Pormalistikong Pagsusuri Sa Tulang

Pormalistikong Pagsusuri sa Tulang “Paaralan” ni Axel Pinpin 16/08/2011 § Leave a comment 

Marahil ay pamilyar lamang ang pangalang Axel Pinpin bilang isa sa mga bilanggong-pulitikal na kabilang sa Tagaytay 5. Ngunit si Antoy, bukod sa pagiging isang masigasig at magaling na lider-aktibista at organier, ay isa ring mahusay na manunulat. Ang tula n!yang “Paaralan” ay una kong namalas sa isang "orum noong #$$% sa &P ' Manila nang ito ay kanayng itanghal. (agaman napahanga ako ng naturang tula )at sa kanya mismong pagtula*, ay hindi ko pa noon kilala si Antoy bilang isang makata. +aka pa lamang ako magiging interisado sa kanyang mga tula nang makakuha ako ng kopya ng koleksyon ng kanyang mga akda, ang “Tugmaang Matatabil Mga Akdang sinulat sa ibingan ng mga (uhay.” At dahil sa pulitikal na aspeto pinakamahusay at pinakamay-saysay ang kanyang mga sulatin, nais ko na magsilbing halimba/a ang pagsusuring ito na maski sa porma ay abante ang kanyang mga katha.

+a simula, sa pagbasa sa pamagat ng tula, ay tila /ala ritong bago at kakaiba. +imple at karani/an lamang ang iisang salitang pamagat nito Paaralan. +a isang banda ay bumabagay ito sa simple at pangkaran pangkarani/an i/an ding /ika ng tula ' kumbersasyonal pa nga. +ubalit, kabaligtaran naman nito ang taglay nitong lalim. 0akaiba ang tula sa kadahilanang itinuturing na subersibo ang lamanin nito at bago naman sapagkat magaan at halos kas/al ang pagha/ak nito sa kanyang karani/a!y seryosong tema.

1alang sukat na sinunod ang tula, subalit mayaman naman ang tula sa internal na tugmaan. Nagkalat ang mga salitang magkakatugma sa ba/at saknong. Makikita ito sa pagpansin na ultimo mga s2ienti32 name ay naga/an ng paraan na ipagtugma sa ibang mga salita

“ang ugnayan ng palay )na ang s2ienti32 name ay 4rya satia*

na pinagtatamasaan ng mga panginoong maylupa '

sa Pyudalismo,

ang ugnayan ng lansones )na ang s2ienti32 name ay ansium domesticum*

na isinugal nang pata lo ng gobyerno sa “malayang'komersyo,”

sa (urukrata-0apitalismo,”

(ukod sa epektibong paggamit sa malayang taludturan ay epektibo rin ang paggrupo sa mga linya sa tatlong mahahabang saknong na ipinangalan sa tatlong magkakaibang klase )6orti 78, 9P, at Pra2ti2al Arts*. Ang epekto nito, na kung itatambal sa “Paaralan” nitong pamagat, ay tila mga klasrum na nagri-representa naman sa ba/at yugto ng kamulatan ng persona. to ay isa pa sa mga mapapansin sa ba/at pag-usad ng ba/at saknong ang tila-pagkakaroon-ng-gulang ng persona ' pag-mature. Pinakamali/anag ito sa paggamit ng imahe ng alak at inuman: sa unang saknong ay makikita pa ang pagkalulong sa alak, sa kabila ng pagpasok sa klase, ng persona “pumasok akong pagiray-giray ; dahil lango pa ako sa Tanduay.” +a ikala/a naman ay makikita ang lebel ng kontrol ng persona sa pag-inom, at paggamit dito bilang isa lamang “prente” “pumasok akong bitbit ang Tanduay at pulutan ; para magsilbing prente at ga/ing disimulado ang pag-aaral.” At sa huli namang saknong “pumasok akong nagmamartsa: ; hulas sa kalasingan ng burgesya at handa sa agham ng pakikibaka.” ay mamamalas ang tiyak na kontrol dito. 6indi naman sa sinasabi kong pang-isip-bata lamang ang pag-inom, subalit may ganitong epekto ito sa tula.

Alinsabay ng tila pag-mature ng trato sa pag-inom, ay ang unti-unti rin namang paglabas sa apat na sulok ng silid-aralan ng klase. May ganitong epekto dahil sa paggamit sa pangalan ng mga klase sa paggrupo nga sa mga saknong. Ang unang saknong, 6orti 78, ay 6orti2ulture 78, isa itong klase sa kolehiyo ng mga kursong may kinalaman sa agrikultura, na itinuturo sa loob ng mga unibersidad. Ang ikala/a naman, 9P, ay ipunan at 9ebolusyong Pilipino, na isa ring kurso, yun nga lamang ay pumapatungkol sa mga ideya at katotohanang hindi itinuturo sa loob ng kadalasa!y reaksyonaryong mga esk/elahan. At ang panghuli, Pra2ti2al Arts, ay tumutukoy naman sa praktikal na buhay. +a katunaya!y mas makikita ang paglabas na ito sa literal na pagbabago-bago ng lugar na pinangyayarihan ng ba/at klase: una “+a isang klasrum sa abuyao,” ' halatang-halata ang pag-unlad ng ba/at setting.

May isa pang interesenteng bagay tungkol sa pagkakahati-hating ito ng tula ' sa panghuli kasing hati )Pra2ti2al Arts*, ay may dala/ang linya ang nakahi/alay. “Tatapusin ko ang diskurso ; at kikilalanin ang pangako at katiyakan ng
Pagdating naman sa bis/al na istruktura, ay mapapansin ang tila grad/al ding dipagkakapantay-pantay o kaguluhan ng haba ng mga linya. to naman, na alinsunod pa rin sa papalabas-nang-palabas-sa-kwarto na tema, ay maaring basahin bilang pagkilala na ang isinusulong ng tulang pagbabago )“na kapag namukadkad ay tulad ng pumupulang tagumpay ' ; sa +osyalismo.” at “Tatapusin ko ang diskurso ; at kikilalanin ang pangako at katiyakan ng
isang mahaba at masalimuot  na daanan. =ayunpaman, dahil ang pagkawala ng huling dala/ang linya mula sa nai-establish n!yang pagka- kahon, ay may tonong kaparis ng paglu/ag ng hininga, marahil ay ito nama!y nagpapahi/atig ng pagiging sapat o worth it  ng patutunguhan sa pagtahak sa naturang daan.

+a ganang akin ay sapat na itong katibayan upang masabi na sa porma pa lamang ay mabigat na ang naturang tula Axel.

)nasa ilalim ang tula na paksa ng pagsusuri*

Paaralan ni !el Pinpin

"orti #1$ %a isang klasrum sa &epartment o' Plant %cience  pumasok akong pagiray(giray  dahil lango pa ako sa )anduay* +auutal kong inusal ang Lycopersicon esculentum, ang -ry.a sativa, ang Lansium domesticum, at "ibuscus rosa(sinensis  nagtapos ako ng kurso at kinilalang pinaka(promising na mag(aaral ng departamento*

LP$ %a isang arkiladong (house sa baryong di(maaring banggitin kung saan,

 pumasok akong bitbit ang )anduay at pulutan  para magsilbing prente at gawing disimulado ang pag(aaral* 3nusal kong parang dasal ang 3mperyalismo, ang Pyudalismo, ang 4urukrata(5apitalismo at %osyalismo  nagtapos ako ng pang(masang kurso at kinilalang napaka(promising ang inaral na dokumento*

Practical rts$ %a maraming taniman ng maglulupa at piketlayn ng  hindi )anduay  kundiy +estle sa 7abuyao,  pumasok akong nagmamartsa hulas sa kalasingan ng burgesya at handa sa agham ng pakikibaka* 9atatas kong binigkas sa masa ang ugnayan ng kamatis :na ang scienti;c name ay Lycopersicon esculentum< na ginagawang tomato sauce ng mga kapitalista  sa 3mperyalsmo, ang ugnayan ng palay :na ang scienti;c name ay -ry.a sativa< na pinagtatamasaan ng mga panginoong maylupa  sa Pyudalismo, ang ugnayan ng lansones :na ang scienti;c name ay Lansium domesticum< na isinugal nang patalo ng gobyerno sa =malayang(komersyo,>  sa 4urukrata(5apitalismo, at ang ugnayan ng gumamela :na ang scienti;c name ay "ibiscus rosa(sinensis< na kapag namukadkad ay tulad ng pumupulang tagumpay  sa %osyalismo*

)atapusin ko ang diskurso at kikilalanin ang pangako at katiyakan ng &iktadurya ng Proletaryado* ?6ulyo #@, #$88: para naman sa klaseng Panunuring Pamapanitikan, nagkaroon ako ng libreng P5$-/orth na libro dahil ditoB haha 
II. KAYARIAN  A. Uri ² tulang salaysay B . Est rop a² k/arteto C . R i tm o/ Inday og 8.

+ukat D lalabindala/ahing pantig#.  Tugma D katinig at patinig III.

ANYO  A. T o n o ² paghihimagsik at pagdurusa B . T ayu t ay Pagtutulad )+imili* E sintalim ng kidlat ang mata ng tanodE anakiFy atungal ng hayop sa yungibPagmamalabis )6ayperboli* E sanlibong aninong inil/a ng dilimE sa munting dunga/an tanging abot-malasE isang dipang langitPandi/antao )Personipikasyon* E kung minsaFy gabiFy biglangmagulangtangPag/a/angis E at ito ang tanging daigdig ko ngayon D bilngguan mandiFylibingan ng buhay C . T ala s al i t aan (alasik D kalupitan o kabagsikanTi/alag D nauukol sa pagiging malaya: biti/Muog D matibay ng taguang batoAtungal D malakas na iyak ng malaking hayop: ungalAsod D /ang humpayPakikilamas D sunud-sunod na pagdakot nat paglamutak ng isang bagayTanang D tayo na IV. A!"U"URI  A.  a# s a



(uhay sa loob ng kulungan

B . $ i% a  0aranasan ng mga kGnukulong  Pingadadaan ng mga bilanggo sa ara/-ara/  Matutong ipaglaban ang iyong karapatan C .

" i m& o l i sm o 

Puno D pagkakasala  0uta D kulungan 
$ . ' i m ig 

Pagdurusa, dahil sa pagtukoy ng kanyang mga pinagdaanan na kanyanginilahad sa loob ng kulungan  Paghahangad ng kalayaan V.

KA'U(U!AN H Paraphrasing VI.

I"TI(O H Ang istilo ng may-akda ay pangkarani/an sa iba. Ngunit kung ikukumparaang istraktura ng paraang pagkakasulat, ang una at pang-7 linya sa ba/atsaknong ay nasa karani/ang ayos, samantalang ang pang-# at pang- aynagbigay ito ng panglimang espasyo. VII.

BA(ARI(A  )a & i s a & a an g p a r aan n g

p a g *u g nay*u g nay a t p a g #a s unud* s un o dn g m g a i d+ya, s al i t a, t alu t o da t s a#n o n g

4o, dahil ang ba/at salitang itinuon at makahulugan at nasa tamangkinalalagyan bagaman ang ilang salitaFy inuulit, ito pa rin ay may naisipabatid.



 o + t i ( i +n  +  nil/a D inilu/a  (atitis D pagtitiis VIII.

I)(IKA"YON  A. )+n s a+ Pagiging matatag sa ba/at pagsubok ng buhaypagtanggol ang sariling karapatanaging magti/ala sa sariling kakayahanaging manalig sa
Isang Dipang Langit ni Amado V. Hernandez  Akoy ipiniit ng linsil na langi hangad palibhasang diwa koy pilitin, katawang marupo, aniya’y pagsuko, damdami’y supil na;t maihiin ay supil Ikinulong ako sa kutang malupit; bato bakal punlo, balasik ng bantay: lubos na tiwalag sa buong daigdig at inaring kahit buhay man ay patay

Sa munting dungawan, tanging abot-malas ay sandipang langit na puno ng luha , maramot na birang ng pusong may sugat watawat ng aking pagkapariwara. Sintalim ng kidlat ang mata ng tanod, sa pintong may susi’y walang makalapit sigaw ng bilanggo sa katabing muog, anaki’y atungal ng hayop sa yungib.  Ang maghapo’y tila isang tanikala na kalakaladkad ng paanang madugo, ang buong magdamag ay kulambong luksa ng kabaong waring lungga ng bilanggo. Kung minsa’y magdaan ang payak na yabag, kawil ng kadena ang kumakalanding; sa maputlang araw saglit ibibilad, sanlibong aninong inilwa ng dilim. Kung minsan, ang gabi’y biglang magulantang sa hudyat--may takas!--at asod ng punlo; kung minsa’y tumangis ang limang batingaw, sa bitayang muog, may naghihingalo  At ito ang tanging daigdig ko ngayon-bilangguang mandi’y libingan ng buhay; sampu, dalawampu, at lahat ng taon ng buong buhay ko’y dito mapipigtal. guni’t yaring diwa’y walang takot-hirap at batitis pa rin itong aking puso: piita’y bahagi ng pakikilamas, mapiit ay tanda ng hindi pagsuko.  Ang tao’t athala ay di natutulog at di habang araw ang api ay api, tanang paniniil ay may pagtutuos,

habang may astilya’y may bayang gaganti.  At bukas, diyan din, aking matatanaw sa sandipang langit na wala nang luha, sisikat ang gintong araw ng tagumpay . . . layang sasalubong ako sa paglaya!

1.AngPandayAmadoV.Her nandezKaput olnabakalnagal i ngsabundok. s ad i l an ga po yk an y an gp i n al a mb ot ;s ai s a ngpa nd ay a ' ymat y a gan g p i nu k po katp i n ag ka hu gi ss an as an gl o ob .Wa l a nga no a no ' yna gi n g k ag ami t an,ar ar onapal aangbak al nai y a n;Angmg abuk i r i ' ypa y apang b i nu ng k al ,n an gma gt a ni ma nn a' yma s ay a ngt i n amn an.Ng un i ' ti s a ng a r a w' yn a gk a r o onnggu l oata ngbo on gb ay a nayb ul k a ngs umu bo ,t a na ng mamamaya' ynagt ayonghukbopagka' tmayl abannangnagaal i mpuyo! An gl u ma nga r a r o ' yp i n ag ba ga ngmu l i a t s a k ap i n an da yna ngn ag du du ma l i , nagi ngt abaknamangt i l ahumi hi ngi ,ngpaghi hi gant i ngl ahi ngs i nawi ! Kaput ol nabak al nak i s l apma' ywal a,angk ahal ag ahana ydi mat i ngk al a, g i n awa nga r a r o :p an gb uh a yngma dl ag i n awa ngs a nd at a :p an an gg ol n g b an s a!Pa gma s da na ngp an da y , n as ai s a ngt a bi ,b ak a ln ah i n di ma n ma k ap ag ma l a k i ;s u ba l i ' ts ak a ny a ngk ama yn ama r u mi a yn ar y a nan g buhayatpags as ar i l i ! 2.53.A.URING TULAAngi sangepi koayuk olsakabayani hanng p an gu na hi n gt a uh annak i n apa pa l o oba nn gmg ap an i n i wa l a ,k a ug al i a n, h uwar a na ts u k at ans ab uh ayna' d ik a pan i p an i wal a .Sat u l a ngAn g Panda y ,I t oa yt ungk ol s apags as al a y sa ys ai s angt i l aba y ani -angPanda y . An gPa nd aya yma yi s a ngh i n di p i n ah ah al a ga ha nn gi b an gt a on gu ni ta ng k ay an gt r a ba hoa yk a i l a ng and ah i l s ak an y a ngmg an ag ag awa .I s a ng bayani ngmat ut ur i ngangi sangPanday .B.SANGKAPNG TULAI . TUGMAWal angt ugmaansat ul angAngPandaydahi l angt unogngmga h ul i n gp ant i ga ywa l a ngPag k ak a par eh o.I I .SUKATAn gs u k atn gt u l as a u na ngs ak n on ga y18 : 1 5: 14 .I t oa ywa l ar i n gp ar eh on gs u k ats amg a sumunodpangmgasaknong.Dahi l sawal angTugmaatsukatangt ul asa mgas ak nongatt al udt odni t o,I t oa yi s anghal i mba wangt ul angma y mal ay angt al udt ur an.I I I .PAKSAO KAI SI PANG TAGLAYNG TULAAng Panda yayi s angt ul ananagl al ar a wanatnags as al a y s ayngpaghi hi r apng

i s a ngPa nda ys apa gg awan gi b a' ti b angu r i n gb ak al n ag i n ag ami ts a p an g-Ar a wAr a wa tma gi n gs apa k i k i p ag di g ma annagi n ag ami tn a s a nd at a .Ma r a mi a ngh i n di n ak a k ap ag pa ha l a gas aGa wa i nn i y a ngI t on a si y anamangt unaynamahal aga.I V.TALI NGHAGANapukawngmay akda angmgamambabasasakanyangt al i nghagangi ni l agaysat ul angAng Panday. Mal amanangbawatsaknongatt al udt odnanagi wanng p ag t a t a k as ak ah al a ga ha nn gi s a ngPa nd ay . 3.54.V.I MAHENO LARAWANG DI WABat i ngt ul anai paki t aang k a ha l a ga ha nn gPa nd aynai s a ngt u na ynama hi r a pn at r a ba hod ah i l ki nakai l anganngTaoangi sangPandaysapaghul mangmgabakalupang ma gi n gSa ng k aps apa ng Ar a wAr a wa tp ak i k i p ag l ab anop aga al s a .VI . AL I WI W An gt u l aa yi s a ngha l i mb awangma yma l a y a ngt a l u dt u r a nk a y a s aKungangus api na yAl i wi w,wal angmas y adongal i nda y ogangt ul a.VI I . TONO An gt o nongt u l aa ypu nongpa i td ah i l s ak u l a ngnapa gp ap ah al a ga sai sangPanday .VI I I .PERSONAAngper sonangAngPandayayi sang Panda ynanagl al ahadngk an y angs al ooni nathi nanak i ts a p ag pa pa s awa l a ng b aha l angt a os ak an y an gGa wa i natt r ab ah o.I X. TEORYA/ DULOG Angt eor yasat ul angAngPandayaypami l yar .I t oay p ami l y a rs a pag k ata ngpa gp ap as a wal a ng b ah al aatp ag b aba l i wa l angTa o s amg at r abahongi baa yk ar ani wanngnangy a y ar i .I t oa ynangy a y ar i s a mgaGa y angdr a y berody ani t or .Si l aa ynagt at r abahopar amags er bi s y o s ai b an gT a oa ts ape r an gu ni ta ngk a r a mi h ana yhi n di n ad ar a maa ngk a i l angkahal agahan.X.REAKSYON/ KOMENTO Angaki ngr eaks y onsa t ul angAngPandayays anapahal agahanngTaoangt r abahongkapwa ni l a,atbi gy angr es pet onal angangbawati s adahi l par epar ehol angt ay o nagt at r abahopar as ai k abubuha yngpami l y aats ar i l i atmagi ngang s er bi s y os anak ak ar ami .

1 .URING TUL ASat u l a ng“ An gPa gb ab al i k ”n iRo ge l i oSi k a ta yn as aur i n g t ul angl i r i k onas i y a ngpumapak s as adamdami nngper s ona.I t oay s u ma s ai l a l i ms aEl e hi y as a pa gk a tn ag pa pa ha y a gi t ongda md ami noa ng p ag gu gu ni t as at a on gs u ma k ab i l an gb uh ayna .Saa k i n gp ag s us u r i , ma k i k i t an ama nn aa ngk a ni y a ngk a bi y a kayna mat a ynan gs i y a ’ yna gb al i k

a tn an gk a ny a ngh ag ka na ypa r a ngk a ny a ngs i n ab i ’ y ,p aa l a m.p al a am.B. SANGKAPNG TULAI .TUGMAAngt ul ang“ Angpagbabal i k ”ay n ak ap al o obs ama k ab ag on gk a y a r i a nn gt u l an awa l a ngs u k ata tt u gma.I t o a yt i n at a wa gn ama l a y a ngt a l ud t u r a nof r e ev e r s e .Sap an ah onn g k ont empor ar y o ,mar ami angnai l at hal angt ul anahi ndi s umunods a t r adi s yunal .I I .SUKATAngt ul angi t oaywal angs uk atdahi l nar i ni t oay n ak ap al o obs ama l a y an gt a l ud t u r a nk u ngs a ana yk a bal i g t a r a nn g t r a di y u na ln ap ag s us u l a tn gt u l a .I I I .PAKSAO KAI SI PANG T AGL AYNG TULAAn gt ul a ngi t oayn ag l a l a manngl u ngk o ts ak ada hi l a nan g s u ma k ab i l a ngbuh ayn aa ngk an y an gma ha ls abu ha y . I t o ’ yn ag l a l a r a wa n n gd amd ami nn gi s a ngl a l a k i n gn ama t a y a nn gma ha ls abu ha y .I V. T AL I NGHAGASapa gb ab as angt u l a ng" An gPa gb ab al i k "n iRo ge l i oSi k a t , mas as abi ngi t o' ynagt at agl a yngt al i nghaga.I t o' ydahi l napagal awnang h us t ongma y a k daan gg un i g un ioi s i p anngma mb ab as a .I s a ngpa t u na y di t o,napai s i pangmambabas ak unganoangt i nut uk o yna" pagbabal i k " . Sapunt ongi t o,masasabi ngnapagal awngmambabasaangkanyangguni guni .V.I MAHENO LARAWANG DI WASaak i ngpags usur i ,mas asabi k o ngi t oayn ag t a t a gl a yn gp ag pa pa ga l a wn gk a i s i p anngma mb as ada hi l n ar i ns ak a k a y a na nn i t o ngbu mu os ai s i p anngmg a 2.46.ma mb ab as aan gt u na ynas i t wa s y o ns at u l a .An gp an gy a y a r i n ga k i n g s i n as ab ia ya nga r a wn gk a ny a ngp agb al i k ,k u ngs a ann ak i t an i y a ng n ah i h i ml a ys ak a ba onga ngk an y a ngi n i i r og .VI .AL I WI W Saa k i n g pags us ur i ,mas as abi k onghi ndi t i nat agl a yngt ul angi t oangpagi gi ng mai nda y ogmar ahi l nar i nsak adahi l ananghi ndi i t osumunodsa t r adi s y unal napagk ak as ul at .VI I .TONO Angt onongt ul angi t oa y n al u l un gk o t .Hi na gp i san gn ad ar aman i y as a pa gk a ts ak a ny a ngp ag ba l i k a ynak i t ani y aangk an y angi r ognas i y a ngnak al at a ysal oobngk abaong. Hi n di n i y ai n ak a l an as ak a n y an gp ag ba ba l i k ,ma wa wa l an aa ngk a n y an g mi namahalsabuhay .VI I I .PERSONAAngper sonangt ul aayangt aong nawal anngmi namahal sabuhay .Si yaangnagkkwent okunganoang hul i ngnangy a r i bagos i y aumal i satangpangy a y ar i ngnadat nanni y ang si yaaydumat i ngsakani l angt ahanan.I X.TEORYA/ DULOG Teor yang Romant i s i s moMai t ut ur i ngnai t oa ynas ai l al i m ngt eor y angr omant i s i s mo d ah i l i t oayn ag l al a ha dn gmg ap an gy a y a r i n gn ag ag ana ps apa ng ar a w

a r a w.Hi g i tn ap i n ap ah al a ga ha nd i t oan gd amd ami n gn amu mu t a wi s a per sonanas i y angnar ar amdamanngmgamambabasaX. REAKSYON/ KOMENTO Angt ul ang“ AngPagbabal i k”ayi sanganamang napakagandangt ul a.Napapagal awni yaangi mahi nasyongngmga mambabasanasy angnagpapagandaatl al ongnagpapai nt i ndi pang t ul angkan y angnai s ul at .Angmgas al i t anggi nami tdi t oa ymababa w l a ma ngnas i y a ngna gp an at i l i n gi n t e r e sn gmg ama mb ab as a .

ANG PAGBABALI K( ni :Rogel i oSi kat ) Babahagyak onangsanooaynahagkan, s ama t ak o ' yl u haa ngna ng ag u na ha n, i s angs i y a' yi wank os at abi nghagdan! . . . Saga y ongk al ungk o tnapaghi hi wal a y , nal ul umbayak o' ts i y a' ynal ul umbay ! Na ngs at a r a ng k ah anak o ' yma k ab ag t a s , pasi gaw angsabi ng" Umuwi kaagad, "

angs agotk o' y" Oo,hi ndi magl ul uwat . . . ! " Nak angi t i ak o,l uha' ynal al agl ag! Atak o' ynagt ul oy ,t i nunt onangl andas , n ak a by a kan gp us o ' tn ai wa na ngk a by a k . . . L ub ogn aa ngAr a w,k a l a tn aa ngd i l i m a ta ngBu wa nn ama ' yi b i gna ngma gn i n gn i n g; ma k au r a s y o nnan oo nga k i n gda t n i n a ngpi n ag s ady ak o ngma l a y on gl u pa i n ; k ' wa go ngn as ak u bo ' tmg ai b on gi t i m a ngn ag s i s a l u bo ngs aa k i n gp ag da t i ng ! Sapi nt ongnar ' ongt ahana' yk umat ok , ak o ' yp i nat ul o yngmagandangl oob; k umai nngk ont i ,nat ul ogs al ungk ot , naangpus o' yt i l aa y awnangt umi bok ; angk awi k aank o,pus ongnagl al ago t , t umi gi l k ungak o' yt al aganangt ul og! Nangki nabukasangmagawakangdi l i m, Ar a w' ynami nt anangmat a' ynagni ni ngni ng, s i n i mu l ank on aa ngdap atk o nggag awi n : Ak o' ynagar ar o,nagl i nang,nagt ani m, nangmagdi Di s y embr e,t ani ms ak ai ngi n, aygi napask ona' ts ai r ogdadal hi n! Atumuwi ak o ngt agl a yk oangl ahat , mgabungangkahoyatsansaknongbi gas, bul ak l akngdamos agi l i dngl andas ays i ni s i nopk o' tpanghandogs al i y ag, nangak o' yumal i ss i y a' yumi i y ak , O!nga y onmar ahi l s i y a ' ymag ag al ak ! Atak o' ynagt ul i n,hal osl ak adt ak bo! Samaydakongami ' ymay' r onpangmusi ko,

a ngami n gt a ha na ' yma s a y an gt o t o o a ta ngpa nau hi nayn ag k ak ag ul o ! " Sal amats aDi y os ! "angnai bi gk ask o, " nal al amanni l anadar at i ngak o! " Ng un i ,O!t a dh ana !Pi nt ona ngma buk s a n, ak o ' ynapapi k i ts aak i ngnamas dan! a pa tn ak a nd i l aan gn na ng ag ba ba nt a y s apal i gi dl i gi dngi r ogk ongbangk ay , mu k ha ngn ak a ng i t i a tn an ga k i n gh ag k an angpar angs i nabi ' y . . . " Paal am!Paal am! "