tre44or ,4)o4o4)a3 ba-) ,erem,a' %a' 3a)73a) 5& Stat4 ,era.)'a'+ ,a%a mm'(a+ -a'--a' %e,re4)f berat ter*a%) ,a3)'4er)'- ,a%a ora'-7ora'- (a'- t)%a mem)3)) /b'-a' )'ter,er4o'a3 (a'- erat ata are'a ,er5era)a' ata ber,)4a/ %e'-a' ,a4a'-a'& &=+1?+1= %& Stat4 f'-4)o'a3 bar+ a%a'(a ,erba/a' 4e,ert) ,)'%a/ e 3)'-'-a' bar+ ,eer*aa' bar+ /)3a'-'(a /b'-a' (a'- arab+ o'%)4) 4a)t+ a%a3a/ 4eba-)a' %ar) bebera,a e*a%)a' (a'- me'(ebaba' 4e4eora'- me'*a%) %e,re4)& &=+1?+1= !. Ge7a4a8e7a4a De6re5i 14
Me'rt $e%oma' %a' $e'--o3o'-a' D)a-'o4)4 Ga'--a' J).a :$$DGJ< III %e,re4) %)ta'%a) %e'-a' -e*a3a+ (a)t +1= a& Ge*a3a tama ,a%a %era*at r)'-a'+ 4e%a'- %a' berat 1< Afe %e,re4)f 2< Ke/)3a'-a' m)'at %a' e-emb)raa' 8< Berra'-'(a e'er-) (a'- me'* me')'-at'(a ea%aa' m%a/ 3e3a/ :ra4a 3e3a/ (a'- '(ata 4e4%a/ er*a 4e%))t 4a*a< %a' at)v)ta4 me'r'& +1= b& Ge*a3a 3a)'+ me3),t) 1< Ko'4e'tra4) %a' ,er/at)a' berra'-& 2< "ar-a %)r) %a' e,er5a(aa' %)r) berra'-& 8< Ga-a4a' te'ta'- ra4a ber4a3a/ %a' t)%a ber-'a& ?< $a'%a'-a' ma4a %e,a' (a'- 4ram %a' ,e4)m)4t)& =< Ga-a4a' ata ,erbata' memba/a(aa' %)r) ata b'/ %)r)& ;< T)%r ter-a'--& >< Naf4 maa' berra'-& +1= I'%)v)% (a'- tere'a %e,re4) ,a%a mm'(a me''*a' -e*a3a ,4))4+ -e*a3a f)4) %a' 4o4)a3 (a'- /a4+ 4e,ert) mr'-+ 4e%)/ bere,a'*a'-a'+ 4e'4)t)f+ m%a/ mara/ %a' ter4)'--'-+ /)3a'- 4ema'-at er*a+ /)3a'-'(a ra4a ,er5a(a %)r)+ /)3a'-'(a o'4e'tra4) %a' me'r''(a %a(a ta/a'& +1= Ge*a3a7-e*a3a )') %a,at %)3)/at %ar) t)-a 4e-) (a)t a& Ge*a3a f)4)
15
Ge*a3a %e,re4) (a'- e3)/ata' )') mem,'(a) re'ta'-a' %a' var)a4) (a'- 3a4 4e4a) %e'-a' berat r)'-a''(a %e,re4) (a'- %)a3am)& Nam' 4e5ara -ar)4 be4ar a%a bebera,a -e*a3a f)4) mm (a'- re3at)f m%a/ %)%ete4)& +1= Ge*a3a )t 4e,ert) 1< S3)t t)%r+ ter3a3 ba'(a ata ter3a3 4e%))t 2< $a%a mm'(a+ ora'- (a'- me'-a3am) %e,re4) me''*a' ,er)3a (a'- ,a4)f+ me'(a) e-)ata' (a'- t)%a me3)bata' ora'- 3a)' 4e,ert) 'o'to' tv+ maa'+ t)%r& 8< Ora'- (a'- tere'a %e,re4) aa' 43)t memfo4a' ,er/at)a' ata ,))ra' ,a%a 4at /a3+ ata , eer*aa'& Se/)'--a merea *-a aa' 43)t memfo4a' e'er-) ,a%a /a37/a3 ,r)or)ta4& Keba'(aa' (a'- %)3aa' *4tr /a37/a3 (a'- t)%a ef)4)e' %a' t)%a ber-'a+ 4e,ert) m)4a3'(a me'-em)3+ me3am'+ meroo ter47me'er4+ 4er)'me'e3,o' (a'- t)%a ,er3& Ora'- (a'- tere'a %e,re4) aa' ter3)/at %ar) meto%e er*a'(a (a'- me'*a%) ra'- ter4trtr+ 4)4temat)a er*a'(a *a%) a5a ata er*a'(a *a%) 3amba'& +1= ?< Ora'- (a'- tere'a %e,re4) aa' e/)3a'-a' 4eba-)a' ata 4e3r/ mot)va4) er*a'(a& Sebab'(a+ )a t)%a 3a-) b)4a me')mat) %a' mera4aa' e,a4a' ata4 a,a (a'- %)3aa''(a& Ia 4%a/ e/)3a'-a' m)'at %a' mot)va4) 't me3aa' e-)ata''(a 4e,ert) 4em3a& O3e/ are'a )t+ e/ar4a' 't teta, berat)v)ta4 membat'(a 4ema)' e/)3a'-a' e'er-) are'a e'er-) (a'- a%a 4%a/ ba'(a ter,aa) 't mem,erta/a'a' %)r) a-ar teta, %a,at berf'-4) 4e,ert) b)a4a'(a& Merea m%a/ 4ea3) 3e3a/+ 5a,a) ,a%a/a3 be3m me3aa' at)v)ta4 (a'- berart)& +1= =< De,re4) )t 4e'%)r) a%a3a/ ,era4aa' 'e-at)f& J)a 4e4eora'- me'()m,a' ,era4aa' 'e-at)f maa *e3a4 aa' membat 3et)/ are'a membeba') ,))ra' %a' ,era4aa' %a' )a /ar4 mem)3'(a %)ma'a 4a*a %a' a,a' 4a*a+ 4a t)%a 4a& +1= 16
b& Ge*a3a $4))4 1
ber't'-+
a(a+
3eb)/
ber,e'%)%)a'+
3eb)/
ber,e'-a3ama'+
3eb)/
%),er/at)a' o3e/ ata4a' %a' ,))ra' 'e-at)f 3a)''(a& +1= 2
17
$era4aa' ber4a3a/ tera%a'- t)mb3 %a3am ,em))ra' ora'- (a'- me'-a3am) %e,re4)& Merea mema'%a'- 4at e*a%)a' (a'- me')m,a %)r)'(a 4eba-a) 4at /ma' ata a)bat %ar) e-a-a3a' merea me3a4a'aa' ta'--'- *a.ab (a'- 4e/ar4'(a %)er*aa'& Ba'(a ,3a (a'- mera4a %)r)'(a me'*a%) beba' ba-) ora'- 3a)' %a' me'(a3a/a' %)r) merea ata4 4)ta4) ter4ebt& +1= =< $era4aa' terbeba') Ba'(a ora'- (a'- me'(a3a/a' ora'- 3a)' ata4 e44a/a' (a'- %)a3am)& Merea mera4aa' beba' (a'- ter3a3 berat are'a mera4a %)beba') ta'--'- *a.ab (a' berat& +1= 5& Ge*a3a So4)a3 Ma4a3a/ %e,re4) (a'- bera.a3 %ar) %)r) 4e'%)r) ,a%a a/)r'(a mem,e'-ar/) 3)'-'-a' %a' ,eer*aa' :ata at)v)ta4 3a)''(a<& Ba-a)ma'a t)%a+ 3)'-'-a' te't aa' berea4) ter/a%a, ,er)3a ora'- (a'- %e,re4) ter4ebt (a'- ,a%a mm'(a 'e-at)f :m%a/ mara/+ ter4)'--'-+ me'(e'%)r)+ 4e'4)t)ve+ m%a/ 3et)/+ m%a/ 4a)t<& Ma4a3a/ 4o4)a3 (a'- ter*a%) b)a4a'(a ber)4ar ,a%a ma4a3a/ (a'- ber)'tera4) %e'-a' rea' er*a+ ata4a'+ ata ba.a/a'& Ma4a3a/ )') t)%a /a'(a berbe't o'f3)+ 'am' ma4a3a/ 3a)''(a *-a 4e,ert) ,era4aa' m)'%er+ ma3+ 5ema4 *)a bera%a %)a'tara e3om,o %a' mera4a t)%a '(ama' 't berom')a4) 4e5ara 'orma3& Merea mera4a t)%a mam, 't ber4)a, terba %a' 4e5ara at)f me'*a3)' /b'-a' %e'-a' 3)'-'-a' 4ea3),' a%a e4em,ata'& +1= 9. 'inka3an De6re5i
Me'rt $$DGJ7III+ %e,re4) %)ba-) 4e4a) %e'-a' t)'-at e,ara/a''(a+ (a)t a& De,re4) R)'-a' 18
$e%oma' (a'- %),aa) a%a3a/ 1< Sera'-7ra'-'(a /ar4 a%a 2 %ar) 8 -e*a3a tama %e,re4) 2< D)tamba/ 4era'-7ra'-'(a 2 %ar) -e*a3a 3a)''(a 8< T)%a bo3e/ a%a -e*a3a (a'- berat %)a'tara'(a ?< Lama'(a 4e3r/ e,)4o%e ber3a'-4'- 4era'-7ra'-'(a 4e)tar 2 m)'-- =< "a'(a 4e%))t e43)ta' %a3am ,eer*aa' %a' e-)ata' 4o5)a3 (a' b)a4a %)3aa'& +1> b& De,re4) Se%a'$e%oma' (a'- %),aa) a%a3a/ 1< Sera'-7ra'-'(a /ar4 a%a 2 %ar) 8 -e*a3a tama %e,re4) 4e,ert) ,a%a e,)4o%e %e,re4) r)'-a' 2< D)tamba/ 4era'-7ra'-'(a 8 :%a' 4eba)'(a ?< %ar) -e*a3a 3a)''(a 8< Lama'(a 4e3r/ e,)4o%e ber3a'-4'- m)')mm 4e)tar 2 m)'-- ?< Me'-/a%a,) e43)ta' '(ata 't me'er4a' e-)ata' 4o4)a3+ ,eer*aa' %a' r4a' rma/ ta'--a& +1> 5& De,re4) Berat $e%oma' (a'- %),aa) a%a3a/ 1< Sema 8 -e*a3a %e,re4) /ar4 a%a 2< D)tamba/ 4era'-7ra'-'(a ? %ar) -e*a3a 3a)''(a+ %a' bebera,a %)a'tara'(a /ar4 ber)'te'4)ta4 berat
19
8< B)3a a%a -e*a3a ,e't)'- :m)4a3'(a a-)ta4) %a' retar%a4) ,4)omotor< (a'me'5o3o+ maa ,a4)e' m'-)' t)%a ma ata t)%a mam, 't me3a,ora' ba'(a -e*a3a 4e5ara r)'5)& +1> Da3am /a3 %em))a'+ ,e')3a)a' 4e5ara me'(e3r/ ter/a%a, e,)4o%e %e,re4)f berat ma4)/ %a,at %)be'ara'+ (a)t a< E,)4o%e %e,re4)f b)a4a'(a /ar4 ber3a'-4'- 4era'-ra'-'(a %a m)'--+ aa' teta,) *)a -e*a3a amat berat %a' bero'4et 4a'-at 5e,at+ ma4)/ %)be'ara' 't me'e-aa' %)a-'o4)4 %a3am r' .at ra'- %ar) %a m)'-- b< Sa'-at t)%a m'-)' ,a4)e' aa' mam, me'er4a' e-)ata' 4o4)a3+ ,eer*aa' ata r4a' rma/ ta'--a+ e5a3) ,a%a ta/a, (a'- 4a'-at terbata4& +1> Leb)/ 3a'*t %)*e3a4a' ba/.a %e,re4) berat %)ta'%a) %e'-a' a%a'(a 1< E,)4o%e %e,re4)f berat (a'- meme'/) r)ter)a me'rt e,)4o%e %e,re4)f berat ta',a -e*a3a ,4)ot) 2< D)4erta) .a/am+ /a34)'a4) ata 4t,or %e,re4)f& Wa/am b)a4a'(a me3)bata' )%e te'ta'- %o4a+ em)4)'a' ata ma3a,etaa (a'- me'-a'5am %a' ,a4)e' mera4a berta'--'- *a.ab ata4 /a3 )t& "a34)'a4) a%)tor) ata o3fator) b)a4a'(a ber,a 4ara (a'- me'-/)'a ata me'%/+ ata ba otora' ata %a-)'- memb4& Retar%a4) ,4)omotor (a'- berat %a,at me'* ,a%a 4t,or& J)a %),er3a'+ .a/am ata /a34)'a4) %a,at %)te'ta' 4eba-a) 4era4) ata t)%a 4era4) %e'-a' afe :mood* congruent < $. Pena3a4ak5anaan De6re5i
20
$e'ata3a4a'aa' ,a%a ,e'%er)ta %e,re4) /ar4 %)3aa' 4e5ara a%eat %e'-a' me'--'aa' omb)'a4) tera,) ,4)o3o-)4 %a' farmao3o-)4 %)4erta) ,e'%eata' m3t)%)4),3)' (a'- me'(e3r/& A%a,' ,e'ata3a4a'aa' %e,re4) me3),t) a& Tera,) F)4) 1< Obat& Se5ara mm+ 4ema obat a't)7%e,re4a' 4ama efet)f)ta4'(a& $em)3)/a' *e')4 a't)7%e,re4a' 3eb)/ %)te'ta' o3e/ ,e'-a3ama' 3)')4 %a' fam)3)ar)t( ter/a%a, *e')47*e')4 a't)7%e,re4a'& $ert)mba'-a' ba)+ 't'- %a' r-) %ar) 4et)a, ,ember)a' tera,) %e'-a' me'-a5 ,a%a ? /a3 (a)t efet)v)ta4+ to3erab)3)ta4+ eama'a'+ %a' )'tera4) obat&1;+1 2< Tera,) ET : +lectrocon$ulsi$e Therap"<& U't ,a4)e' %e,re4) (a'- t)%a b)4a maa' m)'m+ ma b'/ %)r) ata retar%a4) ,4)omotor (a'- /ebat+ maa ET mer,aa' ,)3)/a' tera,) (a'- efet)f %a' ama'& ET %)ber)a' 172 a3) 4em)'-- ,a%a ,a4)e' ra.at )'a,+ %e'-a' meto%e ')3atera3 't me'-ra'-) 5o'f4)o' ata memor" problem& Tera,) ET %)ber)a' 4am,a) a%a ,erba)a' mood :4e)tar =710 a3)<+ 4eme'tara a't)7%e,re4a' maintenance /ar4 %)ber)a' 't me'5e-a/ relaps ata eamb/a'& 1;+1 8< Tera,) pro!ilaksis& Tera,) pro!ilaksis /ar4 %)ber)a' 't me'5e-a/ ter*a%)'(a eamb/a' %e,re4)& Sete3a/ -e*a3a7-e*a3a %e,re4) memba)+ tera,) a't)7%e,re4a' ma4)/ /ar4 %)3a'*ta' 4e3ama ?7; ba' %e'-a' %o4)4 tera,et) ,e'/& Bebera,a ,e'e3)t)a' ba/a' me'-a'*ra' a-ar tera,) %)ter4a' 4am,a) 2 ta/'& Ka,a' a't)7 %e,re4a' bo3e/ %)/e't)a'+ 4a'-at3a/ ter-a't'- ,a%a eva3a4) 3)')4 :,eremba'-a' efe 4am,)'-+ m'53'(a ,e'(a)t f)4) ata e3ema/a' o'%)4) mm<& 1;+1 b& Tera,) psikologik a'tara 3a)' 21
1< $4)otera,) $4)otera,) )'%)v)%a3 ma,' e3om,o ,a3)'- efet)f *)a %)3aa' ber4ama74ama %e'-a' ,ember)a' a't)7%e,re4a'& Ba) ,e'%eata' 4e5ara ,4)o%)'am) ma,' o-')t)f beha$ioural a%a3a/ 4ama eber/a4)3a''(a& 1;+1 2< Tera,) kogniti! Tera,) kogniti! ,er)3a bert*a' me'-ba/ ,o3a ,))r ,a4)e' (a'- 4e3a3 'e-at)f :,er4e,4) %)r) (a'- br+ ma4a %e,a' (a'- 4ram+ %')a (a'- ta rama/+ %)r) (a'ta ber-'a 3a-)+ ta mam, %a' 4eba-a)'(a< e ara/ ,o3a ,))r (a'- 'etra3 ata ,o4)t)f& 1;+1 8< Tera,) e3ar-a $rob3em e3ar-a %a,at ber,era' %a3am ,eremba'-a' -a'--a' %e,re4)+ 4e/)'--a %'-a' ter/a%a, e3ar-a ,a4)e' a%a3a/ 4a'-at ,e't)'-& T*a' %ar) tera,) ter/a%a, e3ar-a ,a4)e' (a'- %e,re4) a%a3a/ 't mere%aa' ,era4aa' fr4ta4) %a' ,t4 a4a+ merba/ %a' mem,erba)) 4)a,4trtr %a3am e3ar-a (a'- me'-/ambat ,ro4e4 ,e'(emb/a' ,a4)e'& 1;+1 ?< $e'a'-a'a' a'4)eta4 :re3a4a4)< Ma5am re3a4a4) a'tara 3a)' :Dav)4 etal &+ 199=< Re3a4a4) ,ro-re4)f+ ,er'afa4a' %a3am+ me%)ta4)+ guided imager"+ me'%e'-ara' m4)+ b)ofee%ba5+ e4a%ara' tb/+ %a' v)4a3)4a4)& 1;+1 . In53rumen Penukuran 'inka3 De6re5i
Da3am me'-r t)'-at %e,re4) me'--'aa' 4a3a %amilton Rating cale -or Depresion :"RSD< (a)t 4at 4a3a %e,re4) (a'- ter%)r) %ar) 2? )tem+ (a)t )tem ber)4ar a'tara 0 4am,a) ?+ ata 0 4am,a) 2 %e'-a' tota3 4or a'tara 0 4am,a) >;& 22
Doter me'-eva3a4) *a.aba' ,a4)e' ter/a%a, ,erta'(aa' te'ta'- ra4a ber4a3a/+ ,))ra' b'/ %)r)+ eb)a4aa' t)%r+ %a' -e*a3a 3a)' %ar) %e,re4)+ %a' ,e')3a)a' %),ero3e/ %ar) .a.a'5ara 3)')& "a4)3 4or ,e')3a)a' me'--'aa' "RSD a%a3a/ 4eba-a) ber)t a& T)%a %)*m,a) %e,re4) 4or "RSD 0 ; b& De,re4) r)'-a' 4or "RSD > 1> 5& De,re4) 4e%a'- 4or "RSD 1 2? %& De,re4) berat 4or "RSD 2? "RSD ata %amilton Rating cale !or Depression mer,aa' 4a3a/ 4at %ar) berba-a) )'trme' 't me')3a) %e,re4)& $e'e3)t)a' (a'- memba'%)'-a' "RSD %e'-a' 4or %e,re4) 3a)' %)%a,ata' o'4)4te'4)& Re3)ab)3)ta4 a'tara ,emer)4a ,a%a mm'(a 5, t)'--)& Dem))a' *-a /a3'(a re3)ab)3)ta4 o3e/ 4at ,emer)4a (a'%)3aa' ,a%a .at (a'- berbe%a& A%a,' 't me'-r t)'-at %e,re4) 4e4eora'- me'--'aa' %amilton Rating cale !or Depression a& Kea%aa' ,era4aa' 4e%)/ :4e%)/+,t4 a4a+ta ber%a(a+ta ber-'a< $era4aa' )') a%a /a'(a b)3a %)ta'(aH ,era4aa' )') %)'(ataa' 4e5ara verba3 4,o'ta'H ,era4aa' (a'- '(ata ta',a om')a4) verba3+ m)4a3'(a e4,re4) ma+ be't+ 4ara+ %a' e5e'%er'-a' me'a'-)4 ,a4)e' me'(ataa' ,era4aa' (a'- 4e4'--/'(a )') %a3am om')a4) ba) verba3 ma,' 'o'verba3 4e5ara 4,o'ta'&19+20 b& $era4aa' ber4a3a/ Me'(a3a/a' %)r) 4e'%)r) %a' mera4a 4eba-a) ,e'(ebab ,e'%er)taa' ora'- 3a)'H a%a )%e7)%e ber4a3a/ ata re''-a' te'ta'- e4a3a/a'e4a3a/a' ma4a 3a3H 4a)t )')
23
4eba-a) /ma'+ .a/am ber4a3a/ %a' ber%o4aH a%a 4ara74ara e*ara' ata t%/a' %a' /a34)'a4) ,e'-3)/ata' te'ta'- /a37/a3 (a'- me'-a'5am'(a& 19+20 5& B'/ %)r) mera4a /)%, ta a%a -'a'(a+ me'-/ara,a' emat)a' ata ,))ra'7,))ra' 3a)' eara/ )t+ a%a )%e7)%e b'/ %)r) ata 3a'-a/73a'-a/ e ara/ )t& 19+20 %& Ga'--a' ,o3a t)%r :initial insomnia< A%a e3/a' a%a'-7a%a'- 4ar ma4 t)%r m)4a3'(a+ 3eb)/ %ar) 4ete'-a/ *am bar ma4 t)%rH a%a e3/a' t)a, ma3am 4ar ma4 t)%r& 19+20 e& Ga'--a' ,o3a t)%r (middle insomnia) ,a4)e' me'-e3/ -e3)4a/ %a' ter-a'-- 4e,a'*a'- ma3am+ ter*a%) 4e,a'*a'- ma3am :ba'-' %ar) tem,at t)%r e5a3) ba'- a)r e5)3<& 19+20 f& Ga'--a' ,o3a t)%r (late insomnia) ba'-' 4aat %)') /ar) teta,) %a,at t)%r 3a-)+ ba'-' 4aat %)') /ar) teta,) t)%a %a,at t)%r 3a-)& 19+20 -& Ker*a %a' e-)ata'7e-)ata''(a ,))ra' ,era4aa' et)%amam,a' e3et)/a' ata e3ema/a' (a'- ber/b'-a' %e'-a' e-)ata' er*a ata /ob)H /)3a'-'(a m)'at ter/a%a, ,eer*aa' ata /ob) ata e-)ata' 3a)''(a ba) 3a'-4'- ata t)%a ,a4)e' me'(ataa' e3e4a'+ era-7 ra-a' %a' ra4a b)mba'-H berra'-'(a .at 't at)v)ta4 4e/ar)7/ar) ata ,ro%t)v)ta4 me'r'& B)3a ,a4)e' t)%a 4a'--, berat)v)ta4+ 4era'-7ra'-'(a 8 *am 4e/ar)%a3am e-)ata' 4e/ar)7/ar)H t)%a beer*a are'a 4a)t'(a 4eara':%)rma/ 4a)t< b)3a ,a4)e' t)%a beer*a 4ama 4ea3)+ e5a3) t-a47t-a4 %) ba'-4a3 ata *)a ,a4)e' -a-a3 me3a4a'aa'H e-)ata'7e-)ata' %) ba'-4a3 ta',a ba'ta'& 19+20 24
/& Ke3amba'a' :3ambat %a3am ber,))r+ berb)5ara -a-a3 bero'4e'tra4)+ %a' at)v)ta4 motor) me'r'< 4e%))t 3amba' %a3am .a.a'5araH *e3a4 3amba' %a3am .a.a'5araH 4ar %).a.a'5ara)H 4t,or :%)am 4ama 4ea3)<& 19+20 )& Ke-e3)4a/a' (agitasi) e-e3)4a/a' r)'-a'H mema)'a' ta'-a' *ar)7*ar)+ rambt+ %a' 3a)'73a)'H ber-era ter4 t)%a %a,at %% %e'-a' te'a'-H merema47rema4 ta'-a'+ me'--)-)t7-)-)t + me'ar)7'ar) rambt+ me'--)-)t7-)-)t b)b)r& 19+20 *& Ke5ema4a' :ansietas somatik < 4a)t '(er) %) otot7otot+ a+ %a' e%te' ototH -)-) -emertH 4ara t)%a 4tab)3H t)')t4 :te3)'-a ber%e'-)'-
4er)'- ba'- a)r e5)3 tertama ma3am /ar) %)a3a t)%rH t)%a /a)%+ %ara/ /a)% 4e%))t 4ea3)H t)%a a%a -a)ra/ 4e4a3 %)'-)' : !irgid
$e'%eata' ,4)otera,) ba-) ,a4)e' ter%e,re4) a%a3a/ ,e'%eata' o-')t)f %a' ,e'%eata' (a'- 3eb)/ terara/ %a' 3eb)/ ter4trtr& Wa3a,' 4ete3a/ ,er)o%e %e,re4)f me'-/)3a'-+ )'terve'4) eteram,)3a' *a'-a ,a'*a'- ma4)/ %),er3a'& $a%a bebera,a ,ro-ram tera,)+ mo%e33)'- %a' ,erma)'a' ,era' %a,at memba't me'e-aa' eteram,)3a' ,eme5a/a' ma4a3a/ (a'- ba)& Bebera,a ,e'%eata' ,4)otera,) berbe%a (a'- %)-'aa' te3a/ me''*a' /a4)3+ (a)t ,4)otera,) ,erora'-a'+ tera,) beror)e'ta4) e4a%ara'+ tera,) t)'-a/ 3a+ tera,) berma)'+ mo%e3 4tre44 /)%,+ ,4)otera,) o-')t)f+ tera,) at)v)ta4 e3om,o+ tera,) er*a+ ,e'%)%)a' reme%)a3+ ,e'em,ata' %) 3ar rma/ 4erta ET :We33er+ 1990<& Tera,) at)v)ta4 e3om,o mer,aa' 4at *e')4 tera,) at)v)ta4 (a'- %)3a4a'aa' o3e/ ,a4)e' %e'-a' %e,re4) 4e5ara ber4ama74ama %a3am 4a/a ,e'(a3ra' e'er-( 4e5ara be'ar %a3am be't 4e'am& $e'-ert)a' 4e'am a%a3a/ at)v)ta4 f)4) (a'- %)3aa' ba) 4eba-a) 5aba'- o3a/ra-a ter4e'%)r) ma,' 4eba-a) 3at)/a' 't 5aba'- o3a/ra-a 3a)''(a& Berbe%a %e'-a' 5aba'- o3a/ra-a 3a)' mm'(a (a'- me'-r /a4)3 at)v)ta4'(a ,a%a ob(e terte't+ 4e'am me'-a5 ,a%a be't -era (a'- %)er*aa' %e'-a' omb)'a4) ter,a% %a' me'*e3ma %ar) 4et)a, ba-)a' a'--ota tb/ %ar) om,o'e'7om,o'e'
emam,a'
motor)
4e,ert)
eata'+
e5e,ata'+
e4e)mba'-a'+ e3e'ta'+ a-)3)ta4 %a' ete,ata'& De'-a' oor%)'a4) (a'- 4e4a) %a' tata rta' -era (a'- 4e3ara4 aa' terbe't ra'-a)a' -era art)4t) (a'- me'ar) :Br)5+ 2002<& Se%a'-a' me'rt ")%a(at :1990< me'(ataa' 4e'am )a3a/ 3at)/a' tb/ (a'- %)5),taa' %e'-a' 4e'-a*a+ %)44' 4e5ara 4)4temat) %a' %)3aa' 4e5ara 4a%ar %e'-a' t*a' membe't %a' me'-emba'-a' ,r)ba%) 4e5ara /armo')4& O3a/ra-a 4e'am 4e'%)r) a%a berma5am7ma5am+ 4e,ert) 4e'am 'o+ 27
4e'am 4eo3a/+ 4e'am a3at+ 4e'am oret)f+ 4e'am )rama+ tr'e'+ 4e'am art)4t) %a' 4e'am r)tm) ata mo%er' r)tm) 4e,ert) 4e'am aerob)5& 19+20
C. De6re5i Pa5:a Ski2frenia
De,re4) ,a45a 4)6ofre')a mer,aa' -e*a3a %e,re4)f 4ete3a/ 4at e,)4o%e ,4)ot) ,a%a 4eora'- ,a4)e' 4)6ofre') %)ate-or)a' 4eba-a) 5o'to/ %ar) -a'--a' %e,re4)f (a'- t)%a %)te'ta' %a3am DSM7II7R&;++19 Ber%a4ara' $$DGJ7III :$e%oma' $e'--o3o'-a' %a' D)a-'o4)4 Ga'--a' J).a III< %e,re4) ,a45a 4)6ofre')a ma4 e %a3am F20&? %e'-a' r)ter)a 4eba-a) ber)t D)a-'o4)4 /ar4 %)te-aa' /a'(a a3a a& $a4)e' te3a/ me'%er)ta 4)6ofre')a : (a'- meme'/) r)ter)a mm 4)6ofre')a< 4e3am 12 b3a' tera/)r )')& b& Bebera,a -e*a3a 4)6ofre')a ma4)/ teta, a%a :teta,) t)%a 3a-) me'%om)'a4) -ambara' 3)')4'(a<& 5& Ge*a3a7-e*a3a %e,re4)f me'o'*o3 %a' me'--a'--+ meme'/) ,a3)'- 4e%))t r)ter)a 't e,)4o%e %e,re4)f :F82&7< %a' te3a/ a%a %a3am r' .at ,a3)'- 4e%))t 2 m)'--& ;++19 A,ab)3a ,a4)e' ,a4)e' t)%a 3a-) me''*a' -e*a3a 4)6ofre')a %)a-'o4)4 me'*a%) E,)4o%e %e,re4)f :F82&7<& B)3a -e*a3a 4)6ofre')a ma4)/ *e3a4 %a' me'o'*o3+ D)a-'o4)4 /ar4 teta, 4a3a/ 4at %ar) 4bt),e 4)6ofre')a (a'- 4e4a) :F20&07 F 20&8<&
28
Tera,)'(a a'tara 3a)' %e'-a' ,emaa)a' a't) %e,re4a' %a3am ,e'-obata' -a'--a' %e,re4)f ,a45a,4)ot) %ar) 4)6ofre')a te3a/ %)3a,ora' %a3am bebera,a ,e'e3)t)a'& K)ra7)ra 4ete'-a/ %ar) bebera,a ,e'e3)t)a' te3a/ me3a,ora' efe (a' ,o4)t)f+ %a' 4ete'-a/ ,e'e3)t)a' 3a)' t)%a me3a,ora' a%a'(a efe /)3a'-'(a -e*a3a %e,re4)f& Me%)a4) a't)%e,re4a' em'-)'a' me'-/)3a'-a' -e*a3a %e,re4)f ,a%a bebera,a
,a4)e'+
teta,)
/a4)3
5am,ra'
%ar)
,e'e3)t)a'
me'5erm)'a'
et)%amam,a' 4eara'- )') 't membe%aa' ,a4)e' ma'a (a'- aa' bere4,o'4 %a' ,a4)e' ma'a (a'- t)%a bere4,o'4 ter/a%a, a't)%e,re4a'& ;++19
29
/A/ III PENU'UP Ke5im6u4an
•
E,)4o%e %e,re4)f ,a%a ,a4)e' ,a45a 4)6ofre')a b)a4a'(a ber,ote'4) me'*a%) 3eb)/ berat %a' membt/a' tera,) %a' ,e'a'-a'a' (a'- 4e4a)&
•
Bata4 3)')4 %ar) %)a-'o4)4 43)t %)te'ta' 4e5ara o,era4)o'a3&
30
DAF'AR PUS'AKA
1& Ka,3a'+ Sa%o5& S)6ofre')a& S)'o,4)4 $4))atr) J)3)% 1 e%)4) >H $e'erb)t B)'a R,a A4ara+ JaartaH 2011 ;=7>29& 2& W&F& Maram)4& atata' I3m Ke%otera' J).a& U')ver4)ta4 A)r3a'--aH 2012 21=78=& 8& A''a L+ Sara/ G& Sever)t( amo'- S5/)6o,/re')54 & Jor'a3 of Be/av)ora3 S5)e'5e4H 201212=7188& ?& "a.ar)+ Da%a'-& S)6ofre')a %a3am $e'%eata' "o3)4t) $a%a Ga'--a' J).a& Jaarta Ba%a' $e'erb)t FKUIH 2011& =& Sa%o5+ Be'*am)' J+ !)r-)')a A& S5/)6o,/re')a a'% Ot/er $4(5/ot)5 D)4or%er4& Ka,3a' a'% Sa%o54 om,re/e'4)ve Tetboo of $4(5/)atr(+ t/ e% H 2012& ;& Amer)5a' $4(5/)atr)5 A44o5)at)o'& De,re44)ve D)4or%er4& DSM !+ =t/ e%& Wa4/)'-to' DH 2018H1271>& >& Nrm)at) A& S)6ofre')a& B A*ar $4))atr)& Jaarta Ba%a' $e'erb)t FKUIH 20101>07190& & $e%oma' %a' $e'--o3o'-a' D)a-'o4)4 Ga'--a' J).a :$$DGJ< III& 31
9& Ma43)m& R& $a'%a' $rat)4 $e'--'aa' K3)')4 Obat $4)otro,)& $e'erb)t Ba-)a' I3m Ke%otera' J).a FK U')a Atma Ja(a& JaartaH 201? 1?728& 10& $ar'a4 J+ Jor-e'4e' A& $re7morb)% ,4(5/o,at/o3o-( )' 45/)6o,/re')a 4,e5trm& Br)t)4/ Jor'a3 of $4(5/)atr(H 201811=;28>& 11& !e33)-a' DI a'% A3,/4 LD& Ne-at)ve S(m,tom4 )' S5/)6o,/re')a T/e Im,orta'5e of I%e't)f)5at)o' a'% Treatme't& $4(5/)atr)5 T)me4& Mar5/ 1+ 2010H2=:8<& 12& $& K3/ara+ A Ava4t/)+ R /a%%a& Ne-at)ve a'% %e,re44)ve 4(m,tom4 )' 45/)6o,/re')a& T/e Br)t)4/ Jor'a3 of $4(5/)atr(H 2010H 1=?20>711& 18& K& W& Sa+ S& Strao.4)+ Ke5& Re3at)o'4/),4 amo'- 'e-at)ve+ ,o4)t)ve+ a'% %e,re44)ve 4(m,tom4 )' 45/)6o,/re')a a'% ,4(5/ot)5 %e,re44)o'& T/e Br)t)4/ Jor'a3 of $4(5/)atr(H 2010H 1;;7>1& 1?& D A Jo/'4o'& St%)e4 of %e,re44)ve 4(m,tom4 )' 45/)6o,/re')a& T/e Br)t)4/ Jor'a3 of $4(5/)atr(H2011& 1=& Nov)ta S& orre3at)o' Bet.ee' Fam)3( "ea3t/ Ta4 a'% Re3a,4e of S5/)6o,/re')a& Jor'a3 U')ver4)ta4 A)r3a'--a+ Sraba(aH 2012 9 28& 1;& $/)3), Gor.oo% + M&D&+ $/&D& + Emma'e33e orrb3e + M&D&+ $/&D& + et a33& De,re44)ve 4(m,tom4+ me%)5a3 )33'e44+ a'% f'5t)o'a3 4tat4 )' %e,re44e% ,4(5/)atr)5 )',at)e't4& Amer)5a' Jor'a3 of $4(5/)atr(H J'e 2010 910 91=& 1>& M5I'')4 Me3v)' G+ R)ba M)5/e33e + Gre%e' Jo/' F&De,re44)ve %)4or%er4& Amer)5a' Jor'a3 of $4(5/)atr(H 2018 2 2& 1& Ar4/a%+ Samree' K+ Fara/ J& Im,a5t of are-)ver4 E,re44e% Emot)o'4 o' t/e)r Me'ta3 "ea3t/ a'% Re3a,4e S(m,tom4H 2010& 19& G3a'v)33e+ D&N+
D)o'+ L& Fam)3( treatme't a,,ra)4a3 a'% 4erv)5e 4e )'
fam)3)e4 of ,at)e't 45/)6o,/re')a& T/e I4rae3 Jor'a3 of $4(5/)atr( a'% Re3ate% S5)e'5e4& 2018H?2+ 1=728& 32