Dr. Supriyadi Bektiwibowo SpA
• Gejala paling sering dikeluhkan oleh orangtua maupun oleh penderita itu sendiri
FEVER FACTS
• Keluhan paling sering menyebabkan penderita berobat ke Poliklinik, UGD RS atau Praktek Swasta • !" $ %&' () *+,-(,-.-( /0102 30,0. • 4&' () 567 /8
• Anak yang sering dibawa dengan keluhan demam adalah • 59-0 : ; 2< • =)>9)>-.? : % 2< !"#$%& () (#*+,%-. /) 0%"1.23 45 6%7%" 8+#,.9 "%7.:.3%;< +97% 89"%239=.:$#2$%8>#2: 9,#?3 @%7%" $+92*%; .2 AB C%9":5 D%;.93".$:5 ABBEFEBG
FEVER FACTS
• Demam bukan suatu penyakit, penyakit, tetapi gejala dari respons tubuh untuk melawan rangsangan tertentu, baik berupa infeksi maupun non infeksi • Bakteri & Virus tidak dapat bereplikasi dalam kondisi suhu yang tinggi • Yang terpenting dalam menangani demam adalah mencari penyebab dari demam itu sendiri
K#,%"3: /45 L=89$3 #@ 3%=8%"93?"% %-%79>#2 #2 .==?2#-#*.$ ;%@%2:%:5 K%7 L2@%$3 M.:5 ENNEFEOPOQ
FEVER FACTS
• 5 – 20% dari anak yang mengalami demam tidak memiliki sumber infeksi yang jelas (fever (fever without source / FWS) FWS) meski telah melalui anamnesis & pemeriksaan fisik yang cermat. • Penyebab FWS bervariasi mulai dari infeksi virus yang akan sembuh sendiri sampai serious bacterial infection (SBI).
R9"9S T45 (929*%=%23 #@ @%7%" 1.3+#?3 :#?"$% . 2 .2@923: 92; $+.-;"%25 U22 V=%"* (%;5 ABBBFOJPJQ
1
2
3
Materi yang Materi yang dibahas
Infeksi, Toksin, Mediator Inflamasi, Reaksi Imun
Produksi Panas
Monocytes, Macrophages, Endothelial cells
Pyrogenic Cytokines IL-1, IL-6, TNF, IFN
Set Point Termoregulator Meningkat
Sampai saat ini belum ada kesepakatan mengenai definisi demam yang pasti
Suhu tubuh normal sangat bervariasi bergantung kepada variasi diurnal, cara & lokasi pengukuran
Kisaran Temperatur Normal n a r u k u g n e P e d o t e M
36.6°C to 38°C (97.9°F to 100.4°F)
35.8°C to 38°C (96.4°F to 100.4°F)
35.5°C to 37.5°C (95.9°F to 99.5°F)
36.5°C to 37.5°C (97.8°F to 99.5°F)
Recommended Temperature Measurement Techniques !929;.92 W9:X 6#"$% #2 D"%7%2>7% Y%9-3+ Z 03"% 2*3+ #@ K%$#==%2;9>#2:< R) LL [HA\
"#$
%$&'(($)*$* +$&,)-./$
)*+,- ,. ! /01+2
34 506,17 890:;*<=0> !4 ?@*771+/ 826+00;*;A 7.B +*2C 6-*79+0;>
D=0+ ! /01+2 ,. % /01+2
34 506,17 890:;*<=0> !4 ?@*771+/E F/GH1;*6 8.+ F0GH.+17 ?+,0+/ *I *; -.2H*,17> 826+00;*;A>
D790+ ,-1; % /01+2
34 D+17 890:;*<=0> !4 ?@*771+/E F/GH1;*6 8.+ F0GH.+17 ?+,0+/ *I *; -.2H*,17> 826+00;*;A>
Rectal
Aksilar
Membran Timpani
Oral
K L17*;A 1CM+1,
K N0,.90 H17*;A ;.; *;=12*I K O*+0C.G0;912*C1; .70- ??L M;,MC P1/*
K L0;AMCM+1;;/1 60H1, K Q/1G1;
K Q/1G1; R GM91- 9*1C202 K N0;60+G*;C1; SM-M ?+,0+* T*;AM17 K T0P*- 1CM+1, 9*P1;9*;A F0GH0+1,M+ 1C2*71+
• L0GP1611; =1+*1P07
K N0GPM,M-C1; 70C1,1; /1;A
• U01CM+1,1; /1;A PM+MC
• UM+1;A 1CM+1, 9*P1;9*;A
,0+A1;,M;A H191 C09171G1; 1,1M H0;/*2*H1; 9* 506,MG • 5*2*C. H0;M71+1; H0;/1C*, G0;M71+ • U0<91C;/1G1;1; P1A* H12*0; 91; .+1;A ,M1 /1;A G071CMC1; • ?91 71H.+1; C12M2 H0+I.+12* +0C,MG H191 P1/*
P0;1+ 9171G 1C2*71 2071G1 $ G0;*, K F*91C P0A*,M 1CM+1, M;,MC G0;90,0C2* 90G1G K F*91C 9*21+1;C1; M;,MC I12*7*,12 G09*2 M;,MC G0;90,0C2* 90G1G R M;,MC 9*V19*C1; 9121+ H0;A1GP*71; C0HM,M21; C7*;*2 K SM-M ?C2*71+ 20 1CM+1, 2M-M +0C,17 M;,MC 1;1C W # PM71; PU0 V- K9;+. ;XX) U"$+ M.: !+.-; 5 ABBJ U8"F NEPHQ< O]EIO]JQ
8G*+*H 90;A1; SM-M ?C2*71+> • F0+H0;A1+M- SM-M T*;ACM;A1;E 20+MG0; R D<<2 N09*1 • F*91C 202M1* M;,MC 9* P1B1M2*1 & PM71;
SM-M 506,17 • F0+H0;A1+M- G1C1;1; 1,1M G*;MG1; • S11, H0;AMCM+1; GM7M, R ,0+G.G0,0+ -1+M2 ,0+,M,MH R 9*70,1CC1; 9* P1B1- 7*912071G1 #X$ G0;*, • F*91C ,0H1, M;,MC H12*0; /1;A <91C C..H0+1
K ^23?X X%8%2>2*92 3939 -9X:929 X-.2.: ?=?=2C9 ;.,9*. =%2_9;. X%-#=8#X ?:.9 2%#293?: P:9=89. ?:.9 A` +9".Q) E I O ,-2) O ,-2 I O 3+2 a b O 3+2
K D%2C9X.3 9?3#.=?2 -%,.+ :%".2* 89;9 929X 8%"%=8?92 K c%_9;.92 .2@%X:. :9-?"92 X%=.+ PL0cQ _?*9 =%=8?2C9. 8%",%;992 89;9 _%2.: X%-9=.2 a ?:.9 3%"3%23?
K U;9 ,%,%"989 8%2C9X.3 3%"3%23? C92* -%,.+ :%".2* 3%";9893 89;9 9"%9 *%#*"9d: 3%"3%23? P%2;%=.:Q) :%8%"> 8%2C9X.3 ;%2*?% ;92 =9-9".9 89;9 ;9%"9+ 3"#8.: ;92 :?,3"#8.:
K c%-?+92 :%3%=893 P=%2*9"9+ X% 8%2C9X.3 89;9 #"*92 :8%:.dXQ :%8%"> ,93?X) 8.-%X) 2C%". =%2%-92) "9:9 :9X.3 89;9 3%-.2*9) ;.9"%) 2C%". 8%"?3) *92**?92 ,%"X%=.+ a 2C%". 89;9 :993 ,%"X%=.+) 2C%". 89;9 :%2;. K c%-?+92 :.:3%=.X P8%2C9X.3 =?->#"*92e=?->:.:3%=Q
K K?=9+) :%X#-9+) 3%=893 8%2.>892 929XeWDU
K U89X9+ :?;9+ =%2;9893 .=?2.:9:. -%2*X98 :%:?9. ?:.92C9 939? 9;9 ,%,%"989 .=?2.:9:. C92* ;9893 =%2.=,?-X92 "%9X:. ;%=9=
K K.19C93 ,%8%"*.92 X% ;9%"9+ %2;%=.: 8%2C9X.3 3%"3%23?
K c+?:?:2C9 92>,.#>X
K W9=89X f3#X:.Xg 939? >;9X5 K W#X:.X 989,.-9 3%"-.+93 -%39"*.: P39X ;9893 ,%".23%"9X:. ;%2*92 #"92* 939? X%9;992 ;. :%X%-.-.2*2C9 a X#239X =939 =%2?"?2Q) *%-. :9+ 939? >;9X ;9893 ;.3%292*X92) 39=89X 8?$93 939? X%,."?92) 39X.X9";.9) 39X.82#%9) 8%"@?:. _9".2*92 8%".@%" C92* ,?"?X P=%2?"?2Q
K D9;9 3%-.2*9) +.;?2* a 3%2**#"#X92) 392;9 "92*:92* =%2.2*%9-) 3 92;9Z392;9 X%"_9 29@9: 39=,9+92 P1#"X #@ ,"%93+.2*Q) X%-9.292 89;9 _923?2*) 9,;#=%2 939? :%2;. 3%"3%23?
K Y%893#=%*9-.) :8-%2#=%*9-.) -.=@9;%2#89> a "?9= 89;9 X?-.3
K D%=%".X:992 ;9"9+ -%2*X98 P$#=8-%3% ,-##; $#?23e!R!Q ;%2*92 +.3?2* _%2.: -%?X#:.3 K D9;9 .2@%X:. 7."?: :%".2* -%?X#8%2.9 ;%2*92 -.=@#:.3#:.: "%-9>@) =%:X.8?2 ;9893 _?*9 ;.:%"39. -.=@#8%2.95 c9;92*ZX9;92* ;.:%"39. _?*9 ;%2*92 3"#=,#:.3#8%2.9 K D9;9 .2@%X:. ,9X3%". ?=?=2C9 -%?X#:.3#:.:) :+.h 3# 3+% -%h 89;9 +.3?2* _%2.: -%?X#:.32C9
K M9893 ;.X%39+?. 392;9Z392;9 .2@%X:. P,9X3%".Q ;9". *9=,9"92 -%?X#:.32C9
K 0%8%"> !ZK%9$>7% D"#3%.2 P!KDQ 939? D"#$9-$.3#2.2 PD!WQ
K R.9X92 X?=92 ;9". ,9+92 8%=%".X:992 C92* 3%893 K D%=%".X:992 92>*%2 939? =93%". *%2%>X :%8%"> D#-C=%"9:% !+9.2 K%9$>#2 PD!KQ
• Acute onset of fever persisting <1 week • Age < 36 months • Fever without localizing signs • Higher risk in younger infants
References
• Spektrum penyebab FWS sangat luas, mulai dari infeksi virus yang dapat sembuh sendiri sampai Serious Bacterial Infection (SBI) • Penyakit berat ini dapat berupa meningitis, pneumonia, ISK, (occult) bacteriemia & sepsis • Pendekatan diagnosis & tata laksana FWS khususnya pada anak < 3 th sangat penting
• Fever exceeding 1 week duration • Fever documented in the hospital • All possible investigations performed during the week
References
References 1.Schmitt (1980) Am J Dis Child 134:176-81 [PubMed] 2.Kimmel (1996) Fam Pract Recert 18(7):69-85 [PubMed]
01-2 8$')2+/1 9 : ; <= ,27->
3$2*22) 45-)-1
62+2 52412)2
?/,/ 7$4+25 @ A=BC 6'41-4 2+2/ D*24
%2E2+ -)2F /)+/4 @A,, 9)B9-9 1+>(AB G F$(H$7-2) 2)DH-'D4 -IJI $(F-7-1
3$+$72)#2) CA,, 9)B9-9 1+>(ABK L272, 5$)#42F G ('7M'5'#*272, +$F-N 3/5+/7 *272,N /7-)25-1-1 G 4/5+/7 /7-)N F/)41- 5/(H25 9OP> Q M'+' +,'72R
CA,, 9)B9-9 1+>(ABK T'5$, F/52)# G 4')+7'5 9*-'H1$7J21-> *252( S< U2( H-52K ?$H$5/()V2 2)24 1$,2+ 6-*24 +2(F24 124-+ O$/4'1-+ WI::: ; SWI::: 07-)25-1-1 K )'7(25 OP )'7(25 9H-52 *-524/42)> X'+' 6,'72R )'7(25 •
•
•
S ; A H/52)
?/,/ 7$4+25 @ A=BC
• • • •
%2E2+ -)2F /)+/4 'H1$7J21- 5$H-, 52)U/+ G F$(H$7-2) 2)DH-'D4 -IJ 9$(F-7-1> K H-52
•
X'+' +,'72R K H-52 2*2 +2)*2Y+2)*2 #2)##/2) 7$1F-721OP 7/D) F2*2 2)24 Z < H/52)N H-52 @ < H/52) 2+21 -)*-421-
Suhu >38°C, tdk jelas ada fokus infeksi
3$2*22) 45-)-1 ")24 +2(F24 H2-4
62+2 52412)2 • L2F2+ *-F/52)#42) G H$7F$)#'H2+2) 1-(+'(2D4 • 3')+7'5 *252( <[ U2( 2+2/ 1$#$72 H-52 2*2 F$7H/7/42)
3$+$72)#2) P$7-412 /7-)25-1-1K • ")24 524-Y524- /1-2 Z S< H/52) • P$7$(F/2) Z < +2,/)
")24 +2(F24 4/72)# H2-4 +$+2F4$12*272))V2 (21-, H2-4 9-)+$724DM G 7$1F'1-M>
T'5$, 72E2+ U252)N +$+2F- F$($7-4122) P$7-412 /7-)25-1-1K F$)/)U2)# 1$52-) /7-)25-1-1 F$75/ • ")24 524-Y524- /1-2 Z S< *-F$7D(H2)#42) 94')1/5+21- *$)#2) H/52) 2,5-> • P$7$(F/2) Z < +2,/)
")24 +2(F24 D*24 H2-4
CA,, 9)B9-9 1+>(AB %2E2+ /)+/4 'H1$7J21- 5$H-, 52)U/+ G F$(H$7-2) 2)DH-'D4 -IJ 9$(F-7-1>
•
•
X'+' +,'72R K T-52 2*2 +2)*2Y+2)*2 #2)##/2) 7$1F-721OP H-52 2*2 -)*-421-
Suhu >38°C, jelas ada fokus infeksi
3$2*22) 45-)-1
62+2 52412)2
")24 +2(F24 H2-4
T'5$, 72E2+ U252) \H2D 1$1/2- *-2#)'1-1] -)*-42145-)-1)V2
")24 +2(F24 D*24 H2-4
%2E2+ /)+/4 'H1$7J21- 5$H-, 52)U/+ G 'H2D 1$1/2- *-2#)'1-1 45-)-1)V2
3$+$72)#2)
LP diagnostik disarankan untuk setiap anak demam yang tampak sakit (berat) K K K K K K
^:.9 X?"92* ;9". ` =.2**? c%_92* ;%=9= X#=8-%X: P?:.9 i EA ,?-92Q ^,?2Z?,?2 ,%:9" $%=,?2* (?239+ 8%":.:3%2 T%39"*.:) .".39,.-.39: a *%-.:9+ W%";9893 "?9= 8%3%X.% 939? 8?"8?".X
LP dilakukan setelah anak dalam keadaan stabil (tetapi pemberian antibiotik tidak boleh ditunda)
Milwaukee Criteria For Febrile Infant 28-56 Days D.E-F0G+.9 H99)99I).2 +@ @)J>-,)
[email protected] KL%MN& O +> !&&NP CQ 0?)E 4MR;S E0T9 /)099A>)9 0?0-.92 9)>-+A9 -.@)FG+. K UFFA,2 V0F2)>)I-0 Q O>-2)>-0` /)099A>-.? -@ 0,, F>-2)>-0 0>) B>)9).2 d),, 0BB)0>-.?
[email protected] H,)>2 0.E 0FG]) b+>I0, >)9B->02+>T 9202A9 b+>I0, IA9F,) 2+.) /)099A>-.? )[0I-.0G+. b+2 E)
02)E b+ 9-?.9 +@ @+F0, -.@)FG+. b+ UGG9 X)E-0 b+ 9+Z G99A) -.@)FG+. b+ J+.) +> e+-.2 -.@)FG+. Y0J9 d<-2) J,++E F+A.2 KdVOQ :!;f&&&\II% 5>-.0,T9-9 :;R!& dVO\-.) 6>0I 820-. b)?0G]) @+> V0F2)>-0 5>-.) Y)A(+FT2) ^92)>09) 0.E .-2>-2) .)?0G]) O8C :!& dVO\II% O<)92 g/0T .+ -.a,2>02) K-@ +J20-.)EQ
D.2)>B>)20G+. W-?<)> >-9( X0.0?)I).2 B)> ,+F0, B>+2+F+, @+> B+99-J,) UFFA,2 V0F2)>)I-0 Y+1)> >-9( K0,, >)099A>-.? F>-2)>-0 I)2Q 8ABB+>29 E-9F<0>?) 1-2< 0.GJ-+GF9 K O)Z>-0[+.) ;& I?\(? DXQ O,+9) -.2)>]0, @+,,+1RAB 1-2<-. 4P <+A>9 ^_F0FT =)92 8).9-G]-2T ` "S' =)92 8B)F-aF-2T ` P4' b)?0G]) *>)E-FG]) c0,A)` ""'
/)@)>).F)9 Y%"=92 PABE]Q !".3 M%$ V=%"* (%; ANPEAQ
Rochester Criteria For Febrile Infant 0-60 Days D.E-F0G+.9 H99)99I).2 +@ @)J>-,) F<-,E KL%M OQ 0?)E ,)99 2<0. S& E0T9 /)099A>)9 0?0-.92 9)>-+A9 -.@)FG+. K UFFA,2 V0F2)>)I-0 Q O>-2)>-0` /)099A>-.? -@ 0,, F>-2)>-0 0>) B>)9).2 d),, 0BB)0>-.? [email protected] b+ 9(),)20,f 9+Z G99A)f 9(-. +> )0> -.@)FG+.9 CA,, 2)>I J->2< b+ B>-+> -,,.)99 b+ B>-+> <+9B-20,-i0G+.9 b+2 <+9B-20,-i)E ,+.?)> 2<0. I+2<)> 0Z)> E),-])>T b+ B>-+> 0.GJ-+GF9 b+ WTB)>J-,->AJ-.)I-0 b+ F<>+.-F +> A.E)>,T-.? -,,.)99 O+IB,)2) V,++E O+A.2 .+>I0, d<-2) V,++E O),, O+A.2 .+>I0, K;&&& 2+ !;f&&&\II%Q V0.E b)A2>+B<-, 9 : !f;&&\II% U2<)> Y0J C-.E-.?9 D@ 7-0>><)0 -9 B>)9).2f C)F0, Y)A(+FT2)9 :; dVO\-.) d<-2) V,++E O),, 9 :!& dVO\).F)9 M9*92 PEN`]Q 4 D%;.93" EBG<`]]ZJB [D?,(%;\ 49:X.%1.$k PENNHQ D%;.93".$: NH
D.2)>B>)20G+.` UFFA,2 V0F2)>)I-0 >-9( d),,R0BB)0>-.? @)J>-,) [email protected] >-9(` hR"' H,, /+F<)92)> >)099A>-.? F>-2)>-0 B>)9).2` :!' 8ABB+>29 E-9F<0>?) 2+ <+I) 1-2< F,+9) @+,,+1RAB 0.E .+ )IB->-F 0.GJ-+GF9 ^_F0FT =)92 8).9-G]-2T ` "4' =)92 8B)F-aF-2T ` ;&' *+9-G]) *>)E-FG]) c0,A)` !4N%' b)?0G]) *>)E-FG]) c0,A)` "MN"'
Boston Criteria For Febrile Infant 28-89 Days D.E-F0G+.9 H99)99I).2 +@ @)J>-,) F<-,E KL%M OQ 0?)E 4MRM" E0T9 /)099A>)9 0?0-.92 9)>-+A9 -.@)FG+. K UFFA,2 V0F2)>)I-0 Q O>-2)>-0` /)099A>-.? -@ 0,, F>-2)>-0 0>) B>)9).2 d),, 0BB)0>-.? [email protected] b+ 9(),)20,f 9+Z G99A)f 9(-. +> )0> - .@)FG+.9 b+ F+.@+A.E-.? @0F2+>9 b+ DIIA.-i0G+.9 -. B>)F)E-.? PM <+A>9 b+ 0.GJ-+GF9 -. B>)F)E-.? PM <+A>9 b+2 E)02)E b+>I0, ,0J9 O8C :!& F),,9\II% 5>-.0,T9-9 :!& dVO\02) K%@%"%2$%: • R9$+?" PABBEQ D%;.93".$: EB`PAQ< OEEZJ [D?,(%;\ • R9X%" PABB`Q !-.2 D%; V=%"* (%; N
D.2)>B>)20G+. W-?<)> >-9( HEI-2 0.E 920>2 )IB->-F 0.GJ-+GF9 Y+1)> >-9( K0,, >)099A>-.? F>-2)>-0 I)2Q UFFA,2 V0F2)>)I-0 +FFA>>)E -. ;' +@ B0G).29 92AE-)E 0.E 2<)9) F>-2)>-0 E-E .+2 >A,)R+A2 UFFA,2 V0F2)>)I-0 8ABB+>29 E-9F<0>?) 1-2< 0.GJ-+GF9 0.E 1-2< F,+9) - .2)>]0, @+,,+1RAB [email protected] 1-2< 0,, >)099A>-.? F>-2)>-0 B>)9).2 1)>) 90@),T E-9F<0>?)E 2+ <+I) -. 2<) 92AET H,, E-9F<0>?)E [email protected] 1)>) ?-]). )IB->-F O)Z>-0[+.) 0.E @+,,+1)E AB -. 4P <+A>9 ^_F0FT =)92 8B)F-aF-2T ` "PNS'
Yale Scale For Febrile Child 3-36 months D.E-F0G+.9 H99)99I).2 +@ @)J>-,) F<-,E 0?)9 %R%S I+.2<9 *>)E-F29 9)>-+A9 -.@)FG+. K UFFA,2 V0F2)>)I-0 Q jA0.Ga)9 k=+[-F HBB)0>0.F)k -. F<-,E>).
D.2)>B>)20G+. 8F+>) o !& D.F-E).F) 9)>-+A9 -,,.)99` 4Nh' 8F+>) o !!R!; D.F-E).F) 9)>-+A9 -,,.)99` 4S' 8F+>) L!S D.F-E).F) 9)>-+A9 -,,.)99` "4N%'
/)@)>).F)9 XFO0>2-F9 h&`M&4R" p*AJX)Eq
8F+>-.? jA0,-2T +@ O>T 82>+.? +> b+ F>T` ! d<-IB)> +> 8+J` % d)0( F>Tf X+0.f +> <-?< B-2F<)E F>T` ; /)0FG+. 2+ B0>).29 V>-)@ O>T +> O+.2).2` ! O>-)9 +l 0.E +.` % *)>9-92).2 F>T` ; 8202) ]0>-0G+. H10().9 mA-F(,T` ! 7-_FA,2 2+ 010().` % b+ 0>+A90, +> @0,,9 09,))B` ; O+,+> *-.(` ! HF>+FT0.+9-9` % *0,)f OT0.+GFf +> X+n,)E` ; WTE>0G+. ^T)9f 9(-.f 0.E IAFA9 I)IJ>0.)9 I+-92` ! X+A2< 9,-?<2,T E>T` % XAFA9 X)IJ>0.)9 E>Tf )T)9 9A.().` ; 8+F-0, /)9B+.9) H,)>2 +> 8I-,)9` ! H,)>2 +> J>-)@ 9I-,)` % b+ 9I-,)f 0.[-+A9f +> EA,,` ;
James W. Antoon et al. Pediatrics in Review 2015;36:380-391
Focused Approach to Fever of Unknown Origin Based on Suspected Disease Category
6%7%" (929*%=%23 O =# I OJ =#
K 0%".2*X9-. #"92*3?9 a 8%2*9:?+ 929X ;. "?=9+ =%=,%".X92 92>8."%>X 89;9 :%>98 X%9;992 ;%=9= ?23?X =%2?"?2X92 :?+? 3?,?+ 929X 9*9" =%2_9;. X%=,9-. 2#"=9-
K l92* 89-.2* 8%2>2* 9;9-9+ =%=,?93 929X =%2_9;. -%,.+ 2C9=92 K ^23?X =%2*?"92*. X%$%=9:92 89"9 #"92*3?9
K L2;.X9:. C92* 89-.2* :%".2* ;.89X9. #-%+ 89"9 ;#X3%" 929X 9;9-9+ ,.-9 :?+? 3?,?+ =%2$989. O`)OB! PEBEB6Q5
Pro Pemberian Antipiretik
• ?$D2F *$(2( *2F2+ ($(H2,2V242) • L$(2( H-52 D*24 *-'H2D *2F2+ ($)-)#42+ 42) 1/,/ +/H/, 12(F2- 4$ D)#42+ V2)# ($(H2,2V242)N 1$,-)##2 ($)V$H2H42) 4$7/1242) 1/1/)2) 1272M F/12+ • ^$)/7/)42) *$(2( *2F2+ ($)#/72)#4$&$(212) '72)#+/2 • ?$D2F *$(2( *2F2+ ($7/F242) 7-1-4' /)+/4 +$7U2*-)V2 4$U2)# *$(2(
Kontra Pemberian Antipiretik • L$(2( 1$(H/, 1$)*-7- G U272)# ($)V$H2H42) 4$#2E2+2) • L$(2(N D*24 1$F$7D ,-F$7+$7(-2N *-2+/7 '5$, F/12+ +$7('7$#/521- 1$&272 $M$4DMN 1$,-)##2 D*24 +$7U2*F$)-)#42+2) 1/,/ +/H/, V2)# D*24 +$74$)*25• 3$&$(212) 2+2/ 7212 +24/+ '72)#+/2 *2F2+ *-4/72)#*$)#2) $*/421• 6-*24 2*2 H/4D -5(-2, H2,E2 F$(H$7-2) 2)DF-7$D4 *2F2+ ($)&$#2, +$7U2*-)V2 4$U2)# *$(2( • L$(2( U/1+7/ ($(F/)V2- $M$4 F7'+$41- *252( ($52E2) -)M$41• \H2+ 2)DF-7$D4 ($(F/)V2- 7$241- 1-(F2)# V2)# 42*2)#Y42*2)# *2F2+ ($(H2,2V242) U-E2
V-ZK9;+. U0) !9""#-- 4) c-%.2 /) n9-:+ U5 (929*%=%23 #@ 6%7%" PU2>8C"%>$:Q5 M9-9=< V-ZK9;+.
Y%?,. 4V) R9",9$$. () p.==%"=92 Y45 W+%"98%?>$ =.:9;7%23?"%: 1.3+ 9$%39=.2#8+%2< +%893#3#q.$.3C 9h%" =?->8-% ;#:%: .2 $+.-;"%25
Y%?,. 4V) R9",9$$. () p.==%"=92 Y45 W+%"98%?>$ =.:9;7%23?"%: 1.3+ 9$%39=.2#8+%2< +%893#3#q.$.3C 9h%" =?->8-% ;#:%: .2 $+.-;"%25
Y%?,. 4V) R9",9$$. () p.==%"=92 Y45 W+%"98%?>$ =.:9;7%23?"%: 1.3+ 9$%39=.2#8+%2< +%893#3#q.$.3C 9h%" =?->8-% ;#:%: .2 $+.-;"%25
Oral
Rectal
Intravena
Sediaan
W9,-%3) :."?8) ;"#8
0?8#:.3#".9) -.t?.;
L2@?: PEB=*e=-Q
Dosis
EBZE]=*eX*e;#:.:) :%>98 HZJ _9=F 939? JBZG] =*e X* 8%" +9". ?23?X 929X5
09=9 ;%2*92 #"9-
E] =*eX*e;#:.:
Neonatus
AB =*eX*) ;#:.: 919-) X%=?;.92 EBZE] =*eX*e ;#:.: :%>98 `ZEA _9=5
AB =*eX* ;#:.: 919-) X%=?;.92E] =*eX*e ;#:.:F A q :%+9".5
Keuntungan
U,:#",:. ,9.X
M9893 ;.,%".X92 ,.-9 8%=,%".92 #"9- >;9X =%=?2*X.2X92 939? >;9X 8"9X>:) :%8%"> ,.-9 9;9 =?239+) 8%2?"?292 X%:9;9"92
(?;9+ =%-9-?. :919" ;9"9+ #39X) :%+.2**9 %@%X 929-*%>X :%23"9- $%893
Kekurangan
R.:9 =%"92*:92* =?239+) 2C%". 8%"?35 (9X9292 C92* =%2*92;?2* X9",#+.;"93 >2**. ;9893 =%2*?"92*. 9,:#",:.
U,:#",:. -%,.+ -9=,93) -%,.+ ,%"79".9:. ;.,92;.2* 8%" #"9-
L2;.X9:. 3%",939:) 3%"?39=9 ?23?X 929*%>X .23"9#8%"9>@ 939? 8#:3Z#8%"9>@ P,?X92 ?23?X 92>8"%>XQ
*)>>+n 7Hf *-->0 =f 6++E).+A?< Vf O<0IRB-+. 7N ^@aF0FT 0.E 90@)2T +@ 0F)20I-.+RB<). ]9 -JAB>+@). @+> 2>)0G.? F<-,E>).r9 B0-. +> @)])>` 0 I)20R0.0,T9-9N H>F< *)E-02> HE+,)9F X)EN 4&&Ps!;MKSQ`;4!$S
(#*+9- /V) Y%*;% 0) V9:3+9= c(5 L,?8"#@%2 92; 9$?3% "%29- @9.-?"% .2 9 3#;;-%"5 U"$+ M.: !+.-;5 ABBHF`NPOQ
U--%*9%"3 c) !#::%C o) M%,%%" U5 W+% .=89$3 #@ .,?8"#@%2 #2 "%29- $-%9"92$% .2 8"%Z3%"= .2@923: .: .2;%8%2;%23 #@ 3+% *%:39>#29- 9*%5 D%;.93" /%8+"#-5 ABB]FABPJQ
Variabel
Asetaminofen
Ibuprofen
1–2
1–2
<1
<1
Waktu untuk efek maksimal (jam)
3–4
3–4
Lamanya efek penurunan suhu (jam)
4–6
6–8
10 – 15 tiap 4 jam
10 tiap 6 jam
90 mg/kg
40 mg/kg
Penurunan suhu (0C) Onset penurunan suhu (jam)
Dosis (mg/kg berat badan) Dosis harian maksimum (mg/ kg)
0?--.792 4V) 69""9" Y!) 3+% :%$>#2 #2 $-.2.$9- 8+9"=9$#-#*C 92; 3+%"98%?>$:) 92;
K U-X#+#- ;9893 3%".2+9-9:. #-%+ 8%2;%".39 P3%"?39=9 929XQ a ;9893 =%2*9X.,93X92 +.8#*-.X%=.9 ,9+X92 8%2?"?292 X%:9;9"92 PX#=9Q5 r-%+ X9"%29 .3? >2;9X92 .2. :?;9+ >;9X ;.92_?"X92 -9*.
Kompres Air Dingin Atau Es K M9893 =%2*9X.,93X92 %@%X C92* ,%"3%2392*92 ;%2*92 8"#:%: d:.#-#*.: ;9-9= 8%2*93?"92 :%3 8#.23 ;. +.8#39-9=?: K (%2C%,9,X92 X%9;992 =%2**.*.- C92* _?:3"? 9X92 =%2.2*X93X92 :?+? 3?,?+ K (%2C%,9,X92 79:#X#2:3".X:.) :%+.2**9 3%"_9;. 8%2.2*X9392 :?+? 3?,?+ K (%2C%,9,X92 939? =%29=,9+ "9:9 >;9X 2C9=92 ,9*. 929X K W.2;9X92 .2. _?*9 >;9X ;.92_?"X92
K (%2**?29X92 9." ;%2*92 3%=8%"93?" 3%"3%23? P+92*93 X?X?Q ;.92**98 -%,.+ ,9.X ?23?X =%2?"?2X92 :?+? 3?,?+ :%$9"9 d:.#-#*.: K (%"?89X92 :93?Z:93?2C9 ?89C9 8%2?"?292 :?+? 3?,?+ :%$9"9 d:.X C92* ;.92_?"X92) =%:X.8?2 ;9893 =%2C%,9,X92 8%"9:992 X?"92* 2C9=92 _?*9 ?23?X 929X K M#X3%" 939? #"92*3?9 ;9893 =%-9X?X922C9 89;9 X%9;992 :?+? 3?,?+ C92* >2**. b HBw ! C92* >;9X =%=,%". "%:8#2 =%:X.8?2 :?;9+ ;.,%". 8%2*#,9392 ;%2*92 92>8."%>X
"#$%&' () *+,&-./%&0 1) 2&+. 3) 4$'5' 6) 789$8+'&%- :; 1 $%<&0&9+=5 5>>5?9+=585'' $> 95<+@
K R%";9:9"X92 9:?=:. ,9+19 9X>7.39: d:.X C92* ,%"-%,.+92 ;9893 =%2.2*X93X92 :?+? 3?,?+5 K D%2%-.>92 x.,:#2 4D < V)E /)92 GE0( I)IBA.T0- )@)( T0.? 9-?.-a(0. E0,0I I).A>A.(0. 9A"9+93 P3#39-Q ;. 3%=893 >;?" =%"?89X92 >2;9X92 C92* >;9X %@%X>@) ,9+X92 =%2.=,?-X92 8%"9:992 >;9X 2C9=92 a X?"92* ,9.X :%$9"9 8:.X#-#*.:5 O+P'$8 Q6; R$S %/?# P5@ 05'9 +' 85?5''&0- >$0 ?#+B@058 S+9# >5=50T Q 65@+&90; LHUVIUJCFUKNKL
Demam bukan merupakan suatu penyakit, namun hanya merupakan gejala suatu penyakit
Yang paling penting dalam menangani penderita dengan demam adalah mencari penyebab dari demam itu sendiri
Upaya untuk segera menurunkan suhu tubuh (khususnya dengan pemberian antipiretik), seringkali dapat mengaburkan upaya penetapan diagnosis penyebab demam itu sendiri
Pengobatan simtomatik demam pada anak harus ditujukan untuk mengurangi ketidak nyamanan penderita
Pengobatan simtomatik demam biasanya berupa pengobatan farmakologik (dengan antipiretik), bila dianggap perlu ditambah kompres air hangat (tepid sponging )
Pemilihan antipiretik harus didasarkan pada keadaan penderita, ada tidaknya faktor risiko yang dapat mempermudah terjadinya reaksi simpang atau toksisitas dari obat yang diberikan