LAPORAN PRAKTIKUM SEMI SOLIDA Krim Difenhidramin Hidroklorida Hidroklorida
DOSEN: BUDIPRATIWI W. S.Farm., M.Sc., Apt. Disusun ol! "lompo# $% %. ). . 0. 2. /.
&INTAN' A(U P +AINA RA-AB NURID NURIDA A(ATI F FITR FITRIA IANA NA (UNU (UNUS SA E&ISA NUR AFRIDA D "ADE" $A(A ". D.
%%))%*%*%**) %%))%*%*%*%* %%))% %%))%*%* *%*%* %*%/ %/ %%)) %%))%* %*%* %*%* %*%1 %1 %%))%*%*%*)* %%))%*%*%*))
BAGIAN FARMASETIKA FAKULTAS FAKULTAS FARMASI UNIERSITAS !EMBER "#
%$I&TU!UAN PRAKTIKUM
Ma!asis3a mampu mm4ormulasi#an s5iaan smisoli5a 5an mn6ta!ui tu7uan 5an sasaran pn66unaan s5iaan trs8ut srta mn6ta!ui 9aluasi an6 5ila#u#an tr!a5ap s5iaan s5iaan smiso smisoli5a li5a a6ar a6ar mmnu mmnu!i !i smua smua spsi4i spsi4i#as #asii mutu mutu aitu aitu aman, aman, 4#ti4, 4#ti4, sta8il sta8il ; scara 4isi#a, #imia, mi#ro8iolo6i, 4arma#olo6i 5an to#si#olo6i< 5an 5apat 5itrima ol! #onsumn. II& DASAR TEORI ).%. "ulit "ulit mrupa#an or6an tu8u! tr8sar 5an mmili#i 8ana# 4un6si pntin6, 5i antarana
a5ala! a5ala! 4un6si 4un6si prot# prot#si, si, trmo trmor6u r6ulas lasi, i, rspon rsponss imun, imun, sintsi sintsiss sna3a sna3a 8io#im 8io#imia, ia, 5an pran pran
s8a6a s8a6aii or6an or6an snsori snsoris. s. Trapi rapi untu# untu# mn6#o mn6#or# r#si si 8r8a6 8r8a6ai ai #lain #lainan an 4un6si 4un6si trs8u trs8utt 5apat 5apat 5ila#u#an 5ila#u#an scara topi#al, topi#al, sistmi#, sistmi#, intralsi, intralsi, atau mn66una mn66una#an #an ra5iasi ra5iasi ultra9iolt ultra9iolt ;Asmara, )*%)<. Trapi topi#al 5i54inisi#an s8a6ai apli#asi o8at 5n6an 4ormulasi trtntu pa5a #ulit an6 8rtu7uan mn6o8ati pna#it #ulit atau pna#it sistmi# an6 8rmani4stasi pa5a #ulit. namun namun #8r! #8r!asil asilann anna a 8r6an 8r6antun tun6 6 pa5a pa5a pma!a pma!aman man #ita #ita mn6n mn6nai ai 4un6si 4un6si sa3ar sa3ar #ulit. #ulit. "un "untu tun6 n6an an utam utaman ana a a5al a5ala! a! ti5a ti5a# # ml ml3a 3ati ti 7alur 7alur mta8 mta8ol olism ism o8at o8at prta prtama ma ; first-pass first-pass metabolism< metabolism< 5i !ati. Trapi topi#al 7u6a 5apat mn6!in5ari risi#o 5an #ti5a#namanan sprti pa5a trapi t rapi an6 5i8ri#an scara intra9na, srta s rta 8r8a6ai !al an6 mmpn6aru!i pnrapan o8at pa5a trapi proral, misalna pru8a!an p, a#ti9itas n=im, 5an pn6oson6an lam8un6. "untun6an lain, aitu #arna pnrapan sistmi# pa5a trapi topi#al 5apat 5ia8ai#an ma#a 4# sampin6 maupun intra#si o8at pa5a trapi topi#al 7aran6 tr7a5i ;Asmara, )*%)<. Ms#ipun 5mi#ian, pn6o8atan topi#al 7u6a mmili#i 8r8a6ai #lma!an misalna: %< 5apat mnim8ul#an iritasi 5an alr6i ;5rmatitis #onta#<, )< prma8ilitas 88rapa o8at mlalui #ulit an6 rlati4 rn5a!, s!in66a ti5a# smua o8at 5apat 5i8ri#an scara topi#al, 5an < tr7a5ina 5naturasi o8at ol! n=im pa5a #ulit ;Asmara, )*%)<. "ulit "ulit tr5iri tr5iri atas lapisan lapisan pi5r pi5rmis mis 5an 5rmis 5rmis.. "ulit, "ulit, trutam trutamaa pi5rm pi5rmis, is, 8rpr 8rpran an pntin6 5alam pnrapan o8at mlalui #ulit. Epi5rmis trsusun ol! #ratinosit, mlanosit, sl &an6 &an6r r!a !ans ns,, 5an 5an sl sl Mr# Mr#l l.. "ra "rati tino nosi sit, t, mru mrupa pa#a #an n sl sl an6 an6 mmi mmili li#i #i #m #mampu ampuan an 8rproli4rasi 5an mn6an5un6 #ratin an6 5iprlu#an s8a6ai pnun7an6 stru#tur intrnal pi5rmis. Tiap lapisan pa5a pi5rmis mn6#sprsi#an #ratin an6 8r85a. "ratinosit an6 matan6 5an mn6alami 5i4rnsiasi !in66a 8ntu#na sma#in pipi! 5an inti slna mn6!ilan6. asil a#!ir 5ari pross 5i4rnsiasi ini a5ala! tr8ntu#na stratum #ornum ;Asmara, )*%)<. Pm8ntu#an stratum #ornum mrupa#an 4un6si an6 san6at pntin6 5ari pi5rmis. Stratum #ornum, atau srin6 5is8ut s8a6ai lapisan tan5u# 8r4un6si mnc6a! tr7a5ina #!ila #!ilan6a n6an n air, air, 5an mnc6 mnc6a! a! pn pnrap rapan an =at > a6n a6n in4#s in4#sii an6 an6 8r8a! 8r8a!a aaa 8a6i 8a6i tu8u!. tu8u!. Stru#turna 5apat 5isama#an 5n6an susunan 8atu 8ata 5an campuran smn, 5n6an #ornosit s8a6ai 8atu 8ata 5an lamla lipi5 8ilar s8a6ai campuran smnna. "ornosit trsusun 5i 8a6ian atas pi5rmis 5an mn6an5un6 protin ;Asmara, ;Asmara, )*%)<. Drmis mrupa#an lapisan an6 8r4un6si mno#on6 pi5rmis. "t8alanna )? mm. Pa5a lapisan trs8ut tr5apat pm8ulu! 5ara!, sara4 5an stru#tur lain, aitu 4oli#l ram8ut, #ln7ar #rin6at, 5an #ln7ar s8um an6 7u6a 8rpran pntin6 5alam pross pnrapan o8at mlalui #ulit ;Asmara, )*%)<. ).) Macam 8ntu# 8ntu# s5iaan s5iaan smi soli5 soli5 %. Salp
Salp Salp a5ala! a5ala! o8at?o8 o8at?o8atan atan an6 an6 5ipru 5ipruntu ntu##a ##an n pma#a pma#aian ian 5iluar 5iluar,, srin6 srin6 #ali #ali 5ipa#ai 5ipa#ai pa5a #ulit 5an mmpunai mmpunai #onsistnsi #onsistnsi an6 pa5at ( Van Duin Duin <. Mnurut FI III pn6rtian salp a5ala! s5iaan stn6a! pa5at an6 mu5a! 5iols#an 5an 5i6una#an s8a6ai o8at luar. Ba!#an o8atna !arus larut atau t5isprsi !omo6n 5alam 5asar salp an6 coco#. S5an6#an mnurut FI I@, salp a5ala! s5iaan smi pa5at 5itu7u#an untu# pma#aian topi#al pa5a #ulit atau slaput ln5ir. Mnurut $DER 5ata stan5art, salp a5ala! s5iaan an6 mn6an5un6 #uran6 5ari )* air 5an mina# mina# 5an l8i! 5ari 2* nilai !i5ro#ar8on, lilin, atau 8asis an6 ssuai 5an 8iasana 5ipa#ai pa5a prmu#aan #ulit> topi#al 5an slaput s laput ln5ir.;Ani4,%CC/< ln5ir.;Ani4,%CC/< Suatu salp, 5imana stn6a! atau l8i! tr5iri 5ari =at =at pa5at , 5inama#an pasta, 7a5i #onsistnsina l8i! #ras. S8ali#na 7i#a salp 8r8ntu# cairan #ntal 5inama#an linimntum. Salp?salp an6 8ana# mn6an5un6 air 5is8ut #rim 5an 5apat 5i6oso##an pa5a sluru! #ilit. Salp ti5a# 8ol! 8au tn6i#. "cuali 5inata#an lain #a5ar 8a!an o8at 5alm salp an6 mn6an5un6 o8at #ras atau o8at nar#oti# a5ala! %* ;Ani4,%CC/<. Salp mrupa#an 8ntu# s5iaan 5n6an #onsistnsi smisoli5a an6 8rmina# 5an pa5a umumna ti5a# mn6an5un6 air 5an mn6an5un6 8a!an a#ti4 an6 5ilarut#an atau 5i5isp 5i5isprsi# rsi#an an # 5alam 5alam suatu suatu pm8a3 pm8a3a. a. Pm8a3 Pm8a3aa atau atau 8asis 8asis salp salp 5i6olo 5i6olon6# n6#an an mn7a5i 0 #lompo#, aitu : 1. Dasar Dasar sale salep p hidro hidrokar karbo bon n Dasar salp ini 5i#nal s8a6ai 5asar salp 8rlma#, misalna 9aslin puti! 5an salp salp puti!. puti!. Salp Salp ini 5ima#s 5ima#su5# u5#an an untu# untu# mmprp mmprpan7 an7an6 an6 #onta# #onta# 8a!an 8a!an o8at o8at 5n6an #ulit 5an 8rtin5a# s8a6ai pm8alut pnutup. Dasar salp !i5ro#ar8on s8a6ai mollint 5an su#ar 5icuci. 2. Dasa Dasarr sal salep ep serap serap Dasar salp ini 5i8a6i mn7a5i ) #lompo#, #lompo# prtama tr5iri atas 5asar salp an6 5apat 8rcampur 5n6an air mm8ntu# mulsi air 5alam mina#. Misalna Misalna : para4in para4in !i5ro4ili# !i5ro4ili# 5an lanolin lanolin an!i5rat. "lompo# "lompo# #5ua #5ua tr5iri atas mulsi mulsi air 5alam mina# an6 5apt 8rcampur 5n6an s7umla! larutan air tam8a!an, misalna lanolin. 3. Dasar Dasar salep salep yang yang dapat dapat dicuci dicuci dengan dengan air air Dasar salp ini mulsi mina# 5alam air antara lain, salp !i5ro4ili# !i5ro4ili# 5an l8i! tpat 5is8ut 5n6an #rim. "untun6an 5ari 5asar salp ini a5ala! 5apat 5incr#an 5n6an air 5an mu5a! mnrap cairan an6 tr7a5i pa5a #lainan 5rmatolo6i. 4. Dasar Dasar sale salep p larut larut dalam dalam air air
Basis ini 7u6a 5is8ut 5asar salp ta# 8rlma#. "untun6an 5asar salp ini a5ala! 5apat 5icuci 5n6an air 5an ti5a# mn6an5un6 8a!an ta# larut 5alam air sprti, para4in, lanolin an!i5rat atau malam. Dalam Dalam pmili pmili!an !an 8asis 8asis salp salp untu# untu# mm4orm mm4ormula ulasi si suatu suatu 8a!an 8a!an a#ti4 a#ti4 mn7a5i mn7a5i s5iaan smisoli5a, !aru mmprtim8an6#an 4a#tor?4a#tor s8a6ai 8ri#ut : %. Si4at i4at pl plpa pasa san n an an6 6 5ii 5iin6 n6in in# #an 5ari 5ari 8a!a 8a!an n o8a o8att an an6 6 a5 a5a 5al 5alam am s5i s5iaa aan n sal salp p ). Si4at plm8a8an an6 5iin6in#an . Tin6#at sta8ilitas 8a!an o8at 0. Fa#t a#tor la lain a an6 8 8r!u8un6an 5n6an pncapaian tu tu7uan 7uan pn6 n6o8ata atan Ms#i Ms#ipu pun n pm8 pm8ua uatan tan salp salp #li #li!a !ata tann nna a san6 san6at at s5 s5r! r!an ana, a, namu namun n srin srin6 6 5i7umpai #su#aran?#su#aran pa5a pm8uatan salp an6 !omo6n tanpa 8inti#? 8inti# atau 8utir? 8utir. Pa5a Pa5a pm pm8uat 8uatan an
sal salp, p,
untu untu# #
mn6 mn6!i !in5 n5ar arii
#su #su#a #ara ran? n?# #su su#a #ara ran n
5ala 5alam m
pm8uatannna 8iasana mn6i#uti praturan pm8uatan pm8uatan salp aitu, %. +at?=at an6 an6 larut 5alam campuran campuran lma# an6 trs5ia, trs5ia, 5ilarut#an 5ilarut#an 5i5alamna 5i5alamna 5an 7i#a prlu 5ila#u#an 5n6an pn6!an6atan. pn6!an6atan. ). +at?=at an6 an6 mu5a! larut 5alam air 7i#a ti5a# 5itntu# 5itntu#an an lain l8i! 5a!ulu 5ilarut#a 5ilarut#an n 5alam air, asal air an6 5i8utu!#an untu# mlarut#anna 5apat 5israp ol! campuran lma# an6 5itntu#an, 8ana#na air an6 5ipa#ai 5i#uran6#an 5ari 7umla! camputan lma# an6 tla! 5itntu#an. . +at?= +at?=at at an6 an6 cu#u cu#up p su#a su#arr laru larutt 5alam 5alam lma lma# # 5ala 5alam m air, air, mula mula?mu ?mula la 5isr 5isr8u 8u# # 5an 5an 5iaa#an 5n6an aa#an B?0*. +at pa5at 5icampur 5n6an stn6a! 8o8ot lma#, an6 7i#a prlu 5icair#an trl8i! 5a!ulu, #mu5ian sisa lma# an6 lain 5itam8a!#an s5i#it 5mi s5i#it. 0. Ba!an?8a!a Ba!an?8a!an n salp an6 5i8uat 5n6an cara 5ill!#an 5ill!#an atau 5icair#an, 5icair#an, ma#a campuran 8a!an?8a!an trs8ut !arus 5ia5u# sampai 5in6in ;Ani4,%CC/<. ;Ani4,%CC/<. ). "rim Mnurut FI III #rim a5ala! s5iaan stn6a! pa5at, 8rupa mulsi mn6an5un6 air ti5a# #uran6 5ari /* 5an 5ima#su5#an untu# pma#aian pma#aian luar. A5a ) tip #rim, tip A>M 5an tip M>A. Sta8ilitas #rim rusa# 7i#a tr6an66u sistm campuranna trutama 5is8a8#an pru8a!an su!u su!u 5an pru8a pru8a!an !an #ompos #omposisi isi 5is8a 5is8a8#a 8#an n pnam8 pnam8a!a a!an n sala! sala! satu 4as scara scara 8rl8 8rl8i!a i!an n ataupu ataupun n campur campuran an ) tip tip #rim #rim 7i#a 7i#a =at pn6m pn6mulsi ulsin naa ti5a# ti5a# trcamp trcampur# ur#an an satu sama lain. lain. Pn6n Pn6ncra cran n #rim #rim !ana !ana 5apat 5apat 5ila#u 5ila#u#an #an 7i#a 7i#a 5i#ta 5i#ta!ui !ui pn6n pn6ncr cr an6 an6 coco# coco# an6 an6 !arus !arus 5ila#u#an t#ni# aspti#. "rim an6 su5a! 5incr#an !arus 5i6una#an 5alam 3a#tu % 8ulan ;Ani4,%CC/<. Mnurut FI I@, #rim a5ala! 8ntu# s5iaan stn6a! pa5at mn6an5un6 % atau l8i! 8a!an o8at trlarut atau tr5isprsi 8a!an 5asar an6 ssuai. Istila! ini scara tra5isional tla! 5i6una#an untu# s5iaan stn6a! pa5at an6 mmpunai #onsistnsi rlati4 cair 5i4ormulasi
s8a6ai mulsi air 5alam mina# atau mina# 5alam air. S#aran6 ini 8atasan trs8ut l8i! 5iara!#an untu# pro5u# an6 tr5iri 5ari mulsi mina# 5alam air atau 5isprs mi#ro #ristal asam?asam lma# atau al#o!ol 8rantai pan7an6 5alam air, an6 5apat 5icuci 5n6an air 5an l8i! 5itu7u#an untu# pn66unaan #osmti#a 5an stti#a. "rim 5apat 7u6a 5i6una#an untu# pm8rian mlalui 9a6ina ;Ani4,%CC/<. "rim mrupa#an o8at an6 5i6una#an s8a6ai o8at luar an6 5iols#an # 8a6ian #ulit 8a5an. O8at O8at luar luar a5ala! a5ala! o8at o8at an6 an6 pma#a pma#aian iann naa ti5a# ti5a# mlalui mlalui mulut mulut,, #ron6 #ron6#on #on6an 6an,, 5an # ara! lam8un6. Mnurut 54inisi trs8ut an6 trmasu# o8at luar a5ala! o8at lu#a, o8at #ulit, o8at !i5un6, o8at mata, o8at tts tlin6a, o8at 3asir, in7#si, 5an lainna ;Ani4,%CC/<. "ualitas 5asar #rim, aitu: %. Sta8il Sta8il,, slama slama masi! 5ipa#ai 5ipa#ai mn6o8a mn6o8ati. ti. Ma#a #rim !arus !arus 88as 88as 5ari 5ari in#opa in#opati8 ti8ilit ilitas, as, sta8il pa5a su!u #amar, 5an #lm8a8an an6 a5a 5alam #amar. ). &una &una#, #, aitu aitu smu smuaa =at =at 5alam 5alam #a5aa #a5aan n !alu !aluss 5an 5an slur sluru! u! pro5u# pro5u# mn7 mn7a5 a5ii luna luna# # 5an 5an !omo6n. . Mu5a Mu5a! ! 5ipa 5ipa#a #ai, i, umum umumn naa #rim #rim tip tip mul mulsi si a5al a5ala! a! an6 an6 pali palin6 n6 mu5a mu5a! ! 5ipa 5ipa#a #aii 5an 5an 5i!ilan6#an 5ari #ulit. 0. Tr5is r5istri8 tri8usi usi mrata, mrata, o8at !arus tr5isp tr5isprsi rsi mrata mrata mlalu mlaluii 5asar 5asar #rim #rim pa5at pa5at atau cair pa5a pn66unaan ;Ani4, %CC/<. %CC/<.
Pn66olon6an "rim
"rim tr5iri 5ari mulsi mina# 5alam air atau 5isprsi mi#ro#ristal asam?asam lma# atau al#o!ol 8rantai pan7an6 5alam air an6 5apat 5icuci 5n6an air 5an l8i! 5itu7u#an untu# pma#aian #osmti#a 5an stti#a. A5a A5a 5ua tip #rim, aitu: %. Tip Tip a>m, a>m, aitu aitu air tr5i tr5ispr sprsi si 5alam 5alam mina mina# # $onto! : col5 cram $ol5 cram a5ala! s5iaan #osmti#a an6 5i6una#an untu# ma#su5 mm8ri#an rasa 5in6in 5an naman pa5a #ulit, s8a6ai #rim pm8rsi!, 8r3arna puti! 5an 88as 5ari 8utiran. $ol5 cram mn6an5un6 mn6an5un6 minral oil 5alam 7umla! 8sar. ). Tip m>a, aitu mina# tr5isprsi 5alam air $onto!: 9anis!in6 cram @anis! nis!in in6 6 cra cram m a5al a5ala! a! s5i s5iaa aan n #osmt smti# i#aa an6 an6 5i6 5i6una# una#an an
untu untu# #
ma#su a#su5 5
mm8rsi!#an, mlm8a8#an 5an s8a6ai alas 85a#. @anis!in6 @anis!in6 cram s8a6ai s 8a6ai plm8a8 ;moisturi=in6< mnin66al#an lapisan 8rmina#>4ilm pa5a #ulit ;Ani4,%CC/<. Pmili!an 8a!an tam8a!an untu# #rim !arus ssuai 5n6an sarat?sarat aitu !arus inrt, sta8il scara 4isi# 5an #imia, #imia, ti5a# mmpn6aru! mmpn6aru!ii 8io9aila8il 8io9aila8ilitas itas 5ari o8at, ti5a# mn7a5i mn7a5i m5ia m5ia prtum prtum8u! 8u!an an 5ari 5ari mi#roo mi#roor6a r6anis nism m pati6 pati6nis nis srta srta mmili# mmili#ii !ar6a !ar6a an6 an6 #onom #onomis. is. Pmili! Pmili!an an =at pn6m pn6muls ulsii !arus !arus 5issu 5issuai# ai#an an 5n6an 5n6an 7nis 7nis 5an si4at si4at #rim #rim an6 an6 5i#! 5i#!n5a n5a#i #i s8a6ai =at pn6mulsi 5apat 5i6una#an mul6i5, lma# 8ulu 5om8a, stasium, ctil alco!ol,
tri trita tano nola lami mini nill stra strara ratt 5an 5an 6olo 6olon6 n6an an sor8 sor8it itol ol,, pol polso sor8 r8at at,, pol polt! t!il iln n alco alco!o !ol, l, sa8un sa8un ;Ani4,%CC/< . Pn66unaan #rim aitu : S8a6ai s5iaan pm8a3a untu# mlin5un6i #ulit. • "mun6#inan 5i6una#an s8a6ai 8arir 4isi#a atau #imia pa5a s5aiaan #rim. • Prtolon6an prtama pa5a 8a!an plm8a8 #!ususna air 5alam mina#. • Pm8rsi!. • Mmpunai 4# molin. • S8a6ai pm8a3a untu# 8a!an?8a!an o8at sprti anastsi local, anti in4lamasi ;NASID • atau #orti#ostroi5 <, !ormon anti 8ioti#, anti 4un6i, atau anti iritasi.
"l8i!an 5an ##uran6an s5iaan #rim "l8i!an s5iaan #rim, aitu: • %. ). . 0. 2. /. . 1. •
Mu5a! mn8ar rata Pra#tis Mu5a! 5i8rsi!#an atau 5icuci $ara #r7a 8rlan6sun6 pa5a 7arin6an stmpat Ti5a# ln6#t trutama tip m>a Mm8ri#an rasa 5in6in ;col5 cram< 8rupa tip a>m Di6una#an s8a6ai #osmti# Ba!an untu# untu# pma#aian topi#al 7umla! an6 5ia8sorpsi 5ia8sorpsi ti5a# cu#up 8racun.
"#uran6an s5iaan #rim, aitu: %. Susa! 5alam pm8uatanna #arna pm8uatan #rim !arus 5alam #a5aan panas. ). 'ampan6 pca! 5is8a8#an 5alam pm8uatan pm8uatan 4ormula ti5a# pas. . Mu5a! Mu5a! #rin6 #rin6 5an mu5a! mu5a! rusa# #!ususn #!ususnaa tip tip a>m #arna #arna tr6an66 tr6an66u u sistm sistm camp campur uran an trut trutam amaa 5is8 5is8a8 a8#a #an n ol! ol! pru pru8a 8a!a !an n su!u su!u 5an 5an pru pru8a 8a!a !an n #omp #ompos osis isii 5is8a8#an pnam8a!an sala! satu 4as scara 8rl8i!an ;Ani4,%CC/< . 'l 'l mrupa#an sstm smi pa5at an6 tr5i5i 5ari suspns an6 5i8uat 5ari parti#l anor6ani# an6 #cil atau mol#ul or6anic an6 8sar, 8s ar, trpntrasi ol! suasana cairan ;Dp#s RI, %CC2<. 'l mrupa mrupa#an #an 4ormu 4ormula la smiso smisoli5 li5 ti5a# ti5a# 8rmin 8rmina# a# an6 an6 5i6uan 5i6uana#a a#an n untu# untu# pma#aian #ulit 8a6ian luar 5an umumna tm8us ca!aa. S5iaan 6l 5i8uat 5n6an mn66una#an 6llin6 a6nt, an6 mrupa#an polimr an6 5i8ntu# 5ari matri# ti6a 5imnsi #arna a5ana 5ra7at cross-linking an6 an6 tin66i atau 8r!u8un6an 5n6an a5ana !i5rasi 5an 5isprsi atau #larutan 5alam plarut. 'llin6 a6nt umumna 5i6una#an 5n6an 5n6an #onsn #onsntras trasii *.2?%* *.2?%*. . 'llin 'llin6 6 a6nt a6nt mm8at mm8atasi asi pr6r pr6ra#a a#an n plaru plarutt 5n6an 5n6an mmran6#a mmran6#ap p plarut plarut s!in66a s!in66a mn6!asil#a mn6!asil#an n pnin6#atan pnin6#atan 9is#ositas. 'l mn6an5un mn6an5un6 6 l8i! 8ana# air 5aripa5a s5iaan salp atau #rim. B8rapa s5iaan 6l mn6an5un6 alco!o alco!oll 5alam 5alam 4ormu 4ormulan lana a.. A5an A5anaa #om8in #om8inasi asi ) plaru plarutt ;air ;air 5an al#o!o al#o!ol< l< s!in6 s!in66a 6a mnin6#at#an #larutan o8at. Alco!ol 7u6a 8r4un6si s8a6ai n!ancr an6 mm8antu mnin6 mnin6#at #at#an #an pntr pntrasi asi o8at o8at #5ala #5alam m #ulit. #ulit. 'l an6 an6 mn6na mn6na5u 5un6 n6 alco!ol alco!ol 5alam 5alam
prsntasi an6 8sar 5apat mon6rin6 scara spontan #ti#a s5iaan 6l 5iapli#asi#an # #ulit srta mm8ri#an snsasi 5in6in ;'i8al5i t al, )**<. 'l 5apat 5apat 8r3ar 8r3arna na 7rni! 7rni! 7i#a 7i#a sluru! sluru! parti# parti#l l pnu pnusun sunn naa trlaru trlarutt 5alam 5alam plarut an6 5is8ut 7u6a 5n6an 6l 4as tun66al s5an6#an 6l an6 #ru! 5an a5ana pr85aan 5isprsi parti#l pnusun 5alam matri# 5is8ut 5n6an 6l 5ua 4as, ttapi umumna 6l 5n6an 3arna 7rni! ;6l 4as tun66al< l8i! 8ana# 5i6una#an ;'i8al5i t al, )**<. 'llin 'llin6 6 a6nt a6nt tr5ir tr5irii 5ari 5ari car8om car8omr r ;5n6a ;5n6an n nama nama 5a6an6 5a6an6 caropo caropols<, ls<, 5ri9a 5ri9at t slulos, poloamrs ;5n6an nama 5a6an6 pluronics< 5an 6um alami sprti acacia atau so5ium al6inat, ant!an, atau tra6acant! ;'i8al5i t al, )**<. 'l 7u6a 7u6a 5apat 5apat 5i#lo 5i#lompo mpo##a ##an n mn7a5 mn7a5ii 6l lipo4i lipo4ili# li# 5an 6l !i5ro4 !i5ro4ili ili#. #. 'l lipo4ili# ;olo6l< mrupa#an 6l 5n6an 8asis an6 tr5iri 5ari para44in cair, politiln atau mina# lma# an6 5itam8a!#an 5n6an silica #oloi5 atau sa8un?sa8un aluminium atau sn6. S5an6#an 6l !i5ri4ili#, 8asisna tr8uat 5ari air, 6lisrol atau propiln 6li#ol an6 5itam8a!#an 5n6an 6llin6 a6nt sprti amilum, turunan slulosa, car8omr 5an turunan ma6nsium?aluminium sili#at ;'aur t al, )**1<. 0. Pa'(a Pasta mrupa#an s5iaan smipa5at ;massa lm8#< an6 mn6an5un6 satu atau l8i! l8i! 8a!an 8a!an o8at o8at an6 an6 5itu7u 5itu7u#an #an untu# untu# pma#ai pma#aian an topical topical.. Biasan Biasana a 5i8uat 5i8uat 5n6an 5n6an mncampur mncampur 8a!an o8at an6 an6 8r8ntu# sr8u# sr8u# 5alam 7umla! 8sar 5n6an 9aslin atau para44in cair atau 5n6an 8a!an 5asar ti5a# 8rlma# an6 5i8uat 5n6an 6lisrol, mucila6 atau sa8un. Di6una#an s8a6ai antisptic atau plin5un6 #ulit. ;Soosilo,%CC2< S5iaan S5iaan pasta pasta sama sama 5n6an 5n6an s5iaan s5iaan salp salp 5ima#su 5ima#su5#a 5#an n untu# untu# pma#ai pma#aian an luar luar pa5a #ulit. Ttapi Ttapi 7u6a mmili#i pr85aan 5n6an s5iaan salp, aitu pa5a s5iaan salp #an5un #an5un6an 6an scara scara umum umum prsn prsntas tas 8a!an 8a!an pa5at pa5at l8i! l8i! s5i#it s5i#it,, s5an6 s5an6#an #an pa5a pa5a pasta pasta prsntas #an5un6an 8a!an pa5at l8i! 8ana#. Slain itu pasta l8i! #ntal 5an l8i! #a#u 5i8an5in6 s5iaan salp. "arna prsntas 8a!an pa5at l8i! tin66i, ma#a scara umum 5aa a8sor8si pasta l8i! 8sar. B8rapa pasta an6 5i6una#an saat ini a5ala! Pasta 'i6i Triamsinilon Astoni5. Prparat anti in4lamasi 5ipa#ai scara topical pa5a mu#osa 5i slaput mulut 5an Pasta +in# O#si5a. Pasta +inc O#si5a 5i8uat 5n6an cara mn66rus 5an mncampur#an )2 masin6 masin6 =in#, amilum 5an 9aslin puti!. Pasta ini mampu mn6a8sor8si air 7au! l8i! 8ai# 5aripa5a Salp +in# O#si5a 5an 5i6una#an s8a6ai astrin6n 5an plin5un6. ;Ansl, %C1C< . ).0 Hi'(amin
istamin istamin a5ala! sna3a normal an6 a5a 5i 5alam 7arin6an tu8u!, tu8u!, aitu pa5a 7arin6an sl mast 5an pr5aran 8aso4il, an6 88rpran tr!a5ap 88rapa 4isiolo6is pntin6. istamin 5i#lura#an 5ari tmpat pn6i#atan ion pa5a pn6i#atan #ompl# !parin?protin 5alam sl mast, s8a6ai !asil ra#si anti6n?anti8o5 anti6n?anti8o5i, i, 8ila a5a ran6san6an ran6san6an sna3a allr6n. allr6n. Sna3a Sna3a ini 5apat 8rupa spora, 58u ruma!, sinar ultra9iolt, cuaca, racun, tripsin, 5an n=im, =at ma#anan, o8at, 5an 88rapa turunan amin. istamin 5apat 5imta8olisis mlalui ra#si o#si5asi, N? mtilasi, 5an asilasi. istamin mnim8ul#an 4# an6 8r9ariasi pa5a 88rapa or6an, antara lain aitu : %. @aso5ilatasi so5ilatasi #apilr #apilr s!in66a s!in66a prma8l prma8l tr!a5ap tr!a5ap prma8l prma8l tr!a5ap tr!a5ap cincin 5an plasma plasma ). . 0. 2. /.
protin s!in66a mn8a8#an sm8a8, sm8a8, rasa 6atal, 5rmatitis, urti#aria. Mran6san6 Mran6san6 s#rsiasam s#rsiasam lam8u lam8un6 n6 s!in66a s!in66a mn8 mn8a8#an a8#an tu#a# tu#a# lam8un6 lam8un6.. Mnin6 Mnin6#at #at#an #an s#rsi s#rsi #ln7 #ln7ar ar Mnin6#at# Mnin6#at#an an s#rsi s#rsi otot otot polos polos 8ron#us 8ron#us 5an usus Mmp Mmprc rcp pat at #r7 #r7aa 7ant 7antun un6 6 Mn6 Mn6!a !am8 m8at at #ontra #ontra#s #sii utrus utrus istamin a5ala! m5iator #imia an6 5i#lura#an pa5a 4nomna alr6i, pn5rita an6
snsiti9 tr!a5ap !istamin atau mu5a! tr#na alr6i 5i#arna#an 7umla! n=im?n=im an6 5apat mrusa# !istamin 5i tu8u!, sprti !istaminass 5an aminoo#si5as, l8i! rn5a! 5ari normal normal.. istam istamin in ti5a# ti5a# 5i6una 5i6una#an #an untu# untu# pn6o8 pn6o8atan atan,, 6aram 6aram 4os4atn 4os4atna a 5i6una 5i6una#an #an untu# untu# mn6ta!ui 8r#uran6na s#rsi asam lam8un6, untu# 5ia6nosis #arsinoma lam8un6 5an untu# control positi4 pa5a u7i alr6i #ulit. M#anism #r7a : istamin 5apat mnim8ul#an 4# 8ila 8rintra#si 5n6an rsptor, !istaminr6i# aitu rsptor %, ), 5n . Intra#si !istamin 5n6an rsptor % mn8a8#an #ontra#si pa5a otot polos usus 5an 8ron#i, 8ron#i, mnin6#at# mnin6#at#an an prma8ilita prma8ilitass 9as#ulr 9as#ulr 5an mnin6#at mnin6#at#an #an s#rsi mus#us, an6 5i!u8un6#an 5n6an pnin6#atan c'MP 5alam sl. Intra#si 5n6an rsptor % 7u6a 5apat mn8a8#an 9aso5ilatasi artri s!in66a prma8l tr!a5ap cairan 5an plasma protin, an6 mn8a8#an mn8a8#an sm8a8, 5rmatitis 5an urti#aria. E4# ini 5i 8lo# ol! anta6onis %. Intra#si !istamin 5n6an rsptor ) 5apat mnin6#at#an s#rsi asam lam8un6 5an #cpatan #r7a 7antun6. Pro5u#si asam lam8un6 5is8a8#an pnurunan c'MP 5alam sl 5an pnin6#atan cAMP. cAMP. Pnin6#atan Pnin6#atan s#rsi asam lam8un6 5apat mn8a8#an 4# tu#a# lam8un6. E4# ini 5i 8lo# ol! anta6onis ). Rspt Rsptor or a5ala! a5ala! rspt rsptor or !istam !istamin in an6 an6 8aru 8aru 5itmu 5itmu#an #an pa5a pa5a ta!un ta!un %C1 %C1 ol! ol! Arran6 5an #a3an?#a3an, trlta# pa5a u7un6 sara4 arin6an otta# 5an 7arin6an pri4r, an6
mn6ontrol sintsis 5an plpasan !istamin, m5iator alr6i lain, pra5an6an. E4# ini 5i 8lo# ol! anta6onis Di4n! Di4n!i5r i5rami amin n $l $l ;8na5 ;8na5rl rl<,m <,mrup rupa#a a#an n anti!i anti!istam stamin in #uat #uat an6 an6 mmpun mmpuna aii 4# s5ati4 s5ati4 5an anti#olinr6i# anti#olinr6i#,Sn ,Sna3a a3a ini 5i6una#an 5i6una#an untu# pn6o8atan pn6o8atan 8r8a6aia ra#si alr6i sprti pruriti#, urti#aria, #=m, 5rmatitis atopi#, r!initis, untu# antipasmo5i# ;anti#olinr6i#<, antimti# 5an o8at 8atu#. Di4n!i5ramin 5ii#at ol! plasma protin 1* ?C1,#a5ar plasma trtin66i 5icapai ) 0 7am stla! pm8rian oral,5n6an 3a#tu paro plasma C 7am. Di4n!i5ramin mrupa#an turunan tr aminoal#il an6 prtama #ali 5i6una#an s8a6ai anta6onis?%. Stu5 Stu5ii !u8u !u8un6 n6an an #uan #uanti titat tati4 i4 turu turuna nan n 5i4 5i4n! n!i5 i5ram ramin in ol! ol! "utt "uttr r 5an 5an ans ansc! c! mnun7u##an 8a!3a si4at lipo4ili# 5an stri# mmpn6aru!i a#ti9itas anti!istamin 5an pn6aru! si4at str# l8i! 5ominan 5i8an5in6 si4at lipo4ili#. Anti!istamin a5ala! o8at an6 5apat mn6uran6i atau mn6!ilan6#an #r7a !istamin 5alam tu8u! mlalui m#anism pn6!am8atan 8rsain6 pa5a sisi rsptor %, ), 5an . Br5as Br5asar# ar#an an !am8at !am8atan an pa5a pa5a rspto rsptorr #!as, #!as, anti!i anti!istam stamin in 5i8a6i 5i8a6i mn7a5 mn7a5ii #lomp #lompo# o# aitu aitu anta6onis?%, anta6onis?), 5an anta6onis? . Anta6onis?% 5i6una#an untu# pn6o8atan 67ala? 67ala a#i8at ra#si alr6i. Anta6onis?) 5i6una#an untu# mn6uran6i s#rsi asam lam8un6 pa5a pn6o8atan pn5rita tu#a# lam8un6. Anta6onis? sampai s#aran6 8lum 5i6una#an untu untu# # pn6 pn6o8 o8ata atan, n, masi masi! ! 5alam 5alam pn pnli liti tian anl8 l8i! i! lan7 lan7ut ut5a 5an n #mu #mun6 n6#i #ina nan n 8r6 8r6un unaa 5ala 5alam m pn6aturan sistm #ar5io9as#ular, pn6o8atan pn6o8atan alr6i 5an #lainan mntal. Anta6o Anta6onis nis % srin6 srin6 pula pula 5is8u 5is8utt anti!i anti!istam stamin in #lasi# #lasi# atau anti!i anti!istam stamin in %,a5a %,a5ala! la! sna3a sna3a an6 5alam #a5ar rn5a! 5aGat mn6!am8at mn6!am8at scara 8rsain6 #r7a !istamin !istamin pa5a 7arin6an an6 mn6an5un6 rsptor %. Pn66unaan mn6uran6i 67ala alr6i #arna musim atau atau cuaca,m cuaca,misal isaln naa ra5an6 ra5an6 slaput slaput ln5r ln5r !i5un6 !i5un6,, 8rsin, 8rsin, 6atal pa5a pa5a mata, mata, !i5un6 !i5un6 5an tn66oro#an, 5an 67ala alr6i pa5a #ulit, sprti pruriti#, urti#aria, #=m, 5an 5rmatitis. Slain itu anta6o anta6onis nis % 7u6a 7u6a 5i6una 5i6una#an #an s8a6a s8a6aii antim antimti# ti#,, antima antima8u# 8u#,, antipa antipar#i r#inso nson, n, anti8a anti8atu# tu#,, s5ati9, antipisi#oti4 5an anastsi stmpat. Anta6onis % #uran6 4#ti4 untu# pn6o8atan asma 8ronc!ial 5an so# ana4ilati#. ana4ilati#. "lompo# "lompo# ini mnim8ul#a mnim8ul#an n 4# potnsial 5n6an alco!ol 5an o8at pn#an sstm sara4 pusat lain. u8un6an stru#tur 5an a#ti4itas anta6onis % a< 'u6us aril an6 8rsi4at lipo4il #mun6#inan mm8ntu# i#atan !i5ro4o8 5n6an i#atan rsptor %. 8< Scara umum untu# mncapai a#ti9itas optimal, atom pa5a N pa5a pa5a u7un6 amin trsir. c< "uartnrisasi 5ari nitro6n rantai sampin6 ti5a# slalu mn6!asil#an sna3a an6 #uran6 4#ti4. 5< Rantai al#il antara atom H 5an N mmpunai a#ti4itas anti!istamin optimal 8ila 7umla! atom $ ) 5an 7ara# antara pusat cincin aromatic 5an N ali4ati# 2 ?/ A < Factor stri# 7u6a mmpn6aru!i a#ti4itas anta6onis %
4< E4# anti!istamin a#an ma#simal 7i#a #5ua cincin aromatic pa5a stru#tur 5i4n!i5ramin ti5a# trlta# pa5a 8i5an6 an6 sama
a. Turunan tr amino al#il Rumus : Ar;Ar?$)< $?O?$)?$)?N;$<)
u8un6an stru#tur 5an a#ti4itas %. Pmasu#an 6u6us $l, Br 5an O$ pa5a posisi pa5a cincin aromatic a#an mnin6#at#an a#ti9itas 5an mnurun#an 4# sampin6. s ampin6. ). Pmasu#an 6u6us $ pa5a posisi p?cincin aromatic 7u6a 5apat mnin6#at#an a#ti9itas ttapi pmasu#an pa5a posisi o? a#an mn6!ilan6#an mn6!ilan6#an 4# anta6onis % 5an a#an mnin6#at#an mnin6#at#an a#ti4itas anti#olinr6i# . Sna3a turunan tr aminoal#il mmpunai a#ti9itas anti#olinr6i# an6 cu#up 8rma#na #arna mmpunai stru#tur mirip 5n6an tr t r aminoal#o!ol, suatu sna3a pm8lo# #olinr6i#.
u8un6an stru#tur anta6onis % turunan str aminoal#o!ol %. Di4n!i5ramin $l, mrupa#an anti!istamin #uat an6 mmpunai 4# s5ati9 5an anti#olonr6i# ). Dimn!i5rinat, a5ala! 6aram an6 tr8ntu# 5ari 5i4n!i5ramin 5an 1?#loroto4ilin. . "ar8ino#samin malat, mn6an5un6 satu atom $ asimtri# an6 mn6i#at ) cincin aromati#. 0. "lmastin 4umarat, mrupa#an anta6onis % #uat 5n6an masa #r7a pan7an6. 2. Pipirin!i5rinat
8. Turunan Turunan tiln5iamin Rumus umum J Ar;ArK
u8un6an stru#tur anta6onis % turunan tiln 5ia min %. Triplnamain $l, mmpunai4# mmpunai4# anti!istamin anti!ista min s8an5in6 5n6an 5u4n!i5ramin 5n6an 4# sampin6 l8i! rn5a!. ). Anta=olin $l, mmpunai mmpunai a#ti9itas anti!istamin l8i! rn5a! 5i8an5in6 turuan tiln5iamin tiln5iamin lain. . M8!i5rolin na4a5isilat, stru#turna mn6an5un6 rantai sampin6 amiopropil 5alam sstm !trosi#li# #ar8olin 5an 8rsi4at #a#u.
c. Turunan al#il amin Rumus umum J Ar ;ArK<$?$)?$)?N;$<) ;ArK <$?$)?$)?N;$<) Mrupa#an anti!istamin 5n6an in5#s trapti# cu#up 8ai# 5n6an 4# sampin6 5an to#sisitasna san6at rn5a!.
u8un6an stru#tur anta6onis % 5n6an turunan al#il amin %. Fniramin malat, mrupa#an turunan al#il amin an6 mmunai 4# anti!istamin % trn5a!. ). $TM, mrupa#an anti!istamin % an6 popular 5an 8ana# 5i6una#an 5alam s5iaan #om8inasi. . Dimtin5n malat, a#ti4 5alam 8ntu# isomr l9o. 5. Turunan pipra=in Turunan ini mmunai 4# anti!istamin s5an6 5n6an a3al #r7a lam8at 5an masa #r7ana rlati9 pan7an6
u8un6an stru#tur anta6onis % turunan pipra=in %. omo#lorsi#li=in, mmpunai spctrum #r7a luas, mrupa#an anta6onis an6 #uat tr!a5ap !istamin srta 5apat mm8lo# #r7a 8ra5#inin 5an SRS?a ). i5ro#si=in, 5apat mn#an a#ti9itas trtntu su8#orti#al sstm sara4 pusat. . O#satomi5, mrupa#an antialr6i 8aru an6 4#ti4 tr!a5ap 8r8a6ai ra#si alr!i, m#anismna mn#an pn6luaran m5iator #imia 5ari sl mast, s!in66a 5apat mn6!am8at 4#na.
. Turunan 4notia=in Slain mmpunai 4# anti!istamin, 6olon6an ini 7u6a mmpunai a#ti9itas tranLuili=r, srta 5apat mn6a5a#an potnsiasi 5n6an o8at anal6sic 5an s5ati9.
u8u6an stru#tur anta6onis % turunan 4nontia=in %. Promta=in, mrupa#an anti!istamin % 5n6an a#ti9itas cu#upan 5n6an masa #r7a pan7an6. ). Mt5ila=in . M#uita=in. Anta6onis % an6 #uat 5n6an masa #r7a pan7an6 5an 5i6una#an untu# mmpr8ai#i 67ala alr6i 0. O#somma=in, m#anismna sama sprti m#uita=in 2. Pi=oti4n !5ro6n 4umarat, srin6 5i6una#an s8a6ai pran6san6 na4su ma#an.
)< Anta6onis ) A5ala! sna3a an6 scara 8rsain6 mn6!am8at intra#si !istamin 5n6an rsptor !) s!in66a 5apat mn!am8at asam lam8un6.
M#anism #r7a J Mmunai stru#tur srupa 5n6an !istamin aitu mn6an5un6 cincin imi5a=ol, ttapi an6 mm85a#an a5ala! pan7an6 6u6us rantai sampin6na. S#rsi asam lam8un6 5ipn6aru!i ol! !istamin, 6astrin, 5an astil#olin, anta6onis ) mn6!am8at scara lan6sun6 #r7a !stamin pa5a s#rsi asam lam8un6 5an mn6!am8at #r7a potnsial !istamin pa5a s#rsi asam an6 5iran6san6 ol! 6astrin atau astil#olin, s!in66a !istamin mmpunai 4i#asi intrinsic 5an 4i#asi potnsial, s5an6 6astrin 5an atil#olin !ana mmpunai 4i#asi potnsial u8un6an stru#tur 5an a#ti9itas a. Mo5i4i#asi pa5a cincin $incin imi5a=ol 5apat mm8ntu# ) tautomr aitu J N? 5an N?. 8ntu# N? l8i! 5ominan 5an 5iprlu#an untu# a#ti9itas anta6onis ) 5an mmpunai a#ti4itas 2 #ali l8i! #uat 5aripa5a N? 8. Mo5i4i#asi pa5a rntai sampin6 Untu# a#ti9itas optimal cincin !arus trpisa! 5ari 6u6us N ol! 0 atom $ atau #i9alnna. Pmn5#an rantai 5apat mnurun#an a#ti9itas anta6onis ), s5an6#an pnam8a!an pan7an6 pa5a mtiln 5apt mnin6#at#an anta6onis ). Pn6antian Pn6antian % 6u6us mtiln pa5a rantai sampin6 5n6an isostri#tiotr ma#a 5apat mnin6#at#an a#ti9itas anta6onis. c. Mo5i4i#asi pa5a 6u6us N Pn66antian 6u6us amino rantai sampin6 5n6an 6u6us 6uani5in an6 8rsi4at 8asa #uat ma#a a#an mn6!asil#an 4# anta6onis ) lma! 5an masi! 8rsi4at parsial a6onis. Pn66antian 6u6us 6uani5in an6 8rmuatan positi4 5n6an 6u6us tiorura an6 ti5a# 8rmuatan atau ti5a# trionisasi pa5a p tu8u! 5an 8rsi4at polar srta mai! mm8ntu# i#atan !5ro6n ma#a a#an mn6!ilan6#an 4# a6onis 5an mm8ri#an 4# 4 # anta6onis !) %** l8i! #uat 5i8an5in6 N?. Bri#ut a5ala! ma#ro rut o8at 8rpntrasi # 5alam #ulit 8srta pn6o8atanna ;Barr,%C1< ;Barr,%C1< Rute Penetrasi
Ba ian ian "ul "ulit it Permukaan
Stratum Korneum iable !pidermis ASirkulasi "ermis enda es
Obat larut, berdifusi dan lepas dari basis Transpi5rmal
Partisi/difusi
Transa apn5a6al
stratum korneum %er#adi %er#adi partisi/difusi di iable epidermis Per Pe Partisi $nit r inda&a ind/a&an difusi n ke ke disirk sdermis irkula ulasi si Kelen elen ar
Pengobatan 1. Repelan 2. An Anti timi mikr krob oba/ a/a a ntifungi 3. Kosmetik etik 4. Pelin el un 1. ! mind old ieung ng 2. Kera eratos tosis 1. "epil epilat ator orii 2. An Anti tipr pres espi pirr an 3. !'fol folien 4. An Anti tibi biot otik ik// Antifungi
1. Antiin(am asi 2. Anestesi 3. An Anti tipr prur urit itis is 4. Anti& nti&is ista tam m 1. Pat+& in 2. itr itrogli oglis ser ). P$A *
Di4n!i5ramin an6 mrupa#an o8at anti!istamin 5itu7u#an untu# 8#r7a 5i 5rmis. Di4n!i5ramin an6 5i8uat 8rsi4at mina# 5alam air, s!in66a #an5un6an airna 8ana#. Untu# itu m#anismna m#anismna a5ala! intraslulr intraslulr ;mnm8us ;mnm8us sl<. "ti#a "ti#a #rim 5iols#an pa5a #ulit, #ulit, ma#a a#an mn8a8#an cornost s3llin6 s!in66a o8atna a#an mu5a! mnm8s cornost 5an sampai # 5rmis s!in66a mnim8ul#an 4#.
).0. Prsaratan Mutu S5iaan Farmasi S5iaa S5iaan n !arus !arus mmnu mmnu!i !i prs prsarat aratan an mutu mutu an6 an6 stara stara 5n6an 5n6an #tnt #tntuan uan USP 5an mmpr!ati#an pn5a4taran #ritria o8at?o8at 7a5i Dpartmn "s!atan RI. %. Aman Aman mrupa#an sala! satu prsaratan mutu suatu s5iaan an6 ti5a# to#si# 5an ti5a# tr#ontaminasi atau 5apat 5iarti#an s5iaan an6 #ita 8uat !arus aman s5iaan 4isiolo6is maupun psi#olo6is 5an 5apat mminimalisir suatu 4# sampin6 !in66a ti5a# l8i! to#si# 8ai# 5ari 8a!an a#ti4 maupun 8a!an tam8a!an an6 8lum 5i4ormulasi. Ba!an s5iaan 4armasi mrupa#an suatu sna3a #imia am6 mmpunai #ara#tristi# 4isi#a, #imia an6 an6
mmpu mpun nai ai
#ara #ara#t #tr ris isti ti# #
4isi 4isi#a #a,,
#imi #imiaa
an6 an6
8r! 8r!u8 u8un un6a 6an n
5n6 5n6an an
4# 4#
4arma#olo6i 4arma#olo6is.Pru8 s.Pru8a!an a!an s5i#it s5i#it sa7a pa5a #ara#tristi# #ara#tristi# trs8ut, trs8ut, 5apat mn8a8#a mn8a8#an n pru8a!an 4arma#o#inti# suatu sna3a. Suatu s5iaan 5apat 5i#ata#an aman 8ila #a5ar 8a!an a#ti4 5alam 8atas an6 5ittap#an. ). E4#ti4 E4#ti E4#ti44 5apat 5apat 5iarti# 5iarti#an an s8a6a s8a6aii 5alam 5alam 7umla! 7umla! #cil #cil mmpun mmpuna aii 4# an6 an6 optimal. -umla! atau 5osis pma#aian s#ali pa#ai, s!ari 5an slama pn6o8atan ;% #uru #urun n 3a#t 3a#tu< u< !aru !aruss mamp mampu u untu untu# # mnc mncap apai ai rsp rspto torr 5an 5an mmi mmili li#i #i 4# 4# an6 an6 5i#!n5a#i
S5iaan 4#ti4 a5ala! s5iaan 8ila 5i6una#an mnurut aturan an6 5isaran#an 5n6an 5n6an aturan pa#ai pa#ai mn6!asil#an mn6!asil#an 4# 4arma#olo6i 4arma#olo6i an6 an6 optimal untu# tiap tiap 8ntu# s5iaan 5n6an 4# sampin6 an6 an6 minimal ;U! ; U! "##$ p.34< p.34 < . Sta8 Sta8il ilit itas as Fisi Fisi#a #a Si4at si4at 4isi#a sprti or6anolptis, #sra6aman, #larutan 5an 9is#ositas ti5a# 8ru8a! ;U! ;U! "##$ p.1%&3< p.1%&3 < B- % 6>m&. 0. Sta8il Sta8ilita itass "imia "imia Scara #imia inrt s!in66a ti5a# mnim8ul#an pru8a!an 3arna, p, 5an 8ntu# s5iaan ;U! ;U! ""## ' 1%&3< 1%&3 < 2. Sta8il Sta8ilita itass Mi#ro8 Mi#ro8iol iolo6 o6ii Ti5a# Ti5a# 5itmu 5itmu#an #an prtum prtum8u! 8u!an an mi#roo mi#roor6 r6anis anism m slama slama 3a#tu 3a#tu 5ar. 5ar. -i#a -i#a mn6an5un6 prsr9ati4 !arus ttap 4#ti4 slama 3a#tu 5ar Mi#roor6anism an6 ti5a# 8ol! 5itmu#an pa5a s5iaan : almonella spp$ . )oli$ ntrobacter spp.$ !. aeruginosa$ )lostridium spp.$ )andida albicans ; *achman$ p 4+,<. 4+,<. Ti5a# i5a# 5it 5itmu mu#a #an n
prtu prtum8 m8u! u!an an
mi#r mi#roo oor6 r6an anism ism
slam slamaa
3a#t 3a#tu u
5ar 5ar..
Mi#roor6anism an6 ti5a# 8ol! 5itmu#an pa5a s5iaan : almonella spp.J spp. J .coli nterobacter spp. !. !.aureginosa )lostridium spp. spp. )andida albicans /. Sta8ilitas Sta8ilitas To#si#o To#si#olo6i lo6i Pa5a pnimpanan maupun pma#aian ti5a# 8ol! a5a #nai#an to#sisitas ;U! ""##$ p.1%&3< p.1%&3 < . Sta8il Sta8ilita itass Farma# Farma#olo olo6i 6i Slama pnimpanan 5an pma#aian 4# traputi#na !arus ttap sama ;U! "##$ p. 1%&3<. 1%&3 <. 1. Dapat apat Dit Ditri rima ma Mmpunai stti#a, pnampilan, 8ntu# an6 8ai# srta mnari# s!in66a mncipta#an rasa naman pa5a saat sa at pn66unaan ; USP HII, p. %0/ %0<
III& STUDI PRAFORMULASI BAHAN AKTIF Ta8l Ta8l %, asil Stu5i Pusta#a Ba!an A#ti4
NO.
Ba!an A#ti4 A#ti4
%. A=la =last stin in !i5ro#lori5a
E4# Utama
E4#
S8a6ai
Sampin6 # Fisi# # "imia Iritasi #ulit, #ulit, &arut 5lm 0* 5osis sis
anti anti!i !isam samin in
!% mn8a8#
8lo#r.
an
5i6una#an
#mra!an
sca scara ra
top topi#al i#al
untu#
trapi
r!initis
5an
#on7n6ti9itis ;mar ;marti tin5 n5al al, , ). Astmi=ol
"ara#tristi
2/1< S8a6ai s5asi
"ara#tristi
air, 5!i5rat 8ra5a
#ulit al#o!ol al#o!ol 5an 5isistmi# 5i#loromta 7i#a na ;martin5al, p 2/1<
scara intranasal. ;martin5al, p 2/1<
p
non? Iritasi #ulit, #ulit, Sr8u#
mn8a8# puti!, "larutan: anti!istamin, an #ulit ti5a ti5a# # laru larutt ti5a ti5a# # mmi mmili# li#ii #mra!an, air, larut 4# s5ati4 5an 6atal 6atal. 5alam antimus#arini#. al#o!ol, 5i6una#an untu# mu5a! larut r!initis, 5alam mtil
5i8ri
Si4at lain
urti#aria. Mta Mta8o 8oli litt 5ari 5ari
al#o!ol al#o!ol 5an a#ti a#ti4 4
5i#loromta
astmi= astmi=ol ol
na ;martin5al,
5i6una#an s8a6ai
%?
p 2/<
. Dip! Dip!n n!i !i5r 5raa
8lo#r ;marti5l,p 2/< S8a6ai
min 0. Broma=in
anti!istamin S8a6ai
Iritasi #ulit, #ulit, "larutan:
5roc!lori5
ant!i!istamin
mn8a8#
Nama
5an
an
antimus#arini#
#mra!an
lain
8romo5ip!n !i5ramin !i5ro#lori5a
5n6an
#ulit air;%:%<,
4#
5i6una#an untu#
Anal Analsis sis o4 Dru6s
5alam al#o!ol5an
s5ati4. Biasana
an5
Poisons<
Prparasina ti5a#
8ol!
trlalu
lama
#arna 8auna 8auna 5apat
#loro4rom;%
mn8a8#an
:)<, :)<, %:2 %:2** **
pin6san ;martin ;martin5al 5al, , p
5alam 5alam tr tr,,
mn6atasi mn6atasi 8atu# 5an 5mam ;mar ;marti tin5 n5al al, ,
larut larut 5alam 5alam
p#a 1,/ ;$lar#s
2/C<
%:% isopropil
p
al#o!ol,
2/C<
ti5a ti5a# #
laru larutt
5alam prtolum ;martin5al, 2
Di4n!i5rami
S8a6ai
n $l
ant!i!istamin
Iritasi #ulit, ruam?ruam,
p 2/C< Pmrian:
p 0? /
Dip!n!5ram
puti! ti5a#
pa5a 2
in
larutan air. T%>) ),0?
mn6!am8at
6atal?6atal, 8r8au, rasa ;martin5al, antimus#arini#. pait, 5isrtai p 2< 5i6una#an untu# rasa t8al "larutan : mn6ats mn6atsii 67ala 67ala Mu5a! larut alr6i alr6i trmasu# trmasu# 5alam air, urti rti#aria ria 5an 5alam an6io5ma, tanol r!initis 5an ;C2
C, 7am A8sor8sin a 5ipn6aru!i ol! 4irst? pass mta8olism a. BM :
sito#rom P02* ison=im $(P)D/ an6 i#ut 8rtan66un6 7a3a8 atas mta8olism 88rapa o8at 8ta 8loc#rs
#ulit #ulit prurit pruritus. us.
san6at su#ar )C%,1)
trmasu#
7u6a 5i6una#an
larut 5alam
mtoprolol 5an
s8a6ai
tr P, a6a#
antimti#
su#ar larut
9nla4ain
5alam
5alam
pn6o8atan
aston P.
anti5prsan. ;martin ;martin5al 5al, , p
mual munta!. ;mar ;marti tin5 n5al al, ,
;martin5al, p 2<
2<
5an
"larutan &arut %:%
p
5alam air,
2<
%:) 5alam t!anol, %:2* aston, %:) #loro4orm ;$lar#s Analsis o4 Dru6s an5
/
Dipnn5ram
S8a6ai
in Toclas
anti!istamin
sr8u#
aitu 8lo#r? )
!alus puti!,
rsptor
ti5a#
;mar ;marti tin5 n5al al, , 2/<
Iritasi #ulit,
Poisons< Pmrian:
p
8r8au, rasa pait 5ii#uti rasa t8al. "larutan : su#ar larut 5alam air, mu5a! larut 5alam tanol ;C/
p .%?./ ;8rit!is p!ramacopo ia, p %CC<
;< &arut 5alam %:) tanol, %:) #loro4orm, larut 5alam 8n=n ;$lar#s Analsis o4 Dru6s an5 Poisons<
Ba!an a#ti4 an6 trpili! aitu Di)henhidramin Hidroklorida Hidroklorida In5i#asi trapti# an6 5iin6in#an aitu mn6atasi 6atal?6atal pa5a #ulit, 8ian6 #rin6at, 6i6itan sran66a, a. Alasan pmili!an pmili!an 8a!an a#ti4 5ip!n!i5 5ip!n!i5ramin ramin !i5o#lori5a !i5o#lori5a Ba!an Ba!an a#ti4 a#ti4 an6 an6 5i6una 5i6una#an #an a5ala! a5ala! 5i4n! 5i4n!i5r i5rami amin n i5ro# i5ro#lor lori5a i5a 5n6an 5n6an alasan alasan s8a6a s8a6aii 8ri#ut: %. D!ip D!ip! !n n!i5 !i5ram ramin
!i5 !i5ro# ro#lori lori5a 5a
mmil mili# i#ii
in5 in5i#as i#asii
an6 an6
ssu ssuai ai
s8a s8a6a 6aii
ant!i!istamin 8lo#r !%?rsptor ;mn6atasi 6atal?6atal pa5a #ulit, 8ian6 #rin6at, 6i6itan sran66a< 5i 8an5in6#an 5n6an anti!istamin a nti!istamin lainna. Ant!i!istamin laina aitu: Astmi=ol ti5a# 5apat 5i6una#an #arna mta8olit a#ti4na aitu norastmi=ol s8a6ai 8lo#r %?rsptor. Broma=in !i5ro#lori5a s8a6ai ant!i!istamin untu# 8atu# 5an 5mam Dip!n5ram Dip!n5ramin in toclas toclas turunan turunan 5ari 5!ip!n!i5 5!ip!n!i5ramin ramin an6 mn6!am8at mn6!am8at rsptor rsptor ) 8lo#r ). E4# E4# sampin sampin6 6 an6 an6 5itim8 5itim8ul# ul#an an 5ari 5ari 5i4n! 5i4n!i5r i5rami amin n !i5ro# !i5ro#lor lori5a i5a palin6 palin6 #cil #cil 5i8an5in6 5i8an5in6 6olon6an 5i4n!i5ramin 5i4n!i5ramin lainna lainna aitu !ana snsitisasi snsitisasi an6 !ana 5ialam 5ialamii ol! ol! pasin pasin an6 an6 mmili# mmili#ii tin6#a tin6#att #sns #snsiti4 iti4ita itasan san #ulit #ulit an6 an6 tin66i tin66i tr!a5ap 5i4n!i5ramin !i5ro#lori5a. . Di4n!i Di4n!i5ra 5ramin min !i5ro#lo !i5ro#lori5 ri5aa mmili# mmili#ii 4# traput traputi# i# an6 an6 l8i! l8i! potn potn tr!a5a tr!a5ap p anti alr6i 5i8an5in6#an 6olon6an 5i4n!i5ramin an6 lain #arna mmpunai a#ti4itas anti alr6i an6 l8i! 8ana# 5i8an5in6 6olon6an ant!i!istamin laina 8. Tar6t Tar6t or6an an6 an6 5itu7u
Di4n!i5ramin !i5ro#lori5a 8#r7a s8a6ai anti!istamin ;% 8loc#r< s!in66a =at ini a#an 8#r7a pa5a rsptor % an6 a5a 5i #ulit. Ol! #arna itu, or6an an6 5itu7u untu# s5iaan ini a5ala! 5rmis 5imana sl mast 5an rsptor % a5a 5i 5rmis #ulit. c. Tu7uan trapi: lo#al 5. Bntu# s5iaan an6 5ipili! : #rim ;tip o>3< . Alasan: ? #larutan 5i4n!i5ramin !i5ro#lori5a palin6 8sar 5alam air s!in66a s5iaan an6 5ipili! a5ala! #rim an6 8rtip o>3, 5imana 5imana tr5iri 5ari s8a6ian 8sar air. ? 5ipili! #rim #arna slain tr5iri 5ari air an6 mrupa#an 4as luar, 7u6a tr5iri 5ari 4as mina# an6 8r4un6si s8a6ai o#lusi4 #arna a#an mnutupi #ulit 5an mn6!am8at air untu# mn6uap, mm8uat sl pi5rmis mluna# s!in66a o8at 5apat masu# # 5alam !in66a mnm8us pi5rmis 5an mncapai or6an tar6t aitu rsptor !istamin an6 a5a 5i 5rmis. ? #rim mmili#i 9is#ositas an6 ti5a# trlalu #ntal 5an 8ntu#na pun ti5a# trlalu #ras 5an pa5at sprti salp,s!in66a #rim l8i! mu5a! 5iols#an 5an mmili#i 5aa s8ar an6 l8i! 8ai#. al ini mn8a8#an o8at trs8ar l8i! mrata pa5a prmu#aan #ulit. ? s5iaan #rim l8i! 8ana# 5i6una#an s!in66a a#an l8i! 4amiliar 5n6an masara#at. ? s5iaan #rim mmili#i si4at s8a6ai mollint 5i8an5in6 5n6an 6l 5an salp 4. Dosis 5an pr!itun6anna Ta#aran Ta#aran >5osis =at a#ti4 • Diam8il 5ari pusta#a: %< an>58oo# an>58oo# o4 P!armacuti P!armacutical cal Manu4acturin Manu4acturin6 6 Formulation: Formulation: Smisoli5 Smisoli5 Pro5uct Pro5uct ;!al 2/< Sal Salp p 5i4 5i4n! n!i5 i5ra rami min n !i5r !i5ro# o#lo lori ri5a 5a 5an 5an +inc +inc asta astatt mn6 mn6an an5u 5un6 n6 5i4n 5i4n!i !i5r 5ram amin in !i5r !i5ro# o#lo lori ri5a 5a % 5an 5an =inc =inc asta astatt *,% *,% untu untu# # 4orm 4ormul ulasi asi #st #stra ra 5i4 5i4n! n!i5 i5ra rami min n !i5ro#lori5a ) 5an =inc astat *,%. )< Martin5 Martin5al al T! T! $ompl $omplt t Dru6 R4 R4rn rnc c /t! E5ition ;!al 2?21< Pa5a s5iaan topi#al 8iasana mn6an5un6 %?) < Int Intrna rnational -ournal o4 D9lopmnt o4 N3 Topical Dip!n!5rami amin 5ro 5roc!lo c!lori5 ri5a: a: In @itro itro Prlim Prlimina inar r Stu5i Stu5iss 8 @anna Sanna, Sanna, t al. Pn66u Pn66unaa naan n 5i4n!i5ramin !i5ro#lori5a untu# topi#al s8a6ai antialr6i 5n6an #onsntrasi s8sar ). S!in66a 5ipa#ai #onsntrasi 5i4n!i5ramin !i5ro#lori5a s8sar %. •
Pr!itun6an 5an alasan 8o8ot tiap #masan Dalam s#ali pa#ai #rim #uran6 l8i! 5i6una#an )**?**m6 Dalam s!ari 5i6una#an #ali s!ari,7a5i 5alam s!ari 5i8utu!#an )**m6?**m6 /**m6?C**m6 )**m6?**m6 0 1**m6?%)**m6 -i#a pma#aianna 5alam ) min66u 5i8utu!#an #rim s8ana# /**m6?%)**m6 /**m6?%)**m6 %0 !ari 10**m6?%/1**m6 10**m6?%/1**m6 Dipili! pn66unaan #rim 0 s!ari, s!in66a 5i8uat #rim )* 6 5alam tiap #masan. •
I& I& EALUASI EALUASI PRODUK REFEREN
Benadr*l + ,ream - "om "omposi posisi si : Di4 Di4n n!i5 !i5ram ramin !i5 !i5ro ro# #lori lori5 5a ) 8>8, 8>8,al al# #o!ol, !ol, para para8 8n, n, pol poli iti til ln n -
6li#ol,air, In5i#asi
-
sran66a,tr8a#ar sinar mata!ari rin6an,poison i9 , atau iritasi #ulit rin6an . "ontra "ontrain5 in5i#a i#asi si : cacar cacar,, campa# campa#,, #ulit #ulit trlu# trlu#a,a a,ara ra #ulit #ulit an6 an6 luas. luas. Dosis : ols#an pa5a #ulit an6 sa#it #ali s!ari "masan : * 6ram
: 4 4#ti4 un untu# m mn6o8ati 6at 6atal #u #ulit #a #arna ra ra#si al alr6i, 6i 6i6itan
;!ttp:>>333.8na5rl.ca>topical?rli4?m5icin>itc!?cram !ttp:>>333.8na5rl.ca>topical?rli4?m5icin>itc!?cram<<
-aladr* krim .)fi/er0 - "omposis sisi : Di4n 4n!ir5amin !i5ro#lori5a %,#alami amin 1 - In5i#asi : Mn6atasi 6atal?6atal 5is8a8#an 6i6itan -
sran66a,8ian6
#rin6at, alat #osmti# atau iritasi lainna Dosis : Ols#an ?0 #ali s!ari pa5a 8a6ian #ulit an6 sa#it "masan : %%2ml
;ISO In5onsia 9ol 02,!al 1%<
An(i i(-h -ream .Difenhidramin H,l1 /ink a'e(a(0 -ream GNoP!arm $o., &t5.Q -
"omposis sisi
: Di4 Di4n!i5ramin $l $l ), ), =in =in# as astat *.% *.%, #ar #ar8omr C0* C0*, ct ctl
alco!o alco!ol, l, 6lisri 6lisrin, n, 6lisri 6lisrill monos monosta tarat, rat, para4in para4in,m ,mtil tilpar para8n a8n,, mirist miristoil oil>pa >palmi lmitoi toill oostarami5>
arac!ami5
MEA,
PE'?%2
6lisril
starat,
asam
-
starat,propilpara8n, aLua5st. In5i#asi : Mn6uran6i 6atal 5an rasa s a# a#it an6 5is8a8#an 6i6itan
-
sran66a, iritasi #ulit rin6an 5an ruam a#i8at alr6i tanaman 8racun sprti oa#. "ont "ontra rain in5i 5i#a #asi si : Ti5a Ti5a# # 8ol! 8ol! 5i6un 5i6una# a#an an untu untu# # pn5ri pn5rita ta cacar cacar air atau campa campa#, #, ti5a# 8ol! 5i6una#an 5i6una#an 5is#itar mulut, pa5a 5ara! an6 luas 5ari tu8u! an6 mn6alami poison i9, #ulit tr8a#ar sinar mata!ari,#ulit rusa#, #ulit mlpu! 8rair.
-
"masan
: %** 6ram
;!ttp:>>5ailm5.nlm.ni!.6o9<
,alame- "om "omposi posisi si - In5i#asi
: Di4 Di4n n!i !i5 5ram ramin $& $& %, cala calami min n 1, 1, #am #am4r 4r *,% *,%, , al# al#o!ol o!ol ) : Mn Mn6o8ati 6an 6an66uan pa5 pa5a #ul #ulit #ar #arna tr tri# ma mata!ari, 8ia 8ian6
#rin6at, #rin6at, 6atal #arna #arna 6i6itan 6i6itan sran66a,p sran66a,pma#ai ma#aian an #osmti#a,a #osmti#a,alr6i lr6i 5an 6an66uan 6an66uan -
#cil lain pa5a #ulit. Dosis : Ols#an pa5a prmu#aan #ulit an6 8rsi! 5an #rin6 ?0 #ali
s!ari - "masan : 8otol %** ml ;ISO 9ol 02, !al 1%< ,alare2 - "omposisi : 5i4n!i5ramin $& %,calamin 1,#am4r *,% - In5i#asi : alr6i #ulit,8ian6 #rin6at ;ISO 9ol 02, !al 1%<
,aladin Lo(ion - "omposisi : Di4n!i5ramin $l ), $alamin 2, +inc O5 O5 %*, 'lisrin %*,
5an c!ampora L.s : Mn6 Mn6o8 o8at atii rasa rasa 6ata 6atall #ar #arna na 8ian6 ian6 #ri #rin6 n6at at,, u5ara 5ara pan panas, as, 6i6it i6itan an
-
In5 In5i#as i#asii
-
sran66a. Dosis Dosis :Ols# :Ols#an an pa5a pa5a 5ara! 5ara! an6 an6 tr#na tr#na alr6i alr6i atau 6atal 6atal 6atal 6atal s!ari. "ma "masa san n : &ot &otio ion n /* /* ml ml ;ISO 9ol 02, !al 1%<
-
& S3'3nan Form3la dan Kom)o'i'i Bahan *an4 Diren-anakan R> Di4n!i5ramin $l *,0 6 Nipa6in *,**) 6 Nipasol *,**) 6 Propiln 6li#ol %,C 6 ALua rosa *,0 ml asam starat ), 6 $ra al8a *,/ 6 @aslin al8a %,0/ 6 TEA *,) 6 ALua5s %),2 ml
No. % 0 2 / 1 C %* %%
Ba!an Di4n!i5ramin $l Nipa6in Nipasol Propiln 6li#ol ALua rosa Asam starat $ra al8a
Fun6si Ba!an a#ti4 Pn6a3t Pn6a3t Plarut $ori6n o5oris Emulsi4in6 a6nt Mnin6#at#an
-umla! ;< ) *,% *,% C,2 ) %,/2 %,1
S#ala )* 6 *,0 6 *,**) 6 *,**) 6 %,C 6 *,0 ml ), 6 *,/ 6
@aslin al8a TEA ALua5st
#onsistnsi #rim Emolint Emulsi4in6 a6nt plarut
, %,2 /),2
%,0/ 6 *,) 6 %),2 ml
Stan5a Stan5arr
9anis! 9anis!in6 in6
-umla! 5alam
cram Asam starat $ra al8i @aslin al8i TEA Propiln 6li#ol aLua5st PERHITUNGAN 5 •
Difenhidramin H,l
%** 6 ;6< %2 ) 1 %,2 1 /2,2
5ua #ali #ali
•
Ni)a4in
•
Ni)a'ol
•
Pro)ilen 4likol
•
A63a ro'ae
•
,era al7a
•
a'elin al7a
•
TEA
•
A63ade'
I& !eni' dan Bahan Tam7ahan dalam Form3la a& A'am S(eara( .HPE1 89:0 Pmria rian :=at pa5at, at, #ras mn6 n6#ila ilat, mnun7u##an susu susun nan !a8lur puti! atau
#unin6 pucat, mirip lma# lilin. Titi# &8ur
:/C?*
"la "laru ruta tan n
: &aru arut 5ala 5alam m 8n= n=na na,, #ar8 #ar8o on ttr ttra# a#lo lori ri5a 5a,, #loro loro4o 4orm rm 5an 5an tr tr,, laru larutt
Pn66u Pn66unaa naan n
5alam t!anol, !#sana 5an propiln 6li#ol, ta# larut air. : Emuls Emulsi4 i4in6 in6 a6n a6ntJ tJ solu8i solu8ili= li=in6 in6 a6n a6ntJ tJ asam asam starat starat 5n6 5n6an an #ons #onsnt ntrasi rasi %? %?
)* 5i6una#an untu# salp 5an #rim, In#ompati8ilitas: Asam starat ti5a# #ompati8l 5n6an #8ana#an lo6am !i5ro#si5a 5an mun6#in #ompati8l 5n6an 8asa, r5u#tor, 5an o#si5ator. b. ,era Al7a .HPE1 ::90 Pmr mria ian n : ti5a ti5a# # 8ra 8rasa sa,, puti puti! ! atau atau a6a# a6a# #un #unin6 in6, 8ru rupa 8uti 8utira ran n !alus alus,, rasa rasan naa
Titi# l8ur
!ampir sama 5n6an cra 4la9a tapi intnsitasna l8i! rn5a!. : /%?/2o$
"lar larut utan an
: &arut arut 5alam alam #loro loro4o 4orm rm,, tr tr,, min ina#, a#, min ina# 9olat olatil il, , 5an 5an #ar8 ar8on 5isul4i5a !an6atJ s5i#it larut 5alam tanol ;C2<, pra#tis ti5a# larut 5alam
air. Pn66unaan : untu# mnin6#at#an #onsistnsi #rim 5an salp. In#ompati8ilitas : in#ompati8l 5n6an o#si5ator. -& a'elin 'elin al73 al73m m .FI .FI III1 III1 8;;0 8;;0 Pm Pmri rian an : massa massa luna luna#, #, ln ln6# 6#t t,, 8ni 8nin6 n6,, puti puti! ! J si4a si4att ini ini tta ttap p stl stla! a! =at =at 5il 5il8 8ur ur#a #an n 5an 5i8iar#an !in66a 5in6in tanpa 5ia5u#. Br4luororsnsi lma!, 7u6a 7i#a 5icair#an J ti5a# 8r8au J !ampir ti5a# 8rasa. : pra# pra#ti tiss ti5a ti5a# # laru larutt 5ala 5alam m air air 5an 5an tan tanol ol ;C2 ;C2<< p J laru larutt 5al 5alam am #lo #loro ro4o 4orm rm
"la "laru ruta tan n
p, 5alam tr p 5an 5alam tr mina# tana! p, larutan #a5an6?#a5an6 8rpotnsi lma!. Titi# l8ur : 1?/*o$ Pn66unaa Pn66unaan n : molin molintt #rim #rim topi#al topi#al ;%*?*<, ;%*?*<, ointmnt ointmnt topi# topi#al al ;sampai ;sampai %**<. %**<. d. TEA .HPE1 :<%0 HO
OH
N HO
trit!anolamin
Pm Pmria rian n
: 8rsi! 8rsi!,, a6a# a6a# 8r3a 8r3arn rnaa ##un ##unin in6a 6an, n, tr5 tr5ir irii 5ari 5ari ),)K, ),)K,) )?ni ?nitr tril ilot otri rit! t!an anol ol ),)K ),)K?i ?imi mino no8i 8ist st!a !ano noll
;5i ;5it! t!an anol olam amin in< <
5an 5an
s5i# s5i#it it
)?am )?amin inor ortan tanol ol
;monot!anolamin<. : &aru &arutt 5alam 5alam aston, aston, #ar8on #ar8ontt ttra# ra#lor lori5a i5a,, mt! mt!ano anol, l, 5an air. air. &arut &arut 5alam 5alam )0
"laru "larutan tan
8a6ian 8n=n 5an / 8a6ian tiltr. tiltr. 9 Pn6 Pn66u 6una naan an : mul mulsi si4 4in in6 6 a6 a6nt nt ; )?0 )?0 >9<. p : %*.2 ;*.% N solution< titi# l8ur : )*?)% o$ In#ompati8ilitas : asam minral mm8ntu# "ristal 6aram 5an str. Dn6an asam lma# tin6 tin66i 6i a#an a#an mm8 mm8nt ntu# u# 6aram 6aram an6 an6 laru larutt 5alam 5alam air. air. Br Bra# a#si si 5n6 5n6an an tm8 tm8a6 a6aa mm8ntu# #ompl#s 6aram. e& Pro) Pro)il ilen en Gli Gliko koll .HPE .HPE11 <9"0 <9"0 Sinonim:%,)?propan5iol, propan? %,)?5iol, mt!l 6lcol, mt!l t!ln 6lcol, %,)? 5i!i5ropropan. Rumus stru#tur :
H
H
H
H
C
C
C
H
OH
H
OH
Pmr mria ian n
: ti5 ti5a# 8r3 8r3ar arna na,, #nta ntal, l, pra# ra#tis tis ti5a ti5a# # 8r8 r8au, au, rasa rasa manis anis,, rasa rasa s5 s5i#it i#it
Titi# l8ur "la "laru ruta tan n
ta7am mnrupai 6lisrin. : CC $ : &aru &arutt 5ala 5alam m air air, asto aston, n, al#o al#o!o !ol, l, 6lc 6lcri rin, n, 5an 5an #loro #loro4o 4orm rm,, laru larutt 5ala 5alam m tr 5n6an pr8an5in6an %: /, ti5a# larut 5n6an mina# minral, 5n6an
Pn66unaa Pn66unaan n
4i5 oil, ttapi 5apat 8rcampur 5n6an 88rapa mina# ssnsial. : Propiln6 Propiln6li#ol li#ol 8r4un6 8r4un6si si s8a6ai s8a6ai #osol9n #osol9n 5apat mnin6#at mnin6#at#an #an #larutan #larutan 8a!an o8at. S!in66a mnin6#at#an pntrasina pntras ina mlalui mm8ran #ulit untu# mncapai tmpat a#sina. Pn66unaan untu# s5iaan topical %2,
untu# s5iaan smisoli5a %2?* In#ompati8ilitas : in#ompati8l 5n6an ra6n o#si5ator sprti #alium prman6anat. f&
A63ade'(
Pmria rian
: ca cairan 7rn rni!, ti ti5a# 8 8r3ar r3arn na, ti5a# 8 8r8a r8au, ti ti5a# 8r 8raasa. sa.
g. Ni)a4in .FI III1 ;:=1 HPE %%"0 $11O ;BM : %2),%2< Pmr mria ian n : sr8 sr8u u# !a8lu a8lurr !alu !aluss J puti puti! ! J !am !ampir pir ti5a ti5a# # 8r8 8r8au au J ti5a ti5a# # mmpu mpun nai ai
"la "laru ruta tan n
rasa J #mu5ian a6a# mm8a#ar 5ii#uti rasa t8al. : laru larutt 5alam 5alam 0** 0** 8a6 8a6ia ian n airJ airJ ) 8a6 8a6ia ian n tan tanol olJJ ,2 ,2 8a6i 8a6ian an ta tano noll ;C2 ;C2
#acan6J 5an 2 8a6ian propiln 6li#ol. B: %,2) 6>cm "ons onsnt ntra rasi si : *,* *,*) )?*, ?*, Pn6 Pn66u 6una naan an : =at =at pn6 pn6a3 a3t t.. In#ompati8ilitas : a#ti9itas antimi#ro8a nipasol a#an 8r#uran6 5n6an a5ana sur4a#tan nonioni#. Propiln 6li#ol a#an mmili#i 4# potnsiasi antimi#ro8a 5ari para8n saaat 5i6una#an sur4a#tan nonionic. In#ompati8ilitas 5n6an 8ntonit, ma6nsium trisili#at, tal#, tra6a#an, natrium al6inat, mina# snsial, sor8itol, 5an atropin. Bra#si 5n6an 8r8a6ai 6ula 5an 6ula al#o!ol &. Ni)a'ol . HPE1 <980 $%*%)O ;BM : %1*,)%< Pm Pmria rian n : sr sr8u 8u# # !a8 !a8lu lurr put puti! i! J ti5 ti5a# a# 8r8 8r8au au J ti5 ti5a# a# 8ra 8rasa sa.. "la "laru ruta tan n : san6a san6att larut larut 5ala 5alam m asto aston n 5an 5an tr, tr, lar larut ut 5al 5alam am %,% %,% 8a6i 8a6ian an tan tanol ol C2 C2JJ 2,/ 8a6ian tanol 2*J )2* 8a6ian 6lisrinJ * 8a6ian mina# minralJ * 8a6i 8a6ian an min mina# a# #aca #acan6 n6JJ ,C ,C 8a6i 8a6ian an prop propil iln n 6li# 6li#ol olJJ %%* %%* 8a6i 8a6ian an propiln 6li#ol 2*J 5an )2** )2** 8a6ian air. * B: %,*1 6>cm pa5a )* $ "ons "onsn ntr tras asii : *,*% *,*%?* ?*,/ ,/ Pn6 Pn66u 6una naan an : =at =at pn6 pn6a3 a3t. t.
In#ompati8ilitas : a#ti9itas antimi#ro8a nipasol a#an 8r#uran6 5n6an a5ana sur4a#tan nonionic. Ma6nsium alumunium sili#at, ma6nsium trisili#at mn6a8sor8si nipasol nipasol s!in66a s!in66a #an mn6uran6i mn6uran6i 4i#asi pn6a3tna. pn6a3tna. Nipasol a#an ti5a# 8r3arna 5n6an a5ana 8si 5an a#an tr!i5rolisis ol! 8asa lma! 5an asam #uat. II&METODE Alat:
%. ). . 0. 2. /. .
Mortir Stampr Tim8a im8an6 n6an an anal analit iti# i# Ba# a#r 6l 6lass ass 'las u# u#ur Bata Batan6 n6 pn6 pn6a5 a5u# u# Su5ip
Ba!an: %.Di4n!i5ramin $l ). Asam as#or8at as#or8at .Nipa6in 0.Nipasol 2. Propiln Propiln 6li#ol /. ALua rosa rosa .@anis!in6 #rim 8as @anis!in6 anis!in6 #rim 8as Jan6 tr5iri 5ari 1.asam starat C.$ra al8i %*. @aslin al8i al8i %%. TEA TEA %). Propiln Propiln 6li#ol 6li#ol 13. ALua5s
,ara Ker>a
Fas Mina# $ra al8i )6ram, 9aslin al8i 1 6ram , Asam starat %2 Dimasu##an #5alam ca3an, 5il8ur 5iatas 3atr 8at! su!u * o$
Masa an6 ml8ur ;ll!an< ;%<
Fas Air Nipa6in *,**0 6
Nipasol *,**) 6
dilarutkan dilarutkan dalam ,20 ,20 ml propilen glikol
dilaru dilarutka tkan n dalam dalam ,20 ,20 ml propilen glikol
b&arutan nipasol 5an propiln
a&arutan nipa6in 5an propiln 6li#ol
;a< Dan ;8< 5icampur, 5ia5u# a5 larut 5an !omo6n
*.)Cml TEA %.2) 6 propiln6li#ol
$ampuran !omo6n
Ditam8a! air panas su!u 5iatas *O$
$ampuran II
Di4n!i5ramin $l *.06, Asam as#or8at *.)6
$ampuran II
Di6rus 5alam mortir !an6at a5 !alus air a5 larut
$ampuran 5ia5u# a5 !omo6n $ampuran III
Pm8uatan "rim $ampuran I ;Fas Mina#<
$ampuran III ;Fas Air<
$ampuran no % 5an no. ) 5alam mortir !an6at, a5u#
"rim 7a5i
E9aluasi S5ian "rim %. U7i U7i or6 or6an anol olp pti tiss
Pn6amatan Pn6amatan or6anolptis or6anolptis mliputi 3arna, 8au, 5an 8ntu# s5iaan. s5iaan. E9aluasi E9aluasi prtama prtama an6 5ila#u#an a5ala! mn6amati 3arna, 8au 5an 8ntu# s5iaan ). U7i U7i p s5i s5iaan aan ;-u ;-u3i 3ita ta,, )*%< )*%<
Dila# Dila#u# u#an an 5n6 5n6an an mma mmasu su#a #an n #rt #rtas as in5i in5icat cator or p mtr mtr # 5ala 5alam m s5ia s5iaan an lalu lalu mm8an5in6#an 5n6an p 3arna stan5ar an6 a5a, s!in66a 5i5apat nilai p /?/,2. . U7i @is @is#os #ositas itas #rim #rim ;S!o9 ;S!o9ana, ana,)*% )*%< <
0. U7i 5aa 5aa s8ar s8ar ;S!o9an ;S!o9ana, a, )*%<, )*%<, mn66un mn66una#an a#an E#stnsi E#stnsiomtr omtr..
2. U7i Daa Daa &#at &#at ;S!o9 ;S!o9ana, ana, )*%< )*%<
/. U7i tip tip muls mulsii ;S!o9 ;S!o9a ana, na, )*%<. )*%<.
.
U7i sta8 sta8il ilit itas as s5iaa s5iaan n
U7i sta8ilitas s5iaan 5apat 5ili!at 8r5asar#an a5a atau ti5a#na 4lo#ulasi, cramin6, 5an coalscnt. Pn6u7ian ini 5ila#u#an slama % min66u 5n6an mnimpan s5iaan #rim pa5a 3a5a!na. "mu5ian 5iamati slama % min66u apaa#a! tr7a5i pru8a!an atau ti5a#. Misalna trpisa!na 4as mina# 5n6an 4as air, mn6n5apna 8a!an?8a!an 5i 8a6ian 8a3a!.
III& Ha'il Per-o7aan
No
Mto5 U7i
Spsi4i#asi an6 5irncana#an
asil prco8aan
%
U7i Or6anolptis
).
U7i @i @is#ositas
Warna : puti! Aroma : ma3ar Bntu# s5iaan : #rimtip o>3 2 %2* Dpas
Warna : puti! Aroma : ma3ar Bntu# s5iaan : #rimtip o>3 %* Dpas
0.
2.
U-i p U7i tip #rim
*,2 -i#a s5iaan larut air, ma#a
S5iaan an6 5i8uat 5apat larut
5is8ut #rim tip o>3 -i#a s5iaan ti5a# larut air, ma#a
air, ma#a 5is8ut larut air
5is8ut #rim tip 3>o Daa s8ar 8ai# mmili#i
U7i 5aa s8ar
/, 2 cm 5n6an 88an 2* 6
5iamtr antara 2? cm
Pr!itun6an Daa s8ar B8an 2 6 mmili#i 5iamtr
2,)2 cm
B8an %* 6 mmili#i 5iamtr
B8an )* 6 mmili#i 5iamtr
B8an 0* 6 mmili# 5iamtr B8an 2* 6 mmili#i 5iamtr
2,C2 cm /, %2 cm /,2 cm
/,2 cm
'RAFI"
"aa sebar +m
?& Pem7aha'a Pem7aha'an n
eban g Pa5a Pa5a pra#ti pra#ti#um #um #ali #ali ini a#an a#an 5i8uat 5i8uat s5iaan s5iaan anti!i anti!istam stamin in #!usus #!ususn naa untu# untu# mn6at mn6atasi asi
67ala alr6i mliputi urti#aria 5an an6io5ma, r!initis r!initis 5an #on7un6ti9itis, 5an 5an 6an66uan #ulit #ulit pruritus. Ba!an a#ti4 an6 5i6una#an untu# s5iaan #ami a5ala! 5i4n!i5ramin !i5o#lori5a. Dip!n!i5ramin !i5ro#lori5a mmili#i in5i#asi an6 ssuai s8a6ai ant!i!istamin 8lo#r !%? rspto rsptorr ;mn6a ;mn6atasi tasi 6atal?6 6atal?6atal atal pa5a pa5a #ulit, #ulit, 8ian6 8ian6 #rin6 #rin6at, at, 6i6ita 6i6itan n sran66 sran66a< a< 5i 8an5in 8an5in6#a 6#an n 5n6an 5n6an anti!i anti!istam stamin in lainn lainna. a. Ant!i! Ant!i!ist istami amin n lain lainaa sprti sprti astmi= astmi=ol ol ti5a# ti5a# 5apat 5apat 5i6una 5i6una#an #an #arna mta8olit a#ti4na aitu norastmi=ol s8a6ai 8lo#r rsptor %, Broma=in !i5ro#lori5a s8a s8a6a 6aii
ant! ant!i! i!is ista tami min n
untu untu# #
8atu 8atu# #
5an 5an
5m 5mam, am,
5ip! 5ip!n n5r 5ram amin in toc tocla lass
turu turuna nan n
5ari 5ari
5!ip 5!ip! !n! n!i5 i5ram ramin in an6 an6 mn6 mn6!am !am8a 8att rsp rspto torr ) 8lo# 8lo#r r.. Sla Slain in itu itu 4# samp sampin in6 6 an6 an6 5itim8ul#a 5itim8ul#an n 5ari 5i4n!i5rami 5i4n!i5ramin n !i5ro#lori5 !i5ro#lori5aa palin6 palin6 #cil 5i8an5in6 5i8an5in6 6olon6an 6olon6an 5i4n!i5ram 5i4n!i5ramin in lain lainn naa aitu aitu !an !anaa snsit snsitisa isasi si an6 an6 !an !anaa 5iala 5ialami mi ol! ol! pasi pasin n an6 mmi mmili# li#ii tin6 tin6#a #att #sns #snsiti iti4ita 4itasan san #ulit #ulit an6 an6 tin66i tin66i tr!a5 tr!a5ap ap 5i4n! 5i4n!i5r i5rami amin n !i5ro# !i5ro#lor lori5a, i5a, 5an 5i4n! 5i4n!i5r i5rami amin n !i5ro# !i5ro#lor lori5a i5a mmili# mmili#ii 4# trapu traputi# ti# an6 an6 l8i! l8i! potn potn tr!a5a tr!a5ap p anti anti alr6i alr6i 5i8an5 5i8an5in6 in6#an #an 6olon6an 5i4n!i5ramin an6 lain #arna mmpunai a#ti4itas anti alr6i an6 l8i! 8ana# 5i8an5 5i8an5in6 in6 6olon6 6olon6an an ant!i! ant!i!ista istamin min lain laina. a. Di4n! Di4n!i5r i5rami amin n mrupa mrupa#an #an anta6o anta6onis nis rspto rsptorr %. Blo#a5 Blo#a5 rspto rsptorr ol! ol! anta6o anta6onis nis % a#an a#an mn6!a mn6!am8a m8att tri#at tri#atn naa !istam !istamin in pa5a pa5a rspt rsptor or s!in66a mn6!am8at 5ampa# a#i8at !istamin, misalna #ontra#si otot polos 5an pnin6#atan prma8ilitas pm8ulu! 5ara!. S5iaan an6 #ami pili! a5ala! #rim tip o>3. Dipili! 8ntu# s5iaan #rim tip o>3 #arna #larutan 5i4n!i5ramin !i5ro#lori5a palin6 8sar 5alam air. Slain #arna itu, #rim o>3 tr5iri 5ari air an6 mrupa#an 4as luar 5an mina# an6 mrupa#an 4as 5alam s!in66a 4aas air trs8 trs8ut ut a#an a#an mn6!i mn6!i5ra 5rasi si #ulit #ulit an6 an6 a#an a#an mm8ua mm8uatt #orno #ornosit sit an6 an6 a5a 5i 5alam 5alam stratum stratum #orn #ornu um m a#an a#an selling s!in6 s!in66a 6a a#an a#an tr8n tr8ntu# tu# pori?p pori?pori ori an6 an6 mmu5a mmu5a!#a !#an n o8at o8at untu# untu# mnm8us stratum #ornum 5an mnu7u sl tar6t aitu 5i 5rmis. Dari s6i aspta8ilitas, #rim mmili#i 9is#ositas an6 ti5a# trlalu #ntal 5an 8ntu#na pun ti5a# trlalu #ras 5an pa5at sprti salp, s!in66a #rim l8i! mu5a! 5iols#an 5an mmili#i 5aa s8ar an6 l8i! 8ai#. al ini mn8a8#an o8at trs8ar l8i! mrata pa5a prmu#aan #ulit. Di8an5in6#an 5n6an 6l, s5iaan #rim mmili#i si4at s8a6ai mollint s5an6#an 6l ti5a#. S5iaan #rim 5i4n!i5ramin mn66una#an 8asis 9anis!in6 cram an6 mn6an5un6 4as air antara lain TEA 5an propiln 6li#ol srta 8a!an pn6a3t aitu, nipa6in 5an nipasol. TEA 8r4un6si s8a6ai mulsi4in6 a6nt, propiln6li#ol s8a6ai plarut nipa6in 5an nipasol #arna #larutan #larutan nipa6in nipa6in 5an nipasol 5i 5alam propiln6li#o propiln6li#oll l8i! 8ai# 5i8an5in6 5i8an5in6 air, 5imana pr8an5in6an #larutan nipa6in 5alam propiln6li#ol %:2 s5an6#an 5alam air %:0** 5an pr8an5in6an nipasol 5alam propiln6li#ol propiln6li#ol %:,C s5an6#an 5alam air %:)***. Pn66unaan 8a!an pn6a3t nipa6in 5an nipasol, scara #om8inasi untu# mnin6#at#an a#ti9itas antimi#ro8a an6 mmpunai spctrum anti8a#tri an6 luas 5alam ran6 p 0?1 5an a#an a#an mnuru mnurun n 4i#as 4i#asin inaa saat p l8i! l8i! 5ari 5ari 1 #arna #arna 7i#a 7i#a 5i6una 5i6una#an #an scara tun66a tun66all 5aa 5aa antimi#ro8 antimi#ro8ana ana l8i! #cil. Pa5a 4ormula ini ti5a# mn66una#an mn66una#an asam 8n=oat 8n=oat 5an natrium 8n=oat 5i#arna#an pna ti5a# coco# 5n6an p #ulit aitu asam a sam 8n=oat mmili#i p ),2? 0,2 5annatrium 8n=oat mmili#i p )?2. Fas mina# an6 5i6una#an aitu , cra al8i, 9aslin al8i, 5an asam starat.$ra al8i 8r4un6si s8a6ai pnin6#at #onsistnsi #rim, 9aslin al8i 8r4un6si s8a6ai mollint 5an asam starat untu# mulsi4in6 a6nt.
Pa5a Pa5a pross pross pm8ua pm8uatan tan s#ala s#ala la8ora la8orator torium ium an6 an6 prtam prtama, a, #rim #rim ti5a# ti5a# 8r!as 8r!asil il untu# untu# 5i8uat. Fas mina# 5an 4as cair ti5a# 5apat 8rcampur 5an san6at 7las pmisa!anna. Pa5a pross pm8uatan ini tr7a5i pru8a!an su!u an6 san6at si6ni4i#an trutama #ti#a 4as cair 5an 4as mina# 5ituan6 pa5a mortir an6 #uran6 panas. Slain itu 7u6a tr5apat pr85aan su!u antara 4as cair 5an 4as mina#na. Fas mina# an6 8aru 5ian6#at 5ari 3atr 8at! l8i! panas 5ari pa5a 4as cair s!in66a #5uana ti5a# 5apat salin6 campur. Pross pm8uatan an6 #5ua 5i5apat#an !asil #rim sprti an6 5iin6in#an. Pa5a pross ini su!u antara 4as cair, 4as mina#, 5an tmpat pm8uatan 8nar?8nar 5i7a6a. Slan7utna 5ia5u# plan?plan 5an #onstan !in66a tr8ntu# masa #rim an6 8a6us. Dari pm8uatan an6 #5ua ini 5i5apat !asil #rim an6 8r3arna puti! susu, lm8ut, 5an ti5a# mmisa!. Stla! pm8uatan s#ala la8 an6 #5ua ini slsai 5an 8r!asil 5ilan7ut#an # pm8uatan s#ala 8sar aitu )** 6ram. Stla Stla! ! 5i5apa 5i5apatt s5iaa s5iaan n 5n6an 5n6an s#ala s#ala 8sar 8sar,, 5alam 5alam pra#ti pra#ti#um #um ini 5i8uat 5i8uat s8an s8ana# a# )** 6ram, 6ram, #mu5i #mu5ian an 5ila#u 5ila#u#an #an u7 9alua 9aluasi si tr!a5 tr!a5ap ap s5iaan s5iaan an6 an6 mlipu mliputi ti u7i or6ano or6anolp lptis, tis, u7i 9is# 9is#os osit itas as,, u7i u7i p, p, u7i u7i tip tip #rim #rim,, 5an 5an u7i u7i 5a 5aa s8a s8arr. asi asill 5ari 5ari 9al 9alua uasi si s5i s5iaa aan n #rim #rim D4in!i5ramin an6 tla! 5ila#u#an s8a6ai 8ri#ut : No
Mto5 U7i
Spsi4i#asi an6 5irncana#an
asil prco8aan
%
U7i Or6anolptis
). 0.
U7i @i @is#ositas U-i p U7i tip #rim
Warna : puti! Aroma : ma3ar Bntu# s5iaan : #rimtip o>3 2 %2* Dpas *,2 -i#a s5iaan larut air, ma#a
Warna : puti! Aroma : ma3ar Bntu# s5iaan : #rimtip o>3 %* Dpas S5iaan an6 5i8uat 5apat larut
5is8ut #rim tip o>3 -i#a s5iaan ti5a# larut air, ma#a
air, ma#a 5is8ut larut air
2.
U7i 5aa s8ar
5is8ut #rim tip 3>o Daa s8ar 8ai# mmili#i
/, 2 cm 5n6an 88an 2* 6
5iamtr antara 2? cm
Dari lima macam 9aluasi an6 tla! 5ila#uan, !ampir smua !asil 9aluasi mmnu!i spsi4i#asi spsi4i#asi an6 tla! 5irncana 5irncana#an. #an. Stla! Stla! mlalui 8r8a6ai 8r8a6ai u7i 5an 5inata#an ssuai 5n6an spsi4i#asi spsi4i#asi an6 tla! 5itntu#a, 5itntu#a, ma#a #rim 5i#mas s8a6ai #rim anti!istamin an6 5i6una#an
untu# mn6uran6i rasa 6atal a#i8at alr6i pa5a #ulit.
I?&
Ke'im)3lan %. Saat pm8uatan pm8uatan #rim #rim 5n6an 5n6an cara pl8uran pl8uran,, #a5aan su!u su!u an6 an6 sama antara antara #5ua 4as 4as
san6atla! pntin6, !al ini 5apat mn7a5i sala! satu alasan #6a6alan pm8ntu#an mulsi
). S5iaan #rim anti alr6i an6 5i8uat #ali ini ini mn66una#an 8asis 8asis 9anis!in6 cram . "rim an6 5i8uat mmnu!i spsi4i#asi spsi4 i#asi an6 5iin6in#an.
III III&& DAFT DAFTA AR PUST PUSTA AKA
Ani Ani4, 4, Mo!. Mo!.%C %CC/ C/.. #lmu /eracik 0bat$ eori eori dan !raktik . (o6a#ar 6a#arta: ta: 'a7a! 'a7a! Ma5a Ma5a Uni9rsit Prss Ani4, Ani4, Mo!.)** Mo!.)**). ). ormulasi 0bat opikal opikal dengan Dasar !enyakit ulit . (o6a#arta: o6a#arta: 'a7a! Ma5a Uni9rsit Prss Anonim. !ttp:>>333.8na5rl.ca>topical?rli4?m5icin>itc!?cram ;5ia ;5ia#s #ss s tan6 tan66a 6all 2 Mart )*%0< Anonim.!ttp:>>5ailm5.nlm.ni!.6o9. Anonim.!ttp:>>5ailm5.nlm.ni! .6o9. ;5ia#ss tan66al 2 Mart )*%0< Anonim. !ttp:>>333.5ru6s.com>c5i>8na5rl?cram.!tml. !ttp:>>333.5ru6s.com>c5i>8na5rl?cram.!tml. ;5ia#ss tan66al 2 Mart )*%0< Anonim. )**). United tates !harmacopeia ook 2. 2 . Unit5 Stat5 P!armacopia $on9ntion Inc. Roc#9ill. Anonim. )**). ritis )**). ritis !harmacopeia Vo Volume ## ook 2. 2 . &on5on : T! stationr O44ic. Ans Ansl, l, o3a o3ar5 r5 $. %C1C %C1C.. !engantar entuk ediaan armasi$disi ke 4 . -a#art -a#arta: a: Uni9rsitas In5onsia Prss Asmara Asmara,, A., A., S7ai4ul S7ai4ul F. D., Tanti Tantin n N., I5a +. )*%). )*%). Vehikulum ehikulum Dalam Dermatoterapi opikal . MD@I. @ol C ;%<. 'anis3 'anis3arn arna, a, Sulisti Sulistiaa '., 5##. 5##. )**2. )**2. armakologi dan erapi erapi D## 4. 4. -a#arta: Ba6ian Farma#olo6i Fal#utas "5o#tran Uni9rsitas In5onsia 'aur, R., A=i=, M., 'an, -., ansal, P., arpr, "., Mannan, R., Panc!al, A., Patl, "., Patl, M., Patl, N., Rana, -., Ro6o3s#a, A. )**1. Britis! P!armacopia )**C. ;lctronic 9rsion< 'i8al5i, Milo, Arc!ana Dsai, 5an Mar &. )**. 5ibaldi6s Drug Deli7ery ystems in !harmaceutical care. care. Amrican pu8lication o4 !alt!?sstm p!armacist, Inc
"i88 "i88. . )***. )***. 8andboo9 0f !harmaceutical 9cipient third edition. edition . USA : Amrican P!armacutical Association. Martin, A. t all. %CC. armasi %CC. armasi isik ## disi etiga. etiga. -a#arta: Uni9rsitas Inonsia Prss Nia=i,Sar4ara= ". )**0. 8andbook )**0. 8andbook of !harmaceutical !harmaceutical /anufacturing ormulation' emisolid !roduct Volume 4. 4 . $R$ prss Rnol5s, Rnol5s, -ams E.F. E.F. %C1). /artindale the 9tra !harmacopoeia 2, th dition. dition. &on5on: T! P!armacutical Prss Sanna, @anna,5##.)*%*. De7elopment @anna,5##.)*%*. De7elopment of :e op opical ical Diphenhydramin 8ydrochlorida' 8ydrochlorida' #n Vitro !reliminary tudies. tudies. Intrnational -ournal o4 P!armTc! P!armTc! Rsarc! Sira Sirait, it, Mi5i Mi5ian an,, 5##. 5##. %CC %CC.. armakope #ndonesia ### . -a#arta -a#arta:: Dpart Dpartm mn n "s!at "s!atan an Rpu8li# In5onsia Sirait, Mi5ian, 5##. )*%*. #0 )*%*. #0 #ndonesia 7olume 4;. 4;. -a#arta : PT. ISFI. Sis3an5ono Sis3an5ono 5an Bam8an6, Bam8an6, S. )***. imia /edisinal 0rganik ## , Sura8aa : Airlan66a Uni9rsit Prss Soosi Soosilo, lo, Slamt, Slamt, 5##. 5##. %CC2. %CC2. armakope #ndonesia #V . -a#arta: -a#arta: Dpartmn Dpartmn "s!atan Rpu8li# In5onsia