УНИВЕРЗИТЕТ ,,ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ” – ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ТУРИЗАМ И БИЗНИС ЛОГИСТИКА – СКОПЈЕ НАСОКА: БИЗНИС ЛОГИСТИКА
СЕМИНАРСКА РАБОТА
ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА ЛОГИСТИКА
ТЕМА: Чоколадото како логистички производ
ментор:
кандидат :
Доц. Д-р Драшко Атанасоски
Бојан Ванчоски 174435 Декември 2014
Содржина
Абстракт ......................................................................................................................... 3 Abstract ........................................................................................................................... 4 1.
Вовед ....................................................................................................................... 5
2.
Обработка на чоколадата во сите логистички процеси ....................................... 6 2.1. Примарен логистички систем ............................................................................. 6 2.2. Секундарен логистички систем .......................................................................... 8 2.3. Терцијална логистика........................................................................................ 12 2.4. Макро логистика ................................................................................................ 13
2.5. Национални и меѓународни логистики ............................................................ 13 2.6. Мега-макро-микро-цел логистика ..................................................................... 13 Заклучок ....................................................................................................................... 15 Користена литература. ................................................................................................ 16
2
Абстракт Во оваа проектна задача по предметот Основи на логистика, накратко ке го објасниме процесот на обавување на сите логистички системи, процеси при добивање и производство на чоколодата. Од самиот почеток на добивање суровини за производство на чоколадата до готов производ, односно готови стоки за транспорт до крајните потрошувачи. Најпрвин, примарното работење односно примарната логистика преставува термин, израз кој се користи за опишивање на организација во која се вклучени развој и производство на суровини како месото, зитарките, дрвото, метал, зеленчукот,овошјето, за добивање на овие суровини се користат капацитетите од земјата односно шумата за дрвото, карпите/рудниците за руда, метал, злато, водата и шумите за месо и сличноо. Секундарен логистички систем
односно
секундарно
работење
преставува
,вклучува
изработка,
обработкаи производство од суровините добиени од земјата во примарниот сектое во материјали за понатамошна репродукција. Секундарниот процес, како и целокупната секундарна логистикаима многу болема улога ва производството таа ги преработува суровините до одреден степен за понатамошна обработка, така овој логистички процес е неопходенен.
Клучни зборови:
транспорт, логистика, производ, преработка, логистички
процеси.
3
Abstract
In this design task for the subject Basics of logistics, we will briefly explain the process of performance of all logistics systems, processes of obtaining and producing chocolate. From the very beginning of getting raw materials for production of chocolate to the finished product, or finished goods for transport to final consumers. First, primary or primary logistics operations represents a term expression used description organization which includes development and production of raw materials such as meat, cereals, wood, metal, vegetables, fruits, to obtain these raw materials used capacity of the country or forest tree, rocks / ore mines, metal, gold, water and forests for meat and the like. Secondary logistics system that represents a secondary operations include manufacturing, processing production from raw materials obtained from the country in primary sektoe in materials for further reproduction. Secondary process, and overall secondary logistik many bolema role VA production it processed raw materials to some degree for further processing, so the logistics process is necessary.
Keywords: transportation, logistics, production, processing, logistics processes.
4
1.
Вовед Во оваа проектна задача по предметот Основи на логистика, накратко ке го
објасниме процесот на обавување на сите логистички системи, процеси при добивање и производство на чоколодата. Од самиот почеток на добивање суровини за производство на чоколадата до готов производ, односно готови стоки за транспорт до крајните потрошувачи. Во оваа семинарска ке ги опфатиме сите логистички системи: примарниот логистички систем, секундарниот логистички систем, терцијалниот логистички систем, мирко-макро логистичкиот ситем и мега логистичкиот систем заедно со глобалниот логистички систем. Почнувајќи со примарниот логистички систем подржан со теоретски факти, теорија и практични примери врз основа на добивањето какао како суровина за понатамошна обработка
за
добивање
на
чоколадата,
процедурално
секој
сегмент
од
логистиката ја разбработивме низ процесите со цел да ги опфатиме сите дејности и обврски на логистичкиот ситем од примарниот па се понатака до секундарниот логистичи систем, терциерниот логистички систем каде
најголема
улога
има
транспортот на производите кој треба да обезбеди своја безбедност, сигурност компактна и навремена достава односно превоз на стоки. Терцијалната логистика или терцијалниот логистички систем кој го подржува транспортот е застапен во сите логистички системи од примарниот логистички систем па се до мега и макро логистичкиот
систем
кој
преставува,
ја
опишува
расширеноста
односно
застапеноста на производот на пазарот,кој потоа се дели според неговата големина на микро логистички систем, макро логистички систем мега и глобален логистички систем. Ова е накратко за семинарската по предметот основи на логистика која ке ја обработуваме преку обработката добивањето и го товиот производ чоколадата.
5
2.
2.1.
Обработка на чоколадата во сите логистички процеси
Примарен логистички систем Најпрвин, примарното работење односно примарната логистика преставува
термин, израз кој се користи за опишивање на организација во која се вклучени развој и производство на суровини како месото, зитарките, дрвото, метал, зеленчукот,овошјето, за добивање на овие суровини се користат капацитетите од земјата односно шумата за дрвото, карпите/рудниците за руда, метал, злато, водата и шумите за месо и сличноо. Примарното работење ја користи земјата како ресурс за добивање на суровини како нафта, руда земјоделски производи, и водата каде спаѓа риболовот. Во нашиот случај за добивање на чоколадата, примарниот логистички систем и примарното работење се основни извори за добивање на какаото кое пак е основна суровина за преработка преку која се добива, се прави
чоколадата.
Чоколадата е производ на еден долг, комплициран процес кој започнува со зрната од Тхеоброма какао дрво, тоа се тропски зимзелени дрвја, кои растат во тропски влажни низини тропски предели на Северна и Јужна Америка, Западна Африка и Југоисточна Азија. Тхеоброма какао буквално значи “храна на боговите“, и ова име се одразува на неговиот неодолив вкус, како и кон почитувањето кон оваа боженствена храна. Домородните племиња, американските цивилизации како Маите и Ацтеките биле првите кои ги користеле парчињата какао како валута, тие им ги продавале парчињата какао на богатата француска аристократија и населението кое се населувало од европа за добитокот, на пример еден зајак чинел 10 парчиња какао, една коза 20 парчиња какао.Истотека дробените зрна какао од кои правеле пијалок, служеле за високите класи тоа било еден вид еликсир, задоволство кое ги правело среќни и задоволни брзоаската класа. За да денес ние можеме да го почуствуваме тоа чувство како резултат на прекрасното зрно какао тие треба да поминат низ еден долг и сложен процес на обработка, преработка подржан, проследен со добар, организиран логистички систем. Финалниот производ, чоколадата на пазарот во зависност од тоа во која 6
земја се продава, се произведува во зависност од неговиот квалитет, состав и маса, цената на чоколадата од секогаш била доста висока, на и постојано ја дршела таа висока цена, која се двизи од 5 до 50 долари на Америчкиот пазар или од 2 до 30 евра на Европскиот пазар Прашањето е зашто ние плаќаме толку висока цена за едо чоколадо? Какаото расте во зрна графчиња, на Тхеобрама дрвото по сите делови на стеблото без некој точен определен раст или ниво на кое се распределени, нивната големина достигнува колку големината на една фудбалска топка, поради таа причина бербата
мора да се врши рачно односно со помош на мачеви-
мачети. Тука заврчува техничкиот дел пред зрната какао да се спремат за транспортирање до одредените фабричи простории, зрното какао треба да се истретира односно д апомине во две фази, два важни чекори кои мора да се случат, пред семките, зрната д абидат испратени до произведувачот. Прво, плодовите кои се доста големи како што напоменав колку една фудбалска топка, се сечат, се отвараат да се открие зрното какао, се двојат и соодветно се сместуваат во дрвени кошници кои треба да одлезат од 1 -2 недели изложени на сончева светлина. Овој процес ке овозможи ферментација
на зрната односно
испарување на мирисот од кората и созревање односно добивање на вистинската мирис. Овој процес на природна ферментација е мошне клучен бидејки му дава посебен квалитет на зрната какао.
Сл.1. Суровина од какао
7
Многу висок степен на квалитет се добива кога зрното ке биде подолг период изложено на процесот на ферментација, која мже д асе одрази со цветни серени тонови на крајниот производ. По ферментацијата, зрната остануваат со еден мал тенок слој и се оставаат да се исуши, обицно на директна сончева светлина. Кога плодовите се целосно ферментирени тие спремни за пакување. Пакувањето на овие зрна заради безбедност и компактност се ставаат во големи вреќи
кои
најчесто се пластифицирани, каде се забранува пакувањето ан семките/зрната во хартиени бидејки тие го уничтуваат плодот, односно ја губат свежината, вкусот и квалитетот. Така спакованите вреќи со помош на логистичкиот систем кој е одговорен за процедурата, вреќите се сместуваат, се товараат со посебни машини мали вињускари или од рака на рака во камион транспортер кој е со голема задна кабина, таму вреките со какао зрната се редат компактно, практично и сигурно со цел да се заштеди простор, да се заштитет зрната,плодовите и сидурно да се достават до производителот. За овој процес кој треба да му гарантира сигурна навремена, брза и правилна достава на производителот е организиран целосен, голем транспортен логистички систем кој го сочинуваат повеке
транспорни
возила,камиони
машини-виљушкари
одреден
кадар,
работници кои точно и навремено ке си ја завршат својата работа. Транспортот во зависност од локацијата на производителите подоцна од камионскиот превоз се пренасичува кон возен, бродски или пак авионски превоз. Овој целокупен логистицки систем на сигурноост и танспорт всушност преставува терцијалниот логистички систем.
2.2.
Секундарен логистички систем Секундарен логистички систем односно секундарно работење преставува,
вклучува изработка, обработкаи производство од суровините добиени од земјата во примарниот сектое во материјали за понатамошна репродукција. Секундарниот процес, како и целокупната секундарна логистикаима многу болема
8
улога ва производството таа ги преработува суровините до одреден степен за понатамошна обработка, така овој логистички процес е неопходенен. Откако добро организираниот транспорт преку терцијалниот систем ке ги пренесе зрната какао сигурно и навремено до дистрибутивните центри, каде што зрната ке бидат спремни за обработка полнува процесот на препаботка обработка доработка на материјалите и секундарниот прцес, односно секундарната логистика. Во оваа секундарна логистика вречите со зрна какао се истовараат и се сместуваат во одредените складишта каде се сместуваат на сигурно заштитени и прилагодени на соодветна температура пред тие да се однесат до халите за самта преработка,преработката запоцнува со првиот процес кој е печење на зрната какао, зрната си имаат посебен третман, посебна температура на печење во зависност од нивната влага. По печењето зрната какао се пренесуваат на посебни ленти до машините за лупење односно остранување на сувите лушпи кои лесно се вадат бидејќи веке тие сами одпаѓаат по пешењето. По овој процес какао зрната се дробат и од нив истекува тчна материја така наречена какао путер од која се прави какао пијалок (сируп), сирупот пак е основна состојка за сите чоколадни производи. Е конечно по добивањето на чоколадниот сируп почнува да личи и да мириса смесата на право чоколадо, интернационално чоколадо. Потоа сирупот се стиска, пресира за да се острани какао путерот. Од овој момент какаото е спремно за припрема за сите специфични и разновидни вкусови, процеси кои ке го направат чоколадото различно специфично едно од друго во зависносѕ од рецептот и процедурата по каја то ас еподготвува. Ако чоколадото е со низок квалитет ке се меша со растителни амсти, шекери, и ароми за да стане супстандардно Чоколадо, а ако чоколадото е со повисок квалитет, на какао путерот ке биде повторно додаден чоколадо сирупот, заедно со другите состојки како што се чоколадо шекерот, ванилата некои состојки и нормално шекерот. Исто така како и подготовката на црните чоколада се подготвува и белотот чоколадо, на сличен процес, освен што не содрзи алкохол или какао во прав, ново добниената смеса с емеша, патува преку серија на алки процеси за да се избалансира текстурата пред да отпатува во машината за оформување и обликување. 9
Доаѓаме до процесот на чончинг- машината, тоа е и последниот процес пред пакувањето, последниот чекор во одредувањето ан крајниот вкус и текстура на чоколадата. Чончинг машината, така наречена, бидејќи оригианлниот дизајн личи на школка.Оваа машина му прави масажа на чоколадото, на чоколадната смеса за период од неколку часа. Брзината, должината и темоературата на чончинг машината, процесот го одредува конечниот изглед и дизајн воедно квалитет на текстурата и вкусот на чоколадата и ги остранува сите останати кисели тонови. По овој процес, чоколадото од големите машини каде се лади на одередени прецизирани темпреатури со цел да се дојде до сјајна, мазна брановита текстура, површина. Конечно, одкако ке се олади
на соодветната
температура се ставаат во калап, се завиткуваат во посебни амбалажи кои ке им дадат посебна специфична форма и идентитет. По овој процес чоколадото од големите машини каде се лади, на одредени добро прецизирани температури, со цел да дојде до сјајна, мазна, брановита површина. Конечно, чоколадата откако ке се олади на соодветна температура која ја налага рецептот или е поставена од самиот производител, бидејки е битен фактор при процесот на создавање на самото чоколадо и процесот на кој се добива поединечен вкус, се ставаат во калапи, калапи со различни форми која подоцна ке ги идентификуваат чоколадите по нивниот вкус големина грамажа и најбитно од се е што на калапите постои и само вметнат жик односно брендот на фабриката за чоколада што ги прави посебно препознатливи овие чоколода,примамливи за купувачите.
Следниот
процес
е
завиткување
односно
амбалажирање
на
производите,се завиткуваат во посебни амбалажи кои ке им дадат посебна специфика, посебен изглед на чоколадата, секако тие амбалажи си носат и свој амблем препознатливост, марката ан производот кој го прави или помалку го прави препознатлив производот, во зависност од тоа како котира производоот на пазарот на кој е пласиран. По тоа убаво спакуваниот, амабалажиран, етикетиран производ, чоколадата се групираат, селектираат, палетизираат, се редат, се квалифицираат според нивниот вкус, видот, состојките кој ги содрзат во самиот состав, тоа се така убавп спакувано во најчесто хартонски кутии се редат и добро 10
затвараат со посебна етикета на секој од нив коај овозможува полесно препознавање на производите, на нив се наогаат посебни кодови кој подоцна при транспортот односно дистрибуциајта полесно ке може да се препознаат, распознаат и соодветно складираат во складишните простори од страна на складистерите, овој процес се следи преку компјутерски мрежи,овој код исто така го опишува и видот на чоколадата. Вака амбалаширнаото чоколадо, воедно е и заштитено и спремно за испорака до барателот. Исшпораката се врши од самите складишта на фабриката до бараните дистрибутери.овој процес е посебно искординиран и следен преку добро организиран логистички систем кој е подржан од терцијалната логистика .
Сл. 2 Целокупна логистика
11
2.3.
Терцијална логистика Терцијалната логистика преставува клучен логистички систем во целата
оваа логистички синџир, односно мрежа кој овозможува транспорт на стоката, материјалите, репроматеријалите, полуматеријалите, репроматеријалите, од тоцката на испорака па се до точката на дистрибуција до самите продажни места, воедно терцијалниот логистички систем освен транспортната подршка нуди и финансиска подршка и обезбедува финансиски средства за производот, стоката која ја превезува односно транспортира. Испораката се врши со најразличен тип на возила, со најразличен вид на машини,кој
го одвиваат одредени струцни односно образовни кадри кој се
специјализирани за таа струка. Значи одкако ке се утоварат, палетизираат пакетите со чоколада од големите хандари најцесто со посебни помагала, машини кое се во вид на мини виљушкари, од посебните возила се редат во превозните средства. Превозните средства се најразлични, но најпрвин за да се изнесат од магацините односно фабриките се пренесуваат со камиони по регионалните патишта за да се донесат до бараните места а тоа најчесто или може да бидат во зависнос од дестинацијата во која треба д асе дистрибуираат, тоа се пристаништата односно тука се користи бродскиот транспорт, каде тој пак си има свој одредени ангажирани обучени луѓе кои од камионните вршат истоваарање складиштење се до моментот на времето кога е одредено за повторно утоварање на стоката во посебните бродски просторииодносно тоа најчесто се врши преку складиштење на кутиите цоколада во посебни контејнери па одтука е и тој контејнерски транспорт. Контејнерскиот тренспорт содржи посебен процес на сместување со поседни машини. Исто акко и кај бродскиот транспорт тука спага и авионскиот транспорт кој што си има посебна техника и средства при складиштување. Освен овие транспорти поретко се користи и возниот транспорт но и тој е истотака застапен, се користи и патниот транспорт но на помали дестинации. Нормално транспортот може д абиде и комбиниран односно според пределите
да се искомбинира транспортот. Сите овие улоги се задача на
Терцијалната
логистика,
а
посебно
организирањето
на
транспортот
и 12
финансиите, во делот кој транспорт ке го употреби терцијалната логистика игра многу улога во потрошените сретства за самиот тренспорт, времето за самиот тренспорт, бидејки времето е истотака клученмомент за терцијалната логистика бидејќи таа треба да ги исполни барањата на доставувачот кој што го организирал тој транспортен систе. Ете преку овие примери и системи увидовме дека терцијалниот логистицки систем всушност е многу значаен при целиот логистицки систем во сите логистички фази.Ова е посебноста на тој терцијален логистички систем во сите фази ан логистилките системи. Преку овој логистицки процес може да се надоврземе и на микро, макро и мега логистиката.
2.4.
Макро логистика Макро логистика, е систем кој последователно по овие логистики изучува
во контекст на логистички, регионални, национални, меѓународни и глобално ниво. Во овој контекст таа ги истражува своите специфични својства: раст, развој, промена. Спрема поделбата индустрии и логистика е поделен на основно, средно, високо, кватернерни.
2.5.
Национални и меѓународни логистики Националниот логистички систем на одредена земја, опфаќа спектар на
логистички законитости активности стекнато на ова ниво. Меѓународна логистика е составена од логистики кои работат на глобално ниво (глобалната логистика).
2.6.
Мега-макро-микро-цел логистика Мега-логистика се најголемите активности и знаење, принципи и теории во
врска
со
логистичка
и
просторно
многу
голем
временски
процес.
Микрологистиката ја проучува логистиката економија (на пример, товарниот транспорт на некои држави), како и различни видови како што се производство, 13
трговија
и
транспорт
логистика.
Комбинирањето
на
мета
логистиката
и
микрологистички состав претставува еден потсистем на економијата на земјата. Микрологистика е потесен концепт од макрологистиката и се однесува на логистика на приватни или јавни претпријатија. Бизнис логистика е дел на микрологистиката. Металогистиката е помеѓу макро и микро логистиката и проучување на системи кои се надвор од опсегот на претпријатијата, односно кооперативно со повеќе учесници. Карактеризира со кооперативни односи меѓу компаниите кои учествуваат во движењето на стоки. Не ја покриваат целата трговија на стоки во економијата еднонационално или сообраќај само во една компанија, но една серија на сообраќај koи работат во маркетинг каналот. Во модерна логистика се повеќе и повеќе внимание се посветува само на металогистиката. Функционални логистички гранка Опфаќа сите различни видови на предметот како што се трговијата логистика,
транспорт,
шпедиција,
складирање,
здравството,
социјалната,
културната, станбени, воени, итн.1
1
http://www.bvv.cz/en/transport-logistics/
14
Заклучок Во оваа семинарска работа е претставено чоколадото како логистикки произвов и логистичките системи низ кои се преработува. Примарната логистика кај чоколадото е застапена со какаото кое се бере од Тхеоброма какао дрвото, тоа се тропски зимзелени дрвја. Секундарен логистички систем односно секундарно работење преставува, вклучува изработка, обработкаи производство од суровините добиени од земјата во примарниот сектое во материјали за понатамошна репродукција.
15
Користена литература: http://www.logistika.host.sk/ http://www.bvv.cz/en/transport-logistics/
16
