UNIVERZITET TUZLA Ekonomski fakultet Visoka poslovna škola
Tema: ROBOT SISTEM SEMINARSKI RAD PREDMET: Poslovna informatika I
Student: Ime i prezime
Asistent: mr.sci. Nevzudin Buzađija Travnik, oktobar 2010. god.
SADRŽAJ: Sažetak .................................................................................................................. 3 1. Uvod ................................................................................................................... 4 2. Ciljevi sistema ..................................................................................................... 5 3. Definicija i aspekt s koje se to čini ...................................................................... 5 3.1. Definicija robota .................................................................................... 6 3.2. Generacije robota ................................................................................. 7 15. Zaključak ........................................................................................................... 24 16. Literatura ........................................................................................................... 25
2
Sažetak Seminarski rad bit će realizovan u smislu da se prezentuje robot sistem kao jedan složen sistem, koji je vještačkog karaktera. Da bi se zaokružila cjelokupna građa potrebno je kroz tematske cjeline opisat sistem u svoj svojoj širini i složenosti. Namjera mi je da ovaj seminarski rad prestavim u strukturi koja će imati svoj tok koji bi pokazao sa stajališta teorije sistema bit samog sistema. Prije svega ću u ovdje opisat ciljeve sistema - gdje ću ukratko opisat ciljeve samog sistema. Definisat sistem sa stajališta samog sistema općenito kako bi se spoznalo o tome šta je sistem i šta ga karakteriše. Poslije toga govorit će se o vrstama sistema tj. robota, kako bi se vidjelo da se radi o velikom broju različitih sistema koji se razlikuju po određenim zakonima i po složenosti poslova za koje su namjenjeni. Obilježja sistema, prvenstveno misleči na unutrašnju strukturu sa svim podsistemima i elementima koji su međusobno ovisni i od kojih ovisi funkcionisanje robota. Na koji način je došlo do nastajanja robota i koji su mu bili prvi zadaci. Značaj istih na okolinu u pogledu donošenja određenih poboljšanja po pitanju prosperiteta samog čovjeka koji su se ogledali u olakšanju poslova koje čovjek nije bio u stanju na tako dobar i efikasan način izvršavat.
3
1. UVOD U ovom seminarskom radu zadatak je da se pokaže kako roboti čine jedan sistem, kojeg čine više funkcionalnih cjelina koje omogućuju funkcije koje robot obavlja u zavisnosti od tipa istih. Prije nego što krenemo sa sadržinom koju mora zadovoljiti ovaj seminarski rad u uvodnom dijelu ćemo općenito reći nešto o samom viđenju robota, kao i općenito o sistemu kao teoretskom pogledu. Robotika pa i sami roboti se danas smatra jednom od najperspektivnijih i potencijalno najprofitabilnijih oblasti rada. Pored industrijske robotike, koja se može uklopiti i u pojam automatizacije proizvodnje, sve važniji činilac postaje servisna robotika sa primjenama u svim uslužnim djelatnostima uključujući medicinske primjene. Sljedeći korak, koji se u “robotičarskoj javnosti” napeto iščekuje (zbog procjene o velikim profitima) je komercijalni start tzv. personalne robotike ili kućne robotike. Kada se spomene robot, većina ljudi u glavi stvori sliku limenog čovječuljka koji se nespretno kreće, govori metalnim glasom i obavlja kućne poslove. Zbog smjera u kojem se tehnologija trenutno razvija ipak nije vjerovatno da ćemo u bližoj budućnosti imati univerzalnog robota koji je u stanju obavljati više različitih poslova, već će se prvo pojaviti usko specijalizirani roboti. Kada se napokon pojave humanoidni roboti sa sposobnošću kompleksnog razmišljanja koji mogu obavljati različite zadatke, oni sigurno neće izgledati poput nespretnih limenih čovječuljaka, već će i iskusnom oku teško biti uočiti razliku između takvog robota i čovjeka.
4
2. CILJEVI SISTEMA Ovaj zadatak ima za cilj da se pokaže sve karakteristike robot sistema, odnosno da se spozna šta prestavlja sistem sa svim svojim elementima koji ga čine kako unutar samog sistema, tako i njegove okoline koja ga okružuje. Sistem moramo prvenstveno upoznat kao cjelinu, a zatim unutrašnjost sistema sa svim vezama između pojedinih podsistema koji čine sam sistem. Proces spoznaje ciljeva i načina djelovanja sistema, usmjerenih na ostvarenje tih ciljeva, pomaže nam da svojim djelovanjem pospješimo realizaciju ovih ciljeva, ili utičemo na izmjenu ciljeva u zavisnosti od vrste sistema. Ovaj seminarski rad će se ogledat kroz upoznavanje robot sistema kao cjeline što je veoma značajno sa stajališta teorije sistema i sistemske analize. Jer da bi se omogučio efikasan način izgradnje jednog informacionog sistema prvenstbeno je potrebno poznavat sam sistem, šta ga čini, obilježja, veze među njegovim djelovima, granicama i okolina sistema, protok informacija itd. Isto tako pokazat će mo uticaj samog sistema na okolinu tj. na veči sistem i kako pojedini faktori izvan sistema utiču na robot sitem.
3. VRSTA SISTEMA Pošto robot prestavlja kompleksan sistem ne samo po namjeni posla koju obavlja, nego i po samoj konstrukciji jer se sastoji od više podsistema koji su u međusobnoj interakciji i čine jedan složen vještački sistem. Sistem je funkcionalni skup objekata i njihovih veza. Svaki od objekata u sistemu posjeduje niz svojstava (atributa). Takođe i veze između pojedinih objekata (elemenata) sistema se mogu opisati nizom atributa. Sistem intereaguje sa okolinom. Uticaj okoline na sistem naziva se ulazom dok se uticaj sistema na okolinu naziva izlazom. Također, sistem može da intereaguje sa drugim sistemima. Veze sistema sa okolinom se može ostvariti razmjenom materije, energije i informacija. Obzirom na raznovrsnost sistema neophodno ih je klasifikovati. Klasifikacija se vrši prema različitim kriterijima.1 1. način nastanka (prirodni, vještacki) 2. oblik postojanja (realni, apstraktni) 3. aktivnosti (pasivni – statički, aktivni – dinamički) 4. ponašanje (deterministički, stohastički) 5. stabilnost (stabilni, nestabilni) 6. način organizovanja (sistemi koji se sami organizuju, sistemi koji se spolja organizuju) 7. povezanost s okolinom (samoupravljivi, upravljivi) 8. unutrašnji odnosi (mehanički, organski) 9. stepen otvorenosti (otvoreni, zatvoreni) 10. kompleksnost (jednostavni, složeni)
1
Osnove teorije sistema, predavanja, prof.dr. Safet Krkić, FIT Mostar
5
3.1. Način nastanka Pošto je sam robot djelo čovjeka ičine ga određeni podsitemi koji su fizički i oni koje čine software onda se da zaključit da se radi o vještačkom sistemu. Pogotovo mobilni savremeni roboti sve više oponašaju čovjeka koji je prirodni sistem, međutim i dalje imaju određene anomalije koje se razlikujo od prirodnog sistema. Kod prirodnog sistema čovjeku neke stvari i dalje nisu u potpunosti jasne, dok kod vještačkog sistema kao što je robot je sve poznato u potpunosti jer je sam čovjek sve napravio odnosno konstruisao. 3.2. Prema obliku postojanja Realni sistemi su materijalni sistemi čija je struktura sastavljena iz realnih elemenata između kojih postoje realne veze. Svi prirodni sistemi su realni sistemi. Robot se sastoji od konkretnih elemenata koji čine podsisteme kao što su: osnova robota, tijelo, šaka, ruka, zglobovi, pogonski sistem, senzorski system, vizuelni sistem itd. (Sl.1)
Sl. 1. Primjer robotove ruke (podsistem robota)
6
4. ZAKLJUČAK U ovom seminarskom radu pokušao sam da na neki način kroz robot sistem, pobliže odredim zadatke i ulogu opšte teorije sistema. Naime već smo rekli da sistem može biti gotovo sve s tim što su različiti po načinu nastajanja, složenosti i značaju kako na veće sisteme tako i na samu bližu okolinu. Jer opšta teorija sistema se bazira najviše na kibernetici tj. nauci o upravljanju. Značaj robota kao sistema je u tome što se predviđa da roboti u 21. vijeku će imati ne samo značaj kao do sada, nego će imati i komercijalni značaj jer se zagovara sve više da isti postanu značajan faktor u kučanskim poslovima. Naime roboti do danas su odgrali veliki značaj u istraživanjima kako podvodnog svijeta, tako i područja svemira do kojih čovjek nije u stanju doprijeti zbog raznih faktora. U industriji roboti danas igraju najvažniju ulogu u konkurentnosti neke firme na svijetskom tržištu. Jer robot može da radi dan-noć, postiže izuzetan kvalitet proizvoda i snižava cijenu proizvoda. Međutim ovi sistemi imaju i negativnih djelovanja po pitanju ljudskog sistema jer dolazi do povečanja nezaposlenosti ljudi. Međutim danas je sve veća težnja da se traže zapoljšenja ljudi sa visokom stručnom spremom. Ovo je jedan od sistema na koje djeluje robot sistem. Bilo kako bilo, roboti su već preuzeli neke funkcije u našim životima. Da li ste se nekada zapitali kako li su napravljena kola u kojima se vozite, kompjuter na kome se igrati ili neka sitnica kao na primjer šibica. Odgovor je industrijski robot. Ipak, iza svega ovog se nalazi moćni računar sa moćnim programima i moćnim hardverom kao i čovjek.
7
5. LITERATURA Knjige: 1. M. Vukobratović, D. Stokić, „Osnovi robotike“, Beograd, 1988. 2. V. R. Stefanović: “Stanje i perspektive razvoja digitalno upravljanih električnih pogona”, Beograd, 2002. 3. Kovačić Zdenko, Laci Vesna, Bogdan Stjepan, „Osnove robotike“, Zagreb, 1995. 4. Safet Krkic, »Predavanja iz opšte teorije sistema», FIT Mostar, 2003. 5. M. Pavlić, “Razvoj informacijskih sustava”, Znak, Zagreb, 1997. 6. B. Petrović, “Teorija sistema”, FON Beograd, 2003. 7. Hasan Muratović, “Teorija sistema”, skripta, ETF Sarajevo, 2003. Web: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
http://www.robotics.utexas.edu http://electronics.howstuffworks.com http://www.formal.stanford.edu http://www.travelblog.org http://www.sandia.gov/events http://epp.eurostat.cec.eu.int/
8
