socjalna psihologija - skripta

SOCIJALNA PSIHOLOGIJA – ISPITNA PITANJA I ODGOVORI 1.Socijalna psihologija – pojam i značenje Socijalna psihologija je društvena disciplina koja proučava kako ljudi misle jedni o drugima, utiču jedni na druge i u kakvim kakvim su međusobn međusobnim im odnosima odnosima.. Socijaln Socijalnaa psiholog psihologija ija proučava proučava ljud ljudee i njihovo njihovo ponašanje ponašanje u međuzavis međuzavisnost nostii s njihovom okolinom, sve oblike međuljudskih odnosa, te ponašanje gupe kao cjeline.Po svom etimološkom značenju, to je nauka o duši ("logos" – nauka, "psiha" – na grčkom znači duša, duh...), o duševnom životu, o psihi ili psihičkom životu. Psihologija ima svoj određeni teorijski i praktični značaj. Teorijski, psihologija daje spoznaje koje će ljudima olakšati da shvate niz pojmova iz filozofije, logike, antropologije itd. Sa posebnog aspekta, objašnjava ljudska opažanja, reakcije, i ponašanje koje se manifestuje u bilo kojem istorijskim i kulturološkim zbivanjem: u savremenim socijalnim tokovima i promjenama i u različitim oblastima ljudskog stvaralaštva, različitim oblicima, nivoima i dimenzijama ljudskih konstruktivnih konstruktivnih aktivnosti i njegovih destrukcija i poremećenog reagovanja i ponašanja. 2.Teme razvojne psihopatologije - Socijalni svijet - Socijalizacija i internalizacija - Agensi i izvori socijalizacije - Socijalizacija i internalizacija skripta reagovanja, ponašanja i stila življenja - Efekti socijalizacije i internalizacije na psihičke funkcije f unkcije - Socijalni faktoriemocionaln faktoriemocionalnog og doživljavanja, reagovanja i ponašanja - Efekti socijalizacije i internalizacije na složena svojstva ličnosti - Socijalizacija i motivizacija - Socijalni stavovi - Predrasude - Grupni procesi - Promjene ponašanja - Grupna dinamika - Struktura grupe, uloge u grupi, značaj i stilovi rukovođenja - Nivoi komunikacija u socijalnoj grupi - Međusobna privlačnost - Prosocijalno ponašanje - Socijalna psihologija i zdravlje - Procesi, potrebe i mogućnosti adaptacije u socijalnoj grupi - Adaptivno i maladaptivno doživljavanje, regovanje i ponašanje - Psihosocijalno Psihosocijalno i profesionalno slabljenje i sagorijevanje - Procjena psihosocijalnog statusa ličnosti u grupi 3.Značaj i razvoj socijalne psihologije Istorijski korijeni psihologije potiču i iz prirodnih nauka. Filozofski pravci značajni za razvoj psihologije su: 1) racionalizam (ističe se razum u traženju istine) 2) empirizam (čovjek kada razmišlja mora imati prostor). Objašnjav Objašnjavaa ljud ljudska ska opažanja, opažanja, doživljavanj doživljavanja, a, reakcije reakcije i ponašanja ponašanja koja se manifestu manifestuju ju u bilo kojem istorijsk istorijskim im i kulturološkim zbivanjima. Riječ "psihologija" nastala je znatno kasnije, a prvi je upotrijebio pjesnik i filozof Marko Marulić, oko 1517. godine. Među racionalistima, najveći uticaj su imali filozofi Rene Dekart (1596 – 1650) i Baruh Spinoza (1632 – 1677). Filozofima empirijske empirijske orijentacije za razvoj psihologije poseban značaj je imao Džon Lok (1632 – 1704).

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.











Ž.Ž.Ruso pridaje izrazit značaj emocionalnom emocionalnom razvoja djeteta, indivdualnim razlikama razlikama u psihofizičkim osobinama i njegov aktivan odnos prema okolini... Poseban uticaj Džon Lok je imao na osnivača psihologije kao samostalne samostalne nauke, psihologa Viljema Vunta. Vunta. Filozofi Veber (E. N. Weber) i Fehner (G. Fechner) ispituju draži i osjete i njihovu povezanost. Veliki broj i drugih istraživača – Helmholc (N. Helmholtz), Sečenov, Galton (F. Galton) i drugi - sredinom XIX vijeka pristupaju sistematskom i eksperimentalnom istraživanju psiholoških problema. Posebna je zasluga Viljema Vunta (Wilhelm Wundt, 1832 – 1920.) za razvoj psihologije. Za početa uzima se poj pojava ava knj knjige ige Vil Viljem jemaa Vunta Vunta "Princ "Principi ipi fiziol fiziološk oškee početakk formir formiranj anjaa psihol psihologi ogije je kao nauke nauke uzima psihologije". U Njemačkoj su, pored Vunta, velike zasluge za razvoj psihologije imali Ebinghaus (H. Ebbinghaus), Štern (C. Stern), Verthajmer (M. Wertheimer) i drugi. U Velikoj Britaniji ističu se svojim doprinosom razvoju psihologije Spirman (C. Spearman), Eveling (F. Aveling), Bartlet (F. C. Bartlett), Vernon (P. E. Vernon), Ajzenk (H. J. Eysenck) i drugi. U Francuskoj je za razvoj psihologije naročito zaslužan Bine (A. Binet), Ribo (T. Ribot), Žane i Dima, a u novije doba Valon (H. Wallon) i Pjeron (H. Pieron). U Švajcarskoj je zaslužan Klapared (E. Claparede) i Pjaže (Y. Pioget). U Rusiji su za razvoj psihologije bila vrlo značajna istraživanja Sečenova, koja su produžili i razvili Pavlov, Behtjerev, Vigotski, Leontjev, Lurija, Tjeplov i mnogobrojni drugi sovjetski psiholozi. Od kraja XIX vijeka značajno se razvija psihologija i u SAD, gdje danas postoji najveći broj psiholoških instituta i brojni osnivači američke psihologije: Džems (W. James), Katel (R. Cotell), Tičener (E. B. Titchener), Torndajk (E. L. Thorndike), Vudvort (R. S. Woodworth), Hal (C. S. Hall), Tolman (E. C. Tolman), Terston (L. L. Thurstone), Skiner B. F. Skinner), Skinner), Levin Levin (K. Lewin), Olport (G. W. Allport) Allport) i drugi istraživači istraživači koji su doprinij doprinijeli eli razvoju psihologije. psihologije. (Milić A., 2007.). U Zagrebu psihološku katedru je osnovao profesor Ramiro Bujas, a u Beogradu profesor Borislav Stevanović. Za razvoj psihologije u Sloveniji zaslužan je profesor Mihailo Rostohar.

4.Pristupi u proučavanju socijalne psihologije - Racionalizam (ističe se razu u traženju istine) - Empirizam (stavovi zasnovani na činjenicama i iskustvima) 5.Potrebe i zahtjevi proučavanja socijalne psihologije Pred čovjekom se u toku života, pojavljuju i postavljaju posebni zadaci i zahtjevi.Čovjek se stalno prilagođava novim uslovima života i rada i funkcionisanja koji uslovljavaju stalno učenje i prilagođavanje, psiho - fizičke napore, a često i zamor i slabljenje.U složenim životnim uslovima neophodni su efikasni postupci, iako su moguće česte greške sa ishodom neuspjeha, gubitka ili katastrofe.Učenje i mijenjanje traje cijelog života 6.Teorijski i prakični značaj socijalne psihologije Teorijski zadatak : psihologija je da omogući upoznavanje oblika, nivoa, karakteristika i zakonitosti psihočkog života. Cilj teorijskog istraživanja u psihologiji je upoznavanje i razumjevanje dijela stvarnosti tj psihološke stvarnosti. Psihologija treba da odgovori na tri bitna pitanja: “Šta?” psihologija treba da omogući čovjeku da što bolje uoči, objasni i opiše psihičke pojave “Kako?” se odvijaju psihički procesi i kako se formiraju psihičke osobine, da upozna složenu etiologiju • •











7.Predmet izučavanja socijalne psihologije Svi oni psihički procesi koji se odvijaju u nama, kao što su mišljenje, motivacija, maštarenje, emocije. Postoji najuža veza između ponašanja i psihičkih procesa i mi čovjeka možemo do kraja shvatiti samo ako vodimo računa o oba aspekta aktivnosti. Psihički procesi i funkcije: funkcije : Kognitivni (opažanje, pamćenje, mišljenje..) Afektivni (emocije..) Konativni (motivacioni..) Fiziološk Fiziološkee osnove osnove psihološk psihološkog og života života (Nervni, (Nervni, endokrini endokrini,, imunološ imunološki, ki, kardiovas kardiovaskula kularni, rni, vezivni vezivni i prehrambe prehrambeni ni mehanizmi – holistički pristup) Aktivnosti i ponašanja (Konstruktivni, destruktivni, destruktivni, efikasni, neefikasni, kreativni..) Socijalni status ličnosti (status ličnosti (status u socijalnoj sredini i socijalnim situacijama) situacijama) • • •

8.Ciljevi izučavanja socijalne psihologije Uočiti psihološke fenomene u socijalnom kontekstu, razumijeti – upoznati etiologiju (faktore, agense, paterne) psihološk psiholoških ih fenomena, fenomena, identifik identifikovat ovatii refleksije refleksije (pozitivn (pozitivne, e, negativne) negativne) socijalni socijalnihh fenomena fenomena u oblasti oblasti poslovne poslovne ekonomnije i prave, intervenisati.. 9.Metode i tehnike u socijalnoj psihologiji Metoda je način ili postupak pomoću kojeg se u psihologiji dolazi do potrebnih i ciljanih saznanja o predmetu istraživanja, proučavanja i njegove primjene, da se: uoče oblici tih fenomena, da se shvati i razumije njihova etiologija (uzročnost), da se rasvijetle njihove refleksije – pozitivni i negativni učinci i posljedice, da se predvidi njihov daljnji razvoj i ishod i da se usmjere potrebne individualne i/ili i/ili društvene intervencije na njih u cilju razvoja, prevencije i/ili i/ili suzbijanja. Metode Metode socijalne socijalne psihologi psihologije je su: opservaci opservacija ja socijalnih socijalnih situacija situacija - odgojno-o odgojno-obrazov brazovnih, nih, radnih, radnih, sportskih sportskih kulturoloških, poslovnih, pravnih itd, opservacija ljudi u socijalnim situacijama i socijalnom kontekstu; razgovor sa ljudima ljud ima - akterima akterima u životnim životnim situacij situacijama ama i životnim životnim procesi procesima; ma; intervju,u intervju,usmen smenoo izlaganje, izlaganje, objašnja objašnjavanj vanje, e, poučavanj poučavanje, e, uvjeravan uvjeravanje; je; demonstriranj demonstriranje; e; analize analize pojedinih pojedinih situacija situacija i slučajeva slučajeva;; analiza analiza produkata produkata djelatnosti djelatnosti i ponašanja ponašanja;; stimulat stimulativne ivne mjere; praćenje lica u različiti različitim m socijalni socijalnim m - životnim životnim okolnost okolnostima; ima; fotografsko, fotografsko, video i elektronsko snimanje snimanje i praćenje; anketiranje; psihotestiranje – psihometrija psihometrija psihomotoričkih sposobnosti sposobnosti i senzornih sposobnosti i procjena ličnosti ; testiranja - mjerenje znanja; statistička obrada podataka; evidentiranje i informaciona obrada; obrada; eksploatacij eksploatacijaa i „skladišt „skladištenje enje““ informacionih informacionih psihopedag psihopedagoških oških materija materijala; la; eksperime eksperiment nt – projektov projektovanje, anje, proučavanje i evoluacija pojava i fenomena života – funkcija, procesa, reagovanja u svim životnim situacijama; proučavanje i ažuriranje dokumentacije psihološke obrade. 10.Instrumenti socijalne psihologije Osnovni instrumenti i sredstva su: prilagođeni protokoli, zapisnici, službene zabilješke, foto i video zapisi, anketni upitnici (ankete), testovi, reakciometri, rekviziti,statistički podaci (liste postignuća, i epidemologije...) različitih i psiholoških fenomena u oblasti ljudskog života i rada. 11.Elementi naučnog istraživanja socijalno psiholoških fenomena (projekat istraživanja) Projekat socio – psiholoških istraživanja je pisani dokument u kome su razrađene osnovne faze budućeg istraživanja.











Socijalni svijet je cjelokupno socijalno naslijeđe. Socijalni svijet uočava, opaža, doživljava ... čovjek uči u socijalnom svijetu, uči školski organizovano, ali najčešće neorganizovano. Život čovjeka svih uzrasta, polova, psihosocijalnih statusa u stalnoj je dinamici - komunikaciji i transakciji sa drugim ljudima. Na tome se zasniva: opstanak, nivo razvoja, nivo zdravlja, sposobnosti, aktivitet, produktivnost, produktivnost, stil življenja, nivo civilizacije, prosperiteta društvene zajednice.

13.Uticaj socijalne stvarnosti sa okolinom U samom središtu socijalne psihologije psihologije je fenomen, pojava socijalnih uticaja na nas utiču drugi ljudi, kada jedna osoba namjerno pokušava promjeniti ponašanje druge osobe. Socijalni uticaj se ne ogleda samo u ponašanju – on uključuje i naše misli, osjećanja. Socijalni uticaj se iskazuje na još mnogo načina: često na nas djeluje prisutnost drugih ljudi, kada ljudi nisu psihički prisutni često smo pod njihovim uticajem. Mnogo je važnije kako ljudi shvataju i tumače socijalni svijet. 14.Pojam i značaj socijalnog naslijeđa Čovjek utiče na sve druge faktore i okolnosti stvarajući socijalno naslijeđe. Čovjek ne može ni zamisliti šta bi bilo da nema socijalnog naslijeđa. 15.Psihodinamika življenja u savremenim uslovima Život čovjeka svih uzrasta, polova, psihosocijalnog statusa je u stalnoj dinamici, komunikaciji i transakciji sa drugim ljudima. Zavisno od životnih prostora sa specifičnim psihosocijalnim psihosocijalnim obilježjima, na relaciji potreba, zahtjeva davanja i zadovoljavanja pojedinaca. Na tome se zasniva: opstanak, nivo razvoja, nivo aktiviteta, produktivnosti.. 16.Socijalizacija, internalizacija i eksternalizacija – pojam i značaj Socijalizacija predstavlja osposobljavanje jedinke, osobe za društveni život, a u širem značenju predstavlja razvoj i formiranje ličnosti. Internalizacija je pounutrenje, psiholosocijalni proces opažanja, doživljavanja, prihvatanja različitih uticaja socijalnog svijeta sa okolinom. To je istovremeni proces kada se nešto nauči a ne prihvata se. Suprotna je procesu socijalizacije. Eksternalizacija: Eksternalizacija: poispoljenje - ličnost ostaje, a isključimo motive. 17.Procesi socijalizacije i internalizacije (uspostavljanje veze ponavljanjem po principima asocijacije (npr. Prve riječi, ljubav) - klasično uslovljavanje (uspostavljanje - instrumenti uslovljavanja uslovljavanja (potkrepljivanje, uči se zadovoljiti neke potrebe, cilj) - opservaciono uslovljavanje (posmatranje tuđeg ponašanja) - učenje po modelu - poučavanje pokazivanje putem psihičkih mehanizama, intuicijom i identifikacijom - učenje uloga - učenje uviđanjem - Internalizacija – suprotno 18.Agensi (izvori, paterni..) socijalizacije Čovjek, opšta težnja, sva težnja društva, poremećeno ponašanje,porodica, škola, vršnjaci, socijalne grupe odraslih, sredstva masovnih komunikacija, civilizacija, kultura, mentalitet.











20.Uticaj škole na socijalizaciju (funkcionalna, disfunkcionalna) Funkcionalna: Funkcionalna : prih prihva vata tanj nje, e, upoz upozna nava vanj nje, e, uvaž uvažav avan anje je,, pomo pomoć, ć, komu komuni nika kaci cija ja,, povj povjere erenj nje, e, mo moti tivi visa sano nost st,, dobronamjernost, dobronamjernost, radost i ugoda, kreativnost, radne navike, istrajnost, stabilnost. (pozitivne refleksije) Disfunkcionalna: Disfunkcionalna: distancira distanciranje, nje, službenost službenost,, nepovjere nepovjerenj, nj, netrpeljiv netrpeljivost ost,, zlonamjer zlonamjernost nost,, neugoda, neugoda, omalovaža omalovažavanje vanje,, dosađivanje, izbjegavanje časova, povrede, agresije, pretnje. (negativne refleksije). 21.Socijalni rad i drugi partneri u procesu socijalizacije, internalizacije i eksternalizacije Socijalizacija u užem smislu je osposobljavanje jedinke za drustveni zivot. Internalizacija je psihosocijalni proces opažanja , dozivljavanja, prihvatanja različitih različitih uticaja socijalnog svijeta svijeta sa okolinom. Eksternalizacija je psihosocijalni process izmjestanja, odvajanja iz ličnosti nepoželjnih, destruktivnih.. destruktivnih.. energija, nagona i tendencija koje opterećuju tu ličnost. Uslovi socijalizacije su opažanje, doživljavanje, proces diskriminacije, process generalizacije, proces internalizacije, process potkrepljivanja potkrepljivanja - stimulacije (vrednovanja, (vrednovanja, nagrađivanja, kažnjavanja) kažnjavanja) Socijalizacija u užem smislu je osposobljavanje jedinke za društveni život a u širem smislu predstavlja razvoj i formiranje ličnosti. Socijalizacija se ostvaruje svim modalitetima, metodama, nivoima socijalnog učenja. 22.Uticaj sredstava masovnih masovnih komunikacija na socijalizaciju (funkcionalna, (funkcionalna, disfunkcionalna) Sredstva masovnog komuniciranja je zajednički naziv za različite medije(tv, radio, novine,internet,itd). U savremenom društvu i masovnoj kulturi sredstva masovnog komuniciranja u svakom razvijenom društvu predstavljaju važan agens socijalizacije čiji je uticaj veliki posebno kod mladih. Informacije mogu biti funkcionalne biti funkcionalne (u korist čovjeka) i disfunkcionalne (protiv čovjeka, npr.ugrožavanje privatnosti) 23.Civilizacija, kultura i mentalitet – pojam, značaj i uticaj na razvoj ličnosti Civilizacija danas znači - ukupnost svih misaonih i umjetničkih shvatanja i uvjerenja, znanja, vještina, običaja i etičkih normi u ljudskim komunikacijama i transakcijama. Kultura je ukupnost materijalnih, duhovnih duhovnih i etičkih vrijednosti vrijednosti koje je čovjek stvorio stvorio u svom društvenom-istorijskom društvenom-istorijskom naslijeđu u kojem učestvuju u organiziranju života sa drugim ljudima ljudima sa kojima komunicira o vrši razmjenu duhovnih i materijalnih dobara. Mentalitet podrazumijeva skup kolektivnih osobina i sklonosti jednog naroda, stanovništva na određenom prostoru, etničkih i vjerskih zajednica i drugih kolektiviteta, to je odnos prema sebi, drugima i radu. Civili, kultura i mentalitet su značajni faktori socijalizacije ličnosti. 24.Uticaj socijalizacije i internalizacije na doživljavanja, reagovanja, ponašanje i stil življenja Brojni agensi (izvori) utiču na na zdravo ili nezdravo odrastanje ličnosti ličnosti i njeno formiranje od začeća kroz djetinjstvo, mladost, zrelo doba, do kraja zivota. Faktori socijalizacije socijalizacije i internalizacije internalizacije utiču na formiranje formiranje strukture ličnosti ličnosti što je primarni primarni faktor svih doživljavanja, doživljavanja, reagovanja, aktivnosti i ponašanja. Interalizacije utiču na formiranje strukture ličnosti u najširem smislu. Struktura ličnosti je primarni faktor svih doživljavanja, reagovanja, aktivnosti i ponašanja. Struktura je visoko











-

Klasično uslovljavanje, uspostavljanje veze ponavljanje po principima asocijacije (npr uslovni refleksi, prve riječi, ljubav). Elementi uslovljavanja uslovljavanja (potkrepljivanje – uči se zadovoljiti neka potreba i cilj). Opservaciono uslovljavanje (posmatranje tuđeg ponašanja). Učenje po modelu – poučavanje, pokazivanje (oponašanje drugih). Učenje uloga Učenje uviđanjem.

26.Kako spoznajemo sebe i druge Kada se zaista usmjerimo na sebe uspoređujemo svoje trenutno ponašanje sa unutrašnjim standardima standardima i vrijednostima. vrijednostima. Kada uočimo razlike pokušavamo ih smanjiti usklađivanjem svog ponašanja. Spoznajemo sami sebe i učimo dok smo živi. Upoznavajući sebe upoznajemo i druge. Bitno je upoznati samog sebe. Jedan vid informacija kojima se ljudi koriste da bi spoznali sebe i druge je verbalno, neverbalno i emocionalno izražavanje i ponašanje. 27.Afektivni procesi – značaj emocija na zdravo i/ili nezdravo odrastanje Afektivni procesi su procesi u kojima učestvuju emocije, tj. osjećanja. Emocije su psihički procesi koji odražavaju odnos čovjeka prema objektivnoj stvarnosti. Zdravo odrastanje uslovljavaju osjećaji ugode i opuštenosti, a nezdravo osjećaji neugode i napetosti. 28.Faktori socijalnog i emocionalnog doživljavanja, reagovanja i ponašanja Emocionalni doživljaj koji uslovljava da čovjek u nekoj situaciji može da osjeti strah, slobodu, ljutnju, radost, tugu, ljubav, prezir.. Emocionalno reagovanje uslovljav uslovljavaa ponašanje ponašanje tj. reagovanje reagovanje koje može biti verbalno verbalno,, fizičko, fizičko, psihomoto psihomotorno, rno, neverbalno.. Fiziološke promjene u tijelu kao posljedice fizioloških reakcija koje se manifestuju kao premor, bljedilo, crvenilo, blokada.. 29.Emocije kao izvor aktivnosti i ponašanja – Glazerova šema DJELOVANJE ↔ MIŠLJENJE ( PONAŠANJE) ↕ ↕ EMOCIJE (OS (OSJEĆA EĆANJE) JE) ↔ FIZI FIZIO OLOŠ LOŠKE REA REAKCIJE CIJE

Glazerova šema ukazuje da ljudske aktivnosti i ponašanja potiču iz osjećanja, preko fizioloških (neurološke, fiziološke, imunološke) procesa i motoričkih reakcija, pa tek onda preko kogn kognit itiv ivnnih tj. misao isaono nohh proc proces esa. a.

30.Osnovna svojstva i tipovi emocija Osnovne emocije – baza za sve ostale. Neki psiholozi smatraju da postoje samo dvije vrste osnovnih emocija: 1. Strah 2. Ljutnj Ljutnjaa (drug (drugii dodaj dodajuu još još i ljub ljubav) av) - a treći spominju i radost – tuga. Emocija prema jačini i trajanju.













Može biti: Direktna (izbjegavanje situacije i osiguravanje uslova za emocionalno rasterećenje) Indirektna : autogeni autogeni trening, trening, suočavanj suočavanjee (sopstve (sopstveno no priznanje priznanje straha straha radi izbjegava izbjegavanja nja dvostruko dvostrukogg straha), povećanje spremnosti (akumulacija snage – fizičke i psihičke) Posebne tehnike kontrole emocija su: reinterpretacija situacija, analiza elemenata, racionalni putevi, verbalizacija, smanjenjem napetosti lakše se nađe izbor,podjela sa drugima, angažovanje aktivnošću, uklanjanje briga, fizička relaksacija... • •

32.Uslovi procjene i poznavanja emocionalnog stanja Poznavanje vrijednosti strukture (etičnost) Poznavanje kognitivne (spoznajne) strukture Poznavanje konativne strukture Poznavanje fiziološke aktivnosti • • • •

33.Struktura (složena svojstva) ličnosti Čovjekova ličnost nerazdvojno je povezana sa njegovom aktivnošću. Afirmira se kroz aktivnost i ono se kroz aktivnosti mijenja. - Fizički izgled – upadljiv, normalan (neupadljiv) - Sposobnost: Sposobnost: fizičke psihomotorne, intelektualne (prosječne, iznad i ispod prosječne) - Temperament - Karakter - Odnos prema radu - Vrijednost - Aktivnost. 34.Efekti socijalizacije i internalizacije na složena svojstva ličnosti Efekti socijalizacije na složena svojstva ličnosti se ispoljavaju kroz interakciju i saradnju (korespodenciju) strukture ličnosti ličnosti i agensa agensa socijaliz socijalizacije acije (nevladin (nevladinee organizacij organizacije, e, forum roditelja roditelja,forum ,forum mladih, porodica, porodica, škola, škola, vjerske vjerske institucije, socijalni rad, policija, pravosuđe, zdravstvene institucije..) 35.Motivacija – pojam, značaj, izvori i kanalisanje Motivacija i motivi su primarni regulatori svih modaliteta, nivoa i učestalosti aktivnosti i ponašanja – konstruktivnih i/ili destruktivnih. destruktivnih. Izvori motiva su potrebe koje znače nedostatak nečeg materijalnog, nematerijalnog, nematerijalnog, energetskog i/ili duhovnog. 36.Sposobnost ličnosti – pojam, značaj, područja(vrste) – formiranje i razvoj pod uticajem socijalnog svijeta Sposobnosti ličnosti: sposobnost, temperament, karakter, navike, interesi. Stavovi su relativno trajne predispozicije











ponasanja i aktivnosti na osnovu cega se u okviru i u cilju egzistencije prilagodjava efikasnim i/ili neefikasnim reakcijama, ponasanjima i aktivnostima. aktivnostima. Tipovi emocionalnog reagovanja su: Kolerik – Kolerik – brzo i jako reaguje, pesimista je, ispoljava reakcije prema drugima Sangvinik – brzo i slabo reaguje, optimista je, ispoljava reakcije prema drugima Melanholik – Melanholik – sporo i jako reaguje, manje ispoljava reakcije prema drugima Flegmatik – Flegmatik – sporo i slabo reaguje, optimista, slabije ispoljava reakcije prema drugima • • • •

39.Interesi – pojam, značaj i razvoj pod uticajem socijalnog svijeta Interes je psihičko svojstvo (osobina) ličnosti. Na osnovu interesa dolazimo do spoznaje o okolini i postajemo svijesni prisustva predmeta i ljudi, njihovih osobina, ponašanja i aktivnosti na osnovu čega se u okviru i u cilju egzistencije prilagođava efikasnim i/ili neefikasnim reakcijama, ponašanjima i aktivnostima. 40.Shvatanja i stavovi – pojam, značaj i razvoj pod uticaj socijalnog svijeta Stav je vrednovanje ljudi, objekata ili ideja. Stav je tendencija negativnog ili pozitivnog reagovanja prema ljudima, pojavama, zbivanjima, socijalnom svijetu, vrijednostima. Stavovi se sastoje od tri dijela : emotivnog (koji emotivnog (koji čine emocionalne reakcije prema objektu stava), spoznajnog (koji spoznajnog (koji čine misli i vjerovanja o objektu stav) i ponašajnog ( koji čine postupci ili vidljivo ponašanje prema objektu stava). 41.Djelovanja stavova na misli i osjećanja Stavovi znacajno djeluju na misli, misli, osjecanja i ponasanja. Narušena psihosocijalna psihosocijalna stabilnost stvara potrebu koja se u našoj svijesti odražava kao osjećaj. Osjećaj izaziva jednu ili više želje što dovodi do borbe motiva. 42.Socijalni stavovi – pojam, osobine i vrste Stav je tendencija pozitivnog ili negativnog reagovanja prema ljudima, pojavama, zbivanjima, socijalnom svijetu, vrijednostima. vrijednostima. Stavovi se sastoje od tri dijela: emotivnog (emocionalne emotivnog (emocionalne reakcije prema objektu stava), spoznajnog (čine ga misli i vjerovanja o objektu stav) i ponašajnog i ponašajnog (čine (čine ga postupci ili vidljivo ponašanje prema objektu stava). Emocionalni stav – zasniva se više na emocijama i vrijednostima nego na objektivnoj analizi. Stav zasnovan na ponašanju proizašao je iz opažanja vlastitog ponašanja prema objektu stava. 43.Struktura, formiranje i mijenjanje socijalnih stavova Promjena stava često je reakcija na socijalni uticaj. Naši stavovi mogu biti pod uticajem toga što drugi čine ili govore. Za promjenu stava tražimo vanjsko i unutrašnje opravdanje. Uvjeravajuće poruke takođe utiču na promjenu stava. Svi stavovi imaju emocionalnu, spoznajnu i ponašajnu komponentu. Stav možemo promjeniti i na osnovu uvjerenja.











46.Sociogram Sociogram je osnovna tehinka Morenove sociometrije. sociometrije. To je graficki oblik predstavljanja clanova male grupe s obzirom na njihova medjusobna misljenja. Sociogram omogucava ocigledan i brz uvid u status svakog clana grupe. U osnovi su tri vrste pitanja na koja treba odgovoriti: - Pitanja pozitivnog izbora - Pitanja negativnog izbora - Pitanja sa procjene socijalnog statusa 47.Fizička svojstva ličnosti – pojam, značaj i razvoj pod uticajem socijalnog svijeta Ličnost je skup različitih osobina nastalih pod uticajem brojnih faktora njenog razvoja koje su različito struktuirane kod svake osobe što joj daje obilježje individualnosti. 48.Faktori razvoja složenih svojstava ličnosti Neophodno poznavanje psihologije čovjeka – njegovog odrastanja, formiranja, njegovog psiho – socijalnog profila.. Na formiranje ličnosti čovjeka utiču mnogi faktori – osnovni su nasljedni faktori, faktori uticaja socijalne sredine, faktori zrenja i aktivnosti individue. Značajan faktor je i vaspitanje i obrazovanje u porodici, školi, slobodnim aktivnostima, aktivnostima, u profesiji, u javnom životu.. 49.Značaj psihoanalize za razvoj socijalne psihologije Jedna od suštinskih ocjena psihoanaliticke psihoanaliticke teorije je psihoanaliza, koja nije opovrgljiva. Teorija koja nije opovrgljiva opovrgljiva nije naučna. Psihoanaliza ima objašnjenje za sve, ako podaci odbace jedno objašnjenje, poteže se drugo, često suprotno. Međutim psihoanaliticka objašnjenja objašnjenja su orginalana, inuitivno bogata, razumljiva i ubjedljiva svima, prvenstveno obrazovanim laicima. laicima. Psihoterapija je pomaganje nekome da bolje odredi svoje granice i da bolje odredi sebe prema njima. 50.Značaj psihodinamske psihologije u proučavanju socijalno psiholoških fenomena Psihodinamska Psihodinamska psihologija na čovjeka gleda kao na lice koje nema kontrolu nad svojim ponašanjem. Nastavila je razvoj u vise pravaca ali najvažniji su kontrola pojedinaca nad vlastitom sudbinom, sudbinom, uloga svijesnih procesa, uloga socijalnih faktora. 51.Osnovni ciljevi teorijskog istraživanja u psihologiji Cilj teorijskog istraživanja u psihologiji je upoznavanje i razumijevanje dijela stvarnosti - tj psihičke stvarnosti. Psihologija treba da odgovori , po brojnim psiholozima, na tri bitna pitanja: Šta? pitanja: Šta? Kako? Zašto?











54.Temeljne osnove socijalne psihologije kao naučne discipline Socijalna psihologija psihologija kao naučna disciplina proučava uticaj socijalnih socijalnih činilaca na ponašanje pojedinca, njegovo ponašanje kada su u neposrednoj interakciji, interakciji, kao i ulogu psiholoških karakteristika karakteristika ljudi u društvenom zbivanju. 55.Fenomeni socijalne psihologije Fenomeni socijalne psihologije su: socijalni svijet, socijalizacija, internalizacije, agensi i izvori socijalizacije, socijalni stavovi, predsrasude, grupni procesi, promjene ponašanja, grupna dinamika, nivo komunikacija u socijalnoj grupi.. 56.Sociopatološke pojave kod djece, maloljetnika i odraslih osoba Sociopatološke Sociopatološke pojave su: Sociopatije: - Politoksimanije Politoksimanije (pušenje, alkoholizam, narkomanija) - Seksualne izopačenosti i nasilja - Agresija (destrukcija, nasilja, ubistva, suicidi) - Kriminalitet Socijalne bolesti (somatske, duševne, psihosomatske) Individualna i društvena dezorganizacija (predbračne, vanbračne i bračne zajednice; porodica, škola, duhovne institucije, uže i šire socijalne sredine) •

• •

57.Etiologija psihosocijalnih fenomena Etiologija je vrlo važan faktor u samom rješavanju problema. Kada uočimo problem vrlo je bitno da znamo uzročnost i da to shvatimo. Etiologija je primarna primarna determinanta prevencije poremećaja ličnosti i ponašanja . -familio-genetska predispozicija -procesi zdravog i nezdravog odrastanja -aktivnosti i ponašanja -hronološka dob, zrelost i otpornost. 58.Nivoi prevencije sociopatoloških pojava i drugih poremećaja ličnosti (primnarna, sekundarna i tercijarna prevencija) mogu biti primarni (otklanjanje uzroka); sekundarni ( prekid poremećaja ); tercijarni ( sprečavanje povratništva) . Sprovode ih porodica, škola, policija, socijalni rad, zdravstvene institucije, vlada, tužilaštvo, pravosuđe idr.











Vidljiva prepsihopatska ispoljavanja ispoljavanja su: osjećajna hladnoća i okrutnost, neprijateljstvo, mržnja od sadizma, zavisnost, nezaježljivost, pohlepnost, samoljubivost, sebičnost, suprostavljanje, svadljivost, svadljivost, neposlušnost, nasilnost. Terminologija je raznolika za deskriptivno odstupanja, kao sto su: poremećaji temperamenta, psihopatska ličnost, poremećaj ponašanja,prepsihopatija ponašanja,prepsihopatija Prepsihopatije mogu da se odrede poremećaji ličnosti u djetinjstvu i mladosti, tj kao rana i značajna odstupanja nagonskog, osjećajnog, moralnog i društvenog razvoja. Poremećaji obrazaca ponašanja: laganje, krađe, paljevine, nasilje... Dublji poremećaji sklopova funkcija i ličnosti: nesposobnost za uspostavljanje istinskih i postojanih objektnih odnosa i nespobnost poistovjećivanja poistovjećivanja sa dobrim djelovima objekta i opšteprihvaćenim društvenim normama (odsustvo strepnje, osjećanja krivice i moralna manjkavost). Psihopatsko ponašanje ponašanje moglo bi se objasniti kao posljedica trpnje, sukoba sukoba i strepnje koji su ranog porijekla, koji su smješteni u nesvjesno. Postoje pokušaji da se psihopatije razvrstaju prema modelu neuroza i psihoza na: šizoidne, paranoidne, prisilne, histeroidne, narcistične, depresivno – manične, nedruštvene, protivdruštvene protivdruštvene i dr. (ova podjela se može oprezno koristiti u mladalačkoj psihopatologiji, psihopatologiji, ali ne i u dječijoj).

62.Osnovne predispozicije socio – psihološkog razvoja Su sklonosti sklonosti poremećenom ponašanju koje imaju biološke osnove ( familio-gen. familio-gen. faktor) , psihološke(odrastanje) psihološke(odrastanje) i socijalne (socijalizacija). Struktura ličnosti je primarni faktor svih složenih doživljavanja reagovanja, aktivnosti i ponašanja.Struktura je visoko korespodentna sa nivoom zrelosti, duhovnosti, otpornosti i imunitetom ličnosti..Optimalna dimenzija ličnosti je zrelost, koja se poistovjećuje sa zdravljem.Zrelost podrazumijeva intelektualnu efikasnost, socijalnu adekvatnost adaptivnost (prilagodljivost), emocionalnu stabilnost,biološku zrelost. 63.Aktivizacija – pasivizacija kao faktor razvoja ličnosti Aktivizacija u radu, misaona aktivizacija, ima veliki udio u razvoju i formiranju ličnosti. Optimalan odnos prema radu, marljivost, radinost, vrijednost, radni elan, volja, motivacija, sreća, zadovoljstvo su pretpostavke višeg nivoa aktivizacije, što rezultira i pozitivnim stavom i efikasnost učinka na svakom polju, što doprinosi, ka razvoju razvoju ličnosti. Bezvoljnost, lijene osobe, nespretne, mrzovoljne, neaktivne, nesrećne, deprimirane,- pasivizacija deprimirane,- pasivizacija, doprinosi da se negativno reaguje, i predisponira razvoj nezrele, neotporne ličnosti. 64.Nivoi misaonog aktivite aktiviteta ta u procesu učenja – efekti u procesu socijalizacije i učenja Nivoi aktivizacije pri učenju su : slušanje, čitanje, pisanje (bilježenje), podcrtavanje, preslišavanje, uočavanje













65.Osnovne psihopatološke tendence u strukturi ličnosti Struktura ličnosti je primarni faktor svih doživljavanja, reagovanja, aktivnosti i ponašanja. Na efikasnost i /ili neefikasnost doživljavanja i reagovanja značajno utiče emocionalna zrelost – stabilnost i /ili emocionalna nezrelost i nestabilnost (preosjetljivost, ranjivost-vulnerabilnost) ranjivost-vulnerabilnost) Neotpornost, emocionalno nestabilne ličnosti, socijalno neprilagođene osobe,bezvoljnost, otpor, neodlučnost...takođe stil življenja koji se manifestuje kroz životnu orijentaciju, organizovanost i životnu uspešnost/neuspješnost Sve ove se značajno reflektuje na različite modalitete reagovanja tj , , preduslov je za poremećeni skript ponašanja. 66.Predrasude – pojam i značaj u socijalnoj psihologiji Predrasude su emocionalno obojeni stavovi, koji značajno utiču na doživljaje, reagovanje i ponašanje. Predrasude se definišu kao negativni stav prema članovima prepoznatljive grupe, zasnovan na njihovom članstvu u grupi. Stereotip je spoznajna sastavnica predrasudnog stava. Stereotipe možemo opisati kao trajnju atribucijsku pogrešku – donošenje negativne dispozicijske atribucije o čitavoj vanjskoj grupi. S druge strane, pripadnici vanjske grupe doživljavaju prijetnju stereotipom – strah da će svojim ponašanjem potvrditi postojeći stereotip o svojoj grupi. Četiri aspekta društvenog života koji rezultiraju predrasudama su: - način čin na koji koji misli limo mo - način način na koji koji prip pripisu isujem jemoo znač značenj enjaa i određu određujem jemoo - nači načinn na na koji koji ras raspo podj djel elju juje jemo mo resu resurs rsee - način način na na koji koji se se konfo konformi rmišem šemoo društ društven venim im prav pravili ilima ma 67.Konformizam – pojam i značaj u socijalnoj psihologiji Konformizam definišemo kao promjenu ponašanja zbog stvarnog ili zamišljenog z amišljenog uticaja drugih ljudi. Ljudi reaguju promjenom svog ponašanja i konformišu se prema očekivanjima drugih. Konačni rezultat njihovog konforizma je različit – kreće se od korisnosti i plemenitosti do histerije i tragedije. Neki ljudi su se konformisali zato što nisu znali šta učiniti u nejasnoj ili neobičnoj situaciji , a ponašanje ljudi oko njih











70.Grupa – pojam, značaj i socijalni uticaj u grupama Grupu možemo definisati kao dvoje ili više ljudi koji su u medjusobnoj interakciji interakciji i zavise jedni id drugima ,odnosno utiču jedni na druge.Uspostavljanje druge.Uspostavljanje odnosa sa drugim ljudima zadovoljava niz ljudskih potreba.Grupe pomažu da definišemo ko smo,one su važan dio našeg identiteta. Socijalni uticaji u grupama su: - socijalna facilitacija – psihosocijalni fenomen, kad prisustvo drugih na nas djeluje podsticajno - socijalno zabušavanje – psihosocijalni fenomen, kada prisustvo drugih na nas djeluje opuštajuće. Socijalnim zabušavanjem koje se odnosi na sklonost ljudi da postižu slebiji učinak na jednostavnim, ali bolji na složenim zadacima. - Deindividualizacija je gubljenje u mnoštvu - Grupna zaslijepljenost zaslijepljenost – – mnogo glava jedan um - Grupna polarizacija je pomak prema krajnosti 71.Grupe i grupno ponašanje u procesu odrastanja, aktivnosti i rada Grupu možemo definisati kao dvoje dvoje ili više ljudi koji su u međusobnoj interakciji i ovise jedni o drugima, što podrazumijeva da zbog svojih potreba i ciljeva utiču jedni na druge. Smatra se da je moguće postojanje urođene potrebe za pripadanjem grupama. Važno obilježje grupa je sličnosti članova po dobi, polu, vjerovanjima i mišljenju.Dva su uzroka homogenosti unutar grupa. Grupe obično privlače ljude koji su bili slični i prije nego što su se priključili grupi – socijalne norme. Terapeutsk Terapeutskaa grupa grupa podrazumj podrazumjeva eva grupu grupu pacijenat pacijenata, a, koja se sastaje sastaje u odredjeni odredjenim m vremenski vremenskim m intervali intervalima, ma, pod vodjst vodjstvo vom m terape terapeuta uta,, sa ciljem ciljem,, da zajedn zajednoo rade rade na razrje razrješav šavanj anjuu svojih svojih psihi psihičk čkih ih proble problema ma isprav ispravlja ljajuć jućii neprilagodjeno ponašanje ili redukovanju psihopatoloških fenomena. Tokom sprovodjenja grupne psihoterapije postoji niz pravila kojih se treba pridržavati. Obično je jedan terpeut koji vodi grupu. Grupu može da vodi psihijatar, psiholog, socijalni radnik, medicinska sestra











-

socijalni pritisak (stalni pritisak (stalni pratilac i značajan element grupnih odnosa grupe i radne dinamike) sugestibilnost (značajan psihološki mehanizam grupne dinamike, jer se aktivnošću davalaca i primalaca sugestije odvija proces povezivanja i grupisanja ljudi). Još postoje i : socijalna atmosfera,grupna kohezivnost,grupne norme,ciljevi,disciplina norme,ciljevi,disciplina i stilovi rukovođenja.

74.Struktura grupe – uloge, značaj i stilovi rukovođenja Ona proizlazi iz međusobnih odnosa uloga povezanosti i uticaja članova grupe. Postoji više vrsta grupne strukture: struktura moći , koja podrazumijeva razlike u stepenu uticaja koji svaki član grupe ima u odnosu na ostale članove komunikaciona struktura ogleda se u razmjeni informacija i izvorima saznanja afektivna ili sociometrijska struktura izražava se privlačnosšću ili odbojnošću među članovima grupe Uloge u grupi po statusu mogu biti neformalne ili formalne. To su voditelj grupe, grupe, sekretar, pomoćnil, posmatrač, inicijator, tužilac i davalac informacije, usklađivač. Stilovi rukovođenja podrazumijevaju karakteristike karakteristike postupanja rukovodioca prema članovima grupe u vezi sa izvršavanjem zadataka, a mogu biti: autokratski , autokratski , koji se zasniva na prisili i dominaciji rukovodioca koji provodi svoije zamisli ne uvažavajući mišljenje potčinjenih demokratski stil se stil se zasniva na saradnji rukovodioca sa potčinjenim. Paternalistički Paternalistički stil rukovođenja stil rukovođenja označava tip rukovođenja koji se oslanja na roditeljsko ponašanje rukovodioca (vođenje brige o radnicima) i na očekivanje da radnici na takvo rukovođenje odgovore sa poslušnošću. •

• •

•

• •

75. Nivoi komunikacije u socijalnoj grupi Komunikacija se odvija u tri nivoa: verbalni,neverbalni i empatički.











79.Feedback – pojam, značaj i pravila slanja i primanja feedback-a Feedback je slanje povratnih informacija svome izvoru(osobi sagovorniku). sagovorniku). Osnovna pravila slanja su: da sagovornik razumije informacije,da je spreman prihvatiti informaciju i reagovati na informaciju.Feedback direktno obavještava o djelovanju nečijeg ponašanja na druga lica. 80.Nivoi neverbalne komunikacije Neverbalnom komunikacijom komunikacijom se saopštavaju stavovi shvatanja oscjene, a aspekti neverbalne komunikacije su: - Paral Paraling ingvis vistič tički ki – neverb neverbaln alnaa komuni komunikac kacija ija zajed zajedno no sa riječi riječima ma - Ekstralin Ekstralingvis gvistički tički – izvor izvor riječi riječi (npr. (npr. oduševl oduševljenje jenje – osmijeh, osmijeh, povećan povećanee otvorene otvorene oči) oči) - Matalingv Matalingvisti istički čki – odnos odnos karakteris karakteristika tika poruke poruke i karakteri karakteristik stikee individue individue (viši (viši nivo neverb neverbalne alne poruke) poruke) 81.Odnosi verbalne, neverbalne i empatičke komunikacije – zastupljenost u komunikaciji, interakciji i transakciji U svakodnevnim komunikacijama,transakcijama komunikacijama,transakcijama i interakcijama se primjenjuju sva tri nivoa komunikacije.Na taj način saznajemo sve o osobi ili događaju.Ljudi u komunikaciji,interakciji i transakciji treba da prepoznaju vrstu i stil komuniciranja koji su povezani sa statusom ličnosti. 82.Empatička komunikacija – pojam, značaj i razvoj pod uticajem socijalnog svijeta Empatička komunikacija je upoznavanje ličnosti, njenih psihičkih procesa – mišljenja, emocija, njenih shvatanja, stavova. Empatička komunikacija je sposobnost uvlačenja i poniranja u tuđu psihu,shvaćanja i razumjevanja emocija i drugih psihičkih procesa i pojava druge osobe.Značajna je zato što će se uspješnije izvršiti procjena emocionalnih,dinamičkih emocionalnih,dinamičkih i interakcijskih procesa neke osobe.Do empatičke komunikacije dolazimo logičnim zaključivanjem i analogijom šta bi kako bi to sam učinio.











Osnovni modeli naslilja su: - Fizička (napadi, prinude,zlostavljanje,tuča,ubistva) prinude,zlostavljanje,tuča,ubistva) - upadljivi su i uvijek su predmet zdravstvenog tretmana,socijalnog tretmana,socijalnog rada,policije i pravosuđa. - Verbalna (črsti napadi i kritike,grdnje,pretnje kritike,grdnje,pretnje uvrede,ignorisanje,svađe i konflikti su manje upadljivi). - Neverbalna nasilja nastaju iz narušenih emotivnih veza i odnosa iz hladne i netrpeljive porodične klime,a manifetuje se postupcima koji svjesno ili nesvjesno,ciljano ili spontano usmjereni ka psihološkom povređivanju(nerviranje,provociranjemp povređivanju(nerviranje,provociranjempreziranje,mtžnja,laganje reziranje,mtžnja,laganje,napetost,strah) ,napetost,strah)

87.Prevencija agresija i nasilja Da bi se nasilje i agresija spriječili u bilo kojoj situaciji, nepohodno je preventivno djelovati, odnosno kada se primjeti bilo koji vid nasilja neophodno je obratiti se prvoj ustanovi stanice milicije, centru za socijalni rad.. 88.Nasilja u porodice – nivoi prevencije Nasilje u porodici može biti: - Fizi Fizičko čko nasilj nasiljee i agresi agresije je (napadi (napadi,, prinude,z prinude,zabran abrane, e, zlostavl zlostavljanj janje, e, tuče, tuče, povrede.. povrede..)) - Psihička Psihička (verbalna) (verbalna) nasilja nasilja su: su: napadi napadi,, kritike, kritike, ignor ignorisanj isanje, e, zastraši zastrašivanj vanje, e, uvrede.. uvrede.. - Seksualna nasilja - Čedomorstv Čedomorstvoo je ubistvo ubistvo novoro novorođenča đenčata ta od strane strane majke majke za vrijeme vrijeme ili ili nakon porođaja, porođaja, to je je krivično krivično djelo djelo nasilja protiv života i tijela. Za prevenciju svih oblika nasilja i delinkvencije, a posebno nasilja u porodici i školi, neophodna je adekvatna strategija u okviru nadležnosti svih subjekata i sektora zaštite. 89.Nasilje u školama – pojam, posljedice i nivoi prevencije Brojni su modaliteti poremećaja poremećaja ponašanja i delinkvencije mladih u čijoj osnovi osnovi je poremećaj ličnosti.Svi obrasci













91.Uticaj socijalne psihologije na mentalnu higijenu i psihosomatsko zdravlje Negativne emocije (ljutnja, bijes, tuga, strah) su refleksija naših odnosa sa drugim ljudima koji nisu na bazi bezuvjetne ljubavi, dakle, lišeni su ljubavi, i nisu na bazi prihvaćanja nas od strane drugih i drugih od strane nas takvima kakvi jesmo, već pokušavamo ovladati jedni drugima tako da druge prilagođavamo sebi ili pak sebe drugima. Najčešći psihosocijalni činioci relevantni u etiologiji pojedinih psihijatrijskih poremećaja su psihološki faktori koji deluju u ranom detinjstvu i kasnije tokom života: stresne i krizne situacije, izbjeglištvo, socijalna dezorganizacija, ratni i poslijeratni period, život u uslovima emigracije, elementarne nepogode, hirurške intervencije u ginekologiji, oftalmologiji oftalmologiji i kardiovaskularnom kardiovaskularnom sistemu, porođaj, bračno stanje, zanimanje i socijalni status, klasna pripadnost. Oni mogu direktno da naruše mentalno zdravlje, ali je važnije njihovo deklasirajuće delovanje na razvoj mentalnih poremećaja. Zajednički imenitelj većine psihosocijalnih faktora koji su uzrok ili udruženi sa psihijatrijskim psihijatrijskim poremećajima, koji je svestrano istraživan jeste stres. Danas se pridaje veliki značaj delovanju sociokulturnih činilaca na mentalno zdravlje Zajednička osnova nepovoljnog nepovoljnog delovanja sociokulturnih sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture ličnosti sa večim rizikom od dekompenzacije, pojave psihijatrijskih psihijatrijskih poremećaja











•

-

Nera Nerazv zvij ijen enos ostt inte inteli lige genc ncij ijee Emoc Emocio iona naln lnaa nest nestab abil ilno nost st Neurotičnost Nezrelost Egocentrizam Kompleksi Socijalne: Porodica Škola Uža Uža i šira šira druš društv tven enaa sred sredin inaa

93.Strahovi – pojam, značaj i obilježja Strah je jedan od najstarijih emocija i uvijek je neugodan i praćen napetošću.To su grupe osjećaja zasićene napetošću i neugodama,kada subjekt procjenjuje da je ugrožena neka njegova vrijednost. Postoje tri varijante straha:











96.Traumatizacija – pojam, značaj, refleksije – konfrontacija Pojam traumatizacije poznat je kao reakcija ljudi koji su preživjeli neke teško iskustvo(žrtve rata,nesreća,seksualno nasilje). Traume su kratkotrajni i opasni ugrožavajući događaj (npr ranjavanje i smrtna opasnost) Osobe koje pokušaju pomoći tim traumatiziranim žrtavama izložene su riziku da i same postanu.Ta se pojava zove sekundarna traumatizacija.Traumatizirane traumatizacija.Traumatizirane osobe nemaju uvijek motivaciju, traženje, savjetovanje ili terapijsku pomoć. Neki od razloga: - strah od osjećaja,d osjećaja,daa ponov ponovoo moraju moraju preživjet preživjetii traum traumatičn atičnaa iskus iskustva tva - želja želja da se zaborav zaboravi,i, uz pomoć pomoć pomagač pomagačaa i profes profesiona ionalaca laca za pružanj pružanjee pomoći pomoći,, a ne da se se suoči suoči sa tim tim da se dogodilo - osjećaj beznađa 97.Holistički pristup u razumijevanju i konfrontaciji stresnih situacija Stres je svako stanje u kojem je narušena ravnoteža u organizmu (fiziološki (fiziološki i psihološki). psihološki). Uticaj stresa nije uvijek jednak,mehanizam njegovog djelovanja još se istražuje.











-

uspostavl uspostavljanje janje i oživlja oživljavanje vanje strateg strategije ije i politike politike zdravog zdravog odrasta odrastanja, nja, uslova uslova za efikasnu efikasnu prevenci prevenciju ju poremećaja poremećaja ličnosti

101.Lokus kontrole (interni i eksterni) – značajna determinanta ličnosti Lokus kontrole (interni i eksterni) je takođe visoko korespondentan sa osjetljivošću ili otpornošću ličnosti. Interni lokus kontrole predstavlja uvjerenje da se događaji nalaze pod sopstvenom kontrolom što ga čini jačim i otpornijim. Eksterni lokus kontrole predstavlja uvjerenje da se događaji nalaze pod kontrolom drugih osoba, više sil, sreće, sle sudbine.. 102.Eksplanatorni stil (optmistični i pesimistični) – značajna determinanta ličnosti Je značajan faktor osjetljivosti, posebno pesimistični. Pesimista Pesimista je sklon vidjeti uzroke stresnih događaja u sebi i teško to mijenja, nema samopouzdanja niti izlaza iz stresne situacije. Optmistički eksplanatorni stil je optimalna pretpostavka otpornosti. Ličnost se konfrontira sa stresom kreativno, konstruktivno i efikasno.











Prilagođenost je sklad između potreba - zahtjeva jedinke i reagovanja objekata društvene zajednice – socijalnog svijeta. Neprilagođenost je nesklad između zahtjeva jedinke i reakcije okoline koja uslovljava tendenciju ka nenormalnom ili patološkom prostoru.

107.Krize identiteta u socijalnoj grupi – self koncepti (procjenjivanje i samoprocjenjivanje) Identitet je složena slika o sebi koja podrazumijeva: - fizički fizički self self je slika tijela, tijela, koja koja može biti biti povoljna povoljna ili ili nepovoljna, nepovoljna, što što uslovljava uslovljava zadovo zadovoljst ljstvo vo ili nezadovo nezadovoljst ljstvo. vo. - Psihološ Psihološki ki self je slika slika psiholo psihološkog škog profil profilaa i sopstvenog sopstvenog statusa statusa.. Ona podrazumi podrazumijeva jeva kontrolu kontrolu impuls impulsa, a, jačina jačina EGA koja se odražava na zrelost, otpornost, seksualnost. seksualnost. - Socijaln Socijalnii self podrazum podrazumijeva ijeva socijal socijalne ne odnose odnose i moral i moralne moralne vrijedn vrijednosti osti,, socijalni socijalni identit identitet, et, socijaln socijalnee kapacitete. - Seksualn Seksualnii self podrazum podrazumijeva ijeva integra integracije cije seksualn seksualnee energije energije i psihosoci psihosocijalno jalnogg funkcionis funkcionisanja anja mlade mlade i odrasle odrasle osobe. - Porodičn Porodičnii self podrazum podrazumijeva ijeva osjećan osjećanja ja i strahove strahove djeteta, djeteta, adolescen adolescenta ta ili odrasle odrasle osobe osobe prema prema svojoj svojoj porodici. porodici.













-

Smetnje Smetnje saznaj saznajnih nih funkci funkcija: ja: slabij slabijaa pažnja, pažnja, smetnje smetnje govora, govora, gubitak gubitak zanima zanimanja nja za učenje.. učenje.. Pretjeran Pretjeranii pokreti: pokreti: hiperaktiv hiperaktivnost nost,, destrukti destruktivnost vnost,, nestašluk nestašluk....

112.Psihosocijalno i profesionalno slabljenje i sagorjevanje Psihosocijalno slabljenje slabljenje i sagorjevanje je umor. Umor je stanje ličnosti u kome ona osjeća nesposobnost za započete aktivnosti: psihički procesi uslovljavaju odmorom











-

Kršenj Kršenjee druš društve tvenih nih normi normi (ugrož (ugrožava avanje nje drugih drugih)) Osobna patnja i bol Onesp Onesposo osoblj bljeno enost st ili teško teškoće će u funkcion funkcionisa isanju nju,, neočeki neočekivan vanost ost

123.Procjena ličnosti u socijalnim situacijama – pojam, značaj, uslovi.. (segmenti procjene ličnosti) Procjena ličnosti u socijalnim situacijama je metodološki i psihološki postupak upoznavanja ličnosti, koje je potrebno











socjalna psihologija - skripta

Recommend Documents