UNIVERSITETI I TIRANES FAKULTETI I EKONOMISE DEGA FINANCE
TEMA : Tregu i Sigurimeve ne Shqiperi
PUNOI : MATJOLA CEQI PËRMBAJTJA
UDHEHEQESE: ETLEVA BAJRAMI
Qëllimi i temës ............................................................................................................................ 1. Kapitulli I Prezantim me tregun e sigurimeve ....................................................... ................................................................6 .........6 1.1. Historiku i zhvillimit të Sigurimeve në Shqipëri .................................................... 1.2. Perse kane lindur sigurimet? Perse jane te rendesishme?
2. Kapitulli II Ndarja e tregut te sigurimeve ................................................... .................17 2.1. . Sigurimi i detyrueshem………………………………………………………… 2.1.1. Polica kufitare 2.1.2. Kartoni jeshil 2.1.3. Polica e sigurimit TPL 2.2. Sigurimi vullnetar 2.2.1. Te jetes 2.2.2. Jo te jetes 2.2.3. Sigurimi Kasko 3. Kapitulli III Tipet e policave te sigurimit 3.1.Tipet baze te policave te sigurimit te jetes 22 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6.
Policat e sigurimit te jetes me afat Polica te sigurimit pergjate gjithe jetes Sigurimi i perkohshem Polica e sigurimit jete-vdekje Sigurimi i jetes me kthim te primeve Polica e sigurimit martese, lindje
3.2. Tipet baze te policave te sigurimit te prones 3.2.1. Policat qe sigurojne nje mbulim te pjesshem te prones 3.2.2. Policat qe sigurojne nje mbulim te plote te prones 3.2.3. policat e sigurimit te bujqesis dhe blektorise 3.2.4. Si i aplikon sigma sh.a policat e sigurimit te prones 3.2.5. Kompania e sigurimt interalbanian 3.3. Sigurimi i pergjegjesise 3.3.1. Mbulimet 2
Qëllimi i temës ............................................................................................................................ 1. Kapitulli I Prezantim me tregun e sigurimeve ....................................................... ................................................................6 .........6 1.1. Historiku i zhvillimit të Sigurimeve në Shqipëri .................................................... 1.2. Perse kane lindur sigurimet? Perse jane te rendesishme?
2. Kapitulli II Ndarja e tregut te sigurimeve ................................................... .................17 2.1. . Sigurimi i detyrueshem………………………………………………………… 2.1.1. Polica kufitare 2.1.2. Kartoni jeshil 2.1.3. Polica e sigurimit TPL 2.2. Sigurimi vullnetar 2.2.1. Te jetes 2.2.2. Jo te jetes 2.2.3. Sigurimi Kasko 3. Kapitulli III Tipet e policave te sigurimit 3.1.Tipet baze te policave te sigurimit te jetes 22 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6.
Policat e sigurimit te jetes me afat Polica te sigurimit pergjate gjithe jetes Sigurimi i perkohshem Polica e sigurimit jete-vdekje Sigurimi i jetes me kthim te primeve Polica e sigurimit martese, lindje
3.2. Tipet baze te policave te sigurimit te prones 3.2.1. Policat qe sigurojne nje mbulim te pjesshem te prones 3.2.2. Policat qe sigurojne nje mbulim te plote te prones 3.2.3. policat e sigurimit te bujqesis dhe blektorise 3.2.4. Si i aplikon sigma sh.a policat e sigurimit te prones 3.2.5. Kompania e sigurimt interalbanian 3.3. Sigurimi i pergjegjesise 3.3.1. Mbulimet 2
3.3.2. Perjashtimet 3.3.3. Limiti i demshperblimit 3.3.4. Primi i sigurimit 4. Kapitulli IV Pershkrimi i gjendjes aktuale te tregut te sigurimeve për 2010 4.1. Ecuria e tregut te sigurimeve ne vite 4.2. Gjendja aktuale e tregut te sigurimeve 4.3. Arritjet qe ka bere tregu i sigurimeve ne Shqiperi 4.4. Problematikat qe ka hasur ky treg ne gjithe jetegjatesine e tij Nuk dine te blejme dhe...nuk dime te shesim? 4.5. Konkluzione & Rekomandime 4.6. Literatura & Referenca
3
Qellimi i temes Mora shkas te trajtoja kete teme sepse tregu i sigurimeve ne vendin tone, eshte nje treg ne zhvillim dhe me nje moshe te re ne krahasim me vendet e tjera te botes. Kjo teme eshte interesante per ta trajtuar sepse jemi njekohesisht edhe aktore te ketij tregu ,edhe vezhgues ne menyre eksplicite. Jeta eshte ne cdo rast e kercenuar nga faktore te ndryshem, gjithashtu edhe pasuria jone. Cdo dite qe kalon ky treg peson ndryshime brenda vetes, eshte nder te paktat tregje ne vendin tone ku cmimet percaktohen nga vete tregu dhe jo te diktohen nga faktore te tjere. Rritja ekonomike, zgjerimi i konditave te jeteses se qytetareve te vendit e bejne te domosdoshme nevojen e ketij tregu. Ne kemi mundesine te zgjedhim produktin qe deshirojme ne gamen e gjere te kompanive te sigurimt. Industria e sigurimeve në Shqipëri, është një industri e re dhe si e tillë ajo kërkon domosdoshmërisht mbështetje dhe iniciativa, politika orientuese dhe harmonizim legjislativ në përafrimin e impaktit të saj drejt standardeve rajonale, evropiane dhe me gjerë. Roli i saj i padiskutueshëm dhe i pranuar nga organizmat publikë e shtetëror, në zhvillimin e ekonomisë dhe mbështetjes së sistemit financiar në tërësi, janë arsye të qenësishme për të krijuar një klimë reale zhvillimi dhe mirëkuptimi institucional ndaj sfidave të zhvillimit të kësaj industrie. Ne kete teme do te trajtojme jo vetem arritjet e kësaj industrie, por edhe problematikat qe ka hasur kjo industri, ne lidhje me klientet dhe organizmat e shtetit.
4
1- Kapitulli I Prezantim me tregun e sigurimeve 1.1. Historiku
Historiku i sigurimeve fillon qe ne kohet e hershme, qe ne Babilonine e lashte tregtare. Ne ate kohe sigurimi kryesisht kishte lidhje me mbrojtjen nga vjedhjet gjate transportit te mallrave. Ndersa sot, sigurimi modern ofron nje numer produktsh te komplikuara te projektuara per te mbrojtur te ardhurat dhe mjetet. Akti i parë ligjor në fushën e sigurimeve shoqërore, që disponon ISSH-ja, është Ligji "Pensionet Civile", Nr. 129, datë 28.10.1927. Vendosja e një sistemi më të plotë të sigurimeve shoqërore ne Shqiperi përkon me Gushtin e vitit 1947. Ne kete periudhe sigurimet u zhvilluan ne dy sisteme, njeri per te punesuarit e sektorit shteteror dhe tjetri per anetaret e koopertivave bujqesore. Por, mes ketyre dy grupeve personash viheshin re diferenca te medha ne te ardhura, gje qe nuk duhet te vazhdonte gjate sepse do te conte ne nje degradim te skemes se pensioneve. Keshtu, sistemi i sigurimeve pas viteve „90 u perfshi ne nje proces te thelle reformues, per vendosjen e nje rrjeti social te qendrueshem dhe te ndertuar me kujdes si e vetmja shprese per të përballuar jo vetëm problemet emergjente të periudhës, por dhe qe t‟i rezistonte kohës e t'u
shërbente brezave të ardhshëm.
Ne vitin 1991, u krijua kompania e parë e sigurimeve në Shqipëri “INSIG” SH.A, kjo me miratimin e ligjit nga Parlamenti Shqiptar për krijimin e Institutit te Sigurimeve, duke e ndarë atë nga Instituti i Arkave të Kursimit dhe Sigurimeve.
5
Po ne vitin 1993, u krijua Instituti i Sigurimeve Shoqërore (ISSH), si institucion publik, shtetëror dhe i pavarur per t‟iu përgjigjur nevojave të ngutshme të mbrojtjes sociale për kategori te
ndryshme te popullsise.
Viti 1999. Krijohet kompania e parë private e sigurimeve në Shqipëri "SIGMA" SH.A. , e ndjekur pak muaj më vonë nga krijimi i kompanisë së sigurimeve "SIGAL" SH.A. , aktualisht kompania më e madhe në tregun e sigurimeve në vend. Themelimi i Shoqërisë së Sigurimeve "Sigma" SH.A. shënoi edhe fillimin e proçesit të liberalizimit të tregut të sigurimeve në Shqipëri, treg i cili ka evoluar dhe është plotësuar përgjatë viteve si në gamën e produkteve që ofron ashtu edhe në mënyrën e funksionimit të tij duke dhënë gjithashtu kontributin e saj si një ndër bizneset më të fuqishme.
Viti 1999 - e në vazhdim. Zgjerohet konkurrenca në treg, por jo vetëm edhe rritja e tij, nëpërmjet krijimit të kompanive të tjera private në fushën e sigurimeve si më poshtë: "ATLANTIK" SH.A. .
"INTERALBANIAN" SH.A.
"INTERSIG" SH.A.
"EUROSIG" SH.A.
"ALBSIG" SH.A
6
1.2.
Perse kane lindur sigurimet ? Perse ato jane te rendesishme?
Te gjithe ndodhen para ngjarjesh dhe situatash te pasigurta te cilat sjellin rreziqe te ndryshme: pronaret, sipermarresit, administratoret, investitoret, fermeret, tregtaret, udhetaret, punetoret, specialistet, studentet, nxenesit, te rinjte dhe te moshuarit. Eksperienca e vendeve te zhvilluara ka provuar se zgjidhja e vetme dhe efikase nga cdo e prapritur ne jete mbetet kontributi i cdo njerit prej nesh per te qene te mbrojtur nga ana sociale. Te gjithe deshirojne te mbrohen nga situata te pasigurta, madje duke paguar, demet mund te paguhen dhe te zevendesohen nga kontributet e te riskuarve. Sigurimet jane skema solidariteti,te cilat u vine ne ndihme individeve ne veshtirsi. Njeriu ne jete ka tre gjera te shtrenjta :
Jeten
Pasurine
Pergjegjesine
Jeta ne cdo rast eshte e kercenuar nga : fatkeqesite natyrore, puna dhe per shkaqe fiziologjike. Sa me shume te modernizohet jetesa, sa me shume ne ti plotesojm konditat per te organizuar jetesen, aq me shume shtohen burimet e riskut qe na kercenojne jeten.
Edhe pasuria eshte
gjithnje e rrezikuar : nga shkaqet natyrore, pakujdesite apo veprimet keqdashese. Njeriu eshte gjithnje pergjegjes ndaj te treteve : punedhenesi ndaj punemarresit, prodhuesi per produktin e vet, avokati ndaj klientit, mjeku ndaj pacientit. Risku eshte i barabarte me rrezikun qe shkakton deme.
7
Vec risqeve te sigurueshme ka dhe shume risqe qe nuk mund te sigurohen, sepse siguruesi nuk mund ti marre persiper keto risqe. Nuk mund te llogaritet me saktesi madhesia e demit te shkaktuar ose e humbjeve te shkatuara. Cdo individ mund te sigurohet nga aksidentet, pamvaresisht nga mosha apo aktiviteti i perditshem qe kryen, mund te jete nxenes apo student, mund te jete sportist amator apo profesionist, mund te punoje ne thellesite e nentokes(minator), ne ndertim te kullave shumkateshe, apo ne dhjetra mijera sipermarrje private dhe shteterore ne vend.
Sigurimet sjellin :
Siguri dhe qetesi te i siguruari
Garanci dhe qendueshmeri te ekonomia
Siguri dhe risk te ulet per investitoret
Rritje ekonomike dhe vende te reja pune
8
2- Kapitulli II
Ndarja e tregut te sigurimeve
Tregu i sigurimeve është një pjesë tepër e rëndësishme e sistemit financiar. Në të përfshihen shoqëritë private dhe shtetërore të cilat realizojnë procesin e sigurimit të individëve apo bizneseve. Për të përfituar nga ky shërbim individët dhe bizneset paguajnë prime sigurimi për t‟u mbrojtur nga një ngjarje specifike, dhe në rast të ndodhjes së ngjarjes, përfitojnë një
shumë të caktuar që në fillim nga kontrata me shoqërinë e sigurimit.
Sigurimi shoqeror i detyrueshem
Sigurimi shoqeror vullnetar
2.1. Sigurimi i Detyrueshëm Sigurimi i Detyrueshëm Primet në sigurimet e detyrueshme motorike arritën shifrën 1,565 milionë lekë, ose rreth 4.23% më pak se në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Produkti MTPL e brendshme gjatë periudhës janar-maj të vitit 2011 pati një ulje prej 23.28% për primet e shkruara bruto, ndërsa numri i kontratave pati një rritje prej 0.79% krahasuar me periudhën janar-maj të vitit 2010. Produkti Sigurim Kufitar në periudhën janar-maj 2011 pati një ulje prej 1.45% për primet e shkruara bruto shoqëruar dhe me uljen e numrit të kontratave prej 11.21% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Produkti Karton Jeshil në periudhën janar-maj 2011 pati një rritje prej 62.60% për primet e shkruara bruto, shoqëruar dhe me rritjen e numrit të kontratave prej 41.37% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
9
2.1.1. Polica Kufitare
Është Sigurimi i detyrueshëm nga shteti për përgjegjësinë civile ndaj palëve të treta për mjetet motorike me targa te huaja qe qendrojne ne Shqiperi, i cili mbulon përgjegjësinë për dëmet trupore dhe materiale të palëve të treta. Kufitare / Border
Albsig 10.39%
Interalbanian 9.63%
Insig 10.19% Sigma 16.61%
Eurosig 8.92%
Intersig 12.32%
Atlantik 11.45%
Sigal 20.49%
Burimi : AMF- Departamenti i Kerkimit, TI dhe Statistikes
2.1.2. Kartoni Jeshil Kartoni jeshil është një policë sigurimi, e cila garanton mbulimin e përgjegjësisë së mbajtësit të mjetit motorrik për dëmtimet materiale apo shëndetësore të shkaktuara nga përdorimi i këtij mjeti jashtë territorit shqiptar.Pajisja me një policë të tillë është e detyrueshme për të gjitha automjetet e targuara në Shqipëri dhe që udhëtojnë jashtë territorit shqiptar.Periudhat e mbulimit me sigurim variojnë nga 15 ditë (minimumi) deri në një vit. Primet e sigurimit gjithashtu variojnë në bazë të ditëve të mbulimit nga 40 Euro deri në 400 Euro.
10
Karton Jeshil / Green Card Interalbanian 11,62%
A lbsig 10,07%
Insig 8,51% Sigma 18,37%
Intersig 13,23%
A tlant ik 12,50%
Sigal 25,70%
Burimi : AMF- Departamenti i Kerkimit, TI dhe Statistikes
2.1.3. Polica e sigurimit TPL
Ky sigurim bën pjesë në klasën e sigurimeve të detyrueshme. Sigurimi i mbajtësve të mjeteve motorrike për Përgjegjësinë ndaj Palëve të Treta (TPL) është një kontratë sipas së cilës Sigma Sh.a., pjesë e Vienna Insurance Group, merr përsipër të dëmshpërblejë palët e treta për humbjet financiare, që këtyre të fundit mund t'iu shkaktohet nga i siguruari brenda një periudhe të dhënë (zakonisht 1 vit) si rezultat i përdorimit të mjetit motorrik brenda territorit shqiptar. Sigurimi i automjeteve për Përgjegjësinë ndaj Palëve të Treta (TPL) mbulon përgjegjësitë e mbajtësve të automjeteve me targa shqiptare për dëmet që mund ti shkaktohen palëve të treta si rezultat i përdorimit të mjetit motorik brenda territorit të Republikës së Shqipërisë. Dëmet që mund t'u shkaktohen palëve të treta mund të jenë: - dëme materiale, si: automjete, shtëpi, dyqane, mure rrethuese, etj; -dëme shëndetsore, si: dëmtime të kalimtarëve, çiklistëve, pasagjerëve etj. -dëme morale
11
Primi i sigurimit është i përcaktuar nga Ministria e Financave dhe është i njëjtë për të gjitha kompanitë e sigurimit.
Burimi : AMF- Departamenti i Kerkimit, TI dhe Statistikes
2.2.
Sigurimi Vullnetar
2.2.1. Sigurimi jetes Në harkun kohor të pak viteve, tregu i sigurimeve gjendet me një strukturë të përmirësuar në favor të sigurimeve vullnetare, në 3 - mujorin e parë të vitit 2011, arritën rreth 1,279 milionë lekë, ose 10.74% më shumë se në të njëjtën periudhë të një viti më parë, por dhe me një katërfishim të numrit të kontratave të sigurimit, krahasuar me janar-marsin e vitit 2010. Sigurimi vullnetar realizohet mbi bazen e nje akt-marrveshje qe realizohetmidis personit te ineresuar dhe agjencive rajonale te sigurimeve. Sigurimi vullnetar aplikohet per shtetasit Shqipetar qe punojne jashte shtetit,per te papunet ne vend mbi moshen 18vjec,por jo per te papunet ne zonat rurale qe kane toke. Sigurimet vullnetare behen per arsye pensioni qe individet te perfitojne kur te mbushin moshen e caktuar. Kjo e drejte u njihet te vetepunesuarit dhe te punedhenesit,por vetem pasi te kene kontribuar nje vit ne skemene detyrushem dhe perpara lindjes se te drejtes per perfitime. Primi qe paguhet per sigurimet vullnetare eshte i ndryshem ne baze te profesioneve,nivelit te te ardhurave dhe policave te ndryshme qe mbulojne sigurimet 12
vullnetare. Skema shteterore e sigurime vullnetare per pensionet nuk eshte me e vetme sepse disa kompani sigurimesh private kane krijuar si produkte per klientet skema pensioni. Keto skema i ofrojne individeve ose subjekteve te ndryshme mundesine e zgjedhje ku mund ti derdhin kontributet e tyre per te perfituar ne te ardhmen shumen e nevojshme te te ardhurave. Ne kategorit e pensioneve ,kemi pensione pleqerie,pensione invaliditeti, pensione shkollimi qe u lidhen femijeve nga prinderit per te ju garantuar shkollimin e tyre ne te ardhmen. Fondet alternative te investimeve mund te gjenerojne shanse per nje menaxhim me te mire ose per te zvogeluar riskun total te portofolit duke diversifikuar asetet,dhe duke lejuar fondet e pensioneve, si investues afat gjate , perfitojne prej primit te likujditeti qe mund te shoqeroje instrumentet me pak likuide. Nje fond pensionesh vete ka pergjegjesine te realizojnemenaxhimin adekuat te riskut per investime alternative dhe te permbushe cdo dispozite statusore. Specifikimet e termave adekuate te kontratave varen nga karakteristikat e fondev te pensioneve investimeve nen shqyrtim.
2.2.2. Sigurimet te jo jetës gjatë periudhës janar-mars 2011 patën rritje me rreth 2.47% kundrejt janar- marsit të vitit 2010. Në portofolet e pronës, përgjegjësive, garancive me të ardhura rreth 614 milionë lekë në total, vendin e parë e zuri sigurimi nga zjarri dhe rreziqet shtesë, me rreth 44.81%, i pasuar nga sigurimi i përgjegjësive të përgjithshme civile me rreth 20.89% . Në Janar - Shkurt të vitit 2010, Primet nga sigurimet e Jetës gjatë periudhës janar-mars 2011 arritën 269 milionë lekë, ose rreth 58.97% më shumë se janar-marsi i vitit të kaluar. Në portofolin „Zjarri dhe rreziqet shtesë' gjatë 3-mujorit të parë të vitit 2011 ndihet një rritje
prej 21.55% e numrit të kontratave të sigurimit dhe rritje me rreth 4.63% e volumit të primeve të shkruara bruto të këtij portofoli, krahasuar me janar- marsin e vitit 2010. Të ardhurat nga sigurimet e aksidenteve personale dhe shëndetit gjatë periudhës janar-mars 2011 arritën në rreth 254 milionë lekë, duke shënuar një rritje prej 208.70% në krahasim me janar-marsin e vitit 2010. Peshën më të madhe e mbajtën sigurimet e shëndetit me rreth 90.69% të të ardhurave të këtij grupi.
13
2.2.3.
Sigurimi KASKO
Sigurimi KASKO është një kontratë sigurimi vullnetar, qëllimi i seë cilës është të kompesojë të gjitha dëmtimet apo humbjet e pjesshme ose të plota që mund të pësojë vetë mjeti motorrik sipas mbulimeve të specifikuara në kontratën e sigurimit duke e kthyer atë në gjendjen e mëparshme. Vec mbulimit te pales se demtuar ne raste kur zoteruesi i sigurimit kaskos eshte fajtor,kjo polic mbulon te dyja palet,si dhe te tretet.
Kask o / Casco
Inte ralbanian 21,88 %
Albs ig 2,97%
Ins ig 11,10% Sigma 14,9 3%
Eurosig 6,33%
Inte rs ig 0,99%
Atlantik 11,7 1%
Sigal 30,08%
Burimi : AMF- Departamenti i Kerkimit, TI dhe Statistikes
14
3- Kapitulli III
Tipet e policave te sigurimit
3.1. Policat e sigurimit te jetes
3.1.1. Policat e sigurimit te jetes me afat ( Polica e Sigurimit te jetes nga aksidentet ) Ky sigurim përdoret për të siguruar kompesime në rastet e vdekjes apo dëmtimeve trupore serioze të shkaktuara aksidentalisht duke lehtësuar humbjen financiare të individit, i cili është i paaftë të ndjekë punën e zakonshme. Sigurimi nga Aksidentet Personale mbulon aksidentet që pëson i siguruari gjatë: 1.ushtrimit të veprimtarisë profesionale të treguar në policën e sigurimit, 2. çdo veprimtarie tjetër të të siguruarit që nuk ka karakter professional apo 3. gjatë kryerjes së shërbimit ushtarak, si dhe 4. aksidente të tjera që mund të pësojë i Siguruari. Polica e Sigurimit të Aksidenteve Personale lëshohet për persona të moshës 16-65 vjec, në marrëdhënie pune ose jo, që gëzojnë shëndet normal dhe që nuk kërkojnë kujdes mjekësor të përhershëm. Kjo policë sigurimi dëmshpërblen për rastet si më poshtë: - Paaftësia e përhershme e plotë – që do të thotë humbja e plotë e aftësisë së të siguruarit për të kryer detyrat në profesionin e tij ose në çdo profesion tjetër, shkaktuar nga aksidenti, e vërtetuar si e tillë nga autoriteti mjeksor kompetent. - Paaftësia e përhershme e pjesëshme - që do të thotë humbja e pjesëshme e aftësisë për punë, shkaktuar nga aksidenti me pasojë humbjen anatomike apo dëmtimin funksional të përhershëm të një ose disa organeve apo gjymtyrëve të të siguruarit.
15
- Paaftësia e përkohshme e plotë - që do të thotë humbja e plotë e aftësisë së të siguruarit, shkaktuar nga aksidenti për të përmbushur përkohësisht detyrat në profesionin e tij. - Paaftësia e përkohshme e pjesëshme - që do të thotë humbja e pjesëshme e aftësise së të siguruarit, shkaktuar nga aksidenti për të përmbushur përkohësisht detyrat në profesionin e tij.
- Vdekja - Konsiderohet pasojë si rezultat i një aksidenti dhe jo më vonë se 12 muaj nga data e ndodhjes së aksidentit. Ky sigurim garanton për të gjitha rastet e ndodhjes së një aksidenti nëpërmjet shpërblimeve ditore dhe mjekësore. Ndryshe nga sigurimet shëndetësore shtetërore që paguhen dhe dëmshpërblejnë në varësi të pagës suaj, ky sigurim dëmshpërblen në bazë të shumave të sigurimit të zgjedhura nga vete personi. Në policën e sigurimit standarte shumat e sigurimit variojnë nga 100.000 lekë deri në 5.000.000 lekë, të cilat përbëjnë shumën maksimale të dëmshpërblimit. Rast pas rasti aplikohen edhe shuma më të mëdha sigurimi, kjo në vartësi të nevojave të klienteve. Sigma Sh.a. per shembull, pjesë e Vienna Insurance Group, paguan dëmshpërblim për pasojat e drejtpërdrejta dhe ekskluzive të shkaktuara nga aksidenti. Primi i Sigurimit përcaktohet në bazë të shumës së sigurimit të zgjedhur nga ju, pra të masës së dëmshpërblimit total dhe ditor të zgjedhur, si dhe të profesionit që ushtroni, i cili specifikohet dhe në policën e sigurimit. Primi që duhet të paguani është simbolik krahasuar me përfitimet. Polica e sigurimit nga Aksidentet Personale mund të jetë individuale ose kolektive. Bizneset që operojnë në bazë të parimeve moderne, ku punonjësit konsiderohen pasuria më e çmuar, i mbrojnë ata nga të gjitha rreziqet. Me një prim sigurimi simbolik, i cili varion nga 1.000 leke deri 10.000 leke.
16
3.1.2.Polica te sigurimit pergjate gjithe jetes ( Policat e Sigurimit te shendetit) Perse duhet te blejme nje sigurim shendetesor Çdonjëri prej nesh është i ekspozuar ndaj rreziqeve të shumta që ndikojnë në shëndetin dhe jetën tonë. Jeta eshte e kercenuar nga semundjet apo aksidentet e ndryshme qe mund te demtojne shendetin tone. Organizimi i procesit të Trajtimit, Kurimit dhe Rehabilitimit kërkon kohë dhe mund. Trajtimi, Kurimi dhe Rehabilitimi në Institucionet Private Shëndetësore është i kushtueshëm.
Kush e perfiton nje sigurim shendetesor 1.Individët 2.Familjet 3.Grupe Punonjësish në Sektorin Privat dhe atë Shtetëror
Çfare ofron nje sigurim shendetesor Mundësi diagnostikimi,kurimi dhe trajtimi pranë Institucioneve Shëndetësore më prestigjoze në Shqipëri, Turqi, Itali, Greqi, Gjermani, USA dhe mbarë Botën. Shërbim Mjekësor Profesional Rimbursimi i shpenzimeve për kujdesin mjekësor sipas planeve përkatëse. Asistencë në përzgjedhjen e Institucionit Shëndetësor, organizimin dhe tranferimin në spitale brenda dhe jashtë Shqipërisë. Kompanite qe operojne ne tregun shqiptar te sigurimeve e kane zgjeruar shume gamen e perfshirjes se elementeve shtese ne keto produkte. Si per shenbull kompania Sigal per kete lloj police ka nxjerre produktet karta gold, karta e argjendt dhe karta e zakonshme te cilat mbulojne shpenzimet shendetesore ne nivele te caktuara pagese.
3.1.3. Sigurimi i perkohshem ( Polica e Sigurimit te shendetit ne udhetim ) Për të gjithë ata që udhëtojne jashtë Shqipërisë : - Për punë - Për pushime -Per studime 17
Sigurimi i Shëndetit në Udhëtim - ofron mbulimin e shpenzimeve emergjente mjeksore dhe spitalore që rezultojnë nga një sëmundje akute apo aksident, që mund të ndodhë gjatë periudhës së udhëtimit/qëndrimit në një shtet të huaj (jashtë territorit të Shqipërisë). Gjithashtu ky produkt mbulon edhe shpenzimet e riatdhesimit të personit të siguruar nga vendi ku ka ndodhur sëmundja apo aksidenti për në Shqipëri, në rast humbje jete apo një sëmundje, që ka rezultuar me paaftësi totale të tij dhe riatdhesimi këshillohet nga mjeku. Rast konkret eshte rasti i Sigma Sh.a., pjesë e Vienna Insurance Group, përmes rrjetit të saj, tashmë të mbështetur nga Kompania më e madhe e Sigurimeve në Europën Lindore dhe Qendrore, Vienna Insurance Group, si edhe trajtuesit e saj kryesor të dëmeve shëndetësore IMA Deutschland, kompenson 100 % të faturave për të gjitha shpenzimet e arsyeshme të kurimit dhe trajtimit në çdo spital apo qendër shëndetësore në të gjithë botën, sipas seksioneve përkatëse deri në 100.000 Euro.
Polica te tjera te sigurimit te jetes qe tregtohen ne Shqiperi jane:
3.1.4. Polica e sigurimit jete-vdekje Kjo police mbulon sigurimin e jetes per te mbijetuar deri ne nje moshe te caktuar, sigurimin per vdekjen, sigurimin per mbijetese deri ne nje moshe te caktuar. Humbja e jetes shkakton uljen e nivelit te te ardhurave dhe nivelit te jeteses se familjes. Per kete arsye na vine ne ndihme keto lloje policash. Perjashtohen nga mbulimi kesaj police rastet kur humbja e jetes shkaktohet nga lufta,kryengritjet,infektimet radioaktive,permbytjet termetet,vullkanet. Vetvrasje qe kryen i siguruari brenda dy viteve qe hyne ne fuqi kontrata. Semundjet e gjakut(gjenetike) apo mbartes i virusit HIV por i pa deklaruar. Drejtimi i mjeteve motorike pa pasur deshmin perkatese.
18
3.1.5. Sigurimi i jetes me kthim te primeve I siguruari paguan primet rregullisht cdo vit.Kjo vazhdon psh 25 vjet.Nese nuk ndosh vdekja brenda kohes se percaktuar kthehen primet.
3.1.6. Polica e sigurimit martese, lindje E cila mbulon shpenzimet per martese ose per lindjen e femijeve. Investimi qe bejne familjet per te rritur nje femije deri ne maturim quhet kapital njerzor. Per te mbrojtur kete kapital njerzor familjet perdorin keto polica sigurimi.
Format e sigurimit te jetes : 1-Sigurimi individual,kur kontributi vjene nga personi vetem apo edhe nga nje nderrmarrje e vetme. 2-sigurimi shoqeror,kur kontributi dhe siguria vjen nga shteti.
3.2. Policat e sigurimit te prones 3.2.1. Policat qe sigurojne nje mbulim te pjesshem te prones Keto lloje policash mbulojne ne menyre te pjeseshme sigurimin e prones, pavarsisht madhesise se saj apo karakterit qe ka. Perdoren nga klient ose individ qe duan te sigurojne vetem nje pjese dhe pjesen tjeter ato mund ta sigurojne vete -pjesa e prones ku nuk mund te llogaritet vlera.
3.2.2. Policat qe sigurojne nje mbulim te plote te prones Policat
qe
mbulojn
plotesisht
pronen,jane
polica
qe
perdoren
per
sigurimin
e
banesave,tokave,subjekteve tregtare,veprave te artit,orendive te banesave dhe cdo lloje prone te ciles mund ti llogaritet vlera reale. 19
3.2.3. Policat e sigurimit te bujqesis dhe blektorise Keto lloje policash mbulojne: -Te gjitha sendet e levizshme te bujqesis, makinat bujqesore dhe veglat bujqesore jo vete levizese, te gjitha paisjet e tjera teterheqjes, plehu artificial, mjetet mbrojtese, paisje te bletarise dhe produkteve te ngjashme. -Te gjitha shtazet e oborrit te fermerit, si nje thundraket, gjedhi, bagetit e imta, lepujt e bute, shpendet shtepiake dhe bletet. -Te gjitha produktet(drithrat me kokerr,kashta,ushqimi i shtazeve,vera ,raki dhe produkte te tjera bujqesore). -Serat dhe kulturat bujqesore. -Vreshtat dhe te mbjellat.
● Si i aplikon sigma sh.a policat e sigurimit te prones: Sigma Sh.a., pjesë e Vienna Insurance Group, merr përsipër të dëmshpërblejë deri në limitin e përgjegjësisë për të gjitha dëmtimet që mund t'i shkaktohen objektit të siguruar (banesa,ndërtesa industriale apo administrative) nga zjarri, eksplozioni, vjedhja si edhe kundrejt risqeve të tjera, si tërmeti, përmbytja, breshëri, erërat e forta, rrëshqitja e tokës, dëbora etj. Sigma Sh.a., pjesë e Vienna Insurance Group, me anë të sigurimit nga zjarri dhe rreziqet shtesë mbron pronën dhe pasurinë tuaj nga rreziqet natyrore që cënojnë ato. Sigurimi i pasurisë përfshin sigurimin e shtëpive, dyqaneve, magazinave, zyrave apo objekteve të tjera, makinerive, pajisjeve dhe inventarit të tyre ekonomik si dhe sigurimin e formave të tjera të pasurisë suaj nga rreziqet natyrore si: - Zjarri, Eksplozioni, Rrufeja, rënia e avionëve, - Tërmeti, - Përmbytja, - Breshëri, - Stuhia, - Tufani, - Rrëshqitja e tokës, - Dëbora, - Orteku i Dëborës, etj. Sigma Sh.a., pjesë e Vienna Insurance Group, ofron sigurimin nga grevat, demostratat apo trazirat dhe turbullirat civile, të cilat mund të jepen si shtojcë e mbulimit të mësipërm.
20
● SIGMA ofron dy mundësi sigurimi për pasurinë tuaj: • Mbulimin e pjesshëm të saj, ku ju paguani dhe mbuloheni me sigurim për pjesën e mbulimit, që keni zgjedhur për pasurinë tuaj. • Mbulimin e plotë , ku ju paguani dhe mbuloheni me sigurim për vlerën e plotë të pasurisë suaj. Në këtë rast vlera e pasurisë suaj që përkon me shumën e sigurimit është e barabartë me çmimin e tregut të pasurisë suaj. Në rast se ndodh një fatkeqësi natyrore, ju dëmshpërbleheni për vlerën e nevojshme të zëvendësimit të dëmit, vlerë që është e barabartë me rikthimin e pasurisë suaj në gjendjen para ndodhjes së fatkeqësisë, si dhe për shpenzimet dhe përpjekjet tuaja për minimizimin e dëmit deri në masën 3% të shumës së sigurimit, në rast të një fatkeq ë sie të mundshme. Tarifat (çmimet) e sigurimit përcaktohen në bazë të mbulimit të zgjedhur nga ju, llojit të pasurisë suaj (apartament, shtëpi banimi, zyra, njësi tregtare, makineri, pajisje, instalime, lëndë e parë, stock, etj), natyrës së vetë pasurisë suaj (mënyra si është ndërtuar prona juaj, përbërja e makinerive, pajisjeve, instalimeve, inventarit ekonomik etj), vendndodhjes së pasurisë suaj, duke shqyrtuar mundësitë për minimizimin e dëmit të mundshëm, masave të sigurisë të marra nga ju për vetë parandalimin e një fatkeqsie të mundshme natyrore etj.
21
● Kompania e sigurimt interalbanian: Kjo kompani ofron nje produkt te vecante ku i ka bashkuar, prona, banesa, shendeti, automjeti, aksidentet, shpenzimet spitalore, individe, pasuri, ne nje te vetme dhe quhet paketa 3A.
Me paketen 3A perfitoni -Kthimin e baneses dhe paisjeve ne gjendjen e meparshme,ne raste zjarri,termet apo deme nga uji etj. -Kthimin e automjetit ne gjendjen e meparshme ne raste perplasje me nje mjete tjeter ose zevendesimin me mjete tjeter te njejte,kur automjeti eshte i pa riparushem. -Kompensim per shpenezimet mjekesore ne spital dhe shperblime ditore nga 1000 deri 3000 leke ne dite,per qendrimin ne spital. -Shperblime per paaftesine e perhershme te pjeseshme dhe paaftesine e perkohshme. -Shperblimne rast humbje te jetes dhe paaftesis se perhereshme totale. -Shperblim ne raste te disa semundjeve kritike. -Cdo femije i lindur gjate periudhes se siguruar eshte automatikisht i siguruar. -Klienti anetare i grupit te siguruar i behet konpensimi i te ardhurave nga kontrata e punes, ne raste te paaftesise se perkoheshme te mbuluar nga ky sigurim. -Klienti i paketes 3A,perfiton bonuse dhe lehtesi ne sigurime te tjera.
Sa duhet te paguani per paketen 3° Cmimi i paketes 3A ,varet nga vlera e prones tuaj dhe nga shuma e sigurimit qe deshironi te perfironi ne raste aksidenti apo semundje. 22
3.3. Sigurimi i pergjegjesise Ne legjislacion ne “Detyrimet qe rrjedhin nga shkaktari i demit” ne nenin 608 thuhet: “ Personi qe ne menyre te paligjshme dhe me faj i shkakton nje dem ne personin ose ne pasurine e tij, detyrohet te shperbleje demin e shkaktuar”.
Ne keto kushte cenimi i legjislacionit sjell pergjegjesi per shkaktarin qe mund te jete penale, administrative ose civile. Pergjegjesia civile mund te jete kontraktuale dhe jashte kontraktuale. Por ne te njejten kohe ekziston mundesia per te paguarper kompensimin e demit qe shkaktohen nga aktet, veprimet e nje personi ne kushtet e nje mirekuptimi. Kjo eshte e pajtueshme me ligjin, por duhet te plotesohen ne kushtet e vullnetit, kater principet: - Mirebesimi - Interesi i sigurueshem - Demshperblimi - Subrogimi Pjesa a pare e sigurimit: Polica e sigurimit realizon pagesen per humbjen e ndodhur ne perputhje me rrezikun e specifikuar pa patur lidhje me fajin e polic mbajtesit. Kerkesat baze jane vetem interes i sigureshem dhe kjo ne menyre llogjike ben qe per te sigurarin ngjarja te jete e papritur. Pjesa e dyte e sigurimit: Polica e sigurimit garanton qe siguresi te paguaje demin nese i sigurari ka pergjegjesi ne baze te ligjit nga pershkrimi i rrethanave ne police per te kompensuar per cdonjerin i cili nuk eshte pale ne kontrate. Edhe ketu si ne pjesen e pare interesi i sigureshem duhet te ekzistoje dhe ngjarja duhet te jete e papritur. Ekzsitojne disa menyra per te cilen i siguruari mund te jete pergjegjes ne baze te ligjit (Kodit Civil): - Neglizhenca
- Pergjegjesia direkte
- Shqetesimi
- Pergjegjesia e lindur nga ligji
- Cenimi
- Pergjegjesia kokntraktuale
23
Tiparet kryesore te policave te sigurimit te pergjegjesise publike Mbulimet:
- Vdekja ose demtimet trupore te pales se trete - Demet materiale pronesore te pales se trete. -Risku i moshes se pensionit.
Perjashtimet: - Jane te perjashtuara te gjitha demet shendetesore dhe pronesore qe jane te mbuluara nga polica te tjera te pergjegjesise. Perjashtohen te gjitha risqet qe eshte e pamundur llogaritja e saktesis se demit. Risqet e pasigureshme jane. 1-Risku i tregut 2-Risku politik 3-Risku i prodhimit 4-Risku personal
Limiti i demshperblimit : - Vendosja e nje shume sigurimi qe quhet limiti i pergjegjesise dhe eshte kufiri i siperm
i
sigurimit. I siguruari duhet te zgjidhe me kujdes limitin e pergjegjesise per te qene i bindur ne mjaftueshmerine e mbulimit.
Primi i sigurimit: -Primi eshte “cmimi”i nje produkti jo material. Primi i sigurimit llogaritet mbi bazen e limitit te siperm dhe rrezikut. Pergjithsisht i siguruari paguan nje prim - depozite dhe pastaj axhustohet ne fund te periudhes vjetore te polices sipas deklarimeve mbi zbritjet totale te bisnesit. Primi perbehet nga disa element,primi i paster eshte pika e nisjes ne teknikat e llogaritjes se primit. Gjashte elementet perberes te primit:shtesa per risqet, (plus) shpenzimet administrative (plus,minus)perfitimet,(plus,minus) karakteristikat e klientit,(minus) bonus per munges demi (plus) malus per deme te shpeshta. Jane pese lloje te primit,primi i paster,primi neto,primi bruto,primi kontraktual dhe pimi i faturu
24
4- Kapitulli IV
Pershkrimi i ecurise ne vite te tregut te
sigurimeve
4.1. Ecuria e tregut te sigurimeve ne vite
Fillimet e sfidave te liberalizimit te tregut te sigurimeve jane qe ne 1992, por vetem ne 1996 u krijua infrastruktura e nevojshme e ligjore per krijimin dhe sigurimin e ketij tregu. Ishte pikerisht ky ligj qe i hapi rruge iniciatives se lire private ne kete sekstor te rendesishem te tregut financiar si edhe percaktoi rregullat dhe standartet e zhvillimit te tij. Duhet te kujtojme ketu, se deri ne kete periudhe ky sektor ishte i monopolizuar nga ekzistenca e se vetmes kompani sigurimi INSIG, me kapital 100% shteteror. Ne vitin 1999 filluan te licensoheshin te parat kompani private sigurimesh me kapital 100 vendas. Duke qene nje treg ne zhvillim, edhe ecuria e tij u rrit gradualisht. Ne pese vitet e para te tij, ne tregun shqiptar te sigurimeve operuan 5 kompani sigurimi me 54 dege dhe 560 agjente ne te gjithe territorin e Shqiperise. Niveli i primeve ne kete periudhe ishte rreth 27 milione Euro, krahasimisht i ulet me vendet e tjera te rajonit si Bosnja, Maqedonia, Greqia, Kroacia etj. Gjithashtu, ne kete periudhe vihet re nje model modest i primeve ne sigurimin vullnetar qe kapte rreth 24.18% te totalit te tregut per vitin 2003, kurse sigurimi i jetes ne kete periudhe zinte vetem 2.2% te tregut. Ky nivel modest i ketij tregu per kete periudhe eshte lehtesisht i kuptueshem po te kemi parasysh mungesen e kultures dhe tradites ne fushen e sigurimeve si dhe ekonomine shqiptare si nje ekonomi ne zhvillim ku rritja e te ardhurave per fryme mbetet nje sfide. Ndonese ne nje klime jo shume te favorshme per kete biznes, ne pergjigje te angazhimit maksimal e profesional ky treg ka patur e ka tendenca ne rritje. Ne vitin 2004-2005 ka nje dyfishim te numrit te kompanive te sigurimit te licensuara qe operonin ne treg. Pikerisht ne kete vit kemi edhe nje risi: krijimi kompanive te sigurimit te Jetes. Nje rendesi te vecante ne historikun
e sigurimve perfaqeson pikenisja e prezences se
institucioneve nderkombetare financiare ne tregun shqiptar te sigurimeve. Behet fjale per BERZH dhe IFC, partnere te kompanise Insig sha, Sigma sha, Sigal sha, Interalbanian sha etj.
25
Ne kete faze te re shteti krijoi autoritetin dhe infrastrukturen ligjore e rregullatore per t‟iu
pergjigjur me se miri zgjerimit e konsolidimit te tregut. Krijimi i Autoritetit te Mbikqyrjes Financiare ne 2006 eshte nje tjeter arritje. Ne tabelat e meposhtme po japim ecurine e tregut te sigurimeve ne aktivitetin e jetes e te jo-jetes ne pese vitet e fundit. Vlera (ne mije leke)
Primet shkruara bruto 2006
2007
2008
2009
2010
Aktiviteti i Jetes
302
410
515
721
586
Aktiviteti i Jo-Jetes
4239
5538
6561
7156
5652
Gjithsej
4541
5948
7076
7877
6238
Vlera (ne mije leke)
Demet e paguara neto
2006
2007
2008
2009
2010
Aktiviteti i Jetes
12
445
45
79
43
Aktiviteti i Jo-Jetes
1275
1250
1526
1654
1538
Gjithsej
1287
1294
1571
1733
1581
Vlera (ne mije leke) Primi i fituar neto
2006
2007
2008
2009
2010
Aktiviteti i Jetes
241
357
459
469
423
Aktiviteti i Jo-Jetes
3669
4348
5083
5596
4533
Gjithsej
3910
4705
5543
6092
5652
Burimi : AMF- Departamenti i Kerkimit, TI dhe Statistikes (perpunim personal) Sic mund te vihet re edhe nga te dhenat e mesiperme, ne pergjithesi primet e shkruara bruto kane ardhur ne rritje deri ne vitin 2009, nje renie te vogel ka patur ne 2010, rezultat ky i krizes financiare ne mbare boten. Megjithate ne 6-mujorin e pare te vitit 2011, serisht vihet re rritje e primeve te shkruara bruto. E njejta gje ka ndodhur edhe me demet e paguara neto, e per rrjedhoje edhe me fitimn e kompanive te sigurimit. 26
Gjithashtu interesi ne rritje i kompanive te sigurimeve te huaja per prezencen ne tregun shqiptar nepermjet partneritetit te tyre te drejtperdrejte, na argumenton besimin se ecuria e tregut te sigurimve ne Shqiperi eshte strukturuar e po zhvillohet ne menyre solide per te qene konkurrente te denje ne tregun rajonal te sotem e global ne te ardhmen.
4.2. Gjendja aktuale e tregut te sigurimeve
Të ardhurat nga primet e sigurimit, në periudhën janar-prill 2011, arritën rreth 2,939 milionë lekë, ose 8.22% më shumë se në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Gjatë periudhës janar-prill 2011 numri i kontratave të sigurimit të lidhura arriti në 408,433 duke dyfishuar numrin e kontratave krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Por ky shpërpjestim i thellë ndermjet numrit te kontratave te dyfishuara e primit me nje rritje prej vetëm 8% tregon se rritja ka ardhur në kontratat me vlerë të vogël, kryesisht në ato të sigurimit të shëndetit në udhëtim, kategori e lidhur ngushtë me udhëtimet jashtë vendit dhe me liberalizimin e vizave. Vlera e dëmeve të paguara për katër muajt e parë të vitit ishte 683 milion lekë, me një rritje prej rreth 8% krahasuar me një vit më parë. Norma e rritjes së dëmeve është dukshëm më e ulët krahasuar me vitin 2010. Raporti mes dëmeve dhe primeve ka rënë dukshëm në 23.2%, nga 28.3% që ishte për të njëjtën periudhë të një viti më parë. Tregu vazhdoi të mbetet sërish i orientuar tek sigurimet e Jo-Jetës që sollën rreth 87.97% të vëllimit të përgjithshëm të primeve, duke i lënë sigurimet e Jetës me rreth 12.03%( por, duhet theksuar se ka trendin me te larte ne rritje 3.3 % krahasuar me nje vit me pare) . Parë nga këndvështrimi i ndarjes së tregut sipas llojit të sigurimit i detyrueshëm dhe vullnetar, primet e shkruara bruto të sigurimit vullnetar zënë 56.66% dhe primet e shkruara bruto të sigurimit të detyrueshëm zënë 43.34% të totalit të tregut. Ndërkohë, për vitin aktual agjencia synon një forcim të mëtejshëm të sistemit të sigurimit të depozitave, duke rritur kështu stabilitetin financiar në vend.
27
4.3. Arritjet qe ka bere tregu i sigurimeve ne Shqiperi Industria e sigurimeve ,si nje industri me moshe te re ka perparuar shume ne ekonomine Shqipetare. Duke e bere kete treg shume luajale me produktet qe ofron. Duke qene te siguruar gjithe kush mund ta beje gjumin me te qete, sepse ka dike qe kujdeset per te.
Disa nga arritjet jane: 1- 80% e produkteve të sigurimit shiten online që nga viti 2006. Kjo nismë është gjeneruar dhe investuar nga vetë industria. 2-Të gjitha produktet e sigurimit që ofrohen aktualisht janë të miratuara dhe të kontrolluara nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, institucion tek i cili raportohet online për shitjet e produkteve motorike të detyrueshme dhe në mënyrë periodike për produktet e tjera. 3- Të gjitha transaksionet e aktivitetit të sigurimeve kryhen nëpërmjet bankave të nivelit të dytë. 4- Tregu i sigurimeve ka adaptuar në veprimtarinë e tij, standardet ndërkombëtare të kontabilitetit. 5- Tregu i sigurimeve auditohet nga kompani audituese ndërkombëtare. 6- Tregu i Sigurimeve dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare kanë ngritur edhe regjistrin elektronik të dëmeve për sigurimet e detyrueshme. 7-Kontratat e sigurimit të detyrueshëm janë miratuar dhe njihen si fatura tatimore.
28
4.4.
Problematikat
qe
ka
hasur
ky
treg
ne
gjithe
jetegjatesine e tij Problemet me demeshperblimet: Probleme hasen ne sigurimet e mjeteve motorike, sepse keto sigurime zene pjesen me te madhe te tregut. Kompanite e sigurimeve ne vendin tone nuk e percaktojne ne menyre korrekte masen e demshperblimit. Kriza boterore ekonomike, ka tkurrur edhe tregun e sigurimeve: Krahasuar me janarin e vitit 2009-të, të ardhurat nga sigurimet gjatë muajit të parë të këtij viti ishin 5 % më pak Problemet me organet tatimore: Kompanite e sigurimeve , kohet e fundit kane pasur probleme dhe me organet tatimore per vendosjen e kasave fiskale. Kete vendim te drejtorise se pergjitheshme te tatimeve shoqata e kompanive te sigurimeve e quajti te pa drejte,per kete arsye i kerkuan nje takim me drejtusit e drejtorise se pergjitheshme.
Nuk dine te blejme dhe...nuk dime te shesim? Ne analizen e shoqerive mentaliteti negativ i klienteve dhe mungesa e kultures se sigurimeve vullnetare eshte pengesa kryesore per zhvillimin e tregut te sigurimeve nga zjarri e fatkeqesive te tjera natyrore; por une do te shtoja ketu se individet ndikohen edhe nga arsimimi ne vendimin qe ata marrin per sigurimin. Gjithashtu mosperdorimi i sherbimit te sigurimit nga njerezit varet edhe nga mjaftueshmeria apo jo e te ardhurave te tyre per tu siguruar. Por pavaresisht kesaj, faji nuk qendron vetem ne njeri krah. Kur nje produkt nuk shitet ne masen e duhur, faj ka edhe
shitesi. Keshtu, kompanite e
sigurimeve, pervec marketingut, kur shesin eshte e domosdoshme te jene korrekte, sidomos kur ndodh nje ose disa raste zjarri duke demshperblyer shpejt dhe me cilesi, pasi vetem ne kete 29
menyre krijohet besimi reciprok midis kompanive e klienteve. Per kete kompanite e sigurimit duhet te vendosin standarte për diplomimin e agjentëve dhe profesionistëve të tjerë në sigurime. Per te nxitur rritjen e ketij tregu nevojiten fushata aktive marketingu nga ana e kompanive te sigurimit per te promovuar produktet e veta ne kete fushe. Duhet te punohet nepermjet medias se shkruar e vizive, shperndarjes se fletepalosjeve per ndergjegjesimin e individeve e subjekteve per sigurimin e prones se tyre nga zjarri e katastrofa te tjera natyrore. Nje tjter pike ku duhet punuar jane zhvillimi i seancave te informimit në shkollat e mesme me qëllimin që nxënësit të marrin njohuritë bazë në sigurime, të kuptojnë rëndësinë e të qenit i siguruar dhe si mund të marrin më mirë mbulimin, për të cilin kanë nevojë. Vetem nepermjet sigurimit behet transferimi i rreziqeve nga individet ose firmat te kompanite e sigurimit. Kjo i lejon te siguruarit te zhvillojne biznesin e tyre te qete. E vetmja “humbje” e
pakthyeshme per klientin eshte primi i paguar i cili eshte fare i vogel po te krahasohet me shumen e demit ose me shumen rezerve per te perballuar fatkeqesite. Nga ana tjeter individet ose bizneset ndihen te lire te investojne kapitalet e tyre pa pasur friken e ndonje demtimi, sepse edhe po te ndodhe keshtu, kompanite e sigurimit do te kthejne cdo gje ne gjendjen e meparshme financiare.
30
4.5. KONKLUZIONET
1 ) Jeta e cdo kujt, ne cdo moment qe kalon eshte ne veshtiresi, gjithashtu edhe pasuria ! Per te mbuluar keto rreziqe linden skemat e sigurimeve qe jane skema solidariteti qe i vine ne ndihme individeve ne veshtiresi. 2) Ne tregun shqiptar mbizoterojne policat e sigurimit te mjeteve motorrike qe hyjne ne policat e sigurimit te pegjegjesise. 4) Ne tregun shqiptar te sigurimeve ka pasur nje rotacion keto kohet e fundit , sigurimet vullnetare dominojne tregun me shume se sigurimet e detyrueshme, kjo gje duket edhe nga shuma e primeve te paguara gjate kesaj periudhe raportimi. Kjo ndodh sepse qytetaret jane ndergjegjesuar per rendesine e te qenit te siguruar. 8) Tregu i siugurimeve ne Shqiperi, eshte zgjeruar dhe konsoliduar shume ne dekaden e fundit,edhe pse eshte nje industri ne moshe relativisht te re. 9) Pavarsisht zhvillimeve pozitive ka ende shume per te bere ne drejtim te rritjes se besimit per konsumatoret dhe permiresimit te sherbimeve ne teresi.
31
Sugjerime Te papriturat ndodhin atehere kur ti nuk e mendon... Mendo me gjate per jeten tende e te femijeve te tu,per te ardhmen! Tragjedite, zjarri e eksplozioni shkaterrojne gjithcka... Mendo per shendetin, pleqerine, biznesin, banesen, per te tjeret! Sigurohu!!!
32
