MODUL PEMBELAJARAN DAN PENGAJARAN PENDIDIKAN MORAL SPM
DISEDIAKAN DISEDIAKAN OLEH: GAN CHEE MENG (SMJK PEREMPUAN CHINA PULAU PINANG) MEZUKI BIN ABDULLAH (SMK BATU KAWAN) SAIDA BANU BINTI KADER MYDIN (SMK GEORGETOWN) KHAMIDATUL KURTUBIAH (SMK MAK MANDIN) PUVANESWARI A/P A/P VADIVELLOO (SMK ALMA BUKIT MERTAJAM) TOH SIEW PENG (SMJK CHUNG LING PULAU PINANG) LIM SOON HOE (SMK BAGAN JAYA BUTTERWORTH) AZAHAIRI ABD. ABD. AZIZ AZIZ (SMJK CHUNG CHUNG LING BUTTERWORTH) BUTTERWORTH) NOOR AINI BINTI ABU SEMAN (SMK GEMILANG) PONNUSAMY A/L BARUR KANNAPAN KANNA PAN (SMK TAMAN INDERAWASIH) NOOR ZILATUL AIN BINTI JAFAR (SMK TUNKU ABDUL RAHMAN) WEI PAIK CHIN (SMK CONVENT LIGHT STREET) NURUL’AIN BINTI ABDUL HALIM (SMK ST. XAVIER)
KANDUNGAN BAHAGIAN A
MUKA SURAT
T!"#$" M!#%&'& P!#$$" M*+&, SPM K* --
5
S!#&+&$ A"& D&0&+ N!1&+& N$,&$2N$,&$ N$,&$2N$,&$ M*+&, H3+&$
6 7
R$#1"&0 N*& P!#$$" M*+&, T$#1"& 4 T$#1"&
4
BAHAGIAN B B$ P!8!,&%&+ 9 P!+"!8 D$+$ S*&, S+3"3+
:
S*&, E0!$
;
B$ P!8!,&%&+ -9 K!"!,3&+1& S*&, S+3"3+
=
S*&, E0!$
6
B$ P!8!,&%&+ 59 A,&8 S!"$&+ S*&, S+3"3+
:
S*&, E0!$
:-
B$ P!8!,&%&+ 49 P&+$*$08! S*&, S+3"3+
:5
S*&, E0!$
:
B$ P!8!,&%&+ 9 H&" A0&0$ M$& S*&, S+3"3+
::
S*&, E0!$
:;
B$ P!8!,&%&+ :9 D!8*"+&0$ S*&, S+3"3+
:=
S*&, E0!$
:6
B$ P!8!,&%&+ ;9 K!&8 K!<&+8*#$ S*&, S+3"3+
;7
S*&, E0!$
;-
BAHAGIAN C P!+&3+ P!8&+"&<
;5
-
KANDUNGAN BAHAGIAN A
MUKA SURAT
T!"#$" M!#%&'& P!#$$" M*+&, SPM K* --
5
S!#&+&$ A"& D&0&+ N!1&+& N$,&$2N$,&$ N$,&$2N$,&$ M*+&, H3+&$
6 7
R$#1"&0 N*& P!#$$" M*+&, T$#1"& 4 T$#1"&
4
BAHAGIAN B B$ P!8!,&%&+ 9 P!+"!8 D$+$ S*&, S+3"3+
:
S*&, E0!$
;
B$ P!8!,&%&+ -9 K!"!,3&+1& S*&, S+3"3+
=
S*&, E0!$
6
B$ P!8!,&%&+ 59 A,&8 S!"$&+ S*&, S+3"3+
:
S*&, E0!$
:-
B$ P!8!,&%&+ 49 P&+$*$08! S*&, S+3"3+
:5
S*&, E0!$
:
B$ P!8!,&%&+ 9 H&" A0&0$ M$& S*&, S+3"3+
::
S*&, E0!$
:;
B$ P!8!,&%&+ :9 D!8*"+&0$ S*&, S+3"3+
:=
S*&, E0!$
:6
B$ P!8!,&%&+ ;9 K!&8 K!<&+8*#$ S*&, S+3"3+
;7
S*&, E0!$
;-
BAHAGIAN C P!+&3+ P!8&+"&<
;5
-
TEKNIK MENJAWAB PENDIDIKAN MORAL SPM KOD 1225 K!+&0 9 U%$ !+3,$0 B&<&1$ A9 S*&, S+3"3+ B&<&1$ B9 S*&, E0!$ K!+&0 -9 K!+%& K3+030
Pengagihan Maa Un!"# Men$a%a& S'a(an: Bahagian
Pe)"n!"#an Maa
J"*(ah Maa
A9 S+3"3+
= 0*&, > 7 8$#$ 8$#$ 3#3" 0!$&? 0*&, 0*&,
=7 8$#$
B9 E0!$
- 0*&, > -7 8$#$ 3#3" 0!$&? 0*&,
47 8$#$
0*&, &8&< > -7 8$#$
-7 M$#$
S!8&" J&'&
7 8$#$
J38,&<
7 8$#$
Bahagian A: S'a(an S!)"#!") 1+ S'a( S'a(an an Ta Tan,a n,a Ni(a Ni(aii C'n!'h 'a(an: A?&"&< #$,&$ #$,&$ @@@ 8&+"&< N&&" -"a #$,&$ @@@ - 8&+"&< C'n!'h $a%a&an9 $a%a&an9 A8&< K!?!+&& "!?&& T3< Peringatan: T3,$0 #$,&$ 0&<&%& T$&" *,!< 0&,&< !%& 0!<$#11& 8&"#& !+3&< T$&" *,!< 0&,&< 3,$0 "&& <33#1 / "&& 0!#$ / $83< 0 T$&" *,!< $!+&,$"" 0303# T$&" *,!< 13#& 0$#1"& 2+ S'a(an S'a(an Tan,a n,a Ma#" Ma#"- Ni(ai Ni(ai C'n!'h 'a(an: J!,&0" 8&"03 #$,&$ .........@ - 8&+"&< !$#$0$ &1$ &1$ #$,&$........ #$,&$........ - 8&+"&< B!+$" !$#$0$ C'n!'h $a%a&an: S$"&? !+q#1%&'& *,!< 8!#$83," "!?!+&& "!&"$# *+ ,&$# Peringatan: T3,$0 !$#$0$ #$,&$ 0&<&%& T$&" ?!+,3 '&&" T$&" ?!+,3 $"&$" !#1 $03 / 0$3&0$ 0*&, K!0$,&? "&& 0!#$ / "&& <33#1 / $83< / <3+3 !0&+ / 0303# ?!+"&& ?&& !$#$0$ $&" 8!#%!%&0"
5
3) S'a(an Tan,a Ni(ai -an Pene)angan C'n!'h 'a(an: T!+" -"a #$,&$ <&+30 $&8&," *,!< 83+$283+$ &1&+ 8!#%&3<$ 1!%&,& ?*#!#1 0!"*,&<. 4 8&+"&< F*+8& %&'&? NP A& N9 W&&" N$,&$ A& P9 W&&" "&& "3#$ $03 / 0$3&0$ 0*&, NP (- 8&+"&<) NP (- 8&+"&<)
.+ S'a(an Tan,a Ni(ai -an H")aian Lan$"!an
C'n!'h 'a(an: T!+" -"a #$,&$ <&+30 $&8&," *,!< 83+$283+$ &1&+ 8!#%&3<$ 1!%&,& ?*#!#1 0!"*,&<. 4 8&+"&<
/')*a! $a%a0an: NH B"#an (agi NP+ A,a! N: Wa!a# Ni(ai A,a! H: Bagai*ana3 4 Menga0a3 BUKAN (agi Wa!a# Ka!a K"ni I"+ NH 2 *a)#ah+ -an NH 2 *a)#ah+
A0a#ah !e#ni# "n!"# *en"(i h")aian (an$"!an3 Tanya soalan 6&agai*ana7 ?&& #$,&$ yang anda guna. Katakan guna nilai harga diri : “Bagaimanakah” murid-murid harus mengamalkan nilai harga diri agar menjauhi gejala ponteng sekolah? Fikir jawapan dengan mengaitkan isu. Ja%a0ann,a: Contohnya, murid-murid harus menjaga nama baik diri dan keluarganya dengan tidak terlibat dalam gejala ponteng sekolah.
Selain soalan “bagaimana !! Tanya soalan 6*enga0a7 pada nilai yang anda guna. Katakan guna nilai mematuhi peraturan dan undang-undang : “"engapakah murid-murid harus mematuhi peraturan dan undang-undang# Fikir jawapan dengan mengaitkan isu. J&'&#&9 H&, $#$ !8$"$ "!+& ?!+3& ?*#!#1 8!,&+ ?!+&3+ 0!"*,&<.
C'n!'h $a%a0an: $) M3+$283+$ <&+30 8!#1&8&," #$,&$ <&+1& $+$(A& N$,&$). C*#*<#& 8!+!"& <&+30 8!#%&1& #&8& &$" $+$ "!,3&+1& !#1 $&" !+,$& &,&8 1!%&,& ?*#!#1 0!"*,&<. (H3+&$ B&1&$8&) $$) M3+$283+$ <&+30 8!#1&8&," #$,&$ 8!8&3<$ ?!+&3+ 3#{#(A& N$,&$). H&, $#$ !8$"$ "!+& ?!+3& ?*#!#1 8!,&+ ?!+&3+ 0!"*,&<. (H3+&$ M!#1&?&) Ka(a" !"(i $a%a0an i#"! 8')*a! NP9 &'(eh !a#3 $) M3+$283+$ <&+30 8!#1&8&," #$,&$ <&+1& $+$(A& N$,&$). M!+!"& <&+30 8!83,$&" 8&+3&< $+$ !#1 8!#%&3<$ 1!%&,& ?*#!#1 0!"*,&<. (A& P!#!+) MARKAH SAHAJA
4
$$) M3+$283+$ <&+30 8!#1&8&," #$,&$ 8!8&3<$ ?!+&3+ 3#{#(A& N$,&$). M!+!"& <&+30 8!#!+$8& ?!+&3+ !#1 8!#%&3<$ 1!%&,& ?*#!#1 0!"*,&<. (A& P!#!+) MARKAH SAHAJA 5+ S'a(an Tan,a /a#!a C'n!'h 'a(an: B!+$" !iga &+& @@@ 5 8&+"&< N&&" -"a "!0 @@@ - 8&+"&< S!#&+&$" !iga "!&$" @@@ 5 8&+"&< C&" -"a 30&<& @@@ - 8&+"&< T3%3 M!#$,&$ KBKK M!#13%$ "3#1 &"&!8$" T$#1 4 T$#1 J 3,$0 #$,&$ 0!&1&$ %&'&? P!+,3 3,$0 && &"&
C'n!'h 'a(an: B!+$" &+& *,!< $,&"3" *,!< ?!83 &1&+ $&" 3&$ "!$"& !+&& $ %&, +&&. *a)#ah
Ja%a0an: $) P&0$" $&" 8!#13" 0!8&0& 8!83. $$) P&0$" "!+!& &,&8 "!&& &$". $$$) M!8&3<$ 0!1&,& ?!+&3+ ,&,3,$#&0. ;+ S'a(an Tan,a /a#!a e)!a H")aian Lan$"!an C'n!'h 'a(an: H3+&$" !iga &+& @@@ : 8&+"&< T!+" -"a "!0 @@@ 4 8&+"&< J!,&0" !iga "!&$" @@@ : 8&+"&< C&" -"a 30&<& @@@ 4 8&+"&< T3,$0 %&'&? 0!?!+$ 3,$0 && &"& !&?$ ?!+,3 $$"3$ !#1 *#*< / <3+&$ ,%3 F&"& C*#*< C&+& 3#3" 8!#3,$0 && *#*<9 T& 0*&, B&1&$8& T& 0*&, M!#1&?&
C'n!'h 'a(an: T!+" 5 &+& *,!< $,&"3" *,!< ?!83 &1&+ $&" 3&$ "!$"& !+&& $ %&, +&&. : 8&+"&<
Ja%a&an: $) P&0$" $&" 8!#13" 0!8&0& 8!83. (S*&, B&1&$8& $&" 8!#13") C*#*<#& 8!#&?& $3+ 8!#3"3?$ 0!!,38 8!83. $$ P&0$" "!+!& &,&8 "!&& &$". (S*&, B&1&$8& ?&0$ "!+!& &,&8 "!&& &$") S!+$0 "!+!& ,!$< "!+&?. $$$) M!8&3<$ 0!1&,& ?!+&3+ ,&,3,$#&0. (S*&, B&1&$8& 8!8&3<$ ?!+&3+ ,&,3 ,$#&0) J 8!83 "!$"& 8&3".
<+ S'a(an KBAT Ke*ahi)an Be)8i#i) A)a Tinggi+ C'n!'h 'a(an: P&& ?!#&?& & &?&"&< &" !+,&"3 %$"& ?$<&" !+"3&0& $&"@ - 8&+"&< ($) ($$) S*&, $&" 8!#&&" $, %&'& L$<& ?!+3#3" 8&+"&< $, +3 %&'&? (R*8 $ $$) T3,$0" %&'&? 0!?!+$ 3,$0 && &"&
C'n!'h 'a(an: P&& ?!#&?& & &?&"&< &" !+,&"3 %$"& ?$<&" !+"3&0& $&"@ 4 8&+"&< ($) ($$) S*&, $&" 8!#&&" $, %&'&? L$<& ?!+3#3" 8&+"&< $, +3 %&'&? (R*8 $ $$) T3,$0 %&'&? 0!?!+$ 3,$0 && &"& !&?$ ?!+,3 $$"3$ !#1 *#*< / <3+&$ ,%3 F&"& C*#*<
C'n!'h 'a(an: B&1&$8&"&< & 8!#1<&+1&$@ T!+" -"a %&'&? &.4 8&+"&< L$<& ?!+3#3" 8&+"&< $, %&'&? $?!+,3" T3,$0 %&'&? 0!?!+$ 3,$0 && &"& !&?$ ?!+,3 $$"3$ !#1 *#*< / <3+&$ ,%3 F&"& C*#*<
C'n!'h 'a(an: A&"&< & !+0!3%3@. K!83"&" &,&0 &. - 8&+"&< L$<& ?!+3#3" 8&+"&< $, %&'&? $?!+,3" B!+$" +!0?*# ( 8&+"&<) T3,$0" $, &,&0/&"& 1 8!#*"*#1 +!0?*# 8!#1$"3 &a#i 8&+"&<
C'n!'h 'a(an: A?&"&< ?!+&0& &@. B!+$" -"a &,&0 &. 5 8&+"&< L$<& ?!+3#3" 8&+"&< $, %&'&? $?!+,3" B!+$" +!0?*# ( 8&+"&<) T3,$0" $, &,&0/&"& 1 8!#*"*#1 +!0?*# 8!#1$"3 &a#i 8&+"&<
:
Bahagian B: S'a(an Eei S'a(an Eei =ang Be)!an,a#an Ni(ai
C'n!'h 'a(an: T!+" -"a #$,&$@ 7 8&+"&< H3+&$" !!+&?& #$,&$@ 7 8&+"&< J!,&0" #$,&$2#$,&$@ 7 8&+"&< S'a(an Eei =ang Ti-a# Be)!an,a#an Ni(ai
C'n!'h 'a(an: T!+" (i*a &+&@ 7 8&+"&< T!+" (i*a ?!#1&%&+@ 7 8&+"&< S!3%3" &@ H3+&$" !iga &,&0@ 7 8&+"&< Pe*a)#ahan Bagi Eei KBAT+ Ja%a0an Ca('n Eei =ang Be)!an,a#an Ni(ai Eei =ang Ti-a# Be)!an,a#an Ni(ai 5N;H 5N;H -N=H -N=H N6H N6H 7 H
J"*(ah *a)#ah 7 8 7 8 7 8 7 8
T$&" "$+& 0*&, !0!$ &e)!an,a#an ni(ai a!a" !i-a# &e)!an,a#an ni(ai9 &,*# &'(eh $a%a& -engan a*a(an ni(ai F&"& (F) C*#*< (C) H3+&$ (H) $&? 0!&1&$ H3+&$ (H)
/')*a! A0a#ah =ang A#an Dig"na#an333 2 0i(ihan: B*,!< 3,$0 Ni(ai N+ "!83$ $0*"*#1 !#1 C'n!'h C+ /&&3 H")aian Lan$"!an H+ B*,!< 3,$0 /a#!a /+ "!83$ $0*"*#1 !#1 C'n!'h C+ /&&3 H")aian Lan$"!an H+
/')*a! NCH G"na Ni(ai+ M3,& !#1 && N$,&$ "!83$ $0*"*#1 !#1 C /&&3 H. U#3" 8!#3,$0 C*#*< (C) &&3 H3+&$ (H) &1$ 0!$&? N$,&$ (N) & 13#& & 0*&, B&1&$8& &&3 M!#1&?& ?&& #$,&$ !+0!3. J&'&? & &?& 0!!#&+#& &&,&< C*#*< (C) / H3+&$ ,%3 (H). K&&" N9 K!+&%$# C9 &1&$8& C*#*<#&@. H9 8!#1&?& H&, $#$ !8$"$ "!+&@. H&, $#$ !8$"$ 03?&&@.
/')*a! /CH Tan0a G"na Ni(ai+ M3,& !#1 && F&"& "!83$ $0*"*#1 !#1 C /&&3 H. U#3" 8!#3,$0 C*#*< (C) &&3 H3+&$ (H) &1$ 0!$&? F&"& (F) & 13#& & 0*&, B&1&$8& &&3 M!#1&?& ?&& F&"& !+0!3. J&'&? & &?& 0!!#&+#& &&,&< C*#*< (C) / H3+&$ ,%3 (H). K&&" F9 $%&" 8!8$,$< "&' C9 &1&$8& C*#*<#&@. H9 8!#1&?& H&, $#$ !8$"$ "!+&@. H&, $#$ !8$"$ 03?&&@.
;
S'a(an Eei KBAT+ C'n!'h 'a(an: T!+" (i*a &+&@ 7 8&+"&< S!$&? &+& $$"3$ !#1 *#*<3+&$ &+& *#*<3+&$ Q - 8&+"&< O,!< $3 3,$0 &+& *#*<3+&$ Q 7 8&+"&<
Wa(a" &agai*ana0"n9 a('n -inaiha!#an !"(i 15 ii: 5 a)a 5 'n!'h 5 h")aian B$, $0$ $&" !+<& 7 $0$ !+&$" &" $?$,$<.
S'a(an Eei KBAT+ C'n!'h 'a(an: S!3%3" &@ H3+&$" !iga &,&0@ 7 8&+"&< B!+$ +!0?*# Q 8&+"&< &,&0 *#*< <3+&$ Q 5 8&+"&< O,!< $3 3,$0 5 &,&0 5 *#*< 5 <3+&$ Q 6 8&+"&<
Wa(a" &agai*ana0"n9 a('n -inaiha!#an !"(i 15 ii: 5 a(aan 5 'n!'h 5 h")aian B$, $0$ $&" !+<& 7 $0$ !+&$" &" $?$,$<.
=
SENARAI AKTA DAN DASAR NEGARA SENARAI AKTA . AKTA PERLINDUNGAN KANAK2KANAK -. AKTA PENCEGAHAN RASUAH 5. AKTA SURUHANJAYA HAK ASASI MANUSIA 666 4. AKTA PERHUTANAN NEGARA 6=4 (PINDAAN 665) . AKTA KUALITI ALAM SEKELILING 6;4 (PINDAAN 6= 66:) :. AKTA ZON EKONOMI EKSKLUSIF 6=4 ;. AKTA PERUSAHAAN 6:; =. AKTA KESELAMATAN DALAM NEGERI 6:7 (ISA) 6. AKTA DADAH BERBAHAYA (6-) 7. AKTA DADAH BERBAHAYA (LANGKAH2LANGKAH PENCEGAHAN KHAS) 6=4 . AKTA DADAH BERBAHAYA (PERLUCUTAN HARTA) 6== -. AKTA MAHKAMAH JUVANA 64; 5. AKTA CUKAI PENDAPATAN 4. AKTA HASUTAN 64= (PINDAAN 6;7) . AKTA RAHSIA RASMI 6;:. AKTA KERJA 6 ;. AKTA PERLINDUNGAN PENGGUNA 666 =. AKTA KAWALAN HARGA 64: 6. AKTA KAWALAN BEKALAN 6: -7. AKTA TIMBANG DAN SUKAT 6;-. AKTA PERIHAL DAGANGAN 6;--. AKTA SEWA BELI 6:; -5. AKTA HAKCIPTA 6=; -4. AKTA JUALAN LANGSUNG 665 -. AKTA PENCEGAHAN PENYELUDUPAN -:. AKTA TANDATANGAN DIGITAL 66; -;. AKTA JENAYAH KOMPUTER 66; -=. AKTA TELEPERUBATAN 66; -6. AKTA KOMUNIKASI DAN MULTIMEDIA 66= 57. AKTA SURUHANJAYA KOMUNIKASI DAN MULTIMEDIA 66= DASAR NEGARA . BERSIH CEKAP DAN AMANAH (BAC) -. DASAR HUTAN KEBANGSAAN 5. DASAR WANITA NEGARA (DWN) 4. DASAR PEMBANGUNAN NASIONAL . DASAR PENDIDIKAN KEBANGSAAN :. DASAR KEBUDAYAAN KEBANGSAAN ;. DASAR BAHASA KEBANGSAAN =. WAWASAN -7-7 6. DASAR BERKECUALI 7. DASAR PEMBANGUNAN NASIONAL 66 . DASAR KEBUDAYAAN KEBANGSAAN -. DASAR EKONOMI BARU 5. DASAR PANDANG KE TIMUR 5. DASAR PENGGUNA NEGARA (DPN) -774. DASAR SATU MURID SATU SUKAN (MS) . DASAR PEMBAGUNAN PENDIDIKAN MALAYSIA
6
NILAI>NILAI MORAL DAN HURAIAN UNTUK NILAI Bi(
Ni(ai K!?!+&& "!?&& T3<
H")aian • • • • •
-
A8&<
•
•
5
H&+1& D$+$
• • •
4
B!+q#1%&'&
• • • • •
H!8&< T$#11$
• • • • •
:
T*,!+$
• • • •
;
B!+$"&+$
• •
=
K!+&%$#
• •
•
6
K&0$< S&
• • • •
7
K!&$,
• •
•
R&0$*#&,
• • •
M!8&3<$ &%&+ T3< M!#1&8&," &%&+ &1&8& M!#3+3$ 3#3 &1&8& M!8?3#&$ ?!1 &1&8& "3"3< B!+$#&" 8!#1$"3 &%&+ &1&8& M!#1&8&," 0$"&? *,!< $?!+&&$ *,!< *+ ,&$# &,&8 8!#%&," q#1%&'& $!+$ B!+0$& %3%3+ M!#%&1& #&8& &$"/$8!% $+$ M!#%&1& #&8& &$"/$8!% "!,3&+1& M!#1<&+38" #&8&... M!#%&," "!+%&/31&0 $!+$ !#1 &$" M!8&$#" ?!+ 0!&1&$... !#1 &$" M!#%&1& "!&%$" ... T&<3 ?!+...$&,&< ... ... $3+30 !#1 &$" B!+3$ &<&0& B!0$"&? !+0*? 03# B!+?!+$&$ 83,$& B!+&"<,&" &$" M!#%&1& $8!% $+$...&1&+ $&" $? 0!+*#1 M!#1&'&, ?!+&0&/!8*0$ B!0$"&? 0&&+ !# B!+0$"&? ,$!+&, T$&" !+$#&" !+3+323+3 T$&" 8!#1<&+&?" 3 ... M!,&"3" 31&0/?!+"&+& !#1 0!#$+$ T$&" 83&< ?330 &0& S!#$&0& !+30&<& !+03#113<203#113< &,&8 ... 3#3" 8!#&?&$ "!%&& B!+3?&& 8!#1<&&?$ &&+ +$# !#1 0!8& "3& &8& 8!#&$ ... M!#1&8$, !+& !+<&&?... B!+?!+&0& 0& "!"&, &&$ P+$<&$# !+<&&?... T$&" ?$,$< "&0$< !+<&&?... M!#1&8$, $#&" 0&8& !+<&&? "!3&23& ?$<&" ?& 8!#1$+&/$?!#1&+3<$ *,!< ?"& "!3+3# M!83& "!?330 $&" 8!#!!,&<$ 0&3 ?$<&" 0&<&%& M!8$"$+" "!0/&"$&/$8?,$"&0$... B*,!< 8!83& ?!+$8 &$" !#1 ... B!+$"$+ 0!!,38 !+$#&"
7
• • •
-
K!0!!+<&
• •
• •
5
K&0$< S& !+<&&? "!,3&+1&
• • •
•
4
H*+8& && "!?&& *& "!,3&+1&
• • •
•
:
M!#1!"&," +&$0$ "!"!,3&+1& Tq#1%&'& !+<&&? "!,3&+1&
• • •
•
•
•
;
M!#&$ 8!#1<&+1&$ A,&8 S!"$&+
• • • • • •
=
6
K!<&+8*#$ &+& 8$& !#1 &,&8 0!"$&+ K!8&? A,&8 S!"$&+
•
• • •
• • •
• • •
-7
P!"& !+<&&? $032 $03 A,&8 S!"$&+
• • •
M!#1&8$, "$+& ... M!#$8" "!0 ?*0$$... A8$, $#&"/,"&< !+&$" !#1 8!#1&8$, "$+&... B!+0$"&? $&" 8!,&8?&3 &,&8... T$&" 8!#1&&$" "!&%$" /?!+&0&/$+$ *+ ,&$# T$&" !+&"&?/ !+33+ "!!+,&,3 T$&" !+$#&" $ ,3&+ &&0 M!#&$ *& "!,3&+1& S&$ *& "!,3&+1& !#1 "!"&, &&$ B!+?!+&0& &8& 8!#&$/8!#$#&$ *& "!,3&+1& T!+30 8!#&$... S%3#1$ 0!$&? *& "!,3&+1& M!8!+$ ,& &$" !+<&&? *& "!,3&+1& M!8?3#&$ <33#1 83,$&/&$" !#1 *& "!,3&+1& M!#1<&+1&$... M!#!+$8& '&+$0/&8&, $'&+$0$ "!,3&+1& M!#1<*+8&$ && +!0&8 "!,3&+1& M!#1&8&," && +!0&8 ? ,&+ #!#!" 8* P!+ !+<&&? "!,3&+1& <&+30 $,&"0&" *,!< 0!$&? *& "!,3&+1& U#3" 8!'3%3" "!,3&+1& 0!%&<!+& /8!#%&1& #&8& &$" "!,3&+1& B!+&0& 1!8$+& &?&@ S!&+ "!?!#$#1 8!#%&1& &,&8 0!"$&+ T$&" 8!#131&/8!#1&8 "!?!#$#1 !"*0$0!8 T$&" 8!830#&<"/8!+*0&"" ,*+& &3#& H&$& <&$' 383< $&" 830#&?3?30 M!#%&1& &,&8 0!"$&+... M!8&$"?3,$< &,&8 0!"$&+ M!#%&1& <33#1 &$"/0!%&<!+& &+& 8$& &,&8 M!#%&1& "3&,$$ "!<$3? &+& 8$& &,&8 K!"&," ,*+& &3#& M!8$"3, 31&0 !+0&8& &1$ 8!#1!"&," "!0!$8 &,&8 0!"$&+ M!#%&1& &,&8 0!&+& 8&3&"& B!"!+%&0&8& &1$ 8!#%&1& &,&8 0!"$&+ M!8&$#" ?!+ 0!&+& !+0!8& !+?&03" &1$ 8!8!,$<&+& &,&8 0!"$&+ M!8!,$<&+& <3 0$8? M!8&0$" !"*0$0!8 !+?!,$<&+& P!+ 0!83& ?$<&" 8!#%&1& &,&8 0!"$&+ M!#1&8$, !+& 8&0&,&< &,&8 0!"$&+ B!+1$#1 &<3 8!#!,!0&$" 8&0&,&< &,&8 0!"$&+ S!&+ 8&0&,&< !+,&"3
•
-
C$#& &" N!1&+&
• • • •
--
T&& S!$& "!?&& R&%& N!1&+&
• • •
-5
-4
Sq? !+"*+ 3#3" N!1&+& M!,$#3#1$ H&" "&"2"&"
• • •
• • • •
- -:
M!#1<*+8&$ H&" W$& M!,$#3#1$ <&" ?!"!+%&
• • • • •
-;
M!#1<*+8&$ <&" 1*,*#1 "3+ !+3?&&
• •
•
• •
-=
M!,$#3#1$ <&" ?!#113#&
• • • •
-6
M!8&3<$ ?!+&3+ 3#{#
• • • •
57
K!!&0 !+03&+&
• • • •
5
K!!&0 !+&1&8&
• • •
B!+30&<& 8!#$ 8&0&,&< !+,&"3
M!#&$ "&138 !+<&&? #!1&+& M!#13&8&" "!?!#$#1 #!1&+& M!#*"*#1 30&<&/?+*1+&8 #!1&+& C$#& $&" !+!,&< &<&1$ !+<&&? #!1&+& M!#13&8&" +&%& #!1&+& M!#3+3/ M!#%3#%3#1 ?!+$#&< +&%& #!1&+& P&3< "!?&& +&%& #!1&+& Sq? 8!#11&&$ #&'& 3#3" #!1&+& M!#3+&< &"$ "!?&& #!1&+& B!+0!$& !+"<$8&/8!8!+$ 038 "!?&& #!1&+& M!#!1&"" <&" "&"2"&" M!#%&1& <&" "&"2"&" M!8&0$" "!?!+,3 "&"2"&" $?!,$<&+& M!#%&8$# "!0!,&8& "&"2"&" M!#%&1& <&" '$& M!#1<&+1&$ 038 '$& M!8!,$<&+& <&" ?!"!+%& M!#%&1& <&" ?!"!+%& M!#%&1& "!&%$" 1*,*#1 ?!"!+%& M!#%&1& <&" 1*,*#1 "3+ !+3?&& M!8!+$ ,& &$" "!?&& 1*,*#1 "3+ !+3?&& T$&" 8!8 0!+*#1/+!#&< 1*,*#1 "3+ !+3?&& T$&" ?$#11$+ 1*,*#1 "3+ !+3?&& M!#1<&+1&$ 1*,*#1 "3+ !+3?&& M!#!1&"" <&" ?!#113#& M!#%&1& "!&%$" ?!#113#& M!8&0$" ?!#113#& $&" $$#&0 *,!< ?!#1!,3&+ M!#%&1& <&" ?!#113#& &1&+ $&" $$#&0 A"3+ !#1 ?!+&3+ 3#{# T$&" 8!,&+ ?!+&3+ 3#{# ...&&,&< 0&,&< $ 0$0$ 3#{# ...&1&+ $&" $"!#&" $#&" !8!+$/+*/?!#%&+&/!#& ' B!&0 8!#1!,3&+" "&&2"&& !#1 &&0 B!&0 8!8!+$ $!& !#1 &&0/0&+& M!#1!83"&" ?!#&?& !#1 &&0/0&+& B!&0 !+&"&?/!+<3%&< !#1 0&+& B!&0 8!8$,$< &1&8& $$ B!&0 8!8?+&"$"" &1&8& $$ B!&0 8!,$&" $+$ &,&8 &"$$$ "!&1&8& $$
-
5-
55
P!#1,$& $+$ &,&8 ?!8
# N!1&+& S$"&? "!!+3"&
• •
• •
54
H$3? !+0&8& 0!&+& &8
• • •
• •
5 5:
S&,$#1 8!83 !"!+%&0&8& S&,$#1 8!#1<*+8&$ &+& #!1&+&
• • • •
• •
M!,$&" $+$/8!#!+&$ ?+*1+&8 ?!8
# #!1&+& M!#*"*#1 ?+*1+&8/&"$$$ ?!8&13# #!1&+& B!+,&? && &,&8 8!#!+$8& "+$$"/? M!#!+$8& ?!#&?& !#1 <&$ !+3"& H$3? 0!&+& &8 &8&$/<&+8*#$ &+& 0&3 0&8& ,&$# M!8!#$#1" "!0!%&<!+& "!&8&$ <$3? T$&& ?!+!,$#1"&< /?!+&,&</ "*#,$"/ ?!+1&3</ ?!?!+ T$&" !+!,&1&< !#1 #!1&+& ,&$# M!8&0$" "!&8 0!%&1& T*,*#12 8!#*,*#1 &+& 0&3 0&8& ,&$# B!+83&&"& M!#%&,$#" <33#1 &$" &+& #!1&+& M!8?3#&$ <33#1 $?,*8&$" &$" &+& #!1&+& M!8!#$#1" <33#1 $?,*8&$" &+& #!1&+& M!#1!"&," <33#1 &$"
5
RINGKASAN NOTA PENDIDIKAN MORAL TINGKATAN . ? TINGKATAN 5 BIDANG 1> NILAI BERKAITAN DENGAN PERKEMBANGAN DIRI 1@1 KEPERCA=AAN KEPADA TUHAN . A*a(an &ai# aga*a : &) I0,&8 B!+0!8&< ,$8& '&"3 B!+?3&0& '&%$ /R&8&/03#& M!8&&+ &"& <&+&/?!#&?&/?!+#$&1& B!+0!!"&< "!?&& &"$+ 8$0"$# • • • •
) B3<& B!+0!!"&< !#1 "!"&& $8$,$"$ M!#!+8& "!?&& 1*,*#1 8$0"$# M!#&$ 8&"<,3" !+#&'& • • •
) H$#3 M!#1&8&," ?!8&" 0&3+ 0&3+ B!+3& &$" 3#3" 8!#1<&?30" *0& M!8&&+ #&&+ 0!8&0& ?!+&& T<&$?30&8 • • •
-@ Ke&ai#an a*a(an &ai# ,ang -i!"n!"! '(eh aga*a M!#&?& &,&0 &$" &+$?&& T3< • D&?& 8!8!+0$<" *0& 8!#3$" $+$ • M!#1!,&"" $+$ &+$?&& $$8?& 8&, • M!#&?& +!!"$ <&,&, • 5. Uaha>"aha ,ang &'(eh -i(a#aan#an &agi *en,e)" *an"ia *e(a#ana#an a*anah T"han -engan e&ai#>&ai#n,a ia(ah: "!8?!# "!0!&+ *#*<#& 8!#1&&" !+&8&0!8$#&+ M!8!+$ $$" &1&8& 0!?!+$ 8&& ?!,&%&+ ?!#$$" &1&8&/8*+&, ?!+ 8!$& 8&00& 0!?!+$ + !+3#03+ &1&8&
"0a,a
• • •
1@2 AMANAH @ Kean4 i*0(i#ai4i*0a#4a#i&a! )a"ah !e)ha-a0 : &) Di)i M!8&,3" $+$28!#%!%&0" $8!% $+$ • K!<$, ?!"!+%& 8&0& !? 1!,&? •
4
M!#%!%&0" #&8& &$" $+$/8!#%&3<" 8&+3&< $+$ $? 0!+*#1/<$#& *,!< 8&0&+&"& K!<$, "!?!+&& 8&0&+&"& 030&< 8!#&?& ?!"!+%& • M!#1&,&8$ +&38& !8*0$ ?0$"*,*1$ 0!?!+$ 83+3#1 • + Ke("a)ga I8!% "!,3&+1& !+%!%&0 2 D$? +!#& <$#& / 0!+*#1 *,!< 8&0&+&"& • K!,3&+1& $?$#11$+" / $0$0<" / $?3,&3 *,!< 8&0&+&"&. • M!#1&$" / 8!8&,3" "!,3&+1& / 8!+*0&"" #&8& &$" "!,3&+1& • +Nega)a N!1&+& <3+3 <&+& 2 "!0!,&8& +&"& !+&8 • E"*#*8$ #!1&+& 8!+*0* 2 ?!,&3+2?!,&3+ &0$#1 <$, "!?!+&& 3#3" • 8!,&3+ &,&8 #!1&+&. P!#&$+ #!1&+& 8!#%&$ ,!8&< "3+ !+"!0 2 #!1&+& $&" 8&%3 • •
-@ Ca)a>a)a #e)a$aan *enangani )a"ah M!1!&" 3#{# *#*<#& <3"38 ?!#%&+& / 0&8 / "*8?&3 / • !#& ' M!#113&, 3#{# !#1 8!#!&?" <3"38 !+& !+<&&? • ?!8!+$ ?!#!+$8& +&03&< 0!?!+$ 8!+&8?&0 <&+& 8!+!"& M!#13&"3&0&" <3"38 !+& 0!?!+$ 8!,33" %&'& $#$$3 • $&?&$ !+0&,&< 8!#1&8&," +&03&<. M!#1&&" "!8?!# "!0!&+ "!?&& 8&0&+&"& !# "!?!#$#1 • 8!#%&3<$ +&03&< 0!?!+$ !+&8&0!8$#&+/$&,*1 M!8!#3" $#0$30$ ?!#!1&< +&03&<28!#$&0& "!0 +&03&< • M!8!+$" ?!#$$" ?!#!1&< +&03&< 0!?!+$ &",$8& $ +&03&< • 5. Ci)i>i)i e')ang 0e*i*0in ,ang a*anah M!#%&," 31&0 !#1 ?!#3< q#1%&'& &$, • M!#*,&" +&03&< • S!#$&0& !+&"&? !#&+ !+0$"&? %3%3+ • M!#$8? +&<0$& • M!#3#&$" %%$ • 4. Ke0en!ingan i#a0 a*anah -a(a* #a(angan: a@ Pega%ai Ke)a$aan 2 $8!% *+1$0&0$/& "!+&%& !+?!,$<&+& 2 $&" !+,&"3 "!**+ +&<0$& 03,$ "!+&%& 2 &?& 8!#%&," 31&0 !#1 ?!#3< q#1%&'&/!+"!0 &@ Ah(i 0'(i!i# 2 8!#&?& "!?!+&& &+$?&& 8&0&+&"& 2 &?& 8!#%&8$# "!&$, "!!,30 &,&8 8!,&"0&" 31&0/?+*%!" ?!8
# @ Pe(a$a) 2 8!,&$< $+$ 3#3" 8!#%&$ 0!*+ !+q#1%&'& 2 8!#&?& "!?!+&& &+$?&& 13+3213+3 +&"+&" . M&"03 0,*1 Be)ih9 Ce#a0 -an A*anah BCA+ $&8&," &,&8 ?!#&$+ "!+&%& a@ Be)ih
2 $&" 8!#!,!'!#1 $&" +&03&< $&" 8!8!#$#1" $+$ 0!#$+$ $&" "<$& &@ Ce#a0 2 8!8?3#&$ ?+*3"$$$ $#11$ "3&,$$ &,&8 "!+%&& @ A*anah 2 ?!#3< 1$1$< $"<,&0 0!+& %3%3+ "!?&& $+$ 0!#$+$ +&" *+1$0&0$ :@ Pe)anan Ba-an Penegah Ra"ah BPR+ 2 0!3&< $#0$30$ !+q#1%&'& "<3030 3#3" 8!#!1&< ?!+3& +&03&< <@ A#!a ,ang -ig"na#an "n!"# *enangani )a"ah 2 A"& P!#!1&< R&03&< 66; =. T"$"an BCA $&,&< ?!"!+%& 8!8&<&8$ 31&0 q#1%&'& 8&0$#128&0$#1 8!,&"0&"#& !#1 !"&? !+"!0 $ 0&8?$#1 8!8?3#&$ 0$"&? !+0$< &8&<. 6. BCA -a(a* i!e* 0en!a-&i)an a%a*: 2 M&, ?+*0!3+ "!+%& 2 K& ?!+&"&8 '&"3 2 P!8&"&$ & #&8& 2 A#31!+&< "<$8& !8!+, 1@ HARGA DIRI . Ma#"- *a)"ah -i)i: K!<*+8& $+$ ?!+,3 "$& ?!,$<&+&. •
-. C'n!'h ge$a(a>ge$a(a 'ia( ,ang *en$e$a#an *a)"ah -i)i : M!,!?&" P*#!#1 M!+*"*" P!+,38& <&+&8 P!#&1$< &&< P!+1&3, !&0 P!83 &$ •
5. Kean>#ean &")"# ge$a(a 'ia( !e)ha-a0 )e*a$a: M&+3&< $+$/$8!%/#&8& &$" !+%!%&0/$? 0!+*#1/<$#& *,!< 8&0&+&"& M!#%!%&0" ?!,&%&+ $&" 8!8!#$#1" ?!,&%&+/$&" 8!#38?3" ?!+<&$ !+<&&? ?!,&%&+& D$"&? ?*,$0 2 8&0& !? 1!,&? M&+3&< "!,3&+1& !+1&&$/!+!8&+/!+%!%&0 2 "!,3&+1& 8!#&?& 8&,3 • •
• •
4. Ca)a>a)a "n!"# *enge(a##an -i)i -a)i0a-a !e)(i&a! -a(a* 0e)&"a!an "*&ang4 ge$a(a nega!i8: M!8&3<$/&"3+ !#1 ?!+&3+ $&" 8!,&+ ?!+&3+/ 3#{# M!#3+3$ #&0$<& $3 &?& 13+3 2 !,&%&+ !+03#113<203#113< M!8?3#&$ ?!1 &1&8& "3"3$8 "3&/8!#1&8&," &%&+ &1&8& $&" 83&< !+%!&" !#1 ?!+"&+& $&" &$" M!#1$0$ 8&0& ,&? !#1 &"$$$ !+&!&< *#*<#& 8!8&& !+03" • • •
•
. Ci)i>i)i ee')ang ,ang *e*0"n,ai ha)ga -i)i ,ang !inggi@ ?!#&&+ ?!8&& 8!#3#&$" %%$ &"$# "!?&& $+$ 0!#$+$ !# 8!#1<&&?$ 8&0&,&< $&" 8!#&"$" <&$ *+ ,&$# • • • • • •
:
:. Ca)a ee')ang 4 in-ii-" *en$aga ha)ga -i)i B!+$8 ?&3<$ &%&+ &1&8& B!+"!,&"3" 0*? *#*<#& !+?&"&$ 0*? B!+33+ 0!&+& 0*? *#*<#& $&" !+&"&? "&0&+ P&$ ?$,$< +&" !+&"<,&" 83,$& 2 !+1&3, !#1 *+ !+8*+&, $#11$ B!+3?&& "&&" $&" ?&& &%&" #!1&$ 0!?!+$ ?!#&,&<13#& &&<. • • • • •
;@ Ke&ai#an *en$aga ha)ga -i)i4*a)"ah -i)i@ $<*+8&$ $0%3#1$ *,!< *+ +&8&$/ 8&0&+&"& $&" 83&< !+?!#1&+3< !#1 &8&,/1!%&,& #!1&$ 8&8?3 8!#&?&$ "!%&& !8!+, !+!+30 • • •
=@ Pe)#a)a>0e)#a)a ,ang &'(eh *en$e$a#an ha)ga -i)i ee')ang )e*a$a@ B!+&"&? &<&0& "&0&+ !+?&"&$ $&" 0*?/8!#%*,*" 8&& !+,$& !#1 ?!+3& $&" !+8*+&,/1!%&,& #!1&$ 0!?!+$ !+1&3, !&0 8!,&"3" ?!+3& 8!#&,&<$ 3#{# *#*<#& 8!#&1$< &&< • • • •
1@. BERTANGGUNGJAWAB @ Ke&ai#an *e)anang ?!+"&+& !+$"3 9 &+ Pe)&e(an$aan W ,!$< &?& $&3#12&& 0$8? 3#3" <&+$ 3&/&& ' 0!8&0& "!!8&0 T$&" !+!,%& !+,!$< &?& 8!#%$8&" ' T$&" !+<3 $&" ?!+,3 &&+ &!&< ' $#11$ T$&" 8!#1<&&?$ 8&0&,&< "!' *#*<#& 83,$0/"+&? •
• • •
&+ Ke)$a,a T&<3 8$#& "!3?&& $+$2&?& 8!#&?&$ $&2$& • D&?& 8!8$,$< "!+%&& 0!03&$ <$3? ?3&0 1!8$+& • + Kehi-"0an -e%aa -an &e)#e("a)ga • M!#%&8$# "!&<&1$& "!,3&+1& 2 8!'3%3" "!,3&+1& &<&1$& • M!#1!,&"" "*#,$" !#1 ?&0 <$3? 2 $&& ?!+1&3</?!+!+&$. -. Kean4a#i&a!4i*0a#4i*0(i#ai !i-a# *e)anang *aa -e0an !e)ha-a0 &) Ke)$a,a T$&" &?& 8!#&?&$ $&2$& 0!#$+$ 1&1&, &,&8 <$3? T$&" !+%&& &,&8 <$3? <$3? 030&< T$&" !+8$#& &,&8 "!+%&& $!3+ 2 <$3? $&" 1!8$+& ) Pe)&e(an$aan B!+<3 <$3? 8$0"$# • T$&" && 0$8? 3#3" "!13#& '&"3 "!!8&0 • T$&" && ' ,!$< 3#3" 8!#&3#1 • ) Kehi-"0an -e%aa -an &e)#e("a)ga K!,3&+1& <3+3 <&+&/ "3&+ "&$+2 !+,&"3 ?!+!+&$ T$&" &?& 8!#!03&$" $+$ !#1 "!<$3? !+"!,3&+1& 03&8$ $0!+$ 0!#$&0& !+1&3< • • •
• •
;
5. Ma#"- 0eng")"an *aa M!+ 8&0& 0!&+& $%&" 3& %&3&, ?!+ 8&0& +&?$ •
4. Ke0en!ingan *eng")" *aa ea)a &e)he*ah4 &e)!angg"ng$a%a& &?& 8!#1!,&"" ?!8&$+ 8&0& 8&0& &?& $13#& 0!&+& *?$838 &?& 8!#1!,&"" "!+%& !+q< "!+%& 0$&? &,&8 !8?*< 8&0& $!&?" &?& 8!#1$0$ 8&0& ,&? !#1 &"$$$ !+&!&< *#*<#& !+03"8!8&& &?& 8!#%&," &"$$$/"!+%&/31&0 $+ !#1 !+&3+ "!+%& !+%&, ,&+ . Ca)a ee')ang 0e(a$a) *eng")"#an *aa@ 8!83& %&3&, '&"3 ?!+0!#$+$ 8!,&"0&" ?!+"&+& $+ &,&8 %&3&, '&"3 8!8&3<$ ?!+3#3" 8&0& &,&8 %&3&, '&"3 • •
• •
• • •
1@5 HEMAH TINGGI . T'#'h -"nia ,ang -i#ag"*i: & ) T*"*< 3#$& M&<&8& G<$ • I8&8 &,2G<&&,$ • S'&8$ V$!"& • C*#3$30 • S*+&!0 • P,&* • ) Pe*i*0in nega)a ,ang an-a #ag"*i T3#"3 A3, R&<8 • T3# A3, R&&" • T3# T Ci)i e')ang !'#'h ,ang &e)0e)i&a-i *"(ia S!#$&0& 8!+!#&< $+$ B!+%$'& +&"& B!+?!1 "3& "!?&& &1&8& M!#!?&$ %%$ • • • •
5. Ci)i>i)i e')ang ,ang &e)he*ah !inggi B!+&& 0*? &,&8 ?!+1&3, $&" !+&<&0& "&0&+ M!+!#&<" $+$ 2 $&" 8!#3#%3" #3#%3" 0*8*#1 B!+1&3, 8!0+& !#1 8&0&+&"& $03"&$ *+ +&8&$ M!#1<*+8&$ ?!#&?& *+ ,&$# !+3#$#1 3#3" 8!#&?&$ "&& 0!?&"& • • • •
4. Ke0en!ingan *enga*a(#an &"-i 0e#e)!i ,ang *"(ia -a(a* #ehi-"0an eha)ian M!#$#1"&" $8!% $+$ $0%3#1$ *+ +&8&$ D&?& 8!#1!+&" <33#1 !#1 *+ ,&$# $&& ?!+1&3</?!+0!,$0$< &<&8 M!#%&1& ?!+&0& *+ ,&$# 2 $&" 8!#$#113#1 ?!+&0& *+ • •
•
=
.Kean !i-a# *en$aga #e'0anan -an #e"i(aan a0a&i(a &e)in!e)a#i $? +!#&< *,!< 8&0&+&"& $8!% !+%!%&0 $!#$ 2 +&"+&" &" 8!#%&3<" $+$ *,!< 8!#$83," 0&,&< &<&8/?!+&,&</?!+1&3</"*#,$" • • •
1@; TOLERANSI . Ke&ai#an *enga*a(#an i#a0 !'(e)ani -a(a* #ehi-"0an &e)*a,a)a#a!@ N!1&+& &8 &8&$ +&"& <$3? 0!%&<!+& W3%3 ?!+?&3 #!1&+& 8&%3 M!1!+&" <33#1 &+& "&38 2 &?& 8!#1!,&"" ?!+0!,$0$< &<&8/3+3" 0"& &+& "&38 W3%3 "!<&+8*#$ <$3? !+8&0&+&"& 2 8!#%&8$# <33#1 &$" !+30 !+"!"&, M!8*,!<" &0&+2&0&+ "!+&%& $,&"0&" !#1 ,&+ !"*#$8$ #!1&+& !+"!8 8&%3 • • •
•
•
-@ Kean !i-a# *enga*a(#an i#a0 !'(e)ani -a(a* *a,a)a#a! Ma(a,ia@ N!1&+& <3+3 <&+& #!1&+& $&" 8&%3 W3%3 ?+&0"&/ 3+3" 0"& &+& "&38 P!+1&3</?!+&,&< &+& "&38 !+,&"3 K!<&+8*#$ <$3? !+8&0&+&"& &" !+%!%&0 $&& ?!+?&3 &,&8 #!1&+& • •
•
5@ Ma!(a*a! "!a*a Daa) Ke&"-a,aan Ke&angaan DKK + M!#13"3<" ?!+?&3
& #!1&+& M!83?3" 8!8!,$<&+& "!?!+$&$ "!
& M!8?!+$#1"& "3&,$$ "!<$3? 8$& • • •
4@ C'n!'h a#!ii!i ,ang -a0a! *ening#a!#an i#a0 !'(e)ani an!a)a #a"*@ • R38&< !+3"& • S3"/03"!"& • J&83 83<$&< • S&83 <&+$ "!8!+!"& • P!+8&$# +&$0$*#&, 0!?!+$ *#1"&" • S&83 ?!+&& ?!,&1&$ "&38 0!?!+$ H&+$ R&& A$$,$+$/ D!!?&&,$ ,, . Ka"* 0)i&"*i -i: &. Sa&ah 2 M3+3 2 B&%&3 2 K&& 2 D303# . Sa)a%a# 2 I 2 B$&3< 2 M!,&3 2 P!# 2 K!,&$ :. Si#a0 ,ang a-a 0a-a *a,a)a#a! *a$*"# Ma(a,ia "n!"# *en$a*in #ehi-"0an
6
,ang a*an -an ha)*'ni@ • • • •
0$"&? !+*,&" + &+& 0&3 0&8& ,&$# 0&,$#1 8!8&<&8$ &+& <$3? &+& "&38 0&,$#1 8!#1<*+8&$ && +!0&8 "&38 ,&$# M!#!+$8& ?!+!& && 3&&
;. C'n!'h ,ang *en"n$"##an *a,a)a#a! &e)a!" 0a-" "!<$3? &8 &8&$ <&+8*#$ "!0&$, ?*,$$" &,&8 #!1&+& ?!+383< !"*#*8$ 8&? "!%&& M&,&0$& 8!#%&$ 3 +38&< ?!,&1&$ &&+& &+&
& • • • •
=. Ja-"a( 0e)a,aan ,ang !e)-a0a! -a(a* *a,a)a#a! Ma(a,ia Ma$(i Aga*a S&83 M&3,$3+ I0,&8 R&03, P!+&& V&0&"$ S$"< G** F+$&
K+$0$
P!+&& P*#11&, H&+$ W!0&"
H$#3 B3<&
T"$"an M!8?!+$#1&$ <&+$ "!,&<$+ N&$ M3<&8& 0.&.' M!#&" P!+33< K<&,0& *,!< G3+3 G*$# S$#1< T& 8!8?!+$#1&$ ?!#&,$ N&$ I0& "!+& 8!#!30 *0& 38& 8$& T& "!03"3+ &&0 #$"8& T3< M!,&8" "!,&<$+ ?!#!+&< &13#1 "!'&& G&3&8& B3<&
1@< BERDIKARI . C'n!'h a*a(an &e)-i#a)i -a(a* #ehi-"0an@ M!#13, "&%$ ?!,&%&+ 0!!,38 ?!?!+$"0& • M!#1!8&0" $,$" $3+ 0!$&? <&+$ • B!"!+%& 0&8$, ?&& 8&0& 3$ • -@ Kean 0e)gan!"ngan &an!"an #e%angan -a)i0a-a nega)a (ain "n!"# *e*a$"#an nega)a9 !e)ha-a0: &) Ra#,a! T!+?&"0& 8!#q#1 ! <3 M!8&&+ &!&< ' $#11$ + Ma,a)a#a! H$, +&0& & !+<&&? #!1&+& • B!+&0& $&" ?3&0 <&$ !#1 "!+&%& • + Nega)a D$? +!#&< *,!< 3#$& ,3&+ • H$, "!&"$# ?&+& ?!,&3+ !+<&&? #!1&+& • • •
5@ Si#a0 ,ang 0e)(" a-a 0a-a ee')ang 0e*i*0in@ K!3?&& 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< • B!+q#1%&'& &,&8 8!,&"0&" "!+%& •
-7
• •
C!"&? !?& !+$#&" 3#3" 8!#$ 8&0&,&< M!,&"0&" 31&0 !#1 ?!#3< q#1%&'& &8&<
4. Pe)anan e')ang %a#i( )a#,a! !e)ha-a0 *a,a)a#a!@ M!#%&1& "!&%$" +&"& • M!#!,!0&$" 8&0&,&< +&"& • M!8&%3" !"*#*8$ 8&0&+&"& 0!!8?& • . Ke0en!ingan a*a(an &e)-i#a)i &agi : &. 0e(a$a) 2 &?& 30&<& 0!#$+$ 3#3" 8!#&?&$ "!!8!+, &,&8 ?!#$$" . 0e#e)$a 2 &?& 8!#$#1"&" ?+*3"$$$ 0&+$"& :. Ci)i>i)i ')ang ,ang *e*0"n,ai ni(ai &e)-i#a)i !+30&<& 0!#$+$ $&" !+13#1 "!?&& *+ ,&$# 8!#1<&&?$ 8&0&,&< / +$# !#1 ?*0$$ &&< <&$ • • •
;. B"#!i nega)a #i!a "-ah *a*0" hi-"0 &e)-i#a)i ?!8!&< !,$#1& $*#$" $ UKM ?!,&+ 0&!,$ MEASAT !"#*,*1$ ?!+$ 8!#$?& "&!&< "&3" &8 • • •
=. D"a ')ang %i)a nega)a ,ang &e)$a,a *en-a#i G"n"ng Ee)e! M. M&1!#+!# N. M*<&0 M3<&88& M3<&+&$# M*"<&+3$# A<8& R!3 R*&,$ • • • •
1@ KERAJINAN @ Ci)i>i)i e')ang 0e(a$a) ,ang )a$in@ C!"&, 8!#1<&&?$ &&+ • G$1$< 8!#1<&&?$ +$#/31& • S!#$&0& !+30&<& 3#3" 8!8&%3" $+$ • Sq? 8!#1*+" 8&0& !#&1& 3#3" 8!#&?&$ "!%&& • -@ C'n!'h i#a0 #e)a$inan ,ang -ia*a(#an -a(a* *a,a)a#a! Je0"n@ R&%$# !"!+%& R&%$# !+$# R&%$# 8!#$?& 0!03&3 &+3/!+$#*&0$ R&%$# !,&%&+ !+3&8& 8&& ?!,&%&+ S&$#0 • • • •
5@ C'n!'h>'n!'h &inaan i(a* ,ang *ena#$"an -i -"nia T!8*" B!0&+ N!1!+$ C<$#& • T&% M&<&, $ I#$& • P$+&8$ $ M!0$+ • 4. C'n!'h ,ang *en"n$"##an *a,a)a#a! #ini (e&ih )a$in
-
• • • •
W3%3#& ,!$< +&8&$ <&+&' /%3&' L&<$+#& ?!,&1&$ +!"& $?& &+3 ( "*8?3!+) L!$< &" $ $!+*"&$ ("&0& ,!?&0) L!$< &" "!%&& $&?&$ ( ?!#$$" / 03")
. Ca)a an-a *en"n$"##an i#a0 )a$in e&agai: &. Ana# 2 8!83 $3 &?& 8!83& "!+%& $ +38&< . Pe(a$a) 2 &" 8!8&& 8!83& ,&$< $!+$ 13+3 :. Pe)i&ahaa ,ang *angga*&a)#an ni(ai #e)a$inan !,&" ?&+ "&,&3 $&0&< ,&1$" &%&8 "&,&3 $&" $?!&<" +33#1 8&" &?& 0&13#& !+&"$2+&"$ "! <3,3 !+!#+!# "! !?$. B!+0&"$20&"$ &<3,3 !+0!#x!# "!83$. • • •
1@ KASIHSA=ANG 2 R3%3" N$,&$ K&0$< S& T!+<&&? K!,3&+1& 1@1F KEADILAN . C'n!'h a*a(an #ea-i(an -a(a* 0en!a-&i)an #e)a$aan Ma(a,ia@ P!8!+$ <&" 8$,$" &< *,!< FELDA. • P!#!$& "!83&< &0&0 0!?!+$ &$+ !,!"+$" "!?&& ?!#33" ,3&+ &+. • P!#!$& +38&< "*0 +!#&< "!?&& 1*,*#1 +&"& 8$0"$# • P!8!+$ $&0$0'& "!?&& ?!,&%&+ 8!8!+,3" 3 "!'/,&&" 8!#&?& • 3 -.&) C"#ai ,ang 0e)(" -i&a,a) '(eh )a#,a!@ C3"&$ ?!#&?& • C3"&$ %&, • C3"&$ ?!+"<$8& • C3"&$ &< • C3"&$ P$#3 • ) T"$"an #e)a$aan *engena#an "#ai@ M!#&8&< ?!#&?& #!1&+& • M!8$&&$ ?!+!,%& "!+&%& • M!,$#3#1$ $#30+$ 83& • M!#&?&" &/ 038!+ "!' 3#3" ?+*%!" ?!8
# #!1&+& • 5@ D"a ')ganiai "n!"# *enega##an #ea-i(an -i Ma(a,ia : M&<"&8&< SUHAKAM (S3+3<%&& H&" A0&0$ M$&) • •
4. Tiga 0e)anan SUHAKAM 8!#$&0& &3 !# "!0 ?!,&+ <&" &0&0$ 8$& $ M&,&0$& 8!83?3" "!0!&+ 8!#!$&" ?!#$$" !+<33#1 !#1 <&" &0&0$ 8$& 8!#&0$<&$ 8!83 "!+&%& &,&8 8!+3830" ?!+3# • •
•
--
!+"&$ @ Kea-i(an &'(eh *en$a*in #ee$ah!e)aan *a,a)a#a!@ C'n!'hn,a9 *+ $&?&$ !+0&,&< &" 8!#&?& <3"38 0!$8?&, !#1 "!0&,&< $,&"3" <3"38 ,!$< !+& "! &&0 ?!0&,&< &?& 8!'3%3" "!0!&+ &,&8 "&, *+ +&8&$ !+8&03" ?!0&,&< 03?&& $&" !+,$& !#1 "!0&,&< 0&8& •
•
1@11 RASIONAL . Lang#ah>(ang#ah 0en,e(eaian *aa(ah ea)a )ai'na( M!,&?*+" "!?&& ?$<&" 0!"*,&!+"3&0& B!+$#/!+3#$#1 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< • •
-@ Kean e#i)an,a &e)!in-a# !an0a &e)8i#i) M!#$#113#1 ?!+&0& *+ ,&$#2 $&" $03"&$ *+ ,&$# M!#$83," "*#,$"/?!+1&3</?!+0!,$0$< &<&8/?!+&,&<<$3? $&" &8 • •
5. Tin-a#an )ai'na( -a(a* i!"ai &e)i#"!: &. $agal dalam peperiksaan S%" 8!#1!#&, ?&0$ "!,!8&< 8!#&+$ %&, 3#3" 8!8?!+&$"$#& •
. Tiada wang untuk membayar yuran peperiksaan S%" !+$&<3 13+3 !# 8&0&,&< 0!!#&+ 8!8*<*# 3 &+$?&& & "!&%$" • •
. %ujukan kawan untuk lari dari rumah 8!#*,&" ?3%3" "&' 8!8!+$&<3 13+3 3#3" 8!#&?&" #&0$<& • •
.@ Kean 0e)&"a!an )e*a$a (a)i -a)i )"*ah !e)ha-a0 : a@ -i)i )e*a$a M!%!%&0" #&8& &$" $+$ $+$ 8!#&?& 8&,3 $&& 038!+ "!' <$3? 030&< "!0!,&8& !+131& #&'& !+&8 &@ #e("a)ga )e*a$a 8!#%&3<" 8&+3&< "!,3&+1&2 "!,3&+1& 8&,3 $3 &?& $8 +$0&3 "!0!,&8& &" • • •
• •
. Kean !i-a# *en,e(eai#an *aa(ah *e(a("i )"n-ingan !e)ha-a0 : &. Nega)a "!0!,&8& #!1&+& !+!&< "!?&& &8 ,3&+ 2 #!1&+& <3+32<&+& . In!i!"i #e("a)ga !+,&"3 ?!+?!&< "!,3&+1& *#*<#& ?!#!+&$ ?!#!+& &" '3%3 ?!+0!,$0$< &+& *& "!,3&+1&2<33#1 "!"!,3&+1& +!#11 . S'ia( "!+3#3< &"<,&" +!8&%& *#*#& +!8&%& ,&+$ &+$ +38&< $&& ?!'&+$0 #!1&+& !+"&,$!+ . E#'n'*i •
• •
•
-5
•
?!,&3+ "3+ &"$#2 !"*#*8$ $&" 0&$, 2 +&"& <$, ?!"!+%&
:@ I&" &a0a *e)"0a#an ')ang ,ang 0a(ing &an,a# *en-e)a #ana#>#ana# 0"na 4 e&a& 0en-e)aan+ #e)ana: I3 &?& 8!+3?&" *+ ?&,$#1 +&?&/!"& !#1 &"2 &" 8&0& $,3" !+0&8& &" !" !8*0$ 2 8!,!?&0 1!+&8 ?&& &"2&" "!8$0"$# "!0!8?$ ' 8&0&,&< "!,3&+1& 2 ?!+1&3< &+& 03&8$ $0!+$ "!+!#&< &"2&" #&"&, $?3"3, 0!<$#11& !+!!+& •
• • • •
;. Uaha>"aha (ang#ah>(ang#ah+ &agi *enga!ai *aa(ah 0en-e)aan4 ,ang &'(eh -ia*&i( &agi *en,e-a)#an i&" &a0a -an *a,a)a#a! &aha%a *e)e#a e0a!"!n,a *en$a-i 0e(in-"ng #ana#>#ana#@ 8!#13&"3&0&" 3#{# 2 &"'& $ 8&<"&8&< 8!#1!#&" <3"38 ,!$< !+&2 <3"38 +* 8!#1%3+" "!8?!# "!0!&+ !+&8&< 0!8$#&+ 8!#1%3+" "3+030 "!$3&?& 8!8!+$ 8&",38& !# ?!+ <&+30 $8&$#" *,!< $3 &?& • • • •
= Kean>#ean 0engania,aan !e)ha-a0 -i)i #ana#>#ana# ?!+"!8 !8*0$ "&"2"&" !+%!%&0 2 38!0&+ !+3 "&"2"&" 8!#%&$ $&" #*+8&, !8*0$ !+1q $&& "!&"$# $+$ 2 8!#%&$ ?!#$&8 8!#%&$ ?!#!#&82 8!#%&$ ?!#!+& ?&& 8&0& &" & • • • •
6. /a#!') ,ang *en,e&aan &e)(a#"n,a 0en-e)aan #ana#>#ana# &@ i&" &a0a ?&0 &+ !" $ !8?& "!+%& !8*0$ $&" 0&$, "!8$0"$#/8&0&,&< "!' @ ana# "&+!#&< &" #&"&, $&" 8!#!#1&+ #&0$<& @ i#a0 0e*&an!" )"*ah ?&0 &+ 8&!+$&,$0$" $&" !+q#1%&'& • • •
• •
• • •
7. • • • •
I&" &a0a !i-a# %a$a) *en-e)a ana#>ana# *e)e#a #e)ana: &" $&,&< &8&< T3< &"2&" <&+30 $0&$ &" 8!#%!%&0" ?!+"!8 8!#&, &"2&" M!#%!%&0" ?!+"!8 $$"&, &"2&" *,!< 8!#!&" !+,&"3#& "!&&/ "!!!+&/"!8&$
. Kean 0engania,aan !e)ha-a0 -i)i -an *aa -e0an #ana#>#ana# !e)e&"! a-a(ah e0e)!i ,ang &e)i#"!: ?!+"!8 !8*0$ !+%!%&0 8!#%&$ $&" #*+8&, "&"2"&" 8!8!0&+ ?& "!&"$# $+$ 8!#%&$ 0!*+ ?!#!#&8 0!+& !+"!!#!+3#1 8!#%&$ ?!#!+& ?&& 8&0& <&&? • •
-4
-. Uaha>"aha ,ang &'(eh -i&"a! '(eh #e)a$aan "n!"# *e*&e)i #ee-a)an #e0a-a i&" &a0a -an *a,a)a#a! "0a,a *en$a-i 0e(in-"ng #ana#>#ana# ia(ah: 8!#13&"3&0&" 3#{# *#*<##& 8!#!&?" <3"38 ,!$< !+& !+<&&? $3 &?& 8!#!+& &" 8!+!"& 0!?!+$ <3"38 +* ?!#%&+& 8!#1&&" "!8?!# "!0!&+ 0!?!+$ !+&8&< "!?&& $3 &?& !# &+&2 &+& 8!#%&$ $3 &?& ?!#&/!+"!0 8!#1%3+" "3+0302"3+030 8*$&0$ 0!?!+$ "3+030 ?!+"&<'$# "!$3&?& •
•
•
5. Maa(ah 0e*&"angan &a,i *aih &e)(a#" #e)ana: $&& 0$& !,&0 $<0 "&0$< 0& • • •
?!+1&3, !&0 &+& ,!,&"$ ?!+!8?3 "3+#& ?!#$$" &1&8&/8*+&,
4@ O)ang angg"0 *e*&"ang &a,i *e)e#a #e)ana: &" $,&<$+" && $&" &?& !+!? !#1 &" !+0!3 M&0&,&< "!' 2 "!0!8?$ ' $&" &?& 8!#&+& "!<$3? &$ $3 8&,3 "!?&& "!,3&+1& 8&0&+&"& 2 8!,&<$+" &" ,3&+ #$"&< • • •
. Uaha>"aha ,ang &'(eh -i(a#"#an "n!"# *enangani *aa(ah 0e*&"angan &a,i ia(ah: •
•
•
"!+&%& <&+30 8!#1&&" "!8?!# "!0!&+ "!?&& 8&0&+&"& 0!?!+$ !+&8&< 03?&& 8!+!"& 8!#&$ 8!#1&0$<$ &"2&" 8!+!"& 8&0&+&"& <&+30 8!,&?*+" "!02"!0 ?!83 &$ "!?&& ?$<&" !+"3&0& &?& 8!83 8!#13+"/8!8!+&0 "!0 ?!83 &$ 8!8?!+$#1"&" ?!#$$" &1&8&/8*+&, $ "&, 8&0&+&"&2 8&0&+&"& !+&"<,&" 83,$& &"3 $&" &" 8!,&"3" ?!83 &$
:. G'('ngan &e)nai& &ai# -a0a! *e*&an!" g'('ngan ,ang #")ang &e)nai& &ai# -engan a)a: 8!8!+$ 0*"*#1 8*+&, *#*< 8!8!+$ #&0$<& "&&2"&& 8*$&0/0*"*#1 • • •
8!8!+$ 3 "!' *#*<#& !+8& ' 8!8!+$ 3 "!!#& *#*< ?&"&$ 8&" &+ "!?!+,3 &0&0
;. G'('ngan ,ang &e)nai& &ai# 0a!"! *en-e)*a #e0a-a g'('ngan ,ang #")ang &e)nai& &ai# #e)ana: 1*,*#1 "3+ !+#&0$ &$" 8!8!+,3" 3 0*"*#1 8!+$#1" ! 8!8?3#&$ "!3?&& "!8&8?3 3#3" 8!#1<3,3+" 3 '3%3" 8&0&+&"& ?!#& •
•
=. G'('ngan #")ang &e)nai& &ai# !i-a# 0a!"! en!iaa &e)gan!"ng #e0a-a g'('ngan &e)nai& &ai# #e)ana: 1*,*#1 "3+ !+#&0$ &$" ?!+,3,&< !+$"&+$ !+30&<& 3#3" 8!8?!+&$"$ &+& <$3? • •
6. Uaha ,ang -a0a! -i(a#"#an "n!"# *e*&an!" g'('ngan #")ang &e)nai& &ai# ia(ah: 8!#33<" &&0 "<&0 3#3" 8!#138?3, &/' &1$ 8!83 8!+!"& •
-
•
8!'3%3" ?30& "!8&<$+ 3#3" 8!,&$< 8!+!"& <$3? !+$"&+$ *#*<#& !#1"!, "+&
-7. G'('ngan #")ang &e)nai& &ai# 0e)(" -i&an!" #e)ana: 8!+!"& 8!8!+,3" 3 03&< 8!#%&$ q#1%&'& 0!0&8& $#0 3#3" 8!#%&1& "!&%$" !+0&8& • •
-. Kean &")"# a#i&a! 0e)&"a!an *an"ia ,ang !i-a# &ai# &) Pene)'#aan h"!an ea)a &e)(e("aa H&$& <&$' 830#&< <&$' ?3?30 H&"$0 &< / &< +3#3< 8!8&<&&" #&'& P!8&0 1,*&, 2 03<3 3&+& 8!#$#1"& F,*+& &3#& ?3?30 1!#!+&0$ &" & $&" 8!,$<& <&$' 383< 03&< ?3?30 • • • •
) • • • •
+
Pe*&"angan a*0ah a)a0 #e -a(a* "ngai B%$+ "$,& 8!+*0&"" <&+& !#& H$3? &"3&$" !+%!%&0/830#&8&$ P!+0!"$&+ !+&3 303" 2 "!$&"0!,!0& M!+*0&"" ? &+& $$"&, ?!8!# $&" $"
•
Ra"ah &'(a e0a# K!0&<$< "!?330 $?!+$"&$" "!?330 $&" &$, M!#$83," +&0& $&" ?3&0 <&$ ?$<&" ,&' !+,&"3 ?!+0!#1"!&
•
M!#$83," ?!+1&3< 03&0& <3+3 <&+&
•
H$, "!?!+&& !+<&&? ?!#1&$, %!%&0 $8!% ?!#1&$,
•
--. C'n!'h>'n!'h *aa(ah 'ia( B3&& ,!?&" R!8&%& ,&+$ &+$ +38&< P!#&,&<13#& &&< • • •
-5@ C'n!'h>'n!'h *aa(ah a(a* e#i!a) B%$+ "$,& P!#!8&+ &$+/3&+& P!#$?$0 ,&?$0 **# • • •
-4@ Ca)a>a)a "n!"# *enangani *aa(ah 'ia(: M!8!+$ #&0$<& / "&3#0!,$#1 • M!,&?*+" "!?&& ?$<&" !+"3&0& • -. Ca)a>a)a "n!"# *enangani *aa(ah a(a* e#i!a)@ M!#1%3+" "!8?!# "!0!&+ M!#13&"3&0& 3#{# • M!,&?*+" "!?&& J&& A,&8 0!"$&+ (JAS) •
•
-:. Kean e#i)an,a *aa(ah>*aa(ah 'ia( !i-a# -ia!ai@ $. Maa(ah 'ia( J!#&&< !+&8&< 8!#1&8 "!0!,&8& &'&8 K!!#!+&8 8&0&+&"& !+%!%&0 2 #!1&+& <3+3 <&+& • •
-:
$$. Maa(ah a(a* e#i!a) •K3&,$$ 3&+& 0!8&"$# 8!+*0* !+,&"3 ?!#!8&+ 3&+& K!0$<& ?!#33" !+%!%&0 •
-;. Ca)a i(*" &e)i#"! *e*&an!" *an"ia hi-"0 e$ah!e)a &. I,83 !"#*,*1$ 8&",38& 2 8!8*,!<" "$& 3#3" 8!#1<&+ 8&",38& !#1 !?& . I,83 0&$#0 ?!+3& 2 8!#1<&0$," ?!+&1&$ "&!&< +&'& 0!?!+$ !"#$" ?!8!&< V&"0$# -=.Kean $i#a ')ang ,ang &e)i(*" &. 8!#113#&" $,83 "! &+&< "!&$" 2 &?& 8!83 "! &+&< "!0!%&<!+& <$3? 0!%&1& . 8!#&,&<13#&" $,83 $?!+*,!<#& 2 8!8&'& "!83&+&/ "!830#&< "!?&& 8$& <$3? ,&$# $ 38$ -6@ D"a a)a 0en$agaan #eiha!an -i)i 8!#1&8&," &8&, ?!8&" 0!$8 "!0$<& !+%&8$# 8!#1&8&," 1&& <$3? 0$<& 2 !+0!#&8/!+03" • •
1@12 KESEDERHANAAN @
Se&a&>e&a& 0e*&ang"nan 8ii#a( 0e)(" -iei*&ang#an -engan 0e*&ang"nan inan M!,&<$+" +&"& !+$,83 !+8*+&, • K!<$3? +&"& ,!$< &8 <&+8*#$ • K!0!$8 &,&8 0!"$&+ &?& $"!"&," •
-. Ra*a(#an #ean e#i)an,a i!e* 0en-i-i#an ee&"ah nega)a *e*iah#an i(*" -a)i0a-a aga*a9 *')a(9 &"-a,a -an ni(ai #e*an"iaan@ P!,&%&+ $#11$ ?!#&?&$ &"&!8$" !&?$ $&" 8!#1&8&," #$,&$2#$,&$ 83+#$. • K!&%$" 1*,*#1 "3+ !+3?&& !+&&$ <&" $&" !+%&1& • I#0$30$ "!,3&+1& &" +3#3< $&" '3%3 8&0&+&"& ?!#& • 5. B"#!i>&"#!i #e)a$aan *eni!i#&e)a!#an 0e*&ang"nan inan P!#1!#&, 8&& ?!,&%&+ P!#$$" M*+&,P!#$$" I0,&8. • K!8?!# M&0&+&"& P!#& S!"*,&<"3 S3+1&"3 • M!'3%3" 0!"*,&< ?!#$$" "<&0. • 4.Ting#ah (a#" #ee-e)hanaan: &. 0e)!"!")an 2 !+&"&? 0*? $&" 8!#113#&" &<&0& "&0&+ 2 $&" 8!#$#113#1 ?!+&0& *+ ,&$# 2 <33#1 !+& . 0e)&e(an$aan 2 $&" *+*0 !+!,%& %$8& !+8& 2 !+!,%& 8!#1$"3 "!8&8?3 $&" !+<3 . 0e*i#i)an 2 8!#1&8$, ?!+$8 $&" "!!+,&,3 2 $&" 3+3" 0"&
-;
. &e)0a#aian 2 !+0!03&$ !#1 && #$,&$ 8&0&+&"& . Kean !in-a#an *an"ia ,ang !i-a# *eni!i#&e)a!#an ni(ai #ee-e)hanaan : &. H"&"ngan *an"ia ea*a *an"ia !+0&$#1 0!&+& $&" 0$<& 0q? 8!,&"3" &?& 0&<&%& 3#3" 8!#1!%&+ "!8!'&< !+$#&" ?& ?!+$"!8$& • • •
. H"&"ngan *an"ia -engan a(a* e#i!a) "3&,$$ "!<$3? 8$& !+%!%&0 !+,&"3 "!830#&< &,&8 !+3" • •
:. C'n!'h a*a(an ni(ai #ee-e)hanaan : 8!#1$8$ ?!#&?&$ "3+$"3,38 "*"3+$"3,38 $&" *+*0 !+!,%& • •
BIDANG 2> NILAI BERKAITAN DENGAN KEKELUARGAAN 2@1 KASIH SA=ANG TERHADAP KELUARGA4KASIH SA=ANG . Jaa -an 0eng')&anan i&" !e)ha-a0 #e("a)ga@ M!#%&1& &"2&" !#1 0!8?3+#& 8!#1&03< 8!#$$" &" M!8!+$ $$" ?!+,3 *#*<#& $$" &1&8& M!8!#3<$ "!?!+,3 &0&0 &"2&" 8&" 8$#38 ?&"&$ !8?& $#11&, "&0$< 0& • • •
-. Ca)a ana# *en"n$"##an #aih a,ang !e)ha-a0 i&" &a0a M!#%&1& $3 &?& !#1 &$" 8!#&+& 8!+!"&/ 8!8!+$ 8!+!"& ' M!8!+$ ,& 8!0+& 0*? !+3&,23&, !#1 8!+!"& S!#$&0& !+&& $ 0$0$ 8!+!"& 0!#$&0& 8!#!8$ 8!+!"& M!8&3<$ 03+3< $3 &?& 2 $&" 8!#1$#1"&+$ &+&< 8!+!"& • • • •
5. Tiga 'n!'h $aa a!a" 0e)anan i&" &a0a 8!8!+$ ?!#$$" 0!8?3+#& !"!+%& "!+&0 3#3" 8!#&+& "!,3&+1&/8!#&+$ #&"&< • •
-=
•
8!8!0&+" &"2&" !#1 ?!#3< "&0$< 0&
4. Tiga a)a ana# -a0a! *en"n$"##an #aih a,ang #e0a-a i&" &a0a 0!#$&0& !+0&8& 8!+!"& ?&& <&+$2<&+$ ?!+&& 0!?!+$ T&<3# B&+3 $#& 8!+&$" <&+$2<&+$ $0$8!'& "!,3&+1& 0!?!+$ <&+$ $3/<&+$%&$ $3 &?& M&" !+0&8& $3 &?& &?& !+&" <33#1 M!8&'& 8!+!"& 8!,*#1 8!#1!8$+&" 8!+!"& • • • •
. Ca)a an-a *e*&a(a $aa i&" &a0a an-a e!e(ah an-a &e)$a,a -a(a* hi-"0@ M!83 8!#&+& "!,3&+1& 8!#q#1 ?!+!,%& ?!+0!"*,&< &$"2&$" 8!#13+" ! $3 &?& M!#%&1& "!&%$" $3 &?& 2 8!#&3#1 3#3" "!?!+,3 ?!+3& "!+&$ $3 &?& M!8&'& $3 &?& 8!,*#12 8!#1!8$+&" <&$ 8!+!"& T&& "!?&& $3 0!#$&0& 8!#!#1&+ #&0$<& 8!+!"& •
•
• • •
:. Ke0en!ingan *en,a*&"! ha)i i!i*e%a -a(a* ee&"ah #e("a)ga@ 8!#1!+&" <33#1 "!"!,3&+1& '3%3 "!,3&+1& &<&1$& 8!8?!+!83" *& "!,3&+1& $#11&, !+%&3< 0!#$&0& 8&" !+0&8&20&8& / &&" <&+$ "!,3&+1& 8!#3#%3"" +&0& ?!#1<&+1& "!1!8$+& "!?&& $3 &?& *#*<#& 8!#&83 <&+$ <&+$ $3 &?&/ <&+$ 3, &<3# ?!+"&<'$# $3 &?& • •
•
2@2 HORMAT DAN TAAT KEPADA ANGGOTA KELUARGA @ Ca)a an-a -a0a! *enge(a# -a)i0a-a !i*&"(n,a K'n8(i# -engan angg'!a #e("a)ga@ !+0&&+ 0!8&0& !+&"&? $&" 8&+&< !+0*? 03# 0!8&0& !+&"&? $&" 8!#113#&" &<&0& "&0&+/8!#&$ o*& "!,3&+1& 8!8!+$ #&0$<& !13+ !#1 &+& &$" 2 !+$# 8!#3#%3"" "!0&,&< &" !#1 &+& 0*? $&" 13#&" "!"!+&0 8!8&3<$ &+&< $3 &?& /*& "!,3&+1& ,!$< 3& 8!#!#1&+ #&0$<& 8!+!"& 8!#!+$8& "+$$" !#1 &$" 2 8!#1<*+8&$ ? / ?!#&?& 0!0&8& *& "!,3&+1& 8!8&<&8$ ?!"& !#1 8$#& 8!+!"& !+"!,&"3 &$" 0!0&8& *& "!,3&+1& $&" 8!#$#113#1 ?!+&0& 8!+!"& • •
• • •
•
• •
-. Ca)a *en"n$"##an )aa h')*a! !e)ha-a0 angg'!a #e("a)ga !+& "<&&+ !+!13+ 0&?& 3&? 0!,&8& 8!#!#1&+ #&0$<& !13+ &+$?&& *& ,!$< 3& • • • •
5@ Ke0en!ingan a*a(an h')*a! *engh')*a!i -a(a* #a(angan angg'!a #e("a)ga@ 8!'3%3" "!,3&+1& &<&1$& 8!#1!,&"" ?!+0!,$0$< &+& *& "!,3&+1& 8!83?3" <33#1 8!0+& "&0$< 0& &+& *& "!,3&+1& • • •
-6
2@ MENGEKALKAN TRADISI KEKELUARGAAN . Ca)a>a)a "n!"# *enge#a(#an !)a-ii #e#e("a)gaan M!#1&8&," +&$0$ "!"!,3&+1& 0!#$+$ &,&8 "!<$3? 0!<&+$ +&$0$ "!,3&+1& $&" ?3?30 •
•
M!8!+$ 0*"*#1 "!?&& 0!83& &"$$$ "!3&& "!0!#$ $&&" 8!#!+&$ &"$$$ / 8!,$&" $+$ &,&8"!,3&+1& $&&"
-. Kean e#i)an,a !)a-ii #e#e("a)gaan !i-a# -i0e(iha)a@ • • • •
T+&$0$ "!,3&+1& ?3?30 K!<$, $!#$$ "!,3&+1& G!#!+&0$ 83& $&" "!#&, 3&& 0!#$+$ G!#!+&0$ 83& ,!$< 0!# !+?!#1&+3< !#1 3&& ,3&+ "3+ &$"
5. Ke0en!ingan *enge#a(#an !)a-ii #e#e("a)gaan@ &?& 8!#&3?&3" *& "!,3&+1& 8!#1!+&" <33#1 &+& *& "!,3&+1& 03?&& +&$0$ $&" ?3?30 $!, &8 %&8& 8!#1<33#1" 1!#!+&0$ ,&8& &+3 • • • •
4. Pe)anan &a-an>&a-an &e)i#"! -a(a* *enge#a(#an !)a-ii 0e(&agai #a"* &) M"i"* Nega)a M!8!+$ "<$8& ?!#1!8 $,83 ?!#1!&<3 8!,&,3$ &"$$$ 0!?!+$ ?&8!+ !&? !# && +!0&8 3&& ?!,&1&$ "&38 ) Ke*en!e)ian #e&"-a,aan9 Keenian9 -an Pe(an'ngan M!#!&+" 8&",38& !+3,$0 !# "!3&& "!0!#$ ?!,&1&$ "&38 8!8?+*8*0$ 3&&
& M&,&0$& "!?&& ?!,*#1 ) A)#i& Nega)a M!#$8? +!"* ?!#$#1 "<&&< #!1&+& !+3#03+ 0!%&+&< "!3&& 8!#!$&" ?!+"<$8& +3%3" ?!#!,$$" "!?&& *+ +&8&$ •
• •
• •
. C'n!'h a*a(an !)a-ii #e#e("a)gaan ,ang -ia*a(#an '(eh e!ia0 #a"*: &) Me(a," 8!,&'& "33+ 0&3&+& 8&+& ?&& H&+$ R&& P3&0& ) Cina 8&" !0&+ 0!<&+$ 0!!,38 T&<3# B&+3 C$#& T3#1 Z<$ ) In-ia ?!#113#& ?*"*" ?$0 &,&8 8&%,$0 ?!+"&<'$# •
•
•
:. Pe)anan an-a "n!"# *e*a!i#an !)a-ii #e#e("a)gaan -i!e)"#an: M!#1&8&," +&$0$ "!"!,3&+1& 0!&1&$ &+& <$3? M!#!13+ *& "!,3&+1& 8!#1&&$" +&$0$ "!"!,3&+1& M!#1&%&+ +&$0$ "!"!,3&+1& "!?&& 1!#!+&0$ 83& • • •
;. Ageni #e)a$aaan ,ang *e*ain#an 0e)anan "n!"# *enge#a(#an !)a-ii #e#e("a)gaan #a"*>#a"* -i Ma(a,ia@ K!8!#!+$ K!3&& K!0!#$& W&+$0 K!8!#!+$ K!&%$" M&0&+&"& A+"$ N!1&+& • • •
57
2@. TANGGUNGJAWAB TERHADAP KELUARGA . Tangg"ng$a%a& i&" &a0a -a(a* ee&"ah #e("a)ga M!#1&8$, !+& !+<&&? ?!,&%&+ &" 2 8!#13,"&%$ !+0&8& &" M!#!$&" "!?!+,3 &0&0 3#3" &" 2 8&" ?&"&$ M!8&<&8$ ?!+&0& 8&0&,&< $<&&?$ 2 8!#1&8$, !+& !+<&&? &"2 &" M!83 &" 8!#1<&&?$ 8&0&,&< 2 !+$# !#1 &" 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< $<&&?$ • • •
•
-. Ca)a>a)a ana# *engha)gai i&" &a0a ,ang &e)!angg"ng$a%a& M!#13&?" !+$8& "&0$< "!?&& $3 &?& &?&$,& 8!#&?&$ "!%&& B!,&%&+ !#1 !"3#/!+03#113<203#113< 3#3" 8!8&,&0 %&0& $3 &?& M!+&$" !+0&8& $3 &?& ?&& <&+$2<&+$ $0$8!'& 0!?!+$ H&+$ I3 H&+$ B&?& • • •
5. Kean e#i)an,a i&" &a0a !i-a# *en$a(an#an !angg"ng$a%a& *e)e#a H33#1 !#1 &" 8!#%&$ +!#11 $&& $#!+&"0$ &+& $3 &?& &"2&" K!,3&+1& $&" <&+8*#$ 0!#$&0& !+1&3< A#&" 83#1"$# !+%!&" !#1 1!%&,& 0*0$&, $&& ?!#1&'&0 &+$?&& $3 &?& •
• •
4. Ci)i>i)i #e("a)ga &ahagia H33#1 !+& &+& *& "!,3&+1& $&& ?!+0!,$0$< &<&8 S!#$&0& !+"*#10$ 03"& 3"& M!+&$" <&+$ $0$8!'& "!,3&+1& !+0&8& S&,$#1 8!83 8!#!,!0&$" 8&0&,&< / "!030&< • S&8&20&8& 8!#1<&&?$ &&+ 31& <&, • • •
•
. Pe)anan an-a !e)ha-a0 #e("a)ga M!#3#&$" q#1%&'& 0!&1&$ &" &$" M!#*,*#1 *& "!,3&+1& $$8?& "!030&< M!#1<*+8&$ /8!#!+$8& "!?330 $&8$, *,!< *& "!,3&+1&. • • •
:. P"na #e)enggangan h"&"ngan an!a)a )e*a$a -engan angg'!a #e("a)gan,a K!0$3" $3 &?& !"!+%& $&& 8&0& 3#3" !+3&,23&,/8!#1&8$, !+& !+<&&? "!?!+,3 &"2#&" P!+0!,$0$< &<&8 &+& *& "!,3&+1& "3+ !+$#!+&"0$ 8!8&<&8$ &+& 0&3 0&8& ,&$# S$"&? *& "!,3&+1& $&" !+q#1%&'& $&" !#&<"/ $&" ?!3,$ •
•
•
;. Kean h"&"ngan )enggang an!a)a )e*a$a -an angg'!a #e("a)ga R!8&%& !+,$& !#1 "!1$& $&" !+8*+&, *#*<#& ?!#&,&<13#& &&< R!8&%& $&" 8!#1<*+8&$ $3 &?& *& "!,3&+1& ,&$# 8!,&' ?!+&"&? $3 &?& P!+?!&< "!,3&+1& / ?!+1&3< !#1 *& "!,3&+1& "!,3&+1& "3&+ "&$+ •
•
•
=. Ke*0en>#e*0en ,ang -i(a#ana#an '(eh #e)a$aaan "n!"# *enge)a!#an h"&"ngan #e#e("a)gaan -i Ma(a,ia@
5
• • • •
K!8?!# K!8?!# K!8?!# K!8?!#
M&0&+&"& P!#& M!#1<*+8&$ G*,*#1 T3& U&8&" K!,3&+1&9 S!8&"$# H&+$ S!8&"$# S& R38&<"3 S3+1&"3
BIDANG > NILAI BERKAITAN DENG AN ALAM SEKITAR @1 MEN=A=ANGI DAN MENGHARGAI ALAM SEKITAR . Na*a 0en"h PERHILITAN J&& P!+,$#3#1 H$3? L$&+ T&8 N!1&+& •
-. Se&"!#an -"a 0e)anan PERHILITAN 8!8!+$ ?!+,$#3#1 "!?&& '&+$0 ,*+& &3#& 8!8&3 $#&" 8$& 03?&& $&" 8!+*0&"" 038!+ &,&8 0!&+& !+,!$< • •
5@ Ageni>ageni #e)a$aan ,ang &e)!angg"ng$a%a& *enga%a( "*&e) a(a*@ J&& P!+$" •
5-
• •
J&& P!+<3 J&& P!+,$#3#1 H$3? L$&+ T&8 N!1&+&
4. Uaha Ta&"ng A(a* Ma(a,ia WW/+ -a(a* *e*"(iha)a a(a* e#i!a) -an *enge#a(#an e#'('gi M!8!,$<&+& "!?!,&1&$ 0?!0$!0 !"*0$0!8 M!8&0$" 038!+ 0!83,& %&$ $13#&" 0!&+& 8&? M!#%&," &"$$$ 8!#11&,&"" 30&<& 8!#13+" ?!#!8&+ ?!8&$+ • • •
@ Kean &")"# 0engg"naan "*&e) a(a* ea)a &e)(e&ihan K!0!$8 !"*0$0!8 !+%!%&0 K!?3?30 ,*+& &3#& K!<&$0 038!+ *#*<#& &< 1&,$ (?!+*,!38) <3 • • •
:. Ke&ai#an E!i#a A(a* Se#i!a) M!8&0$" q#1%&'& "$& "!?&& ?!#13+30 ?!+,$#3#1 ?!8
# &,&8 0!"!,$,$#1 "$& •
;. Ma!(a*a! P)'g)a* Kee-a)an Pe*"(iha)aan Aia 4 Aian C'ne)a!i'n A%a)ene P)'g)a**e ACAP+ U#3" 8!#%&," "!8?!# ?&& ?!+$#1"& &+&
& !# ?!+,$#3#1 <$3? ,$&+ !+3&8& <&+$8&3 &&" 0383 •
=. Ke0en!ingan h"!an #e0a-a *an"ia S38!+ ?!#&?& *#*<#& "&3 &,&" +* &8&+ M!8!&0" *"0$1!# ?!#$#1 3#3" ?!+#&&0 8$& M!#!+&? "&+*# $*"0$& / 8!#13+" ?!#!8&+ 3&+& M!8!"&," &" !,!8!# ?!#$#1 &1$ "!<$3? 0!?!+$ 038!+ 8&" M!#!!+<&" 03<3 / 8!83 8!#!$8" 03<3 S!&1&$ "&'&0 &&< <3% / !8?& ?!#$8? &$+ M!#%&$ <&$& ,*+& &3#& S38!+ 3&23& +&$0$*#&, • • • • • • • •
6. Ca)a>a)a *e*a!i#an "*&e) h"!an !i-a# *"nah P!#&8 0!83,& <3 0!,!?&0 &"$$$ ?!8&,&"/?!#! <3 M!8&0$" 038!+ &,&8 $13#&" !#1 $%&" M!'&%$" "*#+&"*+ ?!8&,&" 8!#13?&< ?!"!+%& 8&<$+ 0&<&%& 3#3" 8!#%&," &"$$$ ?!8&,&". T$&" 8!8!#&+" ?!8&,&" <&+&8 M!1!<&" ?!#1!,3&+ ,!0!# &&3 ?!+8$ 3#3" ?!#!+*"& <3 • • •
• •
7. Ke0en!ingan 0engh"!anan e*"(a M!8&0$" <3 $&" 830#&?3?30 • M!#%&8$# "!0!$8 &,&8 0!"$&+ • H3 &?& $"!"&," • D&?& 8!#1&'&, ?!#!+*"& <3 0!'!#'!##& • . Kean e#i)an,a a(a* e#i!a) -i!e)'#ai -engan !i-a# !e)#a%a(: Man"ia: • 2 S38!+ 8&" !+%!%&0
55
2 S38!+ 3&23& +&$0$*#&, 830#&< •
•
Hai%an: 2 K!<$, <&$&/ <&$' ?3?30 T"*&"h>!"*&"han: 2 S?!0$!0 0!8&"$# ?3?30
-. Lang#ah>(ang#ah 0e*e(iha)aan hi-"0an (ia): $&" 8!,&"3" ?!#!+*"& <3 0!&+& !+,!,3&0& ?!#13&"3&0& 3#{# ?!8&,&" ?+*1+&8 ?!+,$#3#1 ?!#%&1& <&$' <&8?$+ ?3?30 • • •
5. Pe)anan e*"a 0iha# "n!"# *en$aga 8(')a -an 8a"na -i Ma(a,ia: #e)a$aan 8!#13&"3&0&" 3#{# "!&2 !#& '/?!#%&+& • 0e*&a(a#40ene)'#a40e*a$" ?!+,3 8!8&3<$ ?!+&3+ ?!#!+*"& <3 • *a,a)a#a! 8!,&?*+" "!1$& ?!830#&< ,*+& &3#& 0!&+& <&+&8 • 4@ Hi-"0an (ia) -i nega)a #i!a -i$aga -an -i(in-"ngi -engan: 8!'3%3" &8 #!1&+& "!+&%& 8!#13&"3&0&" 3#{# &1$ 8!,$#3#1$ 0?!0$!020?!0$!0 <&8?$+ ?3?30 0!?!+$ ?!#3 !,$8$#1 &&" 0383 ?!+ 8!,$#3#1$ <$3? ,$&+ $8&$#" *,!< &1!#0$ "!+&%& 0!?!+$ PERHILITAN ?!+ 8!,$#3#1$ <$3? ,$&+ $8&$#" *,!< &1!#0$ 3" "!+&%& (NGO) 0!?!+$ S&<&& A,&8 M&,&0$& (SAM) &orld &ildli'e Fund (WWF) • •
•
•
@2 KEHARMONIAN ANTARA MANUSIA DENGAN ALAM SEKITAR . N&&" 0&3 ,&?*+ ?!+,3 $0!$&" *,!< ?$<&" !+"&$ 0!!,38 8!83,&" 0!03&3 ?+*%!" ?!8
#. La0')an Peni(aian Kean A(a* Se#i!a) EIA •
-. P"na>0"na #e*"nahan #a%aan 0e)h"!anan P!+38&< P+*0!0 ?!+&+ P!#!+*"& <3 0!&+& <&+&8/ ?!8&,&" <&+&8 P!+383< "&'&0 $#30+$ P!#!+*"& "&'&0 ?!#!+#&" • • • • •
5. Kean>#ean #e*"nahan #a%aan 0e)h"!anan H&"$0 &< P!+3&< 3&& Gq !"*,*1$ K!"3+ "&'&0 &&< &$+ • • • •
4. Uaha>"aha "aha "n!"# *e*e(iha)a h"!an M!'&+&" <3 0$8? P!#&8 0!83,& ?*"*" M!#13+" ?+*%!" ?!8
# !+?&"0& 8!#1*+" <3 ?+$8!+. • • •
54
•
M!#1"&%$ 8!8$,$< &+& ?!8$#& 8!0+& &,&8
. M&"03 "Ekopelancongan" U0&<& 8!8&%3" 0!"*+ ?!,*#1 !#1 8!8&&" &,&8 0!"$&+ 03?&& $&" !+,&"3 "!+*0&" !+3". •
:. Ka%aan e#'>0e(an'ngan nega)a ,ang 0'0"(a): T&8 N!1&+& P3,&3 S$?& S&&< T&0$" K!#$+ T!+!#11 • • •
;. Benana a(a* ,ang &e)(a#" a#i&a! 0eng")"an a(a* ,ang !i-a# &i$a#ana@ B%$+ "$,& T&< +3#3< K!0* &< • • •
=. Pe)anan 0iha# &e)i#"! -a(a* *e*&an!" #e)a$aan *enangani *aa(ah #e*"nahan a(a*: i+ Ma,a)a#a! M!,&?*+" $#&" 8!+*0&"" &,&8 "!?&& ?$<&" !+"3&0& 0!?!+$ J&& A,&8 S!"$&+ / ?*,$0 ii+ Piha# &e)#"aa M!#1&8$, $#&" 3#{# !+<&&? 8!+!"& $&" !+q#1%&'& !+8&03" 8!8&&," ,!0!#/?!+8$. •
•
6. Ke0en!ingan 0)'g)a* #i!a) e*"(a: 8!#1!,&"" ?!#!8&+ &,&8 0!"$&+ 8!#%$8&" ?!#113#& 038!+ &0,$ 8!#13+" "*0 ?!,3?30 0&8?&< • • •
7. Pe)anan &agi *en$a,a#an 0)'g)a* #i!a) e*"(a: a+ 0engg"na 8!#13+" ?!#113#& ?,&0$" "!+&0 8!8!+$ 0*"*#1 "!?&& "!8?!# "$&+ 0!83,& • •
&+ 0enge("a) 8!8&3<$ 3#{# &,&8 0!"$&+ 8!#13+" ?!83 0$0& *"0$ •
@ Ma#"- 0)'g)a* R R!3! 2 8!#13+" ?!#113#& &< 038!+ !+<& R!30! 2 8!#113#& 0!83,& R!,! 2 8!#1$&+ 0!83,& • • •
@ KEMAPANAN ALAM SEKITAR . Ja&a!an ,ang !e)(i&a! -a(a* "aha 0eng")"an -an 0e*e(iha)aan a(a* e#i!a) J&& A,&8 S!"$&+ (JAS) •
-@ Pe)anan Ja&a!an A(a* Se#i!a) M!#1&&" ?+*1+&8 ?!#!1&< ?!#1&'&, ?!#!8&+ &,&8 0!"$&+ •
5
•
B!+$#&" 0!&1&$ &1!#0$ ?!#13&"3&0& 8!#!&+" ?!+&3+ &,&8 A"& K3&,$$ A,&8 S!"$&+
5@ Pe)a!")an>0e)a!")an ,ang -ig"&a( -i &a%ah 0e)"n!"#an A#!a K"a(i!i A(a* Se#i!a) K!#!+& B!+8**+ 6;; (K&'&, P!,!?&0 A0&?) K38&< E,3!# P!+$#30+$ 6;6 P!8&"&+ !+3"& -777 • • •
4. Tin-a#an #e)a$aan !e)ha-a0 0ea(ah a(a* e#i!a) M!#113#1 ,!0!# *?!+&0$ &1$ "$, D!#& &,&8 !#3" ' 3#&$ H3"38 ?!#%&+& M!#q#1 "*0 ?!8!+0$< ?!8&$"?3,$< "&'&0 $!8&+$. • • • •
. Kean 0e)a!")an !i-a# -i0a!"hi S!83& ?$<&" &" !+0$"&? 0&8$, ,!'& B38$ &" !+30 !+!8&+ !#& &,&8 &" !+,&"3 K3&,$$ <$3? 8$& &" !+%!%&0 • • •
:. Pe)h"!anan9 0e)!anian e)!a 0eng'(ahan -an 0e("0"an ia a-a(ah an!a)a 1 0)'$e# ,ang 0e)(" *en-a0a! #e("("an Peni(aian Kean A(a* Se#i!a) PKAS + &) Ke0en!ingan PKAS A,&8 0!"$&+ 8!#&?& ?!+$8 ,!$< 8!#!,3+3< &,&8 ?!#$,&$ • 3#3" 8!,3,30" 0!03&3 ?+*%!". ) Kean #e("("an PKAS -ia&ai#an '(eh 0e*a$" M!#!&" &< +3#3< M!#%!%&0" "&'&0 &&< &$+ •
#a%aan 0e*&a(a#an
•
;. Kean 0ene*a)an "ngai #e0a-a hi-"0an "ngai -an *an"ia. M!#%!%&0" "!0$<& 8$& "!+& 8!8$#38 &$+ !+!8&+ S3#1&$ !+!8&+ *,!< 8!#%&$ ?3#& ?!#&"$ M!#%!%&0" &"$$$ 03#1&$ !+8&03" ?!+$" ?!,*#1 • • •
@ A#!a &e)#ai!an -engan 0en$agaan a(a* e#i!a): A"& K3&,$$ A,&8 S!"$&+ 66; A"& Z*# E"*#*8$ E"0,30$ 6=4 A"& P!+<3 N!1&+& 6=4 6@ Ta*an Nega)a ,ang !e)-a0a! -i nega)a #i!a : T&8 N!1&+& E#&32R*8?$# T&8 N!1&+& B&"* T&8 N!1&+& M3,3 7. A#!ii!i *an"ia ,ang *ene*a)#an a(a* e#i!a) ?!+$#30+$ ?!,!?&0 0$0& *"0$" ?!+$ ?!#113#& &%& +&3# ?!+,*8*#1 "&'&0 ,*8*#1 !+$&+ • • •
@ Kean>#ean 0ene*a)an a(a* e#i!a) <$3? &"3&$" !+%!%&0 •
5:
• • •
!"&, &$+ !+0$< !+"3+ 8!#!&" ?!#&"$ 3&+& 8!#%&$ !+!8&+
-. Kean 0e*&"#aan !anah "n!"# a#!ii!i 0e)!anian ,ang !i-a# !e)anang <&"$0 &< / &< +3#3< %$+ "$,& "!?3?30 0?!0$0 383< !+!#3 • • •
@. PEKA TERHADAP ISU>ISU ALAM SEKITAR . C'n!'h !in-a#an *an"ia ,ang *e*&a%a #e)'a#an e)i" !e)ha-a0 a(a* e#i!a) P!?!+ 8!,$&" 0!#%&& #3",!&+ T38?&< 8$#&" $ "&'&0 ?!+&$+ P!8!&0 &+&< +&$*&"$ "! &8*0!+& • • •
-. Ma#"- K'ne0 Pe*&ang"nan Ma0an P!8
# 0!$8 8!8!#3<$ "!
5. A*a(an #i!a) e*"(a *e)"0a#an a!" "aha 0engg"naan "*&e) ,ang !e)anang &) Ke&ai#an a*a(an #i!a) e*"(a@ M!#13+" ?!#113#& 038!+ M!#%$8&" "*0 • •
) C'n!'h a*a(an #i!a) e*"(a -i )"*ah M!#113#&" &$+ &03< 3#3" 8!#$+&8 ?*"*" M!#113#&" !1 ?,&0$" &+$ ?&0&+ +&& 3#3" 8!83#1"30 0&8?&< • •
4. Kean "*&e) !enaga ai) -an h"!an !i-a# -ig"na#an ea)a !e)anang S38!+ &" !+"3+ !#1 !?& S3<3 &" 8!#$#1"& E"*0$0!8 !+1q • • •
. Pe)anan Ja&a!an A(a* Se#i!a) JAS+: 8!#13&"3&0&" A"& K3&,$$ A,&8 S!"$&+ Z*# E"*#*8$ E"0,30$ 8!8&0$" "!3#$" "!?!,&1&$ "3&,$$ &,&8 0!"$&+ $"!"&," • •
:. Ni(ai ,ang a-a 0a-a ageni #e)a$aan ,ang &e)!angg"ng$a%a& -a(a* )anangan 0enana*an e*"(a h"!an: 8!#&$ 8!#1<&+1&$ &,&8 0!"$&+ "!8&? &,&8 0!"$&+ P!"& !+<&&? $032$03 &,&8 0!"$&+ K!<&+8*#$ &+& 8$& !#1 &,&8 0!"$&+ R&0$*#&, !+q#1%&'& • • • • • •
;. Ke&ai#an *e*0e)$"ang#an a(a* e#i!a) ,ang &e)ih -an iha! &?& 8!#%&8$# "3&,$$ "!!+0$< &,&8 0!"$&+ 8!#%&8$# "!0!,&8& "!0!%&<!+& "!0!,!0& <$3? • •
5;
•
8!#%&8$# "!0$<& $+$
=@ Pe)!"&"han ,ang *e*0e)$"ang#an #"a(i!i a(a* e#i!a) G+!!#?!&! S&<&& A,&8 M&,&0$& WWF (W*+, W$,,$! F3# *+ N&3+!) R!! C
•
6@ Pe)anan Ja&a!an A(a* e#i!a) JAS+ 8!#13&"3&0&" A"& K3&,$$ A,&8 S!"!,$,$#1 6;4 • •
8!8&0$" "!3#$" "!?!,&1&$ "3&,$$ &,&8 0!"$&+ $"!"&,"
7. Pe)anan Ba-an B"#an Ke)a$aan NGO+ 8!#3&+&" &< !+<&&? ?+*%!"2?+*%!" 8!#%!%&0" "3&,$$ &,&8 "!8?!# 8!#$#1"&" "!0!&+ 8&0&+&"& !+<&&? "!?!#$#1 &,&8 0!"$&+ 8!#1&&" $&,*1 +3#$#1 !#1 8&%,$0 "!+&%& !8?& ?$<&" 0'&0& • • •
. Pe)anan WW/ 8!8?!+%3" &,&8 0!"$&+ !+"3&,$$ 8!8!+$ 38?3 !+<&&? "!+%&2"!+%& ?!83,$<&+& <$3? ,$&+ <3 8!83& "&%$ !# "3&,$$ &$+ 03#1&$ 8!,$#3#1$ "&'&0 &&< &$+ • • • •
-. Pe)anan G)een0eae 8!#3&+&" &1&+ 3%$ #3",!&+ $<&+&8" •
5. S"*&angan an-a -a(a* *ening#a!#an #"a(i!i a(a* e#i!a): 3+3 0!+& &,&8 "!8?!# "!0!&+ &,&8 0!"$&+ $&&" 8!,&?*+" "!0 0&,&< ,&"3 8!#!8&+" &,&8 0!"$&+ "!?&& ?$<&" !+"3&0&/JAS 8!,$&" $+$ &,&8 ?+*1+&8 ?!#%&1& &,&8 0!"$&+ *#*<#& ?!#&8 ?*"*" "$&+ 0!83,& • •
•
4. Pe)anan angg'!a *a,a)a#a! -a(a* 0en$agaan a(a*: M!#1&8&," 1&& <$3? 8!0+& &,&8 *#*<#& "$&+ 0!83,& &+/ 8!#13+" ?!#113#& ?,&0$" M!,$&" $+$ &,&8 8!#%&&" "!8?!# "!0!&+ &,&8 0!"$&+ $%3+" *,!< "!+&%& 2 8!#!&+$ "!?!#$#1 8!#%&1& &,&8 0!"$&+ 8!8&3<$ 3#{# &,&8 0!"$&+ $&" 8!83 0&8?&< 8!+&&2+&& !8?& 8!,&?*+" "!0 "!0 0&,&< ,&"3 8!#!8&+" &,&8 0!"$&+ •
•
•
•
BIDANG . > NILAI BERKAITAN DENGAN PATRIOTISME .@1 CINTA AKAN NEGARA
5=
. Ci)i>i)i #e"ni#an *a,a)a#a! *a$*"# Ma(a,ia@ T!+&?& ?!,&1&$ !8?& !+$&& *#*<#& 8&0%$ 1!+!%& "3$, *"*#1 • P!,&1&$ %!#$0 ?!+&& "!&1&8& $0&83 !+0&8& *#*<#& H&+$ R&& • P3&0& D!!?&&,$ T&<3# B&+3 C$#& K+$08&0 R&"& 8&8?3 !+33+ &,&8 ?!,&1&$ &<&0& *#*<#& B&<&0& M!,&3 B&<&0& • C$#& B&<&0& T&8$, -. C'n!'h 0e)(a#"an ,ang *en"n$"##an )a#,a! Ma(a,ia *engh')*a!i #e0e(&agaian aga*a9 &"-a,a -an &ahaa *a,a)a#a! Ma(a,ia@ M!#!+$8& &$" 0&83 ?!+&& ?!,&1&$ "&38 • M!#1<*+8&$ &8&, &1&8&/"!?!+&& "&38 ,&$# • M!#1<*+8&$ "!?!,&1&$ 3&& 8&0&+&"& 8&%83" • 5@ Ke0en!ingan *engh')*a!i aga*a9 &"-a,a -an &ahaa *a,a)a#a! Ma(a,ia M!#%&8$# "!&8 "!0!%&<!+& #!1&+& • M!#1!,&"" !+,&"3#& +303< "&38 • N!1&+& &?& 8!#&?&$ "!8&%3 &,&8 ?!,&1&$ $ • 4. Ke$a,aan Nega)a -a(a* &i-ang ain -an !e#n'('gi: P+*%!" K*+$*+ R&& M3,$8!$& (MSC) • S&!,$ MEASAT T$3#10& • T!,!?!+3& • S!"*,&< B!0&+$ • K& ?!,&1&$ 13#& ("& ?$#&+) • R"&$ ?!#1$, 0!3#$& • . /ae-ah #e*a$"an nega)a #e0a-a )a#,a! : P!+<33#1 / ?!#1"3 ,!$< !?& 0!,!0& • P!#$#1"& &+& <$3? • W3%3 ?!,3 ?!"!+%& • K*83#$"&0$ ?&0 8!8?!+!?& $#&" 8$& 0!?!+$ I#!+#! • M!#$#1"&" "3&,$$ "3$$ &+ $ 0!"*+ ?!83& 3#3" "!?!+,3 • #!1&+& :. Ca)a )a#,a! *en"n$"##an )aa !e)i*a #aih !e)ha-a0 #e)a$aan ,ang *e*a$"#an nega)a: M!#13&?" !+$8& "&0$< "!?&& "!+&%& • M!#*"*#1 30&<& "!+&%& 8!8&%3" #!1&+& • M!8&3<$ 3#{# #!1&+& • M!#1!"&," "!&8 #!1&+& • M!#%&1& #&8& &$"/$8!% #!1&+& • ;@ Ca)a *e*a$"#an nega)a: M!#*"*#1 &"$$$ ?!8
# $#0 / #!1&+& • M!8!,$<&+& $+$ &+$?&& 1!%&,& #!1&$ • M!#1<&&$ F&,0&&< P!#$$" K!
& • M!'3%3" ?!+0!"$&+ 0!"*,&< !#!+&8 • M!+!&,$0&0$" &0&+ / "!8?!# / ?+*1+&8 #!1&+& •
56
•
B!,&%&+ 8!#13&0&$ $,83 "!8&<$+ !+8&&
.@2 TAAT SETIA KEPADA RAJA DAN NEGARA 1@ Ca)a>a)a )a#,a! -a0a! &e)&a#!i "n!"# nega)a M!8&3<$ 3# 3# #!1&+& • M!#%&," q#1%&'& $!+$ !#1 &$" • M!,&?*+" &"$$$ "3+ 0$<& "!?&& ?$<&" !+"3&0&. • -@ Pe)anan #e)a$aan -a(a* *en$aga #ee(a*a!an -an #e-a"(a!an nega)a@ M!,&"0&" 3# 3# !#1 !1&0 • M!+"& ?+*1+&8 ?!+&< "!0!,&8& &,&8 #!1&+& • M!#!$&" "!,!#1"&? ?!+&< $< • M!#1!&" "&'&, "!0!,&8& $ 0!8?& • 5. A#i&a! angg'!a !en!e)a !i-a# *enga%a( #ee(a*a!an nega)a N!1&+& $!+**< *,!< ?$<&" 8303< !#1 83&< • N!1&+& 8!#%&$ <3+3 <&+& • P!?!+ !+,&"3 • 4. C'n!'h>'n!'h ,ang *e*&"#!i#an Ma(a,ia a*an -an e(a*a!@ T$&& ?!8303< &+& "&38 • T$&& ?!?!+ • E"*#*8$ #!1&+& 0&$, • R&"& !+$, "&38 <$3? !#1 0!%&<!+& • N!1&+& 8!#%&$ 38?3 ?!,*#1 ?!,&3+ &0$#1 • . C'n!'h ana# %a!an ,ang !e(ah &e)$"ang *enen!ang 0en$a$ahan: D*, S&$ $ M!,&"& M& K$,&3 $ P&< M& S&,,!< $ S&&< D&*’ M&<&+&%&,!,& $ P!+&" • • • •
:. Ca)a an-a *en"n$"##an i#a0 !aa! e!ia #e0a-a )a$a -an nega)a: M!,$&" $+$ &,&8 0&83 <&+$2<&+$ "!!0&+ #!1&+& M!#!+&$ 0&83 H&+$ K!
& T$&" !+?!#1&+3< !#1 !+$& 8!$& ,3&+ #!1&+& 8!83+3"" #!1&+& B!,&%&+ !+03#113<203#113< 3#3" 8!#38 &"$ "!?&"&+ "!?&& #!1&+& T$&" 8!8!,* !+<&&? #!1&+& • • • •
•
;@ Uaha #e)a$aan -a(a* *e*"0"# i#a0 !aa! e!ia #e0a-a )a$a -an nega)a: M!#113&, ?+$#0$? R3"3# N!1&+& • M!,&+" ?!,&1&$ ?+*1+&8 3#3" 8!#$#1"&" 0!8& ?&+$*$" &,&8 • "&, +&"& 0!?!+$ B3, P&+$*$" =. A#!ii!i ,ang &'(eh -i(a#"#an -i 0e)ing#a! e#'(ah "n!"# *e(ahi)#an i#a0 !aa! e!ia #e0a-a )a$a -an nega)a. S&83 B3, K!8!+!"& • P!+$#1 L&13 P&+$*$" •
47
• •
P!#33< K!,& R3"3# N!1&+&/K!,& S!$& M!8&& $"+&+ R3"3# N!1&+& &,&8 M&%,$0 P!+<$8?3# M$#113
.@ SANGGUP BERKORBAN UNTUK NEGARA . Ca)a in-ii-" *engha)"*#an na*a Nega)a M!'&"$,$ #!1&+& &,&8 &"$$$ 03" $ ?!+$#1"& &+&
& • M!#!+&$ ?+*1+&8 ?!+3"&+ ?!,&%&+ &+& #!1&+& • M!#!+&$ &"$$$ 8!#&&+ 0!?!+$ 8!#&"$ 13#3#1 !+$#11$ $ 3#$&. • -. C'n!'h in-ii-" ,ang *engha)"*#an na*a nega)a -a(a* 0e(&agai &i-ang@ D+. S
. Ca)a )a#,a! &e)#')&an "n!"# nega)a: M!#$#1"&" $,83 ?!#1!&<3 &,&8 ?!&1&$ $ M!8?!+&<" 0$0!8 0*0$&, 3&& "$& &+$?&& &8 3&& &0$#1 M!#38 "<$8& &"$ &,&8 &"$$$ "!8&0&+&"& • • •
:. Lang#ah>(ang#ah )a#,a! #e!i#a e#'n'*i *e(ee!: B!+%$8& !+8& &,&8 ?!+!,%& M!#*"*#1 "!8?!# B!,$,&< B&+ B3& M&,&0$& M!,*#1 &,&8 #!1&+& • • •
4
BIDANG 5 > NILAI BERKAITAN DENGAN HAK ASASI MANUSIA 5@1 MELINDUNGI HAK KANAK>KANAK . Se&a&>e&a& #ana#>#ana# 0e)(" -i&e)i 0e)(in-"ngan K&"2"&" $&,&< &0! #!1&+& K&"2"&" 1*,*#1 $&" !+*0& K&"2"&" 1*,*#1 ,!8&< • • •
-. Pe)anan 0iha#>0iha# &e)i#"! -a(a* *e*&e)i 0e)(in-"ngan #e0a-a #ana#>#ana# a+ Ke)a$aan M!#13&"3&0& M!#13&"3&0& &"& 3#3" ?!+,$#3#1 ?!+,$#3#1 "&"2"&" •
&+ Ba-an B"#an Ke)a$aan NGO+ M!#1%3+ 0!8$#&+ 3#3" 8!#$$" 8!8!+$ "!0!&+ "!?&& 8&0&+&"& •
+ In-ii-"4*a,a)a#a! In-ii-"4*a,a)a#a! M!83& ,&?*+ "!?&& ?$<&" !+"3&0& %$"& 8!8?3#&$ 8&",38& 8!#1!#&$ "!0 ?!#!+& •
5. Pe)anan ah(i *a,a)a#a! -a(a* *e*&en-"ng #e 0en-e)aan #ana#>#ana# M!8!+$ 3 0!1!+& "!?&& 8
& M!83& ,&?*+ "!?&& ?$<&" !+"3&0& • •
4. Sena)ai ha# #ana#>#ana# ,ang 0e)(" -i(in-"ngi M!#&?& ?!#$$" M!8?3#&$ #&8& "!'&+1!1&+& M!#&?& "&0$< 0& $3 &?& %&1& ?!+,$#3#1 M!#&?& ?!+,$#3#1 ?!,3 "!83&< $0$8!'& • • • •
. Ha# #ana#>#ana# <&" 8!#&?&" 8!#&?&" "!?!+,3 "!?!+,3 &0&0 < 9 8&" !8?& $#11&, <&" 8!#&?&" ?!#$$" < 9 ?!+0!"*,&< ?!+0!"*,&< <&" 8!#&?& ?!#%&1& "!0$<& 0!8?3+#& <9 8!#&?& +&'& "!$"& 0&"$ <&" 8!8*,!<" ?!#!+& <9 ?!+1&3, 0*0$&, • • •
•
:. Ben!"# 0engi#!i)a8an 0engi#!i)a8an !e)ha-a0 !e)ha-a0 #ana#>#ana# #ana#>#ana# ?!#1$"$+& ?!#1$"$+& 0!&+& ,$0 <9 8!,&,3$ ?3%$ "&&2"&& 8*$&0$ ?!#1$"$+& ?!#1$"$+& 0!&+& !+3,$0 <9 8!,&,3$ ?!8!+$ 0$%$, ?!#1$"$+& 0!&+& "!!#& <9 <&$&< ' +$#11$ • • •
<@ Ke&ai#an *e*&e)i *e*&e)i 0engi#!i)a8an !e)ha-a0 !e)ha-a0 &a#a! -an 0'!eni 0'!eni #ana#>#ana# 8!#%&$ 0&3 !#3" 8*$&0$ &1&+ 8!+!"& &?& !+30&<& 8!#&?&$ "!%&& &,&8 $ $!3+$ "&"2"&" ,&$# 8!#!,&$ ?!#!+$8& !+&< $$"$+& &1&+ 8!+!"& %31& !+3?&& 8!#&?&$ "!%&& 0!!8$"$. •
•
4-
•
•
0!&1&$ 0&3 +3 ?!,3 "!?&& "&"2"&" &1&+ &?& 8!#1&0&< &"& 8&0$#128&0$#1 8&0$#128&0$#1 / 8!#&8?$," 8!#&8?$," $8!% ?*0$$. &?& 8!8!#3" ?!8$"$+ 8& &1&+ 8!#%&$ $#$$3 ,!$< !+"!+&8?$,
=@ Kean #ana#>#ana# #ana#>#ana# ,ang !e)a&ai !e)a&ai -a(a* a0e# 0en-i-i#an@ 0en-i-i#an@ 3& <3+3 8!#1<&&?$ 8&0& !? 1!,&? 83&< $$?3 / $!"0?,*$&0$ $&" !+0$"&? !+$"&+$ $&" &?& 8!#%&$ 0!*+ !+$,83 / ?!+"!8 $#!,!" !+%!%&0. • • • • •
5@2 MENGHORMATI HAK WANITA @ S"*&angan %ani!a %ani!a -a(a* 0e*&ang"nan nega)a nega)a B!+%3 &,&8 $ ?*,$$" M!8&%3" #!1&+& &,&8 $ !"*#*8$ M!8?!+"!#&," 0!#$ 3&& '&+$0
& • • •
-@ Ca)a 0engi#!i)a8an $aa %ani!a %ani!a M!#1!+&<" ?$#1& M!#1$0$<&+" T*"*< W$& M!#1&&$" #&8& ?&&
# 0!"*,&< / %&, • • •
5. Ma!(a*a! Daa) Wani!a Nega)a M!#&?&" <&" 0&8& +&& !#1 ,!,&"$ M!8!+$ "!!&0 "!?&& '$& 8!#!830$ 0!"*+ !"*#*8$ 0*0$&, ?*,$$" 3&& M!8!+$ ?!,3 3#3" 8!#1!83"&" ?!#&?& &,&8 ?!#113&, &0&+ #!1&+& • •
•
4. O&$e#!i8 Daa) Wani!a Nega)a M!#%&8$# ?!+"*#10$ ?!8$,$" 038!+ 8&",38& 0&"0&8& &+& ,!,&"$ '$& M!#1$#!1+&0$ "&38 '$& "! &,&8 0!"*+ ?!8
# #!1&+& 0!,&+&0 !#1 "!8&8?3 "!?!+,3 8!+!"&. •
•
@ Ke&ai#an Daa) Wani!a Nega)a #e0a-a %ani!a a+ -a)i -a)i a0e# 0e#e)$aan: 8!8!+$ ,!$< &" ?!,3 ?!"!+%& "!#&$" ?"& ?!#$#1"& "!+%&& 8!,&,3$ ,&$<,&$< 8!83& "!?330 ?!#$#1 ?!+,$#3#1 ?!+,$#3#1 &+$ &0?!" "!0!,&8& $ !8?& "!+%& 8!#1$#!1+&0$ 8!#1$#!1+&0$ "&38 '$& "! &,&8 0!"*+ ?!,*#1 ?!,*#1 #!1&+& 0!,&+&0 !#1 "!8&8?3 "!?!+,3 8!+!"&. • • • • • • •
&+ -a)i a0e# 0e("ang 0en-i-i#an ?!,3 ?!#$$" 0!383+ <$3? ?!,3 ?!,3 8!#1!8& 8!#1!8"& #1" # $,83 ?!#1!&< ?!#1!&<3 3 "!8&<$+& "!8&<$+ # 0!&+& 0!&+& !+!+30& !+!+30 # / • ?!,3 ,&$< *"&0$*#&, •
45
:. C'n!'h>'n!'h !'#'h -an "*&angan %ani!a -i Ma(a,ia E,$&!< V& ( B$ S*0$&,2K!&%$" W$& ) D&3" D+.M&, O<8 ( K!3& H&, E<'&, A#1"&0& L!?&0 PBB ) T S+$ A$0<&< G<$ ( M!#!# P!#%&%&< B+$$0< ) D&3" M&#&< H&8$ ( U0&<&' !+%&& ) P+*!0*+ D&3" S$$ Z3+&$#& A. M&%$ ( D!!"$ A+"!*,*1$ M&,&0$&) D&3" S$$ N*+8& Y&&* ( H&"$8 M&<"&8&< P!+0!"33 ) D&3" N$*,! D&$ ( 03"S3&0< ) D&3" S$$ N*+<&,$& ( 0!#$ 03&+& / ?!#$ ) D&* M$
5@ MELINDUNGI HAK PEKERJA . A#!a Ke)$a 155 &e)!"$"an "n!"# M!8!+$ ?!,$#3#1 "!?&& ?!"!+%& • M!8&0$" $&& "*#+&" ?!"!+%& $&" 8!#1$"3 ?!+3#3" $ &'&< &"& • $#$ $&$ -. Pe)(in-"ngan>0e)(in-"nga Pe)(in-"ngan>0e)(in-"ngan n ,ang -i0e)"n!"##an -i &a%ah &a%ah A#!a Ke)$a Ke)$a 155 P!8&&+ 1&%$ H&+$ +!<& T!8?*< %&8 !"!+%& C3$ T&<3# T&<3# • • • •
5. Ha#>ha# 0e#e)$a 0e)(" -i(in-"ngi #e)ana: M!8&0$" ?!"!+%& $&" $$#&0 *,!< 8&%$" M!8&0$" "!&%$" ?!"!+%& $?!,$<&+& • •
4. Pe)anan Mah#a*ah Pe)"ahaan: M!#!,!0&$" ?!+$"&$ &+& 8&%$" ?!"!+%& • M!,$#3#1$ ?!"!+%& &+$?&& $$#&0 *,!< 8&%$" • . Pe)anan Kea!"an Se#e)$a M!#!,!0&$" 8&0&,&< $<&&?$ *,!< ?!"!+%& $$#&0 &&3 $&" !+?3&0 <&$ !# 8&%$" M!#1<&+ '&"$, 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< $<&&?$ *,!< ?!"!+%& !#1 8&%$" 8!+!"&. M!+3%3" "!0 $3 "!?&& K!8!#!+$ S38!+ M$& 0!"$+& +3#$#1 $&" !+%&&. •
•
•
:. Pe)!"&"han An!a)a&anga An!a)a&anga P!+33< B3+3< A#&+&
& ( ILO ) •
;. Ca)a *enghin-a)#an )aa !i-a# 0"a ha!i an!a)a 0e#e)$a -engan *a$i#an: B!+0!83"& !+3#$#1 !+$# 0!"$+& !+&?& 8&0&,&<. P!"!+%& <&+30 8!,&"0&" 31&0#& !#1 &$". M&%$" ?!+,3 8!#1&8$, !+& &" "!&%$" ?!"!+%& 8!8&<&8$ 8&0&,&< $<&&?$ *,!< ?!"!+%&. S&,$#1 8!8&<&8$ &+& ?!"!+%& !#1 8&%$". • • •
•
44
5@. MENGHORMATI HAK GOLONGAN KURANG BERUPA=A . Si#a0 ,ang 0a!"! -i!"n$"##an '(eh ah(i *a,a)a#a! !e)ha-a0 g'('ngan ')ang #")ang &e)"0a,a@ M!8!+$ ,& 0&8& +&& M!83 8!#&?&" ?!"!+%& • •
-. Pe("ang>0e("ang ,ang -i&e)i '(eh #e)a$aan #e0a-a g'('ngan OKU@ P!,3 8!#1$"3$ "3+030 "!8&<$+ P!,3 3#3" !+"<$8& 0!&1&$ "&"$ &'&8 P!,3 3#3" 8!#!+&$ &&+& 03" $ ?!+$#1"& &+&
& (P&+&,$8?$") • • •
5. Ca)a>a)a "n!"# *engi#!i)a8 g'('ngan ini M!#!$&" "!83&< &0&0 0!03&$ *#*< !8?& ?&"$+ "!+!&/ !8?& 33" &,&8 ?!#1"3 &'&8 (&0) M!8!+$ 1%&+ 0!$8?&, !#1 30&<& ?!#&?&$ 8!+!"& &,&8 0!83& $ *#*< 8!8!+$ !,&3# •
•
4. T'#'h OKU J.M A$ ( P!#&$+ &< &$+) I08&$, M*<.S&,,!< ( &<,$ &"&!8$" ) H!,,!# K!,,!+ ( &"$$0 "3+ 3?&& ) A<8& A8$, U0$# ( &,! ?&+&,$8?$" ) M*<.H$0<&8 K<&$+$ ( &,! ?&+&,$8?$" ) V.J& S3+&8$&8 ( &,! ?&+&,$8?$" ) I+&<$8 M&%$ ( &,! ?&+&,$8?$" ) L!! S
. Ca)a *a,a)a#a! *engi#!i)a8 OKU M!#%&1& "!&%$" 8!+!"&. • • •
•
M!#!$&" "!83&< 3#3" 8!+!"&. M!#!+$8& 8!+!"& 0!&1&$ 0!&<&1$ &+$?&& ?!"!+%& *,!< 8!8!+$ 038 "!?&& !"*#*8$ #!1&+&. M!8!+$ 8!+!"& ?!,3 3#3" 8!#$#1"&" "!8&<$+ "!?&"&+ &,&8 $ $8$#&$.
;. Ke*"-ahan ,ang -ie-ia#an #e)a$aan #e0a-a OKU: "!83&< &0 "!83&< !8?& 8!,!&" "!+!& ?!#13&<03&$ ?!%&& 3#3" ?!"!+%& "3+ 3?&& "!83&< ?!#$$" 8!,&,3$ 0!"*,&< "<&0 • • • •
=. Se&a& *a,a)a#a! 0e)(" *engh')*a!i OKU 03?&& 8!+!"& &?& 8!#!+30" "!<$3? 8!+!"& 0!?!+$ 8$& #*+8&,. 03?&& 8!+!"& $&" !+0$0$< &+$?&& 8&0&+&"&. 03?&& 8!+!"& 8!#&?& ,& &$, 0&"0&8&. 03?&& 8!+!"& *,!< <$3? !+$"&+$ / $&" !+13#1 "!?&& *+ ,&$#. • • • •
5@5 MELINDUNGI HAK PENGGUNA . Ageni #e)a$aan -an &"#an #e)a$aan ,ang *e(in-"ngi ha# 0engg"na@
4
• • • •
P!+0&3 P!#113#& P3,&3 P$# ( CAP) G&3#1 P!+0&3 P!#113#& M&,&0$& ( FOMCA) M&%,$0 P!#&0$<& P!#113#& N!1&+& (MPPN) K!8!#!+$ P!+&1 D&,&8 N!1!+$ H&, E<'&, P!#113#& (KPDNHEP)
-@ Ha#>ha# aai 0engg"na H&" 3#3" 8!8$,$< H&" 3#3" 8!#&?& 8&",38& H&" 3#3" 8!#&?& 1$ +31$ H&" 3#3" 8!#&?& "!0!,&8& • • • •
5. Kean>#ean e#i)an,a ha# 0engg"na -i nega)a #i!a -ia&ai#an: P!#113#& &" $$&&$ ?!#130&<& / ?!#1!,3&+ K3&,$$ <$3? 8!+*0* K!0$<& 8$& !+%!%&0 • • •
4. A#!ii!i>a#!ii!i ,ang &'(eh *ening#a!#an Pen-i-i#an Ke0engg"naan M!#1!&+" +$0&,&< !# <&" ?!#113#& S$&+ + ?!#$$" ?!#113#& $ TV +&$* M!#1&&" "!8?!# "!0!&+ P&8!+ 3#3" 8!8!+$ 8&",38& • • • •
@ Piha# &e)!angg"ng$a%a& *e*&e(a ha# 0engg"na P!#113#& 0!#$+$ O+ &'&8 A1!#0$ "!+&%& P!+33< ?!#113#& • • • •
:. C'n!'h e#0('i!ai #e a!a 0engg"na K!"!,$+3 &+$ 0!1$ ?!+,&!, & <&,&, <&+&8 ?&& &+ P!+,&!, &+ $&" ,!#1"&? S3"& $8 $&" 8!#3"3?$ T$#&" 8!#*+*" &+ !#1 3%3 8!#&$"" <&+1& &+ !+0!3 M!#%3&, 8&" $&" !+"<&0$& / 8!#&" "!0 3+3" "!?&& ?!#113#& / "&"2"&". • • • • •
;. Tangg"ng$a%a& 0engg"na -a(a* *e*&e(a ha#>ha# *e)e#a K!0!&+ 8!#1"+$$" Tq#1%&'& !+<&&? &,&8 0!83,& %&$ / 8!#%&1& &,&8 0!"$&+ M!,&,3$ ?!#1,$& $#&" T$#&" !+0&3 ?&3 Tq#1%&'& 0*0$&, • • • • •
4:
BIDANG ; > NILAI BERKAITAN DENGAN DEMOKRASI ;@1 MEMATUHI PERATURAN DAN UNDANG>UNDANG . Un-ang>"n-ang an!a)a&anga ,ang -a0a! *en$a*in #ea*anan -an #ee$ah!e)aan -"nia@ A"& P!#!1&< P!#!,33? U#{# L&3 A#&+&
& U#{# S$!+ • • •
-@ • • •
5.
C'n!'h &ahan>&ahan ,ang -i(a)ang -i&a%a *a"# #e -a(a* ee&"ah nega)a@ D&&< S!#%&& A?$ M&",38& S3,$ K!!#!+&
Un-ang>"n-ang &e)#ai!an 0ene)'&'han %a)ga aing -i 0e)ai)an nega)a #i!a@ U# 2 3# L&3 A#&+&
& A"& P!#!1&< P!#!,33? A"& I8$1+!0!#
• • •
4. Pe)anan Mah#a*ah An!a)a&anga -a(a* *en$a*in #ea*anan e$aga!@ M!#!,!0&$" ?!+0!,$0$< &<&8 &+& *& #!1&+& PBB M!8!+$ #&0$<& "!?&& #!1&+&2#!1&+& !+!,&1&< *#*< ?!+!3 ?3,&3 M!#%&8$# "!&%$" #!1&+&#!1&+& "!$, &+$?&& $!"0?,*$&0$ • • •
. A#i&a! "n-ang>"n-ang an!a)a&anga !i-a# -i0a!"hi@ N!1&+&#!1&+& !0&+ / "&& 8!#$#&0 #!1&+& "!$, • P!,3&0 "3&0& *,!< #!1&+& !0&+ • K!0!,&8& #!1&+& !+%!%&0 • :. Kea(ahan ,ang !e)#an-"ng -a(a* A#!a Jena,ah K'*0"!e) !ah"n 1<@ M!#13&< "3#1 "*8?3!+ ?& "!!#&+ M!8?!+*,!< 8&",38& !#1 #$& 3#3" 8!#$?3 M!83& 3+3# ?!+$0$ ?& "!!#&+ • • •
;. Tin-a#an ,ang -i#ena#an !e)ha-a0 in-ii-" ,ang *e(angga) a#!a &e)i#"!: a+ A#!a Kee(a*a!an Da(a* Nege)i ISA+ 1;F D$&< ?& ?!+$&+& •
4;
&+ A#!a Da-ah Be)&aha,a 152 H3"38 8&$ 8&*+$ + A#!a C"#ai Pen-a0a!an D$!#& •
•
@ Kean #ea(ahan $ena,ah ,ang -i(a#"#an )e*a$a #e0a-a: a+ -i)i D$? #!1&$ / +!#&< / 0!+*#1 M&0& !? 1!,&? &+ Ke("a)ga M!#&?& 8&,3 M!#%!%&0" #&8& &$" "!,3&+1& + Ma,a)a#a! T$&" &8 K!+3#3< &"<,&" • •
• •
• •
-+ Nega)a T$&& 1!#!+&0$ 0!&1&$ ?!,&?$0 / ?!8$8?$# #!1&+& D&0&+2&0&+ "!+&%& !+!#1"&,&$ • •
6. Ca)a>a)a *enge(a##an )e*a$a !e)$e)"*" -a(a* *aa(ah $ena,ah M!#1&%&+ P!#$$" M*+&, / A1&8& M!#13"3<" $#0$30$ "!"!,3&+1& M!8?!+&" &"$$$ 8&& 3#3" 1*,*#1 83& • • •
7. Pe)anan 0iha# &e)i#"! &agi *e*a!i#an "n-ang>"n-ang -i(a#ana#an -engan &e)#ean a+ (n-ii-" M!8&3<$ 3#{# #!1&+& &+ *a,a)a#a! M!,&?*+" "!?&& ?$<&" !+"3&0& 0!"$+& 8!#1!&<3$ 0!0!*+ $3 !+,$& &,&8 %!#&&< + #e)a$aan M!#13&"3&0&" 3#{# M!#%&3<" <3"38 0!$8?&, •
•
• •
11@ Ma(a,ia> De*'#)ai &e)0e)(e*&agaan &. K!!&0 $+$. . K!!&0 &1&8&. . K!!&0 !+03&+&. 12@ H"#"*an Ma!i Men-a!')i &. 1+&8 &&3 ,!$<
4=
-@ Kean 0en,a(ahg"naan *e-ia *aa N!1&+& &" ?*+&" ?!+& K!&8 "!<&+8*#$ <$3? +&"& !+%!%&0 P!+&,&< &+& #!1&+& 83#1"$# !+,&"3 • • •
5. E!i#a ,ang 0e)(" -ia*a(#an '(eh 0engg"na In!e)ne! e*aa *en,e&a)#an *a#("*a! M!8&0$" <& 8&",38& !#&+ 0&<&%& $0!&+" T$&" 8!#!&+" $032$03 0!#0$$ T$&" 8!#!30" "*#+&0$ &&3 +&0& $&" ?3&0 <&$ ?$<&" ,&$# • • •
4. Ke&e&aan &e)"a)a ,ang -i0e)"n!"##an -a(a* Pe)(e*&agaan Ma(a,ia S!$&? '&+1!1&+& 8!8?3#&$ <&" 3#3" !&0 !+&"&? 8!#1!,3&+" $"$+ ?& 8!8?!+0*&," $032$03 0!#0$$. •
. Ca)a )a#,a! *en,"a)a#an 0en-a0a! $i#a !i-a# &e)0"a ha!i !e)ha-a0 e"a!" 0e)#a)a@ M!#3,$0 03+& / ,&?*+ "!?&& '&"$, +&"&. M!#1<&+ 03+& / 080 / !28!, "!?&& +3 8!$& M!83& ,&?*+ ?*,$0 • • •
:. Ca)a an-a *enga*a(#an #e&e&aan &e)"a)a -i e#'(ah T$&" 8!#1"+$$" ?!+"&+&2?!+"&+& 0!#0$$ !+<&&? &1&8& "!?!+&& ?!,&%&+ ,&$#. M!+3%3" "!?&& 13+3 / ?!#&$+ %$"& !+&?& +$0&,&< 8!#!#3< $032$03 ?!+"&38 $ 0!"*,&< •
•
;. A#!a ,ang *e(a)ang eia0a aha$a -a)i0a-a *e*0e)'a(#an 0e)#a)a>0e)#a)a eni!i8 A"& H&03 64= (P$#& 6;7) •
=. Se&a&>e&a& 0e)a!")an &e)#ai!an -engan #e&e&aan &e)"a)a -ia-a#an. M!#%&1& ?!+&0& ?!,&1&$ "&38 M!#%&1& "!&8 "!<&+8*#$ #!1&+&. M!#1<*+8&$ "!?!+&& && +!0&8 ?!,&1&$ "&38 • • •
;@ KEBEBASAN BERAGAMA . C'n!'h #e&e&aan &e)aga*a ,ang -i&e)i#an '(eh #e)a$aan #e0a-a )a#,a! Ma(a,ia R38&< $&& ?!,&1&$ &1&8& $!#&+" P!+&& 3&8& &1&8& $!+$ ?!,!?&0 3$ A"$$$ "!&1&8& &?& $%&," !#1 !&0 • • •
-. Ca)a )a#,a! Ma(a,ia *engh')*a!i #e&e&aan &e)aga*a 0e(&agai #a"* M!#!+$8& &$" "!83&< $!+$" "!?&& ?!1 &1&8& ,&$# B!"!+%&0&8& &+& 0&3 0&8& ,&$# &1$ 8!,$$#" ?!+%&, 0&83 ?!+&& 0!03&3 "&38 B!+*,&" + !+<&&? ?!#1 &1&8& ,&$# 0!8&0& ?!,&"0& 3?&&+& "!1&8& • •
•
46
5. Ke0en!ingan 4 #e&ai#an 4 8ae-ah 4 *an8aa! #e&e&aan &e)aga*a ,ang -i&e)i#an '(eh #e)a$aan #e0a-a )a#,a! Ma(a,ia M!#%&1& "!<&+8*#$ <$3? 8&0&+&"& !+$, "&38 #!1&+& &8 &8&$ M!#&3?&3" +&"& +&"& 0&,$#1 !"!+%&0&8& / 0&,$#1 8!8&<&8$ &+& 0&3 0&8& ,&$# B!+?!,3 8!+&$" 0&83 ?!+&& &1&8& ,&$# &?& 8!83?3" 0!8& "!"$& • •
•
4.
Ke&e&aan &e)aga*a ,ang !e)#an-"ng -a(a* Pe)(e*&agaan Ma(a,ia A1&8& I0,&8 $&,&< &1&8& +&08$ &1$ P!+0!"33 !&?$ $&?2$&? *+ !+<&" 8!#1$ 8!#1&8&," &1&8& 0!#$+$
•
. A*a(an "*"* ,ang !e)-a0a! -i e*"a !e*0a! &e)i&a-a!@ M!#%&1& "!!+0$< $+$ M!#%&1& "!!+0$< ?!+0!"$&+ B!+?&"&$ 0*? T$&" 8!83& $0$#1 • • • •
:. Ke0en!ingan *en$aga -an *engh')*a!i !e*0a! &e)i&a-a!@ M!#1!+&" ?!+<33#1 ?!+0&3&+& &+& ?!#1 M!#1<*+8&$ <&" "!!&0 !+&1&8& !+8&"3 &,&8 ?!+,!8&1&. • •
( . Pe)a!")an>0e)a!")an -i !e*0a! &e)i&a-a! : Pengan"! aga*a Hin-" #e!i#a -i K"i( M!#&," "&03 M!#3$ "&"$ B!+?&"&$ "!8&0 S!#&? •
• • • •
•
Pengan"! aga*a #)i!ian -i Ge)e$a M!0$ !+?&"&$ "!8&0 !+0$< !+0*? P!#12?!#1 &1&8& ,&$# $!#&+" 8!8&03"$ 1!+!%& • S!#&? •
•
•
Pe)a!")an G"-%a)a Si#h M!8&"&$ &%3 P3#%&$ M!#&," "&03 M!#1&8$, 8&" 0!"&&+ ?!+,3 M!8&"&$ 0"&+ • • • •
•
Pe)a!")an -i T'#'ng Cina B!+?&"&$ !+0$< "!8&0 B!+0*? P!#12?!#1 &1&8& ,&$# $!#&+" 8&03" "! *"*#1 M!0$ 0!#&? • • • •
•
Ma$i- Nega)a T$&" 8!8&"&$ ?&"&$ 8!#*,*" 8&& M!8&"&$ %3&< "<&0 • •
7
M!#&," "&03 W$& 8!8&"&$ 33#1 T$&" 8!,&+ ?!#1 &1&8 ,&$# 8!8&03"$ 8&0%$ K!$"& 38& I0,&8 0! !+0!8&< *+ 3" I0,&8 $&" *,!< !+&& &,&8 "38?3, !+0!3 • • • •
;@. PENGLIBATAN DIRI DALAM PEMBANGUNAN NEGARA . C'n!'h Ba-an S"#a)e(a ,ang &an,a# *e*&e)i "*&angan #e0a-a 0e*&ang"nan nega)a@ K!,& R*&+ P&03" B*8& S3"&+!,& S&<&& A,&8 M&,&0$& (SAM) RELA P!+0&3 B3, S&$ M!+&< (PBSM) P!+0&3 A#$ D&&< M&,&0$& (PEMADAM) S. J*<# A83, M&,&0$& • • • • • • •
-. A#!ii!i>a#!ii!i ,ang -i$a(an#an '(eh &a-an "#a)e(a &e)i#"! -a(a* "aha *e*&ang"n#an nega)a@ $. Pe)a!"an B"(an Sa&i! Me)ah K!8?!# !+8& &+&< •
$$@ Ke(a& Li'n P+*%!" ?!8$&& ?!8$#& ?!+
5@ Ke0en!ingan 0eng(i&a!an &a-an "#a)e(a -a(a* "aha *e*&ang"n#an nega)a@ M!#!$&" "!83&< &'&8 M!#$#1"&" &+& <$3? +&"& M!8&0$" ?!8
# 0!$8 • • •
4. /ae-ah *e(i&a!#an -i)i -a(a* a#!ii!i 0e)#hi-*a!an 'ia( M!83?3" "!+%&0&8& ?!+?&3 0!0&8& *& 03"&+!,& 8&0&+&"& 0!!8?& D&?& !+"<$8& 3#3" 8&0&+&"& #!1&+& M!8"$ 0$"&? ?+$<&$# &,&8 $+$ ?!,&%&+ !# "!?!#$#1 8!8!#3" 8&0&+&"& ?!#&. •
• •
. Ca)a an-a *engh"(")#an &an!"an #e0a-a *anga 0e)ang@ M!8!+$ 038 !+8& ' ?&"&$ 8&" M!83 3#3" 8!#13$? !+8& M!#!&+" 8&",38& 8
& ?!+ "!?&& 8&0&+&"& • • •
;@5 SIKAP KETERBUKAAN . C'n!'h>'n!'h a*a(an #e!e)&"#aan ,ang -i0)a#!i##an -i nega)a #i!a@ P!8$,$< ?!"!+%& P!8!+$ $&0$0'& P!#1!#&,$ "!02"!0 $ 8&<"&8&< • • •
-. Nega)a #i!a *enga*a(#an i#a0 #e!e)&"#aan -a(a* *enangani i" 0en-a!ang !an0a iin@ &. Piha# ,ang !e)&a&i! -a(a* *e*a!i#an i" i ni -i!angani ea)a !e)&"#a@ P*,$0 J&& I8$1+!0!# B& K!<&"$8 • • •
. B"#!i nega)a &e)i#a0 !e)&"#a -a(a* i" 0en-a!ang aing@ M!8&",38" #!1&+& $"!#&, ?&0$ &0&, 303, ?!#& ?& $$# (D3& B!0&+) M!#!+$8& ?!#& &0$#1 8!#1$"3 0&,3+ M!#!$&" ,&$< "!8&<$+ •
• •
@ Kean an-ain,a i" ini !i-a# -i!angani '(eh nega)a #i!a@ K!?!+&& +&"& !+<&&? "!+&%& !+<&"$0 R&"& <$3? &,&8 "!&& $&" 0!,&8& K!1$& +&03&< !+,!,3&0& • • •
5@ /ae-ah *enga*a(#an i#a0 #e!e)&"#aan L!$< 83&< $!"&$ $&%&" !+$# $03"&$ *+ +&8&$ M!8!#3" +!8&%& 8!#%&$ $#0 ,!$< &$" $&" 8!8!#$#1" $+$ 0!#$+$ D&?& 8!#1!,&"" ?!+1&3< / ?!+0!,$0$< &<&8 B!+0!$& 8!#!#1&+ ? / "+$$" *+ ,&$# 8!8?!+&$"$ "!,!8&< $+$ &?& 8!8&%3" $+$ • •
• •
4. C'n!'h i#a0 #e!e)&"#aan an-a -engan: &) angg'!a #e("a)ga M!#!+$8& !13+ !#1 <&$ !+3"& T$&" 8!#$8? !#&8 !+<&&? *& "!,3&+1& ) 0iha# e#'(ah M!#!+$8& <3"38 %$"& 8!,&"3" "!0&,&< M!8&<&8$ &<&'& 0!$&? "!0&,&< ?!+,3 && <3"38#& ) *a,a)a#a! M!#!+$8& !13+ %$+ M!#!+$8& "!?330 8&0&+&"& 3#3" "!?!#$#1 !+0&8& • •
• •
• •
. Tin-a#an an-a $i#a )a#an an-a !i-a# *ah" *ene)i*a 0an-angan an-a@ M!8!+$" ?!#%!,&0 "!?&& M!#!#1&+ ?#& • •
-
BIDANG <> NILAI BERKAITAN DENGAN KEAMANAN DAN KEHARMONIAN <@1 HIDUP BERSAMA SECARA AMAN . &@ Na*a 0e)!"&"han an!a)a&anga ,ang -i!"&"h#an "n!"# *enge#a(#an #ea*anan -an #e*a#*")an -"nia@ P!+33< B
& B
& B!+0&3 (PBB) K*8'!, ASEAN • • •
. Uaha ,ang -i$a(an#an '(eh 0e)!"&"han -i a!a "n!"# *ening#a!#an #ea*anan -an #ee$ah!e)aan *a,a)a#a! g('&a(@ M!#13+" 0!#1"!& ?*,$$" ?!?!+ !+3"& • M!83 #!1&+& $%&%&< 8!#&?& "!8!+!"& • M!8!+$ 3 ?!+,$#3#1 "!?&& ?!,&+$ 8
& ?!?!+ • . C'n!'h 0e)!"&"han (ain ,ang *en$a(an#an "aha ,ang a*a@ OIC ( P!+33< N!1&+& N!1&+& I0,&8 ) NAM ( P!+1!+&" N!1&+& N!1&+& B!+"!3&,$ ) K*8'!, • • •
-. Pe)anan K'*an%e( M!#1&&" 0!8$#&+ ?!+0$ &+& ?!8$8?$# #!1&+&2 8!#!#1&+ ?!#&?& & ?!,&1&$ ?$<&" 0!!,38 !+$#&" B!+30&<& 8!8?!+%3" "!?!#$#1 !+0&8& 8!,$#3#1$ <&" #!1&+& *& M!#%&8$# "!&8 3#$& 8!,&,3$ ?+$#0$? &,&8 D!",&+&0$ H&+&+! 66 •
• •
5
5@ Pe)!"&"han Nega)a>nega)a I(a* OIC+ M!#$ "*#,$" ?*,$$" &+&
& B!+0!?&"& 8!8!+$ "!1&0 B!"!+%&0&8& !#1 ?!+33< &+&
& 8!#$ $03 "!1&0 • • •
4. Uaha Pe)!"&"han Banga>Banga Be)a!" PBB+ M!#13+" ?!+0!#1"!& ?*,$$" M!#13+" ?!?!+ !+3"& M!83 #!1&+& $%&%&< 8!#&?& "!8!+!"& M!8!+$ 3 / ?!+,$#3#1 "!?&& ?!,&+$ 8
& ?!?!+ $ 0!,3+3< 3#$& • • • •
5@ P)ini0 ,ang *en$a-i 0egangan Pe)ge)a#an Nega)a>nega)a Be)#e"a(i NAM+ -a(a* "aha *en$a*in #ea*anan -"nia@ M!#!,!0&$" 0!83& ?!+!,$#1"&< &+&
& 0!&+& &8 M!#1&&" +3#$#1 3" 0!&+& "!1&0 &1$ 8!#!,!0&$" ?!+!,$#1"&< &+&
& M!#%&1& "!?!#$#1 !+0&8& • •
•
:. Ke0en!ingan *en,e(eai#an *aa(ah ea)a )"n-ingan: M!#!,!0&$" 8&0&,&< 0!&+& &8 M!#1!,&"" ?!?!+ / ?!+!8?3+ !+&+&< M!8!+$ ?!,3 "!?&& 0!83& ?$<&" 3#3" 8!8!+$ ?!#&?& 8!#&?&$ ?!+0!3%3 M!#13&8&" ?!+0!&<&8 &+& 0!83& !+,$& 3" 8!8!#$#1" ?$<&"2?$<&" !+!#3 0&<&%& J$"& +3#$#1 1&1&, "!83#1"$# !0&+ !+&?& ?!,3 3#3" !+$# ,&1$. • • •
•
•
;. Se&a&>e&a& 0e)!e(ing#ahan an!a)a nega)a 0e)(" -ie(eai#an *e(a("i )"n-ingan@ M!#1&8$, "$+& "!?!#$#1 0!83& ?$<&" M!8!+$ ?!,3 "!?&& 0!83& ?$<&" 3#3" 8!8!+$ ?!#&?& M!#13&8&" ?!+0!&<&8 &+& 0!83& !+,$& &,&8 ?!+!,$#1"&< J$"& +3#$#1 1&1&, 8&0$< && ?!,3 3#3" 8!#&+$ ?!#!,!0&$ ,&$# • •
• •
=. Piha# ,ang &e)!angg"ng$a%a& %"$"-#an #eha)*'nian: R&"& A1!#0$ "!+&%& A1!#0$ B3" K!+&%& (NGO) • • •
6. Pe)anan 0iha# &e)#enaan "n!"# %"$"-#an #eha)*'nian: &. Ra#,a!: T$&" 0!#3< $032$03 0!#0$$ *,!< ?!&<2!,&< +&"& B!+"&' !#1 0!83& *+ 0!&+& $"<,&0 ?& ?+&0"& / 3+3" 0"& • •
. Ageni #e)a$aan: M!,&"0&" ?!,&1&$ &0&+ ?!+?&3 8!,&,3$ "!8!#!+$ %&& M!#*"*#1 0!83& 30&<& $,&"3" 3#3" 8!#&3?&3" +&"& • •
. Ageni B"#an Ke)a$aan M!#1%3+" ?!,&1&$ &"$$$ "!8&0&+&"& 8!,$&" ?!#!+& ?!,&1&$ "&38 &1&8& •
4
•
M!+ 8!#&%& ?+*1+&82?+*1+&8 ?!+?&3 8&0&+&"&
7. A#!ii!i "n!"# *enge)a!#an 0e)0a-"an: G**#12+**#1 S3"!"& P!+$#1 ?!+0!8&< "!3&& S3" K!1$& "*"3+$"3,38 • • • • •
<@2 SALING MEMBANTU DAN BEKERJASAMA . C'n!'h #e)$aa*a an!a)a Ma(a,ia -engan nega)a ("a) -a(a* &i-ang a+ S'ia( P!+3"&+ ?+*1+&8 !,!$0!# !+$& • M!#1&8$, &<&1$ &,&8 F!0$&, F,*+& A#&+&
& • &+ E#'n'*i M!,&3+ &,&8 #!1&+& ,&$# + Pen-i-i#an M!#&%& ?!,&%&+ &0$#1 • •
-. Ke&ai#an &e#e)$aa*a -engan nega)a ("a) . M!#1!+&" <33#1 &+& #!1&+& -. D&?& 8!#13&0&$ ?!,&1&$ &<&0& 3&& &0$#1 5. M!#$#1"&" !"*#*8$ #!1&+& 0!+&3 4. M!8?!,&%&+$ !"#*,*1$ 8*!# &+$ #!1&+& ,3&+ . P!8$#&< !"#*,*1$ :. B!+"*#10$ $,83 !"#*,*1$ ;. S&,$#1 8!83 &?&$,& $$8?& !#& &,&8 0!?!+$ 1!8?& 38$ &< +3#3< =. M!8&%3" $#30+$ ?!,*#1 &+& #!1&+& 6. M!#%&1& "!0!,&8& !+0&8& 5. Tiga nega)a ,ang *e*0"n,ai h"&"ngan #e)$aa*a -engan Ma(a,ia: I#*#!0$& S$#1&?3+& T<&$, • • •
4. Kean 0e)!e(ing#ahan an!a)a nega)a: P!?!+ E"*#*8$ #!1&+& !+%!%&0 N!1&+& <3+32<&+& H&+& !#& 830#&< N&'& !+"*+ R&"& <$3? 0!#10&+& • • • • • •
@ E*0a! a&a)an %a%aan 2F2F: M!'3%3" #!1&+& !+0&3 ?&3 8!8?3#&$ 8&,&8& $"*#10$ !+0&8& M!'3%3" 0!3&< 8&0&+&"& !+%$'& !&0 !#!+&8 8&%3 M!'3%3" 8!8
#" 8&0&+&"& !8*"+&$" 8& M!'3%3" 8&0&+&"& !+8*+&, !+!$"& •
• • •
;@ Pe)anan 0e(a$a) "n!"# *e)ea(iai#an %a%aan 2F2F: B!,&%&+ !+03#113<203#113< M!#%&$ '&+1!1&+& 8&<$+ !+$,83 B!+&"<,&" 83,$& B!+&& 0&$#1 • • • •
<@2 SALING MENGHORMATI ANTARA NEGARA . C'n!'h>'n!'h nega)a ,ang !e(ah *en$a(in h"&"ngan &ai# -engan Ma(a,ia C<$#& R30$& I+ • • •
-@ Ca)a nega)a #i!a *en$a(in h"&"ngan &ai# -engan nega)a (ain M!'3%3" "!+%&0&8& &,&8 ?!,&1&$ $ M!#!8?&" ?!1&'&$ $?,*8& $ 0!0!3&< #!1&+& L&'& 0!&+& +&08$ $&" +&08$ *,!< ?!8$8?$# #!1&+& "! #!1&+& ,&$# • • •
5@ Ke0en!ingan *en$a(in h"&"ngan &ai# -an *enga*a(#an i#a0 h')*a!> *engh')*a!i an!a)a nega)a M!#$#1"&" <&0$, !"0?*+ #!1&+& M!8&%3" $#30+$ ?!,*#1 M3&< 8!#&?& 3 0!"$+& #!1&+& $$8?& 0!03&3 830$&< • • •
4. Si#a0 ,ang 0e)(" a-a 0a-a 0e*i*0in nega)a -a(a* "aha *enge#a(#an h"&"ngan &ai# an!a)a nega)a S&,$#1 8!#1<*+8&$ !+0*? !#1 ?!8$8?$# #!1&+& ,&$#. M!8&3<$ 3#3# &+&
& M!#1<*+8&$ &0&+ ,3&+ • • •
@ Nega)a>nega)a angg'!a ASEAN: M&,&0$& I#*#!0$& T<&$, S$#1&?3+& F$,$?$#& M&+ B+3#!$ D&+3,0&,&8 L&*0 V$!#&8 K!8*%& • • • • • • • • • •
:@ Ci)i>i)i 0e*i*0in: M!8&<&8$ ?!#$+$ ?!8$8?$# 0!$&? #!1&+& M!#1&8$, "$+& 0!#0$$$$ ?!8$8?$# +&"& #!1&+& ,&$# • •
;. Kean !i-a# %"$"- 0e)aaan a(ing *engh')*a!i an!a)a nega)a: B!+,&"3 ?!+!,$#1"&< M!#%!%&0" "!&8 • •
:
=. Ca)a nega)a angg'!a ASEAN *e*e(iha)a h"&"ngan an!a)a nega)a: M!#13&8&" "!?!#$#1 0!+&3 &,&8 8!83& "!?330 M!#!,!0&$" 0!&+ ?!+!,$#1"&< 0!&+& $?,*8&0$ M!#1&&" "!+%&0&8& ?*,$$"!"*#*8$ 0*0$&, M!#1&&" ?+*1+&8 ?!+3"&+ ?!,&%&+ M!83& ,&'& $?,*8&$" &+& #!1&+& *& • • • • •
6@ Bi-ang #e)$aa*a Ma(a,ia -engan nega)a ("a): !"*#*8$ ?*,$$" ?!#$$" 0*0$&, ?!+3& ,, •
7. C'n!'h #e)$aa*a : 8!#1&&" ?+*1+&8 ?!+3"&+ ?!,&%&+ &+& #!1&+& 8!#!+$8& &'&+ ?!#$$" $ $#0$30$ ?!#1&%$ $#11$ $ R30$& &,&8 &"3,$ ?!+3& &<&0& I#11!+$0 &<&0& R30$& 8!#&%& ?!,&%&+ &,&8 $ &3*8&$ "! #!1&+& J!+8 8!#&%& ?!,&%&+ &0$#1 8!#3#3 $ $#0$30$ ?!#1&%$ !8?& • •
• •
. Ke&ai#an4 #e0en!ingan #e)$aa*a -engan nega)a ("a) : 7. M!#%&1& "!0!,&8& !+0&8& . M!#1!+&" <33#1 &+& #!1&+& -. D&?& 8!#13&0&$ ?!,&1&$ &<&0& 3&& &0$#1 5. M!#$#1"&" !"*#*8$ #!1&+& 0!+&3 4. M!8?!,&%&+$ !"#*,*1$ 8*!# &+$ #!1&+& ,3&+ . P!8$#&< !"#*,*1$ :. B!+"*#10$ $,83 !"#*,*1$ ;. S&,$#1 8!83 &?&$,& $$8?& !#& &,&8 0!?!+$ 1!8?& 38$ &< +3#3< =. M!8&%3" $#30+$ ?!,*#1 &+& #!1&+& @@@@@ SELAMAT MENDUDUKI PEPERIKSAAN SPM @@@@ Bi-ang 1: Pe)#e*&angan -i)i S'a(an S!)"#!") . G&8&+ $ &'&< !# 0$3&0$ ?!+1&3< &,&8 ?!+$#1 *,& 0!?&".
&) W&%&+"&< ?!8&$# !+$#&" "&0&+ &,&8 ?!+$#1 !+0!3 J!,&0" !iga &,&0 &. $) @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ $$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
;
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ $$$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) * markah +
) T$#&" ?!#1&$, 8!8!+$" "& 8!+&< 8!+3?&" ,"&< $%&". J!,&0" a!" ni(ai $&8&," *,!< ?!#1&$, &,&8 0$3&0$ $ &&0. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah + ) S&+" !iga ,"&< *,!< $,&"0&" *,!< ?$<&" ?!#1%3+ 3#3" 8!#1!,&"" ?!#*"*#1 3+3 !+&$ &,&8 ?!+!,$#1"&< ?!+$#1. $)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
$$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
$$$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah +
S'a(an Eei . M&",38& !+$"3 !+"&$ !#1 30&<& "!+&%& 8!#1%3+" "!8?!# T&" N&" 3#3" 8!#!1&< +!8&%& &+$?&& 8!+*"*" 8!#&1$< &&<.
M&",38&
M&",38& -
=
K!8!#!+$ K!0$<& M&,&0$& !,&< 8!,&+" "!8?!# T&" N&" 8!#1&+&< 03?&& 8!,!&"" 1&8&+21&8&+ ?!#&"$ &"$& 8!+*"*" ?&& "*&" +*"*" 83,&$ &<3# -77= 3#3" 8!#!&+" 8&0&+&"& !# "!0 3+3" &"$& 8!+*"*". S3#1133# !1$3 &$& 8!+*"*" &,&8 "&, +!8&%& 0!8&"$# 8!#$#1"&.
H3+&$" #$,&$ ?!+,3 $&8&," *,!< +!8&%& &,&8 8!+!&,$0&0$" "!8?!# !+0!3. 7 8&+"&< -.
B&1&$8&"&< ?$<&" 0!"*,&< &?& 8!#1&&0$ 8&0&,&< *!0$$ &,&8 "&, 83+$283+$ 0!"*,&< B!+$" <3%&<2<3%&< & 0!&+& !+?!+$#$. (7 8&+"&<)
Bi-ang 2 : Ke#e("a)gaan S'a(an S!)"#!")
Sentiasa berusaha menghindari konflik
Berkongsi suka dan duka
KELUARGA BAHAGIA
Mengekalkan tradisi kekeluargaan sebagai cara hidup
Budaya penyayang pegangan hidup berkeluarga
(&) B!+$" *#*< +&$0$ "!"!,3&+1& &,&8 8&0&+&"& !+$"3. ($) M!,&3 9@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
6
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ($$)
C$#& 9@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@@.. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
($$$)
I#$& 9@@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.. ) markah+
() B&1&$8&"&< "$& 8!#1&8&," 3&& ?!#& &,&8 "!,3&+1&. ($)@..@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@..@..@@@@@@@@ ($$)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@@@@.@@@@@ ) markah () K*#,$" ?!+1&3< 0!,&,3 !+,&"3 &,&8 0!0!3&< "!,3&+1&. M!#1&?&"&< "!&& $#$ !+%&$ &,&8 0!0!3&< "!,3&+1&. ($)
@@@@@@.@@..@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
($$)
@@@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
(iii)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.. ) markah+
() P&& ?!#&?& & &1&$8&"&< &+& 3#3" 8!#!,!0&$" "*#,$" ?!+1&3< !+,&"3 &,&8 "!,3&+1& &. ($)@@@@@@@.@@..@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ($$)@@@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ (!) N&&" a!" "!8?!# $%&," 3#3" 8!83?3" ?!8!#3" "!,3&+1& &<&1$& <&+8*#$. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@..@@@@@@@@
:7
) markah+
S'a(an Eei .
J!+!8$&< !,&< 8!#!+$8& &'&+ 3#3" 8!,%3" ?!,&%&+ $ ,3&+ #!1&+& &,&8 $ ?!+3&. D&,&8 8&0& 0&8& $& %31& 8!#!+$8& &'&+ &+$?&& 3#$!+0$$ !8?& &,&8 $ "3,$#&+$. D$& 0& 8!#11!8&+$ $ "3,$#&+$ "!+& !+$&2$& 3#3" 8!83"& +!0*+ 0!#$+$. N&83# !1$3 $3 &?& $#1$#" $& 8!#%&$ 0!*+ *"*+ .
S!"$+& & !+&& $ !8?& J!+!8$&< A?&"&< ?$,< & K!83"&" <3%&< & !+&0&+" #$,&$2#$,&$ 83+#$ & ?!,&%&+$. [10 markah
S"*&e) 1
P!+&& V&$0&"<$ $&,&< ?!+&& &1&8& &1$ *+ S$"<. S&83 V&$0&"<$ 8!#&" <&+$ ?!#33< K<&,0& *,!< G3+3 G*$# S$#1<. P&& <&+$ !+0!3 8&0&+&"& S$"< &" !+"38?3, 3#3" 8!#1&&" 3?&&+& 0!8&< !+0&8& *& "!,3&+1&. S"*&e) 2
:
D&+$#!+ S$#1< !"!+%& $ S&&<. D$& $&" ?!+#&< ?3, "! "&8?3#1#& 3#3" 8!+&$" ?!+&& V&$0&"<$ !+0&8& "!,3&+1&. D$& 0!,&,3 8!8!+$" &,&0 $&& 3$ 0$3" !#1 %&'& &+3#&.
A#&$" & +&" D&+$#!+ S$#1< !"!+%& !+0&8&. B&1&$8&"&< & 8!83%3"#& 03?&& ?3, 8!+&$" H&+$ V&$0&"<$ !+0&8&20&8& !#1 "!,3&+1& J!,&0" %&'& & !+&0&+" #$,&$2#$,&$ 83+#$ $?!,&%&+$. (7 8&+"&<)
Bi-ang : A(a* Se#i!a) S'a(an S!)"#!") . B!+$"3 8!+3?&" P+*1+&8 A8&, H$%&3 $,&"0&" *,!< J&& K!0$<& N!1!+$ M!,&"&.
J$8&" ?!#113#& "!+&0
M!#&8 ?*"*"
K$&+ S!83,& (&) P&& ? & &?&"&< "!?!#$#1 P+*1+&8 A8&, H$%&3 &1$ J&& K!0$<& N!1!+$ M!,&"&.
:-
@@@@@@@@@..@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@..@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ )* markah+
() S!"$+& P+*1+&8 A8&, H$%&3 $,&"0&" $ 0!"*,&< & &" &"$$$ *,!< & ,&"0&" 3#3" 8!#%&&" ?+*1+&8 !+0!3. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
() R&8&," "!0 &" !+,&"3 0!"$+& P+*1+&8 A8&, H$%&3 $3 $&" $,&"0&" . ($)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ($$)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ )* markah+ S'a(an Eei . B!+$"3 &&,&< ?&? & !+&?& $ 0!3&< "&'&0 ?!,*#1.
W&%&+"&< ,&+,&+ !+0!3 $"!#&" "!?&& ?!#13#%3#1 H3+&$" &,&0 & )/ markah+ -.
:5
B3&& 5R &&3 M!#113#&" S!83,& M!#13+M!#1$&+ S!83,& &< 038!+ &,&8 ?&3 $&8&," *,!< 0!$&? *+. B$#" &1&$8& & 8!#1&8&,"#& &,&8 "!<$3? <&+$. (7 8&+"&<)
Bi-ang .: Pa!)i'!i*e S'a(an S!)"#!") S*&, !+&0&+" 8&",38& $ &'&<9
:4
Ma#("*a! A
Ma#("*a! B
T&%3" 9 P+&%3+$ T&< A$+ I#$,&< &+$0 "$& Y $"<,&0 !+%3. S$&? 0!$& !+"*+
P!#!+**< L&<& D&3 && 0!%&+&< <$&8 #!1&+& KUALA LUMPUR 2 T&, - M& -75 &" "!"&, &,&8 0!%&+&< #!1&+& 0!&1&$ !$" <$&8 8!#&"0$" "!&3,& #!1&+& $&&+ ,&? '$+& &< &$+ 1313+ 8!8?!+&<"#&.
U#3" $3 ?!+$'$ S!!,38 "$& !+%&& J <&+&? "&8$ ?3, I#$,&< 038?&< ?!#!"&+ "$& M!#3%3 8! &"$ A#&$ "&& "&8$ 1313+ 0!83& T&3+,&< 3#1& $ &&0 ?30&+&.
P&& &+$"< $3 38$ L&<& D&3 S!8?*+#& S&&< !+8$ &+&< &?&$,& 0!#%&& &?$ "38?3, ?!#!+**< &+$ 0!,& F$,$?$#& 8!83#&<" ?!,3+3 8!#!830$ 33< *& P*,$0 D$+&%& M&,&0$& (PDRM) "!$"& 8!+!"& 8!83+3 ?!#11&0 8!#&"'& &+$?&& "!03, S3,3@@.
K&8$ 8*<*# *& M&,&0$& !+%&& S!8* !,&< !+3#$ Sumber:http://www.sinarharia M!#3%3 8! &"$ n.com.my/rencana/pencerobo L$+$"han-lahad-datu-catat-searah ,&13 *,!< 9 S&$3, B&<&+$ hitam-negara-!."#!!
%$(&) H3+&$" 8!0!% $#1$# $0&8?&$" &,&8 M&",38& A. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
() A#&$" & 0!*+ *& "!0!,&8& $&+&<" 3#3" 8!#!+&$ *?!+&0$ $ 8&",38& B !&?$ $3 & 0! 0&"$ $ +38&<. A?&"&< $#&" & !+&0&+" #$,&$ 83+#$ & ?!,&%&+$. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
:
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
() S!&1&$ 0!*+ ?!,&%&+ &1&$8&"&< &+& & 8!#1<&+1&$ %&0& ?!#1*+ ?!%3 &< &$+ $@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ $$@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ $$$@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ () A?&"&< +3830 &?& $#&&" &+$?&& "!0!,3+3< 8&",38& $!+$" @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
S'a(an Eei . B!+$"3 8!+3?&" &+& ?&03" "!0!,&8& #!1&+&.
Polis
Tentera Darat
Tentera Laut
Tentera Udara ::
A?&"&< ?!+"&+& 3&8& $#1$# $?!+&<" *,!< P&03" K!0!,&8& N!1&+& 0!<$#11& && !+"*+. T!+" $#&" ?!+,3 $,&"3" *,!< & 3#3" 8!8?!+&<" ?!+"&+& !+0!3. )/ markah+ -.
6Seha!i Se$i%a7 8!+3?&" !8& H&+$ K!
& T&<3# -7. B!+&0&+" !8& $ &&0 %!,&0" 0$"&?20$"&? ?!+,3 $&8&," *,!< 0!83& "&38 $ M&,&0$& 3#3" 8!#1!+&" ?!+?&3 ?!+0!&<&8. (7 8&+"&<)
Bi-ang 5 : Ha# Aai *an"ia S'a(an S!)"#!") . B!+$"3 &&,&< ?!$" 3&? 0!*+ 8!#!+$ 0!8&0& S&83 H&+$ W$& -74.
S&& !,&< 8!#&+" &<&'& 57 &+$?&& %&'& !+$#11$ &&3 ?!83& "!?330 $ 0!0!3&< 0&+$"& ?!+,3,&< !+$+$ &+$?&& 1*,*#1 '$&.W$& 8!8 && "!8&8?3 "!!"&? 0!83,&%&$ &,&8 $ !"*#*8$ <$#11& "!?&& "!&<&1$& "!,3&+1& ?!+ '$& ?!+,3 $&"3$ $$"$+& *,!< 0!&<&1$ !0&+ 8&0&+&"&...
:;
(a) N&8&" !iga *"*< '$& #!1&+& & "!&<3$.
($)@@@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
($$)@@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
($$$)@.@@@@@..@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ () P&& ?!#&?& & &1&$8&"&< &+& 3#3" 8!#1$"$+& 038 '$& &,&8 ?!8
# #!1&+&. ($)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ($$)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ () S!*+ 13+3 '$& $ 0!3&< 0!"*,&< 8!#!#1&< 8!#&"'& 8!#1&,&8$ 1q 0!"03&, $&3, 0!*+ 13+3 ,!,&"$ !+30$& 72 03&< 8!8?3#&$ 33.Gq $3 $"&&" !+,&"3 0!%&" ,!$< $1& &<3# ,&,3. ($) P&& ?!#&?& & &?&"&< "!0 $&,&8$ *,!< 13+3 '$& !+0!3. ($)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ($$)@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ ($$)
A#&$" & &&,&< "&' "!?&& 13+3 '$& !+0!3 &?&"&< #&0$<& *,!< & !+$" 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&<#& $3. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
:=
S'a(an Eei . B!+$"3 8!+3?&" ?!#!+$8& A#31!+&< U0&<&' W$& -74.
P3 L$#1 !,&< $?$,$< 3#3" 8!#!+$8& A#31!+&< U0&<&' W$& -74. B!,$&3 0& !+%&& &,&8 ?!+#$&1 ?!+"&"&0 ?+*3"#& !,&< $%3&, $ 7 3&< #!1&+& 0!+$#1 8!#&?& ?3%$ ?!, &&0 "&'&, "3&,$$ $#11$.
T!+" ?!#1&%&+ *,!< & *#*<$ &+$?&& "$0&< "!%&& P3 L$#1 . )/ markah+ -.
KUALA LUMPUR 2 K!+&%& M&,&0$& <&+$ $#$ 0!"&,$ ,&1$ 8!#!1&0" &<&'& "!+&%& "$& $&" 8!8!#&+" 0!&+ &8&, ?!#113#& 3+3< "&"2"&" &&3 3+3< ?&"0&. K!+&%& 8!8 0!+$30 !+<&&? &"'& $#$ <&0$, $#%&3 $0!3 &,&8 ,&?*+ J&& B3+3< A8!+$"& S&+$"& $!+$" &+32&+3 $#$. M!#3+3 <&0$, $#%&3 J&& B3+3< A8!+$"& S&+$"& M&,&0$& $0!#&+&$" 0!&1&$ 0&,&< 0!3&< #!1&+& 8!#1&8&," &8&, 0!!8$"$ (3+3< ?&"0& "&"2 "&") !#1 +3%3" "<&0 "!?&& 0!"*+ !,!"+*#$" "!,&?& 0&'$. 5 D$0!8!+ -74 S$#&+ O#,$#!
P&& ?!#&?& & &?&"&< ,"&<2,"&< *,!< $,&"0&" *,!< ?$<&" "!+&%& &,&8 8!8!+&0 $03 3+3< ?&"0& "&"2"&" (7 8&+"&<)
Bi-ang ;: De*'#)ai S'a(an S!)"#!") . B!+$"3 &&,&< &3 !,&< $0$&+" &,&8 0!3&< &"<&+ !8?&. S!%&" $1& 3, ,!?&0 "!1$& 8!#3+$ ?&0$+ !+,!,3&0& $ K&8?3#1 P&0$+ D3& B3$+.P!+"&+& $#$ 03&< $,&?*+" !!+&?& "&,$ "!?&& ?$<&" !+"3&0& !8?& !&?$ $&& $#&" $&8$, 0!<$#11& "$#$. 2W&+1& K!!'&
(&) J!,&0" -"a "!0 %$"& "!1$& !+0!3 $&" $&&0$ 0!1!+&.
(i)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
:6
($$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
() S!,&$# 8!,&?*+" $03 !+0!3 "!?&& ?$<&" !+"3&0& !8?& ?$<&" &"<&+ &" -"a &+& ,&$# *,!< $13#&" *,!< W&+1& K!!'&’ 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< 8!,& "&8?3#1#&. ($)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
($$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
() A&"&< & !+0!3%3 !#1 0&,3+ 8!$& $13#&" *,!< W&+1& K!!'&’!+0!3. K!83"&" &,&0 & @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ () K!+&%& M&,&0$& 8!8!+$ "!,*#11&+ "!?&& +&"&#& 3#3" 8!#3&+&" ? 8!+!"& ?& 8!#!#3< $032$03 0!#0$$ $ 8!$& 8&00&.O,!< $3 "!+&%& !,&< 8!8330" &<&'& "!,*#11&+ $#$ ?!+,3 $"&'&, !8$ "!?!#$#1 "!!#!+&8 &'&8.
(i) N&&" -"a $03 0!#0$$ $&" *,!< $?!+0*&," *,!< +&"& $ &,&8 8!$& 8&00&. (&)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
(b) ($$)
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ B&1&$8&"&< "!+&%& 8!#1&'&, ?!#!&+ $03 0!#0$$ $ 8!$& 8&00&.
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ S'a(an Eei . M3$&+& "&& !+$"3 !# 0$"&? "!!+3"& 8$#& <&+30 "$& &8&," &,&8 "!<$3? "$&.
M3$&+& K&& F$"$+ !+0$< ,!$< !+"3&0& &+$?&& "&&2"&& $3&? 2M&<&8& G<$ ;7
B!+&0&+" #$,&$2#$,&$ 83+#$ <3+&$" $"$&+ ?!+,3 $&8&," *,!< 0!$?& ?$<&" !+&$ &,&8 ?!#!,!0&$ 8&0&,&< 8!83& "!?330. )/ markah+
. S"*&e) A: N!1&+& "$& 0!3&< #!1&+& 8!+!"& 8!#1&8&," 0$0!8 !8*"+&0$ +&%& !+?!+,!8&1&. S$0!8 !8*"+&0$ "$& !+&0&0" &3 "$& 0!#$+$ +&"& 8!8?3#&$ "!!&0 0!?!+$ !+8&"3 &,&8 P!+,!8&1& M&,&0$&. S"*&e) B:
Be&a *engan"!i aga*a S"*&e) C:
H&" !+03&+& % $0&,&<13#&"
B!+&0&+" 038!+ A B C <3+&$" #$,&$2#$,&$ 8*+&, *,!< $<&&$ *,!< +&"& !+&0&+" "!#&& $ &&0. (7 8&+"&<) Bi-ang <: Kea*anan -an #eha)*'nian S'a(an S!)"#!")
!. Ma#("*a! 1
9 CABARAN WAWASAN 2020
Menjadi sebuah negara maju sepenuhnya mengikut acuan sendiri ;
Ma#("*a! 2
&. B!+&0&+" 8&",38& %!,&0" ?!+ & &,&8 8!+!&,$0&0$" W&'&0 -7-7 !+0!3 @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
. B!+&0&+" 8&",38& - !+" 8!#11!+&"" "!8&%3 #!1&+&.
"!?!#$#1
W&'&0
-7-7
&,&8
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ )* markah+
;-
. P&& ?!#&?& & 8&8?3"&< M&,&0$& 8!#&?&$ '&'&0 8!#%&$ #!1&+& 8&%3 8!#%!, &<3# -7-7 !+&0&+" "!8&%3 $&?&$ *,!< M&,&0$& 0!&"& $#$. B!+$ &,&0 &. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+ . A?&"&< +3830 *,!< $3& &+$?&& "!0!,3+3< 8&",38& $!+$"
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ) markah+
S'a(an Eei
Pe*&"n"han
ituasi di
Ca*0") !angan Nega)a aing
Penge&'*an B&1&$8&"&< +&"& M&,&0$& &?& 8!#1!,&"" &+$?&& !+,&"3#& 0$3&0$ 0!?!+$ $ #!1&+& A !+&0&+" #$,&$2#$,&$ 83+#$ & ?!,&%&+$.
;5
)/ markah+ -.
L&'& P!+& M!#!+$ M&,&0$& "! N!1&+& C<$#& !,&< 8!'3%3" "!+%&0&8& 3& <&,& &,&8 $ !"*#*8$ ?!#$$" %31& ?!,*#1 S38!+9 <?9//'''.1*.#/,</-7-2/6/*#!#--:65;.<8 H3+&$" #$,&$2#$,&$ $&8&," *,!< "!3&23& ?!8$8?$# #!1&+& 3#3" 8!#$#1"&" "!+%&0&8& <33#1 $ &+& "!3&23& 3&< #!1&+&. (7 8&+"&<)
PERATURAN PEMARKAHAN Pe)#e*&angan Di)i S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
B"!i)an J1 H HH5 H4
Ti-a# %a$a) P!8&$# ?&3 &"3+ !#1 3#{# ?!+$#1 !+$#&" "&0&+ &" 8!#1&"$&" ?!+$#1 !+1!#&,& I8!% ?&03" &" !+%!%&0 P&03" 83#1"$# $13#1 ?!+8&$# 0!!+30#& Mana>*ana !in-a#an4$a%a0an (ain ,ang *"naa&ah+
()
N H
K!&$, / !+q#1%&'& / R&0$*#&, T$&" ?$,$< "&0$ 8!8&$#" ?!+ 0!&1&$ ?!#1&$, /
Ma)#ah Ma# 2*
;4
C
?!+$#1 &?& $!+30" !#1 !#!+&8 / R303< &+& ?!#*"*#1 &?& $!,&"" / "!?330 ?!+$#1 $&" $?!+$"&$ Mana>*ana $a%a0an (ain ,ang *"naa&ah+ ()
H HH5
P$<&" ?*,$0 $?$, 3#3" !+0!$& 8!#1&'&, "!&& ?!+$#1 $q<" P!#1&'&, "!0!,&8& $&8&< 3#3" 8!#1&'&, "!&&&
Mana>*ana (ang#ah 4$a%a0an (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# *
Ma# *
Pe)#e*&angan Di)i S'a(an Eei S'a(an E0!$ .
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4 N N:
R&0$*#&, K&0$< S& H&+1& D$+$ M!8&3<$ ?!+&3+ 3#{# S&,$#1 8!83 !"!+%&0&8& K!?!+&& "!?&& T3<
H C
B*,!< !+$"$+ "!0 #!1&$ +*"*" &&< S!&+ &<&'& +*"*" &&< 8!#%!%&0" "!0$<& 8!8&'& 8&3/?!#&"$ ?&+32?&+3 8!8&$+" ' M!#&$ #&'& $!+$ *,!< T3< J 83,& 8!+*"*" / !+
HCH5
;
C5 H4 C4 H C H: C:
T&$& 8!+*"*" /&&< *,!< 8!#%!%&0" ?!#&8?$, $+$ A"3+ !#1 ?!+&3+ 3#{# #!1&+& M!,&?*+ "!?&& 13+3/?*,$0 M!83 8!#!1&< +!8&%& &+$?&& 8!+*"*" M!#&0$<& /8!#!13+ +&" !#1 &$" 8!8!+$&<3 $3 &?& M!#1&8&," &%&+ &1&8& M!8$#& $8 !13<
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ma# 1F*
Pe)#e*&angan Di)i S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5
R&0$*#&, B!+q#1%&'& K&0$< 0&
H HH5 H4 H H: H; H= H6 H7
M!8&<&8$ "!0 #!1&$ *!0$$ M!#13# ?!,&1&$ ?!#&"$ 0!?!+$ &+&< $#11$ M!#1&"$&" "*,!0+*, $#11$ ?&& 30$& 83& M!8$"3, ?!+ 8!#%&1& "!0$<& 83+$ M!83 83+$ 8!#13+" !+& & M!8!+$" "!&<&8 "!?&& 83+$ &"$& *!0$$ M!,&+ 83+$ 8$#38 8$#38 8$0 !+1&0 $ "$# M!#1&8$, !+& $03 83+$ *!0 / "!0$<& 83+$ M!#$$" 83+$ 8!#%&3<$ *!0$$ M!,&+" <&+$ "!0!&+ *!0$$
;:
H HH5 H4 H H:
M!#1&&" "!8?!# <$3? 0$<& ?& *!0 M!#1%3+" !+&8&< / ?&8!+ $*!0$$ B!"!+%&0&8& !#1 J&& K!0$<& M!#1&&" ?!+$#1 8!#3,$0 !0!$ / 8!,3"$0 ?*0!+ $*!0$$ M!#11&,&"" 83+$ !+0!#&8 M!8!+$ 8*$&0$ / $#0!#$ "!?&& 83+$ 8!#%&1& BMI
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# 1F*
Ke#e("a)gaan S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
B"!i)an H HH5 H4
H H: H; H=
A& 8!,&3 M!#3"3+ %&83, &1$ &+3 ,&<$+ M&" 8!#113#&" T$&" 8!8&"&$ "&03 $ &,&8 +38&< U?&&+& ?!+"&<'$# !+?!+$#1"& $&$3 8!+$0$" 8!8$##1 !+3# A& C$#& M!8&"&$ ?&"&$ !+'&+#& 8!+&< T$&" *,!< 8!#&?3 +38&< ?&& T&<3# B&+3 C$#& M!8!+0$<" "33+ ?&& <&+$ C<$#1 M$#1 P!+&& T3#1 Z<$
Ma)#ah
;;
()
()
( )
(!)
A& I#$& H6 M!8&"&$ 0&+$ &1$ '$& H7 M!#113#&" ?*"*" ?$0 "!$"& 8&%,$0 ?!+"&<'$# H M&" 8!#113#&" H- M!8&"&$ ?*3 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ma# *
J S!+*#*"/1!8$+&/&<&1$&/!+03"3+ H S38!+ "!"3&/$#0?$+&0$ HM!#&?& "!+!<& H5 H$3? ,!$< !+8&"#& H4 M!#%&8$# "!0!%&<!+& <$3? Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
Ma# *
H HH5 H4 H
K!0$3" $3 &?& H33#1 "!,3&+1& +!#11 P!#1&+3< +&" 0!&& K3+ "&0$< 0& &+$?&& $3 &?& K3+ $$" &1&8&
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
Ma# 2*
H !+$# HB!+0!83"& H5 8!#&+$ *+ !#1&< H4 +3%3" "&3#0!,*+ "!,3&+1& Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
1 1 1 1
H R38&<"3 S3+1&"3 H- U&8&" "!,3&+1& H K!,3&+1& &<&1$& C K!,3&+1&"3 S& Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
Ma# * 1 1 1 1 Ma# 1*
Ke#e("a)gaan S'a(an Eei S'a(an E0!$
B"!i)an J N
Ma)#ah 1 1
H C
?$,$< ,3&+ N!1&+&/*"*+ K&0$< S& !+<&&? K!,3&+1&/Tq#1%&'& !+<&&? A#11*& K!,3&+1&/ H*+8& T&& "!?&& A#11*& K!,3&+1&/ U#3" 8!8&,&0 %&0& $3 &?& M!#1$"3 #&0$<& $3 &?&
NHCH5 C5
S&,$#1 M!#1<*+8&$ &+& N!1&+& H*+8& "!?&& ?!8$8?$# &0&+ ,3&+ N!1&+& 8!8&3<$ 3#{# N!1&+& M!#%&,$#" <33#1 &$" M!#1<&+1&$ 3 $&0$0'&
1 1 1 1 1
1 1
;=
N5 H4 C4 H C N4 H: C:
JN H C
R&0$*#&, 8!#%&1& <33#1 $?,*8&$" &+& N!1&+& 8!#%&$ 3& "!$, 3#3" 8!8?+*8*0$" "!3#$" N!1&+& 8!8&'& 8&+&& N!1&+& 8!8?!+"!#&," "!3&&/8&"/?&"&$/!8?& ?!,*#1/?!+8&$# B!+q#1%&'& M!8$"3, ?!+ 8!#3#&$" <&0+& #!1&+& B!,&%&+ !+03#13<203#113< 3#3" !+&"$ "!?&& "!8&%3 N!1&+&
1 1 1 1 1
P$,$< &,&8 #!1&+&/ $ "3,$#&+$ R&0$*#&, M!8!#3<$ $8?$/$&2$& M&0& !? ,!$< !+&<
1 1 1 1
NH-
1 1 1
B!+q#1%&'& B!+30&<& 8!#&?&$ "!!8!+, $+$ &,&8 $ $8$#&$ C- M!#%&$ !#&1& ?&"&+ 3#3" #!1&+&
1 1
N5 H5 C5
K&0$< S& !+<&&? "!,3&+1& T$&" 8&<3 !+%&3< !#1 "!,3&+1& I#1$# !+0&8& "!,3&+1& 0!$&? 8&0&
1 1 1
N4 H4 C4
C$#& A" N!1&+& M!#13&8&" ?30& ?!#$$" &,&8 #!1&+& S!&1&$ 3"$ "!$#& !+<&&? #!1&+&
1 1 1
1
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ke#e("a)gaan S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4 N N: N; N=
K&0$< 0& !+<&&? "!,3&+1& H*+8& && "!?&& *& "!,3&+1& Tq#1%&'& !+<&&? "!,3&+1& M!#1!"&," +&$0$ "!"!,3&+1& R&0$*#&, B!+q#1%&'& K&0$< 0& H&+1& $+$
H HH5 H4 H
M!83?3" <33#1 8!0+& &,&8 "!,3&+1& B!+0$"&? 8!#&$ "!,3&+1& M!#%&1& ?!+&0& *& "!,3&+1& M!#1<*+8&$ 8!#&&$ $3 &?& / *+ 3& M!8&$#" ?!+ 0!&1&$ *& "!,3&+1&
;6
H: H; H= H6 H7 H HH5
B!+& !#1 3&& "&38 8&0$#128&0$#1 M!#%3#1$ &8&, 3&& "!,3&+1&/"&38 M!#1&8$, !+& &" +&$0$ "!"!,3&+1& M!+&$" 0&83 "!,3&+1& !+0&8& M!8$"$+" "!0 8!+&$" 0&83 !+0&8& M!#%&1& #&8& &$" / $8!% $+$ B!+30&<& 8!+&?&" &,$ "!"!,3&+1& M!,&<$+" "!<&+8*#$ &,&8 "!,3&+1&
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# 1F*
A(a* Se#i!a) S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
B"!i)an F H HF-
E"*0$0!8 ,!$< !+%&8$# M!#%&1& "!!+0$< &,&8 0!"$&+
F4 H4
K!,!0&+$ &,&8 !+?!,$<&+& K3&,$$ "!<$3? ,!$< !+%&8$# 3#3" 1!#!+&0$ &" & M!#0&$," 03<3 38$ M!#%&1& ,&?$0 **#/"3+ 3 &< 8!#13#1$ CFC P!#! ?*"*"2?*"*" !+"3+ M!#1<&" 038!+ 3#3" ?!83& "!+&0
F
K*0 ?!,3?30 0&8?&< $"3+"
H5 F5
Ma)#ah
=7
H
T$&" ?!+,3 0!$& &" !8?& 3#3" ?!83 0&8?&<
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ ()
H HH5 H4 H H: H; H=
M&" 48
M!#1&8&," ?+*1+&8 "$&+ 0!83,&/5R/4R/R M!#1&&"# ?+*1+&8 ?!#$$" &,&8 0!"$&+/0!8$#&+/!+&8&< M!#1!&+" +$0&,&!&+/?!8?,! M!'3%3" T&8 8$#$/8!#&8 ?*"*" 0!"$&+ 0!"*,&<
M!#*"*#1 30&<& "!+&%& 8!8!,$<&+& 8!83,$<&+& &,&8 0!"$&+ M!#1&0$#1" &<&< 3 M!#138?3," 03+& "<&&+ G3#& 0!83,& !"&0/**, 8$#38
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ ()
Ma# 2*
F H-
P!#&"$ 83&< 8!+!&" S&8?&< 0&+&? $&" $3+30 !#1 0$0!8&$"
FH-
K3&,$$ <$3? !+%!%&0 B!+,&"3 ?!#!8&+ &,&8 !+3"
F5 H5
K!0!$8 !"*0$0!8 !+%!%&0 A& ,*+& &3#& ?3?30
F4 H4
T$&" &?& 8!#$"8&$ ?!+0!"$&+ 0!,!0& S3<3 0!8&"$# 8!#$#1"&
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
Ma# .*
A(a* Se#i!a) S'a(an Eei S'a(an E0!$
B"!i)an N NN5 N4 N N: N;
M!#&$ 8!#1<&+1&$ &,&8 0!"$&+ K!8&? &,&8 0!"$&+ K!<&+8*#$ &+& 8$& !#1 &,&8 0!"$&+ P!"& !+<&&? $032$03 &,&8 0!"$&+ R&0$*#&, B!+q#1%&'& M!8&3<$ ?!+&3+ 3#{#
J H HH5 H4
Wa$a) T!8?& ?!+,$#3#1 <$3? ,&3 M!+*0&"" &3 "&+ K!"3+ <$3? &"3&$" M!+*0&"" !"*0$0!8
Ma)#ah
=
H H: H; H=
M!#1!,&"" "!3+$ &3 "&+ P&3< "!?&& 3#{ &,&8 0!"$&+ P!+3& 0!#1&%& 8!#1**+" &,&8 0!"$&+ *,!< $!#& H$3? $ &8 ,&3 $,$#3#1$ *,!< 3#{#
J H HH5 H4 H H:
Ti-a# %a$a) S38!+ ?!#&?& &1$ ?!#33" !8?& M!#30&<" ?!,*#1 M!#%!%&0" &"$$$ ?!,*#1 P!,*#1 !&0 8!,&"3" &?& 0&%& M!+*0&"" <$3? ,&3 P!#13#%3#1 &" 8!#1&8$, !+383 "&+ 0!&1&$ &+ "*8!+0$&,
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Ma# 1F* Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
A(a* Se#i!a) S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4 N N:
M!#&$ 8!#1<&+1&$ &,&8 0!"$&+ K!8&? &,&8 0!"$&+ K!<&+8*#$ &+& 8$& !#1 &,&8 0!"$&+ P!"& !+<&&? $032$03 &,&8 0!"$&+ R&0$*#&, B!+q#1%&'&
H
M!#13+" ?!#113#& 038!+ &,&8 3#3" ?!8&$+ 038!+ &,&8 !+<& M!8&0$" 038!+ !+"3&,$$ !+"!"&, 3#3" 8&0& <&&? M!#113#&" 0!83,& &+ 3#3" 8!#%$8&" "*0 ?!#1!,3&+ &+ &+3
HH5
=-
H4 H H: H;
H= H6 H7
M!#1!,&"" ?!8&$+ "!?3?30 038!+ &,&8. M!#1$&+ 0!83,& &+ &?& 8!#%$8&" "*0 !#&1& $13#&" 3#3" 8!8?+*0!0 &< &+3 M!#%$8&" ?!#113#& 038!+ &,&8 "<3030#& &+ $&" *,!< $?!+&<&+3$ T$&" 8!#113#&" &+ $?!+3& &+$?&& &3#& ,*+& 0!8&"$# ?3?30 0!?!+$ 1&$#1 1&%&< "3,$ <&+$8&3 K3+ 8!8!,$ &+ $?!+3& &+$?&& "&3 "!+&0 0!?!+$ &"&3 8!+&3 !#1&, M!8&$"$ &+ +*0&" 0!?!+$ ?!+&* 3#3" $13#&" 0!83,& M!#%3&, 03+& "<&&+ ,&8& "!?&& ?!#130&<& "$&+ 0!83,&
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# 1F*
Pa!)i'!i*e S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
B"!i)an H HH5 H4 H
A#11*& "!0!,&8& $"<,&0 !+%3 !8$ #!1&+& Sq? !"*+ #&'& !8$ 8!8?!+&<" #!1&+& A" !+30 !+%3 0!<$#11& !+%&& 0*"*#1 &+$ 8&0&+&"& $?!+,3" 0!&1&$ ?!8&"&+ 0!8& A#11*& "!0!,&8& $"<,&0 !+%3 !8$ #!1&+&
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ ()
J N H
Sq? !+"*+ 3#3" #!1&+&/C$#& &" #!1&+&/ T&& S!$& "!?&& R&%& N!1&+&/B!+q#1%&'&/R&0$*#&, S!&1&$ *& "!0!,&8& ?!+,3 &"3+ !#1 &+&<
Ma)#ah Ma# 2*
=5
H-
M!#%&," 31&0 0!?!+$ $&+&<"
A&3
J N H H H
M!#%&1& $3 0&"$ B!+q#1%&'&/Tq#1%&'& !+<&&? *& "!,3&+1&/ "&0$< 0&/"&0$< 0& !+<&&? "!,3&+1&/ T31&0 &?& $1$" !#1 *& ,&$# M!8&,&0 %&0& $3 T$&" &?& *"30 "!?&& 31&0 "!+& +$0&3" $3
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
()
H HH5 H4 H
B!,&%&+ !+03#113<203#113< 3#3" 8!#$8& $,83 T$&" !+,$& &,&8 1!%&,& 0*$&, 8!+*0&"" $+$ M!#%&1& #&8& &$" #!1&+& M!,$&" $+$ &,&8 ?!8
# #!1&+& T$&" 8!83+3"" #&8& #!1&+&
Ma# *
Ma# * Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ ()
H
R&"& 8!0$,&< 8!8?!+&<" N!1&+& &+$?&& &8 M303< H- R&"& 8!0$,&< 8!#$#&$ N!1&+&/8!#%&1& 8&+3&< N!1&+&/"!&3,& N!1&+& 0!&1&$ & &"$ "!?&& #!1&+& Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
1 1
Ma# 1*
Pa!)i'!'*e S'a(an Eei S'a(an E0!$
B"!i)an
Ma)#ah
J
K!&3,& N!1&+&/"!0!,&8& N!1&+&
1
H C
M!#%&$ ?&03" "!0!,&8& N!1&+&/?*,$0/!#!+& M!8?!+&<" N!1&+& &+$?&& &8 8303<
1 1
HC-
M!#3#3/8!#$#1"&" $,83 &,&8 ?!,&1&$ $ L!$< !+0!$& 8!#1<&&?$ &&+/&8 8&0& !?
1 1
H5 C5
M!8?!+"3"3< ?!+?&3 S&,$#1 8!#1<*+8&$ ? &+& 0&3 0&8& ,&$# ?& 8!#1$+& "&38
1 1
H4
M!8?!+&<" +&$0$ && +!0&8 3&&
1
=4
C4
M!#1!,&"" ?!8$"$+ &+$?&& $%&%&< *,!< "3&0& ,3&+
1
H M!8?!+"3"3< %&$$+$ 0!&1&$
& M&,&0$& C 8!#*,&" 0!83& 3&& "3#$#1 8!+*0&""
1 1
H: S!$& "!?&& "!?$8?$# N!1&+& C: M!#*"*#1 &0&+2&0&+ "!+&%&
1 1
N NN5 N4 N H:
1 1 1 1 1 1
B!+q#1%&'& R&0$*#&, C$#& &" N!1&+& T&& 0!$& "!?&& +&%& N!1&+& Sq? !+"*+ 3#3" N!1&+& H$3? !+0&8& 0!&+& &8
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ma# 1F*
Pa!)i'!'*e S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4 N
C$#& &" #!1&+& T*,!+$ R&0$*#&, H$3? !+0&8& 0!&+& &8 S&,$#1 8!83 !"!+%&0&8&
H HH5 H4 H H:
M!#*"*#1 30&<& 8!#&3" 0!83& "&38 M!#1!,&"" ?+&0"& "&38 M!#1&'&, ?!+&0& &?&$,& !+1&3, !#1 "&38 ,&$# B!+$"$+ 8& 3#3" 8!#&?&$ ?!+0!&<&8 S!#$&0& 8!#1&8$, "$+& "!?!#$#1 ?!+?&3 "&38 B!+"*8?+*8$ !#1 "&38 ,&$#
=
H; H= H6 H7
B!+0$"&? !+0&3 ?&3 &+& "&38 M!8!#$#1" "!0!%&<!+& "!&8&$ <$3? T*,*#128!#*,*#1 &+& 0&3 0&8& ,&$# B!+83&&"& '&,&3?3# !+!&
& &1&8&
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# 1F*
Ha# Aai Man"ia S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
()
B"!i)an H HH5 H4 H H: H; H= H6
H
D+ Z!$ A"<&+ D&* N$*,! D&$ T S+$ M$
M!#1!+&<$ 8!+!"& ?$#1&
Ma)#ah Ma# *
=:
HH5 H4
()
()
M!#&& #&8& 8!+!"& &,&8 3"3 +!"* M&,&0$& M!#1$0$<&+" *"*< B!+%&0& M&,&0$& M!#1&&$" #&8& 8!+!"& ?&& #&8& 0!"*,&< %&, &&3
# #!1&+&
H HH5 H4 H
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ T+&38&/"!&"3 F*$& P+!0&0$ "!+%& 8!#3+3# H$, "!&"$# $+$ M&,3
Ma# 2*
H HH5 H4 H
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ M!,&?*+" "!?&& ?!#1!3& 0!"*,&< M!8$#& #&0$<& &+$?&& "&3#0!,*+ %&& M!,&?*+" "!?&& "!0&3 ?!+13+3 "!
& M!,&?*+" "!?&& ?*,$0 M!8$#& 3 +&" 0!"!+%&
Ma# 2*
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
Ma# *
Ha# Aai Man"ia S'a(an Eei S'a(an E0!$
B"!i)an
Ma)#ah
F H
T$&" 83&< ?330 &0& T$&" 83&< ?&&< 0!8&
FH
T&&< 8!#1<&&?$ &&+ T$&" 1!#&+ 8!#1<&&?$ +$0$"*
F5 H5
!+30&<& 3#3" 8!#&?&$ "!!8!+, 8&<3 B!+%&& &,&8 <$3?
N H4
B!+$"&+$ 8&8?3 8!#1!8" ?!+#$&1& ?& !+13#1 "!?&& *+ ,&$#
=;
NH
"!+&%$# B!+30&<& !+03#13<203#13< 3#3" 8!8&%3" $+$
F: H:
M!8?3#&$ 0!8& %3/!+0&$#1 $#11$ $&" && ?!+"&+& 830&<$,/8&8?3 830&<$,/8&8?3 8!,&"3" ?!+"&+& $,&"3" *,!< 8$& $&0&
N5 H;
R&0$*#&, B*,!< !+$"$+/!+$#&" '&%&+ !#1 8!#38 &,&8 ?!8
# N!1&+&
F= H=
B!+03"3+ B!+!+$8&"&0$< B!+!+$8&"&0$< &&0 #$"8& $!+$" 3<
F6 H6
B!+? %&3< M!8$,$< $0$/8&,&8& %!,&0
N < H4C 1F * 2 N H4C 1F * 1 N H4C 1F * 1FH4C 1F * Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ma# *
Ha# Aai Man"ia S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4
R&0$*#&, B!+q#1%&'& M!8&3<$ ?!+&3+ 3#{# M!,$#3#1$ <&" "&"2"&"
H C
C-
M!#13&"3&0&" 3#{# M!#1!#&" <3"38 ,!$< !+& "!?&& 8&%$" 8!#13?&< 3+3< ?&"0& "&"2"&" M!#&8&<" +*#&
HC
M!#1&&" "!8?!# "!0!&+ &,&8 "&, 8&0&+&"& M!8!+$ ?!#!&< "!?&& $3 &?& / "&"2"&"
==
CC5
H5 C C-
!# "!3+3" 3+3< ?&"0& "&"2"&" D!#1 "!+%&0&8& ?$<&" 0!"*,&< 8!#%!,&0" "!0 #!1&$ !+,$& &,&8 $03 3+3< ?&"0& "&"2"&" M!#&?&" M!#&?&" 3 &+$?&& 8&0&+&"& 0!!8?& 03?&& 8!,&?*+" "!?&& ?*,$0 &?&$,& !+%38?& 3+3< ?&"0& "&"2 "&" M!8!+$ ?!+*,*#1 "!?&& "!,3&+1& 8!8!+,3" K&"2"&" K&"2"&" 8!#%&$ 3+3< ?&"0& !8$ 8!#&?& 3?&< &1$ 8!+$#1" ! "!,3&+1& K&"2"&" $ "&'&0 ?!&,&8 $!+$ ?!,3 ?!#$$" $#11&, $ &0+&8& 0!"*,&<
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 7 H/C Q 7 8 Mana>*ana h" h")aian 4 'n!'h (a (ain ,a ,ang *" *"naa&ah+
Ma# 1F 1F*
De*'#)ai S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
()
B"!i)an
Ma)#ah
H HH5 H4 H
K!+&%& 8!#1&,&8$ "!+31$ B!+,&"3 ?!#!8&+ K!0!,&8& ?!#33" !+&8 H$, "!?!+&& !+<&&? ?$<&" !+"3&0& A"$$$ <&+$ ?!#33" ?!#33" !+%!%&0 !+%!%&0
H HH5 H4
Mana>*ana $a%a0an ,ang *"naa&ah+ M!,&?*+" "!?&& ?$<&" ?*,$0 B3& &3 "!?&& '&"$, +&"& B3& &3 "!?&& J&& A,&8 S!"$&+ P$, 8!$& 3#3" 3& ,&?*+
Ma# 2*
=6
()
J H HH5
Mana>*ana $a%a0an ,ang *"naa&ah+ S!3%3 L$?3 8!,3&0 T$#&" 0!1!+& *,!< ?$<&" !+"3&0& !8?& M!8!,& <&" ?!#33" !8?&
JH H-
T$&" 0!3%3 M!#%!%&0" M!#%!%&0" $8!% ?$<&" !+"3&0& !8?& M!#$83," 0&,&< &<&8
Ma# 2*
Mana>*ana $a%a0an ,ang *"naa&ah+ ()($)
()($$)
H HH5 H4 H H:
H HH5 H4 H H:
M!8?!+0*&," &+& "!'&+1!1&+& M!8?!+0*&," "!33" +&%&2+&%& M!8?!+0*&," "!33" $0$8!'& *+ M!,&3 M!8?!+0*&," &1&8& I0,&8 0!&1&$ &1&8& ?!+0!"33 M!8?!+0*&," B&<&0& M!,&3 0!&1&$ &<&0& +&08$ M!8?!+0*&," M!8?!+0*&," &+& "!+&"&
Ma# *
Mana>*ana $a%a0an ,ang *"naa&ah+ M!#1!&" 3#{# 0$!+ M!#13&"3&0& 3#{# 0$!+ M!#1&&" "!8?!# "!0!&+ ?!#113#& $#!+#! !3, M!#&&+ ?!#113#& $#!+#! M!#!"& &?&$ &1$ ,&8,&8 !+!#3 M!#1<&+&8" M!#1<&+&8" ,*12,*1 8!#$83," $032$03 0!#0$$
Ma# 2*
Mana>*ana $a%a0an ,ang *"naa&ah+
Ma# 1*
De*'#)ai S'a(an Eei S'a(an E0!$
N H HH5 H
NH H-
B"!i)an
Ma)#ah
S$"&? "!!+3"& B!+0$"&? ?*0$$ O?$8$0 &<&'& 0!83& 8&0&,&< &?& $0!,!0&$" !#1 "!0!?&"& 0!83& ?$<&" B!+0!$& 8!8!+$ $!& !!"$ 3#3" 8!#$ 8&0&,&< S3$ 8!#!+$8& 0!83& & ,"&< !+"!0
K!!&0 K!!&0 !+03&+& D$!+$ "!!&0 !+<3%&< !#1 &&0 !+!#3 S&+ ? <&+30 $&8$, "$+&
67
H5 H4
N5 H HH5 H4
B!+$ !+<3%&< 3#3" 8!#!1&"" "!!#&+ 0!03&3 $#&" M!0$ !+$#&" !+&0&+" ?!+,!8&1& ?!+33< *+1$0&0$
R&0$*#&, H&+30 8!#1&8$, "$+& "!?!#$#1 "!+%&0&8& 0!83& ?$<&" H&+30 8!#13&8&" $8!% *+1$0&0$ 3"#& "!?!#$#1 ?!+$&$ H&+30 8!#1&8$, $#&" !+&$" 3#3" 8!#!,!0&$" 8&0&,&< K*8$8!# 0!$&? ?$<&" &8& ?!#$#1 3#3" 8!83& "!?330
N < H4C 1F * 2 N H4C 1F * 1 N H4C 1F * Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Ma# 1F*+
De*'#)ai S'a(an Eei S'a(an E0!$ -
B"!i)an
Ma)#ah
N NN5 N4 N N: N;
M!8&3<$ ?!+&3+ 3#{# K!!&0 !+03&+& K!!&0 !+&1&8& P!#1,$& $+$ &,&8 ?!8
# #!1&+& R&0$*#&, K!?!+&& "!?&& T3< B!+q#1%&'&
H
R&"& ?!+,3 &"3+ ?&& 3#{# $,3,30" *,!< & ?!#13&, 3#{# U#{# %&, +&& 0!?!+$ 8!8&"&$ *?$ "!,!&+ "!$"& 8!#3#11 8**0$"&, $13&, !8$ "!0!,&8&
C
6
HC-
H5 C5
H4 C4
R&"& ?& 8!#1$+& "&38 ?"& ?!+,3 8!#1<*+8&$ 3#{# $"3&"3&0& P!#!&+ !+$& ?&,03 *,!< $&"'& &&0 &,&0 8!#11q "!!#!+&8 &'&8
R&"& 8!8!+$" ?!#&?& !&?$ ?!+,3,&< 8!#1$"3 &&0 $!&?" &,&8 ?!+,!8&1& B!+3&? $ "<&,&&" +&8&$ !# $032$03 0!#0$$ &&,&< 0&,&< $ 0$0$ 3#{#
R&"& !&0 8!8$,$< 8!#1&8&," &%&+ &1&8& 8&0$#128&0$#1 K&38 C$#& *,!< 8!#1$ &1&8& H$#3 B3<& I0,&8 &&3 K+$0$ !&?$ $&" *,!< $?&"0& 3#3" 8!#1$ &1&8& $&" $03"&$#&
H C
R&"& !&0 8!8?+&"$"" &1&8& 8!#1$"3 ?!+3#3" &,&8 ?!+,!8&1& M&0&+&"& I#$& !+&1&8& H$#3 !&0 8!+&&" D!!?&&,$ !&?$ 8!+!"& ?!+,3 8!#1<*+8&$ "!?!+&& "&38 ,&$#
R&"& !&0 3#3" 8!#1&8$, &<&1$ &,&8 &"$$$ ?!8
# #!1&+& R&"& *,!< 8!#%&$ &<,$ PEMADAM 3#3" 8!83 #!1&+& 8!#!,!0&$" 8&0&,&< ?!#&1$< &&<
R&"& !&0 8!#!+&$ &"$$$ ?!8
# #!1&+& 0!,&+&0 !#1 3#{# P!#1,$& &,&8 &"$$$ ?!+%3$ 1!#10!+$08 ?!,&3+ ?!#!,33? &&< *,!< $"&? $&"'&
C=
M!#!&+$ "!?!#$#1 8!#1&8&," "!!&0 !+8&"3 &,&8 P!+,!8&1& M&,&0$& D&?& 8!#%&8$# "!0!%&<!+& 8&0&+&"&
H6 C6
P!+,3 8!8?3#&$ ?!1 &1&8& "3"3< M!#%&$ ?3 <$3?
H7 C7
M!8&$#" ?!+ 0!&1&$ +&"& M&,&0$& !#1 &$" M!#1<*+8&$ P!+,!8&1& M&,&0$&
H: C: H; C;
H=
5 N ; H/C Q 7 8 - N = H/C Q 7 8 N 6 H/C Q 7 8 Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah+
Ma# 1F*
6-
Kea*anan -an Keha)*'nian S'a(an S!)"#!") S'a(an (&)
B"!i)an H HH5 H4 H
B!,&%&+ !+03#113< 03#113< M!#%&$ '&+1!1&+& !+q#1%&'& M!#%&$ '&+1!1&+& 8&<$+ M!#%&$ '&+1!1&+& !+?!#1!&<3 M!#%&$ ?!,&%&+ *#*< &,&8 ?!,&1&$ $
Ma)#ah Ma# 2*
()
H HH5
M!#!$&" !#&1& "!+%& !+"!8&<$+ M!,&<$+" ?&"&+ ?&"&+ &,&8 ?!,&1&$ $ M!,&<$+" +&"& !+$"$+ 8&
65
H4 H H:
M!,&<$+" +&"& 8!8$,$"$ "!&"$# $+$ M!,&<$+" +&"& !+$ 8!#1<&&?$ &&+ M!,&<$+" +&"& !+30&<& 8!#&?&$ "!!8!+, &,&8 0!83& $
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ ()
Ma# .*
J H HH5
M&8?3 S3&0& ?*,$$" #!1&+& 0&$, K!&& !"*#*8$ #!1&+& 0!8&"$# 8!#$#1"& M!8$,$"$ +&8&$ !#&1& ?&"&+ &,&8 ?!,&1&$ $
JH HH5 H4
T$&" 8&8?3 K!"3+ !#&1& "!+%& M&0$< !+13#1 "!?&& 0!"*+ ?!+$ K!"3+ 038!+ 8*&, K!$&& ?&"&+ &,&8 $ $ !+!#3
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+
H HH5
K!8&%3 #!1&+& !+13#1 "!?&& "!%&& 8!#&?&$ W&'&0 -7-7 W&'&0 -7-7 &&,&< ?!#11!+&" "!?&& "!%&& #!1&+& 8!#%&$ 0!3&< #!1&+& 8&%3. W&'&0 -7-7 &" 8!,&<$+" !#&1& "!+%& 8&8?3 8!8&%3" #!1&+& &,&8 ?!,&1&$ $
Ma# 1*
Mana>*ana $a%a&an *"naa&ah+ Ma# 1*
Kea*anan -an Keha)*'nian S'a(an Eei S'a(an E0!$
B"!i)an
Ma)#ah
N H HH5 C CC5
H$3? B!+0&8& S!&+& A8 R&"& M&,&0$& <$3? 0!&+& 0!%&<!+& &,&8 "*83#$$ M!'3%3" 03&0& <$3? <&+8*#$ B!+0&3 ?&3/<$3? !+83&&"& U&8&" ?!+0!&<&8 T$&" !+!,&1&< &+& 0&3 0&8& ,&$# H$3? 0!&+& &8
NH HH5
S&,$#1 M!83 B!"!+%&0&8& T*,*#1 8!#*,*#1 &+& 0&3 0&8& ,&$# B!+1$#1 &<3 8!#%&&" ?+*1+&8 8&0&+&"& Tq#1%&'& !+0&8& 8!#%&1& "!&8
64
C CC5
M!8!+$ 0!"*#1 8*+&, "!?&& 8&0&+&"& !+&& &,&8 $,!8& M!8!+$ "<$8& 0!&+& 03"&+!,& M!#1&&" "!8?!# 8&0&+&"& ?!#&
N5 H HH5 C CC5
M!8&3<$ P!+&3+ U#{# A"3+ !#1 ?!+&3+ 3#{# #!1&+& P&3< "!?&& 3#{# N!1&+& T$&" 8!,&"3" ?!+3& %!#&&< D$"!#&" <3"38/!#& T$&" 8!,&"3" ?!83#3< "!%&8/%!#&&< T$&" 8!,&"3" +303< 0!03"& <&$
N4 H HH5 C
R&0$*#&, B*,!< 8!8!&" &$" 3+3" B*,!< !+$"$+ !#1 8& B*,!< 8!83& ?!+$# &$" B!+$"$+ 0!!,38 !+$#&"2?!,&1&$ "&38 <$3? !+8&0&+&"& $ M&,&0$& M!#1!8" "!0 ?*0$$ 28!#%&1& "!&8 N!1&+& M!#%&1& 8&0&+&"&
CC5
N < H4C 1F * 2 N H4C 1F * 1 N H4C 1F *
Ma# 1F*
Mana>*ana h")aian 4 'n!'h (ain ,ang *"naa&ah +
Kea*anan -an Keha)*'nian S'a(an Eei S'a(an
B"!i)an
Ma)#ah
6