Daftar Bahan Makanan Penukar dan Ukuran Rumah Tangga Tangga Dalam menyusun menu keluarga, Daftar Bahan Makanan Penukar amat diperlukan. Daftar Bahan Makanan Penukar membantu kita mencari pilihan bahan-bahan makanan yang beraneka ragam tetapi sama kandungan gizinya. Dalam bahasa baku, menu ialah susunan bermacam makanan yang dihidangkan. Makanan disini tidak terbatas hanya pada sesuatu yang dimakan, tetapi juga sesuatu yang diminum. Lalu pengertian Daftar Bahan Makanan Penukar ialah Daftar yang membuat bahan-bahan makanan dalam jumlah tertentu dengan kandungan gizi yang kurang lebih sama sehingga bisa disaling tukarkan satu macam bahan makanan dengan yang lainnya.Untuk lebih memudahkan kita dalam menyusun bahan makanan yang beraneka ragam dan sama kandungan gizinya, mari kita amati daftar makanan-makanan dibaah ini. GOLONGAN I BAHAN MAKANAN SUMBER KARBOHIDRAT
!"l"nga !"l"ngan n bahan bahan makanan makanan ini umumny umumnyaa diguna digunakan kan sebagai sebagai makana makanan n p"k"k p"k"k atau atau makana makanan n jajanan. #atu satuan bahan makanan penukar mengandung $%$ kal"ri dan & gram pr"tein.
' "
'ama Bahan Makanan Beras setengah giling
$ / 0 &. 3 5 % 7 $ $$
Bihun
Berat (iap #atuan Penukar
Ukuran )umah (angga *U)(+
gram
gelas
gram
$ gelas
Biskuit meja
gram
& gelas
Bulgur
gram
1 gelas
Bubur beras
& gram
$2 gelas
4rackers
gram
gelas besar
6agung
gram
gelas
6aaut
gram
gelas
8entang
/ gram
Makar"ni
gram
gelas
Maizena 9+
gram
7 send"k makan
& buah sedang
Mi basah
/ gram
/, gelas
Mi kering
gram
$ gelas
'asi beras
$ gram
1 gelas
)"ti putih
% gram
& gelas
#ingk"ng9+
$ gram
$ p"t"ng sedang
(alas 9+
/ gram
/ p"t"ng sedang
(ape singk"ng9+
$ gram
(epung sagu9+
gram
(epung beras
gram
$/ send"k makan
(epung jagung
gram
$/ send"k makan
(epung gaplek9+
3 gram
$ send"k makan
(epung terigu
gram
% send"k makan
(epung hunkee
& gram
5 send"k makan
gram
$. gelas
$/ $0 $& $ $3 $5 $% $7 / /$ // /0 /& /
4antel Ubi 9+
/3
$ p"t"ng besar $ send"k makan
$ buah sedang
$ gram
8eterangan : Bahan makanan yang diberi tanda9+ kurang mengandung pr"tein sehingga pemakaian bahan makanan ini perlu ditambah satu satuan penukar bahan makanan sumber pr"tein, *!"l"ngan ;; < atau !"l"ngan ;; B+.
GOLONGAN II BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN HEWANI HEWANI
!"l" !"l"ng ngan an bahan bahan maka makanan nan ini ini bias biasany anyaa dima dimanf nfaa aatka tkan n seba sebagai gai lauk lauk.. #atu #atu satu satuan an penu penukar kar mengandung kal"ri dan gram pr"tein.
'
'ama Bahan Makanan
Berat
(iap
#atuan
Ukuran
)umah
"
Penukar
(angga
$
Daging sapi
/ gram
*U)(+ $ p"t"ng kecil
/
Daging babi
/ gram
$ p"t"ng kecil
0
Daging ayam
/ gram
$ p"t"ng kecil
&
=ati sapi
/ gram
$ p"t"ng kecil
Lidah sapi
/ gram
$ p"t"ng kecil
3
Babat
0 gram
$ p"t"ng sedang
5
Usus sapi
& gram
& bulatan
%
(elur ayam
0 gram
$ butir
7
(elur bebek
0 gram
butir
$
;kan segar
/ gram
$ p"t"ng kecil
$$
;kan asin
$ gram
$ p"t"ng kecil
$/
;kan teri
$ gram
$ send"k makan
$0
Udang basah
/ gram
$ send"k makan
$&
keju
$ gram
$ p"t"ng kecil
BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN NABATI
!"l"ngan bahan makanan ini biasanya digunakan sebagai lauk atau makanan jajanan. #atu satuan penukar mengandung kira-kira & kal"ri dan gram pr"tein. ' "
'ama Bahan Makanan
Berat Penukar
(iap
#atuan Ukuran (angga
)umah
$
8acang hijau
/ gram
*U)(+ /, send"k makan
/
8acang kedele
$ gram
$, send"k makan
0
8acang merah
/ gram
/, send"k makan
&
8acang tanah kupas
/ gram
/ send"k makan
8acang t"l"
/ gram
/, send"k makan
3
8eju kacang tanah
/ gram
/ send"k makan
5
>nc"m
gram
/ p"t"ng sedang
%
(ahu
5 gram
$ biji sedang
7
(empe kedele
/ gram
$ p"t"ng sedang
GOLONGAN III SAURAN
Bahan makanan g"l"ngan g"l"ngan ini merupakan sumber ?itamin, ?itamin, terutama terutama pr"?itamin pr"?itamin < atau kar"ten, kar"ten, dan mineral *zat kapur, zat besi dan f"sf"r+. #ayuran yang berarna hijau hijau atau atau kuning kuning pada pada umumnya umumnya banyak banyak mengand mengandung ung kar"te kar"ten. n. Dianjur Dianjurkan kan untuk untuk selalu selalu memakai campuran sayuran hijau dan kuning dalam setiap hidangan. Masing-masing bahan makanan dalam kel"mp"k yang sama dibaah ini dapat saling menggantikan. Sa!uran ke"#m$#k A%
#ayuran kel"mp"k ini banyak mengandung akti?itet ?itamin < berkisar antara$- #; akti?itet ?itamin < tiap $ gram bahan makanan. $.Bayam /.Daun beluntas 0.Daun jambu mede muda &.Daun kacang panjang
$5.Daun talas $%.!enjer $7.8angkung /.8atuk
.Daun ked"nd"ng
/$.8emangi
3.Daun ubi jalar
//.8r"k"t
5.Daun kecipir
/0.Peterseli
%.Daun k"r"
/&.Pecay
7.Daun labu aluh
/.#ai hijau
$.Daun mangk"kan
/3.#lada air
$$.Daun melinj" $/.Daun pakis
/5.@"rtel /%.Daun baang
$0.Daun pepaya
/7.Daun labu siam
$&.Daun lamt"r"
0.Daun leunca
$.Daun singk"ng
0$.Daun l"bak
$3.Daun j"tang
0/.Daun eceng
00.("mat Sa!uran ke"#m$#k B
#ayuran ini lebih sedikit mengandung kar"ten dibandingkan kel"mp"k <. #etiap $ gram sayuran ini mengandung -$ #; akti?itet ?itamin <. $.Buncis
7.Melinj"
/.6amur 0.!ambas *"y"ng+ &.8acang kapri .8acang panjang
$.Pepaya muda $$.Labu siam $/.#elada $0.#eledri
3.8ecipir 5.8"l *kubis+
$&.(a"ge $.(ek"kak
%.Labu air
$3.(er"ng $3.(er"ng
8eterangan : #etiap #etiap $ gram gram bahan bahan makana makanan n penukar penukar sama dengan dengan dua mangk"k mangk"k sedang sedang sayur sayur segar segar *mentah+.
GOLONGAN I& BUAH'BUAHAN
Bahan makanan g"l"ngan ;A merupakan sumber ?itamin dan mineral, terutama ?itamin 4. #etiap satuan bahan makanan penukar mengandung 0 mili gram -% mili gram ?itamin 4. 8ebutuhan ?itamin 4 sehari bagi sese"rang akan terpenuhi dengan memakan satuan penukar buah buahan dalam bentuk segar.
'
'ama Bahan Makanan
Berat
(iap
Bahan Ukuran rumah (angga (angga
" $
Belimbing
Penukar $ gram
*U)(+ $ buah sedang
/
6ambu biji
gram
$ buah sedang
0
6ambu m"nyet
/ gram
$ buah sedang
&
6eruk bali
$ gram
$ sisir besar
6eruk garut
$ gram
/ buah sedang
3
mbacang *bacang+
$ gram
$ buah sedang
5
8ed"nd"ng
$ gram
/ buah sedang
%
8emang
$ gram
$ buah besar
7
Mangga
$ gram
$ buah sedang
$
'anas
$ gram
$20 buah sedang
$$
Pepaya
$ gram
$ p"t"ng sedang
$/
Pisang amb"n
0 gram
0 buah besar
$0
)ambutan
$ gram
$ biji
$&
#a" manila
$ gram
0 buah sedang
#irsakBahan Makanan #usu kambing #usu kerbau . #usu sapi #usu kental manis #aridele #usu bubuk skim #usu bubuk penuh 8eterangan : $
#elain
Bahan Makanan buahan 8elapa 8elapa parut terdaftar Lemak babi masih Lemak sapi Margarine lagi Minyak g"reng yang Minyak ikan Minyak kelapa #antan musiman, tetapi dian
$ gram
URT 1 gls gls $gls gls & sdm & sdm & sdm
URT / ptg kc $ sdm / ptg kc / ptg kc $ sdm $ sdm $ sdm $ sdm gls
$, gelas Berat $ cc $ cc / cc $ cc / g / g / g
Berat 3 g 3 g $ g $ g $ g $ g $ g $g $ cc
buahyang diatas banyak buah bersifat
jurkan untuk memakan buah tersebut karena mudah diper"leh dan harganya murah. GOLONGAN & SUSU #umber : Badan 8etahanan Pangan, /$$
GOLONGAN &I MINAK DAN LEMAK #umber : Badan 8etahanan Pangan, /$$
Dip"skan "leh #eulas #enyum di %.&/ 8irimkan ;ni leat le at mail mailBl" Bl"g( g(his hisCCBer Berbag bagii ke (itter (itt erBerbag Berbagii ke aceb aceb""k ""kBagikan Bagikan ke Pinterest
LAMPIRAN : DAFTAR BAHAN MAKANAN PENUKAR Diposkan oleh Ilma Riksa Isfani On Kamis, 20 Januari 2011 3 komentar
G#"#ngan I( BAHAN MAKANAN SUMBER HIDRAT ARANG
#atu satuan penukar mengandung: $5 kkal"ri, & gr pr"tein, dan & gr karb"hidrat Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Nasi
100
¾ g ls
Maiena!
"0
# s$m
Nasi tim
200
1 gls
%epung &eras
'0
# s$m
(u&ur &eras
"00
2 gls
%epung singkong!
"0
# s$m
Nasi )agung
100
¾ g ls
%epung sagu!
"0
* s$m
Kentang
200
2 &) s$g
%epung terigu
'0
# s$m
+ingkong
100
1 ptg s$g
%epung hunkee!
"0
# s$m
%alas %alas
200
1 &) &sr
Mie &asah
200
1 - gls
.&i
1'0
1 &) s$g
Mie kering
'0
1 gls
(iskuit me)a
'0
" &h
/aermout
'0
s$m
Roti putih
#0
2 iris
(ihun
'0
- gls
Kraker
'0
' &h &sr
Keterangan Keterangan (ahan makanan ang $itan$ai 4!5 kurang mengan$ung protein, hingga perlu $itam&ah - satuan penukar &ahan makanan sum&er protein6
Golongan II: BAHAN MAKANAN SUMBER PRTEIN HE!ANI +atu satuan penukar mengan$ung 7' kkalori, 10 gr protein, $an gr lemak
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Daging sapi
'0
1 ptg s$g
%elur aam negeri
0
1 &tr
Daging &a&i
2'
1 ptg k8l
%elur &e&ek
0
1 &tr
Daging aam
'0
1 ptg s$g
%elur puuh
0
&tr
/ati sapi
'0
1 ptg s$g
Ikan segar
'0
1 ptg s$g
Di$ih sapi
'0
2 ptg s$g
Ikan asin
2'
2 ptg s$g
(a&at
0
2 ptg s$g
Ikan teri
2'
2 s$m
.sus sapi
*'
3 &ulatan
.$ang &asah
'0
9 s$m
%elur %elur aam &iasa
*'
2 &tr
(akso $aging
100
10 &) s$g
Golongan III: BAHAN MAKANAN SUMBER PRTEIN NABATI +atu satuan penukar mengan$ung #0 kkalori, gr protein, 3 gr lemak, $an # gr kar&ohi$rat
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Ka8ang /i)au
2'
2 - s$m
Ka8ang tolo
2'
2 - s$m
Ka8ang Ke$elai
2'
2 - s$m
On8om
'0
2 ptg s$g
Ka8ang merah
2'
2 - s$m
%ahu
100
- &) &sr
Ka8ang tanah terkupas
20
2 s$m
%empe
'0
2 ptg s$g
Ke)u ka8ang tanah
20
2 s$m
Golongan I": SA#URAN /en$akna $igunakan 8ampuran $ari $aun:$aunan seperti &aam, kangkung, $aun singkong $engan ka8ang pan)ang, &un8is, ortel, $s&6 100 gr sauran 8ampur a$alah le&ih kurang 1 gelas 4setelah $imasak $an $itiriskan5 mengan$ung '0 kkalori, 3 gr protein, $an 10 gr kar&ohi$rat6 (eligo
(aam (iet (un8is (unga kol ;a&e hi)au Daun &aang Daun &luntas Daun ke8ipir Daun koro Daun la&u siam Daun leun8a Daun lo&ak Daun mangkokan Daun melin)o Daun pakis Daun pepaa Daun singkong Daun talas Daun u&i Daun aluh
Jamur segar segar Ka8ang pan)ang Ka8ang kapri Kangkung Katuk Ke8ipir Ketimun Kool Ku8ai =a&u siam =a&u aluh =o&ak Nangka mu$a Oong 4gam&as5 >are >e8a >epaa mu$a Re&ung +ai +ela$a +ele$ri %aoge %aoge %e&u %e&u teru&uk
%ekoka %ekokak k %erong %erong %omat %omat ?ortel
Golongan ": BUAH$BUAHAN +atu satuan penukar mengan$ung "0 kkalori $an 10 gr hi$rat arang
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
@$pokat
'0
- &h &sr
Mangga
'0
- &h &sr
@pel
*'
- &h s$g
Nanas
*'
1A &h s$g
@nggur
*'
10 &i)i
Nangka masak
'0
3 &)
(elim&ing
12'
1 &h &sr
>epaa
100
1 &h s$g
Jam&u &i)i
100
1 &h &sr
>isang am&on am&on
'0
1 &h s$g
Jam&u air
100
2 &h s$g
>isang ra)a ra)a sereh
'0
2 &h k8l
Jam&u &ol
*'
¾ &h s$g
Ram&utan
*'
# &h
Duku
*'
1' &h
+alak
*'
1 &h &sr
Durian
'0
3 &)
+ao
'0
1 &h s$g
Jeruk manis
100
2 &h s$g
+irsak
*'
- gls
Ke$on$ong
100
1 &h &sr
+emangka
1'0
1 ptg &sr
Kemang
100
1 &h &sr
Melon
1'0
1 ptg &sr
Golongan "I: SUSU
+atu satuan penukar mengan$ung 110 kkalori, * gr protein, 7 gr hi$rat arang, $an * gr lemak
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
+usu sapi
200
1 gls
%epung susu hole
2'
' s$m
+usu kam&ing
1' 0
¾ gls
%epung susu skim!
20
" s$m
+usu ker&au
10 0
- gls
%epung sari$ele
2'
" s$m
+usu kental tak manis
1 00
- gls
Bughurt
200
1 gls
Ke)u
30
1 ptg s$g
Keterangan Keterangan Bang $itan$ai 4!5 perlu $itam&ah 1 - satuan penakar minak untuk melengkapi lemakna6
Golongan "II: MIN#AK +atu satuan penukar mengan$ung "' kkalori $an ' gr lemak
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Minak ka8ang
'
- s$m
Kelapa parut
30
' s$m
Minak goreng
'
- s$m
+antan
'0
- gls
Minak ikan
'
- s$m
=emak sapi
'
1 ptg k8l
Margarin
'
- s$m
=emak &a&i
'
1 ptg k8l
Kelapa
30
1 ptg k8l
Golongan "III: G%la
+atu satuan penukar mengan$ung 30 kkalori $an *,' gr kar&ohi$rat
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
Bahan Makanan
Berat (g)
Urt
#
1 s$m
Jam
12
1 - s$m
#
12 s$m
>ermen
10
" gls
Ma$u
10
1 9 s$m
+irup
1'
2 s$m
.ntuk memu$ahkan penggunaan, &ahan makanan $alam $aCtar ini $inatakan $engan alat ukur ang laim ter$apat $i rumah tangga6 ;ara ini ter&ukti 8ukup teliti $an praktis $alam penusunan $iet6 Di &aah ini $i8antumkan persamaan antara ukuran rumah tangga $engan gram6
1 s$m gula pasir
# gr
1 s$m tepung susu
' gr
1 s$m tepung &eras, tepung sagu
gr
1 s$m terigu, maiena, hunkee
' gr
1 s$m minak goreng, margarin
10 gr
1 s$m
3 s$t
10 ml
1 gls
2" s$m
2"0 ml
1 8kr
1 gls
2"0 ml
1gls nasi 1"0 gr 1 ptg pepaa 4' E 1' 8m5
*0 gr &eras 100 gr
1 &h s$g pisang 43 E 1' 8m5
'0 gr
1 ptg s$g tempe 4" E E 1 8m5
2 2' ' gr
1 ptg s$g $aging 4 E ' E 2 8m5
' '0 0 gr gr
1 ptg s$g ikan 4 E ' E 2 8m5
'0 gr
1 &) &sr tahu 4 E 2 - 8m5
100 gr
@rti singkatan (h ()
&uah &i)i
(tg
&atang
(ks
&ungkus
>k
pak
K8l
ke8il
+$g
se$ang
(sr
&esar
>tg
potong
+$m
sen$ok makan
+$t
sen$ok teh
gelas minum 42"0 ml5
;kr
8angkir
Ta&el N'la' at Makanan Ber&aga' Bahan Makanan (gra*+,, gra)
N o-
Bahan Makanan
Energ' (kkal*+,, gr)
16
@lpukat
:
2 66
@pel
:
36
@am
"6
(aam
'6
Kan.%ngan at Makanan Kar&oh'.r at
Leak
1",7
302
1#,2
:
,'
(eras setengah giling
33
*#,3
6
Jam&u &i)i monet
:
*6
(iskuit
:
#6
;oklat manis, &atang
:
7
Daging sapi
2'
3,' 1,1
12,2
'2,7
20* *3
Prote'n
1#,#
10 6
Daun singkong
13
11 6
Durian
12
3#
*
13
3"
7"
1"
/ati sapi
:
1'
Ikan segar
113
1
Jagung kuning
3''
*3,*
1*
JeliA )am
237
",'
1#
Ka8ang i)o
3"'
2,7
22,2
17
Ka8ang
331
3",#
3",7
1"
,#
:
",' 3,7
1#,1
ke$elai 20
Ka8ang merah
33
'7,'
27,1
21
Ka8ang tanah terkelupas
:
23,
2',3
22
Ka Kangkung
27
',"
3
23
Ke)u
:
2"
Kelapa tua
:
2'
Kentang
:
17,2
2
2
Kerupuk u$ang
:
#,2
1*,2
2*
=emak sapi
:
2#
Maiena
:
#*,
27
Makaroni
:
*#,*
30
Mangga harum manis
"
11,7
31
Margarin
:
#1
32
Mentega
:
#1,
33
Mie kering
3"
Minak ka8ang tanah
:
100
3'
Minak kelapa
#*0
7#
3
Minak kelapa sait
:
100
3*
>epaa
"
33*
"2,#
22,# 3",*
70
'0
12,2
0,"
*,7
11,#
3#
>isang am&on
:
2',#
37
Roti putih
2"#
'0
"0
+ar$en $alam kaleng
"1
+ingkong
1"
3",*
"2
+usu kental manis
33
"
"3
+usu sapi
1
",3
2",'
""
%ahu
#
1,
*,#
",
"'
%elur aam
12
0,*
12
11,'
"
%elur &e&ek
1#7
0,#
13,1
1",3
"*
%empe
1"7
12,*
1#,3
"
"#
%epung susu
:
"7
%epung susu skim
:
'0
%omat masak
'1
.&i )alar merah
'2
.$ang segar
71
'3
?ortel
"2
'"
gaplek
33#
#
:
1,2 2*
1,2
0,3 10
30
3',
20
",2
123
2*,7
21
7,3
+FKI=@+ %FN%@N< .R% 4.K.R@N R.M@/ %@N<<@5
1,2
0,2
URT (UKURAN RUMAH TANGGA)
.R% merupakan takaranAukuran &ahan makanan ang umum $an $ipahami oleh semua orang6 Karena hal ini akan untuk menusun menu makanna6 .R% ini merupakan takaranAukuran &ahan makanan ang umum $an $ipahami oleh semua orang6 %i$ak mungkin semua &ahan makanan terse&ut $itulis $an $iter)emahkan $engan menggunakan satuan gram6 +ehingga perlu konersi $ari gram ke ke satuan ukuran rumah tangga ang mu$ah untuk $ipahami
(erikut merupakan 1 satuan penukar makanan pokok mengan$ung +/0 kalor', 1 gra 2rote'n $an 1, gra kar&oh'.rat 4h'.rat arang5 Tabel data nutrisi makanan penukar URT sumber karbohidrat (ahan Makanan
(erat 4gram5
.R% .R %
Nasi
100
" s$m
Nasi tim
200
# s$m
(u&ur &eras
"00
1 s$m
Kentang
200
2 &) s$g
Roti putih
#0
" iris
Kraker
'0
' &h &sr
/aermouth '0
s$m
+upermi 4&ihun5
'0
1 &ks
=ontong
1'0
iris &sr
Ketupat
1'0
1 &h
s$m sen$ok makan
&k &ungkus s
&)
&i)i
s$ se$ang g
&h
&uah
&sr &esar
=ihat keterangan le&ih lan)ut mengenai Data Nilai +atuan .kuran Rumah %angga 4.R%5 (ahan:&ahan $i&aah ini merupakan makanan penukar URT sumber lemak, hampir lemak, hampir seluruhna ter$iri $ari lemak6 .ntuk memu$ahkan penggunaan, alat ukuran ang $igunakan a$alah ang &iasa $igunakan $alam rumah tangga 4.kuran Rumah %angga.R %angga.R%56 %56 Jumlah &ahan makanan $alam $alam $aCtar &ernilai &ernilai sama, sama, oleh karenana karenana satu sama lain $apat saling menukar 4$ise&ut $engan istilah 1 satuan penukar56 1 satuan penukar mengan$ung 10 kalor' $an 0 gra leak 6 Tabel data nutrisi makanan penukar URT sumber lemak (ahan makanan
(erat 4gram5 .R%
Minak goreng
'
1A2 s$m
Minak ka8ang
'
1A2 s$m
Minak ikan
'
1A2 s$m
Margarin
'
1A2 ptg k8l
Kelapa
30
1 s$m
Kelapa parut
30
' g ls
+antan
'0
1A2 ptg k8l
=emak sapi
'
1 ptg k8l
=emak &a&i
'
1 ptg k8l
s$m sen$ok makan
gls
gelas
ptg potong
k8l
ke8il
=ihat keterangan le&ih lan)ut mengenai Data Nilai +atuan .kuran Rumah %angga 4.R%5
Data N%tr'3' Makanan Pen%kar URT S%&er Prote'n He4an' (ahan:&ahan $i&aah ini merupakan makanan penukar URT sumber protein hewani6 hewani 6 .mumna $igunakan se&agai lauk6 .ntuk memu$ahkan penggunaan, alat ukuran ang $igunakan a$alah ang &iasa $igunakan $alam rumah tangga 4.kuran Rumah %angga.R%56 Jumlah &ahan makanan $alam $aCtar &ernilai sama, oleh karenana satu sama lain $apat saling menukar 4$ise&ut $engan istilah 1 satuan penukar56 1 satuan penukar mengan$ung 50 kalor', +, gra 2rote'n, $an 6 gra leak 6 Tabel data nutrisi makanan penukar URT sumber protein hewani (ahan makanan
(erat 4gram5 .R%
Daging sapi
'0
1 ptg s$g
Daging &a&i
2'
1 ptg k8l
Daging aam
'0
1 ptg s$g
/ati sapi
'0
1 ptg s$g
/ati aam
'0
2 &h
%elur %elur aam &iasa
*'
3 &tr
%elur %elur aam ngeri
0
1 &tr &sr
%elur %elur &e&ek
0
1 &tr
Ikan segar
'0
1 ptg s$g
Ikan asin
2'
1 ptg s$g
Ikan teri
2'
2 s$m
.$ang &asah
'0
1A" gls
Ke)u
30
1 ptg s$g
(akso $aging
100
' &) &sr
Data N%tr'3' Makanan Pen%kar URT Sa7%ran (ahan:&ahan $i&aah ini merupakan makanan penukar URT sayuran6 sayuran 6 Merupakan sum&er itamin terutama karotin $an itamin ;, $an )uga mineral 4at kapur, at &esi, at CosCor56 .ntuk memu$ahkan penggunaan, alat ukuran ang $igunakan a$alah ang &iasa $igunakan $alam rumah tangga 4.kuran Rumah %angga.R%56 Jumlah &ahan makanan makanan $alam $alam $aCtar &ernilai &ernilai sama, oleh oleh karenana karenana satu sama lain $apat saling menukar 4$ise&ut $engan istilah 1 satuan penukar56 /en$akna $igunakan 8ampuran $ari $aun:$aun seperti &aam, kangkung, $aun singkong, $an lain se&againa $engan ka8ang pan)ang, &un8is, ortel, la&u kuning $an lain se&againa6 +auran 8ampur 100 gram &anakna le&ih kurang 1 gelas 4setelah $imasak $an $itiriskan56 .ntuk $ia&etes $an $iet menurunkan &erat &a$an, sauran $i&agi 2 kelompok, aitu Sa7%ran kelo2ok A, mengan$ung se$ikit sekali protein $an kar&ohi$rat6 +auran ini &oleh $igunakan sesukana tanpa $iperhitungkan )umlahna6 Tabel sayuran kelompok A (aligo
Kem&ang kol
Daun &aang
=a&u air
Daun Daun ka8a ka8ang ng pan) pan)ang ang =o&ak =o&ak Daun koro
>epaa mu$a
Daun la&u siam
>e8ai
Daun uluh
Re&ung
Daun lo&ak
+ai
Jamur segar
+ele$ri
Oong 4gam&as5
+ela$a
Kangkung
%auge
Ketimun %omat %omat Ke8ipir mu$a
%e&u teru&uk %erong ;a&e hi)au &esar
Kol
Sa7%ran kelo2ok B, $alam 1 satuan penukar mengan$ung 0, kalor', 8 gra 2rote'n $an +, gra kar&oh'.rat6 1 satuan penukar 100 gram sauran mentah 4!5 1 gelas setelah $ire&us $an $itiriskan 4!!5 Tabel sayuran kelompok B (aam
Jagung mu$a
(it
Jantung pisang
(un8is
Daun &luntas
Ka8ang pan)ang
Daun Daun ketel etela a ram& ram&at at
Ka8a Ka8ang ng kapr kaprii
Daun ke8ipir
Katuk
Daun leun8a
Ku8ai
Daun lompong
=a&u siam
Daun mangkokan
=a&u uluh
Daun melin)o
Nangka mu$a
Daun pakis
>are
Daun singkong
%ekokak
Daun pepaa
?ortel
Keterangan !5+auran $itim&ang &ersih $an $ipotong &iasa seperti $i rumah tangga !!5+auran $itakar setelah $imasak $an $itiriskan6
Data N%tr'3' Makanan Pen%kar URT S%&er Prote'n Na&at' (ahan:&ahan $i&aah ini merupakan makanan penukar URT sumber protein nabati 6 .mumna $igunakan se&agai lauk6 .ntuk memu$ahkan penggunaan, alat ukuran ang $igunakan a$alah ang &iasa $igunakan $alam rumah tangga 4.kuran Rumah
%angga.R %angga.R%56 %56 Jumlah &ahan makanan $alam $alam $aCtar &ernilai &ernilai sama, sama, oleh karenana karenana satu sama lain $apat saling menukar 4$ise&ut $engan istilah 1 satuan penukar56 1 satuan penukar mengan$ung 9, kalor', 6 gra 2rote'n, 8 gra leak $an $an 9 gra kar&oh'.rat6 Tabel data nutrisi makanan penukar URT sumber protein nabati (ahan makanan
(erat 4gram5 .R%
Ka8ang hi)au
2'
2,' s$m
Ka8ang ke$elai
2'
2,' s$m
Ka8ang merah
2'
2,' s$m
Ka8ang tanah terkupas
20
2 s$m
Ke)u ka8ang tanah 20
2 s$m
K=a8ang tolo
2'
2,' s$m
On8om
'0
2 ptg s$g
%ahu %ahu
100
1 &) s$g
%empe %empe
'0
1 ptg s$g
Data N%tr'3' Makanan Pen%kar URT S%3% (ahan:&ahan $i&aah merupakan makanan penukar URT susu6 susu 6 Merupakan sum&er protein, lemak, kar&ohi$rat, kar&ohi$rat, itamin 4terutama itamin @ $an niasin5, serta mineral 4kalsium $an CosCor56 .ntuk memu$ahkan penggunaan, alat ukuran ang $igunakan a$alah ang &iasa $igunakan $alam rumah tangga 4.kuran Rumah %angga.R%56 Jumlah &ahan makanan makanan $alam $alam $aCtar &ernilai &ernilai sama, oleh oleh karenana karenana satu sama lain $apat saling menukar 4$ise&ut $engan istilah 1 satuan penukar56 1 satuan penukar mengan$ung +8, kalor', / gra 2rote'n , 5 gra kar&oh'.rat $an / gra leak 6 Tabel data nutrisi makanan penukar URT susu (ahan makanan
(erat 4gram5 .R%
+usu sapi
20 0
1 g ls
+usu kam&ing
1'0
3A" gls
+usu ker&au
1 00
1A2 gls
+usu kental manis
1 00
1A2 gls
Boghurt Boghurt
200
1 gls
%epung %epung susu Cull 8ream
2'
' s$m
%epung %epung susu skim !5 20
" s$m
%epung %epung sari ke$ele ke$ele
" s$m
2'
Keterangan: Keterangan: *) perlu ditambah 1, satuan penukar lemak untuk melengkapi lemaknya! Diposkan oleh siti mu)aha$ah $i 0"632