TEKNIK PENGOLAHAN PE NGOLAHAN PANGAN PENGOLAHAN DENGAN SUHU RENDAH
DISUSUN OLEH : KELOMPOK 3
Nama
: Dinda Juwita Mi$n Mi$n A%u&t %u&tin inaa '
K$*a&
(06!30!0"!6# (06!30!0"!6# (06 (06!3 !30! 0!0 0") "))# )#
: ! KD
D+&$n D+&$n P$m, P$m,im im,in ,in% %
: M$*ia M$*iant ntii-S STT-M MT T
TEKNIK KIMIA POLITEKNIK NEGERI SRIWIJAYA 2016
KATA PENGANTAR
A*.amdu*i**a..i R+,,i*/a*amin S$%a*a u1i ,a%i A**a. S2T ata& nimat dan dan a4u a4uni nia5N a5Na a $nu $nu*i *i&& daa daatt m$n m$n$*$ $*$&ai &aia an n Maa Maa*a *a. . T$ni ni P$n% P$n%+* +*a. a.an an Pan%an an% '$41udu* 7P$n%+*a.an d$n%an Su.u R$nda.8 Da*am $n$*$&aian Maa*a. ini- ami ,ana m$ndaatan ,antuan dan $n%a4a.an da4i ,$4,a%ai i.a Maa ada $&$matan ini ami in%in m$n%u9aan t$4ima a&i. $ada M$i*ianti- STMT &$,a%ai $m,im,in% mata u*ia. u*ia. T$ni $ni P$n%+* P$n%+*a.a a.an n Pan%an Pan%an dan &$mua &$mua i.a i.a an% an% t$*a. t$*a. m$m,an m$m,antu tu t$4&$*$&aina maa*a. ini Kami m$nada4i ,a.wa maa*a. ini ma&i. ,ana $u4an%an Untu itu ami ma&i. m$n%.a4aan 4iti dan &a4an an% ,$4&iat m$m,an%un da4i a4a $m,a9a %una $n$mu4naan $nu*i& $nu*i& dima&a an% aan datan% A.i4 ata ami m$n%.a4aan &$m+%a maa*a. ini daat ,$4manaat dan ,$4%una ,ai ,a%i $nu*i& mauun ,a%i $m,a9a- Amin
Pa*$m,an%- Ma4$t "06 "06
P$nu&un
KATA PENGANTAR
A*.amdu*i**a..i R+,,i*/a*amin S$%a*a u1i ,a%i A**a. S2T ata& nimat dan dan a4u a4uni nia5N a5Na a $nu $nu*i *i&& daa daatt m$n m$n$*$ $*$&ai &aia an n Maa Maa*a *a. . T$ni ni P$n% P$n%+* +*a. a.an an Pan%an an% '$41udu* 7P$n%+*a.an d$n%an Su.u R$nda.8 Da*am $n$*$&aian Maa*a. ini- ami ,ana m$ndaatan ,antuan dan $n%a4a.an da4i ,$4,a%ai i.a Maa ada $&$matan ini ami in%in m$n%u9aan t$4ima a&i. $ada M$i*ianti- STMT &$,a%ai $m,im,in% mata u*ia. u*ia. T$ni $ni P$n%+* P$n%+*a.a a.an n Pan%an Pan%an dan &$mua &$mua i.a i.a an% an% t$*a. t$*a. m$m,an m$m,antu tu t$4&$*$&aina maa*a. ini Kami m$nada4i ,a.wa maa*a. ini ma&i. ,ana $u4an%an Untu itu ami ma&i. m$n%.a4aan 4iti dan &a4an an% ,$4&iat m$m,an%un da4i a4a $m,a9a %una $n$mu4naan $nu*i& $nu*i& dima&a an% aan datan% A.i4 ata ami m$n%.a4aan &$m+%a maa*a. ini daat ,$4manaat dan ,$4%una ,ai ,a%i $nu*i& mauun ,a%i $m,a9a- Amin
Pa*$m,an%- Ma4$t "06 "06
P$nu&un
'A' PENGOLAHAN DENGAN SUHU RENDAH PENDAHULU PENDAHULUAN AN T$+4i $+4i P$n%+*a P$n%+*a.an .an d$n%a d$n%an n Su.u R$nda R$nda. . P$n%+* P$n%+*a.a a.an n d$n%an d$n%an &u.u &u.u 4$nda. 4$nda. ,$4tu1u ,$4tu1uan an untu untu m$m$4* m$m$4*am, am,at at atau m$n%.$ntian m$ta,+*i&m$ Ha* ini di*auan ,$4da&a4an ata ,a.wa 4$&i4a&i ada ,ua. dan &au4an t$ta ,$4*an%&un% &$t$*a. an$n- &amai ,ua. dan &au4an itu m$m,u& m$m,u&u; u; dan $4tum $4tum,u. ,u.an an ,at$4i ,at$4i di ,awa. ,awa. &u.u &u.u 00 +< aan &$main *am,at d$n%an &$main 4$nda.na &u.u P4+&$& m$ta,+*i&m$ &$ndi4i t$4%an%%u aa,i* aa,i*aa t$41adi t$41adi $4u,a $4u,a.an .an &u.u &u.u S$.in% S$.in%%a %a $nim $niman anan an &u.u &u.u 4$nda. 4$nda. daat daat m$m$4 m$m$4an1a an1an% n% ma&a ma&a .idu .idu 1a4in%a 1a4in%an51 n51a4in a4in%an %an da*am da*am ,a.an ,a.an an%an an%an a4$na a4$na $nu4unan
ati=ita&
4$&i4a&i
dan
ati=ita&
mi4++4%ani&m$
Lam,atna
$4tum,u.an mi4+,a ada &u.u & u.u an% *$,i. 4$nda. ini m$n1adi da&a4 da4i 4+&$& $ndin%inan dan $m,$uan da*am $n%aw$tan an%an P4+&$& $ndin%inan dan $m,$uan tida mamu m$m,unu. &$mua mi4+,a- &$.in%%a ada &aat di9ai4an di9ai4an $m,a*i (t.awin%#(t.awin%#- &$* mi4+,a mi4+,a an% ta.an t$4.ada &u.u 4$nda. aan mu*ai mu*ai ati ati $m,a* $m,a*ii dan daat daat m$nim, m$nim,u* u*an an ma&a*a ma&a*a. . $,u&u $,u&uan an ada ada ,a.an ,a.an an%an an% ,$4&an%utan M$t+d$ ini &$4in% di%unaan &$,a%ai a*t$4nati=$ $n%aw$tan a4$na ,a.an an%an tida aan $.i*an%an nut4i&i an% t$4andun% di da*amna- &$*ain itu 4a&a 4a& a dan t$&tu4 da4i ,a.an an%an an% diaw$tan d$n%an 9a4a ini S$*ain itu &iat i&i dan &iat imia da4i ,a.an an%an tida aan ,$4u,a. &$$4ti $n%aw$tan an% di*auan m$*a*ui 4+&$& imia atau $4m$nta&i " TUJUAN # M$n%$ta.ui M$n%$ta.ui at+45a at+45at+4 t+4 an% m$n$,a,an m$n$,a,an $m,u&uan $m,u&uan maanan maanan "# M$n%$t M$n%$ta.u a.uii m$t+d$ m$t+d$ an% an%+*a +*a.an .an d$n% d$n%an an &$.u &$.u 4$nda 4$nda. . 3# M$n%$t M$n%$ta.u a.uii $4,$da $4,$daan an $m,$ $m,$ua uan n dan $nd $ndin% in%ina inan n !# M$n%$t M$n%$ta.u a.uii $4a*ata $4a*atan n $m,$ $m,$uan uan dan dan $ndi $ndin%i n%inan nan
'A' II PEM'AHASAN
" LANDASAN TEORI A*at $ndin%in an% $4tama di%unaan manu&ia ada*a. %ua5%ua a*amt$4utama di da$4a. =u*ani d$n%an 9ua9a din%in dan $4in% Da4i &ini manu&ia m$m$*a1a4i ,a.wa ,i*a dia m$n%%a*i *u,an% di da*am tana.- m$4$a daat m$niman maananna untu Jan%a watu an% 9uu *ama M$niman maanan di da*am ai4 t$4nata 1u%a $$ti S$t$*a. manu&ia daat m$m,an%un 4uma.- m$4$a mu*ai m$*i.at ,a.wa 4uan% ,awa. (,a&$m$nt +4 9$**+4# ,i&a di%unaan &$,a%ai t$mat m$niman- &au4an &$$4ti um,i5um,ian- $timunw+4t$* dan &$*$d4i Su.u ada t$mat ini t$4nata adan%5adan% m$*$,i.i )0
00 &$%$4a didaatan ,a.wa ,i*a di tam,a. %a4am $& an m$m,$4i $n%a4u. din%in an% *$,i. 4$nda. Pan%an an% di&iman di &iman di uda4a din%in &ama &a1a .a&i*na ,i*a di&iman di da*am $& Pada a.i4 a,ad $ >- $nimanan ,a.an an%an da*am ?4$4i%$4at+4? atau *$ma4i $ndin%in mu*ai di$m,an%an Da*am *$ma4i $ndin%in- &u.u daat di9aai 1au. *$,i. 4$nda. da4iada m$niman d$n%an $&- 1u%a daat di%unaan untu m$niman ,$4,a%ai ,a.an an%an &$$4ti ,ua.- &au4an- da%in%- t$*u4 dan &u&u da*am watu t$4,ata& P$4u,a.an an% di&$,a,an +*$. $n@im da4i mi4+,a daat di$4ta.anan wa*auun tida &$*u4u.na daat di9$%a. Su.u da*am *$ma4i $ndin%in ,$4,$da untu ma&in%5ma&in% t$mat di da*am 4uan% ?4$4i%$4at+4? Su.u an% a*in% tin%%i ada*a. ada &u.u ,a%ian t$4,awa. da4i a,in$t dan an% t$4$nda. ada t$mat t$at di,awa. 4uan% ,$u Umumna &u.u di da*am *a9i ,ua. dan &au4an i4a5i4a 0 atau *$,i. 4$nda. Su.u ada ,a%ian t$n%a. *$ma4i $ndin%in ,ia&ana anta4a 3-3 5 )-) +<- dan &u.u di ,awa. 4uan% ,$u ada*a. -6 +< atau *$,i. 4$nda. S$tia &aat $4*u di*auan $m$4i&aan &u.u ada ma&in%5ma&in% *+a&i tadi Ha* ini di&$,a,an ,a.an an%an m$munai &u.u $ndin%in an% ,$4,$da untu m$m$4ta.anan mutuna Su.u an% t$4*a*u tin%%i atau t$4*a*u 4$nda. aan ,$4$n%a4u. tida ,ai ada ,$,$4aa ,a.an an%an &$$4ti an% t$4*i.at ada Ta,$*
Ta,$* Su.u an% 9+9+ untu $nimanan din%in ,$4,a%ai ,a.an an%an
P$n%%unaan &u.u 4$nda. da*am $n%aw$tan maanan tida daat m$n$,a,an $matian mi4+,a &$.in%%a ,i*a ,a.an an%an di$*ua4an da4i t$mat $nimanan dan di,ia4an m$n9ai4 $m,a*i (t.awin%# $4tum,u.an mi4+,a $m,u&u daat ,$41a*an d$n%an 9$at P$4$m,an%an indu&t4i an%an di Ind+n$&ia t$*a. m$nun1uan $ma1uan an% 9uu $&at Di$4i4aan ,a.wa $4$m,an%an indu&t4i an%an di Ind+n$&ia aan t$4u& ma1u d$n%an *a1u $4tum,u.an an% 9uu A4a. dan *a1u $n%$m,an%an indu&t4i an%an di Ind+n$&ia- a*in% tida- did+4+n% +*$. ti%a at+4 utama an% &a*in% m$nduun%- aitu (i# at+4 &+&ia*5$+n+mi +n&um$n(ii# at+4 $,i1aan $m$4inta. dan (iii# at+4 i*mu dan t$n+*+%i " Bat+4 P$n$,a, K$4u&aan Pan%an K$4u&aan ,a.an an%an- t$4%antun% da4i 1$ni& ,a.an an%an- daat ,$4*an%&un% &$9a4a *am,at mi&a*na ada ,i1i5,i1ian atau a9an%5a9an%an atau daat ,$4*an%&un% &$9a4a &an%at 9$at mi&a*na ada &u&u dan da%in%
"" P$n$,a, Utama K$4u&aan 'a.an Pan%an K$4u&aan ,a.an an%an daat di&$,a,an +*$. at+45at+4 &$,a%ai ,$4iut : $4tum,u.an dan ati=ita& mi4+,a t$4utama ,at$4i- ami4 dan aan%;
ati=ita& $n@im5$n@im di da*am ,a.an an%an; &$4an%%a- a4a&it dan tiu&- &u.u t$4ma&u &u.u $mana&an dan $ndin%inan; ada4 ai4- uda4a t$4utama +&i%$n; &ina4 dan 1an%a watu $nimanan a 'at$4i- Kaan% dan Kami4 Mi4+,a $n$,a, $,u&uan an%an daat dit$muan di mana &a1a ,ai di tana.- ai4- uda4a- di ata& u*it atau ,u*u t$4na dan di da*am u&u& '$,$4aa mi4+,a 1u%a dit$muan di ata& $4muaan u*it ,ua.5,ua.an- &au45&au4an- ,i1i5 ,i1ian dan a9an%5a9an%an Mi4+,a &$.a4u&na tida dit$muan di da*am 1a4in%an .idu mi&a*na da%in% .$wan- da%in% ,ua. atau ai4 ,ua. S$,a%ai 9+nt+. mi&a*na &u&u an% ,$4a&a* da4i &ai &$.at mu*a5mu*a &t$4i* $tia ma&i. di da*am $*$n1a4 &u&u- t$tai &$t$*a. di$4a. aan m$n%a*ami +ntamina&i da4i uda4awada. atau da4i &i $m$4a. itu &$ndi4i Da%in% &ai an% ,$4a&a* da4i &ai an% &$.at 1u%a aan m$n%a*ami +ntamina&i &$%$4a &$t$*a. $m+t+n%an K+m+&i&i mi4+*+4a ada ian an% ,a4u ditan%a ,$4%antun% ada +m+&i&i mi4+,a an% t$4daat da*am ai4 dimana ian t$4&$,ut .idu Mi4+*+4a ian m$*iuti &$&i$& ,at$4i- &$$4ti P&$ud+m+na&- A*9a*i%$n$&Ci,4i+- S$44atia dan Mi94+9+99u& P$4tum,u.an dan m$ta,+*i&m$ ,at$4i m$4uaan $n$,a, utama da4i $,u&uan ian- dimana .a&i* m$ta,+*itna ada*a. amina- amina ,i+%$ni &$$4ti ut4$&9in$- .i&tamin$ dan 9ada=$4in$- &$4ta a&am +4%ani- &u*ida- a*+.+*- a*d$.ida dan $t+n d$n%an *a=+4 an% tida $na dan tida diin%inan Pada ian an% tida m$n%a*ami 4+&$& $n%aw$tan$,u&uan an% t$41adi m$4uaan .a&i* da4i ,at$4i %4am n$%ati $m$4m$nta&i (9+nt+.na Ci,4i+na9$a$# S$dan%an ,at$4i %4am n$%ati
&i4+t+*$4an
(9+nt+.na P&$ud+m+na& & dan S.$wan$**a &# aan *$,i. m$n%+ntamina&i dan m$n$,a,an $,u&uan ada ian an% t$*a. didin%inan O*$. a4$na itu&$,aina di*auan $m,$daan anta4a mi4+*+4a an% tida m$n$,a,an $,u&uan d$n%an ,at$4i $m,u&u- a4$na ,ana da4i ,at$4i an% mun%in t$4daat ada ian t$tai ,at$4i t$4&$,ut ,$*um t$ntu m$4uaan ,at$4i $m,u&u S$nawa an% t$4,$ntu ada $m,u&uan an% diai,atan +*$. m$ta,+*i&m$ mi4+,a daat di*i.at ada Ta,$* "
Ta,$* " S$nawa an% di.a&i*an ada $m,u&uan +*$. mi4+,a
K$t$4an%an : TMA: T4im$t.*amin$; H"S: Hd4+%$n &u*.id$;
+< $9$atan 4$a&i- ,ai 4$a&i $n@imati mauun 4$a&i n+n$n@imati- 4ata54ata aan ,$4tam,a. " a*i *iat P$mana&an an% t$4*a*u tin%%i daat m$n$,a,an $4u&aan 4+t$in (d$natu4a&i#- $mu*&i=itamin dan *$ma $ Kada4 Ai4 Kada4 ai4 ada $4muaan ,a.an di$n%a4u.i +*$. $*$m,a,an ni&,i (RH# uda4a di &$ita4na 'i*a ada4 ai4 ,a.an 4$nda. &$dan%an RH di &$ita4na tin%%i- maa aan t$41adi $n$4aan ua ai4 da4i uda4a &$.in%%a ,a.an m$n1adi *$m,a, atau ada4 ai4na m$n1adi *$,i. tin%%i 'i*a &u.u ,a.an *$,i. 4$nda. (din%in# da4iada &$ita4na aan t$41adi +nd$n&a&i ua ai4 uda4a ada $4muaan ,a.an dan daat m$4uaan m$dia an% ,ai ,a%i $4tum,u.an aan% atau $4$m,an%,iaan ,at$4i
O&i%$n O&i%$n uda4a &$*ain daat m$4u&a =itamin t$4utama =itamin A dan <-
wa4na ,a.an an%an- 9ita 4a&a dan @at andun%an *ain- 1u%a $ntin% untu $4tum,u.an aan% Pada umumna aan% ,$4&iat a$4+,i- +*$. a4$na itu &$4in% dit$muan tum,u. di ata& $4muaan ,a.an an%an O&i%$n uda4a daat diu4an%i 1um*a.na d$n%an 9a4a m$n%i&a uda4a $*ua4 da4i wada. &$9a4a =aum atau m$n%%antian d$n%an %a& 7in$4t8 &$*ama $n%+*a.an mi&a*na m$n%%anti uda4a d$n%an %a& nit4+%$n (N"# atau
% Sina4 Sina4 atau 9a.aa daat m$4u&a ,$,$4aa =itamin t$4utama 4i,+*a=in=itamin A dan =itamin <- 1u%a daat m$4u&a wa4na an%an S$,a%ai 9+nt+. mi&a*na &u&u an% di&iman da*am ,+t+* an% t$m,u& &ina4- 9ita 4a&ana daat ,$4u,a. a4$na t$41adina +&ida&i *$ma dan $4u,a.an 4+t$in an% 4+&$&na di,antu +*$. ata*i&at+4 &ina4 'a.an5,a.an an% &$n&iti t$4.ada &ina4 daat di*indun%i d$n%an 9a4a $n%$aan di da*am wada. an% tida t$m,u& &ina4 . 2atu $nimanan Pada &aat &$&uda. $n$m,$*i.an- $man$nan atau $n%+*a.an ,a.an an%an m$munai mutu an% t$4,ai- t$tai .a* ini .ana ,$4*an%&un% &$m$nta4a T$4%antun% ada d$4a1at $matan%an watu $man$nan- ,$,$4aa ,a.an an%an daat m$nu4un mutuna da*am &atu atau dua .a4i- atau da*am ,$,$4aa 1am &$t$*a. $man$nan atau $m+t+n%an E$ $4u&aan +*$. $4tum,u.an mi4+,a- $atian $n@im- $4$m,an%,iaan &$4an%%a- $n%a4u. $mana&an atau $ndin%inan- ada4 ai4- +&i%$n dan &ina4- &$mua di$n%a4u.i +*$. watu Pada umumna watu an% *$,i. *ama aan m$n$,a,an $4u&aan ,a.an an% *$,i. ,$&a4- $9ua*i untu ,$,$4aa ,a.an t$4t$ntu mi&a*na ada $1u- minuman an%%u4 dan *ain5*ainna an% tida 4u&a &$*ama $m$4aman "" +< Pada da&a4na- $nu4unan mutu 4+du an%an m$*i,atan dua &i&t$m- aitu &i&t$m imia dan ,i+imia 4+du itu &$ndi4i dan &i&t$m mi4++4%ani&m$ an% m$n%+ntamina&ina K$dua &i&t$m ini &ama5&ama ,$4ati=ita& dan aan m$m$n%a4u.i mutu a.i4 4+du """ Da&a4 P$n%aw$tan Pan%an d$n%an Su.u R$nda. Pada umumna 4+&$& 4$&i4a&i aan ,$4*an%&un% t$4u& &$t$*a. ,a.an dian$n R$&i4a&i ini t$4u& ,$4*an%&un% &amai ,a.an m$n1adi mati dan
$mudian m$m,u&u '$4*an%&un%na m$ta,+*i&m$ 1a4in%an51a4in%an .idu &$$4ti ,ua.5,ua.an dan &au45&au4an t$4,ata& ada i&a4an &u.u t$4t$ntu Su.u di mana m$ta,+*i&m$ t$4&$,ut ,$4*an%&un% d$n%an &$mu4na di&$,ut &u.u +timum Pada &u.u an% *$,i. tin%%i atau *$,i. 4$nda. da4i &u.u +timum ini m$ta,+*i&m$ aan ,$41a*an *$,i. *am,at atau ma*a.an daat t$4.$nti &ama &$a*i ada &u.u an% t$4*a*u tin%%i CanFt H+- a.*i imia ,an%&a '$*anda- 1u%a m$nun1uan ,a.wa *a1u 4$a&i imia aan m$nu4un i4a5i4a dua a*i 1ia &u.u *in%un%anna ditu4unan &$,$&a4 0+< Ha* ini ,ia&ana dinataan d$n%an ni*ai 0 (t$m$4atu4$ u+ti$nt# Ni*ai 0 umumna ,$4i&a4 anta4a " dan 3 Ni*ai 0 " ,$4a4ti ,a.wa *a1u 4$a&i t$4&$,ut aan ,$4u,a. m$n1adi dua a*i *$,i. ,$&a4 a*au &u.u dinaian &$,$&a4 0+<- dan &$,a*ina aan m$nu4un tin%%a* m$n1adi da4i *a1u &$mu*a 1ia &u.u ditu4unan &$,$&a4 0 +< Sa*a. &atu 4$a&i m$ta,+*i&m$ an% $ntin% da*am $nan%anan a&9a an$n ada*a. 4$a&i 4$&i4a&i atau $4naa&an Pada 4$a&i ini ,ua. dan &au4an m$n%+&ida&i ,a.an imia &imanan atau 9adan%anna m$n1adi $n$4%i R$a&i ini m$m$4*uan +&i%$n (O"# dan m$n%.a&i*an a4,+ndi+&ida (
,ua. dan &au4an an% 89.i**in% &$n&iti=$8- &u.u $nimanan $4*u di+nt4+* *$,i. ,ai- 1an%an &amai *$,i. 4$nda. da4i &u.u 4iti&na P$n%aw$tan ,a.an an%an ada &u.u 4$nda. daat di*auan d$n%an dua 9a4a aitu $ndin%inan (9++*in%# dan $m,$uan (4$$@in%# P$ndin%inan ada*a. $nimanan ,a.an an%an di ata& &u.u $m,$uan aitu 5" &amai 0 +< M$&iun ai4 mu4ni m$m,$u ada &u.u 0 +<- t$tai ,$,$4aa ,a.an an%an ada an% tida m$m,$u &amai &u.u di,awa. 5" +< atau di,awa.- .a* ini t$4utama di&$,a,an +*$. $n%a4u. andun%an @at5@at di da*am ,a.an an%an t$4&$,ut P$ndin%inan ,ia&ana aan m$n%aw$tan ,$,$4aa .a4i atau min%%u t$4%antun% da4i- a9am ,a.an an%anna ""3 <+nt+. $n%aw$tan d$n%an &u.u 4$nda. a P$n%aw$tan d$n%an Su.u R$nda. 'a.an Pan%an H$wani Da%in% .a4u& &$*a*u di&iman ada &u.u 4$nda. da4i &$1a .$wan di+t+n% &amai ada watu da%in% aan di+*a. 'i*a da%in% aan di&iman &$*ama ,$,$4aa .a4i maa .a4u& &$%$4a didin%inan &amai &u.u di ,awa. ! +<- t$tai ,i*a aan di&iman da*am watu an% *$,i. *ama maa da%in% .a4u& &$%$4a di,$uan ada &u.u 5> &amai 5"3-) +< , P$n%aw$tan d$n%an Su.u R$nda. 'a.an Pan%an Na,ati Di da$4a. &u, t4+i& ,i1i5,i1ian atau a9an%5a9an%an &$%a4 mi&a*na a9an% tana. atau $d$*ai ,ia&ana di&iman ada &u.u di ,awa. !-) +< d$n%an $*$m,a,an ni&,i ) $4&$n K$*$m,a,an an% *$,i. tin%%i daat m$m$49$at $4tum,u.an aan% Ka9an% $d$*ai an% 4u&a &$*ama $nimanan ,ia&ana ,$4,inti5,inti 9+*at K$d$*ai an% d$miian tida daat m$n%.a&i*an &u&u $d$*ai an% ,ai- ,ana 4+t$in an% &uda. tida daat *a4ut *a%i da*am ai4 ai,at $n%%uma*an dan 4$a&i 7,4+wnin%8 anta4a 4+t$in dan a4,+.id4at 'ua.5,ua.an dan &au45&au4an 1u%a m$m$4*uan &u.u $nimanan t$4t$ntu 9 A&$ K.u&u& P$nimanan Din%in P4+du H+4tiu*tu4a P$nimanan 4+du .+4tiu*tu4a ada &u.u din%in ,ana di4at$an +*$. indu&t4i Ka4at$4i&ti $ntin% ada 4+du .+4tiu*tu4a ada*a. ,a.wa 4+du
t$4&$,ut ma&i. m$*auan 4+&$& 4$&i4a&i wa*auun 4+du .+4tiu*tu4a t$*a. dian$n Ka4$na .a* itu*a. maa ,ua. dan &au4an dan 4+du .+4tiu*tu4a *ainna &$4in% diataan &$,a%ai ,a.an ,i+*+%i an% ma&i. 8.idu8 S$,a%ai ,a.an ,i+*+%i an% .idu- 4+du .+4tiu*tu4a ma&i. m$*auan 4$a&i54$a&i m$ta,+*i&m$
untu
m$m$4ta.anan
+ndi&i
i&i+*+%i&na-
an%
daat
ditun1uan d$n%an adana 4+&$& $matan%an- $4u,a.an wa4na u*it da4i .i1au m$n1adi unin%- $4u,a.an 9ita 4a&a da4i ma&am m$n1adi mani& dan &$,a%aina ""! M$t+d$ P$m,$uan
(9++*in%#
dan
$m,$uan
(4$$@in%#
P$ndin%inan
ada*a.
$nimanan ,a.an an%an di ata& &u.u $m,$uan aitu 5" &amai 0 +< P$ndin%inan an% ,ia&a di*auan &$.a4i5.a4i da*am *$ma4i $& ada umumna m$n9aai &u.u )5>+< M$&iun ai4 mu4ni m$m,$u ada &u.u 0 +<- t$tai ,$,$4aa maanan ada an% tida m$m,$u &amai &u.u 5" +< atau di ,awa.na.a* ini t$4utama di&$,a,an +*$. $n%a4u. andun%an @at5@at di da*am maanan t$4&$,ut P$m,$uan ada*a. $nimanan ,a.an an%an da*am $adaan ,$u P$m,$uan an% ,ai ,ia&ana di*auan ada &u.u 5" &amai 5"! +< P$m,$uan 9$at (ui9 4$$@in%# di*auan ada &u.u 5"! &amai 5!0 +< P$m,$uan ada*a. $nimanan ,a.an an%an da*am $adaan ,$u P$m,$uan daat m$n%aw$tan ,a.an an%an untu ,$,$4aa ,u*an atau adan%5 adan% ,$,$4aa ta.un P$m,$uan an% ,ai ,ia&ana di*auan ada &u.u 5"+< &amai 5"! +<- dan $m,$uan 9$at di*auan ada &u.u 5"! +< &amai 5!0+< P$m,$uan 9$at ini daat t$41adi da*am watu u4an% da4i 30 m$nit S$dan%an $m,$uan *am,at ,ia&ana ,$4*an%&un% &$*ama 305" 1am P$m,$uan 9$at m$munai ,$,$4aa $*$,i.an di,andin%an d$n%an 9a4a *am,at a4$na K4i&ta* $& an% t$4,$ntu &$.in%%a $4u&aan m$ani& an% t$41adi *$,i. &$diit- $n9$%.an $4t$m,u.an mi4+,a 1u%a ,$4*an%&un% 9$at dan
$%iatan $n@im 1u%a 9$at ,$4.$nti 'a.an maanan an% di,$uan &$9a4a 9$at m$munai mutu *$,i. ,ai da4i ada ,a.an an%an an% di,$uan &$9a4a *am,at P$4,$daan an% *ain anta4a $ndin%inan dan $m,$uan ada*a. da*am .a* $n%a4u.na t$4.ada $atian mi4+,a di da*am ,a.an an%an P$n%%unaan &u.u 4$nda. da*am $n%aw$tan an%an tida daat m$n$,a,an $matian ,at$4i &$9a4a &$mu4na- &$.in%%a 1ia ,a.an an%an ,$u mi&a*na di$*ua4an da4i $nimanan dan di,ia4an &$.in%%a m$n9ai4 $m,a*i- maa $adaan ini ma&i. m$mun%inan t$41adina $4tum,u.an ,at$4i $m,u&u an% ,$41a*an d$n%an 9$at P$ndin%inan dan $m,$uan ma&in%5ma&in% 1u%a ,$4,$da $n%a4u.na t$4.ada 4a&a- t$&tu4- ni*ai %i@i dan &iat5&iat *ainna '$,$4aa ,a.an an%an daat m$n1adi 4u&a ada &u.u $nimanan an% t$4*a*u 4$nda. "") T$ni5t$ni $m,$uan t$4ma&u: a P$m,$uan da*am uda4a din%in Ada dua &&t$m an% daat diaai da*am $m,$uan d$n%an m$t+d$ ini aitu uda4a diam dan d$n%an .$m,u&an uda4a P$m,$uan d$n%an uda4a diam di*auan d$n%an m$n$matan ,a.an an%an an% di$ma& atau an% *$a& di da*am 4uan%an $m,$uan an% &$&uai S$m$nta4a itu- $m,$uan d$n%an .$m,ua&n uda4a di*auan d$n%an m$n%.$m,u&an uda4a din%in d$n%a $9$atan &an%at tin%%i d$n%an ,antuan ia& an% dia&an% di da*am 4uan%an $m,$uan
Fluidised Bed ,
P$m,$uan d$n%an +nta tida *an%&un% d$n%an @at $m,$u
Suatu *+%am di9$*uan da*am *a4utan %a4am an% didin%inan - $wmudian ,a.an an%an di+ntaan d$n%an *+%am an% didin%inan d$n%an @at $ndin%in (*a4utan %a4am# 'a.an an%a 1u%a daat di$ma& da*am +ta a4t+n dan dit$matan ada &$,ua. *$t *+%am an% di%in%inan P*at *+%am ,$4ua ,an ,$41a*an atau &ta$&i+n$4 Dan *a4utan $ndin%in daat diam atau ,$4%$4a &$9a4a tu4,u*$n
Plate Freezer 9
P$m,$uan d$n%an $4$ndaman *an%&un% P$n9$*uan *an%&un% ,a.an an%an da*am &uatu @at $ndin%in 9ai4
m$4uaan m$t+d$ an% a*in% 9$at P4+du54+du maanan daat di,$uan d$n%an 9$at- a4$na adana &in%%un%an *an%&un% anta4a ,a.an an%an d$n%an @at $ndin%in an% &an%ant ,ai 'a.an an%an daat di,$uan da*am &&t$m 9ai4an- da*am &&t$m &$m4+tan dan da*am &&t$m a,ut <+nt+.na N " 9ai4-
Mutu 4+du dan tin%at $m,$uan an% diin%inan Ti$ dan ,$ntu 4+du- $n%ma&an dan *ain5*ain B*$&i,$*ita& an% di,utu.an da*am +$4a&i $m,$uan 'iaa $m,$uan untu t$ni a*t$4nati=$
d S94a$d &u4a9$ B4$$@$4
M$t+d$ ini di%unaan untu maanan an% ,$4,$ntu 9ai4an atau &$mi 9ai4 A*atna m$mi**ii d$&ain an% mi4i d$n%an a*at $=a+4a&i dan &t$4i*i&a&i ana& namun di4$4i%$4a&i +*$. amm+nia- ai4 a&in- atau 4$4i%$4ant *ain Da*am indu&t4 $& 4im- 4+t+4 m$n%%+4$& maanan ,$u da4i dindin% freezer dan &$9a4a &imu*tan m$n%a*i4an uda4a $ da*am freezer S$,a%ai a*t$4nati=$- uda4a daat diin1$&ian $ 4+duna P$nin%atan =+*um$ 4+du di,andin%an d$n%an =+*um$ uda4a di&$,ut overrun K$untun%an m$t+d$ ini ada*a. $m,$uan an% 9$at- &amai d$n%an )0 ai4 di,$uan da*am ,$,$4aa d$ti &a1a- K4i&ta* $& an% &an%at $9i* dan m$m,$4ian t$&tu4 an% *$m,ut di mu*ut T$m$4atu4$ ditu4unan &amai 5!0< &amai 50< dan
9amu4an an% t$*a. di,$uan
di+ma untu $ndin%inan *$,i. *an1ut P$ndin%inan *$,i. *an1ut 9+nt+.na t$41adi ada chest freezer
Scraped surface Freezer ""6 J$ni&51$ni& P$m,$u a.
Chest Freeze Chest freezer m$m,$uan maanan d$n%an &i4u*a&i a*ami da4i uda4a
anta4a "00 < &amai 30 0< P$m,$u ini tida di%unaan &$,a%ai &$9a4a *ua& a4$na *a1u $m,$uanna an% *am,at (35" 1am#&$.in%%a tida $$ti &$9a4a $+n+mi dan m$4u&a ua*ita& da4i maanan
Chest Freezer b. Cold Stores Cold stores di%unaan untu m$m,$uan da%in%- m$niman maanan an% t$*a. di,$uan d$n%an m$t+d$ *ain- dan m$m$4$4a& $& 4im R$4i%$4an an% di%unaan ada*a. uda4a Ma&a*a. an% &$4in% t$41adi ada cold stores ini ada*a.
t$4,$ntuna
tim,unan
$&
ada
dindin%5dindin%
na
Ha*
ini
m$n%ai,atan ,$4u4an%na $i&i$n&i da4i freezer En$4%i an% &$.a4u&na di%unaan untu m$m,$uan ,a.an maanan- t$4aai untu m$m,$ntu $& Ma&a*a. ini daat diata&i d$n%an m$n%u4an%i $*$m,a,an uda4a an% ma&u &$.in%%a $& an% t$4,$ntu ,$4u4an%- $i&i$n&i ,$4tam,a. dan uu4an cold stores ,$4u4an%
Cold Stores
c. Blast Freezer R$4i%$4ant an% di%unaan ada blast freezer ada*a. uda4a Uda4a an% di%unaan di&i4u*a&ian ada maanan ada t$m$4atu4$ 530 0< &amai !00< d$n%an $9$atan -) &am$i 6 m& Uda4a an% m$n%a*i4 d$n%an 9$at inni m$nii&an *ai&an i*m dan m$nin%atan +$i&i$n $4inda.an ana& $4muaan O$4a&i $m,$uan daat di*auan d$n%an dua m$t+d$- aitu a4taian dan +ntinu Pada m$t+d$ a4taian- maanan di&iman ada 4a di da*am 4uan% $ndin%in Pada m$t+d$ +ntinu- maanan ,$4%$4a ada conveyor belt m$*a*ui 4uan% an% diin&u*a&i H$m,u&an uda4a daat a4a**$* atau t$%a *u4u& d$n%an ,a.an maanan dan diatu4 a%a4 m$*$wati &$tia ,a%ian da4i maanan Blast freezer 4$*ati=$ 9uu $+n+mi& dan *$&i,$* Maanan da*am ,$4,a%ai ,$ntu dan uu4an daat di,$uan Unit +$4a&ina m$mi*ii ni*ai in=$&ta&i an% $9i* namun tin%%i aa&ita&na Pada unit +$4a&i ini 1u%a daat
t$41adi P$m,$ntuan $& di uma4anna a4$na
$*$m,a,an an% di,awa +*$. uda4a $ndin%in &$.in%%a di,utu.an defrosting untu m$n%.i*an%an $& t$4&$,ut Uda4a an% di4$99*$- ,i*a =+*um$ na ,$&a4daat m$n%ai,atan d$.id4a&i &amai ) - $,aa4an freezer - dan $4u,a.an +&idati ada maanan an% tida di$ma& atau indi=idua** ui9 4+@$n ++dIB Maanan IB m$m,$u *$,i. 9$at- m$mun%inan maanan an% t$*a. di$ma& untu di%unaan &$,a%ian *a*u di,$uan $m,a*i Maanan an% m$mi*ii ,$4at 1$ni& 4$nda. dan 4uan% +&+n% an% ,ana- m$mi*ii $mun%inan an% *$,i. ,$&a4 untu m$n%a*ami d$.id4a&i dan m$n%ai,atan $,aa4an freezer
Blast Freezer d. Belt Freezer (spiral freezer) Belt freezer m$mi*ii ,$*t an% *$&i,$* dan ,$4tautan &atu &ama *ain dan m$m,$ntu d$4$tan ,$4tin%at ,$4,$ntu &i4a* dan m$m,awa maanan m$*$wati 4uan% $ndin%in Uda4a din%in atau &$m4+tan da4i nit4+%$n 9ai4 dia4a.an *an%&un% $ a4a. ,$*t &$9a4a 9+unt$49u44$nt (,$4*awanan a4a.# an% m$n%u4an%i $.i*an%an ana& &$*ama $=a+4a&i Spiral freezer m$m$4*uan 4uan% an% 4$*ati=$ $9i* dan m$mi*ii aa&ita& an% ,$&a4 K$untun%an *ain ada*a. $muatan dan ,+n%a4 muat &$9a4a +t+mati&- ,iaa $4awatan an% mu4a.- dan mamu m$m,$uan ,$4,a%ai 1$ni& ,a.an maanan
Spiral freezer
e. Tunnel Freezer (Fluidized bed Freezer) Fluidized bed freezer ada*a. belt freezer an% dim+diia&i Uda4a an% dia*i4an m$mi*ii t$m$4atu4$ anta4a ")0< 3) 0< dan $9$atan "56 m& 'a.an maanan an% aan di,$uan di&u&un &$.in%%a m$mi*ii $t$,a*an "53 9m ada ,ai atau conveyor belt Pada ,$,$4aa d$&ain- ada dua ta.a $m,$uan Ta.a $4tama ada*a. $m,$uan 9$at untu m$n%.a&i*an *ai&an $& an% ,ai ada $4muaan ,a.an Pada ta.a ini- ,a.an maanan di&u&un m$m,antu *ai&an tii& &a1a Pada ta.a $dua- maanan di&u&un m$m,$ntu *ai&an d$n%an t$,a* 05) 9m P$m,$ntuan *ai&an ini ,ai untu ,ua. an% m$mi*ii $9$nd$4un%an untu m$n%%uma* &atu &ama *ain '$ntu dan uu4an ,a.an m$m$n%a4u.i t$,a* *ai&an *uidi&a&i dan $9$atan uda4a untu m$*auan *uidi&a&i Maanan an% di,$uan d$n%an fluidized bed freezer ,$4+nta *$,i. ,ai d$n%an uda4a $ndin%in da4iada
ada
blast freezer dan &$mua
$4muaanna ,$u &$9a4a ,$4&amaan dan m$4ata Ha* ini m$n%ai,atan +$i&i$n $4inda.an ana& an% *$,i. tin%%i- watu $m,$uan an% *$,i. $nd$- *a1u 4+du&i an% *$,i. tin%%i- dan d$.id4a&i an% t$41adi ada maanan ta di$ma& *$,ii. $9i* da4iada blast freezer M$t+d$ $m,$an ini 9+9+ untu maanan an% ,$4,$ntu
a4tiu*at (,uti4an# Untu maanan an% ,$&a4-
di%unaan through flow freezer. A*at ini m$*$watan uda4a ada maanan namun tida t$41adi *uidi&a&i K$dua $4a*atan ini 4ati&- m$mi*ii $a&ita& ,$&a4-dan 9+9+ untu 4+du&i maanan IB
Tunnel Freezer (Fluidized bed Freezer)
f.
!!ersion Freezer Da*am i!!ersion freezer - maanan an% di$ma& di*$watan $ 4+i*$n
%*i+*- ai4 a&in- %*i&$4+*- atau a*&ium *+4ida an% di4$4i%$4&i m$n%%unaan 9+n=$+4 an% di*$watan ada *u,an% &$.in%%a ,a.an maanan t$4&$,ut t$4$ndamF da*am 4$4i%$4ant P$4,$daan d$n%an cryogenic freezing - 9ai4an tida m$n%a*ami $4u,a.an a&a M$t+d$ ini m$mi*ii *a1u $4inda.an ana& an% ,$&a4 dan in=$&ta&i an% $9i* M$t+d$ ini di%unaan untu 1u& 1$4u $at dan untu $m,$uan ta.a &atu ada un%%a& an% di,un%u& &$,$*um m$n%a*ami blast freezing
!!ersion Freezer g. Cryogenic freezers Ka4at$4i&ti freezer 1$ni& ini ada*a. $4u,a.an a&a da4i 4$4i%$4ant (cryogen# na a4$na ana& an% diinda.an da4i maanan Pana& an% diinda.an da4i maanan di%unaan &$,a%ai ana& *at$n $n%uaan cryogen Cryogen ,$4+nta *an%&un% d$n%an maanan &$.in%%a daat m$n$4a ana& da4i $4muaan ,a.an &$9a4a 9$at dan m$m$4*uan watu an% &in%at untu m$m,$uan ,a.an maanan Dua 1$ni& cryogen an% umum di%unaan ada*a. nit4+%$n 9ai4 dan a4,+n di+&ida adat atau 9ai4 S$*ain itu- &$4in% 1u%a di%unaan B4$+n " &$,a%ai cryogen untu ,a.an maanan an% &t4utu4na m$n%%uma*- namun a4$na damana an% ,u4u ,a%i +@+n- B4$+n " tida *a%i di%unaan
Cryogenic freezers "3 K$4u&aan K$4u&aan Ai,at P$nimanan Su.u R$nda. Untu m$n1a%a mutuna- 4+du 4+du .+4tiu*tu4a (,ua. ,ua.an dan &au4an# m$m$4*uan &u.u $nimanan t$4t$ntu- &$$4ti t$4*i.at ada Ta,$* 3
Ta,$* 3 P$nimanan ,$,$4aa ,ua. ,ua.an dan &au4 &au4an ada &u.u 4$nda. #
'a.an
Su.u
t$4,aiK$4u&aan 1ia di&iman di ,awa. &u.u
(+<#
$nimanan t$4,ai
Ad=+at
-)
<+*at ,a%ian da*am
An%%u4
-)
Lua- ,+$n%- 9+*at ,a%ian da*am
A$*
"
<+*at ,a%ian da*am- *una dan $9a.
J$4u
"3
Ku*it tida ,$4atu4an
'ua. ,ua.an :
Man%%a
0
2a4na u9at ,a%ian da*am
Nana& #
0 30
L$m,$
P$aa
-)
P$9a.
Pi&an%
3-)
2a4na %$*a 1ia ma&a
'un9i&
-) 0
'+$n%- *$m,$- $m$4a. m$4a.an
K$ntan%
!-)
<+*at (,4+wnin%#
K$timun
-)
'+$n%- *$m,$- ,u&u
K+* #
0
Ga4i& %a4i& 9+*at ada tan%ai
T$4un% #
0
'inti ,inti 9+*at
T+mat .i1au
3
Tida ,$4wa4na 1ia ma&a- muda. ,u&u
T+mat matan%
0
P$9a.
2+4t$* #
0 -)
P$9a.
Sau4an &au4an
# P+tt$4 (6>#
# Da4d1+ S+maatmad1a ("#
Untu m$n9$%a. $4u&aan ada ,ua. ad=+at an% ma&i. $4a& atau ,$*um ma&a &$,aina di&iman ada &u.u -) +< S$dan%an ,ua. an% &uda. ma&a di&iman ada &u.u &$ita4 0 +< P$n9$%a.an an% t$4,ai $4u&aan ada u*it man%%a ada*a. d$n%an $n$m4+tan an% t$4atu4 ada ,ua. &$watu ma&i. di +.inna dan &$t$*a. $m$tian ,ua. di&iman ada &u.u 0 +< P$n9$%a.an $4u&aan ada ,ua. nana& an% di*auan t$4utama ada ,ua. an% ,a4u di$titan%ai ,$a& ata.an atau $4atin i&au .a4u& di9$*uan $ da*am *a4utan an% m$n%andun% "-) a&am ,$n@+at$ di da*am a*9+.+* 30 $mudian didin%inan ada &u.u 0 3 +< Su.u untu $nimanan i&an% t$4utama i&an% am,+n aitu ada &u.u *$,i. 4$nda. da4i 3-) +< K$timun .$ndana 1an%an di&iman
ada &u.u di ,awa. -) +< untu m$n9$%a. t$41adina wa4na an% m$n%i*at ada u*it dan untu m$n9$%a. da%in%na a%a4 tida m$n1adi *$m,$ P$m$tian dan $4*auan an% .ati .ati ada t+mat daat m$n9$%a. $4u&aan ada watu $nimanan Su.u $nimanan an% ,ai untu t+mat an% ma&i. m$nta. (.i1au# ada*a. 3+<- &$dan%an untu t+mat ma&a (m$4a.# 0 +< "! P$n%a4u. P$m,$uan ada Ja4in%an Maanan tida m$munai titi ,$u an% a&ti- t$tai aan m$m,$u ada i&a4an &u.u t$4%antun% ada ada4 ai4 dan +m+&i&i &$* Ku4=a &u.u5watu $m,$u umumna m$nun1uan %a4i& data4 anta4a 0 +< dan 5)+< ,$4aitan d$n%an $4u,a.an ai4 m$n1adi $&- $9ua*i 1ia $9$atan $m,$uan &an%at tin%%i T$*a. ditun1uan ,a.wa watu an% di,utu.an untu m$*amaui da$4a. $m,$uan ini m$munai $n%a4u. an% nata ada mutu ,$,$4aa maanan ,$u Umuna t$*a. di$ta.ui ,a.wa ada ta.aan ini t$41adi $4u&aan &$* dan &t4utu4 an% i4$=$4&i,$* an% m$n%ai,atan mutu m$n1adi 1$*$ &$t$*a. $n9ai4an- t$41adi .u&u&,a &$,a%ai .a&i* $m,$ntuan K4i&ta* $& an% ,$&a4
") P$n%a4u. P$m,$uan ada Mi4++4%ani&m$ P$4tum,u.an mi4++4%ani&m$ da*am maanan ada &u.u di,awa. i4a5 i4a "+< ,$*um daat di$ta.ui d$n%an a&ti Jadi $nimanan maanan ,$u ada &u.u 5>+< dan di,awa.na aan m$n9$%a. $4u&aan mi4+,i+*+%i&d$n%an $&a4atan tida t$41adi $4u,a.an &u.u an% ,$&a4 Mi4++4%ani&m$ &i4+i*i m$munai $mamuan untu tum,u. ada &u.u *$ma4i $&- t$4utama dianta4a 0+<5)+< Jadi $nimanan an% *ama ada &u.u5&u.u ini daat m$n%ai,atan t$41adina $4u&aan +*$. mi4+,a 2a*auun
1um*a.
mi4+,a
,ia&ana
m$nu4un
&$*ama
$m,$uan
dan
$nimanan ,$u- t$tai maanan ,$u t$4adan% tida &t$4i* dan &$4in% 9$at m$m,u&u di,andin%an 4+du an% tida di,$uan
Maanan tida m$munai titi ,$u an% a&ti- t$tai aan m$m,$u ada i&a4an &u.u t$4%antun% ada ada4 ai4 dan +m+&i&i &$* Ku4=a &u.u5watu $m,$u umumna m$nun1uan %a4i& data4 anta4a 0+ dan 5)+< ,$4aitan d$n%an $4u,a.an ai4 m$n1adi $&- $9ua*i 1ia $9$atan $m,$uan &an%at tin%%i T$*a. ditun1uan ,a.wa watu an% di,utu.an untu m$*amaui da$4a. $m,$uan ini m$munai $n%a4u. an% nata ada mutu ,$,$4aa maanan ,$u Umuna t$*a. di$ta.ui ,a.wa ada ta.aan ini t$41adi $4u&aan &$* dan &t4utu4 an% i4$=$4&i,$* an% m$n%ai,atan mutu m$n1adi 1$*$ &$t$*a. $n9ai4an- t$41adi .u&u&na &$,a%ai .a&i* $m,$ntuan 4i&ta* $& an% ,$&a4 "6 '$,$4aa P$4*auan P$nda.u*uan S$,$*um P$ndin%inan dan P$m,$uan "6 S$*$&i 'a.an 'ua. dan &au4an .a4u&*a. dii*i. ada da&a4 $matan%an an% a*in% 9+9+ untu di,$uan 'ua. .a4u& da*am $adaan 9uu $4a& dan matan% - &$dan%an &au4an .a4u& da*am $adaan &$%a4 *aan% (%a4d$ 4$&.#- *$m,ut dan da*am $adaan matan% an% &$4a%am untu $,utu.an m$ma&a
"6" P$4&iaan 'a.an '$,$4aa ta.a di*auan da*am m$niaan ,a.an an%an &$,$*um di,$uan- t$4ma&u $n9u9ian untu m$4$du&i 1um*a. mi4+,a m$*$a&an tan%ai ,ua.- m$n%ua& u*it dan ,a%ian an% tida dimaan &$4ta m$m+t+n% ,ua. da*am ,$ntu an% diin%inan "63 '*an&i4 '*an&i4 ada*a. 4+&$& $mana&an d$n%an &u.u tin%%i (>0 00 +<#- d$n%an m$n%%unaan ua atau ai4 ana& Umumna ,*an&i4 di*auan t$4.ada ,ua. dan &au4an Tu1uan 4+&$& ,*an&i4 ada*a. &$,a%ai ,$4iut:
5
M$n%inatian $n@im5$n@im an% t$4daat da*am ,ua. dan &au4an an% daat m$n$,a,an $4u,a.an *a=+4 dan 4a&a &$4ta wa4na da*am
$nimanan 5 M$n%$4utan dan m$*$ma&an ,a.an an%an- &$.in%%a m$muda.an $n%+*a.an &$*an1utna 5 M$nu4unan +ntamina&i mi4+,a awa* 5 M$n%.i*an%an +t+4an5+t+4an ada $4muaan ,a.an dan m$n%u&i4 uda4a atau m$n%u4an%i ada4 +&i%$n da4i 1a4in%an ,a.an an%an "6! M$n9$%a. P$4u,a.an 2a4na P$4u,a.an wa4na an% utama ada &au4an dan ,ua.5,ua.an di&$,a,an +*$. 4$a&i ,4+wnin% ($n9+$*atan# R$a&i $n9+$*atan (,4+wnin%# $n@imati& dan n+n $n@imati& '4+wnin% $n@imati& di&$,a,an +*$. ati=ita& $n@im .$n+*a&$ dan +*i.$n+*a&$ Aa,i*a &$* $9a. ai,at t$41atu.m$ma4 atau t$4+t+n% ($n%ua&an- $n%i4i&an# &u,&t4at dan $n@im aan ,$4t$mu aad $adaan a$4+, (t$4daat +&i%$n# &$.in%%a t$41adi 4$a&i ,4+wnin% $n@imati& Untu t$41adina 4$a&i ,4+wnin% $n@imati& di$4*uan adana ! +m+n$n $n+*a&$ dan +*i$n+*a&$ ($n@im#- &$nawa5&$nawa $n+* dan +*i$n+* (&u,&t4at#- +&i%$n dan i+n t$m,a%a an% m$4uaan &i&i ati $n@im '4+wnin% n+n $n@imati t$4utama di&$,a,an 4$a&i Mai**a4d- aitu 4$a&i an% t$41adi anta4a %u*a $4$du&i (m$*a*ui &i&i $t+n dan a*d$.id an% 4$ati# d$n%an a&am amin+ (m$*a*ui %u%u& amina# R$a&i n+n $n@imati ,4+wnin% an% *ain ada*a. a4am$*i&a&i dan +&ida&i a&am a&4+,at R$a&i ,4+wnin% daat di9$%a. d$n%an m$nam,a.an &$nawa5&$nawa anti $n9+$*atan- anta4a *ain &$nawa5&$nawa &u*it- a&am5a&am +4%ani dan d$n%an ,*an9.in% ,*an&i4 5
Su*it: &$nawa5&$nawa &u*it mi&a*na Nat4ium 'i&u*it- Nat4ium Su*it dan *ain5*ain m$munai $mamuan untu m$n%.am,at 4$a&i ,4+wnin%
5
,ai $n@imati& mauun n+n $n@imati& P$nam,a.an a&am5a&am +4%ani daat m$n%.am,at ,4+wnin% $n@imati t$4utama di&$,a,an $$ tu4unna H ai,at $nam,a.an &$nawa t$4&$,ut A&am5a&am +4%ani9 an% data ditam,a.an ada*a. a&am
a&+4,at- a&am ma*at- a&am &it4at- dan a&am $4it.+4,at Di&amin% m$nu4unan H $nam,a.an a&am a&+4,at an% ,$4&iat $4$du&i uat &$.in%%a ,$4un%&i &$,a%ai anti+&idan "6) P$n%$ma&an da*am Gu*a dan Si4u 'ua. an% aan di,$uan daat di$ma& di da*am %u*a atau &i4u- daat 1u%a di,+a4an tana $mani&- t$4%antun% da4i $mani&an ,ua. 'ua. ,$u an% tida di,$4i $mani& ,ia&ana di%unaan untu i$-1$**- dan 1am Tu1uan $m,$4ian %u*a di&amin% untu $mani& 1u%a untu m$m$4ta.anan 9ita 4a&a dan wa4na &$4ta m$n9$%a. t$41adina +&ida&i &$4ta $4u&a &$*ama $nimanan Gu*a daat ditam,a. da*am ,$ntu %u*a $4in% atau da*am ,$ntu &i4u P$n%$ma&an da*am ,$ntu &i4u *$,i. ,ai a4$na daat m$na.an a4+mati9 =+*ati*$ dan *$,i. $$ti da*am m$n9$%a. $4u&aan P$n%%unaan %u*a $4in% ,ia&ana ada ,ua. an% &uda. dima&a .a* ini dia4$naan ,ua. an% &uda. ma&am$n%andun% ai4 *$,i. &$diit "66 M$n9$%a. P$4u,a.an T$&tu4 K$$4a&an P$4u,a.an $$4a&an ini daat di9$%a. d$n%an $4$ndaman da*am *a4utan %a4am a*&ium Da*am ,ua.- *&ium an% ,$4=a*$n&i dua &$9a4a ,$4$a&i &$9a4a m$ni*an% d$n%an %u%u& a4,+&i* da4i $9tin 'i*a iatan t$4&$,ut 1um*a.na ,$&a4 maa aan t$41adi 1a4in%an a*&ium $tat an% tida *a4ut da*am ai4 .a* ini*a. an% m$n$,a,an ,ua. ta.an aan %an%%uan m$ani& &$.in%%a $m$9a.an 4+t+$tin &$*ama $n%+*a.an ,ua. '$,$4aa %a4am a*&ium an% daat di%unaan &$,a%ai ,a.an ada $n%a*$n%an ,ua. aitu : 5 5
Ka*&ium *+4ida Ka*&ium *atat
Bat+45Bat+4 an% m$m$n%a4u.i mutu maanan ,$u : Mutu ,a.an ,au an% di%unaan " P$4*auan &$,$*um $m,$uan : '*an&i4-$n%%unaan SO" atau a&am a&+4,at 3 M$t+da dan $9$atan $m,$uan
! ) 6
Su.u $nimanan 2atu $nimanan K$*$m,a,an *in%un%an an% di%unaan Siat5&iat da4i &$tia ,a.an $n%$ma&
'$,$4aa .a* an% m$m$n%a4u.i $4u&aan mutu maanan ada*a. : " 3 !
P$4u,a.an wa4na P$4u,a.an t$&tu4 P$4u,a.an B*a=+4 P$4u,a.an @at %i@i
" A*ia&i P$n%+*a.an d$n%an P$ndin%inan dan P$m,$uan " Indu&t4i Pan%an '$u '$4,a&i& Udan% 'a.an ,au ,$4ua udan%- +*$. indu&t4i di+*a. m$n1adi ,$4,a%ai 4+du +*a.an udan% ,$u (4+@$n &.4im#- aitu : .$ad*$&& &.$**5+n- w.+*$ .$ad5+n- $$*$d and d$=$in$d- $$*$d und$=$in$d- ,4$ad$d- ,att$4$d- 9++$d- dan &$9ai*iti$& '$ntu 4im$4 ada $4da%an%an udan% ,$u ada*a..$ad*$&& &.$**5+n- atau +u*$4 d$n%an .$ad*$&& (HL# '$4da&a4an a*at $m,$u dan 9a4a $n%$ma&an $nimananna- udan% ,$u ,$ntu .$ad*$&& di,$daan m$n1adi dua- aitu : ,$ntu ,*+ (,*+9 4+@$n + .$ad*$&& &.4im# dan ,$ntu indi=idua* (indi=idua* 4+@$n + .$ad*$&& &.4im# Da4i $dua
,$ntu +*a.an ini- ,*+9
4+@$n + .$ad*$&& &.4im a*in%
m$nd+mina&i da*am $4da%an%anna- t$4ma&u da*am in=$&ta&i indu&t4ina di Ind+n$&ia "> P$nimanan dan P$n%an%utan Maanan '$u
Gam,a4 Eut$ti9 P*at$ S&t$m Maanan daat di,$uan &$,$*um atau &$&uda. di$ma& 'ua. ,ua.an dan &au4an an% aan di1ua* $9$4an ,ia&ana di,$uan du*u &$,$*um di$ma&
dan di&iman da*am $ti ,$&a4 atau &i*+ P$nimanan da*am 1um*a. ,ana m$mun%inan $n%$ma&an &$*ama &$ta.un dan m$n%.inda4an $,utu.an untu m$ndu%a $$4*uan uu4an $ma&an an% ,$4,$da ,$da &$*ama &atu ta.un $nu. S$$4ti &i&t$m *ainna- $n%+*a. .a4u& ain ,a.wa &u.u 4+du t$*a. ditu4unan da*am a*at $m,$u &amai m$n9aai &u.u 4uan% $nimanan din%in &$,$*um diinda.an $ da*am 4uan% $nimanan t$4&$,ut (5> +< &amai 5")+<# K$%a%a*an m$*auan .a* ini aan m$n%ai,atan $naian &u.u 4uan% $nimanan din%in dan m$m$49$at $4u&aan maanan an% &uda. ada di da*amna S$*an% watu an% 9uu *ama di,utu.an +*$. &i&t$m $ndin%inan untu daat m$n%$m,a*ian &u.u an% diin%inan S$&uda. maanan di+*a.- di&iman dan di$ma& &$9a4a ,ai- ,a.an ini .a4u& di1ua* $ +n&um$n d$n%an $4u,a.an mutu minima* Di&t4i,u&i maanan ,$u daat m$*i,atan ,$,$4aa ta.a- $n%an%utan $ t$mat $nimanan din%in di $da%an% $da%an% ,$&a4 dan $9i*- dan 4+du daat m$n%a*ami $4u,a.an &u.u an% tida di$.$ndai &$*ama $minda.an da4i 4uan% $nimanan &atu $ *ainna dan da4i $nda4aan $ 4uan% $nimanan P$4u&a.aan $4u&a.aan an% ,$4tan%%un% 1awa, t$*a. ,ana m$*auan $ndidian 9a4a $nan%anan +$4a&i+na* an% t$at- t$tai ma&i. ,ana *a%i an% ma&i. .a4u& di$41aan Unit $ndin%in ada a*at $n%an%ut maanan ,$u di4an9an% untu m$m$4ta.anan &u.u d$n%an m$n$4a ana& an% ma&u $ da*am 4uan% $nimanan- t$tai ,uan di4an9an% untu m$nu4unan &u.u maanan
'A' III PENUTUP K$&imu*an
Mutu 4+du dan tin%at $m,$uan an% diin%inan Ti$ dan ,$ntu 4+du- $n%ma&an dan *ain5*ain B*$&i,$*ita& an% di,utu.an da*am +$4a&i $m,$uan 'iaa $m,$uan untu t$ni a*t$4nati=$ P$m,$uan 1u%a daat m$m$n%a4u.i 1a4in%an- mi4++4%ani&m$- dan &iat
,a.an an%an Adaun ,$,$4aa $4*auan $nda.u*uan &$,$*um $ndin%inan dan $m,$uan- aitu $ndin%inan dan $m,$uan Dimana $m,$uan itu &$ndi4i ada 3 ta.a- atu &$*$&i ,a.an- $4&iaan ,a.an- dan ,*an&i4 Bat+45Bat+4 an% m$m$n%a4u.i mutu maanan ,$u : a Mutu ,a.an ,au an% di%unaan , P$4*auan &$,$*um $m,$uan : '*an&i4-$n%%unaan SO"atau a&am 9 d $ %
a&+4,at M$t+da dan $9$atan $m,$uan Su.u $nimanan 2atu $nimanan K$*$m,a,an *in%un%an an% di%unaan Siat5&iat da4i &$tia ,a.an $n%$ma&
A*ia&i da4i $n%+*a.an d$n%an $ndin%inan dan $m,$uan adaa. indu&t4 an%an ,$u ,$4,a&i& udan% 'a.an ,au ,$4ua udan%- +*$. indu&t4i di+*a.
m$n1adi
,$4,a%ai
4+du +*a.an udan%
,$u
(4+@$n
&.4im#-
aitu : .$ad*$&& &.$**5+n- w.+*$ .$ad5+n- $$*$d and d$=$in$d- $$*$d und$=$in$d ,4$ad$d- ,att$4$d- 9++$d- dan &$9ai*iti$& '$ntu 4im$4 ada $4da%an%an udan% ,$u ada*a. .$ad*$&& &.$**5+n- atau +u*$4 d$n%an.$ad*$&& (HL#
DABTAR PUSTAKA .tt:.$4u&ant+&+,*+%&+t9+id"0"06$n%+*a.an5&u.u54$nda..tm* .tt:.a4iadi&tai,a9idi*$&"0)0!Ku*ia.,5P$n%+*a.an5Su.u5R$nda.5 "0)d .tt:t$anunimu&a9idw59+nt$ntu*+ad&"030PENGOLAHAN5 PANGAN5DENGAN5SUHU5RENDAHd .tt&:$*i&a1u*iantii*$&w+4d4$&&9+m"030$n%+*a.an5d$n%an5&u.u54$nda.5 9+mati,i*it5m+d$d .tt:u&taaan%anu,*+%&+t9+id"006$n%$4tian5t+&i+*+%i5 indu&t4i.tm*
Pertanyaan dan Jawaban D!"#!
Nama : M Andia Manda*a Put4a P$4tanaan : K$tia ,*a&i4- t$41adi $mana&an- aaa. un%&i $mana&an t$4&$,utQ " S$*ain da4i ua*ita& 4+du- $4u&aan aa an% dia*ami &$*ama 4+&$& $ndin%inanQ Jawa, : Bun%&i 4+&$& ,*an&i4 ada*a. &$,a%ai ,$4iut: a M$n%inatian $n@im5$n@im an% t$4daat da*am ,ua. dan &au4an an% daat m$n$,a,an $4u,a.an *a=+4 dan 4a&a &$4ta wa4na &$*ama $nimanan M$nu4utD$&4+&i$4 dan D$&4+&i$4 (#- $n@im ma&i. daat m$m$4ta.anan atiita&na ada &u.u &$4$nda. 530<- wa*auun ada &u.u t$4&$,ut $9$atan 4$a&ina &an%at 4$nda. O*$. a4$na itu $n$,a, $4u&aan ,ua.5,ua.an dan &au4an &$*ama $m,$uan $nimanan ,$u dan t.awin% &$,a%ian ,$&a4 di&$,a,an +*$. atiita& $n@im , 2$n%$4utan dan m$*$ma&an ,a.an an%an- &$.in%%a m$muda.an $n%+*a.an &$*an1utna 9 M$nu4unan +ntamina&i mi4+,a awa* d M$n%.i*an%an +t+4an5+t+4an ada $4muaan ,a.an dan m$n%u&i4 uda4a atau m$n%u4an%i ada4 +&i%$n da4i 1a4in%an ,a.an Pan%an " Da4i &$%i ua*ita& 4+du- $m,$uan tida m$nu4unan mutu 4+du an% di,$uan t$tai .ana &a1a $adaan i&ina an% &$diit ,$4u,a. ai,at 4+&$& $m,$uan &$$4ti $4u,a.an wa4na
Nama : B$,4a Mu@da*ia. P$4tanaan : Da4i $n1$*a&an a*ia&i $ndin%inan ada i@@a- 9+,a tami*an =id$+ $m,uatan i@@a &$4ta $m,$uanna Jawa, : =id$+ ditami*an Nama : Li&a And4iani P$4tanaan : J$*a&an P$4a*atan P$m,$uan Jawa, : P$4a*atan P$m,$u : a. Chest Freeze Chest freezer m$m,$uan maanan d$n%an &i4u*a&i a*ami da4i uda4a anta4a "00 < &amai 30 0< P$m,$u ini tida di%unaan &$,a%ai &$9a4a *ua& a4$na *a1u $m,$uanna an% *am,at (35" 1am#&$.in%%a tida $$ti &$9a4a $+n+mi dan m$4u&a ua*ita& da4i maanan
Chest Freezer b. Cold Stores Cold stores di%unaan untu m$m,$uan da%in%- m$niman maanan an% t$*a. di,$uan d$n%an m$t+d$ *ain- dan m$m$4$4a& $& 4im R$4i%$4an
an% di%unaan ada*a. uda4a Ma&a*a. an% &$4in% t$41adi ada cold stores ini ada*a.
t$4,$ntuna
tim,unan
$&
ada
dindin%5dindin%
na
Ha*
ini
m$n%ai,atan ,$4u4an%na $i&i$n&i da4i freezer En$4%i an% &$.a4u&na di%unaan untu m$m,$uan ,a.an maanan- t$4aai untu m$m,$ntu $& Ma&a*a. ini daat diata&i d$n%an m$n%u4an%i $*$m,a,an uda4a an% ma&u &$.in%%a $& an% t$4,$ntu ,$4u4an%- $i&i$n&i ,$4tam,a. dan uu4an cold stores ,$4u4an%
Cold Stores c. Blast Freezer R$4i%$4ant an% di%unaan ada blast freezer ada*a. uda4a Uda4a an% di%unaan di&i4u*a&ian ada maanan ada t$m$4atu4$ 530 0< &amai !00< d$n%an $9$atan -) &am$i 6 m& Uda4a an% m$n%a*i4 d$n%an 9$at inni m$nii&an *ai&an i*m dan m$nin%atan +$i&i$n $4inda.an ana& $4muaan O$4a&i $m,$uan daat di*auan d$n%an dua m$t+d$- aitu a4taian dan +ntinu Pada m$t+d$ a4taian- maanan di&iman ada 4a di da*am 4uan% $ndin%in Pada m$t+d$ +ntinu- maanan ,$4%$4a ada conveyor belt m$*a*ui 4uan% an% diin&u*a&i H$m,u&an uda4a daat a4a**$* atau t$%a *u4u& d$n%an ,a.an maanan dan diatu4 a%a4 m$*$wati &$tia ,a%ian da4i maanan Blast freezer 4$*ati=$ 9uu $+n+mi& dan *$&i,$* Maanan da*am ,$4,a%ai ,$ntu dan uu4an daat di,$uan Unit
+$4a&ina m$mi*ii ni*ai in=$&ta&i an% $9i* namun tin%%i aa&ita&na Pada unit +$4a&i ini 1u%a daat
t$41adi P$m,$ntuan $& di uma4anna a4$na
$*$m,a,an an% di,awa +*$. uda4a $ndin%in &$.in%%a di,utu.an defrosting untu m$n%.i*an%an $& t$4&$,ut Uda4a an% di4$99*$- ,i*a =+*um$ na ,$&a4daat m$n%ai,atan d$.id4a&i &amai ) - $,aa4an freezer - dan $4u,a.an +&idati ada maanan an% tida di$ma& atau indi=idua** ui9 4+@$n ++dIB Maanan IB m$m,$u *$,i. 9$at- m$mun%inan maanan an% t$*a. di$ma& untu di%unaan &$,a%ian *a*u di,$uan $m,a*i Maanan an% m$mi*ii ,$4at 1$ni& 4$nda. dan 4uan% +&+n% an% ,ana- m$mi*ii $mun%inan an% *$,i. ,$&a4 untu m$n%a*ami d$.id4a&i dan m$n%ai,atan $,aa4an freezer
Blast Freezer d. Belt Freezer (spiral freezer) Belt freezer m$mi*ii ,$*t an% *$&i,$* dan ,$4tautan &atu &ama *ain dan m$m,$ntu d$4$tan ,$4tin%at ,$4,$ntu &i4a* dan m$m,awa maanan m$*$wati 4uan% $ndin%in Uda4a din%in atau &$m4+tan da4i nit4+%$n 9ai4 dia4a.an *an%&un% $ a4a. ,$*t &$9a4a 9+unt$49u44$nt (,$4*awanan a4a.# an% m$n%u4an%i $.i*an%an ana& &$*ama $=a+4a&i Spiral freezer m$m$4*uan 4uan% an% 4$*ati=$ $9i* dan m$mi*ii aa&ita& an% ,$&a4 K$untun%an *ain ada*a.
$muatan dan ,+n%a4 muat &$9a4a +t+mati&- ,iaa $4awatan an% mu4a.- dan mamu m$m,$uan ,$4,a%ai 1$ni& ,a.an maanan
Spiral freezer e. Tunnel Freezer (Fluidized bed Freezer) Fluidized bed freezer ada*a. belt freezer an% dim+diia&i Uda4a an% dia*i4an m$mi*ii t$m$4atu4$ anta4a ")0< 3) 0< dan $9$atan "56 m& 'a.an maanan an% aan di,$uan di&u&un &$.in%%a m$mi*ii $t$,a*an "53 9m ada ,ai atau conveyor belt Pada ,$,$4aa d$&ain- ada dua ta.a $m,$uan Ta.a $4tama ada*a. $m,$uan 9$at untu m$n%.a&i*an *ai&an $& an% ,ai ada $4muaan ,a.an Pada ta.a ini- ,a.an maanan di&u&un m$m,antu *ai&an tii& &a1a Pada ta.a $dua- maanan di&u&un m$m,$ntu *ai&an d$n%an t$,a* 05) 9m P$m,$ntuan *ai&an ini ,ai untu ,ua. an% m$mi*ii $9$nd$4un%an untu m$n%%uma* &atu &ama *ain '$ntu dan uu4an ,a.an m$m$n%a4u.i t$,a* *ai&an *uidi&a&i dan $9$atan uda4a untu m$*auan *uidi&a&i Maanan an% di,$uan d$n%an fluidized bed freezer ,$4+nta *$,i. ,ai d$n%an uda4a $ndin%in da4iada
ada
blast freezer dan &$mua
$4muaanna ,$u &$9a4a ,$4&amaan dan m$4ata Ha* ini m$n%ai,atan +$i&i$n $4inda.an ana& an% *$,i. tin%%i- watu $m,$uan an% *$,i. $nd$- *a1u 4+du&i an% *$,i. tin%%i- dan d$.id4a&i an% t$41adi ada maanan ta di$ma& *$,ii. $9i* da4iada blast freezer M$t+d$ $m,$an ini 9+9+ untu maanan an% ,$4,$ntu
a4tiu*at (,uti4an# Untu maanan an% ,$&a4-
di%unaan through flow freezer. A*at ini m$*$watan uda4a ada maanan namun tida t$41adi *uidi&a&i K$dua $4a*atan ini 4ati&- m$mi*ii $a&ita& ,$&a4-dan 9+9+ untu 4+du&i maanan IB
Tunnel Freezer (Fluidized bed Freezer) f.
!!ersion Freezer Da*am i!!ersion freezer - maanan an% di$ma& di*$watan $ 4+i*$n
%*i+*- ai4 a&in- %*i&$4+*- atau a*&ium *+4ida an% di4$4i%$4&i m$n%%unaan 9+n=$+4 an% di*$watan ada *u,an% &$.in%%a ,a.an maanan t$4&$,ut t$4$ndamF da*am 4$4i%$4ant P$4,$daan d$n%an cryogenic freezing - 9ai4an tida m$n%a*ami $4u,a.an a&a M$t+d$ ini m$mi*ii *a1u $4inda.an ana& an% ,$&a4 dan in=$&ta&i an% $9i* M$t+d$ ini di%unaan untu 1u& 1$4u $at dan untu $m,$uan ta.a &atu ada un%%a& an% di,un%u& &$,$*um m$n%a*ami blast freezing
!!ersion Freezer
g. Cryogenic freezers Ka4at$4i&ti freezer 1$ni& ini ada*a. $4u,a.an a&a da4i 4$4i%$4ant (cryogen# na a4$na ana& an% diinda.an da4i maanan Pana& an% diinda.an da4i maanan di%unaan &$,a%ai ana& *at$n $n%uaan cryogen Cryogen ,$4+nta *an%&un% d$n%an maanan &$.in%%a daat m$n$4a ana& da4i $4muaan ,a.an &$9a4a 9$at dan m$m$4*uan watu an% &in%at untu m$m,$uan ,a.an maanan Dua 1$ni& cryogen an% umum di%unaan ada*a. nit4+%$n 9ai4 dan a4,+n di+&ida adat atau 9ai4 S$*ain itu- &$4in% 1u%a di%unaan B4$+n " &$,a%ai cryogen untu ,a.an maanan an% &t4utu4na m$n%%uma*- namun a4$na damana an% ,u4u ,a%i +@+n- B4$+n " tida *a%i di%unaan
Cryogenic freezers
Nama : M Ad$ Saut4a P$4tanaan : at aa an% di%unaan &$*ain N "Q Jawa, : S$*ain N" @at an% di%unaan aitu
