MAKALAH STUDI FORMULASI SEDIAAN PADAT TABLET BERSALUT
TIM PENYUSUN PENYUSUN FORMULA No. 1 3 ( 5 0 %
NI M N111 N111 N111 N111 N111 N111 N111 N111
15 15 15 15 15 15 15 15
Nama 319 3 3% 3% 3% 3% 3% 3%
Ardiyah Nurul Fitri Marzaman Lu!"y #urnia$an &indi Andaria' R)zhaldi Maha*utra P)rdana A'hma +il,i' Indah .)/ita Utari Nur i"mah Tri'hayunita
FAKULTAS FARMASI UNIVERSITAS HASANUDDIN MAKASSAR 2017
BAB I
1
PENDAHULUAN 1.1 Latar Belaa!" Ta2l)t Ta2l)t adalah ')diaan *adat m)nandun 2ahan 42at d)nan atau tan*a tan*a 2ahan 2ahan *)ni'i *)ni'i +)rda'a +)rda'ar"a r"an n m)t4d) m)t4d) *)m2uata *)m2uatan6 n6 da*at da*at di4l4n"an ')2aai !)ta" dan ta2l)t ")m*a S)2aian ta2l)t di2uat d)nan !ara *)n)m*aan dan m)ru*a"an 2)ntu" ')diaan yan *alin 2anya" 2anya" diuna"a diuna"an n Ta2l)t ")m*a ")m*a di2uat di2uat d)nan d)nan !ara m)m2)ri" m)m2)ri"an an t)"anan tini *ada ')r2u" atau ranul m)nuna"an !)ta"an 2a7a Ta2l)t Ta2l)t da*at di2uat d)nan 2)r2aai u"uran62)ntu" u"uran62)ntu" dan *)nandaan *)rmu" *)rmu"aan aan ditandai ditandai d)nan d)nan t)rantu t)rantun n *ada d)'ain d)'ain !)ta"a !)ta"anT nTa2l)t a2l)t 2)r2)ntu" "a*'ul umumnya di')2ut "a*l)t +4lu' adalah ta2l)t 2)'ar yan yan diuna diuna"a "an n untu" untu" 42at 42at h)$an h)$an umumny umumnya a untu" untu" h)$an h)$an 2)'ar 2)'ar 8.it7)n POM6 1909 Ta2l)t Ta2l)t m)ru*a"an m)ru*a"an 2ahan 42at dalam 2)ntu" ')diaan *adat yan 2ia'anya 2ia'anya di2uat di2uat d)nan d)nan *)nam2ah *)nam2ahan an 2ahan 2ahan tam2aha tam2ahan n :arma') :arma')ti" ti"a a yan ')'uai ')'uai Ta2l)t;ta2 a2l)t;ta2l)t l)t da*at da*at 2)r2)da;2 2)r2)da;2)da )da dalam dalam u"uran u"uran66 2)rat6 2)rat6 ")")ra )")ra'a 'an6 n6 ")t)2a )t)2alan lan66 daya daya han!u han!urn rnya ya dan dalam dalam 4'*)" 4'*)" lainny lainnya a t)rantun *ada !ara *)ma"aian ta2l)t dan m)t4d) *)m2uatannya #)2anya"an ta2l)t diuna"an *ada *)m2)rian 42at;42at ')!ara 4ral6 dan ")2anya"an dari ta2l)t ini di2uat d)nan *)nam2ahan zat $arna6 zat *)m2)ri *)m2)ri ra'a6 ra'a6 dan la*i'an;la la*i'an;la*i'a *i'an n dalam dalam 2)r2aai 2)r2aai 7)ni' 8An')l6 8An')l6 <<% S)2aaimana t)lah di")tahui t)ntan *)nyalutan d)nan ula6 *r4')'nya tida" hanya m)m24'an"an t)ta*i 7ua m)m)rlu"an $a"tu yan yan lama lama dan m)m2u m)m2utuh tuh"a "an n ")ahli )ahlian an t)"ni" t)"ni" ")t)ra )t)ram*i m*ilan lan yan yan tini6 t)ta*i hal ini *ada *)m2uatan ta2l)t 2)r'alut mun"in ma'ih m)nha'il"an u"uran dan t)2alnya ta2l)t dua "ali u"uran dan 2)rat ta2l)t a'alnya yan tida" di'alut Pr4')' *)nyalutan d)nan ')la*ut dimana dimana ta2l)t ta2l)t a"an a"an di'alut di'alut 4l)h ')la*ut ')*)rti ')*)rti 2ahan 2ahan *la'ti! *la'ti! yan ti*i'6 ti*i'6 t)lah t)lah di")m2a di")m2an"a n"an n untu" m)nha' m)nha'il"a il"an n 'uatu 'uatu ta2l)t ta2l)t 2)r'alut 2)r'alut yan *ada da'arnya 2)rat6 u"uran dan 2)ntu"nya 'ama d)nan ta2l)t "4m*r)'i a'alnya S)2aai tam2ahan ta2l)t 2)r'alut ')la*ut ini l)2ih tahan t)rhada* ")ru'a"an ")ru'a"an a"i2at 4r)'an dari*ada ta2l)t 2)r'alut ula dan ')2aaimana ta2l)t 2)r'alut ula6 da*at di2)ri $arna aar l)2ih
2ai" dan m)nari" Ta2l)t 2)'ar tida" )na" ditalan6 d)nan d)mi"ian *ula ta2l)t yan t)rlalu ")!il 8An')l6 <<5
Ta2l)t 2)r'alut adalah ta2l)t yan di'alut d)nan zat *)nyalut yan !4!4" untu" ma"'ud da2 tu7uan t)rt)ntu6 antara lain m)linduni zat a"ti: yan 2)r'i:at hir4'"4*i" atau tida" tahan t)rhada* *)naruh udara6 ")l)m2a*an atau !ahaya6 m)nutu*i ra'a dan 2au yan tida" )na"6 m)natur t)m*at *)l)*a'an 42at dalam 'aluran !)rna6 mi'alnya ta2l)t )nt)ri" yan *)!ah di u'u'
I.2 T#$#a! − − −
Untu" m)n)tahui !ara *)nyalutan ta2l)t Untu" m)n)tahui 2ahan;2ahan *)nyalutan Untu" m)n)tahui ha'il u7i )/alua'i ta2l)t 'alut a*a"ah m)m)nuhi *)r'yaratan
3
BAB II TIN%AUAN PUSTAKA 2.1 Ura&a! Ba'a! 1 +ahan P)ni'i Rumu' +anun
Rumu' Stru"tur
=
=>1O11O
Nama
= Sa!!harum La!ti'
Nama Lain
= La"t4'a
Nama #imia
= ?;.;@ala!t4*yran4'yl;81
+)rat M4l)"ul P)m)rian
(;;.;lu!4*yran4')
= 3-<31 =S)r2u" atau ma''a ha2lur6 ")ra'6 *utih atau *utih
"r)m Tida" 2)r2au dan
ra'a ')di"it mani' Sta2il
diudara6 t)ta*ui mudah m)ny)ra* 2au #)larutan
= Mudah larut dalam air dan l)2ih mudah larut
dalam air m)ndidihB 'anat 'u"ar larut dalam )tan4lB tida" larut dalam "l4r4:4rm dan dalam )t)r Ma''a C)ni' Titi" L)2ur Sta2ilita'
= 165(5 D!m = <1;<> = P)rtum2uhan 7 amur da*at t)r7adi *ada "4ndi'i
l)m2a2 La"t4'a da*at 2)ru2ah m)n7adi $arna !4"lat *ada *)nyim*anan dimana r)a"'i ini di*)r!)*at 4l)h "4ndi'i hanat dan l)m2a2 #)murnian la!t4'a
(
yan 2)r2)da da*at 2)r/aria'i dan )/alua'i $arna m)n7adi
hal
yan
*)ntin6
t)rutama
")ti"a
m)m:4rmula'i ta2l)t $arna *utih Sta2ilita' $arna dari
2)r2aai
la"t4'a
7ua
2)r2)da
Larutan
m)nun7u""an mutar4ta'i P)nyim*anan
= La"t4'a haru' di'im*an di$adah yan
t)rtutu* 2ai" dan dit)m*at ')7u" 8R4$)6 <<- +ahan P)n)m2an dan P)ni"at Nama
= Amylum Manih4t
Nama Lain
= Pati Sin"4n
P)m)rian
= S)r2u" 'anat halu'6 *utih
#)larutan
= Pra"ti' tida" larut dalam air dinin dan dalam
)tan4l Mi"r4'"4*i"
= +utir tunal6 aa" 2ulat atau 2)r')i 2anya"B
2utir ")!il diam)t)r 5 Gm 'am*ai 1< Gm6 2utir 2)'ar 2)rari' t)nah < Gm 'am*ai 35 GmB hilu' di t)nah 2)ru*a titi"6 ari' luru' atau 2)r!a2an tiaB lam)la tida" 7)la'6 "4n')ntri'B 2utir ma7)mu" ')di"it6 t)rdiri dari atau 3 2utir tunal yan tida" 'ama 2)ntu"nya 8.it7)n POM6 1995 3 +ahan P)li!in a Nama
= Man)'ium St)arat
Rumu' Stru"tur = >3-0
= 59163( = 16<9 D!m = S)r2u" halu'6 *utih dan /4luminu'B 2au l)mah
"ha'B mudah m)l)"at di"ulitB 2)2a' dari 2utiran #)larutan
= Tida" larut dalam air6 dalam )tan4l dan dalam
)t)r 2 Nama
= Tal"um
Rumu' Stru"tur = M-8SiO5(8O(
5
P)m)rian
= S)r2u" ha2lur 'anat halu'6 *utih atau *utih
")la2u +)r"ilat6 mudah m)l)"at *ada "ulit dan 2)2a' dari 2utiran #)larutan
= Pra"ti' tida" larut dalam larutan a'am dan 2a'a6
*)larut 4rani" dan air Sta2ilita'
= Tal"um m)ru*a"an 2ahan yan 'ta2il dan da*at di't)ril"an d)nan *)mana'an *ada 'uhu 1-<> ')lama tida" "uran dari 1 7am S)lain itu6 7ua da*at di't)ril"an d)nan *a*aran )til)n "l4rida atau radia'i 'inar amma Tal"um haru' di'im*an dalam $adah t)rtutu* 2ai" dit)m*at yan ')7u" dan ")rin 8.it7)n POM6 1995
2.2 Meto(e Pem)#ata! Ta)let Ta2l)t di2uat d)nan 3 !ara umum6 yaitu ranula'i 2a'ah6 ranula'i ")rin 8m)'in r4l atau m)'in 'la dan ")m*a lan'un Tu7uan ranula'i 2a'ah dan ")rin adalah untu" m)nin"at"an aliran !am*uran dan atau ")mam*uan ")m*a 8.it7)n POM6 1995 2.* Ura&a! Um#m Ta2l)t
adalah
')diaan
*adat6
di2uat
')!ara
")m*a;!)ta"6
2)r2)ntu" rata atau !)m2un ran"a*6 umumnya 2ulat6 m)nandun 'atu 7)ni' 42at atau l)2ih d)nan atau tan*a zat tam2ahan Hat tam2ahan yan diuna"an da*at 2)r:un'i ')2aai zat *)ni'i6 zat *)n)m2an6 zat *)ni"at6 zat *)li!in6 zat *)m2a'ah 8Ani):6 <1< ; ; ; ; ;
P)nyalutan ta2l)t da*at di2ai dalam 2)2)ra*a taha*= di2uat tahan air dan di2)ri la" 82ila *)rlu di2)ri da'ar *)nyalut di2)ri *)nhalu'an dan *)m2undaran ni'hin dan *)m2)rian $arna 82ila *)rlu *)m4l)'an
Larutan ')la*ut *)nyalut yan a"an da*at m)nha'il"an *)nyalutan *ada ta2l)t 2ia'anya m)nandun 7)ni';7)ni' 2ahan ')2aai 2)ri"ut=
-
;
P)m2)ntu"an ')la*ut yan mam*u m)nha'il"an la*i'an ti*i'
;
yan halu' >4nt4hnya = ')lul4'a a')tat :talat +ahan l4am !am*uran m)mun"in"an ")larutan dalam air atau *)rm)a2ilita' air ") dalam ')la*ut aar *a'ti da*at dit)m2u'
;
4l)h !airan tu2uh Pla'ti!iz)r untu" m)nda*at"an daya *)ny)ra*an lm ')lama
;
*)nunaannya >4nt4hnya= minya" 7ara" Sur:a"tan unut" m)nin"at"an daya *)ny)2aran lm ')lama
;
*)nunaan >4nt4hnya= d)ri/at) *4li4"'i)til)n '4r2itan O*a,uant dan *)$arna m)m2uat *)nam*ilan ta2l)t m)n7adi
;
mani' dan "ha' >4nt4hnya= 4*a,uant P)mani'6 *)ra'a dan *)nharum
unut"
m)nin"at"an
dit)rimanya ta2l)t 4l)h *a'i)n >4JKt4hnya *)mani'= 'a"arin6 ;
*)ra'a dan *)nhanrum= /anili P)n"ila* m)mun"in"an 2)r"ilaunya ta2l)t tan*a mami'ah"an
;
dari *)")r7aan *)n"ila*an >4nt4hnya= lilin ta$4n P)larut yan mudah m)nua* m)mun"in"an *)ny)2aran "4m*4n)n;"4m*4n)n lain di')"itar ta2l)t 'am2il m)m*)r!)*at *)nua*an aar *)")r7aan l)2ih ):)"ti: dan l)2ih !!)*at >4nt4hnya !am*uran al!4h4l a')t4n 8An')l6 19%9
Pe!""olo!"a! ta)let (a+at (&la,&-a,&a! ,e)a"a& )er&#t a. Ber(a,ara! Meto(e Pem)#ata! - Ta2l)t !)ta" .i2uat dari 2ahan 42at dan 2ahan *)ni'i yan umumnya m)nandun la"t4'a dan ')r2u" 'u"r4'a dalam 2)r2aai *)r2andinan - Ta2l)t ")m*a .i2uat d)nan m)m2)ri"an t)"anan tini *ada ')r2u" atau ranul m)nuna"an !)ta"an 2a7a 8Syam'uni6 <<- ). Ber(a,ara! D&,tr&)#,& O)at (alam T#)#' Ta2l)t diuna"an 2ai" untu" tu7uan *)n42atan l4"al atau 'i't)mi" P)n42atan l4"al mi'alnya= / Ta2l)t untu" /aina6 2)r2)ntu" ')*)rti amand)l6 4/al6 diuna"an ')2aai anti in:)"'i6 anti :un'i6 *)nunaan /
h4rm4n ')!ara l4"al L4z)n)'6 tr4!hi'!i6 diuna"an untu" ):)" l4"al di mulut dan t)n4r4"an6 umumnya diuna"an ')2aai anti in:)"'i
P)n42atan untu" m)nda*at"an ):)" 'i't)mi"6 ')lain ta2l)t 2ia'a yan dit)lan ma'u" *)rut t)rda*at *ula yan lain ')*)rti=
0
;
Tablet Bukal6 diuna"an d)nan !ara dima'u""an di antara
*i*i dan u'idalam r4na mulut6 2ia'anya 2)ri'i h4rm4n 't)r4id6 a2'4r*'i t)r7adi m)lalui mu"4'a mulut ma'u" ;
*)r)daran darah Tablet Sublingual6 diuna"an d)nan 7alan dima'u""an di 2a$ah lidah62ia'anya 2)ri'i h4rm4n 't)r4id A2'4r*'i t)r7adi
;
m)lalui mu"4'a ma'u" *)r)daran darah Tablet Nitroglycerinum 7ua m)ru*a"an ta2l)t 'u2linual "ar)na !)*at m)m2)ri ):)" *ada 7antun dan 2ila m)lalui
;
lam2un a"an diru'a" Tablet Implantasi6 2)ru*a *)ll)t6 2ulat atau 4/al *i*ih6 't)ril
;
dima'u""an ')!ara im*lanta'i dalam "ulit 2adan Tablet Hipodermik dilarut"an dalam air 't)ril untu" in7)"'i
untu" di'unti""an di2a$ah "ulit 8Ani):6 <1< . Ber(a,ara! %e!&, Ba'a! Pe!al#t Ada*un ma!am;ma!am ta2l)t 'alut adalah = ; Ta2l)t 'alut 2ia'aD'alut ula 8dra) ; Ta2l)t 'alut ')la*ut 8lm;!4at)d ta2l)t ; Ta2l)t 'alut ")m*a ; Ta2l)t 'alut )nt)ri! Tablet bersalut gula Ta2l)t ini ')rin di')2ut dra)) P)nyalutan dila"u"an d)nan larutan
ula
dalam
*an!i
untu"
*)nyalutan
dan
*an!i
untu"
m)n"ila*"an ta2l)t di*utar d)nan m4t4r *)n)ra" yan dil)n"a*i d)nan alat *)nhi'a*
di*utar
d)nan m4t4r
*)n)ra"
yan
dil)n"a*i d)nan alat *)nhi'a* dan 'i't)m *)nh)m2u' d)nan udara *ana' 82l4$)r.ila"u"an *)nyalutan da'ar 8'u2!4atin6 yaitu *r4')' *)m2)rian larutan da'ar dan *)m2)rian ')r2u" 'alut a*a2ila ta2l)t ')2aian ")rin8Ault4n6 19%% ; Siru* 'alut da'ar m)dium 6 t)rdiri A!a!ia 65B @)latin 656 Sa!!har4'um 5065 dan air 3%65S)dan ')r2u" 'alut da'ar t)rdiri
=
>al!ii
>ar24na'
Sa!!har4'um <B
A!a!ia
35B
#a4linum
(
+ila ta2l)t
1-B
Tal!um
m)nandun
5B zat
hir4'"4*i"6 dila"u"an l)2ih dulu *)nyalutan *)nutu* 8')alin !4at ; ;
aar air dari 'ir4* 'alut da'ar tida" ma'u" ta2l)t Salut *)nutu* 8')alin !4at t)rdiri = Sh)lla! (< dan al"4h4l -< P)li!in 8'm44thin yaitu *r4')' *)m2a'an anti 2)ranti d)nan 'ir4* *)li!in 824la";2ali" dan *)n)rinan dari 'alut ta2l)t m)n7adi 2ulat dan li!in Untu" m)li!in"an diuna"an 'ir4* *)li!in6 yaitu =
%
;
RD Sa!!har4'a -<B A,uad)' ad (< Pr4')' *)$arnaan 8!4l4rin dila"u"an d)nan m)m2)ri zat $arna
;
yan di!am*ur"an *ada 'ir4* *)li!in Pr4')' ni'hin yaitu *r4')' *)n)rinan 'alut 'ir4* yan t)ra"hir d)nan !ara *)rlahan;lahan dan t)r"4ntr4l d)nan m)mutar *an!i *)nyalut d)nan tanan dan *)n)rinan 2)r7alan *)rlahan;lahan
')hina m)m*)r4l)h ha'il a"hir yan li!in - Taha* a"hir dila"u"an *)nila*an 8*4li'hin d)nan m)nuna"an la*i' ti*i' lilin yan li!in Lilin dilarut"an dalam na:ta *ana' atau *)tr4l)um 2)nzin6 larutan ini ditam2ah"an *ada ta2l)t dalam *an!i dan di*utar hina *)larut m)nua* 8Ault4n6 19%% Tablet bersalut kempa Ta2l)t inti yan 'udah 7adi m)nalami *r4')' ')*)rti 2)ri"ut 6 yaitu ranul halu' dan ")rin di")m*a di')"itar ta2l)t ini6 ')rin di')2ut ta2l)t dalam ta2l)t Ta2l)t 'alut ")m*a adalah l)2ih !)*at *)m2uatannya dan l)2ih )"4n4mi' T)ta*i *r4')' *)m2uatannya haru' 2)2a' l)m2a2 ')rta tida" t)r7adi in"4m*ati2ilita' ta2l)t "ar)na l)m2a2Ada dua ma!am ti*) ta2l)t 'alut ")m*a = ;
Inti ta2l)t di")m*a *ada m)'in 'tandar lalu di*indah"an ") dalam
;
alat 'alut ")m*a 8!4m*r)''i4n !4at)r Ti*) yan ")dua ini *ada da'arnya m)ru*a"an dua m)'in 2)r*utar t)rdiri dari !4r4n yan m)nd4r4n tunal6 dan alat *)mindah ')hina *)n)m*aan inti dan *)nyalutan m)ru*a"an 'i"lu' yan t)ratur
Ta2l)t
multilay)r
m)ru*a"an
*rin'i*
'ama
d)nan
*)m2uatan ta2l)t 'alut ")m*a 8Ani):6 <<< Tablet bersalut selaput
Ialah ta2l)t yan dila*i'i la*i'an ')la*ut ti*i' d)nan zat *)nyalut yan di")na"an atau di')m*r4t"an *ada ta2l)t S)2aai zat *)nyalut
diuna"an
ydr4ya)thyl!)llul4'um
>M>
Na6
d)nan
>)llul4')
2)rma!am;ma!am
A!)tat*hthalat6 *)r2andinan
dalam !am*uran P4lya)thyl!)llul4'um dan P4ly/inyl*yr4lid4num dalam *)larut
al"4h4l
atau
t)rdi'*)r'i
dalam
tam2ahan S*an dan T$))n 8Ault4n6 19%% Tablet bersalut enterik
9
I'4*r4*an4lum
d)nan
S)2aai 2ahan 'alut )nt)ri" adalah !am*uran ')r2u" lilin "arnau2a atau A'am St)arat dan ')ra2ut tum2uh;tum2uhan dari aar; aar atau "ulit *4h4n )lm +ila ta2l)t dit)lan6 ')ra2ut t)r')2ut a"an m)nhi'a* air6 m)n)m2an dan t)r7adi
m*r4')' *)nhan!uran
.)nan m)natur ra'i4 ')ra2ut tum2uh;tum2uhan dan m)nu2ah t)2alnya 'alut6 $a"tu han!ur yan di*)rlu"an dan di"4ntr4lP)nyalutan )nt)ri" yan m)mua'"an ialah d)nan >)llul4') A!)tati' Phthalatum 8Ault4n6 19%% Ta2l)t 2)r'alut )nt)ri" adalah ta2l)t yan di'alut d)nan zat *)nyalut yan r)lati: tida" larut dalam a'am lam2un6 t)ta*i larut dalam u'u' halu'man:aat *)nyalutan )nt)ri" = ; Aar 42at tida" m)niritir *)rut ; .i")h)nda"i aar 42at 2)r"ha'iat
dalam
u'u'
')*)rti
ant)lminiti"a M)nhindari 42at m)n7adi ina"ti: dalam !airan lam2un yaitu
;
"ar)na * r)ndah atau diru'a" )nzim di)'ti: dalam *)rut 8Ani):6 1990 M)nyalut
d)nan
'u'*)n')
udara6
*r4')'
$ur't)r
nama
*)n)m2annya6 *r4')' ini diuna"an untu" m)nyalut ranul6 ')r2u"6 atau ta2l)t +)nda yan a"an di'alut dima'u""an ") dalam 'ilind)r yan /)rti!al dan didu"un 4l)h "4l4m udara yan ma'u" dari 2aian 2a$ah
'ilind)rdalam
aru'
udara
2)nda
yan
a"an
di'alut
2)r)lindinan ')!ara /)rti!al dan h4riz4ntal +)itu larutan 2ahan *)nyalut ma'u" dalam 'i't)m ini6 d)nan !)*at larutan t)r')2ut i"ut 2)r)ra" m)nyalut 2)nda;2)nda tadi dalam $a"tu "uran dari 'atu 7am d)nan 2antuan h)m2u'an udara hanat yan dil)*a'"an ") dalam ruanan 8C4n)'6 <<% S)2aaimana t)lah di")tahui t)ntan *)nyalutan d)nan ula6 *r4')'nya tida" hanya m)m24'an"an t)ta*i 7ua m)m)rlu"an $a"tu yan lama dan m)m2utuh"an ")ahlian t)"ni" ")t)ram*ilan yan tini6 t)ta*i hal ini *ada *)m2uatan ta2l)t 2)r'alut mun"in ma'ih m)nha'il"an u"uran dan t)2alnya ta2l)t dua "ali u"uran dan 2)rat ta2l)t a'alnya yan tida" di'alut Pr4')' *)nyalutan d)nan ')la*ut dimana ta2l)t a"an di'alut 4l)h ')la*ut ')*)rti 2ahan *la'ti! yan ti*i'6 t)lah di")m2an"an untu" m)nha'il"an 'uatu ta2l)t 2)r'alut yan *ada da'arnya 2)rat6 u"uran dan 2)ntu"nya 'ama d)nan ta2l)t
1<
"4m*r)'i a'alnya S)2aai tam2ahan ta2l)t 2)r'alut ')la*ut ini l)2ih tahan t)rhada* ")ru'a"an a"i2at 4r)'an dari*ada ta2l)t 2)r'alut ula dan ')2aaimana ta2l)t 2)r'alut ula6 da*at di2)ri $arna aar l)2ih 2ai" dan m)nari" 8An')l6 <<5 Ta2l)t 'alut ')la*ut6ta2l)t "4m*r)'i ini di'alut d)nan ')la*ut ti*i' dari *4lim)r yan larut atau tida" larut dalam air mau*un m)m2)ntu" la*i'an
yan
m)li*uti
ta2l)t
+ia'anya
la*i'an
ini
2)r$arna6
")l)2ihannya dari *)nyalutan d)nan ula ialah l)2ih tahan lama6 l)2ih ')di"it 2ahan6 $a"tu yan l)2ih ')di"it untu" *)nunaannya S)la*ut ini *)!ah dalam 'aluran lam2un;u'u' Ta2l)t 'alut ')la*ut ini l)2ih tahan t)rhada* ")ru'a"an a"i2at 4r)'an dari *ada ta2l)t 2)r'alut ula dan ')2aai mana ta2l)t 2)r'alut ula6 da*at di2)ri $arna aar l)2ih 2ai" dan m)nari" 8An')l6 <<% Ta2l)t 'alut )nt)ri" adalah ta2l)t yan di'alut d)nan la*i'an yan tida" m)larut atau han!ur di lam2un ta*i u'u' .)nan d)mi"ian m)m2iar"an 'u*aya ta2l)t *indah m)l)$ati lam2un dan han!ur ')rta dia2'4r2'i di u'u' T)"ni" ini diuna"an dalam hal 2ahan 42at diru'a" 4l)h a'am lam2un6 m)nirita'i mu"4'a lam2un atau 2ila m)linta'i lam2un m)nam2ah a2'4r2'i 42at di u'u' halu' 'am*ai 7umlah yan 2)rarti 8An')l6 <<%
(. Ber(a,ara! ara Pemaa&a! ; Ta2l)t t)lan ; Ta2l)t "unyah ; Ta2l)t i'a* ; Ta2l)t larut ; Ta2l)t hi*4d)rmi" ; Ta2l)t 2u"al ; Ta2l)t 'u2linual ; Ta2l)t /aina 8Syam'uni6 <<- Be!t# 3)e!t# ta)let a 2 ! d )
+)ntu" 2ulat dan rata 82i"4n/)" +)ntu" !)m2un 82i"4n"a: +rntu" 4/al 8t)l4r +)ntu" trianl) 8')itia6 ')ilima d't +)ntu" "a*'ul 8"a*l)t 8C4n)'6 <<%
Tu7uan ranula'i adalah ')2aai 2)ri"ut= 1 Su*aya 'i:at alirnya 2ai" (free-owing)
11
Ruan udara dalam 2)ntu" ranul 7umlahnya l)2ih ")!il 7i"a di2andin"an d)nan 2)ntu" ')r2u" 7i"a diu"ur dalam /4lum) yan 'ama 3 Aar *ada 'aat di!)ta" tida" mudah m)l)"at *ada 't)m*)l (punc!) dan mudah l)*a' dari matri"' (die) 8Syam'uni6 <<-
BAB III METODOLO4I KER%A *.1. Alat -
-
Aya"an m)'h 1 Aya"an m)'h 1( +ru'h ta2un >4r4n Alir @)la' 2)")r 8%<< mLB Pyr) @)la' u"ur 85 mLB Pyr) @untin Hair dryer La2)l L4yan Lum*an dan alu Pan!i P)nyalut P)nari' P)r"am)n ")!il P)r"am)n "a7an P4t *la'ti" 2)'ar P4t *la'ti" ")!il S)m*r4tan S)r2)t Sudi* S*at)l 2)'i S*atula
1
-
Tim2anan m)r" 8+4)!4 @)rmany Ti''u) m)r" 8Ni!) 5< 'h))t'
*.2. Ba'a! • • • • • • • • • •
Amilum Manih4t165 Mu!ila4 amily 065 M 't)arat <65 Tal"um <65 La"t4'a 65 PM> 16%5 Pr4*il)n li"4l <65 P)$arna <6<05 A,uad)' *ana' < ml Al"4h4l 3< ml
*.2.1. Per'&t#!"a! RD Amilum
5
Mu!ila4 amily 1< M St)arat Tal"um La"t4'a m:ta2dtdN4>
3<
1 1 ,'
+)rat t4tal 1<< 5< m 5 1 Amilum Manih4t = 5D1<< 5 165 Mu!ila4 amily = 3
065 63 560 1< <650 5,27
P)r')nta') 2ahan *)ni"at yan t)r*a"ai
7,5
1<<
0<6- +ahan *)ni"at yan 'i'a
065 56-5 635
+)rat ranulat 2a'ah
3633
+)rat ranulat ")rin
650
13
+)rat t)4riti'
<6-5 <650 65 36-5
P)r')nta') 2)rat
beratteoritis berat seluruhnya 1<<
Q 23,65
1<<
25
9(6-<% 100
Ma''a ta2l)t ')luruhnya
X
2)rat ")rin
100
94,608
650
36%-
+)rat 2ahan )"'t)rnal ')t)lah di"4r)"'i = P)n)m2an luar = 65 36%- <659 P)li!in = ; M St)arat = 1 36%- <63%; Tal"um = 1 36%- <63%- *.*. Pro,e(#r Ker$a *.*.1. Pem)#ata! )a'a! +e!"&at 5m#,&la"o am&l#m6 1 .itara 2)a")r la'' dan 2atan *)nadu" diata' n)ra!a analiti" .itim2an <605 amilum manih4t6 ma'u""an ")dalam 2)a")r la'' 3 .itam2ah"an a,uad)'t ')2anya" -605 ml ")dalam 2)a")r la'' ( .i*ana'"an 'am2il diadu" hina t)r2)ntu" ma''a yan ")ntal dan tran'*aran 5 .i!u"u*"an d)nan air *ana' 'am*ai di*)r4l)h mu!ila4 amily ')2anya" 065 *.*.2. Pem)#ata! Ma,,a 4ra!#l 1 .itim2an la"t4'a dan amilum manih4t 8*)n)m2an dalam .ima'u""an ") dalam lum*an dan di)ru' hina h4m4)n 3 .itam2ah 2ahan *)ni"at ')di"it d)mi ')di"it 'am*ai di*)r4l)h ma''a yan "4m*a" +ahan *)ni"at yan diuna"an ')2anya" 56-5 ram dan 'i'anya ')2anya" 635 ram ( .iaya" d)nan m)'h 1 dan ditim2an 2)rat ranul 2a'ah 810600
1(
5 .i")rin"an di l)mari *)n)rin *ada 'uhu (<;-< 4 > ')lama - 0 % 9
7am .iaya" ranul ")rin d)nan aya"an m)'h 1( .itim2an 2424t ranul ")rinnya .i'im*an di dalam *4t dan di2)ri la2)l .itim2an 2ahan *)n)m2an luar <659 ramB 2ahan *)li!in M
'tr)arat <63%- ram dan tal"um <63%- ram 1<.ima'u""an 2ahan *)n)m2an dan 2ahan *)li!in ") dalam lum*an 11.ih4m4)n"an m)nuna"an 'udi* 1.ima'u""an ranul ")rin ") dalam lum*an yan 'ama lalu dih4m4)n"an *.*.* U$& Preorm#la,& *.*.*.1 S#(#t D&am ; .ima'u""an ranul ")dalam !4r4n alir yan ditutu* 2aian ; ;
2a$ahnya6 dialir"an ranul ")rin yan a"an di!)ta" Lalu di2u"a dan ranul di2iar"an m)nalir itun diam)t)r 8d dan tini 8h ranul yan t)r2)ntu"
m)nuna"an *)nari' ; .ihitun 'udut diamnya *.*.*.2 8at# Al&r ; #)dalam !4r4n alir dima'u""an ranul yan a"an di!)ta" ; .ialir"an hina ')luruh ranul m)nalir ; .it)ntu"an $a"tu alir mulai dari ranul m)nalir 'am*ai ')luruh ranul m)nalir ")luar *.*.*.* I!(e, Ta+ ; .ima'u""an ')7umlah ranul ")dalam )la' u"ur 1<< ml ; .i ta**in < "ali ; .it)ntu"an *)nurunan /4lum) ; .ihitun ma''a 2ul" dan ma''a ')2)narnya ; .ila"u"an ')2anya" 3 "ali *)nulanan ; .ihitun ind)"' ta* 8 *.*.9 Pe!etaa! Ta)let ; .ima'u""an ranulat ")rin ")dalam h4**)r ; .iatur '"ru* ata' dan 2a$ah untu" m)natur /4lum) dan ; ; ; ; ; ; *.*.: / / /
t)"anan .i!)ta" 1 2uah ta2l)t .i!)" 2)ratnya *ada n)ra!a analiti" a*a"ah 2)ratnya ')'uai d)nan yan diinin"an .i!)ta" ')luruh ranul6 7i"a t)lah m)m)nuhi 'yarat .i2)r'ih"an ta2l)t d)nan "ua' .itim2an dan dima'u""an ")dalam $adah .i!)ta" m)n7adi ta2l)t Pe!al#ta! Ta)et .ima'u""an a,uad)' *ana' ") dalam lum*an .ita2ur"an PM> dan ditunu hina m)n)m2an 815 m)nit .i)ru' hina tida" ada yan m)num*al
15
/ / / / / /
.it)t)'i *r4*il)n li"4l .i)ru' hina h4m4)n lalu ditam2ah"an al"4h4l .it)t)'i *)$arna lalu dih4m4)n"an .ima'u""an 2ahan *)nyalut ") dalam alat ')m*r4tan .ima'u""an ta2l)t ")dalam alatdan di7alan"an alat .i')m*r4t 2ahan *)nyalut 'am2il dialir"an udara *ana' dari !air
dryer hina ')mua ta2l)t t)r'alut dan $arna m)rata *.*.: U$& E;al#a,& *.*.<.1 Ke,era"ama! Bo)ot ; .i2)r'ih"an ta2l)t6diam2il < ta2l)t ")mudian ditim2an ; T)ntu"an 2424t rata;rata ")mudian ditim2an
*)r'atu6hitun
d)/ia'i
dan
diam2il
3
2)rat
ta2l)t
'atu; yan
2)rd)/ia'i t)rtini Syarat= -
Ci"a ditim2an 'atu;*)r'atu6tida" 24l)h l)2ih dari ta2l)t
m)nyim*an l)2ih 2)'ar dari "4l4m A - Tida" 24l)h 'atu ta2l)t *un l)2ih dari "4l4m + *.*.:.1 8at# Ha!#r ; .ima'u""an - ta2l)t *ada ma'in;ma'in
ta2un
di
")ran7an6lalu l)ta""an - ta2l)t di ata' !a"ram *)nuntun6 dan ;
di7alan"an alat .i!)lu*"an *ada air d)nan 'uhu 30<>8l)2ih "uran 1 <> d)nan tini air tida" 24l)h "uran dari 15 !m6 ')hina ta2un da*at
;
dinai" turun"an ')!ara t)ratur 3< "ali *)rm)nit Pada ")dudu"an t)rtini62aian 2a$ah ")ran7an ma'ih 2)rada *ada *)rmu"aan air dan *ada ")dudu"an t)r)ndah 2aian ata'
;
")ran7an 2)rada di dalam air Ta2l)t dinyata"an han!ur 7i"a tida" ada lai ta2l)t yan
;
t)rtinal *ada "a$at "a'a .i!atat $a"tu ')tia* ta2l)t han!ur Syarat= -
#)!uali dinyata"an lain dalam
m4n4ra $a"tu
yan
di2utuh"an untu" m)nhan!ur"an - ta2l)t 2ia'a tida" 24l)h l)2ih dari 15 m)nit dan 2)r'alut tida" 24l)h l)2ih dari -< -
m)nit +ila tida" han!ur ulani d)nan 1 ta2l)t6 'yarat di*)nuhi
7i"a dari 1% ta2l)t tida" l)2ih dari ta2l)t yan tida" han!ur *.*.:.2 U$& Keera,a! Ta)let ; .ima'u""an ta2l)t ") dalam alat 8ardn)'' t)'t)r ; .iatur diam)t)r ta2l)t yan a"an diuna"an d)nan m)n)"an t4m24l n)$ 'iz)
1-
;
.it)"an t4m24l T)'t untu" m)n)tahui nilai ")")ra'an dari ta2l)t Syarat= #)")ra'an ta2l)t (;% "
*.*.:.* U$& Fr&a)&l&ta, ; +)r'ih"an < ta2l)t dari d)2u dan ditim2an yan m)ru*a"an ;
2)rat a$al6 mi'al"an A r Ta2l)t dima'u""an ") dalam alat d)nan *utaran 1<< "ali
;
')lama ( m)nit .i")luar"an < ta2l)t tadi6di2)r'ih"an dari d)2u dan ditim2an 2)rat a"hirnya6 mi'al + r Syarat= #)hilanan 2)rat tida" 24l)h l)2ih dari <6%
*.*.:.9 U$& Ke,era"ama! U#ra! ; .i'ia*"an 3 ta2l)t >a;La"tat ; .iu"ur t)2al dan diam)t)r ta2l)t d)nan 7an"a '4r4n ; .iulani ')2anya" 3 "ali 1
Syarat= .iam)t)r tida" "uran dari 1 l)2ih dari 3 "ali t)2al ta2l)t
10
3
t)2al ta2l)t dan tida"
*.9. Flo=,'eet *.9.1 Pem)#ata! M#&la"o Am&l#m 10>
Amilum Manihot ;ditim2an <605 ram amilum manih4t ;dima'u""an a,uad)'t ") dalam )la' u"ur ')2anya" -605 ml ;dima'u""an a,uad)'t ") dalam 2)")r )la' yan t)lah 2)ri'i amilum manih4t ;di*ana'"an hina ")ntal dan tran'*aran 'am2il diadu"
Hasil mucilago amyli sebanyak …? g *.9.2 Pem)#ata! Ta)let
Laktosa
Amilum
-ditimbang 22" g
-ditimbang 0!2" g - dimasukkan ke dalam lumpang - digerus hingga homogen - dimasukkan mucilago amylum 10% sedikit demi sedikit sambil diaduk sampai diperoleh massa yang kompak
- diayak massa dengan ayakan mesh nomor 12 'erat (ranulat 'asah ) …? g -dikeringkan di lemari pengering pada suhu #0-!0 0$ selama 2# am -diayak dengan mesh no 1#& 'erat (ranulat *ering …&? g - ditambahkan bahan pengembang luar dan bahan pelicin& - dihomogenkan Massa (ranul
1%
*.9.* U$& Preorm#la,& 3(31 Sudut diam
(ranul dialir"an ranul ") dalam !4r4n alir yan ditutu* 2aian 2a$ahnya di2u"a dan ranul di2iar"an m)nalir dihitun 'udut diamnya
+ , …?o 3(3
&a"tu alir
(ranul dima'u""an ") dalam !4r4n alir dialir"an hina ')luruh ranul m)nalir dit)ntu"an $a"tu alir mulai dari ranul m)nalir'am*ai ')luruh ranul m)nalir ")luar
t alir , …&? detik
3(33
Ind)"' ta*
(ranul dima'u""an ") dalam )la' u"ur")mudian di ta**in ')2anya" < "ali dit)ntu"an *)nurunan /4lum) diulani ta**in ')2anya" 3 "ali
, …? %
19
<
*.9.9 Pe!etaa! Ta)let
Massa tablet di'ia*"an m)'in *)n!)ta" ta2l)t 'inl) *un!h di*a'an *un!h 2a$ah d)nan diam)t)r ')'uai ta2l)t yan a"an di!)ta" dima'u""an ma''a ta2l)t ") dalam h4**)r di!)ta" 1 2uah ta2l)t6 di!)" 2)ratnya ditim2an ta2l)t a*a"ah 'udah ')'uai d)nan 2)rat yan diinin"an di!)ta" 1< ta2l)t lai di u7i ")m2ali 2)rat ')rta ")")ra'annya di!atat 7umlah ta2l)t yan
A.uades panas t)r!)ta" /ablet yang tercetak , &&? tablet
*.9.: Pe!al#ta! Ta)let
dima'u""an ") dalam lum*an dita2ur"an PM> dan tunuhina m)n)m2an 815 m)nit di)ru' hina tida" ada yan m)num*al dit)t)'i *r4*il)n li"4l lalu di)ru' ditam2ah"a al"4h4l dan *)$arna lalu di)ru' h4m4)n dima'u""an ")dalam alat ')m*r4t dil)ta""an ta2l)t ") dalam alat
1
di7alan"an alat 'am2il di')m*r4t"an 2ahan *)nyalut dan dialir "an udara *ana' dari !air dryer /ablet tersaluut
*.9.< U$& E;al#a,& Ta)let 3(-1 #)')raaman +424t
/ablet di2)r'ih"an ta2l)t diam2il < ta2l)t ditim2an dit)ntu"an 2424t rata;rata ditim2an 'atu *)r'atu dihitun d)/ia'i diam2il 2)rat ta2l)t yan 2)rd)/ia'i tini
A1,&&? % A2,…?% A,…? % 3(-
&a"tu an!ur
! /ablet dima'u""an ")dalam ta2un di ")ran7an dil)ta""an - ta2l)t diata' !a"ram *)nuntun di7alan"an alat di!)lu*"an *ada air d)nan 0
30
'uhu tida" 24l)h
> d)nan tini air "uran dari 15 !m
di!atat $a"tu ')tia* ta2l)t
&& menit && detik han!ur
3(-3
U7i #)")ra'an
/ablet dima'u""an diantara an/il dan *un!h di7)*it d)nan !ara m)mutar ')"ru* 'am*ai lam*u 't4* m)nyala dit)"an t4m24l 'am*ai ta2l)t r)ta" atau *)!ah di!atat an"a yan ditun7u""an *ada alat di")m2ali"an 7arum ")an"a n4l dan alat di2)r'ih"an
*ekerasan, &&? kg 3(-(
Fria2ilita'
riabilitas di2)r'ih"an < ta2l)t lalu ditim2an dima'u""an ") dalam alat :ria2ilat4r diatur
2anya"nya
*utaran
81<<
dan
dura'inya 8( m)nit di7alan"an alat di")luar"an ta2l)t dari alat lalu di2)r'ih"an ditim2an ")m2ali ta2l)t dihitun ")hilanan 2)rat8 *ehilangan berat &&?%
3
A − B B
1<<
3(-5
U7i #)')raaman U"uran
/ablet di'ia*"an 3 ta2l)t diu"ur t)2al dan diam)t)r ta2l)t d)nan 7an"a '4r4n diulani ')2anya" 3 "ali
diameter, …&? mm tebal, …? mm
(
BAB VI PENUTUP 9.1 Ke,&m+#la! P)nyalutan dila"u"an d)nan !ara m)nulir"an ta2l)t;ta2l)t di dalam *an!i 'am2il dila"u"an *)nam2ahan larutan *)nyalut d)nan
*)ny)m*r4tan
dan
dialir"an
udara
*ana'
aar
m)m*)r!)*at *)nua*an *)larut +ahan;2ahan *)nyalutan yaitu PM>6 *r4*il)nli"4l6 *)$arna6 a,uad)' *ana'6 al"4h4l
5
DAFTAR PUSTAKA Ani):6 M 8<<3 Ilmu "eracik #bat Y4ya"arta = @ad7ah Mada Uni/)r'ity Pr)'' alaman 1<;1( An')l6 > 8<<5 $engantar Bentuk Sediaan %armasi Ca"arta= UI Pr)'' alaman ((;-5 .it7)n POM 81909 %armakope Indonesia Edi'i #)tia Ca"arta = .)*art)m)n #)')hatan RI alaman 936 33%6 591 C4n)'6 . 8<<% $!armaceutics &osage %orm and &esign L4nd4n = Pharma!)uti!al Pr)'' alaman <;9 Li)2)rman6 A 8199< Pharma!)uti!al .4'a) F4rm' Ta2l)t' N)$ Y4r"= Mar!)ll .)"")r In! alaman 31% Syam'uni6 A 8<<5 Ilmu 'esep Ca"arta= P)n)r2it +u"u #)d4"t)ran E@> alaman 1-5;109
-