PRODUKTIVNOST rada

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA MIKROEKONOMIJA

TEMA: PRODUKTIVNOST RADA

PREDMETNI NASTAVNICI:

STUDENT:

Prof.dr Zdravko Glušica

Vladimir Sredić

Mr. Svetlana Dušanić - Gačić

br. Indeksa 251/09

SADRŽAJ:

Banja Luka, decembar 2009.

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.







Predmet: Pred met: Mikroekonom Mikro ekonomija ija

Seminarski Semina rski rad

PRODUKTIVNOST RADA............................................... .............................................................................................. ...................................................22 UVOD ................................................................................................................... ................................................................. .......................................................... .............. ...... 3 PRINCIP PRODUKTIVNOSTI............................................... ...................................................................................... .........................................3 FAKTORI PRODUKTIVNOSTI ....................................................................................4 ....................................................................................4 Objektivni faktori produktivnosti pro duktivnosti..................................................... ...................................................................... ........................ ........... .... 5 Subjektivni faktori produktivnosti................................................... ............................................................................. ............................. ...6 IZRAŽAVANJE PRODUKTIVNOSTI...................................................... ........................................................................... .....................77 Proizvod se s e izražava fizičkim jedinicama mjere.......................................... ................................................. .............. ...........7 Proizvod se izražava tržišnom cijenom ..................................................... .................. .......................................... .............. ........... .... 7 Proizvod se izražava cijenom koštanja................................................... ................................................................... ...................... ......88 Proizvod se izražava društveno potrebnim radom ................................................... ........................................................ .....99 SPROVOĐENJE PRINCIPA PRODUKTIVNOSTI................................................ ..................................................... .....10 10 Organizacione mjere .................................................... .............................................................................................. ............................................... .....10 10 Mjere tehničke racionalizacije i rekonstrukcije rekons trukcije.................................................. .......................................................... ........ 11 Mjere društvenog dr uštvenog karaktera................................................... .............................................................................. .................................. .......... ... 11 ZAKLJUČAK...................................................... ....................................................................................................... ........................................................ ............. ......12 12 LITERATURA................................................ ......................................................................................... ................................................ .............. ............... ........... ...13 13









UVOD Produktivnost je jedan od tri osnovna ekonomska principa, uz ekonomičnost i rentabilnost, koji traži ostvarivanje određene vrijednosti proizvodnje sa minimalnim utrošcima radne snage. Kao što vidimo, produktivnost rada je veoma značajan pokazatelj uspješnosti posl poslova ovanj njaa nekog nekog preduz preduzeć ećaa i kao takav takav je predm predmet et konsta konstant ntnog nog praćen praćenja ja i pronalaženja načina za unapređivanje. Kroz ovaj seminarski rad ćemo pokušati dati pregled principa produktivnosti, fektora fektora koji koji direktn direktnoo utiču utiču na nivo nivo produkt produktivno ivnosti sti u nekom nekom preduzeć preduzeću, u, načine načine izražavanja sa konkretnim primjerima i na kraju, mjere koje preduezću stoje na raspolaganju kako bi produktivnost podigli na odgovarajući nivo.









Prod Produk ukti tivn vnos ostt defi defini niše šemo mo kao kao kvan kvanti tita tati tivn vnii izra izrazz izme između đu obim obimaa proizvodnje, usluga ili prometa i količine utrošene radne snage, što bismo mogli prikazati opštom formulom:

(P=pro (P=produk duktiv tivnos nostt rada; rada; Q=obim Q=obim proizv proizvodn odnje; je; L=broj L=broj zaposl zaposleni enih h 1; q=ostvarena proizvodnja po jedinici rada)

Osi Osim

toga, oga,

prod produk ukti tivn vnos ostt

možem ožemoo

pred predst stav aviiti

i

inve inverz rzno no,,

tj.

izračunavajući koliko je utrošeno rada za proizvodnju jednog proizvoda:

(t=utrošeno vrijeme po jedinici proizvoda)

Ova defi defini nici cija ja produk produkti tivno vnost stii je izve izveden denaa iz osnov osnovnog nog ekonom ekonomsko skogg principa: ostvariti maksimalni rezultat sa minimalnim ulaganjima, 2 koji je moguće postići na dva načina: povećanjem ukupne mase proizvoda ili povećanjem radnog učinka.

FAKTORI PRODUKTIVNOSTI 3









Faktori produktivnosti su sve one činjenice koje utiču na radni učinak i kao takve ih možemo grupisati u: objektivne i subjektivne faktore.

Objektivni faktori produktivnosti

Objektivni faktori produktivnosti mogu biti tehnički i društveni.

Tehničke faktore produktivnosti čine sva materijalna i tehnička sredstva koja služe proizvodnji, kao i naučna i tehnička dostignuća koja se ne primjenjuju, ali za to postoji ekonomska mogućnost. Najznačajniji ovakvi faktori su: Tehničke Tehničke karakteristike karakteristike proizvoda na osnovu kojih se izrađuju izrađuju normativi normativi rada izrade proizvoda. Karakteristike tehnoloških procesa koji zahtijevaju manji ili veći utrošak radne snage pri njegovom izvođenju. Kara Karakt kter eris isti tike ke sred sredst stav avaa za rad, rad, tj. tj. njih njihov ovaa savr savrem emen enos ostt i tehn tehnol ološ oška ka usavršenost u velikoj mjeri uvjetuju i visinu produktivnosti rada. Tehničke karakteristike materijala koji se koriste u proizvodnji. Radna sredina i uslovi rada u takvoj sredini, bez obzira da li se radi o prirodno uslovljenim ili vještački stvorenim uslovima za rad. Obim proizvodnje svojim promjenama može uticati na produktivnost. Vid Vid orga organi niza zaci cije je rada rada svoj svojim im nivo nivoom om dire direkt ktno no pove poveća ćava va ili ili sman smanju juje je produktivnost. Nivo organizacije koji se ogleda tehničkom opremljenosti.









Društveni faktori produktivnosti se mogu samo indirektno mijenjati, a u njih spadaju kulturni nivo, tržište, stepen razvijenosti saobraćajne mreže, stanovništvo, i mnogi drugi društveni elementi. 4

Subjektivni faktori produktivnosti

Organizacioni, tj. subjektivni faktori produktivnosti obuhvataju sve elemente vezane uz čovjekovu ličnost u proizvodnji i organizaciji proizvodnje. Po načinima na koje se ispoljavaju, mogu djelovati kroz: Izbor i odlučivanje o tehničkim i društvenim uslovima proizvodnje. Ovim izborom se može pronaći odgovarajuća odgovarajuća zamjena materijala, materijala, nekih tehničkih ili tehnoloških procesa i slično. Kvalifikacije proizvođača, pri čemu treba pronaći optimalnu kvalifikovanost radnog kolektiva u cjelini. Inte Intenz nzit itet et rada rada,, pri pri čemu čemu se izna iznala laze ze nači načini ni za post postiz izan anje je opti optima maln lnog og intenziteta rada tokom kojeg će se trošiti najmanja količina proizvođačeve bioenergije po jedinici proizvoda. Organi Organizac zacio ione ne mjere mjere kojim kojimaa me mena nadžm džment ent,, nakon nakon anal analiz izee cjel cjeloku okupno pnogg tehno tehnolo loško škogg proiz proizvo vodno dnogg proces procesa, a, nasto nastoji ji pronać pronaćii način načinee za event eventual ualno no skraćenje ili pojednostavljenje nekih faza rada.











IZRAŽAVANJE PRODUKTIVNOSTI Za izraž izražava avanje nje ostvar ostvaren enee produk produkti tivno vnost stii posto postoje je razli različi čite te me meto tode de,, a u zavisnosti od načina izražavanja proizvoda možemo navesti: Proizvod se izražava fizičkim jedinicama mjere

Na Na ovaj ovaj način način se mo može že izraz izrazit itii samo samo kada kada preduz preduzeće eće ima ima samo samo jeda jedann proizvod, ili homogenu proizvodnju, i to je već navedena formula:

ili

Na konkretnom primjeru to bi izgledalo ovako 5: U tvornici cementa proizvedene su slijedeće količine: K o l ič i n a c e m e n t a U t r oš e n o r a d n i k / d a n a

1,6 50 .00 0 ton a 1,2 50 .00 0

Na osnovu navedenoih formula produktivnost bi bila jednaka:

ili









U praksi su češći slučajevi heterogene proizvodnje kada se produktivnost izražava tržišnom cijenom :

(Cq =tržišna cijena po jedinici proizvoda)

Moramo znati da ovaj obrazac može dati pogrešnu sliku produktivnosti rada jer tržišne cijene nisu faktor produktivnosti, a i podložne su promjenama. Djelomično Djelomično problem možemo riješiti riješiti uvođenjem standardnih cijena ali ako u proizvodnju uvodimo novi proizvod tada ni to neće biti moguće. Na konkretnom primjeru izračunavanje produktivnosti bi izgledalo ovako: V r s ta p r o i zv o d a

X Y Z

K o li č i n a

2. 000 2. 500 4. 000

Tržiš na ci c ije na za z a Vrijednost 1 proizvod

proizvodnje

30 40 20

6 0. 000 1 00 .00 0 8 0. 000 240.000

Ukupno

U proizvodnji je učestvovalo 1.200 radnika. Produktivnost na osnovu tih podataka je jednaka:









(Tq=objektivno uslovljena cijena koštanja po jedinici proizvoda.)

Kao i prethodni metod i ovaj ima određene nedostatke jer može dati pogrešne rezultate ako se mijenja, proširuje asortiman proizvoda. U tom slučaju je primjena ovog metoda moguća jedino ako svi proizvodi imaju približno istu visinu troškova sredstava za proizvodnju po jedinici rada. Na konkretnom primjeru izračunavanje produktivnosti ima oblik: U jedn jednoj oj godin godinii je ostvar ostvaren enaa proiz proizvo vodnj dnjaa sa objekt objektiv ivno no uslovl uslovlje jenom nom cije cijenom nom koštanja od 25.000.000 KM. Broj radnika je 2.000.

Proizvod se izražava društveno potrebnim radom

U primjeni ove metode se kreće od proizvoda i društveno potrebnog rada za njegovu proizvodnju:









Pošto u praksi ipak dolazi do odstupanja zbog objektivnih uslova proizvodnje i organizacionih nedostataka koristi se obrazac:

( K i =koeficijent odstupanja objektivno uslovljenih troškova radne snage po po jedini jedinici ci proizv proizvoda oda,, I i=organizaci =organizaciono ono uslovljeno uslovljeno odstupanje odstupanje radne snage u proizvodnji po jedinici proizvoda.)

Ovaj metod izračuna izračunavanj vanjaa produkt produktivno ivnosti sti rada se koristi koristi u praksi praksi pošto pošto kvantitativno izražava uticaj svih elemenata koji utiču na produktivnost.

SPROVOĐENJE PRINCIPA PRODUKTIVNOSTI Sprovođe Sprovođenje nje princi principa pa produkt produktivno ivnosti sti podrazum podrazumjev jevaa preduzi preduzimanj manjee mjera mjera kojima se stvara objektivna produktivnost, tj. produktivnost što bliža objektivnoj. Najčešće mjere su usmjerene na otklanjanje odstupanja od: standardne kvalifikovanosti radnika









Organizacione mjere se odnose na korištenje unutrašnjih rezervi preduzeća na najbolji mogući način. Provođenje organizacionih mjera se uglavnom odnosi na: pove povećan ćanje je stepen stepenaa iskor iskoriš ište tenos nosti ti kapaci kapacite teta, ta, pogot pogotovo ovo u preduz preduzeći ećima ma i privrednim granama sa visoko razvijenom tehničkom opremljenosti. podizanje podizanje kvalifikacione kvalifikacione strukture radnog kolektiva, kolektiva, pri čemu je optimalno optimalno da kvalifi kvalifikaci kacija ja svakog svakog radnika radnika bude upravo upravo onakva onakva kakvu kakvu konkretn konkretnoo radno radno mjesto traži. osiguravanje osiguravanje normalnog intenziteta intenziteta rada, pri čemu se mora prethodno utvrditi vremensko trajanje svakog konkretnog zadataka. mjere organizacije rada preko racionalizacije vremena za izvršenje pojedinih pposlo oslova. va. Ove mjere mjere obuhvata obuhvataju ju i utvrđiv utvrđivanj anjee zahtjev zahtjevaa svakog svakog pojedin pojedinog og zadatka ali i uvođenje normi i pravila kojima se može mnogo učiniti po pitanju produktivnosti.

Mjere tehničke racionalizacije i rekonstrukcije

Ove mjere imaju u cilju izmjenu, poboljšavanje tehničkih uslova rada. Pri razmatranju i uvođenju ovih mjera mora se posebna pažnja pokloniti cjelokupnoj ekonomskoj analizi isplativosti narednih koraka. U suprotnom se može dogoditi da preduzeće podigne nivo produktivnosti na viši nivo, ali na štetu nekih drugih











U osnovi, ove mjere se trebaju konstantno provoditi od strane menadžmenta ljudskih ljudskih resursa i srodnih grana, kako bi se u preduzeću stvotila klima motivisanosti motivisanosti radnika, koji će tada postizati i veću produktivnost.









Postizanje optimalne produktivnosti je konstantan zadatak koji menadžment mora ispunjavati svojom organizacijom rada, ali i osiguravanjem adekvatnih procesa proi proizv zvod odnj nje. e. Pred Preduz uzeć ećee ima ima na rasp raspol olag agan anju ju razl različ ičit itee mjer mjeree za pove poveća ćanj njee prod produkt uktiv ivnos nosti ti,, a sami samim m tim tim i za bolje bolje raspo raspola lagan ganje je svim svim resur resursi sima ma koji kojima ma raspolaže. U svakom slučaju, preduzeće mora konstantno pratiti sve elemente od koji produktivnost produktivnost zavisi zavisi i držati ih u prihvatljivi prihvatljivim m granicama. Tek tada je moguće moguće da ukupan rezultat poslovanja bude zadovoljavajući.







Predmet: Pred met: Mikroekonom Mikro ekonomija ija [1] [1]


Berb Berbeerovi rović, ć, Š. Š., Sta Stavri vrić, B., B., Baro Baroš, š, Ž., Ž., Mikroekonomija , Apeiron, Banja Luka 2006

[ 2]

G ru pa au auto ra , Ekonomija od A do Z , BOŠ i Dosije, Beograd 2002.

[ 3]

P er ić , M. , Analiza preduzeća, Savremena administracija, Beograd 1994

[4] [4]

Ekonomika preduzeća, Šunj Šunjćć-B Beus, eus, M., M., Berbe rberov rović, Š., Š., Stav Stavri rić, ć, B., B., Ekonomika

Ekonomski fakultet, Sarajevo 1999. [ 5]

Živk ović, M., Ekonomika poslovanja, Megatrend, Beograd 2005.

[6]

www.e-magazine.co.yu

PRODUKTIVNOST rada

Recommend Documents