CAPÍTULO 1 CONCEPTOS BÁSICOS DE AUDITORIA AUDITORIA 1. AUD AUDITO ITORIA RIA.. CONCEP CONCEPTUA TUALIZ LIZACI ACION ON 1.1. NECESIDADES DE INFORMACIÓN La informacin !" im#r!"cin$i%& i m#r!"cin$i%&!! #ara o'or(ar a &a "oci!$a$ &a #o"i%i&i$a$ $! a#ro)!c*ar &o" &o(ro" ci!n'+fico". La informacin !" ,n !&!m!n'o !&!m!n'o c&a)! $!& $!& f,ncionami!n'o f,ncionami!n'o !f!c'i)o - !fici!n'! !fici!n'! $!& m,n$o m,n$o $! $! &a" forma" !conmica". La informacin ,! "! n!c!"i'a a$,i!r! $if!r!n'!" carac'!r+"'ica" - !"'/ r!f!ri$a a $i"'in'o" mom!n'o". A"+ !" ,! #,!$! "!r0 informacin $!& #a"a$o informacin ac',a&2 inm!$ia'a2 in"'an'/n!a o informacin $!& f,',ro2 #ro-!c'a$a. La informacin n!c!"aria #ara !& !f!c'i)o f,ncionami!n'o $!& "!(m!n'o !conmico $! ,na "oci!$a$2 #,!$! r!$,cir"! !n '3rmino" $! ,n com4n $!nomina$or0 !5#r!"ion!" mon!'aria" o $in!raria". La "oci!$a$ n!c!"i'a con'ar con informacin !conmico6financi!ra !conmico6financi!ra *omo(3n!a - com#ara%&!. E& "i"'!ma financi!ro $! m!$icin #,!$! c,m#&ir con !"'! o%7!'i)o. E"'a "i',acin *ac! ,! &a informacin con'a%&! #o"!a ,n (ran "i(nifica$o #ara !& f,ncionami!n'o f,ncionami!n'o $! ,na !conom+a. La !5i"'!ncia $! ,n a$!c,a$o a$!c,a$o "i"'!ma $! com,nicacin com,nicacin $! $a'o" $a'o" !conmico6financi!ro" !conmico6financi!ro" !" !" con$icin con$icin !"!ncia& #ara &a &a ac,m,&acin $! ca#i'a& $! f,!n'!" m,- $i)!r"a" !n ,na "o&a !m#r!"a. O'ra f,ncin #rinci#a& $! &a informacin informacin !conmico6financi!ra !conmico6financi!ra $!n'ro $!n'ro $! $! &a !conom+a !" #ro#orcionar #ro#orcionar ,n m!$io #ara )a&ori8ar !& 35i'o !n !& ,"o $! &o" r!c,r"o". E" ,na man!ra $! m!$ir &a (!"'in $! &o" a$mini"'ra$or!". a$mini"'ra$or!". E& con'a$or con'a$or #4%&ico #4%&ico #ro)!! #ro)!! con ", &a%or informacin !conmico6financi!ra !conmico6financi!ra - $!n'ro $! 'a& cam#o $!"!m#!9a $o" #a#!&!" #a#!&!" f,n$am!n'a&!"0 • •
:!rifica :!rifica &a ra8ona%i&i$a$ $! &a informacin2 $an$o a conoc!r &o" r!",&'a$o" $! ", 'ra%a7o S! con"'i',-! !n ,n con",&'or ,! "ir)! $! a#o-o a &a (!r!ncia ,! con$,c! &o" n!(ocio" !m#r!"ario". 1.;. NECESIDAD DE RE:ISIÓN DE LA INFORMACIÓN INFORMAC IÓN CONTABLE CONTABLE
A$!c,a$o conocimi!n'o $!& !n'! a a,$i'ar - $! "," o#!racion!" To'a& To'a& fami&iari$a$ con ", "i"'!ma $! informacin C&ara conc!#cin $! &o" #rinci#io" $! m!$icin - $! com,nicacin con)!nciona&m!n'! ,"a$o" #ara $!"cri%ir forma" !conmica". 1.>. FUNCION DE ATESTIFICACION 1
En &a "oci!$a$ mo$!rna !& !& a,$i'or a,$i'or !7!rc! ,na f,ncin f,ncin ,! #o$r+a &&amar"! &&amar"! $! a'!"'ifica$or0 !5#r!"a ,na ,na o#inin2 o#inin2 como !5#!r'o in$!#!n$i!n'!2 "o%r! "i !& inform! $! $a'o" !conmico6financi!ro" ,! ,n !n'! #r!"!n'a !"'/ a$!c,a$am!n'! #r!#ara$o. E& $!"!m#!9o $!"!m#!9o $! !"'a f,ncin %rin$a %rin$a cr3$i'o a &a manif!"'acin manif!"'acin o $!c&aracin $! $! &a a$mini"'racin a$mini"'racin $! &a !m#r!"a - a,m!n'a &a confian8a !n 'a& manif!"'acin. Lo" inform!" inform!" $!ri)a$o" $! &a m!nciona$a f,ncin f,ncin $! a'!"'ificacin a$,i!r!n &a" &a" "i(,i!n'!" "i(,i!n'!" #rinci#a&!" #rinci#a&!" !5'!riori8acion!"0 !5'!riori8acion!"0 • • • • • •
Inform! a &o" accioni"'a" Inform! a &o" acr!!$or!" Inform! a &a" a,'ori$a$!" $! fi"ca&i8acin "oci!'aria Inform! a &a" a,'ori$a$!" im#o"i'i)a" Inform!" #ara &a (!r!ncia2 - o'ro" "!c'or!" $! &a !m#r!"a. Inform!" a o'ro" '!rc!ro" in'!r!"a$o"0 #o"i%&!" #o"i%&!" in)!r"or!"2 #r!"'ami"'a"2 #ro)!!$or!"2 c&i!n'!"2 !'c. 1.?. CONDICIONES CONDICION ES PARA PARA @ACER EFECTI:A LA AUDITORIA
Un $!"!m#!9o a$!c,a$o $! &a f,ncin $! a,$i'or+a r!,i!r! ana&i8ar &a" con$icion!" #rinci#a&!" ,! $!%!n "a'i"fac!r"! #ara ,! &a mi"ma "!a !f!c'i)a. !f!c'i)a. En 'a& "!n'i$o $!%!n #r!"!n'ar"!0 #r!"!n'ar"!0 •
•
N!c!"i$a$ N!c!"i$a$ $! com,nica com,nicacin cin $! &o" &o" $a'o" $a'o" !conm !conmico" ico" m!$i%& m!$i%&!" !" !n '3rmino" '3rmino" c,an'i'a' c,an'i'a'i)o" i)o".. Norma" Norma" #ara #ara &a m!$icin m!$icin - r!ca#i',& r!ca#i',&acin acin $! &o" &o" $a'o" $a'o" !conm !conmico" ico" ,! "!an "!an ac!#'a ac!#'a%&!" %&!" #ara !& !& ,",ario ,",ario - $! a#&icacin a#&icacin #r/c'ica #r/c'ica #ara #ara !& !n'! ,! !&a%o !&a%ora ra 'a&!" 'a&!" $a'o" $a'o"..
E& a,$i'or a,$i'or $!%! !"'ar $! ac,!r$o con con ,! 'a&!" norma" norma" "on a$!c,a$a"2 !n r!&acin con &a informacin ,! "! #r!'!n$! 'ran"mi'ir - ,! 3"'a "!a $! ,'i&i$a$ a& ,",ario2 !n #ar'ic,&ar "i !"'! 4&'imo no *a #ar'ici#a$o $ir!c'am!n'! o a 'ra)3" $! "," r!#r!"!n'an'!" !n ", form,&acin $! !"'a" norma"2 !& a,$i'or $!%! c!rciorar"! $! ,! !& !mi"or $! &a informacin - !& ,",ario !"'/n $! ac,!r$o !n c,an'o a &a" carac'!r+"'ica" $! !"o" $a'o" !conmico" - "," "i(nifica$o". •
E)i$!ncia ",fici!n'! ,! r!"#a&$! &o" $a'o" !conmico".
M!$ian'! !& !5am!n $! 'a& 'a& !)i$!ncia !)i$!ncia !& #rof!"iona& #rof!"iona& $!%! !"'ar !n con$icion!" $! "a'i"fac!r"! a "+ mi"mo mi"mo $! ,! ,! &a" forma" forma" !&!(i$a" #ara &a com,nicacin $! $a'o" "! a#&icaron corr!c'am!n'!. La r!"#on" r!"#on"a%i& a%i&i$a$ i$a$ $! $! &a a,$i'or+ a,$i'or+aa inc&,-! inc&,-! a"!(,r a"!(,rar"! ar"! $! $! ,! no !5i"'!n !5i"'!n $i"'or $i"'or"ion "ion!" !" im#or'an im#or'an'!" '!" !n &o" &o" $a'o" $a'o" como como con"!c,!ncia $! ci!r'a" inc&inacion!" na',ra&!"2 i(norancia o !rror *,mano. Conformi$a$ #or #ar'! $!& !mi"or #ara !5#on!r 'o$o" &o" $a'o" n!c!"ario" $! mo$o ,! !& ,",ario c,!n'! con informacin com#&!'a a &o" !f!c'o" $! 'omar "," $!ci"ion!".
•
•
An,!ncia a ac!#'ar $!'!rmina$o forma'o !n &a #r!"!n'acin $! &a informacin #ara ,! &a com,nicacin "!a com#r!n"i%&! #or &o" ,",ario".
•
A$!c,a$a o#or',ni$a$ !n &a com,nicacin #ara "a'i"fac!r !& #ro#"i'o $!& ,",ario.
•
In$!#!n$!ncia2 o%7!'i)i$a$ - r!"#on"a%i&i$a$ #or #ar'! $!& a,$i'or.
•
Conocimi!n'o - $!"'r!8a r!,!ri$o" !n !& a,$i'or $! 'o$a" &a" f,!r8a" im#or'an'!" #ara &a m!$icin - ","'anciacin $! &o" #roc!"o" $! com,nicacin. E"'o inc&,-! !7!rc!r ,n min,cio"o - c,i$a$o"o #roc!"o $! an/&i"i".
;
•
Fami&iari$a$ #or #ar'! $!& a,$i'or con &o" #ro#"i'o" $! &a com,nicacin2 inc&,-!n$o &a a#r!ciacin $! &a" n!c!"i$a$!" $!& ,",ario.
Poco a #oco "! *an i$o "a'i"faci!n$o 'o$a" !"'a" !"'a" con$icion!" con$icion!" - "! !"'/ $!"!m#!9an$o &a f,ncin $! a,$i'or+a a,$i'or+a !n ,na ,na !"ca&a $! cr!ci!n'! ,'i&i$a$ - con ","'ancia& )a&or a(r!(a$o. En "+n'!" "+n'!"i" i" &a a,$i'or+ a,$i'or+aa !n ", "!n'i$o "!n'i$o m/" m/" am#&io am#&io #o$r+ #o$r+aa "!r $!fini $!fini$a $a como como ,na in)!"'i(a in)!"'i(acin cin cr+'ic cr+'icaa #ara &&!(ar &&!(ar a conc&,"ion!" ci!r'a" "o%r! &a con'a%i&i8acin $! &o" a"#!c'o" !conmico" - financi!ro" $! &a" o#!racion!" $! ,n !n'!. Una in)!"'i(acin cr+'ica im#&ica &a ac,m,&acin $! !)i$!ncia". La" conc&,"ion!" $! !"a in)!"'i(acin $!%!n "!r ci!r'a" r!#r!"!n'an &a in'!r#r!'acin $! &a !)i$!ncia ac,m,&a$a #or ,n a,$i'or com#!'!n'! - $!%!n "!r #r!"!n'a$a"2 #ara ", m!7or ,"o2 a 'ra)3" $! ,n inform! !"cri'o. 1.. SER:ICIOS DE LA AUDITORIA La a,$i'or+a !" ,no $! &o" m,c*o" "!r)icio" #ro#orciona$o" #or &a #rof!"in con'a%&! - #,!$! "!r *!c*a con )ario" #ro#"i'o" $if!r!n'!". $if!r!n'!". Lo" m/" fr!c,!n'!" "on0 "on0 • •
La !5#r!"in $! ,na o#inin in$!#!n$i!n'! in$!#!n$i!n'! "o%r! &o" !"'a$o" con'a%&!" o financi!ro" $! ,n !n'!2 E& con'ro& $!& ,"o $! &o" r!c,r"o" $!n'ro $! ,na or(ani8acin. or(ani8acin.
Un "!r)icio $! a,$i'or+a a,$i'or+a no $!%! circ,n"cri%ir"! circ,n"cri%ir"! "&o a &a r!)i"in r!)i"in $! &a informacin con'a%&! "ino "ino #!rmi'ir #!rmi'ir ,! 'a& 'ra%a7o con'!n(a ,n )a&or a(r!(a$o #ara &a !m#r!"a. 1.. DETECCIÓN DE ERRORES E IRREULARIDADES IRREULARIDADES A !"'a a&',ra ca%!n r!a&i8ar a&(,na" con"i$!racion!" a$iciona&!" ,! !nfa'ic!n !& *!c*o $! ,! &a f,ncin $!& a,$i'or no !" $! cor'! “policiaco” o “detectivesco”, !n c,an'o a ,! no !"'/ $iri(i$a a $!'!c'ar !rror!" ! irr!(,&ari$a$!".
Errores "on a,!&&a" im#r!ci"ion!" no in'!nciona&!" , omi"ion!" $! im#or'!" o !5#o"icion!" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". Lo" !rror!" #,!$!n in)o&,crar2 #or !7!m#&o0 •
• •
Error!" !n !& #roc!"ami!n'o o com#i&acin $! informacin %/"ica a #ar'ir $! &a c,a& "! #r!#aran &o" inform!" financi!ro" Incorr!c'a" !"'imacion!" con'a%&!" $!ri)a$a" $! ,na ma&a in'!r#r!'acin $! &o" *!c*o" Error!" !n &a a#&icacin $! norma" con'a%&!".
En cam%io2 cam%io2 !& '3rmino '3rmino irregularidades "! r!fi!r! a accion!" in'!nciona&!" !5c&,-!n$o &a" #oco *a%i',a&!"2 $!%i$a" a n!(&i(!ncia" ,! con$,c!n a !5#o"icion!" o )a&,acion!" incorr!c'a" , omi"ion!" $! im#or'!" !n &o" !"'a$o" financi!ro". La" irr!(,&ari$a$!" inc&,-!n !& ",mini"'ro $! informacin fra,$,&!n'a a 'ra)3" $! &a #r!"!n'acin $! !"'a$o" financi!ro" ,! con$,c!n a incorr!c'a" in'!r#r!'acion!". E& fac'or fac'or #rimario ,! $i"'in(,! $i"'in(,! a &o" !rror!" $! &a" irr!(,&ari$a$!" !" &a in'!nciona&i$a$ in'!nciona&i$a$ o no $! &a &a !5#r!"in incorr!c'a $! ", r!",&'a$o. A )!c!" )!c!" !" $if+ci& $!'!rminar &a !5i"'!ncia o no $! $ic*a in'!ncin. E& a,$i'or $!%! #r!ci"ar ", 'ar!a #ara #ro)!!r ,na ra8ona%&! ra8ona%&! "!(,ri$a$ $! $!'!ccin $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" irr!(,&ari$a$!" ,! #,!$an #,!$an "!r im#or'an'!" o "i(nifica'i)o" #ara &o" !"'a$o" con'a%&!". La o#inin o#inin $!& a,$i'or a,$i'or "o%r! &o" !"'a$o" con'a%&!" !"'/ %a"a$a !n !n !& conc!#'o $! “razonable seguridad” !& a,$i'or no !" ,n a"!(,ra$or - ", inform! #rof!"iona& no in'!n'a con"'i',ir ,na (aran'+a. ;. TIPO TIPOS S DE AUD UDIT ITO ORIA RIA ;.1. AUDITORIA INTERNA >
S," f,ncion!" inc&,-!n0 •
• •
R!)i"in $! &a" o#!racion!" #ara )!rificar &a a,'!n'ici$a$2 !5ac'i',$ - concor$ancia con &a" #o&+'ica" - #roc!$imi!n'o" !"'a%&!ci$o" #or &a or(ani8acin. or(ani8acin. Con'ro& $! &o" ac'i)o" a 'ra)3" $! &o" r!(i"'ro" con'a%&!" - com#ro%acion!" f+"ica". R!)i"in $! &a" #o&+'ica" - #roc!$imi!n'o" #ara !)a&,ar ", !f!c'i)i$a$.
D!%!r+a D!%!r+a r!#or'ar r!#or'ar a &o" m/5imo m/5imo"" ni)!&!" ni)!&!" $! &a &a or(ani8ac or(ani8acin in - $!#!n$! $!#!n$!rr $! !&&o". !&&o". E" ,n ,n con'ro& con'ro& ,! ,! "! $!"cri%! $!"cri%! como como in$!#!n$i!n'! in$!#!n$i!n'! #,!" mi$! - !)a&4a &a !ficacia $! o'ro" con'ro&!". La a,$i'or+a a,$i'or+a in'!rna !" ,n m!cani"mo $! con'ro& con'ro& "!&!c'i)o ! in$!#!n$i!n'! in$!#!n$i!n'! $! &o" !n(rana7!" !n(rana7!" $! con'ro& in'!rno *a%i',a&!" *a%i',a&!" ,! *ac!n a &a o#!ra'oria $! &a !m#r!"a. ;.;. AUDITOR AUDITORIA IA ETERNA ETERNA E& a,$i'or !5'!rno !"'/ ca#aci'a$o #ara %rin$ar c,a&,i!r "!r)icio ,! im#&i,! !& !5am!n $! informacin2 o#!racion!"2 #roc!$imi!n'o"2 ac'i)i$a$!"2 #ro-!ccion!"2 !'c.2 ,! n!c!"i'!n $! ,n 7,icio #rof!"iona& $!n'ro $!& marco $! com#!'!ncia $!& con'a$or #4%&ico. ;.>. CLASIFICACION FUNCIONAL La c&a"ificacin an'!riorm!n'! !5#,!"'a 'ra'a $! $if!r!nciar a& ",7!'o ,! #r!"'a ,n "!r)icio $! a,$i'or+a. Tan'o o m/" im#or'an'! !" 'am%i3n $if!r!nciar a& "!r)icio ,! !"! ",7!'o #r!"'a. D!& an/&i"i" an/&i"i" $! &a" $i"'in'a" f,ncion!" $!& $!& a,$i'or in'!rno - $!& a,$i'or a,$i'or !5'!rno2 !& !& &!c'or #o$r+a #o$r+a inf!rir ,! !& cam#o cam#o o%7!'o $! accin $! am%o" #,!$! $i)i$ir"! !n0 • •
E& !5am!n $! &a" o#!racion!" o ac'i)i$a$!" E& !5am!n $! &a informacin con'a%&! !mi'i$a. Am%o" 'i#o" $! a,$i'or+a in'!rna o !5'!rna2 r!4n!n r!4n!n &a ca#aci$a$ ca#aci$a$ #rof!"iona& #rof!"iona& n!c!"aria n!c!"aria #ara #r!"'ar&o". #r!"'ar&o". >. AUDITOR AUDITORIA IA DE DE OPERACIONE OPERACIONES2 S2 OPERACIONA OPERACIONAL L U OPERA OPERATI: TI:A >.1. ESBOZO DE DEFINICIÓN
La $!nomina$a a,$i'or+a o#!raciona& , o#!ra'i)a con"i"'! !n &a r!a&i8acin $! !5/m!n!" !"'r,c',ra$o" $! #ro(rama" $! accin2 or(ani8acion!"2 or(ani8acion!"2 ac'i)i$a$!" o "!(m!n'o" o#!ra'i)o" $! ,na !n'i$a$ #4%&ica o #ri)a$a2 con !& #ro#"i'o $! !)a&,ar ! informar "o%r! &a ,'i&i8acin2 $! man!ra !conmica - !fici!n'!2 $! "," r!c,r"o" - !& &o(ro $! "," o%7!'i)o". En #oca" #a&a%ra" &a a,$i'or+a o#!ra'i)a !" !& #roc!"o ,! 'i!n$! a m!$ir !& r!n$imi!n'o !"#!ra$o. T!n$!r/ T!n$!r/ a form,&ar r!com!n$acion!" #ara m!7orar !& r!n$imi!n'o r!a& - a&can8ar !& 35i'o $!"!a$o. Lo" '3rmino" '3rmino" a,$i'or+a o#!ra'i)a , o#!raciona&2 o#!raciona&2 a,$i'or+a a,$i'or+a a$mini"'ra'i)a2 a$mini"'ra'i)a2 a,$i'or+a a,$i'or+a $! r!n$imi!n'o2 a,$i'or+a $! )a&or )a&or #or $in!ro <)a&,! for mon!- a,$i'in(=2 a,$i'or+a $! !conom+a - !fici!ncia2 a,$i'or+a $! &o" r!",&'a$o" $! #ro(rama"2 "on &o" ,'i&i8a$o" #ara $!"cri%ir 'ar!a" "imi&ar!" con o%7!'i)o" ca"i i$3n'ico". D! a*ora a*ora !n m/" m/" !n !"'a o%ra "! ,'i&i8a ,'i&i8a &a !5#r!"in !5#r!"in auditoría o#!raciona& #or,! ", ac!#'acin !" (!n!ra& - "! a#&ica 'an'o !n !& "!c'or #ri)a$o como !n !& #4%&ico - #or,! a$!m/"2 !& '3rmino !n "+ !5#&ica !& "i(nifica$o $! &a &a%or. >.;. LOS BENEFICIOS BENEFICIO S DE LA AUDITORIA OPERACIONAL OPERACIO NAL
?
A #!"ar $! &a $ific,&'a$ $! $! !n,m!rar 'o$a" 'o$a" &a" )!n'a7a" )!n'a7a" ,! #,!$an #,!$an $!ri)ar"! $! ,na a,$i'or+a o#!raciona&2 o#!raciona&2 &a "i(,i!n'! "i(,i!n'! &i"'a #r!"!n'a ,na $!"cri#cin %a"'an'! com#&!'a $! &o ,! #,!$! &o(rar"!0 • • • • • • • • •
I$!n'ificacin $! o%7!'i)o"2 #o&+'ica" - #roc!$imi!n'o" or(ani8aciona&!" or(ani8aciona&!" a4n no $!fini$o" I$!n'ificacin $! cri'!rio" #ara &a m!$icin $!& &o(ro $! o%7!'i)o" or(ani8aciona&!" or(ani8aciona&!" E)a&,acin in$!#!n$i!n'! in$!#!n$i!n'! - o%7!'i)a $! o#!racion!" !"#!c+fica" E)a&,acin $!& c,m#&imi!n'o $! &o" o%7!'i)o"2 #o&+'ica" - #roc!$imi!n'o" or(ani8aciona&!" or(ani8aciona&!" E)a&,acin $! &a !f!c'i)i$a$ $! &o" "i"'!ma" $! con'ro& (!r!ncia& E)a&,acin $! &a confia%i&i$a$ - ,'i&i8acin $! &a informacin (!r!ncia& I$!n'ificacin $! /r!a" cr+'ica" #ro%&!m/'ica" - $! &a" ca,"a" ,! &a" ori(inan I$!n'ificacin $! /r!a" ,! con'ri%,-!n a ,n #o"i%&! a,m!n'o $! (anancia" o in(r!"o" -Go r!$,ccion!" $! co"'o" I$!n'ificacin $! c,r"o" a&'!rna'i)o" $! accin.
>.. EL ROL DE LOS AUDITORES INDEPENDIENTES INDEPENDI ENTES En r!"#,!"'a a &a cr!ci!n'! $!man$a #ara &a !7!c,cin $! &a" a,$i'or+a" o#!raciona&!" - &a" n!c!"i$a$!" $!& m!rca$o2 a&(,no" a,$i'or!" in$!#!n$i!n'!" *an $!"arro&&a$o ca#aci$a$ - $!"'r!8a" #ara !7!c,'ar&a". S, &a%or com#&!m!n'a &a ca#aci$a$ )i(!n'! $! &a a,$i'or+a in'!rna o2 !n a&(,no" ca"o"2 &o" a,$i'or!" in$!#!n$i!n'!" !f!c'4an ,n #ro(rama am#&io !5c&,"i)o $! a,$i'or+a o#!ra'i)a. La #ar'ici#acin $! &o" a,$i'or!" !5'!rno" !" ,n acon'!cimi!n'o &(ico $a$a ", !5#!ri!ncia !n !& $!"arro&&o $! &a '!cno&o(+a $! &a a,$i'or+a - &a $i"#oni%i&i$a$ !n "," firma" $! ,na am#&ia (ama $! #!ricia" '3cnica" !n "!c'or!" "!c'or!" !"#!cia&i8a$o". !"#!cia&i8a$o". >.. CARACTERÍSTICAS CARACTER ÍSTICAS DISTINTI:AS DISTINTI:AS DE LA AUDITORIA OPERACIONAL OPERACI ONAL >..1 ..1.. O%7!'i)o" E& o%7!'i)o o%7!'i)o $! $! &a a,$i'or+a o#!raciona& !" #ro%ar #ro%ar !& "i"'!ma $! $! m!$icin - !)a&,acin !)a&,acin $! &a (!r!ncia !n c,an'o a ", !f!c'i)i$a$ - !fici!ncia. >..;. A&canc! E& a&canc! $! &a a,$i'or+a a,$i'or+a o#!raciona& o#!raciona& !" )aria%&! - #,!$! a#&icar"! a 'o$a &a or(ani8acin or(ani8acin o "o&am!n'! a a&(,na" $! "," r!#ar'icion!"2 ac'i)i$a$!" o "!c'or!". La a,$i'or+a o#!raciona& $! ,na or(ani8acin !n ", 'o'a&i$a$ no !" fr!c,!n'!. R!"#!c'o a& a& #!r+o$o $! 'i!m#o a "!r a,$i'a$o2 &a a,$i'or+a a,$i'or+a o#!raciona& o#!raciona& #o$r+a #o$r+a fi7ar ", a&canc! a&canc! !n ,n #!r+o$o #!r+o$o ,! ,! "! !5'i!n$a !n )ario" a9o" o 'an cor'o ,! com#r!n$a "&o a&(,na" "!mana". E"'a carac'!r+"'ica $! &a a,$i'or+a o#!raciona& *a *!c*o ,! a&(,no" #rof!"iona&!" #rof!"iona&!" $!"cri%an $!"cri%an &a $i"ci#&ina como ,na ,na “auditoría de alcance variable”. >.. >..>. >. R!, R!,i" i"i' i'o" o" $! #!r" #!r"on ona& a& La a,$i'or+a a,$i'or+a o#!raciona& o#!raciona& !5i(! ,n ,n !,i#o !,i#o com#,!"'o com#,!"'o $! #rof!"iona&!" con ,na am#&ia (ama (ama $! *a%i&i$a$!" (!r!ncia&!" forman$o ,n !,i#o $! 'ra%a7o in'!r$i"ci#&inario. >.. >..?. ?. E&a% E&a%or orac aci inn $! norm norma" a" En &a a,$i'or+a o#!raciona& fr!c,!n'!m!n'! no *a- norma" $! a,$i'or+a (!n!ra&m!n'! ac!#'a$a" con con &a" c,a&!" "! "! #,!$a com#arar com#arar ,na con$icin con$icin o circ,n"'a circ,n"'ancia ncia r!a&. Con"!c,!n Con"!c,!n'!m!n '!m!n'!2 '!2 !" fr!c,!n'! fr!c,!n'! $!"arro&&ar $!"arro&&ar “criterios de auditoría” o
,ni$a$!" $! m!$i$a #ara ca$a !5am!n. En !"'a" circ,n"'ancia" &a o#inin $!& a,$i'or - !& "!n'i$o #rof!"iona& !m#r!"aria& "! 'ornan 'am%i3n !n fac'or!" im#or'an'!" $! &a m!$icin - !)a&,acin $! &o" r!",&'a$o". >.H. CLASES DE AUDITORIA AUDITORIA OPERACIONAL La a,$i'or+a a,$i'or+a $! !fici!ncia !fici!ncia - !conom+a !conom+a - &a &a o'ra &a a,$i'or+a $! !f!c'i)i$a$. !f!c'i)i$a$. Como "," "," nom%r!" &o in$ican2 in$ican2 a,$i'or+a" $! !conom+a - !fici!ncia in'!n'an m!7orar !& !m#&!o $! &o" r!c,r"o" a 'ra)3" $! &a r!$,ccin $! &o" co"'o" -Go !& a,m!n'o $! &a #ro$,ccin. La a,$i'or+a $! !f!c'i)i$a$ !"'/ $i"!9a$a #ara m!$ir &a marc*a $! ,na ac'i)i$a$ !n r!&acin con "," o%7!'i)o" #&an'!a$o" o #r!",n'o" - o'ra" m!$i$a" a#ro#ia$a" $! r!n$imi!n'o. A,$i'or+a A,$i'or+a r!&a'i)am!n'! com#&!'a ,! c,%r! ,na )ari!$a$ $! in'!r!"!". >.H.1. >.H.1. A,$ A,$i'o i'or+a r+a"" $! !conom !conom+a +a - !fici! !fici!nci nciaa • •
S,"'i',cin $! #!r"ona&2 ma'!ria& - !,i#o $! m!nor!" co"'o". M,c*a" $! &a" a,$i'or+a" $! !conom+a - !fici!ncia !5aminan !& a"#!c'o $! "i "! #o$r+a ","'i',ir #!r"ona&2 ma'!ria& - !,i#o $! co"'o m!nor2 a &a )!8 $! man'!n!r norma" ac!#'a%&!" $! ca&i$a$.
La" a,$i'or+a" a,$i'or+a" o#!ra'i)a" !n /r!a" $! ma'!ria&!" ma'!ria&!" - !,i#o" fr!c,!n'!m!n'! !5i(!n !& !m#&!o !m#&!o $! !"#!cia&i"'a" ,! a-,$!n a &a a$o#cin $! $!'!rminacion!" r!"#!c'o a &o" r!,i"i'o" $! ca&i$a$2 ,'i&i$a$ - $,racin2 'an'o como !& c,m#&imi!n'o $! &a" !"#!cificacion!". E"'! a"#!c'o $if+ci&m!n'! "! !nc,!n'r! !n'r! !& #!r"ona& $! formacin con'a%&! #or &o ,! !" com4n con'ra'ar con'ra'ar !"#!cia&i"'a" c,an$o c,an$o "!a n!c!"ario. • • • • •
?.
Con"o&i$acin $! &a" ac'i)i$a$!" $! a$mini"'racin a$ mini"'racin - a#o-o. In'ro$,ccin $! n,!)a '!cno&o(+a #ara m!7orar &a #ro$,ccin. A$*!"in a mo$ificacin $! #o&+'ica"2 #roc!$imi!n'o"2 r!(&am!n'o"2 !'c. Con'ra'acin !5'!rna o !7!c,cin in'!rna $! "!r)icio" #ro$,c'i)o" - o'ro". Com#ra )!r"," a&,i&!r CONCLUSIÓN SOBRE TIPOS DE AUDITORIA AUDITORIA
A,$i'or!" A,$i'or!" !5'!rno" !5'!rno" #,!$!n2 #,!$!n2 a #!$i$o $! ", c&i!n'!2 &&!)ar &&!)ar a$!&an'! a$!&an'! ,n ,n #ro(rama #ro(rama $! r!)i"ion!" $! a,$i'or+a a,$i'or+a in'!rna in'!rna a &a in)!r"a2 no !" #o"i%&! ,! &a a,$i'or+a in'!rna $ic'amin! "o%r! !"'a$o" con'a%&!" $! #r!"!n'acin a '!rc!ro"2 #,!" car!c! $! &a in$!#!n$!ncia r!,!ri$a #or &a" norma" #rof!"iona&!" a,$i'or!" in'!rno" a#o-an$o - com#&!m!n'an$o &a 'ar!a $! a,$i'or!" !5'!rno" a,$i'or!" !5'!rno" ! in'!rno" $! formacin a$mini"'ra'i)o6con'a%&! &i$!ran$o #ro-!c'o" $! a,$i'or+a o#!raciona&. .
EL AUDITOR COMPLEMENTANDO SU FUNCION DE ATESTIFICACION CON TAREAS TAREAS DE CONSULTOR
E& con'a$or #4%&ico !n !"'a 'ar!a $!%! formar ", #ro#ia o#inin "o%r! &a "i',acin !n ,! &! 'oca ac',ar2 no #,!$! ni $!%! $!7ar ,! &o" f,ncionario" $! &a !m#r!"a inf&,-an "o%r! 3& - 'am#oco $!%! ac',ar #r!"ionan$o !n !& mom!n'o $! !mi'ir ", r!com!n$acin. No "! 'ra'a "o&am!n'! "o&am!n'! $! $! i$!n'ificar i$!n'ificar #ro%&!ma" #ro%&!ma" "ino !5#r!"ar "o&,cion!"2 a-,$an$o a im#&an'ar im#&an'ar !& cam%io. S! !ncaran #ro%&!ma" m,- )aria$o"0 )aria$o"0 $! corr!ccin2 corr!ccin2 $! $! #!rf!ccionami!n'o #!rf!ccionami!n'o - $! cr!acin. A con'in,acin "! *ac! *ac! ,na %r!)! $!"cri#cin $!"cri#cin $! ca$a ,no $$!! !&&o". !&&o".
Problemas Problemas de d e corrección •
En !"'! ca"o "! !nc,!n'ra ,! !n &a !m#r!"a !5i"'!n ac'i)i$a$!" ,! "! *an $!'!riora$o - "! $!%! a-,$ar a corr!(ir&a". An'!" con &o" mi"mo" r!c,r"o" "! &o(ra%a m/" !" ,n ca"o '+#ico $! &oca&i8acin - !&iminacin $! $!f!c'o" r!"'a%&!ci$o" #or &o m!no" &a "i',acin ori(ina& o incor#oran$o ,na m!7or.
Problemas de perfeccionamiento •
S! #ar'! $! ,na "i',acin ,! #o$r+a &&amar"! norma& - "! 'ra'a $! m!7orar&a !" !& ca"o !n ,! "! 'ra'a *ac!r m/" m!7or con &o" mi"mo" r!c,r"o". La 'ar!a con"i"'! !n !"'o" ca"o" !n i$!n'ificar ! in"'r,m!n'ar )+a" $! m!7orami!n'o !n &a a#&icacin $! &o" r!c,r"o" $i"#oni%&!" ,! "! 'ra$,8can !n )!n'a7a" $! !fici!ncia o r!n'a%i&i$a$ o )!n'a7a" com#!'i'i)a" $! 'i#o in'an(i%&!.
Problemas de creación •
En !"'o" ca"o" "! #ar'! #r/c'icam!n'! $! c!ro2 #or,! no !5i"'!n co"a" ,! $!%an corr!(ir"! o m!7orar"!. S&o "! 'ra'a $! )!r "i *a- a&(o fa)ora%&! #ara &a !m#r!"a ,! #,!$a #ro$,cir"! !n ,na inno)acin ,! m!7or! ", #ro$,c'i)i$a$.
CAPITULO ; LA PROFESIÓN CONTABLE. NORMAS CONTABLES DE AUDITORIA 1. LA PROFESIÓN CONTABLE La or(ani8acin #rof!"iona& !5i"'! #ara #o$!r fom!n'ar !& $!"arro&&o $! &o" conocimi!n'o" !n !& cam#o #!r'in!n'!2 acr!$i'ar mi!m%ro" - cr!ar norma" $! con$,c'a - $!"!m#!9o ,! #ro'!7an a$!c,a$am!n'! a& #4%&ico ,! $!#o"i'a ", confian8a !n &o" mi!m%ro" $! !"a #rof!"in. 1.1. EL CASO ARENTINO 1.1. 1.1.1. 1. Lo" Lo" con"! con"!7o 7o"" #rof #rof!" !"io iona na&! &!"" E" r!ci3n a #ar'ir #ar'ir $! 1J? ,! "! or(ani8a or(ani8a !& f,ncionami!n'o f,ncionami!n'o $! &a #rof!"in #rof!"in con &a cr!acin cr!acin $! &o" Con"!7o" Prof!"iona&!". Prof!"iona&!". En &a L!- NK NK ;?2 ;?2 %/"ica %/"icam!n' m!n'!! "! $!fin!n $!fin!n &o" cam#o cam#o"" $! ac',ac ac',acin in $! $! &o" $i"'in'o $i"'in'o"" #rof!"io #rof!"iona&!" na&!" !n Ci!ncia" Ci!ncia" Econmica"2 !" $!cir2 &o" con'a$or!" #4%&ico"2 &o" &ic!ncia$o" !n !conom+a2 &o" &ic!ncia$o" !n a$mini"'racin - &o" ac',ario". A$!m/" "! r!(,&a2 !n (!n!ra&2 "o%r! !& f,ncionami!n'o $! &o" Con"!7o" Prof!"iona&!" - "," #o'!"'a$!". En !& ca"o ca"o $! &a Ca#i'a& Ca#i'a& F!$!ra& F!$!ra& !& !& c,!r#o c,!r#o norma'i)o norma'i)o ,! ,! ri(! !& !& f,ncionam f,ncionami!n'o i!n'o $!& $!& Con"!7o Con"!7o Prof!"i Prof!"iona& ona& $! $! Ci!ncia" Ci!ncia" Econmica" $! &a Ca#i'a& F!$!ra&2 T!rri'orio Naciona& $! Ti!rra $!& F,!(o2 An'/r'i$a ! I"&a" $!& A'&/n'ico S,r !" &a L!- NK ;?H2 'am%i3n $!& a9o 1JH>. 1.1. 1.1.;. ;. La F!$! F!$!ra raci cin n $! Con" Con"!7 !7o" o" Lo" Con"!7o" Prof!"iona&!" $! ca$a ca$a 7,ri"$iccin 7,ri"$iccin #ro)incia& - $$!! &a Ca#i'a& F!$!ra& !"'/n a$*!ri$o" - ##ar'ici#an ar'ici#an !n !& f,ncionami!n'o $! &a F!$!racin Ar(!n'ina $! con"!7o" Prof!"iona&!" $! Ci!ncia" Econmica". E"'a !" ,na a"ociacin ci)i& ,! 'i!n! #or o%7!'o0 • • • •
Pro#!n$!r a coor$inar &a accin $! &a" ac'i)i$a$!" in'!(ran'!" $!& r(ano2 'an'o a ni)!& naciona& como in'!rnaciona& R!#r!"!n'ar (r!mia&m!n'! a &o" con"!7o" a$*!ri$o"2 'an'o !n !& or$!n naciona& como in'!rnaciona& In'!(rar conf!$!racion!" $! or(ani"mo" #rof!"iona&!"2 $!n'ro $!& /m%i'o naciona& como in'!rnaciona& Dic'ar norma" '3cnica" - #rof!"iona&!" $! a#&icacin (!n!ra& #ara !& !7!rcicio $! &a #rof!"in !"'o 4&'imo !" im#or'an'! #ara !)i'ar &a !5i"'!ncia $! norma" $i"#ar!" !n f,ncin $! &a 7,ri"$iccin.
H
Lo" Con"!7o" Prof!"iona&!" ,! in'!(ran in'!(ran &a F!$!racin F!$!racin con"!r)an con"!r)an &a a,'onom+a a,'onom+a $!n'ro $! "," "," r!"#!c'i)a" r!"#!c'i)a" 7,ri"$iccion!"2 7,ri"$iccion!"2 conform! a &a" &!-!" ,! &o *a-an cr!a$o - "," r!(&am!n'acion!". D! man!ra 'a& ,! ,na norma #rof!"iona& !mi'i$a #or &a F!$!racin $! Con"!7o" n!c!"i'a ra'ificacin a ni)!& $! ca$a 7,ri"$iccin #or !& Con"!7o Prof!"iona& r!"#!c'i)o. E5i"'! ,n “puente de relacionamiento” ,! 'orna o%&i(a'oria &a a#&icacin $! !"'a" norma" con'a%&!" #ara &a" !m#r!"a"2 !n ", 'ar!a $! #r!#arar &o" !"'a$o" con'a%&!". E"'! “puente” f,nciona a 'ra)3" $! &a" $i"#o"icion!" $! &o" or(ani"mo" $! con'ro& "oci!'ario2 #or !7!m#&o In"#!ccion!" $! P!r"ona" ,r+$ica" o Dir!ccion!" $! ,"'icia2 &o" ,! !n r!"o&,cion!" ,! $ic'an2 - ,! "on $! a#&icacin o%&i(a'oria #ara &a" !m#r!"a"2 forma&i8an &a ,'i&i8acin $! &a" norma" con'a%&!" !&a%ora$a" #or &a #rof!"in $! ci!ncia" !conmica". ;. LAS LAS NOR NORMA MAS S CON CONT TABLES BLES La" norma" con'a%&!" con"'i',-!n &a #i!$ra an(,&ar !n ,! "! %a"a &a !&a%oracin $! c,a&,i!r 7,!(o $! !"'a$o" con'a%&!"2 como !&!m!n'o #rimario ,! &,!(o !" "om!'i$o a an/&i"i" $! a,$i'or+a $!"$! !& #,n'o $! )i"'a $! &a '!m/'ica ,! in'!r!"a !n !"'a o%ra. ;.1. ;.1.1. 1. No Norm rma" a" $! $! )a&, )a&,ac aci inn La Resolución Técnica ! " "! r!fi!r! a &a con"o&i$acin $! !"'a$o" con'a%&!". A 'ra)3" $! !&&a "! $a r!"#,!"'a a &a r!,i"i'oria &!(a& !"'a%&!ci$a !n &a &!- $! Soci!$a$!" Com!rcia&!" !n !& "!n'i$o $! ,! &o" (r,#o" !conmico" #r!"!n'!n a &a" a"am%&!a" $! accioni"'a" como informacin com#&!m!n'aria a &o" !"'a$o" con'a%&!" %/"ico" ,n 7,!(o $! !"'a$o" con"o&i$a$o". La Resolución Técnica ! # "! r!fi!r! a &a )a&,acin !n &o" !"'a$o" %/"ico" $! in)!r"ion!" !n "oci!$a$!" )inc,&a$a" con'ro&a$ con'ro&a$a" a" m!$ian'! !& m3'o$o m3'o$o $!& )a&or )a&or #a'rimoni #a'rimonia& a& #ro#orciona& #ro#orciona&.. E"'! #ron,nciam #ron,nciami!n'o i!n'o $!ri)a $!ri)a $! ,! &o" !"'a$o" !"'a$o" con"o&i$a$o" "on "&o informacin com#&!m!n'aria2 - 'ra'/n$o"! $! in)!r"ion!" !n "oci!$a$!" con'ro&a$a"2 $on$! $!"$! ,n #,n'o #,n'o $! )i"'a )i"'a '3cnico6$ '3cnico6$oc'ri oc'rinari narioo corr!"#on corr!"#on$!r+ $!r+aa &a con"o&i$a con"o&i$acin cin22 como 3"'a "&o &o !" a ni)!& ni)!& $! informaci informacin n com#&!m!n'aria !n &o" !"'a$o" %/"ico"2 "! ,'i&i8a como ",c!$/n!o $! &a mi"ma !& m3'o$o $!& )a&or #a'rimonia& #ro#orciona& con"o&i$acin !n ,na "o&a &+n!a. E"'o con$,c! a ,! !n &o" !"'a$o" oficia&!" $! #,%&icacin ,! "on "om!'i$o" a &a con"i$!racin $! &o" accioni"'a" - !n &o" c,a&!" "! %a"an &a" $i"'in'a" $!ci"ion!" "oci!'aria"2 !& #a'rimonio n!'o !" "imi&ar a& #a'rimon #a'rimonio io n!'o con"o&i con"o&i$a$o $a$o - !& r!",&'a$o r!",&'a$o $! #ar'ici#a #ar'ici#acion cion!" !" no "&o !n "oci!$a$ "oci!$a$!" !" )inc,&a$a" )inc,&a$a" "ino "ino 'am%i3n 'am%i3n !n con'ro&a$ con'ro&a$a" a" !" !& mi"mo r!",&'a$o ,! ",r(! $!& !"'a$o con"o&i$a$o. La Resolución Técnica ! $ ,! !" &a ,! #o$r+a $!nominar"! como $! ni)!& “macro” 2 incor#ora !& conc!#'o $! mon!$a con"'an'! ofr!ci!n$o ,na "!ri! $! cri'!rio" $! )a&,acin ,! com%inan )a&or!" corri!n'!" con co"'o" *i"'rico" a7,"'a$o" #or inf&acin. ;.1. ;.1.;. ;. No Norm rma" a" $! $! !5#o !5#o"i "ici cin n En &o ,! a !5#o" !5#o"icin icin $! informaci informacin n con'a%&! con'a%&! r!"#!c'a2 r!"#!c'a2 !5i"'!n !5i"'!n &a" Resolucio Resoluciones nes Técnicas Técnicas os. % & ' $!& ci'a$o or(ani"mo. La Resolución Técnica ! % "! r!fi!r! a norma" (!n!ra&!" $! !5#o"icin con'a%&! mi!n'ra" ,! &a Resolución Técnica ! ' "! r!fi!r! a norma" #ar'ic,&ar!" $! !5#o"icin a#&ica%&!" concr!'am!n'! a !n'!" in$,"'ria&!" - com!rcia&!". ;.1. ;.1.>. >. Proc Proc!" !"oo $! r!)i r!)i"i "in n !!nn c,r" c,r"oo En &a ac',a&i$a ac',a&i$a$$ !"'/ %a7o con"i$!ra con"i$!racin cin !& $!nomina$o $!nomina$o (nforme )*. E& mi"mo con'i!n! ,n an'!#ro-!c'o $! norma" #rof!"ion #rof!"iona&!" a&!" $! )a&,acin )a&,acin !n #roc!"o #roc!"o $! $i"c,"i $i"c,"in2 n2 "i!n$o "i!n$o #r!)i"i%&! #r!)i"i%&! #ara !& cor'o cor'o #&a8o ", 'ran"form 'ran"formacin acin !n R!"o&,cin R!"o&,cin T3cnica. E"'! (nforme )* %/"icam!n %/"icam!n'! '! 'orna 'orna man$a'ario man$a'ario !& !& !m#&!o !m#&!o $! )a&or!" )a&or!" corri!n' corri!n'!"2 !"2 con m,- #oca" !5c!#c !5c!#cion!" ion!" !n &a" &a" c,a&!" c,a&!" r!",&'a a&'!rna'i)o !& ,"o $! )a&or!" corri!n'!" o co"'o" *i"'rico" a7,"'a$o" #or inf&acin. O'ra" no)!$a$!" $! im#or'ancia im#or'ancia con'!ni$a" !n $ic*o $ic*o inform! "! r!fi!r!n a0
•
•
Tra'ar 'o$o" &o" r!",&'a$o" #or '!n!ncia como a'ri%,i%&!" a& !"'a$o $! r!",&'a$o". En !"'! "!n'i$o !" "i(nifica'i)a no)!$a$ !& cm#,'o $ir!c'am!n'! !n r!",&'a$o" $!& r!",&'a$o #or '!n!ncia ori(ina$o !n ,na )a&,acin '3cnica $! %i!n!" %i!n!" $! ,"o. Com#,'ar ,n in'!r3" "o%r! !& ca#i'a& #ro#io -2 a,n,! no 'an no)!$o"a2 &a ac'i)acin $! co"'o" financi!ro" !n &o" co"'o" $! #ro$,ccin $! ac'i)o". A !"'! 4&'imo r!"#!c'o corr!"#on$! con"i$!rar $!"$! ,n /n(,&o #ro%a%&!m!n'! $i"'in'o !"! car(o #or in'!r!"!" !n !& co"'o $! fa%ricacin $! ac'i)o". E"#!c+ficam!n'!2 "i "! 'ra'a $! ac'i)o" c,-a con"'r,ccin "! #ro&on(a !n !& 'i!m#o. En !"'o" ca"o" !& inform! in'!r#r!'a ,! ", )a&or corri!n'! #,!$! !"'ar r!f!ri$o a ,n )a&or $!& m!rca$o2 o%'!ni$o #,n',a&m!n'!2 !n c,-o ca"o no corr!"#on$! nin(4n cm#,'o $! car(a financi!ra mi!n'ra" ,!2 #or !& con'rario2 c,an$o !& )a&or corri!n'! ",r(! $! &a !&a%oracin $! ,n co"'o $! r!#o"icin2 !n !& c/&c,&o $! !"'! 4&'imo2 a$!m/" $! &o" co"'o" $! r!!m#&a8o $! &o" ac'i)o" com#on!n'!" ,! "! !n"am%&an !n !& ac'i)o fina& *a"'a !& !"'a$o !n ,! "! !nc,!n'ra !& %i!n2 corr!"#on$!r/ con"i$!rar $a$o !& !"ca&onami!n'o !n !& 'i!m#o $! &a" in)!r"ion!"6 ,na car(a financi!ra #or &a inmo)i&i8acin n!c!"aria2 a con"!c,!ncia $! ,! !& fac'or 'i!m#o !" ,n fac'or m/" !n !& #roc!"o $! #ro$,ccin $!& %i!n !n c,!"'in. >.;.1. >.;.1. Con Con$ic $icin in %/"i %/"ica ca #ara #ara !& !7!rci !7!rcicio cio $! $! &a a,$i'o a,$i'or+a r+a
A,+ ),!&)! a a#&icar"! &a &a n!c!"i$a$ $! ,! !& Con'a$or P4%&ico o A,$i'or A,$i'or "!a in$!#!n$i!n'! in$!#!n$i!n'! con r!&acin r!&acin a& !n'! a ,! ,! "! r!fi!r! &a informacin con'a%&!. E"'! r!,i"i'o $! in$!#!n$!ncia !" f,n$am!n'a&2 '!ni!n$o !n c,!n'a &a f! #4%&ica ,! m!r!c!n &o" !"'a$o" con'a%&!" acom#a9a$o" $! ,na o#inin o inform! $!& a,$i'or "o%r! &o" mi"mo". La" ca'!(or+a" ca'!(or+a" (!n!ra&!" (!n!ra&!" $! r!&acion!" o "i',acion!" "i',acion!" ,! ,! #,!$!n con"'i',ir ,na am!na8a a &a in'!(ri$a$ in'!(ri$a$ - o%7!'i)i$a$ o%7!'i)i$a$ $!& $!& a,$i'or2 $! *!c*o o !n a#ari!ncia2 "on &a" "i(,i!n'!"0 • •
•
• • • • • • • •
In'!r!"!" financi!ro" o !conmico". Circ,n"'ancia" !n &a" c,a&!" !& !&!nco $! a,$i'or!" !" )ir',a&m!n'! #ar'! $!& “management” o ac'4a !n car/c'!r $! !m#&!a$o %a7o !& con'ro& $! &a a$mini"'racin $! &a com#a9+a a,$i'a$a. Ci!r'a" Ci!r'a" r!&acion! r!&acion!"" com!rcia& com!rcia&!"2 !"2 !n #ar'ic,&a #ar'ic,&arr 'ran"acci 'ran"accion!" on!" #ro*i%i$a #ro*i%i$a"" con “bro+ers” “bro+ers”,, in)!r"ion!" con7,n'a" con c&i!n'!" o f,ncionario" c&a)! $! &o" mi"mo". R!&acion!" $! fami&ia. R!&acion!" #!r"ona&!". Pr!"'acin $! o'ro" "!r)icio" #rof!"iona&!". R!a&i8acin $! o'ra" ac'i)i$a$!" ,! im#&i,!n conf&ic'o $! in'!r!"!". @onorario" con'in(!n'!". con'in(!n'!". Confi$!ncia&i$a$ Confi$!ncia&i$a$ $! &a informacin. Pr3"'amo" $! #!r"ona& a c&i!n'!". O'ra" "i',acion!" como !5i"'!ncia $! mon'o" a$!c,a$o" )!nci$o" #or *onorario" &i'i(io" ,! in)o&,cran a c&i!n'!" a& a,$i'or o ", firma #rof!"iona&. >.;.;. >.;.;. Norma" Norma" #ara #ara !& $!"a $!"arro rro&&o &&o $! &a &a a,$i'o a,$i'or+a r+a
En c,an'o a &a" norma" norma" #ara !& $!"arro&&o $!"arro&&o $! &a 'ar!a $! a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 !n (!n!ra& "! #r!"!n'an con con r!&acin a& 'i#o $! &a%or a #rac'icar #rac'icar.. E"'o" E"'o" $i)!r"o" $i)!r"o" 'i#o" 'i#o" $! &a%or &a%or #,!$!n #,!$!n "!r0 "!r0 •
•
• •
E& ,! #o$r+a "!r &&ama$o a,$i'or+a com#&!'a2 !" $!cir2 &a a,$i'or+a r!a&i8a$a #ara $!'!rminar &a ra8ona%i&i$a$ $! &a informacin #r!"!n'a$a !n &o" !"'a$o" con'a%&!" %/"ico". La r!)i"in &imi'a$a $! !"'a$o" con'a%&!" corr!"#on$i!n'!" a #!r+o$o" in'!rm!$io"2 $! a&canc! inf!rior a& n!c!"ario #ara $!'!rmina $!'!rminarr &a ra8on ra8ona%i& a%i&i$a$ i$a$ $! &a informaci informacin n #r!"!n #r!"!n'a$a 'a$a #or #or &o" &o" !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" %/"ico". %/"ico". La" c!r'ificacion!" $! *!c*o" o com#ro%acion!" ,! no r!,i!r!n &a !mi"in $! ,n 7,icio '3cnico. La" in)!"'i(acion!" !"#!cia&!".
E& '!rc!r #,n'o2 !" $!cir !& $! "i',acion!" "i',acion!" $! *!c*o" ,! "on ma'!ria $! c!r'ificacin2 c!r'ificacin2 no !5c&,-! !5c&,-! &a #o"i%i&i$a$ $! !f!c',ar &a &&ama$a “certificación literal” $! &o" !"'a$o" con'a%&!"2 !n )ir',$ $! &a c,a& !& Con'a$or "! &imi'a a !5#r!"ar ,! &o" "a&$o" )o&ca$o" a ,n 7,!(o $! !"'a$o" con'a%&!" ",r(!n $! ano'acion!" !n &i%ro" $! con'a%i&i$a$. Por ",#,!"'o ,! !& m!rca$o ,",ario J
$! informacin con'a%&! !" !& ,! $!fin! &a" con$icion!" $! ac!#'a%i&i$a$ $! !"'a c!r'ificacin &i'!ra&. D!"$! -a ,! como 'ra%a7o #rof!"iona& !" $! ,na na',ra&!8a #r/c'icam!n'! n,&a2 #,!"'o ,! &a &a%or ,! *a- $! #or m!$io !" $! ,na m!ra )!rificacin $! &a 'ran"cri#cin $! "a&$o" !n &o" r!(i"'ro" con'a%&!". CAPITULO > ENFOUES DE AUDITORIA 1. ENFOUE TRADICIONAL E& conc!#'o $! a,$i'or+a $! !"'a$o" con'a%&!" f,! cam%ian$o - 'ran"form/n$o"! con !& 'ran"c,r"o $!& 'i!m#o. Con !& 'ran"c,r"o $!& $!& 'i!m#o "! inici ,n #roc!"o $! or$!nami!n'o or$!nami!n'o $! &a &a #rof!"in !n !& c,a& c,a& &a" a"ociacion!" a"ociacion!" #rof!"iona&!" a$,iri!ron a$,iri! ron im#or'an im#or'ancia2 cia2 incor#or/ incor#or/n$o" n$o"!! 'am%i3n 'am%i3n !& conc!#'o conc!#'o $! !fici!ncia !fici!ncia.. A"imi"m A"imi"moo &a" !5i(!nci !5i(!ncia" a" &!(a&!" &!(a&!" "o%r! "o%r! !& #rof!"ion #rof!"iona& a& in$!#!n$i! in$!#!n$i!n'! n'! $ic'aminan$ $ic'aminan$oo "o%r! !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" $! !m#r!"a" "! !5'!n$i!r !5'!n$i!ron2 on2 c,%ri!n$o c,%ri!n$o &a ma-or #ar'! $! &a ac'i)i$a$ !conmica $! ,n #a+". E"'a ac'i)i$a$ "! m,&'i#&ic a 'ra)3" $! !n'!" $! $i)!r"a !n)!r(a$,ra2 !"ca#an$o a &a '!n$!ncia (!n!ra&i8a$a r!f!ri$a a &a" (ran$!" cor#oracion!". E" !"'! (r,#o $! !m#r!"a" !& ,! !m#i!8a !m#i!8a a r!,!rir r!,!rir ,n cam%io cam%io !n &a" 'ar!a" $!& a,$i'or2 a,$i'or2 'an'o #ara *ac!r&a" m/" !fici!n'!" como #ara o%'!n!r ma-or )a&or a(r!(a$o2 !"'o !" ,n "!r)icio $! a"!"orami!n'o. S! #o$r+a ,%icar !"'a !'a#a !n &a "!(,n$a #ar'! $!& #r!"!n'! "i(&o. D! !"'a forma "! comi!n8an a $!"arro&&ar $!"arro&&ar - #rof,n$i8ar #rof,n$i8ar &o" &o" conc!#'o" conc!#'o" $!0
Planificación "! !"'a%&!ci como ,na !'a#a $!& #roc!"o $! a,$i'or+a2 !n &a c,a& "! in'!n'a #r!)!r &o" #roc!$imi!n'o" ,! "! a#&icar/n #ara o%'!n!r &o" !&!m!n'o" $! 7,icio )/&i$o" #ara ","'!n'ar &a o#inin2 como a"imi"mo &o" r!c,r"o" n!c!"ario" #ara &&!)ar a ca%o $ic*o" #roc!$imi!n'o". #roc!$imi!n'o". -nlisis de los sistemas de control interno "! !5#&ici' c&aram!n'! ,! !& o%7!'i)o $!& a,$i'or no !ra o%'!n!r con c!r'!8a ,n ,naa con conc&, c&,"i "inn "o%r! "o%r! &a corr!c corr!cci cinn $! &o" !"'a$ !"'a$o" o" con con'a% 'a%&!" &!"22 "ino "ino o#inar o#inar "o%r! "o%r! &a ra8on ra8ona%i a%i&i$ &i$a$ a$ $! &o" mi"mo mi"mo". ". En con"!c,!ncia no !ra n!c!"ario )!rificar &a 'o'a&i$a$ $! &a $oc,m!n'acin2 - !ra #o"i%&! !m#!8ar a $!"can"ar !n #ar'! !n &a informacin ",mini"'ra$a #or &o" $if!r!n'!" "i"'!ma" $! informacin. A $ic*o !f!c'o $!%+an !"',$iar"! - !)a&,ar"! &o" con'ro&!" in'!rno" )i(!n'!". La fina&i$a$ fina&i$a$ #rinci#a& $! &a &a r!)i"in r!)i"in $! $! &o" con'ro&!" in'!rno" )i(!n'!" !n &o" &o" "i"'!ma" "i"'!ma" a$mini"'ra'i)o" a$mini"'ra'i)o" - con'a%&!" !ra $!'!rminar &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a #ara &o" com#on!n'!" ,! in'!(ran &o" !"'a$o" con'a%&!"2 '!ni!n$o !n c,!n'a m,!"#!cia&m!n'! &o" !f!c'o" $! &a !f!c'i)i$a$ $! $ic*o" con'ro&!" !n &a na',ra&!8a2 !& a&canc! - &a o#or',ni$a$ $! !"'o" #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o". ". S! !n'i!n$! !n'i!n$! #or na',ra&!8a na',ra&!8a a &a c&a"! $! #roc!$imi #roc!$imi!n'o" !n'o"22 #or a&canc! a &a #rof,n$i$ #rof,n$i$a$ a$ $! &o" mi"mo" mi"mo" - #or o#or',ni$a$ a& mom!n'o !n ,! $!%+an $!"arro&&ar"!.
Técnicas Técnicas de muestreo muestreo "i(,i!n$o con &a i$!a $! ,! &a a,$i'or+a no #!r"i(,! como o%7!'i)o #rinci#a& )i",a&i8ar o corro%orar !& 1Q $! &a" o#!racion!" $!& !n'! a,$i'a$o "ino !mi'ir conc&,"ion!" m!$ian'! &a )i",a&i8acin o !& an/&i"i" $! ci!r'a" o#!racion!" - &a a#&icacin $! o'ra" #r,!%a" ,! 'i!n$an a $!'!rminar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" !"'a$o" con'a%&!" !n ", con7,n'o2 "! com!n8aron a !"'r,c',rar con ma-or #r!ci"in 'o$o" &o" #roc!$imi!n'o" $! m,!"'r!o. E& o%7!'i)o !ra !)a&,ar &o" "i"'!ma" $! con'ro& in'!rno2 con '3cnica" $! "!&!ccin a cri'!rio $!& a,$i'or o m!$ian'! #roc!$imi!n'o" m/" o%7!'i)o" m,!"'r!o !"'a$+"'ico. !"'a$+"'ico. /uestreo estadístico "! incor#or a& *!rram!n'a& $! a,$i'or+a !& conc!#'o $! m,!"'r!o !"'a$+"'ico con !& o%7!'o $! $ar&! ma-or ri(,ro"i$a$ ci!n'+fica a &a" '3cnica" $! m,!"'r!o - a "," r!",&'a$o". Si %i!n !n &a #r/c'ica no f,! $! a#&icacin !n &a 'o'a&i$a$ $! &a" !m#r!"a" $!%i$o a& ,ni)!r"o $! o#!racion!" ,! "! r!,!r+a #ara ,! &a m!'o$o&o(+a im#&icara !fici!ncia2 ", $!"arro&&o "i(nific ,n im#or'an'! a)anc! !n &a ac'i)i$a$ $! a,$i'or+a. Pruebas de auditoría "! *i8o ,na $!"cri#cin m,- aca%a$a $! &a" ,! ac',a&m!n'! "! $!nominan #r,!%a" ","'an'i)a"2 !" $!cir a,!&&a" c,-o #rinci#a& o%7!'i)o !ra %rin$ar&! )a&i$!8 a &o" "a&$o" ,! com#on!n &o" !"'a$o" con'a%&!". E" a"+ como "! !5#&ici'aron c&aram!n'! 'o$o" &o" #a"o" a "!(,ir #ara r!a&i8ar ,n ar,!o $! fon$o"2 ,na circ,&ari8acin o confirmacin $! "a&$o"2 )i",a&i8ar ,n r!c,!n'o f+"ico $! !5i"'!ncia"2 !'c. 1
;. NUE:O UE:O ENFO NFOU UE E& n,!)o !nfo,! $! a,$i'or+a2 a& c,a& "! !"'/ '!ni!n$o !n forma cr!ci!n'!2 *a ",r(i$o $! &a n!c!"i$a$ $! &&!)ar a ca%o #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" m/" !fici! !fici!n'!" n'!" #ara a$a#'ar a$a#'ar"! "! a &o" &o" cam%io" cam%io" $! &a 3#oca 3#oca !n ,! ,! "! )i)!. )i)!. Dic*o" Dic*o" cam%io" cam%io" #,!$! #,!$!nn "in'!'i8a "in'!'i8ar"! r"! !n !& r!,!rimi!n'o $! “menores costos para ma0imizar las condiciones de competitividad”. Por o'ra o'ra #ar'!2 #ar'!2 !& a)anc! $! &a &a #rof!"in #rof!"in - $! $! &a" norma" &!(a&!" ac!rca $! &a #r!"!n'acin #r!"!n'acin - “certificación” $! !"'a$o" con'a%&!" ac!&!r !& #roc!"o. E& n,!)o !nfo,! !)i$!ncia !)i$!ncia - !5#&ici'a !5#&ici'a m,c*o m,c*o m/" !& #roc!"o $! an/&i"i" ,! ,! &&!)a a ca%o !& !& #rof!"iona& r!"#on"a%&! $! &a a,$i'or+a2 ,! "i %i!n "!(,ram!n'! "! )!n+a *aci!n$o $!"$! *ac! m,c*o 'i!m#o2 r!ci3n !n !"'o" mom!n'o" "! !5#on! !n forma m/" $!'a&&a$a. E"'! n,!)o !nfo,! $!'!rmina como !"!ncia $!& #roc!"o $! a,$i'or+a a& conocimi!n'o in'!(ra& $!& n!(ocio $!& !n'! a,$i'a$o. C,an$o "! *a%&a $!& n!(ocio $!& !n'!2 "! !"'/ *aci!n$o r!f!r!ncia a ", ac'i)i$a$ #rinci#a&2 "!a c,a& f,!r!. En !"'! "!n'i$o2 #or !7!m#&o2 in'!r!"ar/ "o%r!man!ra "a%!r ,3 !" &o ,! &a !m#r!"a #ro$,c!2 "i !" ,! "! !"'/ *a%&an$o $! ,na !m#r!"a #ro$,c'ora2 c,/& !" !& #roc!"o - mo$a&i$a$ $! )!n'a - cmo "! )! af!c'a$o !& mar(!n $! ,'i&i$a$ #or &a "i',acin $! &a !conom+a $!& #a+" - ", m!rca$o #ar'ic,&ar. La fina&i$a$ fina&i$a$ "!r/ "!r/ !"'a%&!c!r !"'a%&!c!r &o" m!7or!" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a,$i'or+a #ara #ara )!rificar ,! &o ,! "! !5#on! !n &o" !"'a$o" con'a%&!" r!f&!7a &o" $if!r!n'!" a"#!c'o" r!&!)a$o" $!& n!(ocio - &o" *!c*o" !conmico" in)o&,cra$o". S! !m#i!8a con !& an/&i"i" $! &o" a"#!c'o" m/" im#or'an'!" $! &a !m#r!"a "i',acin #a'rimonia&2 #ro$,c'o" #ro$,c'o" ,! fa%rica - com!rcia&i8a2 !"'r,c',ra $! financiami!n'o2 #o&+'ica" $! com#ra" - $! )!n'a"2 !'c. #ara &,!(o !5aminar o#!racion!" o 'ran"accion!" in$i)i$,a&!". in$i)i$,a&!". E" &o ,! "! $!nomina !nfo,! “de arriba 1acia aba2o”. E& #rinci#io ,! "! $!"cri%! im#&ica !)a&,ar !& n!(ocio2 &a" o#!racion!" - com#on!n'!" m/" im#or'an'!" - ana&i8ar &o" !"'a$o" con'a%&!" !n ", con7,n'o #ara &,!(o2 "i "! cr!! n!c!"ario2 com#ro%ar 'ran"accion!" in$i)i$,a&!". in$i)i$,a&!". E"'! n,!)o n,!)o conc!# conc!#'o2 'o2 !& $! ri!"(o ri!"(o $! $! a,$i'or+a a,$i'or+a22 !" ,i8/" ,i8/" ,no ,no $! &o" &o" ma-or!" ma-or!" a#or'!" a#or'!" $!& n,!)o n,!)o !nfo,! !nfo,! ! inf&,-! inf&,-! "i(nifica'i)am!n'! "i(nifica'i)am!n'! !n &o" #roc!$imi!n'o" ,! "! #&anificar/n #ara !f!c',ar &a a,$i'or+a. Dic*o ri!"(o ri!"(o "! r!&acionar/ r!&acionar/ con &a" afirmacion!" afirmacion!" ,! con'i!n!n &o" &o" !"'a$o" con'a%&!"2 &a" c,a&!"2 a ", )!82 )!82 "!r/n &a %a"! #ara $!'!rminar &o" o%7!'i)o" $! a,$i'or+a. E5i"'! ,na ,na n,!)a corri!n'! corri!n'! !n ma'!ria $! !nfo,! $! a,$i'or+a ,! ,! #!r"i(,! #!r"i(,! como o%7!'i)o o%7!'i)o #rinci#a& #rinci#a& ac!rcar"! ! in'!r#r!'ar &a ac'i)i$a$ #rinci#a& $!& !n'! a,$i'a$o2 $! 'a& forma ,! !"! conocimi!n'o faci&i'! &a $!'!rminacin $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a,$i'or+a.. La #&anifica #&anificacin cin *a "i$o con"i$!ra$a con"i$!ra$a in$i"#!n in$i"#!n"a%&! "a%&! !n !"'a corri!n'! corri!n'!22 #rof,n$i8 #rof,n$i8/n$o /n$o&a &a - $/n$ $/n$o&! o&! 'o$a" 'o$a" &a" *!rrami!n'a" ,! *o- !n $+a &a ci!ncia $! &a a$mini"'racin - &a inform/'ica 'i!n!n a ", a&canc!. >. ENFOUE EMPRESARIAL >.1. >.1. In'ro$ In'ro$,cc ,ccin in E& n,!)o n,!)o !nfo,! !nfo,! $! a,$i'or+a ,! "! #ro#on!2 "! 'omar/ 'omar/ como "innimo $! !nfo,! !nfo,! !m#r!"aria&. !m#r!"aria&. E"'! !nfo,! r!)i"'! r!)i"'! &a ca&i$a$ $! )!r"/'i& - $in/mico2 -a ,! #,!$! "!r a#&ica$o a !m#r!"a" o !n'!" ,! $!"arro&&an 'o$o 'i#o $! ac'i)i$a$2 c,a&,i!ra "!a ", 'ama9o o ma(ni',$2 &oca&i8a$a" !n c,a&,i!r &,(ar2 "!an or(ani8acion!" #ri)a$a" o #4%&ica"2 con o "in fin!" $! &,cro2 man'!n(an "," r!(i"'ro" con'a%&!" m!$ian'! "i"'!ma" a)an8a$o" $! com#,'acin o con m3'o$o" man,a&!" "im#&!". >.;. Enfo,! Enfo,! <$! <$! arri%a arri%a *acia *acia a%a7o= a%a7o= E& #rinci#a& #rinci#a& in'!r3" in'!r3" $!& a,$i'or no "! r!fi!r! a &a" 'ran"accion!" - "a&$o" in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" "ino a &o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" !n !n ", con7,n'o. Con"!c,!n'!m!n'! Con"!c,!n'!m!n'! 'o$o !& #roc!"o $! a,$i'or+a "!r/ “de arriba 1acia aba2o”. En forma !fici!n'!2 !fici!n'!2 "! $i)i$ir/ $i)i$ir/ a& !5am!n !n #ar'!" #ar'!" ,! #,!$an a$mini"'rar"! *omo(3n!am!n'!2 *omo(3n!am!n'!2 $!nomina$a" $!nomina$a" ,ni$a$!" o#!ra'i)a"2 ,! r!f&!7an &a forma !n ,! !& c&i!n'! o &a !m#r!"a !"'/ or(ani8a$a. S!r/ 'am%i3n *a%i',a& ,! #ara ca$a ,ni$a$ o# o#!ra !ra'i) 'i)aa "! $!'!rm $!'!rmin! in!nn &o" com#on com#on!n' !n'!" !" a"ocia a"ocia$o" $o" ,! con confor forman man &o" !"'a$o !"'a$o"" con con'a% 'a%&!" &!" - con con"!c "!c,!n ,!n'!m '!m!n' !n'!! "," afirmacion!"2 ri!"(o" )inc,&a$o" - #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a. 11
>.>. nfa"i" nfa"i" !n !& conocimi! conocimi!n'o n'o $!& n!(ocio n!(ocio E& !5am!n $! a,$i'or+a a,$i'or+a !"'/ %a"a$o !n &a com#r!n"in com#r!n"in $!& $!& n!(ocio $!& !n'! o !m#r!"a a,$i'a$o. nicam!n'! "! !"'ar/ !n con$icion!" $! )!rificar "i &o" !"'a$o" con'a%&!" r!f&!7an &a "i',acin #a'rimonia& - financi!ra - &o" r!",&'a$o" $! &a" o#!racion!"2 " "! com#r!n$! !n #rim!r '3rmino !& n!(ocio. >.?. nfa"i" nfa"i" !n !& cri'!rio cri'!rio #rof!" #rof!"iona& iona& E& cri'!rio cri'!rio #rof!"iona& #rof!"iona& af!c'a af!c'a 'o$o" &o" a"#!c'o" a"#!c'o" $!& $!& 'ra%a7o $! a,$i'or+a. a,$i'or+a. E& E& cri'!rio #rof!"iona& $!%! "!r con"'an'!m!n'! a#&ica$o !n &a !)a&,acin $! &a ra8ona%i&i$a$ $! n,m!ro"a" )a&,acion!" - !"'imacion!" inc&,i$a" !n &o" !"'a$o" con'a%&!" - !n &a !)a&,acin $! &a !)i$!ncia $! a,$i'or+a "o%r! &a" mi"ma"2 ,! !" m/" #!r",a"i)a ,! conc&,-!n'!. >.. Enfo,! Enfo,! $! a,$i'or+a a,$i'or+a a m!$i$a m!$i$a La a,$i'or+a a,$i'or+a $! !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" "! $!%! $!%! a$a#'ar a$a#'ar a $ic*o" !n'!" con con ,n "!n'i$o !min!n'!m!n'! !fici!n'i"'a2 "i!n$o ,n "!r)icio in$i)i$,a&i8a$o2 in$i)i$,a&i8a$o2 )a&io"o 'an'o #ara &a $ir!ccin $! &a !m#r!"a ! m#r!"a a,$i'a$a como #ara &o" ,",ario" $! $ic*o" !"'a$o". Lo" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" !"#!c+fico" "! $!'!rminar/n $!'!rminar/n in$i)i$,a&m!n in$i)i$,a&m!n'! '! #ara ca$a or(ani8acin2 or(ani8acin2 concr!'/n$o"! !n #ro(rama" #ro(rama" $! 'ra%a7o $i"!9a$o" “a medida”. ,!$a con"!c,!n'!m!n'! $!"'!rra$a &a ,'i&i8acin $! #roc!$imi!n'o" o #ro(rama" $! 'ra%a7o “estndar”, conf!cciona$o" con"i$!ran$o ,na or(ani8acin i$!a& con ,na a$!c,a$a !n)!r(a$,ra - ra8ona%&!" "i"'!ma" $! informacin. >.. nfa"i" nfa"i" !n &a #&anificaci #&anificacinn !"'ra'3(ica !"'ra'3(ica Lo" mi!m%r mi!m%ro" o" m/" !5#!rim!n' !5#!rim!n'a$o" a$o" $!& $!& !,i#o !,i#o $! $! 'ra%a7o 'ra%a7o $!fini $!finir/n r/n &a !"'ra !"'ra'!(i '!(iaa ,! con"i$ con"i$!ran !ran m/" m/" a$!c,a$a a$!c,a$a #ara #ara $!"arro&&ar &a a,$i'or+a "in *a%!r !f!c',a$o a4n #roc!$imi!n'o a&(,no. S! %a"ar/n 'an'o !n !& conocimi!n'o ac,m,&a$o ,! #o"!an #o"!an "i !5i"'i !5i"'i!ra !ra "o%r! "o%r! !& !n'! !n'! a,$i'a$o a,$i'a$o como como !n ", !5#!ri !5#!ri!ncia !ncia - conocim conocimi!n'o i!n'o"" #ara $!'!rmi $!'!rminar nar a priori c,/&!" "!r/n &o" #rinci#a #rinci#a&!" &!" com#on!n'!" com#on!n'!" $! ca$a ,na $! &a" ,ni$a$!" ,ni$a$!" o#!ra'i)a" o#!ra'i)a" !n ,! "! $i)i$ir/ $i)i$ir/ &a a,$i'or+a a,$i'or+a c,/& !" !& ri!"(o (&o%a& $! a,$i'or+a #ara !& !n'! !n ", con7,n'o c,/&!" "on &o" ri!"(o" in$i)i$,a&!" #ara &o" com#on!n'!" - ,3 'i#o $! !nfo,! !" !& m/" a$!c,a$o. S! !n'i!n$! !n'i!n$! #or #or !nfo,! !nfo,! $! a,$i' a,$i'or+a or+a &a &a $!finicin $!finicin $! &a c&a"! c&a"! $! #r,!%a" #r,!%a" $! $! a,$i'or+ a,$i'or+aa ,! "! a#&icar a#&icar/n0 /n0 ana&+' ana&+'ica"2 ica"2 $! $! c,m#&imi!n'o o ","'an'i)a". E"'o" ri!"(o" - !nfo,!2 $!'!rmina$o" #r!)iam!n'! a &a r!a&i8acin $! &a" #r,!%a"2 $!%!r/n "!r confirma$o" con #o"'!riori$a$2 - #o$r/n mo$ificar"! $! ac,!r$o con &o" r!",&'a$o" ,! "! )a-an o%'!ni!n$o. La #&anific #&anificacin acin !"'ra'3(ic !"'ra'3(icaa !" f,n$am f,n$am!n'a& !n'a& #ara ori!n' ori!n'ar ar coor$in coor$ina$am a$am!n'! !n'! 'o$o" 'o$o" &o" !"f,! !"f,!r8o" r8o" $! $! a,$i'or a,$i'or+a2 +a2 !)i'ar !)i'ar $i"#!r"ion!"2 $i"#!r"ion!"2 'ran"mi'ir a 'o$o !& !,i#o $! 'ra%a7o &a" i$!a" $!& #!r"ona& m/" !5#!rim!n'a$o2 #r!)!r "i',acion!" ,! *a(an a &a !fici!ncia $!& !5am!n - an'ici#ar $ific,&'a$!" ,! fina&m!n'! #,!$an af!c'ar &a conc&,"in - con"!c,!n'!m!n'! !& inform! $!& a,$i'or. >.H. Afirmacion!" ,! com#on!n com#on!n &o" &o" !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" Lo" !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" "on "on manif!"'acion!" manif!"'acion!" $! $! &a $ir!ccin - $! &a (!r!ncia $! &o" !n'!" a,$i'a$o" a,$i'a$o" ac!rca $! &a "i',acin "i',acin #a'rimon #a'rimonia&2 ia&2 &o" r!",&'a$o r!",&'a$o"" $! &a" o#!racion o#!racion!" !" - &o" cam%io" cam%io" !n &a "i',aci "i',acinn financi!r financi!raa - #a'rimon #a'rimonia&. ia&. Inc&,-!n Inc&,-!n ,na "!ri! $! afirmacion!" !5#&+ci'a" ! im#&+ci'a" r!f!ri$a" a& ac'i)o2 #a"i)o2 'ran"accion!" - *!c*o" !conmico". E"'a" afirmacion!" !"'ar/n r!&aciona$a" con0 • • •
&a )!raci$a$ $! &a" 'ran"accion!" in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" - $! &o" "a&$o" &a in'!(ri$a$ $! &a" 'ran"accion!" in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" - &a con"!c,!n'! ra8ona%i&i$a$ $! &o" "a&$o" &a a$!c,a$a )a&,acin - !5#o"icin a#ro#ia$a !n &o" !"'a$o" con'a%&!" $! &a" 'ran"accion!" in$i)i$,a&!" - $! &o" "a&$o". >.. O%7!'i)o O%7!'i)o"" $! $! a,$i'o a,$i'or+a r+a 1;
D! ac,!r$o ac,!r$o con &o -a -a !5#,!"'o2 &o" o%7!'i)o" o%7!'i)o" $! a,$i'or+a a,$i'or+a !"'/n !"'/n !5#r!"a$o" !5#r!"a$o" !n '3rmino" $! o%'!n!r o%'!n!r ",fici!n'! ",fici!n'! "a'i"faccin "a'i"faccin con r!"#!c'o a &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!". >.J. E)a&,aci E)a&,acinn $!& ri!"(o ri!"(o $! a,$i'o a,$i'or+a r+a La a,$i'or+a a,$i'or+a $! &o" !"'a$o" con'a%&!" im#&ica2 !n'r! o'ra" o'ra" co"a"2 co"a"2 con"i$!rar con"i$!rar ,! ,! !n &o" mi"mo" #,!$!n !5i"'ir !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)o" "i(nifica'i)o" ,! no f,!ron $!'!c'a$o" #or &o" "i"'!ma" $! con'ro& $!& !n'! ! n'! a,$i'a$o. La !)a&,acin $!& ri!"(o 'am%i3n "! !f!c'4a “de arriba 1acia aba2o”. S! ana&i8an &o" ri!"(o" ,! ",r(!n $! &a na',ra&!8a $!& n!(ocio o ac'i)i$a$ $!& !n'! a,$i'a$o2 $!& con'!5'o ,! &o ro$!a2 $! &o" %i!n!" o "!r)icio" #ro$,ci$o" - )!n$i$o" -Go #r!"'a$o" #r!"'a$o"22 $! &a "i',acin "i',acin $! "," c&i!n'!"2 c&i!n'!"2 !'c. S! $!'!rmina $!'!rminann &a" f,!n'!" f,!n'!" $! informaci informacin2 n2 &a" 'ran"accio 'ran"accion!" n!" - o'ra /r!a" $! in'!r3" $! a,$i'or+a ,! '!n(an ma-or o m!nor #o'!ncia& $! con'!n!r !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)a". Para ca$a com#on!n'! "! i$!n'ificar/n - !)a&,ar/n &o" ri!"(o" !"#!c+fico" a"ocia$o"2 $!'!ni3n$o"! c,an$o ,n an/&i"i" m/" $!'a&&a$o no r!",&'ar+a !n ,na a,$i'or+a m/" !f!c'i)a !"'o !" c,an$o &o ,! fina&m!n'! "! o%',)o como !)i$!ncia $! a,$i'or+a no af!c'ar+a &a o#inin "o%r! &o" !"'a$o" con'a%&!". A"imi"mo A"imi"mo "! $if!r!nciar/n $if!r!nciar/n &o" ri!"(o" in*!r!n'!" $! &o" $! con'ro&2 $!#!n$i!n$o &o" #rim!ro" f,n$am!n'a&m!n'! $!& con'!5'o ,! ro$!a - !n !& c,a& "! $!"!n),!&)! &a !m#r!"a o !n'! a,$i'a$o2 mi!n'ra" ,! &o" $! con'ro& "! ori(inar/n !n $!%i&i$a$!" $! &o" #ro#io" "i"'!ma" $! &a or(ani8acin. To$o !"'! an/&i"i" "! *ar/2 !n $!fini'i)a2 #ara r!$,cir !& '!rc!r 'i#o $! ri!"(o0 !& $! $!'!ccin2 !"'o !" ,! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a no "!an &o ",fici!n'!m!n'! !ficac!" #ara $!'!c'ar !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" ,! #r!)iam!n'! no *,%i!"!n "i$o “filtrados” #or &o" &o" "i"'!m "i"'!ma" a" $! con'ro& con'ro& $! $! &a !m#r!" !m#r!"a. a. >.1.
D!'!rminacin $$!! co con'ro&!" c& c&a)!
E"'a informacin ,! &o" a,'or!" $!nominan “información contable”, #o$r/ "!r )!rifica )!rifica$a $a $/n$o&! $/n$o&! )a&i$ )a&i$!8 !8 a &o" "i"'!m "i"'!ma" a" ,! &a ori(inan2 -a ,! "i !)a&,a$o" &o" mi"mo" "! $!'!rmina ,! &a informacin !" a$!c,a$a - confia%&!2 "im#&!m!n'! )!rifican$o ,! $ic*o" "i"'!ma" f,ncionan $! ac,!r$o con &o #r!)i"'o2 "! ",#on$r/ &(icam!n'! ,! &a informacin "! !mi'! !n forma "a'i"fac'oria. Dic*o" "i"'!ma" inc&,-!n !n'r! "," "," r,'ina" con'ro&!" con $if!r!n'!" $if!r!n'!" 7!rar,+a". 7!rar,+a". S! "!&!ccionar/n2 #ara #ro%ar #ro%ar &o" "i"'!ma"2 a,!&&o" con'ro&!" ,! ofr!c!n ma-or "a'i"faccin $! a,$i'or+a con'ro&!" $! ma-or 7!rar,+a $!"$! !& #,n'o $! )i"'a $! a,$i'or+a - ,! "! $!nominan “controles clave”. Confiar !n &o" con'ro&!" con'ro&!" c&a)! c&a)! con$,c! a ,na ma-or !f!c'i)i$a$ !f!c'i)i$a$ - !fici!ncia $!%i$o $!%i$o a ,! "! $!"car'an #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $! #r,!%a $! con'ro&!" ,! "i %i!n a"!(,ran )!raci$a$ !n &a informacin !mi'i$a2 &o *ac!n #arcia&m!n'! "in '!n!r ,i8/" 'ra"c!n$!ncia !n !& o%7!'i)o #rinci#a& $! $ic*a informacin. D! !"'a forma2 #or !7!m#&o2 !& con'ro& ,! "! !f!c'4a an'!" $!& #a(o $! ,na fac',ra $! ,n #ro)!!$or2 com#aran$o &a or$!n $! com#ra2 !& r!mi'o2 !& a)i"o $! in(r!"o a #&an'a2 !& inform! $! con'ro& $! ca&i$a$2 &a fac',ra - &a or$!n $! #a(o2 "!(,ram!n'! !" $! ma-or r!&!)ancia ,! !& con'ro& ,! #,!$! !f!c',ar ,n !m#&!a$o "o%r! &a ",ma'oria $! $ic*a fac',ra2 con"'i',-!n$o &a r,'ina a"+ $!"cri#'a ,n con'ro& c&a)!. A&can8ar !& o%7!'i)o o%7!'i)o (&o%a& $! a,$i'or+a a,$i'or+a !n forma forma !fici!n'!2 "i(nificar/ i$!n'ificar &o" #,n'o" #,n'o" f,!r'!" $! $! &o" "i"'!ma" $! informacin - ana&i8ar "i r!",&'a !fici!n'! confiar !n $ic*o" con'ro&!" #ara o%'!n!r "a'i"faccin $! a,$i'or+a. >.11 .11.
D!'! D! '!rm rmin inac aci inn $! $! ##ro roc! c!$$imi imi!n'o !n'o"" $! $! a, a,$i'o i'or+a r+a
Con !& mi"mo "!n'i$o $! “un enfo3ue de auditoría a medida”, &o" #roc!$imi!n'o" #ara !f!c',ar !& !5am!n "on 4nico" #ara ca$a !n'! !n'! !n #ar'ic,& #ar'ic,&ar ar - "! "! 'ra$,c!n 'ra$,c!n !n #ro(ram #ro(rama" a" $!'a&&a$ $!'a&&a$o" o" $! $! 'ra%a7o 'ra%a7o 'am%i3 'am%i3nn a m!$i$a m!$i$a.. En &a &a ac',a&i$ ac',a&i$a$ a$ - '!ni! '!ni!n$o n$o !n !n c,!n'a ,! m,c*o" #roc!$imi!n'o" con"i"'!n !n #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" c&a)! !"#!c+fico" $! ca$a ,no $! &o" "i"'!ma" -2 #r,!%a" ana&+'ica" ,! r!&acionan $i)!r"o" !&!m!n'o" #ar'ic,&ar!" $! &a informacin ,! ",mini"'ran $ic*o" "i"'!ma" - $! &o" !"'a$o" con'a%&!" in$i)i$,a&!" $! &a or(ani8acin2 $if+ci&m!n'! "! #,!$an #r!)!r #ro(rama" $! 'ra%a7o $!"arro&&a$o" !n forma !"'/n$ar. E"'a carac'!r+"'ica a"!(,ra con"i$!rar con ma-or 3nfa"i" &a" #ar'ic,&ari$a$!" $!& n!(ocio "," !f!c'o" !n &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a.
4apitulo nro " 1>
PR54E65 7E -87(T5R(- )9(ntroduccion &a "!c,!ncia $! #a"o" #ara &&!)ar a ca%o ,na a,$i'oria )aria "!(4n &a" circ,n"'ancia" circ,n"'ancia" 2 #!ro "! )!rifican > !'a#a"0 6P&anificacion 6E7!c,cion 6Conc&,"in La" c,a&!" im#&ican ,n #roc!"o "!c,!ncia& con #,n'o $! #ar'i$a - '!rminacin2 !n &a" a,$i'oria" r!c,rr!n'!" "! )!rifica ,na r!&acion !n'r! fina&i8acion $! ,na - !& inicio $! &a o'ra $! #!rio$o "i(,i!n'!. La '!rminacion $! ,n a9o con$,c! - #ro#orciona !& in(r!"o a &a !'a"#a $! #&anificacion $! &a a,$i'oria $!& a9o #ro5imo2 -a ,! !& conocimi!n'o $! &a a,$i'oria $! ca$a a9o "! ac,m,&a - !" a#ro)!c*a$o #or &a" "i(,i!n'!". Tam%i!n &o" &imi'!" $! ca$a !'a#a no "on 'a7an'!" ni !5c&,-!n'!". Si %i!n &a !'a#a $! #&anificacion #r!'!n$! !"'a%&!c!r &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria 2 &o" r!",&'a$o" $! &a" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o #,!$!n #,!$!n *ac!r n!c!"aria &a mo$ificacion $! &a #&anificacion cam%ian$o !& a&canc! o &a na',ra&!8a $! &a" #r,!%a" a !f!c',ar !n !'a#a" ",c!"i)a" 2 a"i $,ran'! &a #&anificacion "! $!%!ria !f!c',ar #r,!%a" $! 'ran"accion!" $!"$! !& #rinci#io *a"'a !& fina&. A !f!c'o" !f!c'o" $! )!rifi )!rificar car &a )a&i$! )a&i$!88 $! &a inform informaci acion on "o%r! "o%r! !& con conoc ocimi imi!n' !n'oo $!& "i"'!m "i"'!maa - #ro%ar #ro%ar &a !f!c'i !f!c'i)i$ )i$a$ a$ $!& $!& f,ncionami!n'o $! &o" con'ro&!" ,! #,!$!n r!",&'ar&! $! ,'i&i$a$ a& $!finir &a na',ra&!8a 2 !& a&canc! - &a o#or',ni$a$ $! &o" #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" a a#&icar a#&icar..
:9Etapas del proceso de -uditoria -uditoria P&anificacion
o%7!'i)o" Pr!$!'!rminar Proc!$imi!n'o"
R!",&'a$o M!moran$o $! #&anificacion - #ro(rama" $! 'ra%a7o
E7!c,cion0
O%'!n!r !&!m!n'o" $! ,icio
E)i$!ncia" !n #a#!&!" $! 'ra%a7o
Conc&,"ion0
Emi'ir 7,icio
Inform! $!& A,$i'or
O%7!'i)o" 0 aP&anificacion0 D!'!rminacion $!& !nfo,! - ", con"!c,!ncia ,! "! )!ra r!f&!7a$o !n ,n m!moran$,m $! #&anificacion ,! $oc,m!n'a &a" con"i$!racion!" ana&i8a$a" $,ran'! 'o$a &a !'a#a 2 como &o" #ro(rama" $! 'ra%a7o ,! in$ican $! ,! forma 2 !n ,! mom!n'o - con ,! a&canc! "! !7!c,'aran &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" "!&!cciona$o". %E7!c,ci %E7!c,cion0 on0 C,m#&imi!n'o $! &o" #roc!$imi!n'o" #&anifica$o" #ara o%'!n!r &o" !&!m!n'o" $! 7,icio )a&i$o" - ",fici!n'!" #ara ","'!n'ar ,na o#inion2 "! 'ra$,ciran !n #a#!&!" $! 'ra%a7o ,! con"'i',-!n &a $oc,m!n'acion - !)i$!ncia - !& !5am!n r!a&i8a$o. S! r!a&i8aran #r,!%a" a&'!rna'i)a" ,! $!%an !f!c',ar"! !f!c',ar"! r!!m#&a8an$o o com#&!m!n'an$o a &a" ori(ina&m!n'! ori(ina&m!n'! #&anifica$a" 2 #or $ific,&'a $ific,&'a$!" $!" #ro#i #ro#ia" a" $! &a !m#r!"a !m#r!"a22 $!& r!",&'a$o r!",&'a$o 2 o #or #or !fici!n !fici!ncia cia !n !n !& !5am!n. !5am!n. cConc&,"ion0 S! !)a&,an &a" !)i$!ncia" o%'!ni$a" $,ran'! &a !'a#a $! !7!c,cion ,! $!%!n #!rmi'ir ,n 7,icio o ,na o#inion "o%r! &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" !"'a$o" con'a%&!"2 !mi'i!n$o !& inform!.
4aracteristicas de la Etapa del Proceso de -uditoria *9Planificacion An'!" $! !7!c,'ar&a !& *om%r! #i!n"a #i!n"a como !f!c',ar&a - *a- $o" o%7!'i)o" 0 1?
6La Ac'i)i$a$ r!",&'! !f!c'i)a #ara &&!(ar a& c,m#&imi!n'o $! o%7!'i)o". 6La Ac'i)i$a$ Ac'i)i$a$ r!",&'! !fici!n'! o "!a ,! "! a&canc! con &o" r!c,r"o" n!c!"ario"6 Dar ,na o#inion #&anifica #&anificara ra con an'ici#a an'ici#acion cion &o" #roc!$imi!n'o #roc!$imi!n'o"" a "!(,ir "!(,ir #ara o%'!n!r o%'!n!r &a !)i$!ncia !)i$!ncia ,! r!",&'! r!",&'! )/&i$a )/&i$a ",fici!n'! como #ara r!"#a&$ar !"a o#inin. La" or(ani8acion!" "!ran o%7!'o $! !5am!n $! a,$i'oria #o$ran o#!rar !n $if!r!n'!" ac'i)i$a$!" - n!(ocio" 2 !"'aran !5#,!"'a" a $if!r!n'!" ri!"(o" - con'ac'o" con !n'i$a$!" $! $i"'in'a in$o&!2 &o c,a& conformara !& am%i!n'! !n ,! &a !m#r!"a $!"arro&&a "," ac'i)i$a$!". D!"arro&&a &o" "i"'!ma" $! informacion ,! m!7or "! a$a#'!n a "," n!c!"i$a$!".E" n!c!"ario #r!$!'!rminar !& !nfo,! $! a,$i'oria 2 #ara r!co(!r &a" #ar'ic,&ari$a$!" $! !"a" or(ani8acion!". La #&anificacion inc&,-! &o" #roc!$imi!n'o" ma" r!&aciona$o" con ,na &o(ica conc!#',a& ,! con ,na '!cnica $! a,$i'oria. Pr!'!n$! $ar ,na o#inion "o%r! &o" !"'a$o" con'a%&!" - a ", )!8 r!f&!7an &a actividad o el negocio !" n!c!"ario !& conocimi!n'o #rof,n$o #rof,n$o $! $! ", ac'i)i$a$ ac'i)i$a$ #rinci#a& #rinci#a&22 &a" carac'!ri"' carac'!ri"'ica" ica" "a&i!n'!" "a&i!n'!" $! &a &a ac'i)i$a ac'i)i$a$. $. Com#r!ncion $! a"#!c'o" como 0 6Princi#a& f,!n'! f,!n'! $! in(r!"o" in(r!"o" - r!c,r"o". 6como "! $o%',)i!ron 6a"#!c'o" !"'ra'!(ico" - c&a)! #ara con"!(,ir&o". 6,! ri!"(o". 6Co"'o #ara o%'!n!r &o" in(r!"o". 6Ac'i)i$a$!" con!5a" 9Si"'!ma" $! informacion. A*ora A*ora !"'amo" !"'amo" !n con$ con$icio icion!" n!" $! $!finir $!finir &a" 8nidades 8nidades 5perativa 5perativass !n &o c,a& !" ,'i& $i)i$ir a ,na !n'i$a$ a !f!c'o" $! r!)i"ion $! "," !"'a$o" con'a%&!". To$a" &a" ac'i)i$a$!" $!& n!(ocio ,! #or '!n!r carac'!ri"'ica" $i"'in'i)a" "on con"i$!ra$a" con cri'!rio" - #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria #ro#io". E7!n#&o0 Ac'i)i$a$!" $! fa%ricacion $! #ro$,c'o" $i"+mi&!" "! &o" con"i$!raria ,ni$a$!" o#!ra'i)a" $if!r!n'!"2 'am%i!n $if!r!n'!" #&an'a" #&an'a" $! $! #ro$,cci #ro$,ccion on con con $if!r!n $if!r!n'!" '!" ,%icac ,%icacin in "!r "!r ,ni$a$! ,ni$a$!"" o#!ra'i) o#!ra'i)a" a" "!#ara$ "!#ara$a". a". A& $!finir &a" ,ni$a$!" o#!ra'i)a" "! $!%!n $!finir &o" componentes ,! "! )inc,&an con &o" !"'a$o" con'a%&!" a !5aminar con !& cic&o $! &a" 'ran"accion!". P,!$!n "!r &o" r,%ro" $! &o" !"'a$o" financi!ro" como &o" "i"'!ma" - circ,i'o" a$mini"'ra'i)o" c,-a" o#!racion!" af!c'an a !"'o" r,%ro". Si "! *,%i!ra $!fini$o $if!r!n'!" #&an'a" $! #ro$,ccion como ,ni$a$!" o#!ra'i)a" $i"'in'a" 2 &a" !5i"'!ncia" - &o" co"'o" $! #ro$,cci #ro$,ccion on $! ca$a ,na $! $! !&&a" !&&a" #o$ria #o$riann "!r &o" com#on!n' com#on!n'!" !" a ana&i8ar ana&i8ar.. E& #a"o "i(,i!n'! "on &a" afirmaciones c,-a )a&i$!8 $!%! #ro%ar"! !n !& 'ran"c,r"o $! &a a,$i'oria. La )a&i$!8 $! &a" afirmacion!" $!%! "!r confirma$a m!$ian'! &a !7!c,cion $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria. Lo" #roc!$imi!n'o" ",r(!n $! $!'!rminar !& !nfo,! $! a,$i'oria.2 !"'a !" &a com%inacion !n'r! #r,!%a" ana&i'ica" $! c,m#&imi!n'o - ","'an'i)a". E"a Com%inacion "! o%'i!n! $!& ana&i"i" ana&i"i" $! &o" ri!"(o" $! a,$i'oria )inc,&a$o" con &o" com#on com#on!n'!" !n'!" 2 &a" afirmacion!" a "!r )!rifica$a" 2 !& "i"'!ma $! con'ro& )i(!n'! - &a !fici!ncia !n !& #roc!"o $! a,$i'oria. To$o !"'! #roc!"o "!ria ma'!ma'ico "i no !5i"'i!ra "i',acion!" o *!c*o" ,! &o con$icionan 0&o" fac'or!" $! Ri!"(o $! A,$i'oria. E& ri!"(o !" &a ",c!#'i%i&i$a$ a &a !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". E" $! (ran im#or'ancia ,! !& a,$i'or '!n(a ,na a$!c,a$a com#r!ncion $! cmo &o" ri!"(o" "! )inc,&an con ca$a com#on!n'! -a ,! !"'o !" &a c&a)! -a ,! !"'o !" &a c&a)! $! &a $!'!rminacion $!& !nfo,! !nfo,! $! a,$i'oria a a#&icar. a#&icar. D!fini$o !& !nfo,! "! $!'!rminan &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria ,! "! a#&icaran a &o" !f!c'o" $! )!rificar &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!". Lo" #roc!$imi!n'o" #&anifica$o" $!%!n $!'a&&ar"! !n #ro(rama" $! 'ra%a7o ,! !5#&ici'!n !n forma #orm!nori8a$a &o" #a"o" a "!(,ir . La "!c,!ncia $! #&anificacion !" ",c!#'i%&! $! "!r a#&ica$a a &a ma-oria $! &o" 'ra%a7o" $! a,$i'oria . No !" #o"i%&! #o"i%&! ,! ,na m!'o$o&o( m!'o$o&o(ia ia '!cnica '!cnica $! a,$i'ori a,$i'oriaa #,!$ #,!$aa a%arcar a%arcar 'o$a" 'o$a" &a" "i',acio "i',acion!" n!" #o"i%&!" #o"i%&!" como "i',acion "i',acion!" !" #ar'ic,& #ar'ic,&ar!" ar!" $! $! a&(,na a&(,na !m#r!" !m#r!"aa o conci$ conci$!raci !racion!" on!" "o%r! a&(,na" a&(,na" in$, in$,"'ria "'ria"" ,! ,! r!,i!ran r!,i!ran !"#!cia&i !"#!cia&i8acio 8acion. n. 1
E& #&an $! a,$i'oria no #roc,ra "!r 'o$o &o" a9o" n,!)o. M,c*a" $! &a" con"i$!racion!" $! #&anificacion ",r(!n $! &a !5#!ri!ncia - conocimi!n'o" ac,m,&a$o" $!& !n'! a,$i'a$o2 r!",&'an'! $! &o" !5am!n!" $! !"'a$o" con'a%&!" $! a9o" an'!rior!". ETAPA ETAPA DE EECUCION0 EEC UCION0 S! $!"arro&&a !& #&an $! a,$i'oria 2 !& #ro#o"i'o !" o%'!n!r ",fici!n'! "a'i"faccion $! &a a,$i'oria2 "o%r! &a c,a& "! #,!$! ","'an'ar !& inform! $!& a,$i'or. La "a'i"faccion "! o%'i!n! m!$ian'! &a !7!c,cion $! &o" #roc!$imi!n'o" $!fini$o" - $oc,m!n'a$o". E& #&an #,!$! "!r mo$ifica$o a m!$i$a ,! #ro(r!"a !& 'ra%a7o. F,! n!c!"ario ,n cam%io "i(nifica'i)o - !"'! $!%! $oc,m!n'ar"! . La !7!c,cion !"'a $i)i$i$a !n ,na o ma" )"i'a" in'!rina" an'!" $!& ci!rr! $!& !7!rcicio - ,na )i"'a $!"#,!" $!& ci!rr! . O%7!'i)o !" ma5imi8ar &a !fici!ncia $! &a a,$i'oria2 r!)i"an$o #!rio$o" in'!rm!$io" - #o$!r an'ici#ar 'ra%a7o" #ara &a )i"'a fina&. Uno $! &o" a"#!c'o" f,n$am!n'a&!" $! &a !'a#a $! !7!c,cion !" &a ",#!r)i"ion - "!(,imi!n'o $! &o" #&an!" a#ro%a$o". E5i"'!n f!c*a" #ara ,! "! !mi'a !& inform! inform! - c,a&,i!r im#!$im!n'o im#!$im!n'o $!%! "!r ",%"'!n'a$o ",%"'!n'a$o o%'!ni!n$o o%'!ni!n$o #r,!%a" #r,!%a" - !)i$!ncia #ara !mi'ir !mi'ir o#inio o#inion.!n n.!n ca"o con'rario con'rario "!ra n!c!"ario n!c!"ario ca&ificar ca&ificar !& !& a&canc! a&canc! $!& $!& 'ra%a7 'ra%a7oo $! a,$i' a,$i'oria oria !n !& inform!. inform!. La ",#!r)i"ion !" n!c!"aria #ara &o" *a&&a8(o" ,! #,!$an af!c'ar &a o#inion "!an ana&i8a$o" con ni)!&!" ",#!rior!". En !"'! ca"o "! ",#!r#on!n &a" !'a#a" $!& #roc!"o $! a,$i'oria 2 !n &a !'a#a $! !7!c,cion2 an&i8ar con &a $ir!ccion - o (!r!ncia &o" !f!c'o" ,! &o" *a&&a8(o" 'i!n!n !n !& inform! $!& a,$i'or im#&ica 'ar!a" n!'am!n'! $! &a !'a#a "i(,i!n'! $! conc&,"ion.
ET-PET-P- 7E 454;86(5 454;86( 5 Un! &o" r!",&'a$o" 2 !& o%7!'i)o !" ana&i8ar &o" *a&&a8(o" $! a,$i'oria - o%'!n!r ,na conc&,"ion (!n!ra& "o%r! &o" !"'a$o" con'a%&!". E& o%7!'i)o $!& #&an $! a,$i'oria *a-a "i$o !f!c'i)am!n'! a#&ica$o - $!'!rminar "i &o" *a&&a8(o" $! a,$i'oria *an "i$o !)a&,a$o" - "i &o" o%7!'i)o" f,!ron a&can8a$o". Tam%i!n !" n!c!"ario ,na r!)i"ion (&o%a& !n com%inacion con &a" conc&,"ion!". D!%!n #ro#orcionar ,na %a"! #ara !mi'ir !& inform! fina&.D!%! conc!n'rar"! &a a'!ncion !n &a" ar!a" $! ma-or im#or'ancia o ri!"(o a fin $! confirmar ,! *an "i$o 'ra'a$a" a$!c,a$am!n'! !n !& 'ra%a7o $! a,$i'oria - r!f&!7a$a" corr!c'am!n'! !n &o" !"'a$o" con'a%&!". La !)a&,acion $! &a !)i$!ncia $! a,$i'oria $!%! con"i$!rar &a informacion - &o" #aram!'ro" 2 con'in,an "i!n$o a#ro#ia$o" - "i "! *a o%'!ni$o ",fici!n'! "a'i"faccion $! a,$i'oria.. S! $!%! con"i$!rar0 6La !)i$!ncia !" 'an im#or'an'! - confia%&!. 6La na',ra&!8a - ni)!& $! &a" !5c!#cion!" !"'an $! ac,!r$o con &o ,! "! !"#!ra%a !n !& mom!n'o !n ,! &a a,$i'oria f,! #&anifica$ #&anifica$a. a. La !)i$!ncia $!%! "!r !)a&,a$a !n '!rmino" $! ", ",fici!ncia 2 im#or'ancia - confia%i&i$a$. D!%! con"i$!rar"! "i $ic*a !)i$!ncia con'ra$ic! a&(,na $! &a" $!ci"ion!" 'oma$a" $,ran'! &a #&anificacion. Po$ria ",c!$!r ,! &a" !)i$!ncia" ,! con'ra$i(an &a" afirmacion!" $! &o" !"'a$o" con'a%&!" ,! cr!!n $,$a" r!"#!c'o $! &a !f!c'i)i$a$ !n !& c,a& "! confia #ara r!"#a&$ar &a afirmacion. La" !5c!#cion!" $!%!n "!r con"i$!ra$a" !n forma in$i)i$,a& - !n con7,n'o #ara $!'!rminar "i &o" !"'a$o" con'a%&!" !"'an $i"'orciona$o". Si "! *a o%'!ni$o ",fici!n'! "a'i"faccion $! &a a,$i'oria 2 "i &a" !5c!#cion!" 'i!n!n o'ra" im#&icancia" #ara !& !n'! a,$i'a$o. La !)a&,acion $! &a" !5c!#cion!" im#&ica o%'!n!r com#r!ncion $! ", na',ra&!8a2 ca,"a ! im#&icancia" - r!"o&)!r &a accin ,! $!%a 'omar"!. CAPITULO ETAPA ETAPA DE PLANIFICACI PLA NIFICACIÓN ÓN 1. OBETI:O DE LA PLANIFICACIÓN E& o%7!'i)o $! &a !'a#a $! #&anificacin con"i"'! !n $!'!rminar ,3 #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a corr!"#on$!r/ r!a&i8ar - cmo - c,/n$o "! !7!c,'ar/n. 1
La #&anificacin2 #&anificacin2 !" !& !& fin $! $! $!'!rminar c,/&!" "!r/n &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ,! ,! #!rmi'an o%'!n!r &a &a "a'i"faccin "a'i"faccin n!c!"aria #ara !mi'ir ,na o#inin. La #&anificacin #&anificacin $! ,na a,$i'or+a a,$i'or+a comi!n8a comi!n8a con &a o%'!ncin $! informacin n!c!"aria #ara #ara $!finir &a !"'ra'!(ia !"'ra'!(ia a !m#&!ar !m#&!ar c,&mina con &a $!finicin $!'a&&a$a $! &a" 'ar!a" a r!a&i8ar !n &a !'a#a $! !7!c,cin2 c,-o r!",&'a$o "!r/ !)a&,a$o !n &a !'a#a $! conc&,"in. La #&anificacin #&anificacin !" im#or'an'! !n !n 'o$o 'i#o $! 'ra%a7o c,a&,i!ra c,a&,i!ra "!a !& 'ama9o $!& !n'! a a,$i'ar. a,$i'ar. La #&anificacin $!%! "!r c,i$a$o"a - cr!a'i)a2 #o"i'i)a ! ima(ina'i)a2 $!%! '!n!r !n c,!n'a a&'!rna'i)a" #ara r!a&i8ar &a" 'ar!a" - $!%! "!&!ccionar &o" m3'o$o" m/" a#ro#ia$o". ;. ETAPAS ETAPAS DEL PROCESO DE PLANIFICACIÓN PLANIFIC ACIÓN La #&anificacin #,!$! $i)i$ir"! !n $o" !'a#a" o mom!n'o" $i"'in'o". En !& #rim!ro $! !&&o" "! $!fin! c,/& "!r/ &a !"'ra'!(ia a "!(,ir !n %a"! a& conocimi!n'o ! informacin man'!ni$a $!& !n'! a a,$i'ar0 "! &a $!nomina #&anificacin !"'ra'3(ica. En !& "!(,n$o mom!n'o2 &,!(o $! $!finir &a !"'ra'!(ia (&o%a&2 "! $i"criminan #ara ca$a ,no $! &o" $i"'in'o" com#on!n'!" c,/&!" "on &o" #roc!$imi!n'o" a r!a&i8ar #ara com#&!'ar !"a !"'ra'!(ia - "! $!'a&&a cmo "! &&!)ar/n a ca%o0 "! &a $!nomina #&anificacin $!'a&&a$a. La #&anifica #&anificacin cin !"'ra'3(i !"'ra'3(ica ca %rin$a %rin$a ,na )i"in )i"in “desde “desde arriba arriba”, ”, !n(&o%an$o 'o$a &a a,$i'or+a !n ", con7,n'o. La #&anificac #&anificacin in $!'a& $!'a&&a$a &a$a22 “desde aba2o”2 'ra%a7a con ca$a !"'ra'!(ia $!fini$a - $!'!rmina cmo !7!c,'ar&a. E"'a c&a"ificacin c&a"ificacin !n'r! !n'r! #&anificacin #&anificacin !"'ra'3(ica !"'ra'3(ica - $!'a&&a$a $!n'ro $!& $!& !nfo,! !m#r!"aria& $! a,$i'r+a a,$i'r+a !"'/ $! ac,!r$o con o'ro $! &o" &o" #i&ar!" #i&ar!" $!& !nfo,! !m#r!"aria& ,! !" &a r!a&i8acin $! a,$i'or+a" a,$i'or+a" “a medida” . >. PLANIF PLANIFICA ICACIO CION N ESTRA ESTRAT TEICA EICA La #&anificacin !"'ra'3(ica !"'ra'3(ica como #rim!ra !'a#a $!& #roc!"o #roc!"o $! #&anificacin2 r!4n! !& conocimi!n'o ac,m,&a$o ac,m,&a$o $!& !n'!2 - r!",m! !"'! conocimi!n'o !n &a $!finicin $! $!ci"ion!" #r!&iminar!" #ara ca$a com#on!n'!. Para "im#&ificar &a #&anificacin #&anificacin $! a,$i'or+a2 ca$a !n'! "! $i)i$! !n #ar'!" man!7a%&!" man!7a%&!" $!nomina$a" “componentes”. Un com#on!n'! #,!$! "!r ,na #ar'i$a $! ,n !"'a$o financi!ro2 o ,na #ar'! $!& mi"mo2 ,n (r,#o $! 'ran"accion!".
Planificación estratégica R!,nir !& Conocimi!n'o ac,m,&a$o O%'!n!r informacin a$iciona& Tomar $!ci"ion!" Pr!&iminar!" #ara &o" com#on!n'!" >.1.CONOCIMIENTO ACUMULADO ACUMULADO La com#r!n"in $!& n!(ocio $!& !n'! !" f,n$am!n'a& #ara r!a&i8ar ,na #&anificacin !f!c'i)a - ,na a,$i'or+a !fici!n'!.
1H
A,n,! !& inform! $! a,$i'or+a "! r!fi!r! a !"'a$o" financi!ro" #r!#ara$o" a ,na f!c*a $!'!rmina$a2 c,%ri!n$o ,n #!r+o$o $a$o !n &a )i$a $!& !n'!2 !& n!(ocio - ", forma $! o#!rar 'i!n$!n a #!rman!c!r con"'an'!" $,ran'! ,n #!r+o$o &ar(o $! 'i!m#o. En ,na a,$i'or+a r!c,rr!n'!2 "! ac,m,&an conocimi!n'o" conocimi!n'o" "o%r! !& n!(ocio2 ", m!$io $! con'ro&2 ", (!r!ncia - "," "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro&. >.;.OBTENCIÓN DE INFORMACIÓN ADICIONAL ADICIONAL L,!(o $! r!,nir !& conocimi!n'o $! a,$i'or+a ac,m,&a$o2 corr!"#on$! r!)i"ar ,3 ",c!$i $!"$! &a 4&'ima )i"i'a #ara #o$!r #o$!r $!finir $!finir &a &a !"'ra'!( !"'ra'!(ia ia a !m#&!ar !m#&!ar.. En #rim!r &,(ar "! $!fin!n &o" < términos de referencia” 2 ,! con"i"'! !n $!'!rminar c,/&!" "on &a" r!"#on"a%i&i$a$!" ,! !& a,$i'or a",m! !n !& 'ra%a7o2 c,/&!" "!r/n &a" r!"#on"a%i&i$a$!" !n ma'!ria $! inform!"2 c,/&!" "!r/n &a" !5#!c'a'i)a"2 inform!" !"#!cia&!" !"#!cia&!" ! in"'r,ccion!" ,! $!%!r/n "!r com#&!'a$a"2 com#&!'a$a"2 r!"'riccion!" a& a&canc! $!& 'ra%a7o2 "i &a" *,%i!ra2 !'c.. L,!(o "! ana&i8a ,3 ",c!$i !n !& n!(ocio $!& !n'! - c,/&!" "on "," ri!"(o" in*!r!n'!". E" !"!ncia& con'ar con ",fici!n'! informacin ac!rca $!& n!(ocio a fin $! !)a&,ar !& m!$io !n !& c,a& o#!ra2 &o" in$i)i$,o" ,! con$,c!n &a !m#r!"a - &o" fac'or!" ,! inf&,-!n "o%r! ", 35i'o o fraca"o. A$!m/"2 $!%! ana&i8ar"! !& $!"!n)o&)imi!n'o $!& n!(ocio $!n'ro $! &a" circ,n"'ancia" !conmica" ,! &a >!conom+a $!& &,(ar #r!"!n'a. D!%! ana&i8ar"! !& !f!c'o ,! &a" con$icion!" !conmica" - #o&+'ica" (!n!ra&!" #,!$an '!n!r "o%r! &a" o#!racion!"2 financiami!n'o financiami!n'o - #o&+'ica" $! in)!r"in2 in)!r"in2 fac'or!" !"#!c+fico" ,! af!c'!n a &a in$,"'ria2 f&,c',acion!" f&,c',acion!" ,! af!c'!n a& n!(ocio2 f,!n'!" $! com#!'!ncia2 )ia%i&i$a$ $! #ro$,c'o"2 r!"'riccion!" a &a ac'i)i$a$ !conmica2 !'c.. L,!(o $! $!finir $!finir &o" &o" '3rmino" '3rmino" $! r!f!r!ncia r!f!r!ncia - ac',a&i8ar &a com#r!n"in com#r!n"in "o%r! !& n!(ocio n!(ocio - ri!"(o" in*!r!n'!" $!& !n'! !n'! a a,$i'ar2 corr!"#on$! corr!"#on$! ana&i8ar ,3 ",c!$! !n !& am%i!n'! a m%i!n'! $!& "i"'!ma $! informacin. En !"'! !"'! mom!n'o $! &a #&anificacin !"'ra'3(ica corr!"#on$! $!'!rminar c,/& !" &a na',ra&!8a na',ra&!8a - a&canc! $! &o" "i"'!ma" $!& !n'!2 "i #o"!! #roc!"ami!n'o com#,'ari8a$o o man,a&2 c,/& !" !& "of'ar! $! "i"'!ma" con ,! o#!ra2 c,/&!" f,!ron &o" cam%io" oc,rri$o" $!"$! &a 4&'ima )i"i'a2 c,/& !" &a na',ra&!8a !n c,an'o a &a confi(,racin - !"'r,c',ra $! &a" o#!racion!" com#,'ari8a$a". L,!(o $!%!r/ ana&i8ar"! ,3 cam%io" oc,rri!ron !n !& am%i!n'! $! con'ro&. VE"'! r!f&!7a &a ac'i',$ - com#romi"o ,! 'i!n! 'i!n! &a (!r!ncia (!r!ncia #ara !"'a%&!c!r !"'a%&!c!r ,n c&ima c&ima #o"i'i)o #o"i'i)o a &a im#&!m!n'aci im#&!m!n'acinn - !7!c,cin !7!c,cin $! o#!racio o#!racion!" n!" con'ro&a$a" con'ro&a$a" $! &o" n!(ocio". Un am%i!n'! $! con'ro& f,!r'! #!rmi'! $!#o"i'ar confian8a !n &o" con'ro&!"2 mi!n'ra" ,! ,n am%i!n'! $! con'ro& $3%i& no &o #!rmi'!. Por 4&'imo corr!"#on$!r/ ana&i8ar ,3 cam%io" oc,rri!ron !n &a" #o&+'ica" con'a%&!" $!& !n'!. Si *,%o a&(4n cam%io $! &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!"2 a#&ica%&!"2 #ro%&!ma" ,! !n &a a#&icacin $! #o&+'ica" con'a%&!" con'a%&!" "! *a-an $!'!c'a$o !n !7!rcicio" an'!rior!" an'!rior!" - !& an/&i"i" $! &a !5i"'!ncia $! a&(,na" #o&+'ica" a(r!"i)a" o con"!r)a$ora" con"!r)a$ora" ,! r!,!rir/n 'ar!a" !"#!cia&!" !n &a !7!c,cin $! &a a,$i'or+a. >.>.DECISIONES PRELIMINARES PARA LOS COPONENTES Una )!8 o%'!ni$a &a informacin a$iciona& oc,rri$a $!"$! !& !5am!n an'!rior corr!"#on$! 'omar $!ci"ion!" ,! "!r/n #ar'! $! &a !"'ra'!(ia a a#&icar !n ca$a 'ra%a7o !n !n #ar'ic,&ar. #ar'ic,&ar. En !"'! mom!n'o mom!n'o !" c,an$o c,an$o "! $i)i$! $i)i$! a& con7,n'o con7,n'o $! &a &a%or &a%or $! a,$i'or+a a,$i'or+a !n #ar'!" #ar'!" man!7a%&! man!7a%&!"" $!nomina$ $!nomina$a" a" com#on!n'!". Norma&m!n'! ,n com#on!n'! )a a "!r !,i)a&!n'! a ,n cic&o $! 'ran"accion!" - 'i!n! r!&acin $ir!c'a con #ar'i$a" #r!"!n'a$ #r!"!n'a$a" a" !n &o" !"'a$o" !"'a$o" financi!ro". financi!ro". En !& !nfo,! !nfo,! !m#r!"aria& !m#r!"aria& $! a,$i'or+a a,$i'or+a 2 &a $!finici $!finicinn $! com#on!n com#on!n'! '! !"'/ )inc,&a$a )inc,&a$a 1
con !& cic&o $! 'ran"accion!". Un com#on!n'! #ara !& cic&o :!n'a"G :!n'a"G C,!n'a" a co%rarG Co%ran8a"2 o'ro #ara Com#ra"G C,!n'a" a #a(arG #a(arG Pa(o"2 Pa(o"2 o'ro o'ro #ara #ara E5i"' E5i"'!ncia !ncia"G "G Co"'o" Co"'o" $! #ro$,c #ro$,ccin cin22 !'c.. !'c.. Di)i$i$o" &o" !"'a$o" con'a%&!" !n com#on!n'!"2 corr!"#on$! $!finir #ara ca$a ,no c,/& "!r/ &a !"'ra'!(ia o !nfo,! $! a,$i'or+a a a#&icar. a#&icar. En &a $!finicin $! !"'! !nfo,! conc,rr!n !& an/&i"i" an/&i"i" $! $o" !&!m!n'o" #r!"!n'!" !n ca$a com#on!n'!2 !&&o" "on0 !& am%i!n'! $! con'ro& - &o" ri!"(o" in*!r!n'!". En ,na #rim!ra a#ro5imacin #o$!mo" $!cir ,! $!& am%i!n'! $! con'ro& )a a $!#!n$!r &a ca&i$a$ $! &a" #r,!%a" $! a,$i'or+a a r!a&i8ar2 mi!n'ra" mi!n'ra" ,! $! &a !)a&,acin $!& ri!"(o in*!r!n'! )a a $!#!n$!r &a can'i$a$ can'i$a$ $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a a o%'!n!r. >.?. CONSIDERA CONSIDERACIONE CIONES S PRACTICA PRACTICAS S WC,/& !" &a im#or'ancia $! &a $!finicin $! &a !"'ra'!(ia $! a,$i'or+aX L,!(o $! o%'!n!r ,na informacin $!'a&&a$a $! &o" cam%io" oc,rri$o" !n !& n!(ocio $!& !n'!2 m/" &a !)a&,acin $! &o" ri!"(o" ri!"(o" in*!r!n'!" - $! con'ro& "! $!fin! c,/& )a a "!r !& !nfo,! a !m#&!ar !n &a a,$i'or+a !n #ar'ic,&ar. E"'a $!finicin a$,i!r! ,na im#or'ancia r!&!)an'!2 #,!"'o ,! a #ar'ir $! a,+ "! $!fin! #ara ca$a com#on!n'! ,3 #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" !"#!c+fic !"#!c+fico" o" $!%!r/n $!%!r/n r!a&i8ar" r!a&i8ar"!. !. E"'o E"'o r!,i!r! r!,i!r! !n'on !n'onc!" c!" ,! ,! 4nicam!n 4nicam!n'! '! &o" mi!m%ro" mi!m%ro" m/" m/" !5#!r'o !5#!r'o"" $!& !,i# !,i#oo $! 'ra%a7o $! ,na ,na a,$i'or+a #ar'ici#!n #ar'ici#!n !n !"'a !"'ra'!(ia2 !"'ra'!(ia2 ,! "!r/ ,n !"f,!r8o conc!n'ra$o conc!n'ra$o $! a,!&&o" a,!&&o" ,! m/" !5#!ri!ncia !5#!ri!ncia ca#aci$a$ #o"!an "o%r! !& '!ma $! a,$i'or+a. a,$i'or+a. E& r!",&'a$o r!",&'a$o $! &a &a $!finicin $!finicin $! &a &a !"'ra'!(ia !"'ra'!(ia $! a,$i'or+a a,$i'or+a #,!$! $oc,m!n'ar"! !n ,n ,n m!moran$o m!moran$o ,! ,! r!",ma r!",ma &a o%'!ncin $! informacin a$iciona& - &a $!finicin $!& !nfo,! $! a,$i'or+a a,$i'or+a #ara ca$a com#on!n'!. E"'a $oc,m!n'acin $oc,m!n'acin )a a "!r !& in#,' n!c!"ario n!c!"ario #ara #ara &a "!(,n$a "!(,n$a !'a#a !'a#a $!& #roc!"o #roc!"o $! #&anifica #&anificacin cin #&ani #&anificac ficacin in $!'a&&a$ $!'a&&a$a a $on$!2 $on$!2 a #ar'ir $! !"! !nfo,! !nfo,! $!'!rmina$o2 "! $!ci$ir/n &o" &o" #roc!$imi!n'o" !"#!c+fico" a r!a&i8ar. r!a&i8ar. ?. PLANIFICACIÓN PLANIFIC ACIÓN DETALLADA En &a #&anificacin !"'ra'3(ica "! 'ra%a7a con &a a,$i'or+a a,$i'or+a !n ", con7,n'o2 con7,n'o2 como ,n 'o$o. En cam%io !n &a #&anificacin #&anificacin $!'a&&a$a "! 'ra%a7a ca$a com#on!n'! !n #ar'ic,&ar2 #ar'ic,&ar2 !n forma "!#ara$a $!& r!"'o $! &o" com#on!n'!". Uno $! &o" fac'or!" c&a)a ,! *ac!n a& !nfo,! !m#r!"aria& $! a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 a$!m/" $! &o" m!nciona$o" c,an$o "! com!n' &a #&anificacin !"'ra'3(ica2 !"'ra'3(ica2 con"i"'! !n conc!n'rar &o" !"f,!r8o" $! a,$i'or+a !n &a" /r!a" $! ma-or ri!"(o -2 !n #ar'ic,&ar2 !n &o ,! "! $!nominan
)!raci$a$ in'!(ri$a$ )a&,acin - !5#o"icin.
E& (r,#o $! )!raci$a$2 'ra'a $! $!'!rminar "i !& !n'! !" #ro#i!'ario o #o"!! $!r!c*o r!"#!c'o $! &o" ac'i)o" r!(i"'ra$o" - *a con'ra+$o &o" #a"i)o" con'a%i&i8a$o" "i &o" ac'i)o" !5i"'!n2 "i &a" 'ran"accion!" *an oc,rri$o - "i !"'/n $!%i$am!n'! a,'ori8a$a". E& (r,#o (r,#o $! in'!(ri$a$ in'!(ri$a$ ana&i8a ana&i8a "i 'o$a" 'o$a" &a" 'ran"ac 'ran"accion cion!" !" !"'/n !"'/n con'a%i con'a%i&i8a$ &i8a$a"2 a"2 inc&,i inc&,i$a" $a" !n !n &o" !"'a$ !"'a$o" o" financi financi!ro"2 !ro"2 r!(i"'ra$a" !n &a" c,!n'a" corr!c'a"2 a$!c,a$am!n'! ac,m,&a$a" - r!(i"'ra$a" !n !&2 o a'ri%,i$a"2 a& #!r+o$o con'a%&! corr!"#on$i!n'!. Afirmacion!"2 Afirmacion!"2 )a&,acin )a&,acin - !5#o"icin2 ana&i8a "i ca$a 'ran"accin !"'/ corr!c'am!n'! corr!c'am!n'! ca&c,&a$a - r!f&!7a$a #or #or ", mon'o a#ro#ia$o "i &o" ac'i)o" - #a"i)o" !"'/n corr!c'am!n'! )a&,a$o"2 ca$a ,no $! ac,!r$o con ", na',ra&!8a - norma" con'a%&!" a#&ica%&!" - "i r!f&!7an &o" *!c*o" - circ,n"'ancia" ,! af!c'an ", )a&,acin. Si !"'/ inc&,i$a 'o$a &a informacin n!c!"aria #ara o%'!n!r ,na a$!c,a$a com#r!n"in $! &o" ac'i)o"2 #a"i)o" - 'ran"accion!" ,! !"'/n !5#,!"'o" !n &o" !"'a$o" financi!ro". 1J
La $!finicin $!finicin $! !"'a" !"'a" afirmacion!" afirmacion!" "ir)! #ara $!'!rminar2 $!'!rminar2 !n %a"! %a"! a &a !)a&,acin !)a&,acin #r!&iminar $! ri!"(o" ri!"(o" in*!r!n'! in*!r!n'! - $! con'ro&2 ,3 (r,#o "! )! m/" af!c'a$o #or &a #r!"!ncia $! $!'!rmina$o ni)!& $! ri!"(o. La" afirmacion afirmacion!" !" m/" af!c'a$a" af!c'a$a" "!r/n &a" ,! conc!n'ra conc!n'rar/n r/n !& ma-or ma-or !"f,!r !"f,!r8o 8o $! a,$i'or+ a,$i'or+aa --22 ca$a ca$a ,no $! &o" #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" $! a,$i'or a,$i'or+a +a ,! "! "! $!fina $!fina !7!c,'ar !7!c,'ar #ara #ara ca$a com#on! com#on!n'!2 n'!2 !n %a"! %a"! a& !nfo,! !nfo,! a$o#' a$o#'a$o2 a$o2 "! r!&aci r!&acionar onar// con &a" afirmacion!" ,! "a'i"fa(a. En %a"! a &a $!finicin $! !"a" afirmacion!" afirmacion!" - a &a r!&acin ,! &o" ri!"(o" ri!"(o" in*!r!n'! - $! con'ro& 'i!n!n r!"#!c'o r!"#!c'o a !&&a"2 corr!"#on$!r/ "!&!ccionar &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a ,$i'or+a ,! "! conc!n'rar/n !n &a" afirmacion!" m/" af!c'a$a". Lo" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" #o"i%&!" r!"#on$!n a $o" (ran$!" (r,#o"0 &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ","'an'i)o" - &a" #r,!%a" $! con'ro&!". con'ro&!". D!n'ro D!n 'ro $! &o" #roc!$ #roc!$im imi!n i!n'o" 'o" ","'a ","'an'i n'i)o" )o" !"'/n !"'/n inc&,i inc&,i$o $o"" &o" #roc!$ #roc!$imi imi!n' !n'o" o" ana&+ ana&+'ic 'ico" o" - &a" #r,!%a #r,!%a"" $!'a&& $!'a&&a$ a$a" a" $! 'ran"accion!" - "a&$o". Lo" #roc!$ #roc!$imi! imi!n'o" n'o" $! $! a,$i'or+ a,$i'or+aa "!&!ccio "!&!cciona$o" na$o" con"'i',con"'i',-!n !n &a %a"! %a"! #ara #ara &a #r!#ar #r!#aracin acin $!& #ro(ram #ro(ramaa $! 'ra%a7o 'ra%a7o.. E& #ro(rama #ro(rama $! 'ra%a7o 'ra%a7o !" !& $!'a&&!2 $!'a&&!2 #ara ca$a #roc!$imi #roc!$imi!n'o2 !n'o2 $! &o" #a"o" #a"o" n!c!"ario" n!c!"ario" a "!(,ir !n !& mom!n'o $! ", !7!c,cin2 !7!c,cin2 con in$icacin $!& a&canc! a a#&icar - &a o#or',ni$a$ $! ", a#&icacin. E& r!",&'a$o r!",&'a$o $! &a !'a#a $! #&anificacin #&anificacin $!'a&&a$a $!'a&&a$a "! $oc,m!n'ar/ a 'ra)3" $! &o ,! "! &&ama
/-=5R 45>(-?(;(7-7
/E5R 45>(-?(;(7-7 ;1
> 8 E T E 6
O%'!ni !ni$a a #ar'ir $! $! ##!!r"ona" o *!c*o" in$!#!n$i!n'!" $! &a or(ani8acin Pro$,c Pro$,ci$a i$a #or #or ,n "i"' "i"'!ma !ma $! $! con'ro con'ro&& !f!c'i) !f!c'i)oo Por Por cono conoci cimi mi!n !n'o 'o $ir! $ir!c' c'o0 o0 o% o%"! "!r) r)ac aci in2 n2 in"#!ccin o r!con"'r,ccin Doc,m!n'a$a D! &a (!r!ncia ",#!rior
O%'!ni !ni$a $$!!n'ro $! &a &a !m !m#r!" r!"a Pro$,ci$a #or ,n "i"'!ma $! con'ro& $3%i& Por cono conocim cimi!n i!n'o 'o in$ir in$ir!c' !c'o0 o0 confi confian8 an8aa !n !& 'ra% 'ra%a7 a7oo $! $! '!r '!rc! c!ra ra"" #!r #!r"o "ona na"" #o #orr !7! !7!m# m#&o &o22 a,$i'or!" in'!rno" Ora& D!& #!r"ona& $! m!nor ni)!&
E& !nfo,! $! $! a,$i'or+a $!%! $!%! #!rmi'ir r!,nir r!,nir &a !)i$!ncia !)i$!ncia $! a,$i'or+a a,$i'or+a m/" confia%&! confia%&! !ficacia - con !& m!nor m!nor co"'o #o"i%&! #o"i%&! !fici!ncia. ;. E:IDENCI E:IDENCIA A SELECCIÓN SELECCIÓN DE PROCED PROCEDIMIEN IMIENTOS TOS DE AU AUDITO DITORÍA RÍA La "!&!ccin $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a "! $!%! !f!c',ar con"i$!ran$o a &a" afirmacion!" #ara &a" ,! $!%! o%'!n!r"! )a&i$!8 - a &o" ri!"(o" ,! &a af!c'an. ;.1. ;.1. AFIRMA AFIRMACIO CIONE NES S La a#&icacin $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a 'i!n! como fina&i$a$ r!,nir &a !)i$!ncia n!c!"aria ,! #!rmi'a conc&,ir "o%r! &a < razonabilidad < $! &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!" $!fini$a" #ara ca$a com#on!n'! $! &o" !"'a$o" financi!ro". Por &o 'an'o2 'o$o" &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a $!%!n !"'ar ori!n'a$o" a "a'i"fac!r ,na o m/" afirmacion!". En &a "!&!ccin $! $! #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $!%! $!%! a"!(,rar"! ,! 'o$a" 'o$a" &a" afirmacion!" afirmacion!" "!r/n )!rifica$a" )!rifica$a" m!$ian'! m!$ian'! &a a#&icacin a#&icacin $! ,no o m/" #roc!$imi!n'o". #roc!$imi!n'o". ;.;. RIESO DE AUDITORIA La na',ra&!8a - ni)!& $! ri!"(o $! a,$i'or+a inf&,-! "o%r! &a na',ra&!8a2 o#or',ni$a$ - a&canc! $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a #&anifica$o". En &a #&anificacin "! "!&!ccionan f,!n'!" $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a !n r!&acin con &a na',ra&!8a o ni)!& $! &o" ri!"(o". En &a #&anificacin $!'a&&a$a "! $!'!rminan $!'!rminan &o" &o" fac'or!" $! ri!"(o ri!"(o #r!"!n'!" #r!"!n'!" !n ca$a com#on!n'!. com#on!n'!. Lo" Lo" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a $!%!n !"'ar r!&aciona$o" con !"o" fac'or!" #,!"'o ,! $!%!n ori!n'ar"! a $!'!c'ar &o" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" ,! !&&o" r!#r!"!n'an. >. PROCE PROCEDIM DIMIEN IENTO TOS S DE DE AU AUDIT DITOR ORÍA ÍA P,!$!n $i)i$ir"!2 !n #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $! c,m#&imi!n'o - ","'an'i)o". >.1. PROCEDIMIENTOS DE CUMPLIMIENTO Lo" #roc!$imi!n'o" $! c,m#&imi!n'o #ro#orcionan !)i$!ncia $! ,! &o" con'ro&!" c&a)! !"'3n - $! ,! "on a#&ica$o" !f!c'i)a - ,niform!m!n'!. En'r! &o" &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ,! ,! #,!$!n ,'i&i8ar"! #ara o%'!n!r o%'!n!r !)i$!ncia !)i$!ncia $! con'ro& "! !nc,!n'ran0 !nc,!n'ran0 •
In"#!ccin $! &a $oc,m!n'acin $!& "i"'!ma
•
Pr,!%a" $! r!con"'r,ccin
•
O%"!r)acion!" $! $!'!rmina$o" con'ro&!".
•
T3cnica" $! $a'o" $! #r,!%a. ;;
>.;. PROCEDIMIENTOS SUSTANTI:OS Lo" #roc!$imi!n'o" ","'an'i)o" #ro#orcionan #ro#orcionan !)i$!ncia $ir!c'a "o%r! &a )a&i$!8 $! &a" 'ran"accion!" - "a&$o" inc&,i$o" !n &o" ri!"(o" con'a%&!" o !"'a$o" financi!ro" -2 #or con"i(,i!n'!2 "o%r! &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!". En'r! &o" &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ,! ,! #,!$!n ,'i&i8ar"! #ara o%'!n!r o%'!n!r !)i$!ncia !)i$!ncia ","'an'i)a ","'an'i)a "! !nc,!n'ran0 !nc,!n'ran0 • • • • •
In$a(acion!" a& #!r"ona& $! &a !m#r!"a. Proc!$imi!n'o" ana&+'ico". In"#!ccin $! &o" $oc,m!n'o" r!"#a&$a'orio" - o'ro" r!(i"'ro" con'a%&!". O%"!r)acin f+"ica. Confirmacion!" !5'!rna".
?. TIPOS TIPOS DE PROC PROCED EDIMI IMIENT ENTOS OS DE AU AUDIT DITORÍ ORÍA A ?.1. INSPECCIÓN DE LA DOCUMENTACIÓN DOCUMENTACIÓN DEL SISTEMA Doc,m!n'acin $! &o" "i"'!ma" $!& !n'! inc&,-! !& !5am!n $! man,a&!" $! o#!racin2 c,r"o(rama" - $!"cri#cion!" $! 'ar!a". !n!ra&m!n'! !"'o" !&!m!n'o" $!"cri%!n &o" "i"'!ma" !"'a%&!ci$o" #or &a (!r!ncia #!ro no #ro#orcionan !)i$!ncia $! ,! &o" con'ro&!" "on r!a&m!n'! a#&ica$o" !n forma ,niform!. D!%! com#&!m!n'ar"! con &a" #r,!%a" $! r!con"'r,ccin - $! o%"!r)acin $! $!'!rmina$o" con'ro&!".
•
8sos ms frecuentes . En &a !'a#a $! #&anificacin #ara $oc,m!n'ar &a com#r!n"in $! &o" "i"'!ma" $! informacin. ?.;. PRUEBAS PRUEBAS DE DE RECONSTRU RECONSTRUCCIÓN CCIÓN
Una #r,!%a $! r!con"'r,ccin im#&ica &a o%"!r)acin - "!(,imi!n'o $! ,na" #oca" 'ran"accion!"2 confirman$o con &o" !m#&!a$o" $!& !n'! &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o r!a&i8a$a" - con'ro&!" a#&ica$o". La" #r,!% #r,!%a" a" $! r!con" r!con"'r,cc 'r,ccin in #ro#o #ro#orcion rcionan an mo$!ra$ mo$!ra$aa "a'i"facc "a'i"faccin in $! $! a,$i'or+a a,$i'or+a con r!"#!c r!"#!c'o 'o a &a !5i"'!nci !5i"'!nciaa $! &o" &o" con'ro&!" - &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o )i(!n'!". )i(!n'!".
•
•
8sos ms frecuentes En &a !'a#a $! #&anificacin confirman$o confirman$o &a com#r!n"in $!& a,$i'or $! &a forma !n ,! o#!ran &o" "i"'!ma" $!& !n'! como f&,-!n &a" 'ran"accion!" - &o" $oc,m!n'o". Pro#orciona &a !)i$!ncia "o%r! &a !5i"'!ncia - !f!c'i)i$a$ $! &o" con'ro&!" - f,ncion!" f ,ncion!" $! #roc!"ami!n'o c&a)!. En #!r+o$o" !n ,! a#&ica “ rotación de énfasis “ ?.>. OBSER:AC OBSER:ACIONES IONES DE DETERMINADOS DETERMINADOS CONTROLES CONTROLES Pro#orciona !)i$!ncia $! ,! &o" con'ro&r!" !5i"'!n2 !"'/n !n )i(!ncia - o#!ran $! &a forma !"#!ra$a.
C,an$o "! o%'i!n! o%'i!n! !)i$!ncia !)i$!ncia $! con'ro& #or #or o%"!r)acin2 o%"!r)acin2 "! r!,i!r! o%'!n!r o%'!n!r &a "a'i"faccin a$iciona& $! ,! &o" con'ro&!" con'ro&!" *an o#!ra$o !n forma con'in,a $,ran'! !& #!r+o$o.
8sos ms frecuentes • •
P!rmi'! )!rificar !& c,m#&imi!n'o $! &o" “ controles clave “ a 'ra)3" $! $i"'in'a" #r,!%a". D!%! com#&!m!n'ar"! con !& an/&i"i" $! &o" cam%io" !n &o" "i"'!ma" #ro%a$o".
?.?. TCNICAS TCNICAS DE DAT DATOS DE PRUEBA PRUEBA ;>
La" '3cnica" $! $a'o" $! #r,!%a im#&ican !& in(r!"o $! 'ran"accion!" $! #r,!%a < ficticias= !n &o" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" $!& !n'! - &a com#aracin $! &o" r!",&'a$o" con &o" r!",&'a$o" #r!$!'!rmina$o". C,an$o &o" con'ro&!" $!& $!& $!#ar'am!n'o $! "i"'!ma" "i"'!ma" $! informacin informacin com#,'ari8a$o com#,'ari8a$o "on !f!c'i)o"2 ,na ,na 'ran"accin $! #r,!%a %i!n $i"!9a$ $i"!9a$aa #ro#orcion #ro#orcionaa 'an'a "a'i"fa "a'i"faccin ccin $! $! a,$i'or+a a,$i'or+a #ara com#ro%a com#ro%arr ,! ,n con'ro& con'ro& $! #roc!"am #roc!"ami!n'o i!n'o c&a)! c&a)! !"#!c+fi !"#!c+fico co o ,na f,ncin $! #roc!"ami!n'o o#!ran !fica8m!n'!2 como &o *ar+a ,na m,!"'ra r!#r!"!n'a'i)a r!#r!"!n'a'i)a $! 'ran"accion!" com#&!'a$a".
8sos ms frecuentes Para !)a&,ar &a &(ica (!n!ra& $! &o" #roc!"o" com#,'ari8a$o" c om#,'ari8a$o".. Para !)a&,ar &a !5i"'!ncia - !f!c'i)i$a$ $! con'ro&!" c&a)!. C,an$o &o" "i"'!ma" "on a&'am!n'! confia%&!".
• • •
?.. INDAACIONES AL PERSONAL DE LA EMPRESA Con"i"'! !n o%'!n!r informacin im#or'an'! #or #ar'! $!& #!r"ona& $!& c&i!n'!2 ora&m!n'! o #or !"cri'o. S! #,!$!n r!a&i8ar in$a(acion!" #ara o%'!n!r o ac',a&i8ar conocimi!n'o" o r!ci%ir !5#&icacion!" $! &o" f,ncionario" "o%r! '!ma" con'a%&!" - $! a,$i'or+a. La confia%i&i$a$ confia%i&i$a$ $! &a !)i$!ncia !)i$!ncia o%'!ni$a a 'ra)3" $! $! &a" in$a(acion!" in$a(acion!" $!#!n$! $! )ario" fac'or!" fac'or!" como #or #or !7!m#&o0 !7!m#&o0 E)i$!ncia #ro#orciona$a ora&m!n'! o #or !"cri'o Com#!'!ncia2 #o"icin 7!r/r,ica2 !5#!ri!ncia2 in$!#!n$!ncia ! in'!(ri$a$ $!& informan'! A&canc! $! &a corro%oracin $! &a !)i$!ncia o%'!ni$a
• • •
• •
8sos ms frecuentes P!rmi'! o%'!n!r o ac',a&i8ar &o" conocimi!n'o" "o%r! !& n!(ocio !n &a !'a#a $! &a #&anificacin Como com#&!m!n'o $! &o" #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" ?.. PROCEDIMIE PROCEDIMIENTO NTOS S ANALÍTICO ANALÍTICOS S
Lo" #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" ana&+'ico" "! %a"an !n &a #r!mi"a $! ,! !5i"'!n r!&acion!" !n &o" $a'o" - ,! con'in,ar/n !5i"'i!n$o !n a,"!ncia $! informacin ,! !)i$!nci! &o con'rario. Lo" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" "! ,'i&i8an ,'i&i8an com4nm!n'! #ara !5aminar !5aminar - com#arar informacin informacin financi!ra - no financi!ra r!&!)an'! $!& a9o2 inc&,-!n$o #r!",#,!"'o" - $a'o" r!a&!". Tam%i3n "! r!a&i8an com#aracion!" "imi&ar!" ,! ana&i8an &a r!&acin $! &a informacin "!&!cciona$a con !7!rcicio" an'!rior!" - con &a corr!"#on$i!n'! a !m#r!"a" $!& mi"mo ramo $! ac'i)i$a$.
8sos ms frecuentes •
• •
A-,$an a $!"arro&&ar !& !nfo,! $! a,$i'or+a !n &a #&anificacin2 com#aran$o &o" !"'a$o" financi!ro" a &a f!c*a !n ,! A-,$an "! #&anifica con &o" $! a9o" an'!rior!" - !& #r!",#,!"'o i$!n'ifican$o &o" cam%io" !n !& n!(ocio ,! $!%!r+an "!r con"i$!ra$o" !n !"a !'a#a. E)a&,acion!" $!&a ra8ona%i&i$a$ $! &o" mon'o" $! &o" !"'a$o" financi!ro"2 !"#!cia&m!n'! !n c,!n'a" ac,m,&a'i)a". Con"i$!racin $! &o" !"'a$o" financi!ro" !n ", con7,n'o !n ,na )!rificacin fina& #ara $!'!rminar "i &o" mi"mo" "on co*!r!n'!" - "i no &o "on2 #ara i$!n'ificar &a informacin a$iciona& n!c!"aria. ?.H. INSPECCIÓN DE LOS DOCUMENTOS RESPALDA RESPALDATO TORIOS RIOS OTROS REISTROS CONTABLES CONTABLES
Con"i"'! !n o%'!n!r - !5aminar &a concor$ancia !n'r! &o" r!(i"'ro" con'a%&!" - &a $oc,m!n'acin r!"#a&$a'oria. !n!ra&m!n'! "! *ac!n "o%r! &a" #ar'i$a" ,! com#on!n ,n $!'!rmina$o "a&$o !n &o" !"'a$o" financi!ro". La in"#!ccin in"#!ccin $! $oc,m!n'o" !" ,na f,!n'! $! !)i$!ncia $! a,$i'or+a a,$i'or+a a&'am!n'! a&'am!n'! confia%&!. confia%&!. La confia%i&i$a$ !" af!c'a$a #or &o" "i(,i!n'!" fac'or!"0 ;?
• • •
Lo" $oc,m!n'o" #ro$,ci$o" !n /m%i'o" !5'!rno" (!n!ra&m!n'! "on m/" confia%&!" ,! &o" #ro$,ci$o" #or !& !n'!. Lo" $oc,m!n'o" r!ci%i$o" $ir!c'am!n'! $! ,na f,!n'! !5'!rna "on m/" confia%&!" ,! &o" o%'!ni$o" $!& !n'!. E& $oc,m!n'o ori(ina& !" m/" confia%&! ,! "," co#ia".
8sos ms frecuentes An/&i"i" $! c,!n'a" ac,m,&a'i)a" $! #oca" 'ran"accion!" "i(nifica'i)a". C,an$o &o" "i"'!ma" "on $3%i&!".
• •
?.. OBSER: OBSER:ACIÓN FÍSICA FÍSICA Con"i"'! !n &a in"#!ccin o r!c,!n'o $! ac'i)o" 'an(i%&!" - &a com#aracin $! &o" r!",&'a$o" con &o" r!(i"'ro" con'a%&!" $!& !n'!. !n'!. Pro#orci Pro#orciona2 ona2 &a !)i$!ncia !)i$!ncia m/" $ir!c'a $ir!c'a "o%r! &a !5i"'!nc !5i"'!ncia ia )!raci$a$ )!raci$a$ ca&i$a$ ca&i$a$ - con$icin con$icin )a&,acin )a&,acin $! $ic*o" ac'i)o". La o%"!r)acin o%"!r)acin (!n!ra&m!n'!2 (!n!ra&m!n'!2 #ro#orciona #ro#orciona !)i$!ncia !)i$!ncia a&'am!n'! confia%&! r!f!ri$a r!f!ri$a a& mom!n'o mom!n'o !n ,! "! &&!)a a ca%o. ca%o.
8sos ms frecuentes •
:!rificacin $! &a !5i"'!ncia $! ac'i)o" 'an(i%&!" como0 $in!ro !n !f!c'i)o2 in)!r"ion!" !n m!'a&!" #r!cio"o"2 %i!n!" %i!n!" $! cam%io cam%io - ,"o. ,"o. ?.J. CONFIRMAC CONFIRMACIONES IONES ETERNAS ETERNAS
Con"i"'! !n o%'!n!r ,na manif!"'acin $! ,n *!c*o o ,na o#inin $! #ar'! $! ,n '!rc!ro in$!#!n$i!n'! a& !n'! #!ro in)o&,cra$o con &a" o#!racion!" $!& mi"mo. La o%'!ncin $! !"'! 'i#o $! confirmacin2 ,! !" !"cri'a2 !" #or &o (!n!ra&2 ,na forma m,- "a'i"fac'oria - !fici!n'! $! o%'!n!r !)i$!ncia $! a,$i'or+a. E"'a" manif!"'acion!" manif!"'acion!" "! #o$r/n o%'!n!r $! !"#!cia&i"'a"2 !"#!cia&i"'a"2 inc&,-!n$o a%o(a$o"2 ac',ario"2 in(!ni!ro". La" confirmacion!" #,!$!n "!r0 •
•
•
•
Positivas !" a,!&&a manif!"'acin "o&ici'a$a ,! #ro#orciona !)i$!ncia $! a,$i'or+a "&o !n !& ca"o $! "!r r!ci%i$a &a r!"#,!"'a. egativas !" a,!&&a manif!"'acin $! conformi$a$ "o%r! ,n "a&$o o 'ran"accin ,! "! "o&ici'a - #ro#orciona !)i$!ncia $! a,$i'or+a a #!"ar $! no "!r r!ci%i$a &a r!"#,!"'a. En &a" "o&ici',$!" $! !"'! 'i#o "! incor#ora ,na &!-!n$a !n &a c,a& "! ac&ara ,! !n !& ca"o $! no "!r r!"#on$i$a "! &a con"i$!rar/ conform! "in o%"!r)acion!". 7irectas Corr!"#on$! a &a" "o&ici',$!" !n &a" c,a&!" "! inc&,-!n &o" "a&$o" o 'ran"accion!" ,! "! ,i!r!n confirmar. E"'! 'i#o $! confirmacion!" "! ,'i&i8a (!n!ra&m!n'! #ara &a )a&i$acin $! ac'i)o". 4iegas corr!"#on$! a &a" confirmacion!" !n &a" c,a&!" "! "o&ici'a ,! "! inform!n &o" "a&$o" #!n$i!n'!" a ,na f!c*a o &a" 'ran"accion!" r!a&i8a$a" !n ,n #!r+o$o. E"'! 'i#o $! confirmacin confirmacin "! ,'i&i8a (!n!ra&m!n'! (!n!ra&m!n'! #ara &a )a&i$acin $! #a"i)o" #a"i)o" - "a&$o" "a&$o" con con !n'i$a$! !n'i$a$!"" financi! financi!ra". ra". 8sos ms frecuentes
• • •
Circ,&ari8acion!" $! "a&$o"0 c&i!n'!"2 #ro)!!$or!"2 %anco"2 !'c. O#inion!" $! !"#!cia&i"'a". O#inion!" $! &a (!r!ncia. . PAUTA PAUTAS S PARA PARA LA SELECCIÓN DE DE LOS PROCEDIMIENTOS PROCEDIMIENTOS DE AUDITORÍA AUDITORÍA Para "!&!ccionar &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a $! man!ra !fica8 - !fici!n'! "! $!%!n '!n!r !n c,!n'a &a" "i(,i!n'!" #a,'a"0 ;
•
Lo" #roc!$imi!n'o" a "!&!ccionar $!%!n !"'ar $! ac,!r$o con &a" $!finicion!" o%'!ni$a" !n &a #&anificacin "o%r!0
•
Si(nifica'i)i$a$ Si(nifica'i)i$a$ $! &o" !"'a$o" financi!ro" !n ", con7,n'o.
•
Na',ra&!8 Na',ra&!8aa - (ra$o (ra$o $!& ri!"(o ri!"(o in*!r!n'! in*!r!n'! - $! con'ro con'ro&& $!& com#on!n' com#on!n'!! - ", ", im#ac'o im#ac'o !n &a" &a" afirmacio afirmacion!" n!" in$i) in$i)i$,a i$,a&!". &!".
•
Con'ro&!" c&a)! #o'!ncia&!" i$!n'ifica$o". i$!n'ifica$o".
•
Enfo,! $! a,$i'or+a !"#!ra$o.
•
A& "!&!ccionar #roc!$imi!n'o" $! c,m#&imi!n'o $! &o" con'ro&!" c&a)! $!%! "!(,ir"! !& "i(,i!n'! or$!n0
•
Con'ro&!" (!r!ncia&!" ! in$!#!n$i!n'!". in$!#!n$i!n'!".
•
Con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o - f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o.
•
Con'ro&!" #ara "a&)a(,ar$ar ac'i)o".
•
Para ca$a ,no $! &o" #roc!$imi!n'o" "!&!cciona$o" "! $!%! in$icar ", a&canc! - o#or',ni$a$. . UTILIZACI UTILIZACIÓN ÓN DEL DEL TRABAO TRABAO DE DE UN ESPECIALI ESPECIALISTA STA La" "i',acion!" !n &a" ,! #,!$! "!r n!c!"ario confiar !n &a o#inin $! ,n !"#!cia&i"'a2 #,!$!n "!r0
•
•
•
:a&,acion!" :a&,acion!" $! ci!r'o 'i#o $! ac'i)o"2 #or !7!m#&o2 #ro#i!$a$!"2 o%ra" $! ar'! - #i!$ra" #r!cio"a". E)a&,acion!" $! can'i$a$!" o $! &a con$icin f+"ica $! &o" ac'i)o"2 #or !7!m#&o2 !5i"'!ncia" aco#ia$a" - r!"!r)a" $! min!ra& - $! #!'r&!o. :a&,acion!" o c/&c,&o". In'!r#r!'acion!" $! r!,!rimi!n'o". r!,!rimi!n'o".
C,an$o C,an$o "! r!,i!r r!,i!r!! &a co&a%or co&a%oracin acin $! ,n !"#!ci !"#!cia&i" a&i"'a2 'a2 "! $!%! $!%! o%'!n! o%'!n!rr ra8ona%&! ra8ona%&! "!(,r "!(,ri$a$ i$a$ $! $! ,! !& !& !"#!cia&i" !"#!cia&i"'a 'a !" com#!'!n'! !n ", ma'!ria. E" #r!ci"o con"i$!rar "," ca&ificacion!" - &ic!ncia #rof!"iona& , o'ro" r!conocimi!n'o" $! ", ca#aci$a$. Norma&m!n'!2 !" #r!f!ri%&! #r!f!ri%&! r!,!rir r!,!rir &a co&a%oracin $! ,n !"#!cia&i"'a ,! no !"'3 r!&aciona$o r!&aciona$o con !& !n'! - ,!2 #or &o 'an'o2 "!a m/" o%7!'i)o. No o%"'an'!2 c,an$o &a" circ,n"'ancia" &o im#on!n2 #,!$! ac!#'ar"! &a ,'i&i8acin $!& 'ra%a7o $! ,n !"#!cia&i"'a ,! forma #ar'! $!& #!r"ona& $!& !n'!2 "i!m#r! ,! !& in$i)i$,o #o"!a &o" conocimi!n'o" - &a a#'i',$ n!c!"ario". H. EL MUE MUESTR STREO EO EN EL EL PROCE PROCESO SO DE AUD AUDITO ITORÍA RÍA E& m,!"'r!o !" !& #roc!"o $! $!'!rminar ,na m,!"'ra r!#r!"!n'a'i)a ,! #!rmi'a conc&,ir "o%r! &o" *a&&a8(o" o%'!ni$o" !n !& ,ni)!r"o $! 'ran"accion!" - "a&$o". Por m,!"'ra r!#r!"!n'a'i)a "! !n'i!n$! ,na can'i$a$ $a$a $! #ar'i$a" ,!2 con"i$!ran$o &o" )a&or!" )a&or!" o'or(a$o" o'or(a$o" a !&!m!n'o" !&!m!n'o" 'a&!" como !& “ riesg #!rmi'a inf!rir inf!rir ,! !& com#or'am com#or'ami!n'o i!n'o $! !"a m,!"'ra m,!"'ra !" riesgoo “, #!rmi'a !,i)a&!n'! a& com#or'ami!n'o $!& ,ni)!r"o. Fr!c,!n'!m!n'! "! #r,!%an $!'a&&!" $! $! ,na m,!"'ra r!#r!"!n'a'i)a r!#r!"!n'a'i)a $! #ar'i$a" #ar'i$a" con !& o%7!'o o%7!'o $! confirmar !& !& c,m#&imi!n'o c,m#&imi!n'o $! &o" #roc!$imi!n'o #roc!$imi!n'o"" $! con'ro&!" con'ro&!" c&a)! $,ran'! ,n #!r+o$o. #!r+o$o. Lo" r!",&'a$o" r!",&'a$o" o%'!ni$o" o%'!ni$o" $! &a" #r,!%a" #r,!%a" $! &a m,!"'ra r!#r!"!n'a'i)a "!r/n #ro-!c'a$o" a& ,ni)!r"o $!& c,a& &a m,!"'ra f,! "!&!cciona$a #ara &&!(ar a ,na conc&,"in "o%r! !& (ra$o $! c,m#&imi!n'o. CAPITULO H RIESO DE AUDITORIA ;
1. CONCEPTO E5c!#'o !n con'a$a" oca"ion!" !& a,$i'or #,!$! !"'ar !n con$icion!" $! !mi'ir ,n 7,icio '3cnico con a%"o&,'a c!r'!8a "o%r! &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!" con'!ni$a" !n &oa !"'a$o" financi!ro". E"a fa&'a $! c!r'!8a (!n!ra !& conc!#'o $! ri!"(o $! a,$i'or+a. La &a%or &a%or $!& a,$i'or "! conc!n'rar/ !n'onc!" !n'onc!" !n !7!c,'ar 'ar!a" - #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" '!n$i!n'!" a r!$,cir !"! ri!"(o a ,n ni)!& ac!#'a%&!. E& ri!"(o ri!"(o $! a,$i'o a,$i'or+a r+a #,!$! #,!$! $!finir" $!finir"!! como &a &a #o"i%i&i #o"i%i&i$a$ $a$ $! !mi'ir !mi'ir ,n inform! inform! $! a,$i'or+ a,$i'or+aa incorr!c'o incorr!c'o #or #or no *a%!r *a%!r $!'!c'a$o !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)a" ,! mo$ificar+an !& "!n'i$o $! &a o#inin )!r'i$a !n !& inform!. La ","c!#'i%i&i$a$ ","c!#'i%i&i$a$ a &a !5i"'!ncia $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" irr!(,&ari$a$!" #,!$! #,!$! #r!"!n'ar"! #r!"!n'ar"! a $i"'in'o" ni)!&!". E& ri!"(o ri!"(o (&o%a& (&o%a& $! a,$i'or+a a,$i'or+a !" !& r!",&'a$o $! &a con7,ncin $!0 A"#!c'o" a#&ica%&!" !5c&,"i)am!n'! a& n!(ocio o ac'i)i$a$ $!& !n'!2 in$!#!n$i!n'!m!n'! $! &o" "i"'!ma" $! con'ro& $!"arro&&a$o"2 &o ,! "! $!nomina ri!"(o in*!r!n'!. A"#!c'o" a'ri%,i%&!" a &o" "i"'!ma" $! con'ro&2 inc&,-!n$o a,$i'or+a a,$i'or+a in'!rna2 &o ,! "! $!nomina ri!"(o $! con'ro&. A"#!c'o" ori(ina$o" !n &a na',ra&!8a2 a&canc! - o#or',ni$a$ $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a $! ,n 'ra%a7o !n #ar'ic,&a #ar'ic,&ar2 r2 &o ,! ,! "! $!nomina $!nomina ri!"( ri!"(oo $! $!'!ccin $!'!ccin
•
• •
La" $o" #rim!ra" ca'!(or+a" ca'!(or+a" $! ri!"(o "! !nc,!n'ran f,!ra f,!ra $! con'ro& #or #or #ar'! $!& a,$i'or a,$i'or - "on #ro#ia" #ro#ia" $! &o" "i"'!ma" "i"'!ma" n!(ocio" $!& !n'!. D!%! ,!$ar c&aro c&aro ,! ,! "i %i!n !5i"'!n forma" !n !n &a" ,! "! #,!$! #,!$! ca'!(ori8ar ca'!(ori8ar ! i$!n'ificar a& ri!"(o ri!"(o $! a,$i'or+a2 &o m/" m/" im#or'an'! $!n'ro $! &a !'a#a $! #&anificacin $! ,na a,$i'or+a $! !"'a$o" financi!ro" !" $!'!c'ar &o" fac'or!" ,! #ro$,8can !& ri!"(o. Lo" fac'or!" $! ri!"(o "on &a" $i)!r"a" "i',acion!" "i',acion!" in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" ,! ac'4an !n &a $!'!rminacin $!'!rminacin $! ", ni)!&. ni)!&. Si %i!n !5i"'!n fac'or!" '+#ico" #ara "i',acion!" com,n!"2 &a i$!n'ificacin $! !&&o" !" ,na 'ar!a in$i)i$,a& ,! $!%! r!a&i8ar !& a,$i'or a& #&anifica #&anificarr ", !5am!n !5am!n $! a,$i'o a,$i'or+a. r+a. Una )!8 r!a&i8a$a r!a&i8a$a &a i$!n'ificacin i$!n'ificacin $! &o" fac'or!" fac'or!" $! ri!"(o ri!"(o corr!"#on$! corr!"#on$! !f!c',ar ", !)a&,acin. !)a&,acin. E"'a 'ar!a 'ar!a $! !)a&,acin !)a&,acin "! !f!c'4a !n $o" ni)!&!"0 En #rim!r &,(ar2 r!f!ri$a a &a a,$i'or+a !n ", con7,n'o. En !"'! ni)!& "! i$!n'ifica !& ri!"(o (&o%a& $! ,! !5i"'an !rror!" o irr!(,&ari$a$!" no $!'!c'a$o" #or &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a - ,! !n $!fini'i)a &&!)!n a !mi'ir ,n inform! $! a,$i'or+a incorr!c'o. En "!(,n$o &,(ar2 "! !)a&4a !& ri!"(o $! a,$i'or+a !"#!c+fico #ara ca$a com#on!n'! $! &o" !"'a$o" con'a%&!" !n #ar'ic,&ar #ar'ic,&ar.. •
•
E& ri!"(o $! a,$i'or+a a,$i'or+a "! r!$,c! r!$,c! !n &a m!$i$a m!$i$a !n ,! "! o%'!n(a o%'!n(a !)i$!ncia $! a,$i'or+a a,$i'or+a ,! r!"#a&$! &a )a&i$!8 )a&i$!8 $! &a" afirmacion!" con'!ni$a" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". No o%"'an'!2 c,a&,i!ra "!a !& (ra$o $! o%'!ncin $! )a&i$!8 #ara !"'a" afirmacion!" !" in!)i'a%&! ,! !5i"'a a&(4n (ra$o $! ri!"(o. E& 'ra%a7o $!& a,$i'or "!r/ !n'onc!" r!$,cir&o a ,n ni)!& 'a& $on$! &a !5i"'!ncia $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "!a &o ",fici!n'!m!n'! %a7a como #ara no in'!rf!rir !n ", o#inin (&o%a&. ;. CAT CATEORÍA EORÍAS S DE RIESO RIESO DE AUD AUDITO ITORÍA RÍA Como "! $i7o !n !& #,n'o an'!rior !5i"'!n 'r!" ca'!(or+a" $! ri!"(o $! a,$i'or+a. a ,$i'or+a. La" mi"ma" "on0 Ri!"(o in*!r!n'! •
•
Ri!"(o $! con'ro&
•
Ri!"(o $! $!'!ccin.
;.1. RIESO IN@ERENTE ;H
E" &a ","c!#'i%i&i$a$ ","c!#'i%i&i$a$ $! $! &o" !"'a$o" financi!ro" a &a !5i"'!ncia $! !rror!" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)o" $! con"i$!rar con"i$!rar &a !f!c'i)i$a$ $! &o" "i"'!ma" $! con'ro&. E"'! ri!"(o ri!"(o !"'/ !"'/ 'o'a&m!n'! 'o'a&m!n'! f,!ra f,!ra $! con'ro& #or #ar'! #ar'! $!& a,$i'or. a,$i'or. Dif+ci&m!n'! Dif+ci&m!n'! "! #,!$an #,!$an 'omar 'omar accion!" ,! 'i!n$an 'i!n$an a !&iminar&o #or,! !" #ro#io $! &a o#!ra'oria $!& !n'! ;.1.1.FACTORES UE DETERMINAN EL RIESO IN@ERENTE S! #,!$!n m!ncionar0 •
•
La na',ra&!8a $!& n!(ocio $!& !n'! !& 'i#o $! o#!racion!" ,! "! r!a&i8an - !& ri!"(o #ro#io $! !"a" o#!racion!" &a na',ra&!8a $! "," #ro$,c'o" - )o&,m!n $! 'ran"accion!". E& ri!"(o in*!r!n'! ,! 'i!n! ,na com#a9+a #!'ro&!ra $! !5#&oracin2 !& $! ,na in$,"'ria $! '!cno&o(+a a)an8a$a o !& $! ,na !m#r!"a con o#!racion!" r!$,ci$a" r!$,ci$a" - #oco" #ro$,c'o" - ,n m!rca$o 'o'a&m!n'! 'ran"#ar!n'! 'ran"#ar!n'! $!ci$i$am!n'! $!ci$i$am!n'! "on $i"'in'o" La "i',acin !conmica - financi!ra $!& !n'!..
E& ri!"(o $! a,$i'oria $! ,na #,7an'! !m#r!"a #ro$,c'ora con a&'o" ni)!&!" $! (anancia " - "&i$a #o"icin !conmico6 financi!ra no "!r/ !& mi"mo ,! !& $! ,na !m#r!"a con (ra)!" #ro%&!ma" financi!ro" - %a7a r!n'a%i&i$a$ !conmica ,! com#rom!'a &a )i(!ncia $!& #rinci#io $! !m#r!"a !n marc*a. •
La or(ani8acin (!r!ncia& - "," r!c,r"o" *,mano" - ma'!ria&!" &a in'!(ri$a$ $! &a (!r!ncia - &a ca&i$a$ $! &o" r!c,r"o" ,! !& !n'! #o"!!. ;.;. RIESO DE CONTROL E" !& ri!"(o $! ,! &o" "i"'!ma" $! con'ro& !"'3n inca#aci'a$o" #ara $!'!c'ar o !)i'ar !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" !n forma o#or',na. E"'! 'i#o 'i#o $! ri!"(o 'am%i3n 'am%i3n !"'/ !"'/ f,!ra $!& con'ro& con'ro& $! &oa a,$i'or!"2 a,$i'or!"2 #!ro #!ro !"o "+2 "+2 &a" r!com!n$acion!" r!",&'an'!" $!& an/&i"i" - !)a&,acin $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro& #,!$! a-,$ar a mi'i(ar !& ni)!& $! ri!"(o in*!r!n'! !)a&,a$o !n ,na !'a#a an'!rior. ;.;.1. FACTORES UE DETERMINAN EL RIESO DE CONTROL.
Est tratado en el capítulo E<-;8-4(@ E<-;8-4(@ 7E ;56 45TR5;E6 :.*. RIESO DE DETECCIÓN E& ri!"(o $! $!'!ccin !" !& ri!"(o $! ,! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria "!&!cciona$o no $!'!c'!n !rror!" o irr!(,&ari$a$!" !5i"'!n'!" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". A $if!r!ncia $! &o" $o" ri!"(o" m!nciona$o"2 !& ri!"(o ri!"(o $! $!'!ccin !n 'o'a&m!n'! 'o'a&m!n'! con'ro&a%&! con'ro&a%&! #or &a &a%or $!& $!& a,$i'or - $!#!n$! !5c&,"i)am!n'! $! &a forma !n ,! "! $i"!9!n - &&!)!n a ca%o a&'o" ni)!&!" $! ri!"(o" in*!r!n'!" $! con'ro&. ;.>.1. FACTORES UE DETERMIAN EL RIESO DE DETECCIÓN E"'/n r!&aciona$o" con0 • •
La in!ficacia $! ,n #roc!$imi!n'o $! a,$i'oria a#&ica$o. La ma&a a#&icacin $! ,n #roc!$imi!n'o $! a,$i'oria2 r!",&'! 3"'! !fica8 o no. ;
•
Pro%&!ma" $! $!finicin $! a&canc! a&canc! - o#or',ni$a$ !n ,n #roc!$imi!n'o $! a,$i'oria2 a,$i'oria2 *a-a "i$o %i!n o ma& a#&ica$o. E"'! fac'or "! r!&aciona con &a !5i"'!ncia $! m,!"'ra" no r!#r!"!n'a'i)a".
E& a,$i'or no !5amina !& 1Q $! &a" 'ran"accion!" $! $! ,n !n'!2 !n'!2 "ino ,! ,! "! %a"a !n !& 'ra%a7o 'ra%a7o r!a&i8a$o "o%r! ,na m,!"'ra !5'i!n$! !"o" r!",&'a$o" a& ,ni)!r"o $! &a" 'ran"accion!". La ma&a $!'!rminacin $!& 'ama9o $! &a m,!"'ra #,!$! &&!)ar a conc&,"ion!" !rrn!a" "o%r! !& ,ni)!r"o $! !"a" o#!racion!". >. E:A E:ALUACIÓN LUACIÓN DEL DEL RIESO RIESO DE AU AUDITO DITORÍA RÍA E& ni)!& $!& ri!"(o $! a,$i'or+a ",!&! m!$ir"! !n c,a'ro (ra$o" #o"i%&!". E"'o" "on0
9 6 6 6
•
•
/ínimo ?a2o /edio -lto
La 'ar!a $! !)a&,acin !)a&,acin !"'/ !"'/ #r!"!n'! !n $o" mom!n'o" $! &a #&anificacin $! a,$i'or+a a,$i'or+a Planificación estratégica Ac/ "! !)a&4a !& ri!"(o (&o%a& $! a,$i'or+a r!&aciona$o con !& con7,n'o $! &o" !"'a$o" con'a%&!" -2 a$!m/"2 "! !)a&4a !& ri!"(o in*!r!n'! - $! con'ro& $! ca$a com#on!n'! !n #ar'ic,&ar. Planificación detallada Ac/ "! !)a&4a !& ri!"(o in*!r!n'! - $! con'ro& !"#!c+fico #ara ca$a afirmacin !n #ar'ic,&ar2 $!n'ro $! ca$a com#on!n'!. co m#on!n'!.
La !)a&,acin !)a&,acin $!& ni)!& $! ri!"(o !n ,n #roc!"o 'o'a&m!n'! ",%7!'i)o - $!#!n$! $!#!n$! !5c&,"i)am!n'! !5c&,"i)am!n'! $!& $!& cri'!rio2 cri'!rio2 ca#aci$a$ !5#!ri!nc !5#!ri!ncia ia $!& a,$i'or. a,$i'or. A$!m/"2 A$!m/"2 !" &a %a"! #ara &a $!'!rmina $!'!rminacin cin $!& !nfo,! !nfo,! $! a,$i'or+a a,$i'or+a a a#&icar - &a can'i$a$ can'i$a$ $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a A o%'!n!r. Por &o 'an'o2 $!%! "!r ,n #roc!"o c,i$a$o"o - r!a&i8a$o #or ,i!n!" #o"!an &a ma-or ca#aci$a$ - !5#!ri!ncia !n ,n !,i#o $! 'ra%a7o. No o%"'an'! o%"'an'! "!r ,n #roc!"o ",%7!'i)o2 *a- forma" $! 'ra'ar $! !"'an$ari8ar !"'an$ari8ar o $i"min,ir $i"min,ir !"a ",%7!'i)i$a$. ",%7!'i)i$a$. En !"! "!n'i$o2 "!n'i$o2 "! 'ra'an $! m!$ir 'r!" !&!m!n'o" ,!2 com%ina$o"2 "on *!rrami!n'a" a ,'i&i8ar !n !& #roc!"o $! !)a&,acin $!& ni)!& $! ri!"(o. E"o" !&!m!n'o" "on0 • • •
La "i(nifica'i)i$a$ $!& com#on!n'! "a&$o" - 'ran"accion!" La !5i"'!ncia $! fac'or!" $! ri!"(o - ", im#or'ancia r!&a'i)a La #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" %/"icam!n'! o%'!ni$a $!& conocimi!n'o - &a !5#!ri!ncia an'!rior $! !"! !n'!. La com%inacin com%inacin $! &o" &o" #o"i%&!" #o"i%&!" !"'a$o" $! !"'o" 'r!" !&!m!n'o" !&!m!n'o" %rin$an ,n marco #ara #ara !)a&,ar !& ri!"(o $! a,$i'or+a. a,$i'or+a.
Un ni)!& $! ri!"(o m+nimo m+nimo !"'ar+a conforma$o conforma$o c,an$o !n ,n com#on!n'! com#on!n'! #oco "i(nifica'i)o no !5i"'an fac'or!" $! ri!"(o ri!"(o $on$! &a #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia $! !rror!" o irr!(,&ari$a$!" "!a r!mo'a. ?. RELACION ENTRE RIESO DE AUDITORIA ENFOUE DE AUDITORIA La !)a&,acin $!& ri!"(o $! a,$i'or+a )a a !"'ar $ir!c'am!n'! r!&aciona$a con &a na',ra&!8a2 o#or',ni$a$ - a&canc! $! &o" #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" $! a,$i'or+a a,$i'or+a a a#&icar. a#&icar. Dic*o $! o'ra man!ra2 man!ra2 $! &a !)a&,acin !)a&,acin $! &o" ni)!&!" ni)!&!" $! ri!"(o $!#!n$! $!#!n$! &a can'i$a$ can'i$a$ ca&i$a$ $! &a "a'i"faccin $! a,'or+a n!c!"aria. ?.1. EFECTO DEL RIESO IN@ERENTE I N@ERENTE E& ri!"(o in*!r!n'! af!c'a $ir!c'am!n'! &a can'i$a$ $! !)i$!ncia $! a,$i'or+a n!c!"aria #ara o%'!n!r &a "a'i"faccin $! a,$i'or+a ",fici!n'! #ara )a&i$ar ,na afirmacin. C,an'o ma-or "!a !& ni)!& $!& ri!"(o in*!r!n'!2 ma-or "!r/ &a can'i$a$ $! !)i$!ncia $! a,$i'or+a n!c!"aria. E"'a can'i$a$ #,!$! !"'ar r!#r!"!n'a$a 'an'o !n !& a&canc! $! ca$a #r,!%a !n #ar'ic,&ar como !n &a can'i$a$ $! #r,!%a" n!c!"aria". Dif+ci& !" #!n"ar ,! ,n ri!"(o in*!r!n'! a&'o #,!$a "!r r!$,ci$o con ,na "o&a #r,!%a $! ;J
a,$i'or+a2 a,n,! 3"'a f,!"! $! (ran a&canc!. A& con'rario2 ,n ri!"(o in*!r!n'! m+nimo #,!$! "!r 'ra'a$o con ,n "o&o #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o $! car/c'!r car/c'!r (&o%a&. (&o%a&. ?.;. EFECTO DEL RIESO DE CONTROL E& ri!"(o $! con'ro& af!c'a &a ca&i$a$ $!& #roc!$imi!n'o $! a,$i'or+a a a#&icar - !n ci!r'a m!$i$a 'am%i3n ", a&canc!. E& ri!"(o $! con'ro& $!#!n$! $! &a forma !n ,! "! #r!"!n'a !& "i"'!ma $! con'ro&!" $!& !n'!. En '3rmino" (!n!ra&!"2 "i &o" con'ro&!" )i(!n'!" "on f,!r'!"2 !& ri!"(o $! ,! !5i"'an !rror!" no $!'!c'a$o" #or &o" "i"'!ma" !" m+nimo -2 !n cam%io2 "i &o" con'ro&!" "on $3%i&!"2 !& ri!"(o $! con'ro& "!r/ a&'o2 #,!" &o" "i"'!ma" no !"'ar/n ca#aci'a$o" #ara $!'!c'ar !"o" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" - &a informacin ,! %rin$!n no "!r/ confia%&!. Por &o 'an'o2 'an'o2 ,n ri!"(o $! $! con'ro& m+nimo m+nimo o %a7o im#&ica &a !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! con'ro&!" f,!r'!". f,!r'!". Si &o" con'ro&!" con'ro&!" "on f,!r'!"2 o "!a !"'/n !"'/n corr!c corr!c'am 'am!n' !n'!! $i"!9a $i"!9a$o" $o"22 )!rifi )!rificar car ,! f,ncio f,ncion!n n!n a$!c,a a$!c,a$am $am!n' !n'!! !n &a #r/c'i #r/c'ica ca %rin$a %rin$ar/ r/ ,n (ra$o (ra$o !&!)a$ !&!)a$oo $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a. Dic*o !n o'ro" '3rmino"2 "! #,!$! $!#o"i'ar confian8a $!ri)a$a $! &o" con'ro&!". Si !n cam%io2 &o" con'ro&!" "on $3%i&!"2 !& r!",&'a$o $! ", #r,!%a no "!r+a "a'i"fac'orio - $!%!r+a com#&!'ar"! con #r,!%a $! 'ran"accion!" - "a&$o". Por !"! mo'i)o - #ara !)i'ar $,#&icacin $! 'ra%a7o2 an'! ri!"(o" $! con'ro& m!$io" o a&'o"2 corr!"#on$!r/ a#&icar #r,!%a" ","'an'i)a". ","'an'i)a". ?.>. COMBINACIÓN DE RIESO IN@ERENTE DE CONTROL. CONTROL. La com%inacin $! &o" ni)!&!" $! ri!"(o in*!r!n'! - $! con'ro&2 $! &a can'i$a$ - ca&i$a$ $! #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a a#&icar. D!& ni)!& $! ri!"(o in*!r!n'! $!#!n$! $!#!n$! &a can'i$a$ can'i$a$ $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a a,$i'or+a n!c!"aria - $!& ni)!& ni)!& $! ri!"(o ri!"(o $! con'ro& &a ca&i$a$ $! &a mi"ma. T!ni!n$o !n c,!n'a !"'o" #ar/m!'ro" (!n!ra&!" corr!"#on$! ana&i8ar ,3 ",c!$! !n ca$a ,na $! &a" "i',acion!" #&an'!a$a" !n !& c,a$ro. Com%inan$o a*ora am%o" ri!"(o" r!",&'a0 a#&icar #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o c,m#&imi!n'o #or !& ri!"(o 4aso ) -lto riesgo in1erenteA mínimo riesgo de control corr!"#on$! a#&icar $! con'ro& ,! %rin$!n ",fici!n'! "a'i"faccin $! a,$i'or+a #or !& ri!"(o in*!r!n'!. a#&icar #r,!%a" ","'an'i)a" ","'an'i)a" #or !& ri!"(o $! con'ro& con'ro& con ,n 4aso :A -lto riesgo in1erente & de control. Corr!"#on$! a#&icar a&canc! !5'!n"o #or !& ri!"(o in*!r!n'!. #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia 4aso *. /ínimo riesgo in1erente & de control como am%o" ri!"(o" "on m+nimo"2 !" $!cir2 &a #ro%a%i&i$a$ $! !rror!" !" r!mo'a2 no corr!"#on$! a"i(nar $!ma"ia$o" !"f,!r8o" $! a,$i'or+a a !"'! ca"o. S!(,ram!n'! "!r/ ",fici!n'! &a a#&icacin $! a&(4n #roc!$imi!n'o ana&+'ico (&o%a&. n!c!"ario a#&icar !5'!n"a" #r,!%a" #or !& ri!"(o ri!"(o 4aso "A /ínimo riesgo in1erente & alto riesgo de control No !" n!c!"ario in*!r!n'! #!ro2 como !5i"'!n #ro%&!ma" $! con'ro&2 "!r/ o#or',no #rac'icar a&(4n #roc!$imi!n'o ","'an'i)o '!n$i!n'! a r!$,cir !& ri!"(o $!& /r!a ,! #r!"!n'! !& #ro%&!ma. . E:ALUACIÓN DEL RIESO DE DETECCIÓN E" &a #o"i%i&i$a$ $! ,! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a no $!'!c'!n !rror!" o irr!(,&ari$a$!" !5i"'!n'!" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". S! m!ncion 'am%i3n ,! !"'! ri!"(o !" #ro#io $!& a,$i'or - $!#!n$! !5c&,"i)am!n'! $! 3&. Por &o 'an'o 'an'o22 !n &a m!$i$a m!$i$a !n ,! ,! "! #r!'!n$ #r!'!n$aa !mi'ir !mi'ir ,na o#ini o#ininn corr!c'a2 corr!c'a2 $!%!r/ $!%!r/nn !)a&,ar" !)a&,ar"!! &o" !&!m!n' !&!m!n'o" o" $! 7,icio 7,icio n!c!"ario" - &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a $!%!n $!'!c'ar 'o$o" &o" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" !5i"'!n'!"2 o a& m!no" &o" "i(nifica'i)o". En !"'! "!n'i$o2 no ca%! o'ra #o"i%i&i$a$ ,! !& ri!"(o $! $!'!ccin "!a r!$,ci$o a ni)!&!" m+nimo" o %a7o". E)a&,acion!" $! o'ro 'i#o #o$r+an ori(inar "i',acion!" $! &imi'acion!" !n !& a&canc! o2 "im#&!m!n'!2 o#inion!" !rrn!a". >
4-PBT8;5 % E:ALUACIÓN DE LOS CONTROLES 1.INTRODUCCIÓN PRESENTACIÓN DEL ENFOUE En &a #&anificacin $!& 'ra%a7o $! a,$i'or+a 'i!n! !"#!cia& im#or'ancia &a !5i"'!ncia $! ,n "i"'!ma $! con'ro&!" ,!2 ,na )!8 com#ro%a$a ", a$!c,a$a conc!#cin - corr!c'o f,ncionami!n'o2 "!r/ &a %a"! #ara &a $!'!rminacin $! &a na',ra&!8a2 o#or',ni$a$ - a&canc! $! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a ,$i'or+a a a#&icar. To$a" To$a" &a" or(ani8acion!"2 or(ani8acion!"2 !n ma-or o m!nor m!nor (ra$o2 #o"!!n "i"'!ma" $! con'ro& ,! co&a%oran co&a%oran con &a $ir!ccin ",#!rior ",#!rior #ara !& &o(ro $! &o" o%7!'i)o" o%7!'i)o" $!& !n'!. En &a m!$i$a !n ,! !& a,$i'or ana&ic! - com#r!n$a !"o" "i"'!ma"2 "i"'!ma"2 ", &a%or "! 'ornar/ m/" !fica8 - m/" !fici!n'! a &a )!8. Una )!8 $!'!rmina$o !& marco $! r!f!r!ncia ! i$!n'ifica$o i$!n'ifica$o !& o%7!'i)o (&o%a& $! a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 "! !)a&4a !)a&4a !& ri!"(o ri!"(o in*!r!n'! in*!r!n'! $!& !n'!. La $!'!rminacin $! !"'! ri!"(o2 !n #rinci#io2 !" in$!#!n$i!n'! $! &a !5i"'!ncia $! ,n a$!c,a$o "i"'!ma $! con'ro&!"2. No o%"'an'!2 !n ,na #rim!ra a#ro5imacin a &a !)a&,acin $! !"'! ri!"(o "! conoc! !n forma (!n!ra& !& am%i!n'! $! con'ro& )i(!n'!2 &o ,! #!rmi'! ir $i"!9an$o !& !",!ma $! c,/& "!r/ !& !nfo,! $! a,$i'or+a a !m#&!ar. La !5i"'!n !5i"'!ncia cia $! con'ro con'ro&!"2 &!"2 $!n'ro $!n'ro $!& $!& "i"'!ma "i"'!ma $! #roc!" #roc!"ami!n ami!n'o 'o $! informa informacin cin $! $! &a !m#r!"a2 !m#r!"a2 ,! ,! a-,$!n a-,$!n a o'or(ar o'or(ar )a&i$!8 a &a" afirmacion!" con'!ni$a" !n &o" !"'a$o" con'a%&!"2 *ar/ ,! &a &a%or "! c!n'r! !n &a !)a&,acin $! &o" mi"mo" - !n com#ro%ar ", a$!c,a$o f,ncionami!n' f ,ncionami!n'o. o. E& "i(,i!n'! c,a$ro !",!ma'i8a !& or$!n !n ,! "! ,%ica !& an/&i"i" $!& Si"'!ma $! Informacin2 Con'a%i&i$a$ Con'a%i&i$a$ - Con'ro& $!& !n'! $!n'ro $!& #roc!"o $! a,$i'or+a0 PLANIFICACION I$!n'ificar !& marco marco $! $! r!f!r!ncia r!f!r!ncia ESTTRA ESTTRAT TEICA D!'!rminar D!'!rminar !& o%7!'i)o o%7!'i)o (&o%a& (&o%a& $! a,$i'or+a a,$i'or+a E)a&,ar !& ri!"(o in*!r!n'! D!'!rminar &o" com#on!n'!" im#or'an'!" E"'a%&!c!r $!ci"ion!" #r!&iminar!" #ara &o" com#on!n'!" PLANIFICACION I$!n'ificar &a" afirmacion!" con'!ni$a" con'!ni$a" !n ca$a ca$a com#on!n'! im#or'an'! im#or'an'! DETA DETALLA LLADA DA E)a&,a E)a&,arr &o" &o" ri!"(o ri!"(o"" in*! in*!r!n r!n'!" '!" - $! $! con' con'ro& ro& r!&aci r!&acion ona$o a$o"" E)a&,ar !& "i"'!ma $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& ! i$!n'ificar &o" con'ro&!" c&a)! D!'!rminar &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a a !m#&!ar Por &o 'an'o2 !"'! !"'! !nfo,! !nfo,! *acia &o" con'ro&!" con'ro&!" #r!",#on! #r!",#on! &a r!a&i8acin $! 'ar!a" como0 •
Conoc!r !& "i"'!ma $! informacin.
•
I$!n'ificar "," #,n'o" f,!r'!" - $3%i&!".
•
S!&!ccionar2 $! !n'r! &o" “puntos fuertes” $! con'ro&.
•
E)a&,ar "i r!",&'a !fici!n'!2 !n '3rmino" $! &a r!&acin co"'oG%!n!ficio.
•
Conf!ccionar2 Conf!ccionar2 #r,!%a" ,! #!rmi'an conc&,ir ,! !& f,ncionami!n'o $!& con'ro& !" a$!c,a$o.
•
E)a&,ar !& !f!c'o ,! 'i!n! 'an'o &a !5i"'!ncia $! < puntos débiles= $! con'ro& o &a a,"!ncia $! con'ro&. En !& !",!ma $! &a #/(ina "i(,i!n'! "! r!",m! r!",m! !& #roc!"o #&an'!a$o. Por &o &o 'an'o2 'an'o2 !& a,$i'or $!%! r!a&i8ar #roc!$imi!n'o" '!n$i!n'!" a0
• •
Conoc!r &a conc!#cin - com#or'ami!n'o $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& $!& !n'! a !5aminar. R!&!)ar !& "i"'!ma )i(!n'! a#&ican$o &a '3cnica $! r!&!)ami!n'o ,! r!",&'! m/" !f!c'i)a - !fici!n'!. >1
I$!n'ificar a,!&&o" con'ro&!" !n &o" ,! "! $!#o"i'ar/ confian8a $! a,$i'or+a. Conf!ccionar &o" #roc!$imi!n'o" ,! #!rmi'an com#ro%ar !& f,ncionami!n'o $! &o" con'ro&!" an'!" i$!n'ifica$o". i$!n'ifica$o". Informar a &a (!r!ncia "o%r! &a a,"!ncia $! #roc!$imi!n'o" o "o%r! &a !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! con'ro&!" ,!2 f,ncionan$o ma&2 (!n!r!n o *a%i&i'!n a&(4n #!r7,icio !n !& !n'!.
• • •
E"'o" "on &o" &o" '!ma" ,! ,! "! 'ra'an !n !& r!"'o $!& $!& ca#+',&o. ca#+',&o. ;.SISTEMA DE INFORMACIÓN2 CONTABILIDAD CONTROL •
• • • •
E" ,n con7,n'o $! !&!m!n'o" !"'r,c',ra$o" $! ,na man!ra &(ica - or(ani8a$a ,!2 o#!ran$o coor$ina$am!n'!2 'i!n!n #or fina&i$a$ a&can8ar ,n $!'!rmina$o o%7!'i)o. A"+2 A"+2 !& "i"'!ma $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro& 'i!n! #or fina& fina&i$a$ i$a$ &a con"!c, con"!c,cin cin $!0 Sa&)a(,ar$ar &o" ac'i)o" %rin$ar %rin$ar confia% confia%i&i$ i&i$a$ a$ a &a inform informacin acin con'a%&! con'a%&! #romo)!r #romo)!r &a &a !fici!nci !fici!nciaa o#!ra'i o#!ra'i)a )a a$*!rir a &a" #o&+'ica" $!& !n'!
Ca$a !n'! !" 4nico - #or &o &o 'an'o2 &o" "i"'!ma" "i"'!ma" $! informacin2 informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& $!%!r/n $!%!r/n $i"!9ar ! im#&an'ar"! $! man!ra ,!0 •
•
•
•
R!",&'!n !f!c'i)o" #ara &o" #ro#"i'o" $! &a $ir!ccin. No (!n!r!n (!n!r!n in!fici!nc in!fici!ncia ia o <%,rocraci <%,rocracia=2 a=2 a$a#'an a$a#'an$o $o &o" &o" r!c,r" r!c,r"o" o" a &a &a !"'r,c', !"'r,c',ra ra $!& $!& "i"'!ma "i"'!ma - no a &a in)!r"a. in)!r"a. S! a$a#'!n a &a r!&acin (!n!ra& $! co"'oG%!n!nficio. co"'oG%!n!nficio. D!n'ro $! !"'o" #ar/m!'ro" %/"ico"2 ca$a !n'! $!"arro&&a ", #ro#io "i"'!ma $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro& $! ac,!r$o con0
•
Lo" o%7!'i)o" ,! #r!'!n$!
•
Lo" r!c,r"o" con ,! $i"#on! -
•
La com#&!7i$a$ $! "," o#!racion!".
>.CATEORÍAS DE CONTROLES E5i"'!n ci!r'a ca'!(or+a" o c&a"!" $! con'ro&!" ,! #,!$!n $if!r!nciar"! a& ana&i8ar ,n "i"'!ma $! informacin con'a%i&i$a$ - con'ro&.
• • •
Lo" con'ro&!" $! ,n !n'! #ara ", !"',$io !n &a" 'ar!a" $! a,$i'or+a $! !"'a$o" con'a%&!" "! #,!$!n $i)i$ir !n0 Am%i!n'! $! con'ro& Con'ro&!" $ir!c'o" Con'ro&!" (!n!ra&!".
>.1. AMBIENTE DE CONTROL E& am%i!n'! $! con'ro& $!'!rmina !& marco #ara !& con'ro& (!n!ra&. An'!rior a ca$a con'ro& !"#!c+fico im#&an'a$o2 !& am%i!n'! $! con'ro& !"'a%&!c! &a" con$icion!" !n ,! o#!ran !& con7,n'o $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& - con'ri%,-! a ", confia%i&i$a$. confia%i&i$a$. E& am%i!n'! am%i!n'! $! con'ro& 'i!n! (ran inf&,!ncia !n &a $!'!rminacin $!& !nfo,! !nfo,! $! a,$i'or+a a !m#&!ar - !" im#r!"cin$i%&! conoc!r&o !n &a !'a#a $! &a #&anificacin !"'ra'3(ica. >;
• •
E& am%i!n'! $! con'ro& a%arca0 E& !nfo,! *acia !& con'ro& #or #ar'! $! &a (!r!ncia o $ir!ccin ",#!rior. La or(ani8acin - !"'r,c',ra $!& !n'!.
>.;. CONTROLES DIRECTOS Lo" con'ro&!" $ir!c'o" #ro#orcionan "a'i"faccin $! a,$i'or+a $ir!c'a "o%r! &a )a&i$!8 $! &a" afirmacion!" con'!ni$a" !n &o" !"'a$o" financi!ro". E"'/n $i"!9a$o" #ara !)i'ar !rror!" o irr!(,&ari$a$!" ,! #,!$an af!c'ar a &o" !"'a$o" financi!ro" - a &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o. La !f!c'i)i$a$ !f!c'i)i$a$ !n !& f,ncionami!n'o f,ncionami!n'o $! &o" con'ro&!" con'ro&!" $ir!c'o"2 $ir!c'o"2 !"'/ 'o'a&m!n'! )inc,&a$a con &a !f!c'i)i$a$ $!& am%i!n'! am%i!n'! $! con'ro& - &a !5i"'!ncia $! a$!c,a$o" con'ro&!" (!n!ra&!". Lo" con'ro&!" $ir!c'o" a%arcan0 Lo" con'ro&!" (!r!ncia&!" Lo" con'ro&!" in$!#!n$i!n'!" in$!#!n$i!n'!" Lo" con'ro&!" o f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o Lo" con'ro&!" #ara "a&)a(,ar$ar ac'i)o"
• • • •
CONTROLES ERENCIALES Ef!c',a$o" #or in$i)i$,o" ,! no #ar'ici#an !n !& #roc!"ami!n'o $! &a" o#!racion!". En'r! &o" con'ro&!" (!r!ncia&!" m/" im#or'an'!"2 "! #,!$!n m!ncionar0 6
&o" &o" con' con'ro ro&! &!"" #r!" #r!",# ,#,! ,!"' "'ar ario io""
6
&o" &o" info inform rm!" !" #o #orr !5c !5c!# !#ci cin n
En (!n!ra& !"'! (r,#o (r,#o $! con'ro&!" con'ro&!" (!r!ncia&!" (!r!ncia&!" "! !7!rc! "o%r! "o%r! &a" 'ran"accion!" 'ran"accion!" - r!4n! &a &a !)i$!ncia !)i$!ncia $!& man!7o man!7o a$!c,a$o ,! &a (!r!ncia r!a&i8a "o%r! &a" o#!racion!" $!& !n'!. CONTROLES INDEPENDIENTES E"'! (r,#o (r,#o $! con'ro&!" inc&,-! a 'o$o" a,!&&o" r!a&i8a$o" #or #!r"ona" #!r"ona" o "!ccion!" in$!#!n$i!n'!" in$!#!n$i!n'!" $!& #roc!"o $! &a" 'ran"accion!". En'r! &o" con'ro&!" in$!#!n$i!n'!" in$!#!n$i!n'!" m/" com,n!" "! #,!$!n m!ncionar0 • • • • • • •
&a" conci&iacion!" !n'r! &o" r!(i"'ro" con'a%&!" (!n!ra&!" ! in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" &a" conci&iacion!" %ancaria" &a" conci&iacion!" $! &o" r!"4m!n!" $! c,!n'a !n)ia$o" a2 o r!ci%i$o" $! c&i!n'!" - #ro)!!$or!" &o" r!c,!n'o" f+"ico" &a" confirmacion!" !"#!cia&!" $! "a&$o" &a" )!rificacion!" $! "!c,!ncia - $! or$!n crono&(ico &a" r!)i"ion!" "!&!c'i)a" $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& ,! r!a&i8a a,$i'or+a in'!rna.
CONTROLES O FUNCIONES DE PROCESAMIENTO E"'a ca'!(o ca'!(or+a r+a $! con'ro&!" con'ro&!" $ir!c'o" $ir!c'o" inc&,inc&,-!! a 'o$o" 'o$o" a,!&& a,!&&o" o" incor#o incor#ora$o" ra$o" !n !& "i"'!ma "i"'!ma $! #roc!"am #roc!"ami!n'o i!n'o $! &a" &a" 'ran"accion!". A"!(,ran ,! 'o$o" &o" #a"o" "! c,m#&!n a$!c,a$am!n'! - (aran'i8an &a in'!(ri$a$ $!& #roc!"ami!n'o $! &a" o#!racion!". >>
E"'o" con'ro&!" "on r!a&i8a$o" r!a&i8a$o" norma&m!n'! norma&m!n'! como como #ar'! $!& #roc!"o #roc!"o $! &a" 'ran"accion!" 'ran"accion!" #or #!r"ona& #!r"ona& o#!ra'i)o o#!ra'i)o con'ro&!" con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o o #or !& "i"'!ma f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o CONTROLES PARA PARA SAL:AUARDAR SAL:AUARDAR ACTI:OS S! r!fi!r!n a &a c,"'o$ia ! inc&,-!n inc&,-!n m!$i$a" $! "!(,ri$a$ "!(,ri$a$ '!n$i!n'!" '!n$i!n'!" a r!"(,ar$ar r!"(,ar$ar - con'ro&ar &a !5i"'!ncia !5i"'!ncia f+"ica f+"ica $! &o" %i!n!"2 %i!n!"2 !& acc!"o acc!"o irr!"'ric irr!"'ric'o" 'o" &o" mi"mo mi"mo"" - a fi7ar &+mi'!" &+mi'!" $! a,'ori8 a,'ori8acin acin #ara #ara r!a&i8ar r!a&i8ar $!'!rmin $!'!rmina$a" a$a" o#!racio o#!racion!"2 n!"2 #or #or !7!m#&o2 !7!m#&o2 a,'ori8acion!" #ara r!'iro $! fon$o".
CONTROLES ENERALES Lo" con'ro&!" con'ro&!" (!n!ra&!" (!n!ra&!" com#r!n$!n com#r!n$!n &a &a or(ani8acin or(ani8acin $i)i"iona& $i)i"iona& $!& !n'! !n'! o "!(r!(acin $! f,ncion!". f,ncion!". E"'! '!ma '!ma !" f,n$am!n'a& f,n$am!n'a& #ara ,! !& a,$i'or $!ci$a confiar confiar o no !n !& "i"'!ma "i"'!ma $! informacin $!& !n'! #or,! (aran'i8a (aran'i8a !& corr!c'o f,ncionami!n'o $! &o" con'ro&!" in$i)i$,a&!" a 'ra)3" $! &o ,! "! conoc! como !& con'ro& #or o#o"icin $! in'!r!"!". E"'o" con'ro&!" *ac!n a &a or(ani8acin or(ani8acin $!& !n'! - "! r!&acionan con &a &imi'acin $! r!"#on"a%i&i$a$!" r!"#on"a%i&i$a$!" - &o" ni)!&!" $! a,$i'or+a. En 'o$a 'o$a or(ani8acin2 or(ani8acin2 $!%!r+an $!%!r+an !"'ar !"'ar c&aram!n'! c&aram!n'! $!fini$a" $!fini$a" - "!(r!(a$a" &a" "i(,i!n'!" "i(,i!n'!" 'ar!a"0 • • •
Iniciar o $!ci$ir &a" 'ran"accion!" R!(i"'rar&a" C,"'o$iar &o" ac'i)o"
RELE:AMIENTO DEL SISTEMA DE INFORMACIÓN2 CONTABILIDAD CONTROL Si!m#r! !" im#r!"cin$i%&! im#r!"cin$i%&! !f!c',ar ,n r!&!)ami!n'o $! &o" "i"'!ma" $! $! informacin2 informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro& con'ro& a& com!n8ar ,na &a%or $! a,$i'or+a. Norma&m!n'! !"'a" 'ar!a" "! )an a r!a&i8ar !n &a !'a#a $! #&anificacin. E"'! r!&!)ami!n'o r!&!)ami!n'o #,!$! ,%icar"! !n !& 'i!m#o $i)i$i$o !n $o" mom!n'o"0 •
•
En #rim!r &,(ar2 !n &a #&anificacin !"'ra'3(ica2 $on$! "! )an a con"i$!rar #rinci#a&m!n'! &o" a"#!c'o" r!&aciona$o" con !& am%i!n'! $! con'ro&. En "!(,n$o &,(ar2 !n &a #&anificacin $!'a&&a$a2 $on$! "! )a a ana&i8ar !& "i"'!ma !n forma min,cio"a 4nicam!n'! #ara a,!&&o" com#on!n'!" $on$! "! !f!c',ar/ ,n !nfo,! $! a,$i'or+a *acia &o" con'ro&!" - no ,n !nfo,! $! a,$i'or+a ","'an'i)o. En !"'a o#or',ni$a$2 "! n!c!"i'ar/ ,na c&ara com#r!n"in $!& f&,7o $! &a" o#!racion!" - ,na !)a&,acin (!n!ra& "o%r! &a confia%i&i$a$ $! a,!&&o" con'ro&!" ,! "! $!'!rmin!n como con'ro&!" c&a)!.
DOCUMENTACIÓN DEL RELE:AMIENTO DEL SISTEMA DE INFORMACIÓN2 CONTABILIDAD CONTROL En ,na #rim!ra a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 $on$! $on$! !n (!n!ra& (!n!ra& no "! conoc! &a forma !n ,! f,ncionan &o" &o" $i"'in'o" $i"'in'o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $!& $!& !n'!2 !" im#or'an'! *ac!r ,n r!&!)ami!n'o !n forma !5'!n"i)a. En a,$i'or+a" r!c,rr!n'!"2 !"'! r!&!)ami!n'o "! &imi'ar/ 4nicam!n'! a o%'!n!r conocimi!n'o $! &a" mo$ificacion!" o cam%io" !n &o" "i"'!ma". E"'a 4&'ima 'ar!a2 norma&m!n'! "! &a conoc! como <#roc!$imi!n'o" <#roc!$imi!n'o" $! ac',a&i8acin $! "i"'!ma"=. @a- m,c*a" forma" $! $oc,m!n'ar &a com#r!n"in com#r!n"in $! &o" "i"'!ma" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro&. con'ro&. D!n'ro $! &a" '3cnica" m/" conoci$a" "! #,!$!n m!ncionar0 • •
C,r"o(rama" o $ia(rama" $! f&,7o D!"cri#cion!" narra'i)a" >?
C,!"'ionario" !"#!cia&!".
•
E:ALUACIÓN DE LOS CONTROLES CONTROLES CLA:ES Una )!8 com#r!n$i$o - ana&i8a$o !& "i"'!ma "i"'!ma $! informacin2 informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro&2 con'ro&2 corr!"#on$! !)a&,ar&o. La La !)a&,acin $! &o" con'ro&!" "! %a"a f,n$am!n'a&m!n'! !n !& cri'!rio $!& #rof!"iona&. E& #roc!"o $! !)a&,acin $! &o" con'ro&!" (!n!ra&m!n'! im#&ica &a r!a&i8acin $! &o" "i(,i!n'!" #a"o"0 I$!n'ificar &o" con'ro&!" c&a)! #o'!ncia&!" R!con"i$!rar &a !)a&,acin inicia& $! !nfo,! - ri!"(o $! a,$i'or+a E)a&,ar &a" $!%i&i$a$!" !ncon'ra$a" - !& !f!c'o ,! 3"'a" 'i!n!n "o%r! !& !nfo,! #r!)iam!n'! #&anifica$o.
• • •
IDENTIFICAR LOS CONTROLES CLA:E POTENCIALES Con'ro& c&a)! !" a,!& con'ro& ,! r!4n! $o" con$icion!"0 Pro#orciona "a'i"faccin $! a,$i'or+a r!&!)an'! "i!m#r! ,! !"'3 o#!ran$o !f!c'i)am!n'!2 La #ro#orciona $! mo$o m/" !fici!n'! ,! o'ro" #roc!$imi!n'o".
• •
La i$!n'ifi i$!n'ificaci cacinn - "!&!ccin "!&!ccin $! con'ro&!" con'ro&!" c&a)! !" ,n #roc!"o #roc!"o $! raciocinio raciocinio - com#r!n"i com#r!n"in n $!& "i"'!ma "i"'!ma $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro&. E& #roc!"o $! i$!n'ificacin #,!$! r!",mir"! !n !& "i(,i!n'! !",!ma0 Si!m#r! ,! '!n(amo" m/" m/" $! ,n con'ro& ,! ,! %rin$! )a&i$!8 a $!'!rmina$a afirmacin afirmacin con'!ni$a con'!ni$a !n &o" !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!"2 con'a%&!"2 a,!& $! !"o" con'ro&!" ,! !"'3 ,%ica$o #or !ncima $! &o" o'ro" "!(,ram!n'! "!r/ !& con'ro& c&a)!. •
•
•
Prim!ro2 "! i$!n'ifican c,/&!" "on a,!&&o" con'ro&!" ,! ai"&a$a o com%ina$am!n'! con o'ro"2 )a&i$an &a" afirmacion!" con'!ni$a" !n &o" !"'a$o" con'a%&!" o "! r!&acionan con &o" ri!"(o" in*!r!n'!" $!& com#on!n'!. Por con"i(,i!n'!2 !"o" con'ro&!" #ro#orcionar/n "a'i"faccin $! a,$i'or+a "o%r! !"a" afirmacion!". En "!(,n$o &,(ar2 "! ana&i8a !& im#ac'o ,! !& am%i!n'! $! con'ro& - &o" con'ro&!" (!n!ra&!" 'i!n!n "o%r! !"o" con'ro&!" c&a)!. Por 4&'imo2 "! !)a&4a !n ara" $! &a !fici!ncia !n &a &a%or $! a,$i'or+a2 "i r!",&'a con)!ni!n'! #ro%ar !"o" con'ro&!" o !ncarar !& 'ra%a7o a 'ra)3" $! #roc!$imi!n'o" ","'an'i)o" ","'an'i)o" o con o'ro" con'ro&!" c&a)!.
E:A E:ALUAR LUAR LAS DEBILI DEBILIDAD DADES ES ENCON ENCONTRA TRADA DAS S EL EFECT EFECTO O U UE E ESTA ESTAS TIENEN TIENEN EN EL ENFOU ENFOUE E PRE:IAMENTE PLANIFICADO Por 4&'imo2 "! $!%! !)a&,ar &a !5i"'!ncia $! $!%i&i$a$!" $! con'ro& ,! #,$i!ron *a%!r"! $!'!c'a$o !n !& an/&i"i" $! &o" "i"'!ma" $! &a !m#r!"a - &a im#&icancia ,! 3"'a" 'i!n!n "o%r! !& !nfo,! - &a%or $! a,$i'or+a #r!)iam!n'! #&anifica$o". La !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! !"'a" $!%i&i$a$!"2 $!%i&i$a$!"2 a,n,! no no mo$ifi,!n mo$ifi,!n &a #rim!ra !)a&,acin !)a&,acin $! &o" con'ro&!"2 o !& !nfo,! inicia& inicia& $! a,$i'or+a2 $!%!n "!r con"i$!ra$a" a fin $! !f!c',ar r!com!n$acion!" o ",(!r!ncia" a &a !r!ncia $! cmo !"'a" $!%i&i$a$!" af!c'an a &a o#!ra'oria $!& !n'! -2 $! cmo ", corr!ccin #ro)ocar+a !fici!ncia - !ficacia !n &a a$mini"'racin a $mini"'racin.. Ca%! m!ncionar ,! !"'a" fa&&a" no n!c!"ariam!n'! $!%!n "!r a,!&&a" r!&aciona$a" con &o" con'ro&!" c&a)!2 "ino ,! $,ran'! 'o$o !& #roc!"o $! r!&!)ami!n'o 2 $oc,m!n'acin - !)a&,acin $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a$ - con'ro&2 "! #,!$! &&!(ar a 'omar conocimi!n'o $! $!'!rmina$a" $!%i&i$a$!" o $!fici!ncia" c,-a mo$ificacin 'ra!r+a a#ar!7a$a ,na ma-or !fici!ncia - !ficacia !n &o" #roc!$imi!n'o" a$mini"'ra'i)o" - $on$! &a r!"#on"a%i&i$a$ como #rof!"iona&!" *ac! ,! "!a n!c!"aria ", m!ncin - #,!"'a !n conocimi!n'o $! &a $ir!ccin $!& !n'!. COMUNICACIÓ COMUNICACIÓN N DE DEFICIENC DEFICIENCIAS IAS O RECOMENDA RECOMENDACIONE CIONES S SOBRE EL SISTEMA SISTEMA DE INFORMACIÓ INFORMACIÓN2 N2 CONTABILIDAD CONTROL >
La forma !n ,! norma&m!n'! norma&m!n'! &a" fa&&a" fa&&a" $!& "i"'!ma "i"'!ma $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro& "on com,nica$a" com,nica$a" a &a &a !r!ncia !" a 'ra)3" $! inform!"2 ",%#ro$,c'o" $! &a &a%or $! a,$i'or+a. E" im#or'an'! !n &a !'a#a $! #&anificacin !"'ra'3(ica !)a&,ar &a #r!$i"#o #r!$i"#o"ici "icin n $! $! &a !r!n !r!ncia cia *acia *acia &a &a o%'!nci o%'!ncinn $! !"'o" inform!" inform!" o2 o2 "i #or !& !& con'rar con'rario2 io2 no no &! !" !" $! r!&!)an'! r!&!)an'! in'!r3". in'!r3". E"'o" inform!" norma&m!n'! "! r!a&i8an r!a&i8an como como conc&,"in conc&,"in $! &a &a%or $! a,$i'or+a. a,$i'or+a. RELACIÓN CON LOS PROCEDIMIENTOS PROCEDIMIENTOS PRORAMAS DE TRABAO DE AUDITORÍA Como con"!c,!ncia con"!c,!ncia $!& an/&i"i" an/&i"i" $!& con'ro& in'!rno in'!rno "! i$!n'ifican i$!n'ifican $!'!rmina$o" $!'!rmina$o" con'ro&!" con'ro&!" $!nomina$o" $!nomina$o" c&a)!2 c&a)!2 $! &o" ,! "! n!c!"i'a n!c!"i'a com#ro%ar com#ro%ar ", )i(!ncia )i(!ncia - corr!c'o corr!c'o f,ncionam f,ncionami!n'o i!n'o.. Lo" #roc!$imi!n'o #roc!$imi!n'o"" ,! 'i!n$!n 'i!n$!n a )!rificar )!rificar !"! corr!c'o corr!c'o f,ncionami!n'o f,ncionami!n'o - )i(!ncia2 "on &o" $!nomina$o" <#r,!%a $! c,m#&imi!n'o=. E"'a" #r,!%a" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o c,m#&imi!n'o )an a formar #ar'! $! &o" #ro(rama" $! $! 'ra%a7o $! a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 - ", ", r!a&i8acin norma&m!n'! )a a !f!c',ar"! !n ! n &a )i"i'a $!nomina$a #r!&iminar2 an'!" $!& ci!rr! $!& #!r+o$o a a,$i'ar. La !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! !rror!" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" irr!(,&ari$a$!" !n &a r!a&i8acin $! &a" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o2 c,m#&imi!n'o2 in)aria%&!m!n'! in)aria%&!m!n'! im#&icar/n0 im#&icar/n0 o ,n a,m!n'o !n !& a&canc! $! &a" 'ar!a"2 o &a conc&,"in $! ,! !"! con'ro& no "! c,m#&! !n forma a$!c,a$a2 o no !"'/ )i(!n'! #or &o 'an'o 'an'o $!%!n $!%!n mo$ificar" mo$ificar"!! &o" #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o"" $! a,$i' a,$i'or+a or+a a !m#&!ar !m#&!ar.. CONTROLES FRAUDE E" im#or'an'! im#or'an'! ,!2 $!'!c'a$o a&(4n a&(4n 'i#o $! #roc!$imi!n'o #roc!$imi!n'o ,! im#&i,! fra,$!2 ma&)!r"acin ma&)!r"acin o man!7o" man!7o" no corr!c'o" !n &a" o#!racion!"2 o a ", )!82 #roc!$imi!n'o" ,! &&!)!n a man!7o" incorr!c'o" o a #ro%&!ma" $! "a&)a(,ar$a $! &o" ac'i)o" $!%an n!c!"ariam!n'! "!r inc&,i$o" !n &a" r!com!n$acion!" "o%r! &o" "i"'!ma" $! informacin2 con'a%i&i$a$ - con'ro&.
4-P(T8;5 (C DOCUMENTACION DE UN PROCESO DE AUDITORIA Lo" #a#!&!" $! 'ra%a7o "on &a" !)i$!ncia" r!"#a&$a'oria" $!& inform! $!& A,$i'or. 5?DET(<5 Pro#orcionar !)i$!ncia $!& 'ra%a7o r!a&i8a$o - $! &a" conc&,"ion!" o%'!ni$a". A-,$ar a ,na !"'r,c',ra or$!na$a - ,niform! $! &a 'ar!a $!& !,i#o. Doc,m!n'ar informacin ,! #,!$! "!r r!,!ri$a !n !5/m!n!" f,',ro". • • •
4-R-4TER 4-R- 4TER(6T (6T(4-6 (4-6 0 C&aro"2 concr!'o" - conci"o". E)i'ar informacin !5c!"i)a #r!)ia a &a ca&i$a$2 c,an$o f,!ra #o"i%&! 'ra%a7ar con co#ia" $! &o" r!(i"'ro" o r!"4m!n!". CONTENIDO0 D!"cri#cin $! &a 'ar!a r!a&i8a$a2 con !& #&an $! A,$i'oria A,$i'oria con &a" #ro%a%&!" mo$ificacion!". mo$ificacion!". Da'o" - an'!c!$!n'!" o%'!ni$o" $,ran'! &a A,$i'oria A,$i'oria 0 Da'o" $!& n!(ocio2 $!"cri#cin $! m3'o$o" - $! norma" con'a%&!" ! im#or'an'!"2 Am%i!n'!" Am%i!n'!" $! con'ro& $!& !n'! - "," "i"'!ma" "," $!%i&i$a$!". Conc&,"in "o%r! !& !5am!n #rac'ica$o0 $!%! !"'ar r!&aciona$a con !& 'ra%a7o r!a&i8a$o #ara ca$a com#on!n'! - #ara &a a,$i'oria !n ", con7,n'o. • •
•
ESTRUCTURA ORANIZACIÓN0 •
•
IDENTIFICACION DE LOS REISTROS0 Lo" #a#!&!" $!%!n "!r r!f!r!ncia$o" ! i$!n'ifica$o" #ara #!rni'ir r!&acionar con faci&i$a$ faci&i$a$ &a informacin informacin con'!ni$ con'!ni$aa !n &o" mi"mo" mi"mo" . La informacin informacin $! )a&or #!rman!n'! #!rman!n'! $!%! "!r #r!#ara$a #r!#ara$a arc*i)a$a $! 'a& man!ra ,! "! faci&i'! ", ,"o !n !5/m!n!" #o"'!rior!". Lo" #a#!&!" $! 'ra%a7o $! ca$a !7!rcicio $!%!n "!r in$!#!n$i!n'!". S! #,!$!n r!conoc!r !)i$!ncia $! a9o" an'!rior!" no !" n!c!"ario inc&,ir co#ia"2 "ino i$!n'ificar !& &,(ar $! $on$! #ro)i!n! &a informacin. INFORMACION REUERIDA0 La" !)i$!ncia" o%'!ni$a" "! ),!&can !n #a#!&!" $! 'ra%a7o 2 ,! $!%!n com#r!n$!r0 a Nom%r! Nom%r! $!& !n'! $ Ti',&o Ti',&o $! &a #&ani&&a. #&ani&&a. c F!c*a $!& !5am!n !5am!n $ !5#&icacin !5#&icacin $!& o%7!'o o%7!'o $! &a #&ani&&a #&ani&&a ! D!"cri#ci D!"cri#cin n $!& 'ra%a7o r!a&i8a$o - "," r!",&'a$o" f F,!n'! $! &a informacin r!(i"'ro o nom%r! $!& !m#&!a$o ( Ba"! $! &a "!&!ccin "i >
•
corr!"#on$i!ra * r!f!r!ncia" cr,8a$a" con o'ra" #&ani&&a". i Conc&,"in "i corr!"#on$i!ra 7 Inicia&!" $! &a #!r"ona ,! #r!#ara #r!#ara &a" &a" #&ani&& #&ani&&a" a" - &a f!c*a f!c*a $! $! r!c!#ci r!c!#cin. n. Y E)i$!nci E)i$!nciaa $! r!)i" r!)i"in. in. LEAOS0 S! r!comi!n$a r!comi!n$a ,! &a" !)i$!ncia" !)i$!ncia" o%'!ni$a" o%'!ni$a" "! !"'r,c',ran m!$ian'! &a ,'i&i8acin ,'i&i8acin $! &!(a7o" &!(a7o" @a- c,a'ro &!(a7o" #rinci#a&!".
D O C U M E
E'a#a $! P&anificacin PROCESO DE AUDITORIA
E'a#a $! E7!c,cion E'a#a $! Conc&,i"ion
N T A C I O N
L!(a7o $! P&anificacin M!moran$o $! P&an!ami!n'o.
LE LEAO DE
L!(a7o $! Informacin Corri!n'!.
INFORMACION PERMANENTE.
L!(a7o R!",m!n $! A,$i'oria A,$i'oria
LEAO DE PLANIFICACION S! ,'i&i8a #ara $oc,m!n'ar $oc,m!n'ar 'o$o &o a'in!n'! a'in!n'! a& #roc!"o $! #&anificacin2 #&anificacin2 &a informacin informacin #ara ","'!n'ar &a #&anificacin2 #&anificacin2 - !& #&an $! A, A,$i'or $i'oria. ia. Con'!ni$o0 INFORMACION DE RELE:AMCIA PERMANENTE0 E7!m#&o"2 #o"i%&!" a con"i$!rar0 1 An'!c!$!n'!" An'!c!$!n'!" "o%r! !& n!(ocio $!& !n'! *i"'oria2 na',ra&!8a2 circ,n"'ancia" !conom+a2 !"'r,c',ra a$mini"'ra'i)a" a$mini"'ra'i)a" financi!ra"2 !'c. ; Si"'!ma" Si"'!ma" $! Informaci Informacin n Am%i!n'! Am%i!n'! $! con'ro&2 con'ro&2 #o&+'i #o&+'ica" ca" con'a%&! con'a%&!"2 "2 na',ra&!8a na',ra&!8a - )o&4m!n )o&4m!n!" !" $! 'ran"accio 'ran"accion!" n!" - "a&$o"2 "a&$o"2 c,r"o(rama"2 $!'a&&! $! &o" con'ro&!" c&a)!". > A,$i'ori A,$i'oriaa In'!rna0 r!"#on"a% r!"#on"a%i&i$ i&i$a$!"2 a$!"2 a#'i',$ a#'i',$!" !" - or(ani8aci or(ani8acin2 n2 #&an!" #&an!" $! 'ra%a7o. 'ra%a7o. INFORMACION DEL EAMEN DEL AO EN CURSO0 Si(,i!n'! "!(r!(acin 1 R!(i"' R!(i"'ro ro"" $! ac'i)i ac'i)i$a$ $a$!" !" $! $! #&ani #&anific ficaci acin0 n0 ; R!(i"' R!(i"'ro ro $! Infor Informac macin in "o% "o%r! r! ac'i)i ac'i)i$a$ $a$!" !" $!& $!& !n'!0 !n'!0 > R!(i"' R!(i"'ro ro $! inform informaci acin n A$mini" $mini"'ra 'ra'i) 'i)aa •
•
/E/5R-75 7E P;-(>(4-4(5 E" r!",&'a$o $!& #roc!"o $! #&anificacin !n !& c,a& "3 r!,n!n &o" fac'or!"2 con"i$!racion!" - $!ci"ion!" "i(nifica'i)a" $!& !nfo,! - $!& a&canc! $! A,$i'oria. A,$i'oria. R!(i"'ra &o ,! %!%! *ac!r"! $on$! - c,an$o. S! com#on! $!0 E"'ra E"'ra'!( '!(ia0 ia0 a E)a&,a E)a&,aci cinn (&o%a (&o%a&& $! &a" $!ci"i $!ci"ion! on!"" "o%r! "o%r! !& n!( n!(oci ocio. o. % P&ani& P&ani&&a &a $! $!ci" $!ci"ion ion!" !" #r!&im #r!&imina inar!" r!" #ara #ara &o" com#on!n'!". D!'a&&a$a0 a Ma'ric!" $! #roc!$imi!n'o" $! A,$i'oria. % Pro(rama con $!"cri#cin $! #roc!$imi!n'o" ! in$icacion!" $!& a&canc! - &a o#or',ni$a$. o#or',ni$a$. E& m!moran$o #,!$! "!r mo$ifica$o #or ma-or com#r!n"in $! &oa a",n'o" $!& !n'!2 #or ci!r'o" acon'!cimi!n'o" !5'!rno" $!%! $!7ar"! con"'ancia. LEAO DE INFORMACION PERMANENTE Para $oc,m!n'ar informacin ,! "!r/ ,'i&i8a$a !n a9o" ",c!"i)o". E"'a informacin #,!$! #!r$!r )i(!ncia2 #or !"o *a- ,! ir ac',a&i8an$o&o. >H
Con'!ni$o ASPECTOS LEALES SOCIETARIOS0 a Ac'a" con"'i','i)a" $!& !n'!2 % E"'a','o" c Ti',&o" $! #ro#i!$a$2 $ Con'ra'o" $! a&,i&!" im#or'an'!". ! Ac,!r$o" $! r!,nion!". f #rinci#a&!" con'ra'o" com!rcia&!". ASPECTOS FINANCIEROS0 FINANCIEROS0 a Informacin ra&. So%r! !& !n'!. % ac,!r$o" $! #r!"'amo" a &ar(o #&a8o. c Lin!!" $! cr3$i'o". OTROS0 a Corr!"#on$!ncia im#or'an'! - m!moran$o $! in'!r3" #!rman!n'! % Ac'a" $! r!,nion!" $! $ir!c'orio2 comi'3 $! A,$i'oria2 !'c.2 $! in'!r3" #!rman!n'!. c Di"#o"icion!" im#o"i'i)a" im#or'an'!". $ co#ia $! inform!" !"#!cia&!". Par'! $! &a $oc,m!n'acin !" !"'ric'am!n'! confi$!ncia&2 c,i$a$o"o con'ro& !n &o ,! r!"#!c'a a ", 'ra"&a$o2 "!(,ri$a$2 con",&'a. S! #,!$! o#'ar #or o%'!n!r co#ia" $! &o" $oc,m!n'o" o r!",mir&o". •
•
•
LEAO DE INFORMACION CORRIENTE Pa,'a" $! #roc!$imi!n'o con &a" !)i$!ncia" o%'!ni$a" - &a" conc&,"ion!" a &a" ,! "! arri%a Con'!ni$o0 P-RTE EER-; No !"'a !"'a )inc,&a )inc,&a$o $o con con #ar'i$a #ar'i$a"" !"#!cifi !"#!cifica" ca" $! $! &o" !"'a$o" !"'a$o" financ financi!ro" i!ro" "ino ,! "! "! r!&acion r!&acionan an con con &a a,$i'ori a,$i'oriaa !n ", con7,n con7,n'o 'o ANALIS ANA LISIS IS DE LOS LOS ESTA ESTADOS FINANC FINANCIER IEROS OS EN SU CONUN CONUNTO TO00 Pr!#ar Pr!#araci acin n $! !"'a$o !"'a$o"" com#ar com#ara'i a'i)o )o"" 7,"'ifica 7,"'ificacin cin $! &a" &a" )ariacio )ariacion!" n!" o%"!r) o%"!r)a$a" a$a"22 #,$! #,$! inc&,ir inc&,ir (r/fico". (r/fico". BALANCE BALANCE DE SALDOS0 SALDOS0 Ba&anc! Ba&anc! !n'r!(a$o !n'r!(a$o #ara "!r A,$i'a$o A,$i'a$o22 $!%! "!r r!&aciona r!&aciona$o $o con &a" r!f!r!ncia" r!f!r!ncia" $! &o" com#on!n'!" ana&i8a$o" !"#!c+ficam!n'!. !"#!c+ficam!n'!. @EC@OS POSTERIORES0 E)i$!ncia E)i$!ncia $! &o" *!c*o" - circ,n"'ancia" circ,n"'ancia" #o"'!rior!" a &a f!c*a $! ci!rr! - *a"'a &a !mi"in $!& inform! ,! af!c'an "i(nifica'i)am!n'!. CONTINENCIAS0 Si',acion!" $! #o'!ncia&!" #o'!ncia&!" ri!"(o" ,! ",r(!n $! &a r!)i"in $! ac'a"2 a)!ri(,acin con &o" ni)!&!" (!r!ncia&!" !c'. RESUMENES DE ACTAS2 REISTROS LEALES2 ESTATUTOS0 ESTATUTOS0 R!"4m!n!" $! &o" mi"mo" a !f!c'o $! ,! #,!$a !)a&,ar"! !& im#ac'o "o%r! &o" com#on!n'!" in$i)i$,a&!" in$i)i$,a&!" $! &o" !"'a$o" financi!ro". COBERTURA COBERTURA DE SEUROS0 D!'a&&! $! &a" #&i8a" )i(!n'!"2 "! r!a&i8a &a confirmacin $! $a'o" En &a" mi"ma" #or #ar'! $! &a com#ania a"!(,ra$ora. •
•
•
•
•
•
6E;E44(@ E6PE4(>(4- P5R 45/P5ETE Para ca$a com#on!n'! $! &o" !"'a$o" financi!ro" $!%!ra conf!ccionar"! &a "i(,i!n'! informacion0 PLANILLA CLA:E0 E5#o"icin $! ca$a ,na $! &a" c,!n'a" - "," "a&$o" con cifra" com#ara'i)a" $!& a9o an'!rior2 $!%!n !"'ar r!f!ri$a" a &o" EECC. CONCLUSIONES0 R!,nir &o" r!",&'a$o" $!& 'ra%a7o $! A,$i'oria A,$i'oria - $!ci$ir "i "! *an a&can8a$o" &o" o%7!'i)o" r!&a'i)o" a ca$a com#on!n'! !"#!cifico $! &o" !"'a$o" financi!ro". NOTAS NOTAS00 Lo" #a#!&!" #a#!&!" $! 'ra%a7o 'ra%a7o $!%!n $!%!n r!",mir r!",mir '!ma" '!ma" "i(nifica "i(nifica'i)o 'i)o"" $! a"#!c'o" a"#!c'o" con'a%&!" con'a%&!"22 $! A,$ A,$i'or i'oria ia - $! con'ro& con'ro& r!&a'i)o" a& com#on!n'!. E"'a" "i',acion!" "! !5#r!"an !n no'a"2 #or E70 [ D!%i&i$a$ $! con'ro&2 con'ro&2 ", !f!c'o !n !& !nfo,! !nfo,! [ Cam%io" !n &a" norma" - m3'o$o" con'a%&!" con'a%&!" - !& im#ac'o "o%r! &o" EE. Fci!ro" - !& inform! $! A,$. A,$. [ Inc!r'i$,m%r! "i(nifica'i)a2 "i(nifica'i)a2 &imi'acion!" &imi'acion!" a& a&canc! - "," !f!c'o" "o%r! &a" conc&,"ion!". conc&,"ion!". [ Com!n'ario" "o%r! #ar'i$a" $,$o"a" [ R!",m!n $! !rror!" a7,"'a$o" a7,"'a$o" - no a7,"'a$o". a7,"'a$o". PRORAMAS DE AUDITORIA0 AUDITORIA0 En ca$a "!ccin "! $!%! inc&,ir ,na co#ia ,! norma&m!n'! com#r!n$!0 [ Lo" #a"o" $!'a&&a$o" $!'a&&a$o" ,! *a "i$o "i$o #ro(rama$o" [ R!f!r!ncia a &o" &o" #a#!&!" $! 'ra%a7o [ La firma $! &a #!r"ona #!r"ona ,! r!a&i8a !& 'ra%a7o - &a f!c*a $! fina&i8acin. fina&i8acin. PLANILLA DE DETALLE0 Ra"'ro" c&aro" - concr!'o" $! &a" #r,!%a" $! A,$i'oria !f!c',a$a". •
•
•
•
•
LEAO RESUMEN DE AUDITORIA D,ran'! &a !'a#a $! fina&i8acin $!%!n $oc,m!n'ar"! &o" #a#!&!" '!ma" r!&aciona$o" !n &a A,$i'oria #rac'ica$a "ir)! #ara ,na )i"in (&o%a&2 r!",m! conc&,"ion!" - $!ci"ion!" "i(nifica'i)a"2 "i(nifica'i)a"2 ac,m,&a !)i$!ncia. Con'!ni$o0 ESTADOS FINANCIEROS EL INFORME DEL AUDITOR0 •
>
RESUMEN DE TEMAS RELE:ANTES0 [ Limi'acion!" a& a&canc!2 a&canc!2 [ Mo$ificacion!" !n !& n!(ocio2 Cam%io" !n &a" norma" con'a%&!"2 Par'i$a" $,$o"a"2 [ @!c*o" #o"'!rior!". CARTA DE LA ERENCIA0 E RENCIA0 INFORME DE CONTROL INTERNO0 Con &a" r!com!n$acion!" RESUMEN DE ERRORES NO AUSTADOS0 CARTA DE LOS ASPECTOS LEALES0 PLANILLA DE TIEMPO. •
[ [
• • • • •
CONFIDENCIALIDAD DE LOS PAPELES DE TRABAO S! #,!$! %rin$ar a0 [ A,$i'or $! &a con'a%i&i$a$ con'a%i&i$a $ [ C,an$o !5i"'a ,n n,!)o A,$i'or A,$i'or [ C,an$o !5i"'an &i'i(io" [ C,an$o &o" or(ani"mo" or(ani"mo" $! con'ra&o" "oci!'ario" o im#o"i'i)o" r!,i!ran informacin informacin "o%r! '!ma" con'a%&!". [ C,an$o !& #!r"ona& $!& !n'! 'i!n! 'i!n! n!c!"i$a$ (!n,ina $! ci!r'a informacin informacin con'a%&!. [ C,an$o &o" A,$i'or!" A,$i'or!" in'!rno" $!"!!n coor$inar coor$inar "," ac'i)i$a$!" con &a a,$i'oria !5'!rna. Lo" #a#!&!" $! 'ra%a7o "on $! #ro#i!$a$ $!& A,$i'or - #!rman!c!n %a7o ", con'ro&2 'o$o acc!"o a !&&o" $!%!n "!r informa$o" a &o" f,ncionario" $!& !n'!2 "i "! ,i!r!n co#iar $!%!n !"#!cificar"! !& /r!a $! in'!r3" - &imi'ar !& acc!"o. La $oc,m!n'acin !" m,- 4'i&2 !" %,!no con"!r)ar&o2 como 'am%i3n &o" inform!" #or !& 'i!m#o ,! $!'!rmin!n &a" norma" #rof!"ion #rof!"iona&!" a&!" - &!(a&!" &!(a&!" a#&ica%&! a#&ica%&!". ". CAPÍTULO 1 AUDITORÍA EN AMBIENTES COMPUTARIZADOS CARACTERÍSTICAS ESPECÍFICAS DE LOS SISTEMAS COMPUTARIZADOS COMPUTARIZADOS E"'a" carac'!r+"'ica" "on0 •
•
•
•
•
•
Norma&m!n Norma&m!n'!2 '!2 !n &o" "i"'!ma" "i"'!ma" com#,'ari com#,'ari8a$o" 8a$o"22 &a informaci informacin n a&mac!na$a a&mac!na$a - #roc!"a$a #roc!"a$a !"'/ $i"#oni%& $i"#oni%&!! $! man!ra 'a& ,! "&o !" ana&i8a%&! con a-,$a a -,$a $!& com#,'a$or. com#,'a$or. En &o" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" no 'o$o" &o" #roc!$imi!n'o" $! con'ro& "! !)i$!ncian !n forma !5#r!"a. En m,c*o" ca"o" &a r!a&i8acin $!& con'ro& forma #ar'! $! &a &(ica $!& #ro(rama ,'i&i8a$o2 inc&,i$o !n #a"o" !"#!c+fico" $!& mi"mo. Da$a &a a,'oma'ici$a$ $! &o" &o" #roc!"o com#,'ari8a$o"2 com#,'ari8a$o"2 norma&m!n'! c,an$o "! $!"&i8a $!"&i8a ,n !rror2 3"'! af!c'a a ,n ma-or )o&,m!n $! 'ran"accion!". D!%i$o a &a #oca #ar'ici#acin $!& !&!m!n'o *,mano2 ci!r'o" 'i#o" $! !rror!" ,! "! #ro$,c!n !n &o" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" "on $if+ci&m!n'! $!'!c'a%&!". E& #roc!"ami!n'o com#,'ari8a$o "om!'! ,niform!m!n'! 'o$a" &a" 'ran"accion!" "imi&ar!" a &a" mi"ma" in"'r,ccion!" $! #roc!"ami!n'o #or !"'a ca,"a2 &a #o"i%i&i$a$ $! !rror!" a& a8ar2 ,! !" ,n #ro%&!ma $! con'ro& ,! "! #r!"!n'a !n am%i!n'!" man,a&!"22 ,!$a ","'ancia&m!n'! r!$,ci$a. No o%"'an'!2 ca%! &a #o"i%i&i$a$ $! ,! &o" $a'o" in(r!"a$o" a& com#,'a$or c om#,'a$or #ara ", #roc!"ami!n'o #,!$an inc&,ir !rror!" o "!r incom#&!'o". La #o"i%i&i$a$ $! ,! ci!r'o" in$i)i$,o"2 in$i)i$,o"2 inc&,-!n$o a,!&&o" ,! r!a&i8an #roc!$imi!n'o" $! con'ro&2 acc!$an a &o" $a'o" "in a,'ori8acin2 o &o" a&'!r!n "in $!7ar !)i$!ncia" )i"i%&!"2 #,!$! "!r ma-or !n &o" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" ,! !n &o" "i"'!ma" man,a&!". E&&o "! $!%! a ,! &a informacin !" a&mac!na$a !n forma >J
!&!c'rnica2 con ,na m!nor #ar'ici#acin $!& *om%r! !n !& #roc!"ami!n'o2 r!$,ci3n$o"! #or con"i(,i!n'! &a o#or',ni$a$ $! $!'!c'ar man,a&m!n'! &o" acc!"o" no a,'ori8a$o". •
•
Ci!r'o" con'ro&!"2 !7!c,'a$o" #or $if!r!n'!" in$i)i$,o" !n &o" "i"'!ma" man,a&!"2 #,!$!n "!r conc!n'ra$o" !n &o" "i"'!ma" con #roc!"ami!n'o com#,'ari8a$o. E"'o #,!$! r!",&'ar !n ,na fa&'a $! "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!". incom#a'i%&!". Sin !m%ar(o2 &o" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" #,!$!n #!rmi'ir ,! "! im#&an'! ,na "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" m/" ri(,ro"a -a ,! #,!$!n !5i"'ir con'ro&!" %a"a$o" !n !& "of'ar! 'a&!" como i$!n'ificacion!" i$!n'ificacion!" $!& ,",ario - con'ra"!9a". La inicia iniciaci cinn $! ci!r'a ci!r'a"" 'ran"a 'ran"acci ccion! on!"2 "2 o ci!r'a ci!r'a"" f,ncio f,ncion!" n!" $! #roc!" #roc!"ami ami!n' !n'oo #,!$! #,!$!nn "!r !f!c', !f!c',a$a a$a"" a,'om/'icam!n'! #or !& com#,'a$or. En !"'o" ca"o"2 #,!$!n o no !5i"'ir !)i$!ncia" )i"i%&!" $! !"'o" #a"o" $! #roc!"ami #roc!"ami!n'o !n'o..
DIFERENCIACIÓN ENTRE CONTROLES FUNCIONES DE PROCESAMIENTO La" f,ncion!" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o #roc!"ami!n'o "on $!'!rmina$o" $!'!rmina$o" #a"o" $! $! &o" "i"'!ma" a$mini"'ra'i)o" a$mini"'ra'i)o" $!& !n'! ,! ,! "! oc,#an $! &a" 'ran"accion!" - *!c*o" !conmico" #ro$,ci$o". Inc&,-!n 'ar!a" como c/&c,&o2 com#aracin - ac,m,&acin $! $a'o". P,!$!n "!r man,a&!" o com#,'ari8a$o". com#,'ari8a$o". Lo" con'r con'ro&!" o&!" #,!$! #,!$!nn "!r accion accion!" !" r!a&i8a r!a&i8a$a" $a" #or #or ,na ,na #!r"ona #!r"ona $!& $!& !n'! !n'! (!r!n' (!r!n'!2 !2 !m#&!a$o !m#&!a$o22 !'c. !'c. !"'a%&!ci !"'a%&!ci$o" $o" #ara #ara "a&)a(,ar$ar ac'i)o"2 o c,-o o%7!'i)o "!a !)i'ar $!'!c'ar !rror!" o irr!(,&ari$a$!". En (!n!ra&2 (!n!ra&2 &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o #roc!"ami!n'o "on im#or'an'!" con r!"#!c'o r!"#!c'o a&a !5ac'i',$ ! in'!(ri$a$ in'!(ri$a$ $! &o" $a'o" $a'o" (!n!ra$o" (!n!ra$o" #or !& "i"'!m "i"'!ma2 a2 #or #or !&&o2 !&&o2 "on "on f,ncion f,ncion!" !" ,! ,! !& a,$i'or a,$i'or $!%! $!%! ana&i ana&i8ar 8ar con con $!'!nim $!'!nimi!n' i!n'o. o. Princi# Princi#a&m! a&m!n'! n'! #or #or &o "i(,i!n'! "i(,i!n'!00 •
•
E"'a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o #,!$!n "!r ,na f,!n'! "i(nifica'i)a $! "a'i"faccin $! a,$i'or+a2 - #or &o 'an'o2 !& a,$i'or $!%!r/ $!#o"i'ar confian8a !n !"a f,ncin $! #roc!"ami!n'o2 ,! r!#r!"!n'a ,n !nfo,! m/" !fici!n'! !fica8 ,! o'ro" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a o Si !& a,$i'or no #,!$! $!#o"i'ar confian8a !n a&(,na f,ncin $! #roc!"ami!n'o2 $!%!r/ o%'!n!r !)i$!ncia ","'an'i)a $! ,! &o" a"#!c'o" !"!ncia&!" $! &a f,ncin $! #roc!"ami!n'o "! r!a&i8aron "a'i"fac'oriam!n'! #ara &a" 'ran"accion!" #roc!"a$a" o "!a2 ,! &a" afirmacion!" $! &o" !"'a$o" con'a%&!" r!&aciona$a" con !"'a f,ncin $! #roc!"ami #roc!"ami!n'o !n'o "on )/&i$ )/&i$a". a".
PROCESO DE AUDITORÍA Lo" !nfo,!" !nfo,!" $! a,$i'or+a ,! "! ,'i&i8an !n am%i!n'!" am%i!n'!" !n &o" &o" ,! ,na #ar'! "i(nifica'i)a "i(nifica'i)a $! &o" &o" #roc!"o" a$mini"'ra'i)o" a$mini"'ra'i)o" "on #roc!"a$o" !&!c'rnicam!n'! *an !)o&,ciona$o con !& 'i!m#o. E"'o" !nfo,!" #,!$!n c&a"ificar"!2 %/"icam!n'!2 !n0 •
•
Enfo,! !5'!rno o 'ra$iciona&. Con"i"'! !n r!a&i8ar &o" #roc!$imi!n'o" $! )!rificacin ,'i&i8an$o &o" $a'o" $! !n'ra$a a& "i"'!ma - "om!'!r !"'o" $a'o" a& #roc!"o &(ico ,! "! r!a&i8a !n !"a !'a#a !"#!c+fica $!& #roc!"ami!n'o. Con !"'o" !&!m!n'o" "! o%'i!n!n $a'o" $! "a&i$a #roc!"a$o" man,a&m!n'!. E"'a informacin man,a& "! com#ara con &o" $a'o" $! "a&i$a ,! (!n!ra !& "i"'!ma com#,'ari8a$o - "! conc&,-! "i !& #roc!"ami!n'o !&!c'rnico arri%a a r!",&'a$o" ra8ona%&!" o no. O%)iam!n'! !"'! #roc!$imi!n'o !5'!rno "! r!a&i8a a mo$o $! #r,!%a "o%r! ,na can'i$a$ $! o#!racion!" m,!"'ra !"'a%&!ci$a #or !& a,$i'or. D!#!n$!r/ $!& a&canc! ,! "! &! o'or(,! a !"'a #r,!%a !& (ra$o $! confian8a ,! "! o%'i!n! "o%r! !& "i"'!ma com#,'ari8a$o. E"'! !nfo,! #,!$! "!r $!nomina$o !nfo,! 'ra$iciona&2 $a$o ,! &o" #roc!$imi!n'o" $! con'ro& ,'i&i8a$o" #ara ", #r,!%a "on i$3n'ico" a &o" ,! "! ,'i&i8an #ara #ro%a #ro%arr ,n circ, circ,i'o i'o a$mini a$mini"'ra' "'ra'i)o i)o con con #roc!" #roc!"ami! ami!n'o n'o $! $! informac informacin in man,a& man,a&.. Enfo Enfo, ,!! mo$! mo$!rn rno. o. E"'! E"'! !nfo !nfo, ,!! con" con"i" i"'! '! !n r!a& r!a&i8 i8ar ar &o" &o" #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" $! )!ri )!rifi fica caci cin n $!& $!& corr corr!c !c'o 'o f,ncionami!n'o $! &o" #roc!"o" com#,'ari8a$o" < utilizando el computador =. E"'o "i(nifica ,! c,an$o "! #&anifica #&anifica &a r!)i"in r!)i"in $! circ,i'o circ,i'o"" a$mini"'r a$mini"'ra'i) a'i)o" o" $on$ $on$!! &a" a#&icacio a#&icacion!" n!" con'a%&! con'a%&!"" "i(nifica "i(nifica'i)a 'i)a"" "on #roc!"a$a #roc!"a$a"" !&!c'rnicam!n'!2 "! "!&!ccionan '3cnica" $! a,$i'or+a ,! con'ro&an &a forma !n ,! !"a a#&icacin com#,'ari8a$a f,nciona. E"a" '3cnica" "on )aria$a" #!ro 'i!n!n !n com4n ,! no con"i$!ran !& #roc!"ami!n'o como ,na < ca2a ?
negra”. Con"i"'!n !n r!)i"ar #a"o" $! &o" #ro(rama"2 r!)i"ar &a &(ica $!& &!n(,a7! ,'i&i8a$o2 #roc!"ar n,!)am!n'! ,na $!'!rmina$a can'i$a$ $! o#!racion!" $!& #ro#io "i"'!ma com#,'ari8a$o2 !'c. AUDITORÍA DE SISTEMAS SISTEM AS COMPUTARIZADOS. PLANIFICACION PLANIFIC ACION ESTRATEICA En &o r!&a'i)o a &o" "i"'!ma" $! informacin informacin $!& !n'!2 !n &a !'a#a $! #&anificacin #&anificacin !"'ra'3(ica !"'ra'3(ica !5i"'!n !5i"'!n !"#!c+ficam!n'! !"#!c+ficam!n'! $o" a"#!c'o" ,! $!%!n "!r '!ni$o" !n con"i$!racin #or #ar'! $!& a,$i'or. E&&o" "on0 •
Am%i!n'! $!& "i"'!ma $! informacin -
•
Am%i!n'! $! con'ro&.
A 'ra)3" $! !"'o" !"'o" $o" conc!#'o" "! #r!'!n$! #r!'!n$! !"'a%&!c!r !"'a%&!c!r !& conocimi!n'o conocimi!n'o %/"ico ,! !& a,$i'or a,$i'or $!%! '!n!r con r!"#!c'o a &o" "i"'!ma" $! informacin ,! ,'i&i8a !& !n'! #ara #&anificar a$!c,a$am!n'! ", !nfo,! $! a,$i'or+a. AMBIENTE DEL SISTEMA DE INFORMACIÓN E& conocimi!n'o conocimi!n'o ,! !& a,$i'or $!%! $!%! r!,nir r!,nir con r!"#!c'o a& a& am%i!n'! am%i!n'! $!& "i"'!ma $! informacin informacin !"'/ r!&aciona$o con !& (ra$o $! ,'i&i8aci ,'i&i8acin n $!& #roc!"am #roc!"ami!n'o i!n'o !&!c'rnico !&!c'rnico $! $a'o" $a'o" !n a,!&&a" a,!&&a" a#&icacio a#&icacion!" n!" financi!ra financi!ra"" "i(nifica "i(nifica'i)a 'i)a". ". E"'a informacin $!%!r/ "!r ",fici!n'! #ara ,! !& a,$i'or #,!$a !)a&,ar *a"'a ,3 #,n'o "! *an com#,'a$ori8a$o &o" "i"'!ma" a$mini"'ra'i)o" - !& (ra$o !n ,! &a" o#!racion!" $!& !n'! $!#!n$!n $! "i"'!ma" $! #roc!"ami!n'o !&!c'rnico $! $a'o". E"'a informacin )a a af!c'ar "i(nifica'i)am!n'! "i(nifica'i)am!n'! &a" !)a&,acion!" $! &o" ri!"(o" in*!r!n'! - $! con'ro& ,! !& a,$i'or $!%! *ac!r !n !"'a !'a#a $! #&anificacin !"'ra'3(ica. !"'ra'3(ica. Lo" #rinci#a&!" #rinci#a&!" '!ma" a con"i$!rar #ara a$,irir a$,irir conocimi!n'o conocimi!n'o "o%r! !& am%i!n'! $! $! &o" "i"'!ma" $! informacin2 informacin2 "on &o" "i(,i!n'!"0 • • •
Conocimi!n'o $! &a !"'r,c',ra or(ani8a'i)a $! &o" "i"'!ma". Conocimi!n'o $! &a na',ra&!8a $! &a confi(,racin $! "i"'!ma". A&canc! $!& #roc!"ami!n'o com#,'a$ori8a$o $! &a informacin #ara &a" #rinci#a&!" /r!a" $! &o" !"'a$o" financi!ro" o 'i#o" $! 'ran"accion!".
AMBIENTE DE CONTROL E& am%i!n'! am%i!n'! $! con'ro& !"'/ r!f!ri$o a& con7,n'o con7,n'o $! con$icion!" $!n'ro $! &a" c,a&!" o#!ran &o" &o" "i"'!ma" "i"'!ma" $! con'ro&. B/"icam!n'!2 !"'/ r!f!ri$o a& !nfo,! ,! 'i!n! &a (!r!ncia ",#!rior - !& $ir!c'orio con r!"#!c'o a& o%7!'i)o $! con'ro& - !& marco !n ,! "! !7!rc! !"! con'ro&. E"'! am%i!n'! $! con'ro& 'i!n! ,na (ran inf&,!ncia "o%r! &a $!ci"in $!& a,$i'or $! confiar !n &o" con'ro&!" #ara o%'!n!r "a'i"faccin $! a,$i'or+a. Lo" #rinci#a&!" #rinci#a&!" a"#!c'o" ,! $!%!n $!%!n "!r con"i$!ra$o" con"i$!ra$o" #ara !)a&,ar &a &a !f!c'i)i$a$ !f!c'i)i$a$ $!& $!& am%i!n'! am%i!n'! $! $! con'ro&2 con'ro&2 "! $!'a&&an a con'in,acin0 •
•
E& !nfo,! $!& con'ro& #or #ar'! $!& $ir!c'orio - &a (!r!ncia ",#!rior0 !n ,3 m!$i$a !& !"'i&o (!r!ncia& $!& D!#ar'am!n'o $! Si"'!ma" "! carac'!ri8a #or &a #&anificacin &a im#or'ancia ,! &a (!r!ncia $!& $!#ar'am!n'o &! a"i(na a &o" con'ro&!" &a c!&!ri$a$ - !f!c'i)i$a$ $! &a (!r!ncia an'! "i',acion!" ,r(!n'!". Or(ani8acin (!r!ncia&0 !& #o"icionami!n'o $!& !r!n'! $! Si"'!ma" !n &a !"'r,c',ra a$mini"'ra'i)a $!& !n'! !& ni)!& $! ro'acin $!& D!#ar'am!n'o $! Si"'!ma" "i &a $!&!(acin $! r!"#on"a%i&i$a$!" r!"#on"a%i&i$a$!" - a,'ori$a$ $!n'ro $!& D!#ar'am!n'o $! "i"'!ma" !" a$!c,a$a.
AUDITORIA DE SISTEMAS COMPUTADORIZADOS. PLANIFICACION DETALLADA Una )!8 com#&!'a$o !& #roc!"o $! #&anificacin !"'ra'3(ica "! $oc,m!n'an &a" $!ci"ion!" #r!&iminar!" #ara ca$a ,no $! &o" com#on!n'!"2 con ,n !nfo,! '!n'a'i)o $! a,$i'or+a. L,!(o "! o%'i!n! 'o$a &a informacin a$iciona& #or ca$a com#on!n'!2 ,! "!a n!c!"aria #ara conc&,ir ,! &a" afirmacion!" corr!"#on$i!n'!" a ca$a com#on!n'! "on )/&i$a". E" !n !"'a !'a#a $! ?1
o%'!ncin $! informacin a$iciona& c,an$o "! $oc,m!n'a o ac',a&i8a &a com#r!n"in $! &o" a"#!c'o" r!&!)an'!" $! &o" "i"'!ma" $! informacin $!& !n'! - &o" con'ro&!" (!n!ra&!" r!&aciona$o". E& #a"o "i(,i!n'! "i(,i!n'! "!r/ &a "!&!ccin $! &o" &o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a2 a,$i'or+a2 ,! com4nm!n'! com4nm!n'! "! 'ra$,c!n 'ra$,c!n !n &a #r!#aracin #r!#aracin $! &o" &o" #ro(rama" #ro(rama" $! 'ra%a7o 'ra%a7o.. RIESOS DE APLICACIÓN A con'in,acin "! $!'a&&an $!'a&&an &a" c,a'ro ca'!(or+a" ca'!(or+a" !n ,! "! *an c&a"ifica$o c&a"ifica$o &o" ri!"(o" $! a#&icacin2 a#&icacin2 "," carac'!r+"'ica" a&(,no" m!$io" $! con'ro& $i"#oni%&!" #ara r!$,cir&o" a ni)!&!" ac!#'a%&!"0 A. Acc!"o Acc!"o no a,'ori8a$ a,'ori8a$oo a& #roc!"am #roc!"ami!n'o i!n'o - r!(i"'r r!(i"'roo $! $a'o" B. Da'o" Da'o" no corr!c'am!n corr!c'am!n'! '! in(r!" in(r!"a$o" a$o" a& "i"'!m "i"'!maa C. Da'o" Da'o" r!c*a8a$ r!c*a8a$o" o" - !n ","#!n ","#!n"o "o no no ac&ara$o ac&ara$o"" D. Proc!"ami!n'o - r!(i"'racin $! 'ran"accion!" incom#&!'o" -Go ino#or',no". TCNICAS DE AUDITORÍA ASISTIDAS POR EL COMPUTADOR. Ba7o !& conc!#'o $! '3cnica" $! a,$i'or+a a"i"'i$a" #or com#,'a$or "! r!4n!n 'o$a" a,!&&a" ,! im#&ican ,! !& a,$i'or ,'i&ic! !& EDP como *!rrami!n'a !n ", &a%or $! a,$i'or+a. PRORAMAS DE AUDITORÍA ASISTIDOS POR EL COMPUTADOR E"'a '3cnica con"i"'! !n #ro(rama" $! com#,'acin com#,'acin #r!#ara$o" #r!#ara$o" $! ac,!r$o con !"#!cificacion!" !"#!cificacion!" $a$a" #or !& !& a,$i'or2 a,$i'or2 con !& !& o%7!'i)o $! #roc!"ar informacin $!& !n'! con r!&!)ancia $! a,$i'or+a. TCNICAS DE RECUPERO ANÁLISIS EN MICROCOMPUTADORES E"'a '3cnic '3cnicaa con"i"'! con"i"'! !n !& r!c,#!ro r!c,#!ro $! $! informaci informacin n a&mac!na a&mac!na$a $a !n !& "i"'!m "i"'!maa com#,'ari8 com#,'ari8a$o a$o $!& $!& !n'! a 'ra)3 'ra)3"" $! ,n microcom#,'a$or microcom#,'a$or ,'i&i8a$o #or !& a,$i'or. a,$i'or. A&(,na" !5#&icacion!" $! a,$i'or+a a,$i'or+a $! !"'a" '3cnica" '3cnica" $! $on&oa$in( "! $!'a&&an $!'a&&an a con'in,acin0 con'in,acin0 •
•
Pr!#aracin $! #&ani&&a" $! con'ro& #or com#on!n'! #ara &o" #a#!&!" $! 'ra%a7o $! a,$i'or+a2 !n %a"! a informacin r!c,#!ra$a $!& "i"'!ma com#,'ari8a$o $!& !n'!. O%'!ncin $! informacin a &o" !f!c'o" $! c,m#&ir #roc!$imi!n'o" $! r!)i"in ana&+'ica0 6 6 6 6
Com#ar Com#araci acin n $$!! "a&$o "a&$o"" !n'r! !n'r! c,!n c,!n'a" 'a" a $if!r $if!r!n !n'!" '!" f!c*a" f!c*a".. An/& An /&i" i"i" i" $! '!n$ '!n$!n !nci cia" a" $! "a&$ "a&$o" o".. An/&i" An/ &i"i" i" $! +n$ic! +n$ic!"" !conm !conmico ico6fi 6finan nanci! ci!ro" ro".. An/& An /&i" i"i" i" $! )ari )ariac acio ion! n!". ".
TCNICAS DE DATOS DE PRUEBA E"'a '3cnica '3cnica con"i"'! con"i"'! !n !& #roc!"ami!n'o $! ,n &o'! &o'! $! $oc,m!n'o" fic'icio" !n !& "i"'!ma "i"'!ma $! com#,'acin ,! "! #r!'!n$! #ro%ar2 #ro%ar2 #ara o%'!n!r o%'!n!r "a'i"facci "a'i"faccin n con r!"#!c'o r!"#!c'o a ,! &o" con'ro&!" con'ro&!" $! #roc!"ami #roc!"ami!n'o !n'o - &a" f,ncion! f,ncion!"" $! #roc!"am #roc!"ami!n'o i!n'o com#,'ari8a$a" !"'3n o#!ran$o !f!c'i)am!n'!. La" '3cnica '3cnica"" $! $a'o" $a'o" $! $! #r,!%a #r,!%a "on m3'o$o m3'o$o"" #ara o%'!n o%'!n!r !r "a'i"fac "a'i"faccin cin $! $! a,$i'or+ a,$i'or+aa a 'ra)3" 'ra)3" $!& $!& in(r!"o in(r!"o a& a& "i"'!ma "i"'!ma com#,'ari8a$o $!& !n'! $! ,n (r,#o $! 'ran"accion!" (!n!ra$a #or !& a,$i'or - c,-o" r!",&'a$o" "on &,!(o com#ara$o" con &o" r!",&'a$o" o%'!ni$o" #r!)iam!n'!. ?;
4-P(T8;5 C( DISPONIBILIDADES TESORERIA Ac'i)o" con #o$!r canc!&a'orio &!(a& i&imi'a$o. i&imi'a$o. Lo" ;o integran Ca7a2 C,!n'a" Corri!n'!" !n !& #a+" - !n !& !5'!rior 6 Son Ac'i)o" "a&$o" $! Ca7a - Banco no ",!&!n "!r "i(nifica'i)o" a& ci!rr! $! ca$a #!rio$o2 #!ro in)o&,cran mo)imi!n'o" im#or'an'!" Co%ran8a" - Pa(o" 7escripción de las actividades incluidas en el componente En (!n!ra& &a" ac'i)i$a$!" ,! "! inc&,-!n !n !& com#on!n'! 7isponibilidades & Tesorería "on0 Co%ran8a" )!n'a" c,!n'a" a co%rar2 Pa(o" com#ra" c,!n'a" a #a(ar2 P&anificacin $! &o" r!c,r"o" - &a" n!c!"i$a$!" financi!ra". E& "i"'!ma $! #&anificacin financi!ra !" !& #rinci#a& fac'or a '!n!r !n c,!n'a !n &a (!"'in $! '!"or!r+a $! ,n !n'!. E& a&canc! &a forma $! &a #&anificacin financi!ra )aria !n f,ncin $! &a na',ra&!8a $! &a" ac'i)i$a$!" $! &a "oci!$a$. En circ,n"'ancia" norma&!" &a" !m#r!"a" #&anifican "," n!c!"i$a$!" financi!ra" con ,n a9o $! an'!&acin Previsión de las disponibilidades E& ,"o $! '3cnica" $! #r!)i"in $!& !f!c'i)o #!rmi'! a &a (!r!ncia !)i'ar #ro%&!ma" con $i"#oni%i&i$a$!" $i"#oni%i&i$a$!" ,! #o$r+an $a9ar &a ac'i)i$a$ $! &a !m#r!"a. U"o" $! #r!)i"ion!" a cor'o #&a8o #ara $!'!rminar0 6 Lo" "a&$o" "a&$o" #r!)i"'o" #r!)i"'o" $! $i"#oni% $i"#oni%i&i$ i&i$a$!" a$!" #ara &a" o#!racion o#!racion!". !". 6 La" La" n!c n!c!" !"i$ i$a$ a$!" !" $! cr3$ cr3$i' i'o" o".. 6 E& !5c! !5c!$! $!n' n'!! $! $! !f!c !f!c'i 'i)o )o $i"# $i"#on oni% i%&! &!.. estión de Tesorería Lo(rar ,n !m#&!o !fica8 $! &o" Fon$o" 6 #ara $i"min,ir fon$o" $! ca7a ocio"o - &i%!rar &a" ",ma" $i"#oni%&!" #ara ", in)!r"in. S! r!,i!r! informacin "o%r! &o" mo)imi!n'o" r!a&!" - #r!)i"ion!" in'!rna" $! &a" n!c!"i$a$!" $! !f!c'i)o2 informacin $!& m!rca$o $! ca#i'a& - "o%r! f,',ra" '!n$!ncia" !conmica". A&(,no" 'i#o $! informacin #ara &a (!"'in $! !f!c'i)o "on0 6 P!r"#! P!r"#!c'i c'i)a" )a" - #r!)i #r!)i"io "ion!" n!" $! $! !f!c'i !f!c'i)o )o a &ar(o &ar(o ##&a8 &a8o. o. 6 Pr!)i"ion Pr!)i"ion!" !" $! $! !f!c'i)o !f!c'i)o m!n",a&!"2 m!n",a&!"2 'rim!"'ra& 'rim!"'ra&!" !" - an,a&!" an,a&!" - !"'a$o" !"'a$o" com#ar com#ara'i)o a'i)o". ". 6 Inform!" Inform!" $iario" $iario" o "!mana&!" "!mana&!" $! $! in(r!"o" in(r!"o" - $!"!m%o& $!"!m%o&"o" "o" r!a&!" r!a&!" - $! &o" &o" "a&$o" "a&$o" $! $! ca7a. ca7a. 6 E"'a$o E"'a$o $! $! ori(!n ori(!n - a#&ica a#&icaci cinn $! fon$ fon$o" o" #r!)i #r!)i"'o "'o"" - r!a&!" r!a&!".. 6 Po" Po"ici icion! on!" $! $! $$i) i)i" i"a" a".. T3cnica" #ara $i"min,ir $i"min,ir &o" fon$o" $! ca7a ca7a ocio"o"0 6 P&anificar P&anificar &o" &o" $!"!m%o&"o $!"!m%o&"o"" #ara a#ro)!c*a a#ro)!c*arr &o" in'!r)a&o" in'!r)a&o" $! 'i!m#o 'i!m#o $i"#on $i"#oni%i& i%i&i$a$ i$a$ $!& !f!c'i)o !f!c'i)o !n 'ran"i 'ran"i'o. 'o. 6 C&a"ificar C&a"ificar &a" &a" fac',ra" fac',ra" $! $! &o" #ro)!! #ro)!!$or!" $or!" #or #or f!c*a" f!c*a" $! )!ncim )!ncimi!n'o i!n'o22 #ara no an'ici an'ici#ar #ar #a(o" #a(o" . 6 U'i&i U'i&i8ar 8ar &o" &o" (iro (iro"" %anca %ancario rio"" #ara #ara co%ra co%rarr a &o" &o" c&i!n c&i!n'!" '!".. Pautas para la comprensión & el anlisis de negocio La" carac'!r+"'ica" )ar+an "!(4n !& !n'! N!c!"i$a$ $! com#r!n"in #ara $!'!rminar !& !nfo,! $! A,$i'oria a a#&icar . -nlisis de 1. Am%i!n'! Am%i!n'! o#!ra'i)o o#!ra'i)o - $! a$mini"' a$mini"'raci racinn $! fon$o"0 fon$o"0 F,ncion!" c!n'ra&i8a$a" a 'ra)3" $! co%ran8a #or '!rc!ro". Tra"f!r!ncia" Tra"f!r!ncia" !&!c'rnica" $! fon$o". Ac,!r$o" con %anco" #ara co&ocar !5c!"o" $! fon$o !n in)!r"in a cor'i"imo #&a8o. #o&+'ica" $! #r!cio" - 'ran"f!r!ncia" $! fon$o" fon$o" !n'r! !m#r!"a" )inc,&a$a". )inc,&a$a". Cam%io an'ici#a$o" !n &a !"'r,c',ra $! in(r!"o" - !(r!"o" $! fon$o". U'i&i8acin $! c,!n'a" %ancaria" $! fon$o fi7o o "a&$o c!ro. Ac,!r$o" $! "a&$o" com#!n"a'orio". Pro-!ccion!" $! f&,7o" $! fon$o" E5i"'!ncia $! c,!n'a" %ancaria" !n mon!$a !5'ran7!ra como #ro'!ccin a &a f&,c',acin f &,c',acin $!& 'i#o" $! cam%io. ;. Con$icion!" - '!n$!ncia" !conmica" $! &o" m!rca$o"0 Ef!c'o" $! &a" con$icion!" !conmica" in,",a&!" $! &a in$,"'ria "o%r! &o" f&,7o" $! fon$o"2 E"'a%i&i$a$ o f&,c',acin $! &a" mon!$a !5'ran7!ra. E5i"'!ncia $! r!"'riccion!" o con'ro&!" "o%r! &a '!n$!ncia $! mon!$a !5'ran7!ra. • • •
• • • • • • • • •
• • •
ASPECTOS DE :ALUACION /oneda local G :ALOR NOMINAL G !n!ran REI /oneda E0tran2era F 'i#o $! cam%io a& ci!rr! G (!n!ran R!",&'a$o #or T!n!ncia. D!%!n 'omar"! 'i#o $! cam%io ,! a'i!n$an a &a r!a&i$a$ !conmica ! conmica - no ,! #ro)!n(an $! )ariacion!" '!m#oraria". ?>
ASPECTOS DE EPOSICION0 S! !5#on!n !n ac'i)o" corri!n'!" Di"#oni%i&i$a$!" Di"#oni%i&i$a$!" a cor'o #&a8o ca7a - %anco" #or ", &i,i$!8 . E& A,$i'or A,$i'or $!%!r/ con"i$!rar con"i$!rar00 16 r!"'riccion! r!"'riccion!"" $! ca7a2 ac,!r$o" ac,!r$o" $! "a&$o" "a&$o" com#!n"a'or com#!n"a'orio"2 io"2 ;6 iro" iro" !n $!"c,%i!r' $!"c,%i!r'oo >6 Tra'ami!n'o Tra'ami!n'o $! )a&or!" a $!#o"i'ar!n circ,i'o $! r!(i"'racion!" con'a%&!". AFIRMACIONES0
)G -/?( -/?(E ETE TE 7E 45 45TR TR5; 5; La ma-or+a $! &a" C+a". Pr!"'an a'!ncin a& man!7o $! fon$o". Sin !m%ar(o "! #,!$!n #r!"!n'ar #r!"!n'ar irr!(,&ari irr!(,&ari$a$!" $a$!" ,! r!)!&a r!)!&ann #o'!nci #o'!ncia&!" a&!" !rror!". !rror!". D!"c!n'ra&i8acin !5c!"i)a $! &a" o#!racion!" Fa&'a $! i$!n'ificacin $! in(r!"o" - !(r!"o" in,",a&!" In!5i"'!ncia $! #o&+'ica" c&ara" "o%r! a$mini"'racin $! fon$o". Fa&'a $! m3'o$o" a&'!rna'i)o" #ara &a" co%ran8a" !n mon!$a !5'ran7!ra No ,'i&i8a ,'i&i8arr #ro-!ccio #ro-!ccion!" n!" $!& $!& f&,7o f&,7o $! $! fon$o". fon$o". • • • • •
:G 45 45T TR5 R5;E ;E6 6 7(RE 7(RE4T 4T56 56 INDEPENDI ENTES aG CONTROLES ERENCILES E INDEPENDIENTES U'i&i8acin $! #r!",#,!"'o" - !"'a$o" financi!ro" in'!rno" - com#arar "a&$o" r!a&!" con &o #&anifica$o #ara corro%orar )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $! &a" $i"#oni%i&i$a$!". $i"#oni%i&i$a$!". Pr!#aracin $! inform!" inform!" (!r!ncia&!" #ara con'ro&ar con'ro&ar !n'r! o'ro"0 o'ro"0 6 Sa&$ Sa&$o" o" $! $! ca7a ca7a - %an %anco co $ia $iari rio" o" o "!ma "!mana na&! &!". ". 6 C,!n C,!n'a 'a"" %anc %ancar aria ia"" "o%r "o%r!( !(ir ira$ a$a" a".. 6 F&,7o $! fon$o" - "," $!")iacin $! ac,!r$o a &o #ro-!c'a$o. Conci&iacion!" $! !5'rac'o" %ancario" con !& ma-or (!n!ra&2 #ara )!rificar &a in'!(ri$a$ $! &o" "a&$o". A#ro%acin #or #ar'! $! ,n f,ncionario $! ni)!& a#ro#ia$o $! &a" 'ra"f!r!ncia" $! fon$o".)!raci$a$ R!a&i8acin $! ar,!o" #!ri$ico" - an/&i"i" - 7,"'ificacin $! &a" $if!r!ncia" $!'!c'a$a" #ara )!rificar &a )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $! &o" "a&$o" a& ci!rr!. % CONTROLES CONTROLES PARA PARA SAL: SAL:AUARDAR UARDAR ACTI:OS0 ACTI:OS0 Con'ro&!" Con'ro&!" ,! (aran'i8an (aran'i8an )!raci$a$ )!raci$a$ $! &a" 'ran"accio 'ran"accion!"2 n!"2 "! !n,ncian a&(,no" ca"o"0 La" c,!n'a" %ancaria" "o&o #,!$!n "!r a%i!r'a" o c!rra$a" #or r!"o&,cin $!& $ir!c'orio o !,i#o a,'ori8a$o $! f,ncionario Lo" firman'!" $! &o" !(r!"o" $! fon$o" "o&o "on $!"i(na$o" #or !& $ir!c'orio o #or o'ro" f,ncionario" a,'ori8a$o". Lo" fon$o" "! (,ar$an !n ca7a $! "!(,ri$a$ o c,"'o$ia$o" #or '!rc!ro". Lo" c*!,!" !n %&anco "on (,ar$a$o" %a7o &&a)!. •
•
• • •
•
• • •
*G 45TR5;E6 ERE4(-;E6 A$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!". Co%ran8a "!#ara$a $! con'a%i&i$a$ . Ca7a "!#ara$a $!& ma-or (!n!ra&. Conci&iacion!" %ancaria" "!#ara$o" $! in(r!"o" - !(r!"o" $! fon$o".
• • •
FACTORES DE RIEZO0 #ro#io $! &a o#!ra'oria $!& !n'! ??
R(EH5 (IERETE >-4T5R 7E RE65 (/P;(4-4(- P-R- -87(T5R(Cam Cam%io" io" fr!c, r!c,!n !n'! '!"" !n &a" c,!n'a !n'a"" %an %ancari caria" a" o $! MaMa-or con con'ro 'ro& $! &a" &a" a,'or ,'orii8aci 8acion on!" !" )!ri )!riffican ican$$o &a" &a" &a" firma" a,'ori8a$a" ca,"a" $! &a" mo$ificacion!". E& )o&,m!n2 'i#o - )a&or $! &o" in(r!"o" - !(r!"o" An/&i"i" con'in,o #ara 7,"'ificar &a" f&,c',acion!". fon$o" f&,c'4an "i(nifica'i)am!n'!. "i(nifica'i)am!n'!. S! *an *an r!a r!a&i &i8a 8a$o $o in(r in(r!" !"o" o" o !(r !(r!" !"o" o" "i(n "i(nif if.. $! $! !f) !f)o. o. An/& An /&i" i"i" i" $!'a $!'a&& &&a$ a$oo $! $! &a" &a" o#!r o#!rac acio ion! n!"" r!& r!&!) !)an an'! '!". ". S! *an r!a& r!a&i8a i8a$o $o 'ran" 'ran"acc accion ion!" !" $! fon$o fon$o"" "i(ni "i(nific fica'i a'i)o" )o" R!)i"i R!)i"in n $! $oc,m $oc,m!n' !n'aci acin n $! r!"#a r!"#a&$o &$o $! $! &a" !n f!c*a" c!rcana" a &o" ci!rr! $! #!rio$o. 'ran"accion!" "i(nifica'i)a" - #r,!%a" $!& cor'!. S! *an *an r!ci r!ci%i %i$o $o mon' mon'oo "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)o" o" $! !f!c !f!c'i 'i)o )o.. Com Co m#ro% #ro%ac aci inn $! ori( ori(!n !n - $!"' $!"'in inoo $! &o" &o" fon$ fon$o" o".. E& %an %anco co con ,! o#! o#!ra2 ra2 #ar!c! #ar!c! financ financi!r i!ram! am!n'! n'! $3% $3%i& i& E"f,! E"f,!r8o r8o #ara #ara com# com#ro% ro%ar ar &a r!c,#! r!c,#!ra% ra%i& i&i$a i$a$$ $! $! &o" fon$o". R(EH5 7E 45TR5; •
•
• •
>-4T5R 7E R(65 No *a- a$!c,a$o" #ro'!ccion!" #ro'!ccion!" f+"ica" $!& !f!c'i)o. !f!c'i)o.
•
•
•
•
•
La" La" conci nci&iaci iacion on!" !" %anca ancari ria" a" no "! r!a& r!a&i8 i8an an con R!(,&ari8a$o no no "o "on a$!c,a$am!n'! r! r!)i"a$a". No "! con'ro&an con'ro&an a$!c,a$am! a$!c,a$am!n'! n'! &o" &o" c*!,!" c*!,!" #!n$ #!n$i!n' i!n'!" !" $!#"i'o" !n 'ran"i'o. No !5i"'!n !5i"'!n &imi'!" &imi'!" !5ac'o !5ac'o"" $! a#ro%aci a#ro%acinn $! !(r!"o" !(r!"o" fon$o". E(r!"o" "i(nifica'i)o" $! fon$o" "on #roc!"a$o" "i"'!ma norma&.
(/P;(4-4(- P-R- -87(T5R(Incr!m!n'o $! #r,!%a" $! "a&$o" "a&$o" #ara )!rificar ", In'!(ri$a$. Ma-or a-or!" !" #r,! r,!%a" %a" ","'an 'an'i) 'i)a" #ara #ara com com#ro% #ro%ar ar &o" "a&$o" $! %anco. E"f,!r8o" E"f,!r8o" #ara com#ro%ar com#ro%ar &a )!raci$a$ )!raci$a$ ! in'!(ri$ in'!(ri$a$ a$ - &o" $! &a" 'ran"accion!". Incon)!ni Incon)!ni!n'! !n'! !n &a )!rificaci )!rificacin n $! &a )!raci$a$ )!raci$a$ $! &o" $! &a" 'ran"accion!". Pro%&!ma" #o'!ncia&!" !n &a in'!(ri$a$ $! &o" f,!ra $!& fon$o".
ENFOUE DE AUDITORIA0 DISPONIBILIDADES0 DISPONIBILIDADES0 Si',acin a ,n mom!n'o $a$o Pr,!%a" S,"'an'i)a" COBRANZAS PAO0 'ran"accion!" $,ran'! ,n #!rio$o $! 'i!m#o Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o Si &o" con'ro&!" "! #r!"!n'an !n forma a$!c,a$a - "! &o(ra !)i$!ncia $! !&&o2 &a" $i"#oni%i&i$a$!" ,! ",r(!n $!& #roc!"o $!& /r!a $! '!"or!r+a 'am%i3n !"'ar/n a$!c,a$am!n'! con'a%i&i8a$a"2 c!n'r/n$o"! !& A,$i'or !n &a r!)i"in $! &a afirmacin2 !5#o"icin - )a&,acin $! &o" "a&$o" !n mon!$a !5'ran7!ra. PROCEDIMIENTO DE AUDITORIA0
PR54E7(/(ET56 --;(T(456 S! ,'i&i8a con !fici!ncia c,an$o ,n Q "i(nifica'i)o $! &a" o#!racion!" corr!"#on$! a ,n nK r!$,ci$o $! !n'i$a$!" %ancaria" o c,an$o !" nK $! r!$,ci$o $! o#!racion!". An/&i"i" com#ara'i)o $! a-!r2 *o- - &o #r!",#,!"'a$o #r!",#,!"'a$o $!0 6 "a&$o" $! ca7a . 6 "a&$ "a&$o" o" $! $! %anc %anco" o" #or #or !n' !n'i$ i$a$ a$!" !" o c,! c,!n' n'a" a".. 6 c,!n c,!n'a 'a"" %anc %ancar aria ia"" "o%r "o%r!( !(ir ira$ a$a" a".. 6 f&,7o" f&,7o" $! fon$o" fon$o"22 - $!")ia $!")iacio cion!" n!" $! &o" &o" mi"m mi"mo". o". Para &&!)ar a ca%o !"'! an/&i"i" com#ara'i)o "! ,'i&i8an #ro(rama" com#,'ari8a$o" ,! r!c,#!r!n $a'o" #or E7. 0 6 Inform! $! c*!,!" #!n$i!n'!" - ", "!(,imi!n'o. 6 Pr,!%a Pr,!%a"" $! $! ac,m, ac,m,&ac &acin in $! "a&$o" "a&$o" $! ca7a ca7a - %anc %anco"2 o"2 6 Pr!#ar Pr!#araci acin n $! $! infor inform! m! $! $! fon$o fon$o"" inac' inac'i)o i)o"" !5c!" !5c!"i)o i)o"" R!)i"ar conci&iacion!" $! &i"'a$o" a,5i&iar!" $! ca7a - %anco" con !& ma-or ma -or (!n!ra&. •
•
PR8E?-6 7E 48/P;(/(ET5 7E 45TR5;E6 E& A,$i'or $!%!r/ r!,nir !)i$!ncia ,! r!"#a&$! !& c,m#&imi!n'o !f!c'i)o $! &o" "i(,i!n'!" con'ro&!"0 6 R!)i" R!)i"in in #or #ar'! #ar'! $! &a (!r!nci (!r!nciaa $! EE financi! financi!ro" ro" in'!rn in'!rno" o" - com#ar com#arar ar con #r!",#, #r!",#,!"' !"'oo $! ca7a2 ca7a2 %anco2 %anco2 )a&or!" )a&or!" a $!#o"i'ar2 "o%r!(iro" ?
6 6
R!)i R!)i"i "in n $! info inform rm!" !" $! $! $ic $ic*a *a"" c,!n c,!n'a 'a"" A#ro%aci A#ro%acinn - r!)i"in r!)i"in $! &a" conci&i conci&iacion acion!" !" %ancaria" %ancaria" 2 - r!a&i8aci r!a&i8acinn $! ar,!o" ar,!o" #!ri$ico" #!ri$ico" $! !f!c'i)o !f!c'i)o - )a&or!" )a&or!" "i!m#r! "i!m#r! "! r!a&i8a #or f,ncionario" ,! no r!a&i8a f,ncion!" $! man!7o $! fon$o".
con'in,acin. PR8E?-6 7E TR-6-44(5E6 TR-6-44(5E6 = 6-;756 "! $!'a&&a a con'in,acin.
)G 6 6 6 6 6 6
45>(R/45>(R/-4(5 4(5 7E 48ET48ET-6 6 ?-4?-4-R(-6 R(-6 Por &o (!n! (!n!ra& ra& !" r!, r!,!ri !ri$a $a !n !n 'o$a" 'o$a" &a" a,$ a,$i'o i'oria ria"" A$!m/" A$!m/" "ir)!n "ir)!n #ara #ara #ro#orcio #ro#orcionar nar !)i$!n !)i$!ncia" cia" $! $! #r!"'aci #r!"'acin2 n2 ac'i)o" ac'i)o" (ra)a$ (ra)a$o"2 o"2 a)a&!"2 a)a&!"2 !'c. !'c. E5i"'!n E5i"'!n form,&ari form,&ario" o" !"'/n$ !"'/n$ar ar #ara #ara "o&ici'ar "o&ici'ar &a inform informacin acin %ancaria. %ancaria. E& nK $! &a" &a" c,!n'a" c,!n'a" %ancaria" %ancaria" a confirm confirmar ar $!#!n$! $!#!n$! $! &a can'i$a$ can'i$a$ - 'i#o 'i#o $! c,!n'a2 c,!n'a2 &a &a "i(nifica' "i(nifica'i)i$ i)i$a$ a$ - !& ri!"(o ri!"(o a"ocia$o a"ocia$o con !& "a&$o %ancario2 &a )a&,acin $! &a !f!c'i)i$a$ $! &o" "i"'!ma" $! informacin - con'ro&. La "!&! "!&!cc cci inn $!%! $!%! *ac! *ac!r" r"!! m!$i m!$ian an'! '! ,n m3'o$o m3'o$o a& a8ar a8ar o "i"' "i"'!m !m/' /'ic ico2 o2 con con !"'r !"'ra' a'if ific icac aci inn c,an c,an$o $o "!a "!a #o"i #o"i%& %&!! &a confirmacin #,!$! &&!)ar"! a ca%o an'!" $!& ci!rr! $!& #!rio$o2 a m!no" ,! !5i"'an $!%i&i$a$!" $! con'ro& "i(nifica'i)o". "i(nifica'i)o". E" n!c! n!c!"a "ario rio $!7a $!7arr con"'a con"'anci nciaa $! &o" &o" #a#! #a#!&!" &!" $! 'ra% 'ra%a7o a7o..
PRORAMA DE TRABAO0 6 Li"'a Li"'a com#&!' com#&!'aa $! 'o$a" 'o$a" &a" c,!n'a" c,!n'a" %ancar %ancaria" ia" !5i"' !5i"'!n'!" !n'!" $,ran'! $,ran'! !& !& #!rio$o #!rio$o 6 Com#&! Com#&!'ar 'ar o *ac! *ac!rr ,! ,! !& !n'! !n'! com#&! com#&!'! '! !& form, form,&ar &ario io 6 ,! &a &a Em#r!"a Em#r!"a a,'oric! a,'oric! a& %anco %anco a c,m#&ir c,m#&ir con con !& r!,!rimi r!,!rimi!n'o !n'o $! a,$i'o a,$i'oria ria 6 Pr!#ar Pr!#arar ar ,n ,n &i"'a &i"'a$o $o $! $! con' con'ro& ro& $! &a" &a" conf confirm irmaci acion! on!"" 6 D!"#ac D!"#ac*ar *ar &a" car'a" car'a" $! #!$ #!$i$o i$o $ir!c $ir!c'am 'am!n' !n'!. !. 6 R!(i R!(i"' "'ra rarr f!c* f!c*a" a" $! $! $!"# $!"#ac ac*o *o - $! $! r!c! r!c!#c #ci inn 6 "i !" n!c! n!c!"a "ari rio2 o2 *ac! *ac!rr ,n ,n ;K ;K ##!$ !$i$ i$o. o. 6 Con'ro&ar Con'ro&ar &a" r!"#, r!"#,!"'a" !"'a"00 R!)i"ar R!)i"ar #ara )!r )!r "i *a- fa&'a fa&'a $! a,'!n'ici a,'!n'ici$a$2 $a$2 i$!n'i i$!n'ificar ficar a"#!c'o a"#!c'o"" in,",a&!" in,",a&!"..
:G 454(; 454(;(-4 (-4(5 (5E6 E6 ?-4-R ?-4-R(-6 (-6 E& con'ro& c&a)!2 $!%! *ac!r&o ,i!n no man!7a 'ar!a" con'a%&!" r!&aciona$a" con fon$o". Si &a" #r!#ar #r!#araa "!c'or "!c'or con con'a% 'a%&!2 &!2 #!ro #!ro &a" r!)i"a r!)i"a ,n f,ncio f,ncionar nario io in$!#! in$!#!n$i n$i!n' !n'!2 !2 !& A, A,$i $i'or 'or #,! #,!$! $! #ro%ar #ro%ar !"'! !"'! #roc!$imi!n'o - con"i$!rar&o con"i$!rar&o como con'ro& c&a)! c&a)! PRORAMA DE TRABAO0 1 S! conf+a conf+a !n !& con'ro con'ro&& r!a&i8a$o r!a&i8a$o #or #or !& #!r"on #!r"ona& a& $! &a !m#r!"a !m#r!"a 0 6 Pr!(,n'ar Pr!(,n'ar a ,i!n ,i!n r!a&i8a r!a&i8a &a conci& conci&iaci iacinn $! ,! man!ra man!ra "! r!ci%! r!ci%! !& !& r!",m!n r!",m!n %ancario2 %ancario2 como como "! r!a&i8a r!a&i8a !& !& #roc!"o #roc!"o $! conci&iacin. 6 Pr!(,n'ar Pr!(,n'ar a ,i!n ,i!n r!)i"a r!)i"a &a conci&i conci&iacin acin ,! ,! #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o $! $! r!)i"in r!)i"in r!a&i8a r!a&i8a - como como "! con'ro&an con'ro&an - r!",!&) r!",!&)!n !n &o" a7,"'! a7,"'!". ". 6 O% O%"! "!r) r)ar ar &a &a con conci ci&i &iac aci inn con conc& c&,i ,i$a $a.. 6 E5aminar E5aminar ,na ,na m,!"'ra m,!"'ra $! conci& conci&iacio iacion!" n!" '!rmina$a" '!rmina$a" - &o" $oc,m!n'o" $oc,m!n'o" $! r!"#a&$ r!"#a&$o. o. ; O%'!n!r O%'!n!r conci&ia conci&iacin cin22 !5'rac'o"2 !5'rac'o"2 c*!,!" c*!,!" #a(a$ #a(a$o"2 o"2 ND2 NC a &a f!c*a f!c*a -0 6 A"!(,r A"!(,rar" ar"!! $! ,! ,! &a inform informaci acin n $! r!"# r!"#a&$ a&$oo o%'!ni o%'!ni$a $a !" com# com#&!' &!'aa 6 :!rifica rificarr &a !5ac' !5ac'i', i',$$ ma'!m/ ma'!m/'ic 'icaa $! &a conc conci&i i&iaci acin n 6 Com#ar Com#arar ar "a&$o "a&$o"" $! &i% &i%ro" ro" con con &o" &o" r!(i r!(i"' "'ro" ro" con con'a% 'a%&!" &!" 6 Com#ar Com#arar ar "a&$o "a&$o"" $! &a &a conci conci&ia &iaci cinn - $! $! &a conf confirm irmaci acin n 6 Con' Con'ro ro&a &arr fon fon$o $o"" !n !n 'ra 'ran" n"i' i'oo 6 Ana Ana&i8 &i8ar ar conc conc!# !#'o" 'o" in,",a in,",a&!" &!" ,n &a conc conci&i i&iaci acin n 6 In)!"'i(ar In)!"'i(ar c*!,!" c*!,!" ,! ,! #!rman!c!n #!rman!c!n #!n$ #!n$i!n' i!n'!" !" $,ran'! $,ran'! ,n ,n #!rio$o #!rio$o #ro&on #ro&on(a$o (a$o $! 'i!m#o 'i!m#o >. O%"!r)ar conci&iacion!" conci&iacion!" %ancaria" #or #or !& r!"'o r!"'o $!& #!rio$o #!rio$o ! in)!"'i(ar &a" #ar'i$a" #ar'i$a" conci&ia'oria" conci&ia'oria" in,",a&!". in,",a&!". • •
*G -RJ8E5 7E >5756 E& r!c,!n'o #,!$! *ac!r"! !n forma "or#r!"i)a. E& A,$i'or $!'!rminara !& a&canc! - &a com#&!7i$a$ $!& r!c,!n'o "!(4n &a can'i$a$2 &a ac'i)i$a$ - !& nK $! con'ro& !7!rci$o "o%r! &o" fon$o" $! !f!c'i)o. • •
?
La #!r"ona r!"#on"a%&! $! &a c,"'o$ia $! &o" fon$o" $!%!r/ !"'ar "i!m#r! #r!"!n'! - $ar f! $! ,! &o" fon$o" "! r!in'!(r!n in'ac'o"2 #or !"'ric'o. PRORAMA DE TRABAO0 6 R!con R!con'ar 'ar !& !& !f!c'i !f!c'i)o )o - o'ro o'ro"" )a&or! )a&or!"" man'!n man'!ni$o i$o"" !n c,"'o c,"'o$ia $ia 6 E& ca7!r ca7!roo $!%! $!%! confir confirmar mar #or #or !"cri !"cri'o 'o &a &a $!)o&, $!)o&,ci cinn in'ac in'ac'a 'a 6 Li"'ar Li"'ar a$!&an a$!&an'o 'o"" - (a"'o" (a"'o"22 )!r "i f,!ron f,!ron a,'ori a,'ori8a$ 8a$o" o" 6 E"'a%&!c!r E"'a%&!c!r fon$o" fon$o" ",7!'o" ",7!'o" a ar,!o" ar,!o" #or co%ran8a co%ran8a"" a $!#o"i'ar2 $!#o"i'ar2 !& #roc!$im #roc!$imi!n' i!n'oo !" !& "i(,i!n'!0 "i(,i!n'!0 con'ro& con'ro& $! 'a&onar 'a&onario" io" $! r!ci%o" !n ,"o - r!ci3n '!rmina$o"2 )!rificar !& ,&'imo ,'i&i8a$o - !& #o"'!rior a,n no ,'i&i8a$o2 $!'!rminacin $! &o" fon$o" ",7!'o" a ar,!o ",man$o 'o$o" &o" r!ci%o" $!"$! !& ,&'imo ,'i&i8a$o - !& ,&'imo $!#o"i'a$o con'ro&an$o ", "!c,!ncia n,m3rica. 6 :!rifica rificarr ,! ,! #or #or 'o$o 'o$o c*! c*!,! ,! "! "! *a-a *a-a !mi'i$ !mi'i$oo r!ci% r!ci%o. o. 6 R!)i"ar R!)i"ar !& r!(i"'ro r!(i"'ro $! c*!, c*!,!" !" r!ci%i$o" r!ci%i$o" #or #or corr!"#on corr!"#on$!nci $!nciaa $!& $+a $!& $!& ar,!o ar,!o - !& an'!rior an'!rior a& mi"mo mi"mo - com#ro%a com#ro%arr ,! "! *a -a !mi'i$o ! mi'i$o !& r!ci%o corr!"#on$i!n'!. 6 Con'ro&ar Con'ro&ar ,! ,! &o" 'a&ona 'a&onario" rio" $! $! r!ci%o r!ci%o "in ,'i&i ,'i&i8ar 8ar "! !nc,!n' !nc,!n'r!n r!n in'ac'o in'ac'o"" - %a7o c,"'o c,"'o$ia. $ia. 6 D!'! D!'!rm rmin inar ar &o" &o" fon fon$o $o"" ",7! ",7!'o 'o"" a ar, ar,!o !o.. 6 :!rifica !rificarr !& $!#o"i'o $!#o"i'o %ancar %ancario io $! &o" &o" fon$o" fon$o" ",7!'o" ",7!'o" a ar,!o ar,!o #or co%ran8a co%ran8a"" a $!#o"i'a $!#o"i'ar r 6 Com#ro%ar Com#ro%ar ,! ,! !& "a&$o "a&$o $! &a &a c,!n'a c,!n'a
4-P(T8;5 C(((
:ENTAS CUENTAS A COBRAR
C,!n'a" a co%rar "! canc!&ar #or $o" a&'!rna'i)a"0 6 Por ", co%ran8a 9 Por ", ac,m,&acin #or 'ra'ar"! $! ,n inco%ra%&! Ti!n! 'r!" ",%com#on!n'!"0 6 In(r!"o" #or )! )!n'a" 9 C,!n'a" a co%rar #or )!n'a 9 Co%ran8a" $! $!,$or!" ACTITUDES INCLUIDAS
9
5rdenes de de pe pedido Una 'ran"accin $! )!n'a "! inicia con !& in(r!"o $! &a" or$!n!" $! #!$i$o2 -a "!a #or m!$io $! )!n$!$or!" o $ir!c'am!n'! $ir!c'am!n'! #or !& c&i!n'! "! "om!'! a a,'ori8acin #or &+n!a $! cr3$i'o - $i"#oni%i&i$a$ $i"#oni%i&i$a$ $!& %i!n. Si &a #ro$,ccin !" a #!$i$o0 &a or$!n (!n!ra !& corr!"#on$i!n'! inicio $! #ro$,ccin. D,ran'! !& #roc!"ami!n'o $! &a" or$!n!" $! #!$i$o #,!$!n (!n!rar"! $i)!r"o" inform!" 4'i&!" #ara ", con'ro& #or E70 6 C&i!n'!" in!5i"'!n'!" 6 C&i!n'!" con !5c!"o !n !& &imi'!" $! cr3$i'o 6 Fa&'a $! ar'+c,&o" !n !5i"'!ncia 6 D!'a&&! $! #!$i$o" #roc!"a$o"2 ac!#'a$o" - r!c*a8a$o". P!$i$o" r!c*a8a$o" !n ,na 1K !'a#a - &,!(o a#ro%a$o" #or ,n ni)!& $! ",#!r)i"in a#ro#ia$o. P,!$! !f!c',ar"! 'ar!a" $! conci&iacin $! informacin #ara a"!(,rar ", in'!(ri$a$ #or !70 !n'r! !& $!'a&&! 'o'a& $! #!$i$o" #roc!"a$o" ! inform!" $! #!$i$o" #or #or )!n$!$or. A#ro%a$a" &a" or$!n!" $! #!$i$o" "! (!n!ran &a" or$!n!" $! $!"#ac*o $! &o" Bi!n!"2 ,n %,!n con'ro& "! carac'!ri8a #or &a corr!&a'i)i$a$ $! &o" $oc,m!n'o" ,! r!"#a&$an !"a" o#!racion!" La" or$!n!" $! $!"#ac*o &&!)an &o" #r!cio" $! )!n'a )!r &i"'a $! #r!cio". N!c!"i$a$ $! f,!r'!" con'ro&!" "o%r! &o" #r!cio" c,an$o &o" %i!n!" ,! "! )!n$!n "on ,na (ran )ari!$a$ $! #ro$,c'o" - a &a )!8 m,c*a" con$icion!" $! )!n'a. A&(,no" inform!" #ara faci&i'ar !& an/&i"i" - con'ro& $! &o" #r!cio"2 con !& ,! "! )a&ori8an &a" or$!n!" $! $!"#ac*o" "on r!&a'i)o" a0 6 Mo$ificacion!" $! #r!cio". 6 D!"c,!n'o" o'or(a$o". 6 Or$!n!" $! $!"#ac*o con con$icion!" $! )!n'a !5c!#ciona&!". Para a"!(,rar !& #roc!"a$o $! &a 'o'a&i$a$ $! &o" #!$i$o" !" com4n ,! "! conci&i!n &o" 'o'a&!" $! #!$i$o" ac!#'a$o" con &a" or$!n!" $! $!"#ac*o o #ro$,ccin !mi'i$a". ?H
9 7espac1o 7espac1o de bienes bienes &Fo produc producción ción de servic servicios ios Con &a or$!n $! $!"#ac*o "! "!&!ccionan f+"icam!n'! &o" %i!n!" ,! "!r/n $!"#ac*a$o" - #ara &a $!"car(a $! &o" r!(i"'ro" $! !5i"'!ncia". Una )!8 #r!#ara$a" &a" !n'r!(a" $!%! !mi'ir"! !& r!mi'o o ,na co#ia $! &a or$!n $! $!"#ac*o no )a&ori8a$a. Un #,n'o f,!r'! $! con'ro& con"i"'! !n ,! ,na co#ia $!& r!mi'o "!a firma$o #or !& c&i!n'! o !& 'ran"#or'i"'a act >actur urac ació ión n La" fac',ra" "! *ac!n !n %a"! a &a informacin $! &o" r!mi'o"2 &a r!f!ri$a a &o" #r!cio" - &a" con$icion!" $! )!n'a . P,!$!n (!n!rar"! inform!" #ara )!rificar &a in'!(ri$a$ $!& #roc!"o $! fac',racion r!&a'i)o" a0 D!"#ac*o no fac',ra$o" D!'a&&! $iario $! fac',ra" $! )!n'a &o" $!"#ac*o" no fac',ra$o" $!%!n ana&i8a"! &a" ca,"a"2 !& $!'a&&! $! fac',ra #!rmi'! &a conci&iacin con !& r!mi'o2 &a" or$!n!" $! $!"#ac*o -Go $! #!$i$o. La fac',ra a)a&a informacin con'a%&!6 r!(i"'racion $! &a )!n'a6 %ri$a $a'o" #ara &o" r!(i"'ro $! c,!n'a" a co%rar6 a,5i&iar $! c&i!n'!". Si &a !m#r!"a !mi'! NC O ND2 ,! mo$ifican &a informacin con'!ni$a !n &a fac',ra "! r!,i!r! $! "i"'!ma" $! con'ro& ,! a"!(,r!n ,n a$!c,a$o #roc!"ami!n'o $! !"'o" $oc,m!n'o". 9 4obr 4obran anza zas s Por &o (!n!ra& &a" !m#r!"a" 'i!n!n co%ra$or!". La" co%ran8a" "! ",!&!n $!'a&&ar !n inform!" $iario" ,! "on con'ro&a$o" - conci&ia$o" con &o" fon$o" o )a&or!" in(r!"a$o"2 !"'o" inform!" a)a&an &a im#,'acion!" !n &o" r!(i"'ro" $! ca7a - %anco2 $! c'a". c'!" - &a informacin con'a%&! r!&aciona$a. S! #,!$!n o%'!n!r inform!" r!&a'i)o" a& con'ro& $! &a" co%ran8a"2 #or !70 )inc,&a$a" a0 Co%ran8a" no a#ar!a$a" a ,na c,!n'a corri!n'! To'a&!" To'a&!" $! co%ran8a" #or co%ra$or!"2 #or $+a 2 #or c&i!n'!. Para for'a&!c!r con'ro&!" !" con)!ni!n'! !& $!#o"i'o in'!(ro ! inm!$ia'o $! &a" co%ran8a" !n c'a".c'!". %ancaria". En &o" r!(i"'ro" $! &a" c,!n'a" corri!n'!" #,!$!n !5'ra!r"! inform!" r!&a'i)o" a0 6 Sa&$o" 'o'a&!" 'o'a&!" $! c,!n'a" a co%rar 6 Tran"accion!" Tran"accion!" $! )!n'a o co%ro" co%ro" no a#ar!a$o". 6 An'i(\!$a$ An'i(\!$a$ $! c,!n'a" c,!n'a" a co%rar 6 D!'a&&!" $! ND NC2 !'c. 6 Mo$ificacion!" a &a informacin fi7a NK2 $ir!ccin2 con$icin $! )!n'a2 nK $! im#,!"'o"2 !'c. $! &o" c&i!n'!" PAUTA PAUTAS S PARA LA COMPRENSION ANALISIS DEL NEOCIO :ar+an "!(4n !& !n'!. Pa,'a" #ara com#r!n$!r - ana&i8ar !& n!(ocio !n !& c,a& "! $!"!n),!&)! !& !n'! - #o$!r $!'!rminar !& !nfo,! $! a,$i'oria a a#&icar. Relación con líneas de producto, métodos de comercialización & políticas de distribución 0 Ti#o" $! #ro$,c'o" )!n$i$o - mon'o" corr!"#on$i!n'!"2 M/r(!n!" $! &o" #ro$,c'o" )!n$i$o"2 Cam%io" !n &a m!8c&a $! #ro$,c'o"2 R!&acin $! &o" n,!)o" #ro$,c'o" con &o" !5i"'!n'!"2 O'or(ami!n'o $! $!"c,!n'o" o %onificacion!" #ara &a" )!n'a" $! n,!)o" #ro$,c'o"2 U'i&i8acin $! &!a"in( o $! )!n'a !n con"i(nacin2 Ac,!r$o" $! (aran'+a"2 Ti#o" $! cana&!" $! $i"'ri%,cin ma-ori"'a2 minori"'a 2 E"'aciona&i$a$ $!& n!(ocio. Referidas a las características de los deudores ra$o $! $!#!n$!ncia *acia ,no o ,no" NK &imi'a$o $! $!,$or!" 2 So&i$!8 financi!ra $! &o" $!,$or!" "i(nifica'i)o"2 :o&,m!n $! o#!racion!" r!c,rr!n'!"2 •
?
Mon'o" $! )!n'a" a !m#r!"a" )inc,&a$a"2 Ac,!r$o" con'rac',a&!" a &ar(o #&a8o Relacionadas con las condiciones & tendencia económicas de los mercados Cam%io" !n &a #ar'ici#acin o !n &a ma(ni',$ $!& m!rca$o2 Con$icion!" !conmica" a$)!r"a" !n &a in$,"'ria $! &o" $!,$or!"2 Con'ro&!" $! #r!cio" $!& m!rca$o - (,%!rnam!n'a&!"2 Cam%io" "i(nifica'i)o" "i(nifica'i)o" !n0 !"'r,c',ra !"'r,c',ra $! #cio"2 #cio"2 '!rmino - #o&+'ica" #o&+'ica" $! financiami!n'o2 financiami!n'o2 '3rmino" $! $! (aran'+a"2 ca&i$a$ $!& #ro$,c'o2 #ro$,c'o2 #o&+'ica" #o&+'ica" $! $!)o&, $!)o&,cion cion!". !". ASPECTOS DE :A :ALUACION DE EPOSICION0 EL CRITERIO DE REALIZACION0 La" )!n'a" "! r!conoc!n c,an$o !& %i!n !" !n'r!(a$o2 o !& "!r)icio !" !f!c'i)am!n'! #r!"'a$o2 #r!"'a$o2 #ara inm,!%&!" inm,!%&!" con &a &a !"cri',r !"cri',raa 'ra"&a'i 'ra"&a'i)a )a &a r!a&i8a r!a&i8acin cin $! &a )!n'a )!n'a 'i!n! 'i!n! ,n im#ac'o im#ac'o $ir!c' $ir!c'oo "o%r! "o%r! !& !& a$!c,a$o a$!c,a$o cor'! $! &a" 'ran"accion!".
<-;8-4(5 4uentas a cobrar D!%! con"i$!rar"! ", )a&or #ro%a%&! $! r!a&i8acin *a- ,! $ar ,n a$!c,a$o r!conocimi!n'o a& !f!c'o ,! "o%r! &a" mi"ma" #,!$!n '!n!r &o" $!"c,!n'o"2 %onificacion!"2 $!)o&,cion!"2 $!)o&,cion!"2 !'c.2 E& "o%r!#r!cio ",r(! como $if!r!ncia !n'r! !& #r!cio $! con'a$o - !& #r!cio a #&a8o2 -a ,! !& 'i!m#o !" !& !c*o (!n!ra$or2 &o" r!",&'a$o" financi!ro" $!%!n "!r a"i(na$o" a& #!rio$o ,! corr!"#on$! a& 'i!m#o 'ran"c,rri$o. A& mom!n'o $! &a m!$icin &a" c,!n'a" a co%rar $!%!n inc&,ir !& #r!cio $! con'a$o ma" &o" "o%r!#r!cio" a"i(na%&! a& #!rio$o 'ran"c,rri$o $!"$! !& ori(!n $! &a 'ran"accin *a"'a &a m!$icion. ;as ventas ventas D!%!n informar"! !n !& EERR #or ", )a&or $! con'a$o2 #or &o 'an'o &o" "o%r!#r!cio" #or inf&acin %!%!n informar"! 7,n'am!n'! con &o" o'ro" r!",&'a$o" financi!ro". ECP56(4(5 S! !5#on$r+an como cr3$i'o" a cor'o - &ar(o #&a8o !n f,ncin $! ", #&a8o $! !5i(i%i&i$a$2 #or ", na',ra&!8a #,$! $i"'in(,ir"! !n'r! &o" cr3$i'o" con o "in (aran'+a"2 &a" $oc,m!n'a$o" o no $oc,m!n'a$o" Pon!r &a" c,!n'a" r!(,&ari8a$ora" r!"'an$o a a,!&&a" ,! a7,"'an. CONSIDERACIONES DE AUDITORIA E& A,$i'or A,$i'or $!%! !)a&,ar $!& mi"mo an/&i"i" $!#!n$!r/ !& !nfo,! a !m#&!ar. La forma !n ,! &a Em#r!"a r!conoc! con'a%&!m!n'! &a" )!n'a"2 La %a"! $!& cor'! a& ci!rr! $!& #!rio$o2 Forma $! !5#o"icin $! )!n'a" a !m#r!"a" )inc,&a$a"2 La %a"! #ara !& conocimi!n'o - &a r!(i"'racion r! (i"'racion $! &o" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o"2 M3'o$o" $! !"'imacin $! $!)o&,cion!"2 $!)o&,cion!"2 $!"c,!n'o"2 %onificacion!"2 comi"ion!"2 M3'o$o" $! #r!)i"in #ara $!,$or!" inco%ra%&!". AFIRMACIONES
(RE656 P5R
45?R-H- 7E 7E875RE6 :ARACIDAD0 ,! :ARACIDAD0 ,! !& !f!c'i)o *a "i$o r!ci%i$o $!& $!,$or. $!,$or. ?J
INTERIDAD0 , ,!! &a" co% co%ran ran8a" 8a" !"'3n !"'3n a$!c,a a$!c,a$a $a ! in'!( in'!(ram ram!n' !n'!! con con'a% 'a%i&i i&i8a$ 8a$a" a" - ac,m, ac,m,&a$ &a$a" a" !n &o" &o" r!(i"' r!(i"'ro" ro" corr!"#on$i!n'!"2 corr!"#on$i!n'!"2 ,! &a" co%ran8a" !"'/n r!(i"'ra$a" !n !& #!rio$o a$!c,a$o2 ,! !& cor'! !" corr!c'o. :ALUACION EPOSICION0 EPOSICION0 ,! &o" r!ci%o"2 $!"c,!n'o" - con)!r"in $! mon!$a !5'ran7!ra !"'3n corr!c'am!n'! ca&c,&a$a".
48ET-6 - 45?R-R P5R
-/?(ETE 7E 45TR5; La" #a,'a" ,! r!)!&an #o'!ncia&!" !rror!" ! irr!(,&ari$a$!" como con"!c,!ncia $! ,n $3%i& am%i!n'! $! con'ro& !"0 La a&'!racin $! &a informacin $! )!n'a"2 c,!n'a" a co%rar - co%ran8a" inc&,i$a" !n &o" r!(i"'ro" con'a%&!"2 con'a%&!"2 R!(i"'ro" $! 'ran"accion!" $! )!n'a "in r!"#a&$o2 A#&icacin in$!%i$a $! norma" con'a%&!"2 c on'a%&!"2 Omi"in $! informacin "i(nifica'i)a "o%r! &a" )!n'a" c'a". a co%. - co%ran8a" !n &o" r!(i"'ro" con'a%&!". 6e debe prestar atención a los temas de veracidad e integridad de las transacciones. "i(nifica'i)a. 45TR5;E6 7(RE4T56 E& n,m!ro $! 'ran"accion!" !n !"'! com#on!n'! !" m,- "i(nifica'i)a. CONTOLES ERENCIALES E IDEPENDIENTE IDEPENDIENTES S 0 :!r "i &a (!r!ncia0 U'i&i8acin $! #&an!" an,a&!" $! )!n'a"2 #r!",#,!"'o" $! #,%&ici$a$ - #romocin2 "!(,imi!n'o - com#aracin $! &o" r!",&'a$o" r!a&!" con &o" #&anifica$o" #ara corro%orar &a in'!(ri$a$ - )!raci$a$ $! )!n'a" - (a"'o" r!&aciona$o". Proc!$imi!n'o" !m#&!a$o" #or &a cia. #ara con'ro&ar m/r(!n!" $! r!",&'a$o" #o"i'i)o" #or &+n!a $! #ro$,c'o2 #ara com#ro%ar &a )!raci$a$ $! &o" in(r!"o" #or )!n'a". Pr!#aracin $! inform!"2 #ara con'ro&ar0 Cam%io" !n &o" $!,$or!" - !n &o" #r!cio"2 An'ic,acion $! c,!n'a" a co%rar2 D+a" !n &a ca&&!2 An/&i"i" $! #r!)i"ion!" #ara $!,$or!" inco%ra%&!"2 Ac'i)i$a$ #or &+n!a $! #ro$,c'o - #or $!,$or2 An/&i"i" $! #ro$,c'o" $!f!c',o"o"2 $!)o&,cion!" - r!c&amo" #or (aran'ia"2 E"',$io" $! #ar'ici#acin !n !& m!rca$o2 R!)i"in $! c,!n'a" moro"a"2 U'i&i8acin $! #roc!$imi!n'o" #ara r!)i"in $! c,!n'a" moro"a" inc&,-!n$o &a" ca,"a" #ara com#ro%ar &a )a&,acion $! c'a". a co%. Conci&iacin $! &o" &i"'a$o" con &a" c,!n'a" con'ro& $!& ma-or (!n!ra& #ara )!rificar &a in'!(ri$a$ $! c'a". a co%. Con'ro& $! r!mi'o" #ara a"!(,rar ,! 'o$o" &o" $!"#ac*o" !"'3n fac',ra$o" in'!(ri$a$. Par'ici#acin $! a,$i'oria in'!rna !n &a confinacin $! "a&$o" $! c'a". a co%. D,ran'! !& #!rio$o #ara com#ro%ar &a a$!c,a$a )a&,acin )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $! &a" c'a". a co%.
•
•
•
•
• • •
CONTROLES FUNCIONES DE PROCESAMIENTO Si !"'a r!"'rin(i$o !& acc!"o a& #roc!"ami!n'o $! or$!n $! #!$i$o" ! inc&,"in $! #r!cio"2 ,! &a" &i"'a" $! #r!cio" !"'3n a#ro%a$a"2 !'c. Lo" $a'o" $! &a" fac',ra" - NC "on a#ar!a$a" con &a $oc,m!n'acin $!& r!mi'o. Lo" a7,"'!" "o%r! fac',ra"
NC "on a#ro%a$o" a#ro%a$o" #or f,ncionar f,ncionario" io" a#ro%a$o" a#ro%a$o".. To$o" To$o" &o" $a'o" $a'o" $! &a" co%ran8a" co%ran8a" "on a$!c,a$am a$!c,a$am!n'! !n'! i$!n'ific i$!n'ifica$o"2 a$o"2 - "on in(r!"a$o" #or ", #roc!"ami!n'o !n forma com#&!'a - $! ,na "o&a )!8.
45TR5;E6 45TR5;E6 EER-;E6 EER-;E6 A$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" !n !& /r!a $! )!n'a" - c'a". a co%. "! manifi!"'a "i0 La f,ncin $! in(r!"o in(r!"o $! #!$i$o2 #!$i$o2 a"i(nacin a"i(nacin $! cr3$i'o" cr3$i'o"22 $!"#ac*o $!"#ac*o - fac',raci fac',racinn !"'3n separada de la función de ctas. a cob. 2 ma-or (!n!ra& - ca7a. A"i(nacin $! cr3$i'o" ] ca7a ] fac',racin "!(r!(a$a" Co%ran8a" !n !f!c'i)o ] #a(o" !n !n !f!c'i)o "!(r!(a$a" La c,"'o$ia $! !5i"'!ncia - &o" $!"#ac*o" "!(r!(a$o" $! &o" #!$i$o" $! $!,$or!" - $! fac',racin. La" f,ncion!" $! Ca7a "!(r!(a$a" $!& #roc!"ami!n'o $! $!"#ac*o2 fac',racin2 NC2 - !& ma-or (!n!ra&. La" f,ncion!" $! co%ran8a" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" $! #r!#aracin - a#ro%acin $! conci&iacion!" $! conci&iacion!" %ancaria". FACTORES DE RIESO0
>-4T5RE6 7E R(E65 (IERETE Can'i$a$ "i(nifica'i)a $! n,!)o" $!,$or!". cr3$i'o" - "!(,imi!n'o $! con'ra'o". Lo" #roc!$imi!n'o" $! co%ran8a" *an "i$o "i(nifica'i)am!n'! cam%ia$o". &o" #ro$,c #ro$,c'o" 'o" $!"'in $!"'ina$o a$o"" a &a )!n' )!n'aa !"'/n !"'/n ",7!'o ",7!'o"" a cam%io" "i(nifica'i)o" "i(nifica'i)o" $! #r!cio". La !m#r!"a $!#!n$! $! ,n NK r!$,ci$o $! C&i!n'!" o $! con'ra'o" con'ra'o " a #&a8o fi7o . N,!)o" com#!'i$or!" mo$ifican &a #ar'ici#acin #ar'ici#acin !n !& m!rca$o m!rc a$o E5i"'!n com#romi"o" com#romi"o " $! )!n'a" a$)!r"o" @a- con'ro& (,%!rnam!n'a& $! #r!cio". •
(/P;(4-4(- P-R- -87(T5R(A#&icar #roc!$imi!n'o" $! a"i(nacin $! &imi'!" $! cr3$i'o" - c,!n'a" a co%rar. Proc!$imi!n'o" #ara a"!(,rar &a o#or',na co%ran8a - &a A$!c,acin $! 'i#o $! cam%io. An/&i An /&i"i" "i" $!& mar(! mar(!nn $! $! con'r con'ri%, i%,ci cinn
•
E"f,!r8o" $! &a (!r!ncia #ara conformar a &o" c&i!n'!".
•
•
•
• •
D!"arro&&o $! n,!)o" n,!)o" #ro$,c'o" #ara man'!n!r man'!n!r !& mar(!n $! ,'i&i$a$ ,'i& i$a$.. An/&i"i" $! )ia%i&i$a$ )ia%i&i$a $ $! &o" #ro$,c'o". E"f,!r8o #ara )!n$!r ma" can'i$a$
>-4T5RE6 7E R(E65 7E 45TR5; (/P;(4-4(- P-R- -87(T5R(La !m# !m#r!" r!"a no #r!"!n' !n'a an/&i"i" confia%&! Incr!m! !m!n'o $! #r,! r,!%a" ana&+'ica" - $! "a&$o" $! &a" c,!n'a" )!nci$a". So%r! c,!n'a" a co%rar. A,m!n'o "i(nifica'i)o !n &a can'i$a$ - mon'o Ma-or!" #r,!%a" "o%r! &a r!c,#!ra%i&i$a$ $! &a" $! &a" NC - a7,"'!". c,!n'a" a co%rar. Lo" &imi'! &imi'!"" $! cr3$i' cr3$i'o" o" "on inform informa&! a&!"" E"f,!r E"f,!r8o" 8o" #ara #ara com#ro com#ro%ar %ar &a )!raci )!raci$a$ $a$ $! &a no !"'/n !"'/n ",7!'o ",7!'o"" a a,'ori8acin. C,!n'a" a co%rar - ", r!c,#!ra%i&i$a$ La" can'i$a$! can'i$a$!"" $!"#ac*a$a" $!"#ac*a$a" $ifi!r! $ifi!r!nn $! &a" #!$i$a". #!$i$a". Pr,!%a" Pr,!%a" #ara #ro%ar #ro%ar in'!(ri$a in'!(ri$a$$ $! c'a". a co%. •
•
•
•
ENFOUE DE AUDITORIA0 Con'ro&!" r!&aciona$o" con &a" "i(,i!n'!" afirmacion!"0 Todas las ventas estn adecuadamente contabilizadas & los ingresos por ventas representan montos derivados de la venta de bienes. :!r como "! in'!rr!&aciona !& con'ro& in'!rno - !& !nfo,! $! a,$i'oria. Si *a- !)i$!ncia $! ,! &o" con'ro&!" in'!rno" "on f,!r'!" !& A,$i'or A,$i'or $!%! am#&iar ,n !nfo,! $! c,m#&imi!n'o com%ina$o con r!$,ci$a" #r,!%a" ","'an'i)a". Si &o" con'ro&!" no !5i"'!n o "on in!fici!n'!" o in!fica8 !& !nfo,! $! A,$i'oria A,$i'oria "! )!ra af!c'a$o0 No "!r/ #o"i%&! #o"i%&! o%'!n!r o%'!n!r !)i$!nci !)i$!nciaa a 'ra)3" 'ra)3" $! #r,!%a" #r,!%a" $! c,m#&imi! c,m#&imi!n'o2 n'o2 "! $!%!n $!%!n a#&icar a#&icar !5/m!n!" !5/m!n!" ana&+'ico ana&+'ico"2 "2 como com#ara'i)o" $! )!n'a2 #r,!%a" $!'a&&a$a $! $!"#ac*o com#ro%an$o ,! *a-a "i$o fac',ra$o 'o$o" &o" $!"#ac*o"2 ! in)!"'i(ar or$!n!" $! )!n'a no fac',ra$a" #ara com#ro%ar ,n corr!c'o cor'! $! o#!racion!". 1
S! $!%! ,'i&i8ar ma-or can'i$a$ $! r!c,r"o" #ara o%'!n!r !)i$!ncia SUSTANTI:A $! &o n!c!"ario #ara com#ro%ar !& c,m#&imi!n'o $! ,n con'ro&. C,an$o no !5i"'an con'ro&!" ,! r!"#a&$!n0 ;os saldos de cuentas a cobrar refle2an todos los 1ec1os 3ue afectan a su valuación, se 1an constituido las previsiones adecuadas para las cuentas 3ue probablemente no se cobren en su totalidad. En !"'! ca"o !n !nfo,! a a#&icar $!%! "!r SUSTANTI:O2 SUSTANTI:O2 a&(,na" #r,!%a" $! +n$o&! ","'an'i)a "on0 6 Circ Circ,& ,&ar ari8 i8ar ar ,n a&'o a&'o nK $! c&i! c&i!n' n'!" !" 9 Ana&i8ar co%ran8a" #o"'!rior!" a& ci!rr! $!& #!rio$o 9 E5aminar car'a" $! a%o(a$o" #or &i'i(io" con c&i!n'!". in$i)i$,a&!" $! c&i!n'!" 9 Ana&i8ar an'i(\!$a$ $! "a&$o" in$i)i$,a&!" 9 Ana&i8ar (&o%a&m!n'! &o" $+a" !n &a ca&&! 9 E)a&,ar &a ",fici!ncia $! &a #r!)i"in #ara $!,$or!" inco%ra%&!". PROCEDIMIENTOS DE AUDITORIA
(RE656 P5R
R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &a" can'i$a$!" $!"#ac*a$a" con &a" fac',ra$a"2 &a" #!$i$a" - $!"car(a$a" a& co"'o $! )!n'a Con"i$!rar &a ra8ona%i&i$a$ (&o%a& $! &a" )!n'a" m,&'i#&ican$o &a" ,ni$a$!" )!n$i$a" #or ,n #r!cio $! )!n'a #rom!$io #or #ro$,c'o #ro$,c'o "i &a !m#r!"a !m#r!"a no 'i!n! 'i!n! m,c*o" m,c*o" #ro$,c'o #ro$,c'o"" - no 'i!n! 'i!n! )ariacion )ariacion!" !" !n &o" #r!cio"2 #r!cio"2 !& r!",&'a$ r!",&'a$oo $! !"'a com#ro%acin $!%! com#arar"! con &a informaron con'a%&!. Com#ara &a )!n'a" m/5ima" #o"i%&!" con &a" con'a%i&i8a$a" - con &a" com#ra" $! in",mo" o con !"'a$+"'ica" $! #ro$,ccin #ro$,ccin.. PRUEBAS DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES0 No CONTROLES0 No "i!m#r! !" n!c!"ario confiar !n &o" con'ro&!"2 #or !70 c,an$o &a ma-or+a $! &a" o#!racion!" "! r!a&i8a con ,n n,m!ro r!$,ci$o $! $!,$or!"2 &o" #r!cio" - &a" can'i$a$!" )!n$i$a" #!rman!c!n !"'a%&!". La" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" !" o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! &o" con'ro&!" c&a)!"2 o#!ran !n forma !f!c'i)a2 &o" camino" a "!(,ir #ara o%'!n!r !)i$!ncia $! a,$i'oria "on0 R!)i"in (!r!ncia& $! !"'a$o" financi!ro" - com#aracin con mon'o" #r!",#,!"'a$o" - o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! )!n'a"2 m/r(!n!" $! ,'i&i$a$2 (a"'o" $! )!n'a"2 $!)o&,cion!"2 $!)o&,cion!"2 $!"c,!n'o"2 %onificacion!". R!)i"in (!r!ncia& - "!(,imi!n'o $! &a informacin $!06 6 F&,c', F&,c',aci acion! on!"" !n &o" )o&4 )o&4m!n m!n!" !" o mon'o mon'o"" $! )!n'a" )!n'a" #or #or #ro$, #ro$,c'o c'o"2 "2 6 M/r( M/r(!n !n!" !" #or #ro #ro$, $,c' c'o" o" 6 :!n'a" n'a" in$i)i in$i)i$,a $,a&m! &m!n'! n'! "i(ni "i(nific fica'i a'i)a" )a" 6 Cam%i Cam%io" o" !n &o" &o" #r! #r!ci cio" o" o can can'i 'i$a $a$! $!"" E& A,$i'or $!%!r/ !)a&,ar 0 6 E& ni)! ni)!&& (!r! (!r!nci ncia& a& ,! ,! r!a& r!a&i8a i8a !"'a" !"'a" r!)i r!)i"io "ion!" n!"22 6 !& (ra$ (ra$oo $$!! $!'a $!'a&& &&!! $!& $!& an/& an/&i" i"i" i"22 6 La r!&aci r!&acinn $! &a inform informacin acin r!)i"a$a r!)i"a$a con &a &a r!(i"'r r!(i"'ra$a a$a !n !n &a con'a%i&i con'a%i&i$a$ $a$ 6 La #!ri #!rio$ o$ic ici$ i$a$ a$ $! &a" &a" r!)i" r!)i"io ion! n!"" 6 E)i$!ncia E)i$!ncia $!& "!(,im "!(,imi!n'o i!n'o $! &a" &a" "i',acio "i',acion!" n!" in,", in,",a&!" a&!" o in!"#!r in!"#!ra$a" a$a" $!'!c' $!'!c'a$a". a$a". •
•
•
•
•
;
La conci&iacion!" $! &a" can'i$a$!" fac',ra$a" con &a" $!"#ac*a$a"2 &a" #!$i$a" - &a" r!(i"'ra$a" !n !& co"'o $! )!n'a "on r!)i"a$a" - a#ro%a$a" #or f,ncionario" $! ni)!& a#ro#ia$o. La" &i"'a" $! #r!cio" - &o" cam%io" !n &a" mi"ma" "on a#ro%a$o" #or ,n f,ncionario f ,ncionario $! ni)!& a#ro#ia$o A#ro%acin #or #ar'! $! f,ncionario" $! ni)!& a#ro#ia$o $!0 6 &o" #!$ #!$i$o i$o"" !n c,an'o c,an'o a #&a8 #&a8o"2 o"2 #r!cio #r!cio"" - cr3$ cr3$i'o i'o22 6 &o" &o" $oc $oc,m ,m!n !n'o 'o"" $! $! $!" $!"#a #ac* c*o2 o2 6 &a" fac',ra" - NC2 6 &o" &o" a7, a7,""'!" $! fac fac',ra ',ra"" [ E& A,$i'or A,$i'or $!%! o%'!n!r !)i$!ncia !)i$!ncia $! ,! ,! o#!ran corr!c'am!n'! !& a#ar!ami!n'o $! $! &o" a"i!n'o" a"i!n'o" $! )!n'a - co"'o" co"'o" ! in)!"'i(acin $! &a" $if!r!ncia" !n forma o#or',na2 r!(i"'ro $! fac',ra" - NC !n &a" c,!n'a" in$i)i$,a&!" $! &o" c&i!n'!". •
• •
PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS0 La" #r,!%a" $! 'ran"accion!" inc&,-!n inc&,-!n &a "!&!ccin $! ,na m,!"'ra $! $oc,m!n'o" "o%r! &o" c,a&!" '!n$r/ &,(ar ci!r'a" com#ro%acion!". En (!n!ra& r!mi'o"2 fac',ra"2 NC2 #ara #o$!r com#ro%ar a&(,no" con'ro&!" - )!rificar !& ),!&co $! &a" 'ran"accion!" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!" &o o#'imo !" ,! !"'3n )inc,&a$o" corr!&a'i)am!n'!. corr!&a'i)am!n'!. Para m,!"'ra $! fac',ra0 com#arar con !& &i"'a$o $! fac',ra" !mi'i$a"2 con r!mi'o"2 com#arar con &o" #r!cio" a,'ori8a$o"2 )!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica. Para Para r!mi'o r!mi'o"" - $oc $oc,m ,m!n' !n'o" o" $! #r!"'a #r!"'aci cinn $! "!r)ic "!r)icio" io" "!&!cc "!&!ccion iona$o a$o"0 "0 com#ar com#arar ar &o" &o" $!'a&& $!'a&&!" !" con &a" fac',r fac',ra" a" corr!"#on$i!n'!" corr!"#on$i!n'!" 2 com#arar &a" fac',ra" con &o" &i"'a$o" $! fac',ra" !mi'i$a". Para NC "!&!cciona$a" !mi'i$a" $,ran'! !& #!rio$o - con #o"'!riori$a$ a& ci!rr!0 com#arar con &i"'a$o $! NC2 )!rificar ", !5ac'i',$ ma'!m/'ica2 ra"'r!ar &a c,!n'a in$i)i$,a& $! ca$a c a$a $!,$or. La "!&!ccin $! &o" $oc,m!n'o" #,!$! "!r a& a8ar o "!(,n $!'!rmina$o mon'o. R!)i"in "o%r! cor'! $! o#!racion!"0 #or,! "i !" ina$!c,a$o #,!$! $ar &,(ar a !rror!" #on!r ma-or 3nfa"i" !n !& cor'! $! in)!n'ario f+"ico. La" #r,!%a" $! cor'! $!%!n !f!c',ar"! "o%r! &o" $oc,m!n'o" !mi'i$o" an'!" - $!"#,3" $!& ci!rr! $!& #!rio$o con'a%&!2 !& a&canc! $! &a r!)i"in #o"'!rior!" $!%! "!r *a"'a &a f!c*a $! fina&i8acin $! ", 'ra%a7o. •
45?R-H- 7E 7E875RE6 PROCEDIMIENTOS ANALITICOS0 PROCEDIMIENTOS ANALITICOS0 Com#arar a-!r2 *o-2 #r!",#,!"'o $! co%ran8a $! $!,$or!"2 'am%i3n "!(4n ni)!& '!n$!ncia $! &a" )!n'a". La informacin n!c!"aria #ara !& an/&i"i" com#ara'i)o" #,!$! o%'!n!r"! o%'!n!r"! $! &o" r!(i"'ro" $! in(r!"o" $! ca7a . O'ra" #r,!%a" ana&+'ica" "on0 R!)i"ar a"i!n'o" $! co%ran8a #ara i$!n'ificar i'!n" "i(nifica'i)o" "i(nifica'i)o" o in,",a&!". Com#arar !n ni)!& $! co%ran8a #or ca$a )!n$!$or Para !"'a" #r,!%a" #,!$!n ,'i&i8ar"! #ro(rama" com#,'ari8a$o" #ara r!ca,$ar $a'o"0 6 Pr!#araci Pr!#aracinn $! $! inform inform!" !" "o%r! "o%r! co%ran8a" co%ran8a" "i(nifica "i(nifica'i)a" 'i)a" o in,", in,",a&!" a&!" 6 Ac, Ac,m, m,&ac &acin in $! $! co%ran co%ran8a" 8a" #or #or &+n!a &+n!a22 #ro$, #ro$,c'o c'o o )!n$ )!n$!$o !$or r 6 Pr!#araci Pr!#aracinn $! inform!" inform!" "o%r! )o&,m!n )o&,m!n - mon'o" mon'o" $! $! &a" co%ran8a" co%ran8a" #or #!rio$ #!rio$o. o. • •
PRUEBAS DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES0 CONTROLES0 P,!$!n *ac!r"! !n forma "or#r!"i)a2 #or !70 in'!rc!#'an$o &o" $!#"i'o" an'!" $! "!r !n)ia$o" a& %anco. E"'o #!rmi'! ,! &a informacin "o%r! &o" $!#"i'o" "!a com#ara$a con &o" a"i!n'o" $! &o" r!(i"'ro" $! c,!n'a" c ,!n'a" a co%rar. A&(,no" con'ro&!" '+#ico" - ,na r!f!r!ncia $! &o" #a"o" a "!(,ir #ara o%'!n!r !)i$!ncia0 R!)i"in - "!(,imi!n'o !r!ncia& $! informacin r!&a'i)o" a0 6 Co%ran8a" $! $!,$or!" #r!)ia" a& $!"#ac*o $! %i!n!" o #r!"'acin $!& "!r)icio 6 Co%ran8a" in$i)i$,a&m!n'! "i(nifica'i)a" 2 6 Par'i$a" in,",a&!" !n &a" conci&iacion!" %ancaria". E& A,$i'or 'am%i3n $!%! !)a&,ar ,!0 Lo" c*!,!" "!an !n$o"a$o" !n forma r!"'ric'i)a a& "!r r!ci%i$o" S! !mi'! r!ci%o #or ca$a co%ran8a2 "! $!'a&&an &o" $oc,m!n'o" canc!&a$o". canc!&a$o". La" co%ran8a" "on corr!c'am!n'! a#&ica$a" a &o" "a&$o" a co%rar O'ro" con'ro&!" o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! o#!ran !n forma !f!c'i)a "on0 •
• • •
>
•
•
•
•
La" co%ran8a" "on a$!c,a$am!n'! i$!n'ifica$a" ! inc&,i$a" !n ,n &i"'a$o a& "!r r!ci%i$a" ! inm!$ia'am!n'! $!#o"i'a$a" in'ac'a" La" co%ran8a" !f!c',a$a" #or )!n$!$or!"2 a 'ra)3" $! %anco" o '!rc!ro" "on $!#o"i'a$a" $ir!c'am!n'! !n &a c,!n'a %ancaria %ancaria $!& $!& c&i!n'! c&i!n'! - con'a%i con'a%i&i8a$ &i8a$a" a" inm!$i inm!$ia'am! a'am!n'!. n'!. To$o" &o" $a'o" $! &a" co%ran8a" "on in(r!"a$o" #ara ", #roc!"ami!n'o !n forma com#&!'a - #r!ci"a - "o&o ,na )!82 ,'i&i8an$o con'ro&!" $! )a&i$acin. Lo" $a'o" $! &o" r!ci%o" "on #roc!"a$o" !n forma com#&!'a - #r!ci"a !n !& #!rio$o con'a%&! corr!c'o2 inc&,-!n$o &a 'ran"f!r!ncia $! $a'o" a o'ro" "i"'!ma".
PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS0 Una )!8 "!&!cciona$a ,na m,!"'ra $! co%ran8a" P,!$! !f!c',ar"! !& "i(,i!n'! 'ra%a7o0 6 Com#arar r!ci%o" con !& &i"'a$o &i"'a$o $! co%ran8a"2 6 Com#arar con &a" %o&!'a" $! $!#o"i'o - !& !"'a$o $! c,!n'a %ancaria2 6 Com#arar con &a c,!n'a in$i)i$,a& $! ca$a $!,$or. A$!m/" !& A,$i'or $!%! r!a&i8ar #r,!%a" $!& corr!c'o cor'! $! &a" 'ran"accion!" $! co%ro". c o%ro".
48ET-6 - 45?R-R P5R
• •
CIRCULARIZACION DE CUENTAS A COBRAR0 A& #roc!$imi!n'o $! o%'!ncin $! confirmacion!" confirmacion!" $ir!c'a" $! '!rc!ro" !"'/n #r!)i"'a" !n &a RT H. PAUTAS ENERALES0 La circ,&ari8acion #ro#orciona !)i$!ncia $! &a !f!c'i)i$a$ $! &o" "i"'!ma" - con'ro&!". PUEDE SER0 CIRCULARIZACION POSITI:A0 ,! !& $!,$or r!"#on$a "i a#r,!%a o no !& "a&$o CIRCULARIZACION NEATI:A0 ,! r!"#on$a "o&am!n'! "i no &o a#r,!%an CIRCULARIZACION CIEA0 c,an$o no "! &! informa $!& "a&$o ,! &&!)a &a !m#r!"a !n "," r!(i"'ro" ?
E& nK $! c,!n'a" a circ,&ari8ar $!#!n$! $! $if!r!n'!" fac'or!"2 can'i$a$ - 'i#o $! $!,$or!"2 &a !f!c'i)i$a$ $!& "i"'!ma con'a%&! - $! con'ro&2 "i !" #o"i'i)a o n!(a'i)a. La "!&!ccin inicia& $! c,!n'a" norma&m!n'! $!%! inc&,ir a&(,no" con "a&$o" acr!!$or - $! "a&$o c!ro2 #,!$! *ac!r"! #or ,n m,!"'r!o a& a8ar o "i"'!m/'ico ,'i&i8an$o !"'ra'ificacin !"'ra'ificacin !n &o #o"i%&!. La circ,&ari8acion #,!$! &&!)ar"! a ca%o an'!" $!& ci!rr!2 "a&)o ,! *a-a $!%i&i$a$!" $! con'ro& "i(nifica'i)o". D!%a 'ra'ar"! $! ma5imi8ar !& Q $! r!"#,!"'a" "! #,!$! $iri(ir !& #!$i$o a ,na #!r"ona !"#!cifica2 !n)iar ;K #!$i$o #or car'a c!r'ifica$a
?-6E6 7E 6E;E44(@ Lo" m3'o$o" $!#!n$!n $!& o%7!'i)o $! &a circ,&ari8acion ,! 'o$a" - ca$a ,na $! &a" c,!n'a" '!n(a &a #ro%a%i&i$a$ $! "!r "!&!cciona$a"2 !& m3'o$o !"'ra'ifica$o #!rmi'! ma-or f&!5i%i&i$a$ . S! #,!$!n fi7ar &a "i(,i!n'! c&a"ificacin0 a C,!n'a" C,!n'a" con "a&$o" "a&$o" $!,$ $!,$or!" or!" ",#!rior! ",#!rior!"" a % C,!n'a" C,!n'a" con con "a&$o" "a&$o" acr!!$ acr!!$or or o a#ar!n'!m a#ar!n'!m!n'! !n'! irr!(, irr!(,&ar!" &ar!" ",#!rior! ",#!rior!"" a c C,!n'a" C,!n'a" con con "a&$o" "a&$o" $!,$o $!,$or!"2 r!"2 ac!$ar!" ac!$ar!" o "in "a&$o "a&$o"" E& A,$i'or 'am%i3n #,!$! "!&!ccionar &a" c,!n'a" a circ,&ari8ar2 a#&ican$o ", cri'!rio #!r"ona&2 %a"a$o !n !& conocimi!n'o $! &a" c,!n'a" - $! &a o#!ra'oria $! &a !m#r!"a2 o #or a#ar!n'!" incon"i"'!ncia" !n &o" nom%r!" - "a&$o" ,! o%"!r)!2 En 'o$o" &o" ca"o" !" n!c!"ario $!7ar a$!c,a$a a $!c,a$a con"'ancia !n &o" #a#!&!" $! 'ra%a7o $! &o" cri'!rio $! "!&!ccin a$o#'a$o". PRORAMAS DE TRABAO0 1. O%'!n!r &i"'a$o com#&!'o $! "a&$o" a co%rar a"!(,rar"! ,! conc,!r$a con &o" "a&$o" $! &a" c,!n'a" in$i)i$,a&!"2 a"!(,rar"! $! ,! &o" cor'!" f,!ron %i!n *!c*o" ;. S!&!cciona S!&!ccionarr &a" c,!n' c,!n'a" a" in$i)i in$i)i$,a& $,a&!" !" a circ,& circ,&ari8ar ari8ar.. >. R!(i"'rar R!(i"'rar &o" $!'a&&!" $!'a&&!" im#or'a im#or'an'!" n'!" !n ,na #&ani&& #&ani&&aa $! con'ro& $! circ,&ar circ,&ari8aci i8acion. on. ?. R!)i" R!)i"ar ar con &o" f,ncion f,ncionari ario" o" $! &a !m#r!" !m#r!"aa &a &i"'a &i"'a $! c,!n' c,!n'a" a" a circ,& circ,&ari ari8ar 8ar22 $i"#on $i"#on!r !r ,! "! #r!#ar #r!#ar!! - firm! firm! #or &a !m#r!"a ca$a #!$i$o $! circ,&ari8acion2 ,! $!%!n "!r con m!m%r!'! $! &a !m#r!"a. . D!"#ac D!"#ac*ar *ar &a circ,& circ,&ari ari8ac 8acion ion.. . En)iar En)iar ,n "!(,n "!(,n$o $o #!$i$o #!$i$o "i no *a- r!"#,!" r!"#,!"'a 'a $!& $!& #rim!ro. #rim!ro. H. Proc!"ar &a" r!"#,!"'a"2 ana&i8ar &a" r!"#,!"'a" #ara )!r "i "i "on a,'!n'ica"2 "i "i *a- $if!r!ncia" $if!r!ncia" in)!"'i(ar in)!"'i(ar - conci&iar. conci&iar. . Si no "! r!ci%! r!"#,!"'a r!"#,!"'a $!& "!(,n$o "!(,n$o #!$i$o #!$i$o *a%ra *a%ra ,! r!)i"ar r!)i"ar &o" mo)imi!n'o mo)imi!n'o"" #o"'!rior!" #o"'!rior!" $! &a c,!n'a - com#arar com#arar con o'ro" $oc,m!n'o" r!"#a&$a'orio". r!"#a&$a'orio". J. O%'!n!r O%'!n!r conc&," conc&,"ion!" ion!" "o%r! &o" &o" r!",&'a$o r!",&'a$o"" $! &a circ,&a circ,&ari8ac ri8acion. ion. CAPITULO II 0
(
PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE La" in)!r"ion!" 'ran"i'oria" con"'i',-!n co&ocacion!" '!m#oraria" $! !5c!$!n'!" $! fon$o" a& mar(!n $! &a ac'i)i$a$ #rinci#a& $! &a !m#r!"a2 con !& fin $! o%'!n!r ,n %!n!ficio o ,'i&i$a$2 ,'i&i$a$2 &a #rinci#a& #rinci#a& carac'!r+"'ica carac'!r+"'ica $! $! !"'o" ac'i)o" !" ", f/ci& r!a&i8acin. P,!$!n "!r accion!" $! o'ra" "oci!$a$!"2 'i',&o" #,%&ico"2 #,%&ico"2 #r!"'amo" a o'ra" !m#r!"a"2 $!#o"i'o" a #&a8o fi7o" !'c.2 &o" in(r!"o" $!#!n$!r/n $! &a carac'!r+"'ica $! !"o" ac'i)o"0 $i)i$!n$o"2 r!n'a2 ac',a&i8acin2 in'!r3"2 !'c. IMPORTACIA RELATI:A DEL COMPONENTE La im#or'ancia $! !"'o" ac'i)o" !"'ar/ $a$a #or !& mon'o $! !5c!$!n'!" ,! &a !m#r!"a *a%i',a&m!n'! #r!"!n'! a& mar(!n $! ", n!(ocio #rinci#a&. ACTI:IDADES INCLUIDAS La (!r!ncia financi!ra "!r/ r!"#on"a%&! $! &a" f,ncion!" r!&aciona$a" con &a" in)!r"ion!" '!m#oraria" D!'!rminacin $! !5c!$!n'!" Co&ocacin $! fon$o" R!in)!r"ion $! fon$o" Co%ran8a $! &o" r!",&'a$o" (!n!ra$o" R!c,#!ro $! &a" in)!r"ion!" @a- o'ra" f,ncion!" ,! no n!c!"ariam!n'! "!r/n r!"#on"a%i&i$a$ $! &a (!r!ncia financi!ra0 Con'ro& - c,"'o$ia $! &o" )a&or!" -Go '+',&o" • • • • •
•
• • •
Con'ro& "o%r! !& )!ncimi!n'o $! &a" co&ocacion!" -Go r!",&'a$o" ,! "! (!n!ran R!(i"'racion $! &o" mo)imi!n'o" Tar!a" Tar!a" $! con'ro&0 ar,!o" - circ,&ari8acion!"
DI:ERSAS CLASES DE IN:ERSIONES 4olocaciones en ca2a de a1orro Co&ocacion!" !n c,!n'a" !"#acia&!" $!)!n(an$o ,n in'!r3" m!nor a o'ra" in)!r"ion!"2 &a )!n'a7a !" #o$!r $i"#on!r $! &o" fon$o" "in ,n )!ncimi!n'o #r!!"'a%&!ci$o. Plazos fi2os "! !"'i#,&a f!c*a $! )!ncimi!n'o2 no "! #,!$! r!'irar !& $in!ro con an'!riori$a$ %a7o #!na $! #!r$!r &o" in'!r3"2 como con'ra#ar'i$a !"'o" "on ma" a&'o". 4olocaciones fuera de 1ora S! a#ro)!c*a !& $in!ro $i"#oni%&! f,!ra $!& *orario %ancario2 r!conoci!n$o !"a" !n'i$a$!" ,n in'!r3" %i!n c,!n'a c,!n'ann con (aran (aran'+a '+a !"'a'a !"'a'a&2&2 !& ri!"(o ri!"(o $! !"'a" !"'a" in)!r" in)!r"ion ion!" !" ra$ica ra$ica !n &a #o"i% #o"i%i&i i&i$a$ $a$!" !" $! Título Títuloss pKblic pKblicos os Si %i!n c,m#&imi!n'o $! &a" r!"#!c'i)a" amor'i8acion!" $! in'!r!"!" -Go ca#i'a&. La" con$icion!" $! !mi"in $!'!rminara &a r!n'a ,! $!)!n(ara ", ac',a&i8acin - !& )!ncimi!n'o -cciones & participaciones en otras sociedades Prestamos a otras empresas -l3uileres de títulos pKblicos 5peraciones de compraFventa a futuro
4-P(T8;5 C(( (
D!'!rminacin $! !5c!$!n'!" Co&ocacin $! fon$o" R!in)!r"in $! fon$o" Co%ran8a" $! &o" r!",&'a$o" (!n!ra$o" R!c,#!ro $! &a" in)!r"ion!"
E5i"'!n 'am%i3n o'ra" f,ncion!" )inc,&a$a" con !"a" in)!r"ion!" #!ro no n!c!"ariam!n'! "!r/n r!"#on"a%i&i$a$ $! &a (!r!ncia financi!ra0 • • • •
Con'ro& - c,"'o$ia $! &o" )a&or!" -Go '+',&o" Con'ro& "o%r! !& )!ncimi!n'o $! &a" co&ocacion!" -Go r!",&'a$o" ,! "! (!n!ran R!(i"'racin $! &o" mo)imi!n'o" Tar!a" Tar!a" $! con'ro&0 ar,!o" - circ,&ari8acin
Di)!r"a" c&a"!" $! in)!r"ion!"
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Co&ocacion Co&ocacion!" !" !n ca7a $! a*orro0 Fi(,ra Fi(,ra *a%i',a&m!n' *a%i',a&m!n'!! !5#&o'a$a !5#&o'a$a #or !n'i$a$!" !n'i$a$!" %ancaria". %ancaria". Lo" fon$o" fon$o" "! co&ocan co&ocan !n c,!n'a" !"#!cia&!" $!)!n(an$o $!)!n(an$o ,n in'!r3" m!nor a o'ro 'i#o $! in)!r"ion!". in)!r"ion!". No ofr!c!n ma-or!" $ific,&'a$!" $ific,&'a$!" - ", )!n'a7a ra$ica !n #o$!r $i"#on!r $! &o" fon$o" "in ,n )!ncimi!n'o #r!!"'a%&!ci$o. #r!!"'a%&!ci$o. Po$r+an #r!"!n'ar &imi'acion!" &imi'acion!" !n &a can'i$a$ $! !5'raccion!" m!n",a&!". P&a8o" fi7o"0 La $if!r!ncia con !& 'i#o $! in)!r"in in)!r"in an'!rior an'!rior !" ,! "! !"'i#,&an !"'i#,&an f!c*a" $! )!ncimi!n'o. )!ncimi!n'o. No "! #,!$!n r!'irar con an'!riori$a$ %a7o #!na #!na $! #!r$!r &o" in'!r!"!". Como con'ra#ar'i$a2 3"'o" "on "on m/" a&'o". Co&ocacion Co&ocacion!" !" f,!ra $! *ora0 En ci!r'a" o#or',ni$a o#or',ni$a$!"2 $!"2 &a" n!c!"i$a$!" n!c!"i$a$!" $!& m!rca$o m!rca$o $!'!rminan $!'!rminan ,! "! $!"arro&&!n $!"arro&&!n o#!racion o#!racion!" !" $! cr3$i'o cr3$i'o f,!ra $!& circ,i'o circ,i'o financi!ro financi!ro in"'i', in"'i',ciona ciona&i8a$ &i8a$o. o. Con"'i',Con"'i',-!n !n co&ocacion co&ocacion!" !" - #r3"'amo" #r3"'amo" !n'r! $if!r!n'!" !m#r!"a". P,!$!n (aran'i8ar"! &a" con !& $!#"i'o $!#"i'o $! '+',&o" o "im#&!m!n'! "im#&!m!n'! con'ra !n'r!(a $!& c*!,! #or &a $!)o&,cin $! &o" fon$o" fon$o" inc&,-!n$o &o" in'!r!"!". in'!r!"!". La" $ific,&'a$!" ,! ,! #r!"!n'an2 a fin!" $! &a" 'ar!a" $! a,$i'or+a2 "! ori(inan !n &a !"ca"a $oc,m!n'acin !5i"'!n'!. !5i"'!n'!. T+',&o" #4%&ico"0 #4%&ico"0 Lo" '+',&o" #4%&ico" #4%&ico" "on !mi'i$o" !mi'i$o" #or &o" (o%i!rno" (o%i!rno" #ara financiar "," "," ac'i)i$a$!" - #,!$!n #,!$!n r!#r!"!n'ar 'an'o ", $!,$a in'!rna como !5'!rna "!(4n "!(4n "!an r!"'i',i$o" !n mon!$a $!& #a+" !mi"or !mi"or !n o'ra mon!$a. Si %i!n c,!n'an con (aran'+a !"'a'a&2 !& ri!"(o $! !"'a" in)!r"ion!" ra$ica !n &a" #o"i%i&i$a$!" $! c,m#&imi!n'o $! &a" r!"#!c'i)a" amor'i8acion!" $! in'!r!"!" in'!r!"!" -Go ca#i'a&. La" $ific,&'a$!" $ific,&'a$!" !n &a r!c,#!ra%i&i$a$ #o$r/n af!c'ar af!c'ar ", )a&or $! co'i8acin con"!c,!n'!m!n'! &o" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a. Accion!" Accion!" - #ar'ici# #ar'ici#acion acion!" !" !n o'ra" o'ra" "oci!$a$!"0 "oci!$a$!"0 E" ,na #r/c'ica #r/c'ica *a%i',a& *a%i',a& ,! &a" !m#r!"a" !m#r!"a" #ar'ici#!n #ar'ici#!n !n !& ca#i'a& accionario $! o'ra" or(ani8acion!". or(ani8acion!". No !5i"'ir/n incon)!ni!n'!" incon)!ni!n'!" c,an$o &a &a in)!r"in "! !f!c'4! !n !m#r!"a" ,! ,! *ac!n of!r'a #4%&ica $! "," '+',&o" )a&or!"2 -a ,! "i!m#r! "! '!n$r/ &a r!f!r!ncia $!& )a&or $! co'i8acin #ara ", )a&,acin. Pr3"'amo" Pr3"'amo" a o'ra" !m#r!"a" !m#r!"a" o in"'i', in"'i',cion! cion!"0 "0 La $if!r!ncia $if!r!ncia con &o" #r3"'amo" #r3"'amo" !n !& m!rca$o in'!r!m#r!"a in'!r!m#r!"ario rio ra$ica f,n$am!n'a&m!n'! !n ,! "! !nc,!n'ran !nc,!n'ran $!%i$am!n'! $oc,m!n $oc,m!n'a$a" 'a$a" a 'ra)3" $! con'ra'o" , o'ro" m!$io". m!$io". S! con)i!r'!n !n (!n!ra& #or #!r+o$o" m/" #ro&on(a$o"2 &o c,a& faci&i'a &a" 'ar!a" $! a,$i'or+a. A&,i&!r $! '+',&o" #4%&ico"0 #4%&ico"0 E"'a ac'i)i$a$ #!rmi'! o%'!n!r ,na r!n'a a$iciona& a$iciona& a &a -a o%'!ni$a m!$ian'! &a '!n!ncia $! &o" '+',&o". O#!racion! O#!racion!"" $! com#raG)!n'a com#raG)!n'a a f,',ro0 f,',ro0 Son &a" 'ran"acci 'ran"accion!" on!" ,! ma-or!" incon)!ni! incon)!ni!n'!" n'!" #o$r+an #o$r+an #r!"!n'ar #r!"!n'ar !n ,na a,$i'or+a - #r!"!n'an ,na $i)!r"i$a$ $! forma". for ma". O'ra" o#!racion!"0 E5i"'! ,na (ran )ari!$a$ $! o'ra" in)!r"ion!" in)!r"ion!" m!$ian'! a&'!rna'i)a" a&'!rna'i)a" $if!r!n'!" $! &a" !5#,!"'a" !5#,!"'a" o ,na com%inaci com%inacinn $! &a" mi"ma". mi"ma". E& o%7!'i)o o%7!'i)o "i!m#r! "i!m#r! "!r/ !& $! o%'!n!r o%'!n!r ,n in(r!"o m!$ian'! m!$ian'! &a co&ocacin co&ocacin $! fon$o" !5c!$!n'!" !n ac'i)i$a$!" a& mar(!n $!& n!(ocio #rinci#a&.
>84(5E6 RE;-4(5-7-6 45 ;-6 (
•
•
•
Co&ocacin $! fon$o"0 fon$o"0 E" &a 'ar!a m/" m/" $!&ica$a #,!" im#&ica &a o#'imi8acin o#'imi8acin $! &a r!n'a ,! r!ci%ir/ r!ci%ir/ &a !m#r!"a. E" $! )i'a& im#or'ancia $oc,m!n'ar $oc,m!n'ar !"'! #roc!"o !n forma #r!ci"a. En !"'! "!n'i$o2 "! #o$r/n in"'r,m!n'ar. in"'r,m!n'ar. Or$!n o in"'r,ccin in"'r,ccin $! co&ocacin0 co&ocacin0 !" &a ,! !mi'! !& !& (!r!n'! financi!ro financi!ro #ara ori(inar !& #roc!"o #roc!"o $! %4",!$a. %4",!$a. M,c*a" )!c!" !" ,na in"'r,ccin )!r%a&. Form,&ario $! co&ocacin0 E" !& ,! &&!)ar/ !& o#!ra$or2 $!7an$o $!7an$o c&ara con"'ancia $!& mon'o in)o&,cra$o2 in)o&,cra$o2 &a f!c*a - *ora $! conc!r'acin2 !& 'i#o $! o#!racin #ac'a$a2 &a 'a"a2 ac',a&i8acin -Go )!n'a #r!$!'!rmina$a - &a f!c*a $! )!ncimi!n'o !"'o" a'ri%,'o" #o$r/n )ariar $! ac,!r$o con &a" carac'!r+"'ica" $! &a" in)!r"ion!". in)!r"ion!". Car'a #r!n,m!ra$a #r!n,m!ra$a con in"'r,ccion in"'r,ccion!" !" a &o" %anco" -G, o'ro" a(!n'!" financi! financi!ro"0 ro"0 $!'a&&ar/ $!'a&&ar/ c&aram!n'! c&aram!n'! !& mon'o mon'o $! &a o#!racin o#!racin22 &a in)!r"in in)!r"in "!&!cciona$ "!&!cciona$a2 a2 &a )!n'a )!n'a #ac'a$a #ac'a$a - &a f!c*a $! )!ncimi! )!ncimi!n'o. n'o. En ci!r'a" o#or',ni$ o#or',ni$a$!" a$!" !"a" in"'r,ccion!" #o$r/n "!r ",mini"'ra$a" )!r%a&m!n'!. H
•
•
•
•
•
•
•
•
Or$!n $! #a(o0 #a(o0 "o&ici'an$o &a &i%!racin $! fon$o". Lo" ri!"(o" m/" im#or'an'!" im#or'an'!" ,! in)o&,cran in)o&,cran a !"'a !"'a o#!racin "! "! r!&acionan con "!&!ccionar &a m!7or a&'!rna'i)a !n c,an'o a r!n'a%i&i$a$ con r!"#!c'o a 'o$o &o ,! !5i"'a !n !& mom!n'o $! &a co&ocacin2 - a"!(,rar &a r!c,#!ra%i&i$a$ r!c,#!ra%i&i$a$ $! &a in)!r"in. in)!r"in. E"'o "! #o$r+a !ncon'rar !ncon'rar !n r!&acin in)!r"a con !& #,n'o #,n'o an'!rior -a ,!2 !n con$icion!" norma&!"2 a ma-or r!n'a%i&i$a$2 ma-or ri!"(o. R!in)!r"in $! fon$o"0 E" ,na 'ar!a "imi&ar a &a an'!rior2 !n $on$! "! ,'i&i8ar/ ,'i&i8ar/ &a mi"ma m!'o$o&o(+a - a4n form,&ario". D!%!r/ !m#a&m/r"!&a" con !& con'ro& $! &o" )!ncimi!n'o" $! &a" in)!r"ion!" - con &a f,ncin $! c,"'o$ia $! &o" r!"#!c'i)o" '+',&o" o )a&or!"2 -a ,! "!r/ n!c!"ario !n'r!(ar&o" #ara #roc!$!r a ", co%ran8a o R!in)!r"in. Co%ran8a Co%ran8a $! &o" r!",&'a$o" r!",&'a$o" (!n!ra$o"0 (!n!ra$o"0 A% A%arca arca &a f,ncin f,ncin $! con'ro&ar con'ro&ar &a #!rc!#cin #!rc!#cin 'an'o $! &o" in(r!"o" in(r!"o" -Go r!n'a" #arcia&!" #arcia&!" como $! &o" &o" fina&!" fina&!".. R!c,#!ro $! &a" in)!r"ion!"0 Com#r!n$! &a 'ar!a 'ar!a $! r!"ca'! $! $! &a" in)!r"ion!"2 in)!r"ion!"2 o%'!ni!n$o o%'!ni!n$o &o" fon$o" fon$o" r!"#!c'i)o". r!"#!c'i)o". S! r!&aciona r!&aciona $ir!c'am!n $ir!c'am!n'! '! con &a 'ar!a $! con'ro& "o%r! "o%r! !& )!ncimi!n'o )!ncimi!n'o $! &a" mi"ma". mi"ma". S! ,'i&i8ar ,'i&i8ar/n /n fr!c,!n'!m!n' fr!c,!n'!m!n'!! &o" form,&ario" an'!" m!nciona$o" #ara a,'ori8ar !& !(r!"o $! &a ca7a $! "!(,ri$a$. Con'ro& - c,"'o$ia $! &o" '+',&o" '+',&o" )a&or!"0 Lo" r!"#on"a%&!" $! &a c,"' c,"'o$ia o$ia $! !"'o" '+',&o" &o" no $!%!r+an $!%!r+an "!r &o" mi"mo" ,! a$mini"'ran !& mo)imi!n'o $iario $! co%ran8a - #a(o" a !f!c'o" $! !)i'ar !)!n',a&!" ","'i',cion!" $! )a&or!" !n'r! "+. Con'ro& Con'ro& "o%r! !& )!ncimi!n'o )!ncimi!n'o $! &a" co&ocacio co&ocacion!" n!" -Go &o" r!",&'a$o" r!",&'a$o" ,! "! (!n!ran0 E" o'ra r!com!n$a%& r!com!n$a%&!! #ara "!r r!a&i8a$a #or ,na "!c'or a7!no a &o" o#!ra$or!" financi!ro". financi!ro". Si %i!n "on &o" o#!ra$or!" &o" ,! (!"'ionar/n (!"'ionar/n 3& r!c,#!ro $! &a in)!r"in o &a co%ran8a $! &a" )!n'a" #arcia&!"2 &a o#!racin $!%!r+a iniciar"! m!$ian'! in$icacin $!& "!c'or ,! !5#r!"am!n'! con'ro&! &o" )!ncimi!n'o". R!(i" R!(i"'ra 'raci cinn $! &o" mo)imi mo)imi!n' !n'o"0 o"0 To$a &a R!(i" R!(i"'ra 'raci cinn $! &o" &o" mo)imi mo)imi!n' !n'o" o" !"'ar/ !"'ar/ a car(o car(o $!& "!c'or "!c'or con con'a% 'a%&!. &!. A&'!rna'i)am!n'!2 A&'!rna'i)am!n'!2 %,!no" "i"'!ma" com#,'ari8a$o" #o$r+an #!rmi'ir ,! &a R!(i"'racin "! inici! con &a "im#&! !mi"in $! &o" form,&ario" -a m!nciona$o". m!nciona$o". Con"i$!ran$o ,! &o" mi"mo" mi"mo" f,!ron ori(ina$o" #or &o" o#!ra$or!"2 o#!ra$or!"2 !" in$i"#!n"a%&! ,! "!an corro%ora$o" con &a $oc,m!n'acin $! '!rc!ro" ,! "! o%'!n(a como r!"#a&$o. Tar!a" Tar!a" $! con'ro&0 con'ro&0 ar,!o" ar,!o" - circ,&ari8 circ,&ari8acin acin00 Dic*o" Dic*o" con'ro&!" con'ro&!" !"'ar+an !"'ar+an con"'i',i$ con"'i',i$o" o" #or ar,!o" ar,!o" #!ri$ico" #!ri$ico" a "!r r!a&i8a$o" r!a&i8a$o" #or "!c'or!" "!c'or!" a7!no" a &a o#!racin o#!racin - a ", c,"'o$ia. c,"'o$ia. Con'a$,r+ Con'a$,r+aa -Go A,$i'or+a A,$i'or+a In'!rna In'!rna "on "!c'or!" ,! "! !nc,!n'ra !nc,!n'rann !n #'ima" #'ima" con$icion!" con$icion!" #ara !f!c',ar&o". !f!c',ar&o". Tam%i Tam%i3n 3n !" im#or'an'! im#or'an'! ,! "! !f!c'4!n !f!c'4!n circ,&ari8aci circ,&ari8acion!" on!" a &o" %anco" %anco" ,! #r!"!n'!n #r!"!n'!n mo)imi!n'o mo)imi!n'o"2 "2 a &a" &a" !n'i$a$ !n'i$a$!" !" ,! ,! #o"!an #o"!an '+',& '+',&o" o" !n c,"'o$ia c,"'o$ia o !n ca,ci ca,cin2 n2 a &a" &a" !m#r!"a !m#r!"a"" a &a" &a" c,a&!" c,a&!" "! *,%i!ran !f!c',a$o #r3"'amo"2 a a,!&&o" ,! #o"!an '+',&o" ,! f,!ron a&,i&a$o"2 !'c.
P-8T-6 P-R- ;- 45/PRE6(5 = --;(6(6 7E; E54(5 La" carac'!r+"'ica" $! !"'! com#on!n'! )ar+an "!(4n &o" !n'!" !n %a"! a& 'i#o $! n!(ocio ,! $!"arro&&an. R!&aciona$a" con &a" #o&+'ica" - &o" o%7!'i)o" $! in)!r"in $! &a or(ani8acin La" #o&+'ica" - o%7!'i)o" $! in)!r"in $!& !n'! a a,$i'ar - !& $inami"mo - !ficacia con &o" c,a&!" #!r"i(,!n ", c,m#&imi!n'o2 #,!$!n #,!$!n inf&,i inf&,irr !n &o" &o" ri!"(o ri!"(o"" $! a,$i'or+a a,$i'or+a22 'an'o 'an'o in*!r!n in*!r!n'!" '!" como como $! con'ro con'ro&.&. En o'ra"2 "! #,!$!n m!ncionar0 • • • •
• •
E& (ra$o $!"!a$o $! ri!"(o - r!'orno r!&aciona$o con &a" in)!r"ion!". En ,3 m!$i$a !& !n'! $!#!n$! $! &a r!n'a $! &a" in)!r"ion!". E& (ra$o $! $i)!r"ificacin $!"!a$o !n &a car'!ra $! in)!r"ion!"2 #&an!" $! com#ra o )!n'a $! in)!r"ion!". La" carac'!r+"'ica" (!n!ra&!" $! &a" com#a9+a" !n &a" ,! "! r!a&i8a &a in)!r"in inc&,-!n$o ", r!#,'acin2 ,%icacin (!o(r/fica2 'ama9o2 'i#o o "o&i$!8 financi!ra. En ,3 m!$i$a !& !n'! 'oma #ar'! a"ociacion!" !n #ar'ici#acin. #ar'ici#acin. E& a&canc! $! &o" ac,!r$o" con %anco" #ara in)!r'ir a,'om/'icam!n'! a,'om/'icam!n'! &o" fon$o" "o%ran'!".
-6PE4T56 7E <-;8-4(5 = ECP56(4(5 Con"i$!racion!" $! a,$i'oria "o%r! &a" c,!"'ion!" con'a%&!" "i(nifica'i)a" La" im#&icancia" ,! &o" '!ma" m!nciona$o" a con'in,acin 'i!n!n "o%r! &o" !"'a$o" financi!ro" a a,$i'ar #,!$!n af!c'ar !& 'ra%a7o $! a,$i'or+a. a,$i'or+a. E& an/&i"i" $! ca$a ,na $! !"'a" "i',acion!" "i',acion!" inf&,!nciar/ !& !nfo, !nfo,!! a !m#&!ar0
• • • • • • • •
E& m3'o$o $! con'a%i&i8acin con'a%i&i8acin $! &a" in)!r"ion!"2 inc&,-!n$o in)!r"ion!" !n "oci!$a$!" )inc,&a$a". La %a"! $! c&a"ificacin $! &a" in)!r"ion!" !n corri!n'!" - no corri!n'!". La %a"! #ara $!'!rminar &o" )a&or!" $! &a" in)!r"ion!" a cor'o #&a8o. La %a"! $! $!'!rminacin $!& co"'o $! &a" in)!r"ion!" )!n$i$a". )!n$i$a". E& m3'o$o $! $!'!rminacin $! &a" #r!)i"ion!" "o%r! &a )a&,acin $! &a" in)!r"ion!". La %a"! $! r!conocimi!n'o $! &a" (anancia" #or in'!r!"!" o #or $i)i$!n$o". E& m3'o$o $! amor'i8acin $! &a" #rima" o $!"c,!n'o" $! in)!r"ion!". E& m3'o$o $! R!(i"'racin $! &a" in)!r"ion!" no con)!nciona&!"2 'a&!" como2 &a com#raG)!n'a $! '+',&o" - o'ro" )a&or!" a f,',ro.
->(R/-4(5E6 E& o%7!'i)o $! a,$i'or+a #ara &o" com#on!n'!" !" o%'!n!r ",fici!n'! !)i$!ncia $! ,! &a" afirmacion!" corr!"#on$i!n'!" "!an )/&i$a". )/&i$a". La" afirmacion! afirmacion!"" con"'i',-!n con"'i',-!n !& !7! c!n'ra& $! &a !)a&,acin !)a&,acin $! ri!"(o" - $! con'ro&!" con'ro&!" - #ara &a "!&!ccin "!&!ccin $! #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" $! a,$i'or+a a,$i'or+a.. CONTROLES0 AMBIENTE DE CONTROL2 CONTROLES DIRECTOS CONTROLES ENERALES
4ontroles directos E& (ra$o !n ,! &o" con'ro&!" $ir!c'o" r!f!ri$o" a &a" in)!r"ion!" 'ran"i'oria" !"'/n $!"arro&&a$o" !n &a" or(ani8acion!"2 $!#!n$! $! &a "i(nifica'i)i$a$ ,! r!#r!"!n'an &a" mi"ma" !n ", #a'rimonio. S! $!%!r/ #r!"'ar a'!ncin !n !conom+a" f&,c',an'!" - con #oca !"'a%i&i$a$ -a ,! &a )aria%i&i$a$ ,! &a" mi"ma" #r!"!n'an2 #o$r/ #o$r/ $!'!rmina $!'!rminarr &a !5i"'!n !5i"'!ncia cia $! !5c!$!n !5c!$!n'!" '!" circ,n" circ,n"'anci 'ancia&!" a&!" #ara #ara c,-a c,-a a$mini"'r a$mini"'racin acin !& !& !n'! no no $i"#on! $i"#on! $! %,!no" %,!no" "i"'!ma" "i"'!ma" $! con'ro&. Una (ran can'i$a$ $! 'ran"accion!" r!f!ri$a" a in)!r"ion!"2 7,"'ificar/ ,! &o" !n'!" !"'a%&!8can con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o ,! faci&i'!n !& #roc!"o - con'ro& $! &a" o#!racion!".
4ontroles erenciales & 4ontroles (ndependientes A con'in,acin "! !n,ncian $i)!r"o" con'ro&!" (!r!ncia&!" ! in$!#!n$i!n'!" ,! #,!$an !"'ar #r!"!n'!" !n !& com#on!n'! ,na r!f!r!ncia a &a afirmacin )inc,&a$a0
•
R!)i"in #or &a (!r!ncia $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rino"2 - &a" com#aracion!" con mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a )!raci$a$2 in'!(ri$a$ - )a&,acin $! &a" in)!r"ion!" - "," r!",&'a$o". R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" inform!" $!0
1. ;. >. ?. . .
In)!r"ion In)!r"ion!" !" #or 'i#o a& co"'o co"'o - a &o" )a&or! )a&or!"" $! m!rca$o m!rca$o.. A7,"' A7,"'!" !" $! &a )a&, )a&,aci acin n $! &a" &a" in)!r in)!r"io "ion!" n!".. Tran"ac Tran"accion cion!" !" $! in)!r"ion in)!r"ion!" !" in$i)i$,a in$i)i$,a&m!n &m!n'! '! "i(nifica' "i(nifica'i)a" i)a".. P3r$i$a" P3r$i$a" o (anancia" (anancia" in$i)i$,a&m in$i)i$,a&m!n'! !n'! "i(nifica "i(nifica'i)a 'i)a"" #ro)!ni!n'!" #ro)!ni!n'!" $! )!n'a )!n'a $! in)!r"io in)!r"ion!". n!". In)!r"ion In)!r"ion!" !" c,-o" c,-o" )a&or!" )a&or!" $! &i%ro" &i%ro" ",#!ran ",#!ran &o" &o" )a&or!" )a&or!" $! m!rca$o m!rca$o.. In)! In)!r" r"io ion! n!"" ina inac' c'i) i)a" a"..
•
Si %i!n &o" inform!" m!nciona$o" #o$r+a "a'i"fac!r a $if!r!n'!" afirmacion!" !n '3rmino" (!n!ra&!" corro%oran in'!(ri$a$ )a&,acin. CONTROLES ENERALES
Pautas ?sicas
J
Una a$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" !n !& /r!a $! in)!r"ion!" 'ran"i'oria" - "," r!",&'a$o" "! manifi!"'a !"#!c+ficam!n'! "i0 • • • • •
La iniciacin $! &a" o#!racion!" $! in)!r"in !"'/ "!(r!(a$a $! &a a#ro%acin fina&. La iniciacin2 !)a&,acin - a#ro%acin $! &a" o#!racion!" $! in)!r"in !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" $! R!(i"'racin. La" f,ncion!" $! !)a&,acin $! &a" in)!r"ion!" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" $! a$,i"icin $! &a" mi"ma". La" f,ncion!" $! c,"'o$ia !"'/n a"i(na$a" a ,n f,ncionario ,! no r!a&i8a 'ar!a" con'a%&!". La f,ncin $! in)!r"in !"'/ "!(r!(a$a $! &a f,ncin $! ma-or (!n!ra&.
C,an$o !n !& 'ra%a7o $! a,$i'or+a "! conf+a !n con'ro&!" o f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o com#,'ari8a$o $!%!n !)a&,ar"! &o" con'ro&!" $!& $!#ar'am!n'o $! "i"'!ma" $! informacin com#,'ari8a$o. PROCEDIMIENTOS DE AUDITORIA
(nversiones E5#&icar mo)imi!n'o" in,",a&!" - "i(nifica'i)o" !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 !& an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" con r!"#!c'o a0 • • • • •
Sa&$o" $! in)!r"in #or 'i#o. Car'!ra $! in)!r"ion!". Com#ra" $! in)!r"ion!". :!n'a $! in)!r"ion!". anancia" o #3r$i$a" $! in)!r"ion!" con'a%i&i8a$a" #or !& m3'o$o $!& )a&or #a'rimonia& #ro#orciona&.
Para !f!c',ar an/&i"i" an/&i"i" "! #o$r/ #o$r/ r!c,rrir r!c,rrir a &o" con'ro&!" con'ro&!" (!r!ncia& (!r!ncia&!" !" !f!c',a$o !f!c',a$o"" "o%r! "o%r! &o" #r!",#,!"'o #r!",#,!"'o"" in'!(ra$ in'!(ra$o" o" a &a con'a%i&i$a$ - a &a" #ro-!ccion!" $! f&,7o" $! ca7a o#!ra'i)o". Un %,!n conocimi!n'o "o%r! !& n!(ocio2 #!rmi'ir/ in'!r#r!'ar in'!r#r!'ar corr!c'am!n'! &o" r!",&'a$o" ,! ",r7an $!& an/&i"i" $! &a" $if!r!ncia" !n'r! &o" mon'o" #r!",#,!"'a$o" - &o" r!a&!". 1. R!)i"ar R!)i"ar &a" conci&i conci&iacion acion!" !" $! &o" &i"'a$ &i"'a$o" o" $! in)!r"io in)!r"ion!" n!" con !& !& ma-or (!n!ra& (!n!ra&.. E"'! #roc!$imi!n'o 'am%i3n #o$r+a in'!r#r!'ar"! como ,na #r,!%a $! c,m#&imi!n'o $!& con'ro& in$!#!n$i!n'! ,! !f!c'4a con'a$,r+a "o%r! !& "!c'or ,! man!7a &a" in)!r"ion!".
Pruebas de cumplimiento de controles S! a#&icar/n #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o c,an$o !& !n'! a a,$i'ar #o"!a ,n (ran )o&,m!n $! 'ran"accion!" r!f!ri$a" a &a" in)!r"ion in)!r"ion!" !" - !5i"'an !5i"'an "i"'!ma" "i"'!ma" !n &o" c,a&!" #o$!r $!#o"i'ar $!#o"i'ar confian8a. confian8a. No o%"'an'! o%"'an'! !&&o2 no "!r/ n!c!"ario n!c!"ario a#&icar !"'! !nfo,! !n ci!r'a" "i',acion!" 'a&!" como0 •
•
Un #orc!n'a7! "i(nifica'i)o $! &a" o#!racion!" "! r!fi!r! a ,na "o&a c&a"! $! in)!r"in - "! r!a&i8ar/ con ,na o ,na" #oca" !n'i$a$!" o a(!n'!" financi!ro". No !5i"'!n !5i"'!n (ran$!" (ran$!" f&,c' f&,c',acio ,acion!" n!" !n !& m!rca$o m!rca$o r!f!ri$ r!f!ri$a" a" a &a" co'i8 co'i8acion acion!" !" o )a&or!" )a&or!" $! $! &a" in)!r"io in)!r"ion!". n!".
La" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" con"i"'!n !n o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! ci!r'o" con'ro&!" con"i$!ra$o" #or !& a,$i'or a,$i'or como c&a)!2 c&a)!2 o#!ran o#!ran !n forma !f!c'i)a. !f!c'i)a.
Pruebas detalladas de transacciones & saldos E"'a" #r,!%a" !"'ar/n ori!n'a$a" a $ar&! )a&i$!8 a $!'!rmina$a" 'ran"accion!" $! in)!r"ion!" o "," "a&$o"2 !"#!cia&m!n'! &o" r!f!ri$o" a& ci!rr! $!& !7!rcicio.
Resultados de las inversiones
•
Procedimientos analíticos
1. E5#&icar E5#&icar mo)imi!n'o mo)imi!n'o"" ! in)!"'i( in)!"'i(ar ar r!&acion!" r!&acion!" no !"#!ra$a" !"#!ra$a" o in,",a&!" in,",a&!" !n'r! &o" mon'o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 corri!n'!2 a9o an'!rior an'!rior &o" #r!",#,!"'a$o" con r!"#!c'o a0 • •
Di)i$!n$o" - r!n'a" ! in'!r!"!" (ana$o"2 R!n'a $! &a" in)!r"ion!" como #orc!n'a7! $! &a" mi"ma".
;. Con"i$!rar &a ra8ona%i&i$a$ (&o%a& $! &o" in'!r!"!" in'!r!"!" (ana$o" m,&'i#&ican$o m,&'i#&ican$o !& #rom!$io #rom!$io $!& )a&or )a&or (&o%a& $! &a" in)!r"ion!" in)!r"ion!" ,! (!n!ran in'!r!"!" #or ,na 'a"a $! in'!r3" #rom!$io !"'ima$a. >. Con"i$!ra Con"i$!rarr &a ra8ona%i& ra8ona%i&i$a$ i$a$ (&o%a& (&o%a& $! &o" $i)i$!n$o" $i)i$!n$o" (ana$o" (ana$o" m,&'i#&ican$ m,&'i#&ican$oo !& #rom!$io #rom!$io $! &a" in)!r"ion!" in)!r"ion!" !n accion!" accion!" #or ", ", r!n$imi r!n$imi!n'o !n'o #rom!$io #rom!$io.. •
Pruebas detalladas de transacciones & saldos E" $! m!ncionar ,! c,an$o &a com#o"icin $! &a" in)!r"ion!" !" r!&a'i)am!n'! !"'a%&! &a" #r,!%a" (&o%a&!" $! &a r!n'a !n %a"! a r!n$imi!n'o" an,a&!" !"'ima$o" #o$r/ #ro#orcionar (ran #ar'! $! &a "a'i"fac "a'i"faccin cin $! a,$i'or+ a,$i'or+aa r!,!ri$a2 r!,!ri$a2 r!m#&a8an r!m#&a8an$o $o #ar'! $! &a" #r,!%a" #r,!%a" $!'a&&a$ $!'a&&a$a". a". E& a,$i'or a,$i'or $!%! !"'ar !"'ar a&!r'a a $i)i$!n$o" in,",a&!" , o'ro" *!c*o" $,ran'! !& #!r+o$o ,! #,!$!n r!,!rir !"#!cia& a'!ncin2 como #or !7!m#&o0
1. Di)i Di)i$! $!n$ n$o" o" !n acci accion on!" !" ;. Con) Con)!r !r"i "in n $! acci accion on!" !" >. Di)i$!n$o Di)i$!n$o"" ,! ,! r!#r!"!n' r!#r!"!n'an an ,na ,na r!$,ccin r!$,ccin $! ca#i'a& ca#i'a& La" #r,!%a" $!'a&&a$a" "! a$!c,ar/n m!7or m!7or #ara !"'a 'ar!a. A"imi"mo2 A"imi"mo2 &a confirmacin $! $i)i$!n$o"2 $i)i$!n$o"2 in'!r!"!" , o'ra" r!n'a" "i(nifica'i)a" #,!$! "!r ,na forma !f!c'i)a $! o%'!n!r "a'i"faccin $! a,$i'or+a c,an$o no "! $i"#on! $! o'ra" f,!n'!" a$!c,a$a". H.1 FACTORES DE RIESO IN@ERENTE La" 'ran"accion!" n,!)a" o "i(nifica'i)a" r!#r!"!n'an /r!a" $! ma-or ri!"(o.
>actor de riesgo La na',ra&!8a - !& mon'o $! &a" in)!r"ion!" *a cam%ia$o "i(nifica'i)am!n'!. "i(nifica'i)am!n'!. La #o&+'ica $! in)!r"ion!" $!& !n'! "! $iri(! a n!(ocio" !"#!c,&a'i)o" $! a&'o ri!"(o Lo" Lo" )a&or! )a&or!"" $! m!rca$ m!rca$oo $! &a" in)!r in)!r"io "ion!" n!" *a $i"min,+$o "i(nifica'i)am!n'! "i(nifica'i)am!n'! o "! *an man'!ni$o $!#ri !#rim mi$o" $o" $,ra $,rann'! $,ran ran'! ,n #!r+ #!r+o$ o$oo #ro&on(a #ro&on(a$o. $o. Con$icion!" r!c!"i)a" $! &a !conom+a oca"ionan #ro%&!ma #ro%&!ma"" $! &i,i$38 &i,i$38 (!n!ran$o (!n!ran$o &a )!n'a )!n'a $! in)!r"ion!" a )a&or!" $!"fa)ora%&!". La" com#a9+a" !n &a" ,! !& !n'! *a in)!r'i$o *an !n'ra$o !n c!"acin $! #a(o" o !"'/n !n ,i!%ra. NO "! $i"#on! $i"#on! $! informaci informacinn o#or',na o#or',na confia%&! $! &a !n'i$a$ !n &a ,! "! !f!c', &a in)! in)!r" r"i inn #ara #ara r!(i r!(i"' "'ra rarr &a corr corr!" !"#o #on$ n$i! i!n' n'!! #ro#orci #ro#orcinn !n r!",&'a$o" r!",&'a$o".. E5i"'!n E5i"'!n in)!ri"io in)!ri"ion!" n!" "i(nifica "i(nifica'i)a 'i)a"" !n !n'i$a$!" !n'i$a$!" )inc,&a$". E5i"'! (ran )aria%i&i$a$ !n &o" #r!cio" $! m!rca$o c!rcano" a &a f!c*a $! ci!rr! - r!f!ri$o" a &a" in)!r"ion!" !n car'!ra.
(mplicancias para la auditoria A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" #ara "!(,rar &a ac',a&i8acin $! &o" "i"'!ma" $! con'ro&. An/&i" An/ &i"i" i" #rof,n #rof,n$o $o $! r!c,# r!c,#!ra !ra%i& %i&i$a i$a$$ $! in)!r" in)!r"ion ion!" !" - $! r!",&'a$o" o%'!ni$o". Prof,n$i8acin $! com#ro%acin $! )a&or!" n!'o" $! r!a&i8. A f!c*a $! ci!rr! - a f!c*a $!& inform! $!& a,$i'or. An/&i"i" $! )!n'a" !f!c',a$a" an'!" - $!"#,3" $!& ci!rr! $!& !7!rcicio #r!)!!r !)!n',a&!" #3r$i$a". An/&i"i" $! r!c,#!ra%i&i$a$ $! &o" ac'i)o" in)!r'i$o". An/&i" An/& i"i" i" $! #o"i #o"i%i %i&i &i$a $a$! $!"" a&'! a&'!rn rna' a'i) i)a" a" $! info inform rmaci acin n22 informacin (!r!ncia&2 $! m!rca$o2 !'c. An/&i"i" $! "o%r! o ",%)a&,acin $! in)!r"ion!" !n'r! !n'i$a$!" )inc,&a$a". An/&i"i" $! '!n$!ncia" $! #r!cio - co'i8acion!" - "!(,imi!n'o #o"'!rior #o"'!rior #rof,n$o #rof,n$o *a"'a *a"'a &a f!c*a f!c*a $!& inform inform!! $!& a,$i'or a,$i'or..
1
H.; FACTORES DE RIESO DE CONTROL
>actor de riesgo No !5i"'!n !5i"'!n "i"'!ma" "i"'!ma" o #roc!$imi!n #roc!$imi!n'o" 'o" !"'an$ar !"'an$ari8a$o i8a$o"" "i!n$o !& f&,7o $! in)!r"ion!" "i(nifica'i)o. "i(nifica'i)o. Lo" '+',&o"G)a&or!" '+',&o"G)a&or!" no 'i!n!n 'i!n!n ,na #ro'!ccin #ro'!ccin f+"ica f+"ica a$!c,a$a. a$!c,a$a. Lo" Lo" r!(i r!(i"' "'ro ro"" $! in)! in)!r" r"io ion! n!"" no "on "on #!ri #!ri$ $ic icam am!n !n'! '! conci&ia$o" con &o" !"'a$o" $! &o" $!#o"i'ario" o a(!n'!" financi!ro". No "! r!)i"an #!ri$i #!ri$icam!n cam!n'! '! &o" )a&or!" $! m!rca$o m!rca$o $! &a" in)!r"ion!". No "! #r!#aran #r!#aran inform!" inform!" #ara &a (!r!ncia (!r!ncia r!f!ri$o" r!f!ri$o" a &a" in)!r"ion!" !f!c',a$a" - "," r!",&'a$o".
(mplicancias para la auditoria Incr!m!n'ar !& a&canc! $! &a" #r,!%a" ","'an'i)a". Incr!m!n'ar !& a&canc! $! &a 'ar!a $! $! ar,!o". Incr Incr!m !m!n !n'! '!rr &a" &a" 'ar! 'ar!a" a" $! conf confir irm maci acinn - #o"' #o"'!r !rio ior r conci&iacin. E5'!n$!r !& a&canc! $! &a" #r,!%a" $! m!rca$o o :NR
Ana&i8ar con &a (!r!ncia &o" "a&$o" - ", !)o&,cin2 'an'o $! &a" in)!r"ion!" como $! "," r!",&'a$o". B,"car con'ro&!" a&'!rna'i)o" $! in'!(ri$a$. Lo" r!",&'a$o" $! &a" in)!r"ion!" no "on com#ara$o" con &o" Ana Ana&i8 &i8ar ar cam%io cam%io"2 "2 '!n$!n '!n$!ncia cia"" - !)o&, !)o&,ci cinn #or #or 'i#o 'i#o $! mon'o" !"#!ra$o". in)!r"in - com#arar con )a&or!" $! m!rca$o. Lo" r!"#on"a%&!" $! &a co&ocacin !f!c'4an &a" r!(i"'racion!" Ef!c', Ef!c',ar ar !5'!n" !5'!n"a" a" #r,!%a #r,!%a"" ","'an ","'an'i) 'i)a" a" $! 'ran"a 'ran"acci ccion! on!"2 "2 - man'i!n!n &a c,"'o$ia $! &o" '+',&o". )!rifican$ )!rifican$oo ", corr!c'o corr!c'o 'ra'ami!n 'ra'ami!n'o 'o $!"$! $!"$! &a $!ci"in $!ci"in $! in)!r'ir *a"'a !& r!c,#!ro $! &o" fon$o".
4-P(T8;5 C((( K ori(ina$o !n &a )!n'a $! "," #ro$,c'o"2 or!"'acin $! "!r)icio" , o'ro conc!#'o an/&o(o.
4omponen 4omp onentes tes In(r!"o" #or )!n'a"GC,!n'a" a co%rar #or )!n'a"GCo%ran8a" )!n'a"GCo%ran8a" $! $!,$or!".
7escripción de actividades ] Or$!n!" $! #!$i$o ] D!"#ac*o $! %i!n!" -Go #r!"'acin $! "!r)icio". ] Fac',racin. ]Co%ran8a".
4omprensión & anlisis del negocio ] Ti#o" $! #ro$,c'o" )!n$i$o" - mon'o" corr!"#on$i!n'!". ] Mar(!n $! &o" #ro$,c'o" )!n$i$o". ] Cam%io" !n &a m!8c&a $! #ro$,c'o". ] R!&acin $! n,!)o" #ro$,c'o" con &o" !5i"'!n'!". ] D!"c,!n'o" - %onificacion!" #ara &a" )!n'a" $! n,!)o" #ro$,c'o". ] Ac,!r$o" $! (aran'+a. ] Ti#o" $! cana&!" $! $i"'ri%,cin. ] Na',ra&!8a !"'aciona& $!& n!(ocio. ] :o&,m!n $! &a" 'ran"accion!". So%r! &o" $!,$or!". ;
] ra$o $! $!#!n$!ncia *acia ,n NK &imi'a$o $! $!,$or!". So&i$38 financi!ra $! &o" $!,$or!" "i(nifica'i)o". ]:o&4m!n $! o#!racion!" r!c,rr!n'!". ] Mon'o" $! )!n'a" a !m#r!"a" )inc,&a$a". ] Ac,!r$o" a &ar(o #&a8o. R!&aciona$a" con !& m!rca$o. ] Cam%io" !n &a #ar'ici#acin o ma(ni',$ $!& m!rca$o. ]Cam%io" "i(nifica'i)o" !n0 a E"'r E"'r,c ,c', ',ra ra $! #r!c #r!cio io"2 "2 % Po&+'ica" Po&+'ica" $! financ financiami! iami!n'o2 n'o2 c T3rm T3rmin ino" o" $! (ara (aran' n'+a +a"2 "2 $ Ca&i Ca&i$a $a$$ $!& $!& #ro #ro$, $,c' c'o2 o2 ! Po&+ Po&+'i 'ica ca $! $!) $!)o& o&,c ,cio ion! n!". ". ?.?. CONSIDERACIONES CONSIDERAC IONES DE AUDITORIA AUDITORIA SOBRE LAS CUESTIONES CONTABLES SINIFICAT SINIFI CATI:A I:AS S ] La %a"! $! "!&!ccin #ara !& r!conocimi!n'o con'a%&! con'a%&! !n &o" in(r!"o" #or )!n'a". ] R!conocimi!n'o con'a%&! $! &o" in(r!"o" c,an$o !5i"'! !& $!r!c*o $! $!)o&,cin. ] R!conocimi!n'o $!& &!a"in( como )!n'a. ] E&iminacin $! &a" c,!n'a" a co%rar !n'r! !m#r!"a" )inc,&a$a". ] R!conocimi!n'o $! com#on!n'!" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o" im#&+ci'o" !n c,!n'a" a co%rar - !n &a" )!n'a". ] Ba"! $! cor'! $! in(r!"o" a& ci!rr! $!& #!r+o$o. ] E5#o"icin $! &a" )!n'a" !n !#mr!"a" )inc,&a$a". ] M3'o$o $! !"'imacin $! &a #r!)i"in #ara $!,$or!" inco%ra%&!".
# ->(R/-4(5E6 INRESOS POR :ENTAS Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci$a$
Lo" in(r!"o" r!#r!"!n'an &o" mon'o" $!ri $!ri))a$o" $! &a )!n'a $! %i!n!" $!"#ac*o $! %i!n!" -Go 'ran"f!r!ncia $!& $omino - &a #r!"'acin $! "!r)icio" &o" in(r!"o" !"'/n r!$,ci$o" #or &a" $!)o&,cion!" - %onificacion!" r!a&!" !"#!ra$a" &a" no'a" $! cr3$i'o #or $!)o&,cion!" - %onificacion!" r!a&!". La" con$icion!" $! )!n'a $! %i!n!" o #r!"'acion!" $! "!r)icio" - &a" $!)o&,cion!" - %onificacion!" !"'/n a$!c,a$am!n'! a,'ori8a$a". To$o" &a" )!n'a" !"'/n a$!c,a$a ! +n'!(ram! am!n'! con'a% 'a%i&i8a$o" !n &o" &o" r!(i"'ro" r!(i"'ro" corr!"#on$ corr!"#on$i!n' i!n'!" !" inc&,-!n inc&,-!n$o $o &a" 'ran"acci 'ran"accion!" on!" !n'r! !n'r! !m#r!"a" !m#r!"a" )inc )inc,& ,&a$ a$a" a" - !"'/ !"'/nn a$!c a$!c,a ,a$a $am! m!n' n'!! ac,m ac,m,& ,&a$ a$o" o" !n &o" &o" r!(i r!(i"' "'ro ro"" corr!"#on$i!n'!". corr!"#on$i!n'!". La" )!n'a" !"'/n r!(i"'ra$o" !n !& #!rio$o a$!c,a$o2 a$!c,a$o2 !& cor'! $! o#!racion!" !" corr!c'o. La" )!n'a"2 $!"c,!n'o"2 $!)o&,cion!" - %onificacion!" !"'/n corr!c'am!n'! ca&c,&a$o" - )a&,a$o" a ", mon'o a#ro#ia$o $! ac,!r$o a &a na',ra&!8a '3rmino" $! &a 'ran"accin - &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!". La" )!n'a" *an "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$a"2 c&a"ifica$a" - $!"cri#'a".
In'!(ri$a$
:a&,acin E5#o"icin
COBRANZAS DE DEUDORES Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci raci$a $a$$ In'!(ri$a$
Ef!c' f!c'i) i)oo , o'ro m!$io !$io $! #a(o a(o *a *a "i$ "i$oo r!c r!ci% i%ii$o $! ,,nn $!, $!,$o $orr. To$o" &a" co%ran8a" $! $!,$or!" !"'/n a$!c,a$a ! +n'!(ram!n'! con' con'a% a%i& i&i8 i8a$ a$o" o" !n &o" &o" r!(i r!(i"' "'ro ro"" corr! corr!"# "#on on$i $i!n !n'! '!"" inc inc&, &,--!n$o !n$o &a" &a" 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" !n'r !n'r!! !m#r !m#r!" !"a" a" )inc )inc,& ,&a$ a$a" a" - !"'/ !"'/nn a$!c a$!c,a ,a$a $am! m!n' n'!! ac,m,&a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". La" co%ran8a" $! $!,$or!" !"'/n !"'/n r!(i" r!(i"'ra 'ra$o" $o" !n !& #!rio$ #!rio$oo a$!c,a a$!c,a$o2 $o2 !& cor'! cor'! $! o#!ra o#!racio cion!" n!" !" >
:a&,acin E5#o"icin
corr!c'o. Lo" r!ci%o"2 $!"c,!n'o" - &a con)!r"in $! co%ran8a" !n mon!$a !5'ran7!ra !"'/n corr!c'am!n'! ca&c,&a$o" - )a&,a$o" a ", mon'o a#ro#ia$o .
CUENTAS A COBRAR POR :ENTAS Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci raci$a $a$$
La" La" c,! c,!n' n'a" a" a co% co%ra rarr r!# r!#r! r!"! "!n' n'an an $!r! $!r!c* c*o" o" !5i( !5i(i% i%&! &!"" #or #or &a )!n' )!n'aa $! $! %i! %i!n! n!"" o &a #r!"'acin $! "!r)icio". To$o" &o" "a&$o" $! c,!n'a" #or co%rar !"' !"'/n a$!c, !c,a$a a$a ! +n'!(ram! am!n'! con' con'a% a%i& i&i8 i8a$ a$o" o" !n &o" &o" r!(i r!(i"' "'ro ro"" corr! corr!"# "#on on$i $i!n !n'! '!"" inc inc&, &,--!n$o !n$o &a" &a" 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" !n'r !n'r!! !m#r !m#r!" !"a" a" )inc )inc,& ,&a$ a$a" a" - !"'/ !"'/nn a$!c a$!c,a ,a$a $am! m!n' n'!! ac,m,&a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". corr!"#on$i!n'!". Lo" "a&$o" $! c,!n'a" #or co%rar r!f&!7an 'o$o" &o" *!c*o" - circ,n"'ancia" ,! af!c'an ", )a&,acin $! ac,!r$o con &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!" a#&ica%&!" "! *an *an con" con"'i 'i', ',+$ +$oo &a" &a" #r!) #r!)i" i"io ion! n!"" a#ro a#ro#i #ia$ a$a" a" - !f!c !f!c', ',a$ a$oo &o" &o" a7," a7,"'! '!"" r!"#!c'i)o" #ara &a" c,!n'a" ,! #ro%a%&!m!n'! no "!an co%ra$a" !n ", 'o'a&i$a$ &a" #r!)i"ion!" #ara $!,$or!" in)co%ra%&!" no "on !5c!"i)a" !"'/ !"'/nn corr corr!c !c'a 'am m!n'! !n'! ca&c ca&c,& ,&a$ a$o" o".. La" La" c,!n c,!n'a 'a"" a co%r co%rar ar *an *an "i$o "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$a"2 c&a"ifica$a" - $!"cri#'a".
In'!(ri$a$
:a&,acin E5#o"icin
45TR5;E6 AMBIENTE DE CONTROL A&(,na" #a,'a" ,! r!)!&an ,n am%i!n'! a m%i!n'! $! con'ro& $3%i& "on0 ] A&'!racin A&'!racin $! &a informacin $! )!n'a"2 c,!n'a" a co%rar - co%ran8a" $! $!,$or!" inc&,+$a !n &o" r!(i"'ro" con'a%&!". ] R!(i"'ro $! 'ran"accion!" $! )!n'a" "in r!"#a&$o. ] A#&icacin in$!%i$a $! norma" con'a%&!". ] Omi"in $! informacin "i(nifica'i)a "o%r! &a" )!n'a"2 c,!n'a" a co%rar - co%ran8a" $! $!,$or!" !n &o" r!(i"'ro" con'a%&!". CONTROLES DIRECTOS
Pautas bsicas ran NK $! 'ran"accion!" #or !"o (!n!ra&m!n'! "! !"'a%&!c!n "i"'!ma" $! con'ro&!" - #roc!"ami!n'o" com#,'a$ori8a$o". com#,'a$ori8a$o". 4ontroles gerenciales e independientes ] U'i&i8acin $! &o" #&an!" an,a&!" $! )!n'a" - #r!",#,!"'o" $! #,%&ici$a$ - #romocin. ] R!",&'a$o" r!a&!" con &o" #&anifica$o". ] Proc!$imi!n'o" !m#&!a$o" #or &a (!r!ncia #ara #ara con'ro&ar &o" m/r(!n!" $! (anancia %r,'a #or &+n!a $! #ro$,c'o2 #ara com#ro%ar &a )!raci$a$ $! &o" in(r!"o" #or )!n'a". ] Pr!#aracin $! inform!" (!r!ncia&!" - $! !5c!#cion!" #ara con'ro&ar !n'r! o'ro"0 a Cam%io Cam%io"" !n &o" &o" $!,$or $!,$or!" !" - !n &o" &o" #r!c #r!cio" io"22 % An'ic,aci An'ic,acin n $! &a" c,!n' c,!n'a" a" a co%rar co%rar22 c D+a" D+a" !n &a ca&& ca&&!2 !2 $ An/&i"i" An/&i"i" $! #r!)i"io #r!)i"ion!" n!" #ara $!,$ $!,$or!" or!"22 ! An/&i"i" An/&i"i" $! #ro$,c' #ro$,c'o" o" $!f!c',o" $!f!c',o"o"2 o"2 $!)o&,ci $!)o&,cion!" on!" - r!c&amo" r!c&amo" #or (aran'+ (aran'+a"2 a"2 f E"',$i E"',$io" o" $! $! #ar'i #ar'ici# ci#aci acin n !n !n !& m!rc m!rca$o a$o22 ] Con'ro& n,m3rico $! &o" $oc,m!n'o" $! $!"#ac*o #ara a"!(,rar"! $! ,! 'o$o" &o" $!"#ac*o" "on fac',ra$o" - ,! &o" $oc,m!n'o" fa&'an'!" "on in)!"'i(a$o". in)!"'i(a$o".
?
CONTROLES ENERALES Pautas bsicas S!(r!(acin $! f,ncion!". ] f,ncion!" $! in(r!"o $! #!$i$o"2 a"i(nacin $! cr3$i'o"2 $!"#ac*o - fac',racin "!(r!(a$o" $! &a" f,ncion!" $! c,!n'a" a co%rar2 ma-or (!n!ra& - ca7a. ] f,ncion!" $! a"i(nacin $!& cr3$i'o2 fac',racin - ca7a "!(r!(a$a"2 ] &a c,"'o$ia $! !5i"'!ncia" - &o" $!"#ac*o" !"'/n "!(r!(a$o" $! &o" #!$i$o" $! $!,$or!" - fac',racin. ] f,ncio!" $! co%ran8a" !n !f!c'i)o !"'/n "!#ara$a" $! &a" $! #a(o" !n !f!c'i)o - am%a" $! &a" $!m/" r!&aciona$a"2 ] &a" f,ncion!" $! co%ran8a" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a #r!#aracin - a#ro%acin $! conci&iacion!" %ancaria".
>-4T5RE6 7E R(E65 H.1 FACTORES DE RIESO IN@ERENTE La" 'ran"accion!" n,!)a" o "i(nifica'i)a" r!#r!"!n'an /r!a" $! ma-or ri!"(o.
>actor de riesgo (mplicancias para la auditoria E5i" E5i"'! '! ,na ,na can' can'i$ i$a$ a$ "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)aa $! n, n,!) !)o" o" A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" #ara a"i(nar &+mi'!" $! cr3$i'o" $!,$or!". "!(,imin!'o" $! con'ra'o". Lo" Lo" #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" $! co%r co%ran an8a 8a"" *an *an "i$o "i$o A# A#&i &ica caci cin n $! #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" #ara #ara a"!( a"!(,r ,rar ar &a o#or o#or', ',na na "i(nifica'i)am!n'! "i(nifica'i)am!n'! cam%ia$o". co%ran8a - &a a$!c,acin a& cam%io. Lo" #ro$,c'o" $!"'ina$o" a &a )!n'a !"'/n ",7!'o" a An/&i"i" $!& mar(!n $! con'ri%,cin. con'ri%,cin. cam%io" "i(nifica'i)o" $! #r!cio". La !m#r!"a $!#!n$! $! ,n NK r!$,ci$o $! c&i!n'!" E"f,!r8o" $! &a (!r!ncia #ara conformar a c&i!n'!". o $! con'ra'o" a #r!cio fi7o. La in'r in'ro$ o$,c ,cii iin n $! n,!) n,!)o" o" #ro$ #ro$,c ,c'o 'o"" $! &o" &o" D!"arro&&o $! n,!)o" #ro$,c'o" #ara man'!n!r !& mar(!n $! com#!'i$or!" *a mo$ifica$o &a #ar'ici#acin $! ,'i&i$a$ m!rca$o - &o" m/r(!n!" $! ,'i&i$a$ S! ,'i&i8a ,n m3'o$o com#&!7o $! !"'imacion!" $! Ma-or Ma-or (ra$ (ra$oo $! an/& an/&i" i"i" i" #ara #ara com# com#ro ro%a %arr &a in'! in'!(r (ri$ i$a$ a$ in(r!"o" #or )!n'a" !7. Q $! 5 (ra$o $! a)anc! )a&,acin $! &o" in(r!"o" #or )!n'a". $! o%ra La" )!n'a" "on con'a%i&i8a$a" a4n c,a$o !5i"'! !& D!'a&&a$o an/&i"i" $! *!c*o" #o"'!rior!" a& ci!rr! $!& #!r+o$o $!r!c*o $! $!)o&,cin #ara a"!(, a"!(,rar"! rar"! $! &a in'!(ri$ in'!(ri$a$ a$ - )a&,acin )a&,acin $! &a" &a" #ar'i$a" #ar'i$a".. E5i"'! i"'!nn com com##rom romi"o" "o" $! $! )!n )!n'a 'a"" a$) a$)!!r"o r"o" An/& An /&ii"i" $! )ia )ia%%i&i i&i$a$ $a$ $! $! &o &o" #ro #ro$$,c'o c'o". A,m A, m!n'a !n'ann &a" &a" $!)o $!)o&, &,ci cion on!" !" $! #ro$ #ro$,c ,c'o 'o"" An/&i"i" $!'a&&a$o $! no'a" $! cr3$i'o #or $!)o&,cion!" )!n$i$o" La" !"'imacion!" $! &a (!r!ncia "o%r! ni)!&!" $! No "on "on 4'i&!" 4'i&!" &o" con' con'ro&!" ro&!" (!r!ncia& (!r!ncia&!" !" $!)o $!)o&, &,ci cion on!" !"22 $!"c $!"c,! ,!n' n'o" o" %o %oni nifi fica caci cion on!" !" $!,$or!" inco%ra%&!" no f,!ron corr!c'a" c orr!c'a" E5i" E5i"'! '!nn 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)a" a" !n'r !n'r!! An An/& /&i" i"i" i" $! #o'! #o'!nc ncia ia&! &!"" 'ran 'ran"f "f!r !r!n !nci cia" a" $! in(r in(r!" !"o" o" !n'r !n'r!! !m#r!"a" )inc,&a$a" com#a9ia" )inc,&a$a" Lo" m/r(!n!" "o%r! &o" #ro$,c'o" "on #,!"'o" #or E"f,!r8o" #ara )!n$!r m/" can'i$a$ c,an$o &o" m/r(!n!" no "on or(ani"mo" or(ani"mo" $! con'ro& "i(nifica'i)o". H.; FACTORES DE RIESO DE CONTROL
>actor de riesgo La "oci!$a$ no *a #r!"!n'a$o an/&i"i confia%&!" $! c,n!'a" )!nci$a". E5i"'! ,n a,m!n'o "i(nifica'i)o !n &a can'i$a$ - mon'o $! &a" no'a" $! cr3$i'o - a7,"'!". Lo" &+mi'!" $! cr3$i'o "on informa&!" - no !"'/n ",7!'o" a a,'ori8acin. La" can'i$a$!" $!"#ac*a$a" fr!c,!n'!m!n'! $ifi!r!n $! &a" can' can'i$ i$a$ a$!" !" #!$i #!$i$a $a"" o no "! com# com#ar aran an &a" &a" can' can'i$ i$a$ a$!" !"
(mplicancias para la auditoria Incr!m!n'o $! #r,!%a" ana&+'ica" - $! "a&$o" "o%r! c,!n'a" a co%rar. Ma-or!" #r,!%a" "o%r! &a r!c,#!ra%i&i$a$ $! &a" c,!n'a" a co%rar. Ma-or! Ma-or!"" !"f,!r !"f,!r8o" 8o" #ara #ara com#ro com#ro%ar %ar &a )!raci )!raci$a$ $a$ $! &a" c,!n'a" a co%rar - ", r!c,#!ra%i&i$a$. Ma-or!" #r,!%a" #ara #ro%ar &a in'!(ri$a$ $! &a" c,!n'a" a co%rar.
$!"#ac*a$a" con &a" fac',ra$a". E5i"'! ,na ac,m,&acin $! 'ran"accion!" no #roc!"a$a" o Pro%&!ma" #o'!ncia&!" !n &a in'!(ri$a$ $! &o" in(r!"o" #or !5i"'!n n,m!ro"a" #ar'i$a" #!n$i!n'!" !n &a conci&iacin $! )!n'a" - c,!n'a" a co%rar. &o" r!(i"'ro" a,5i&iar!" con &a" c,!n'a" con'ro& $!& ma-or (!n!ra&.
E>5J8E 7E -87(T5R(Si ,i!ro )a&i$ar ,! 0 < Todas las ventas estn adecuadamente contabilizadas, & los ingresos por ventas representan montos derivados de la venta de bienes “ ] No "!r/ #o"i%&! o%'!n!r !)i$!ncia a 'ra)3" $! #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o. Lo" #roc!$imi!n'o" a a#&icar con"i"'ir/n !n !5/m!n!" ana&+'ico" como com#ara'i)o" $! )!n'a"2 #r,!%a" $!'a&&a$a" $! $!"#ac*o com#ro%an$o ,! *a-an "i$o fac',ra$o" 'o$o" &o" $!"#ac*o" ! in)!"'i(ar a& ci!rr! a,!&&a" r$!n!" $! )!n'a no fac',ra$a" #ara com#ro%ar ,n corr!c'o cor'! $! o#!racion!". ] !n!ra&m!n'! "! $!%!r/ ,'i&i8ar ma-or can'i$a$ $! r!c,r"o" #ara o%'!n!r !)i$!ncia ","'an'i)a $! a,!&&o" n!c!"ario" #ara com#ro com#ro%ar %ar !& c,m#&i c,m#&imi mi!n' !n'oo $! ,n con con'ro 'ro&.E &.E7.7. corro% corro%ora orarr ,! &a con conci& ci&iac iacin in !n'r! !n'r! fac', fac',ra" ra" - $!"#ac $!"#ac*o *o"" "! !f!c'4 !f!c'4aa a$!c,a$am!n'!2 "i!n$o ", corr!&acin ra8ona%&!. “;os saldos de cuentas a cobrar refle2an todos los 1ec1os & circunstancias 3ue afectan su valuación, se 1an constituído las previsiones apropiadas apropiadas para las cuentas 3ue probablemente probablemente no ean cobradas en su totalidad” ] En !"'! ca"o "! a#&icar/ !& !nfo,! ","'an'i)o0 ","'an'i)o0 ]Circ,&ari8acin a ,n NK a&'o $! c&i!n'!". ] Ana&i8ar co%ran8a" #o"'!rior!" a& ci!rr! $!& #!r+o$o. ] E5aminar car'a" $! a%o(a$o" #or &i'i(io" con c&i!n'!". ] Ana&i8ar co%ran8a" #o"'!rior!" a& ci!rr! $!& #!r+o$o. ] Ana&i8ar an'i(\!$a$ $! "a&$o" in$i)i$,a&!" $! c&i!n'!". ]Ana&i8ar (&o%a&m!n'! &o" $+a" !n &a ca&&!. ]E)a&,ar &a ",fici!ncia $! &a #r,!%a #ara $!,$or!".
PR54E7(/(ET56 7E -87(T5R((ngresos por ventas Proc!$imi!n'o" ana&+'ico" An/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& #r!"!n'! !7!rcicio con'ra !& an'!rior - !& #r!",#,!"'o r!"#!c'o a0 ] )!n'a" #or #ro$,c'o - &+n!a ] mar(!n %r,'o #or #ro$,c'oG&+n!a ] )!n'a" $!& m!" an'!rior - #o"'!rior a& ci!rr! ] $!)o&,cion!" - $!"c,!n'o" R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &a" can'i$a$!" $!"#ac*a$a" con &a" fac',ra$a"2 &a" #!$i$a" - &a" $!"car(a$a" $!& co"'o $! )!n'a". Com#arar &a" )!n'a" m/5ima" #o"i%&!" con &a" con &a" con'a%i&i8a$a" - con &a" com#ra" $! in",mo" o con !"'a$+"'ica" $! #ro$,cci #ro$,ccin. n. Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" NO "! "! confiar/ confiar/ !n &o" &o" con'ro con'ro&!" &!" c,an$ c,an$o0 o0 ] ,n #orc!n'a7! "i(nifica'i)o $! &o" n!(ocio" "! r!a&i8a con ,n NK r!$,ci$o $! $!,$or!" ] &o" #r!cio" ,ni'ario" - can'i$a$!" )!n$i$a" #!rman!c!n !"'a%&!" ] &a n!c!"i$a$ o#!ra'i)a !"'a%&!c! ,n &+mi'! $! )!n'a" $!'!rmina%&!. En'onc!" "! $!%!r/ r!c,rrir a0 a R!)i"in (!r!ncia& (!r!ncia& $! &o" !"'a$o" financi!ro" financi!ro" - com#aracin com#aracin con mon'o" mon'o" #r!",#,!"'a$o" #r!",#,!"'a$o" #ara co'!7ar &a ra8ona%i&i$a$ ra8ona%i&i$a$ $! $! 0 )!n'a"2 mar(!n!" %r,'o"2 $!)o&,cion!"2 $!"c,!n'o"2 %onif. % R!)i"in R!)i"in (!r!ncia& (!r!ncia& - "!(,imi! "!(,imi!n'o n'o $! &a informacin informacin $!0 f&,c',acion! f&,c',acion!"" !n )o&4m!n!" )o&4m!n!" o mon'o" mon'o" $! )!n'a" )!n'a" #or #ro$,c'o #ro$,c'o"2 "2 m/r(!n!" #or #ro$,c'o"2 cam%io" !n &o" #r!cio" o can'i$a$!". c A$!m/"2 A$!m/"2 )!rificar )!rificar !& ni)!& (!r!ncia& (!r!ncia& ,! !f!c'4a !f!c'4a &a" r!)i"ion!" r!)i"ion!"22 !& (ra$o $! in$!#!n$ in$!#!n$!ncia !ncia - conocimi!n conocimi!n'o 'o $!& n!(ocio n!(ocio "," o#!racion!". $ La #!ro #!ro$i $ici$ ci$a$ a$ $! $! &a" r!)i"i r!)i"ion! on!"" ! La r!&acin r!&acin $! &a inform informacin acin r!)i"a r!)i"a$a $a con &a r!(i"'r r!(i"'ra$a a$a !n &a con'a%i con'a%i&i$a$ &i$a$..
Pr,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" Para ,na m,!"'ra $! fac',ra" ]com#ara con !& &i"a'$o $! fac',ra" !mi'i$a" ])!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica ]com#ara con &a c,!n'a in$i)i$,a& $! ca$a $!,$or. ] com#arar an'ic,acin $! "a&$o" $! &a" c,!n'a" a co%rar. Para &o" r!mi'o" ] com#arar &o" $!'a&&!" con &a" fac',ra" corr!"#on$i!n'!" ] com#arar &a" fac',ra" con !& &i"'a$o $! fac',ra" !mi'i$a". ! mi'i$a".
4obranzas de deudores Proc!$imi!n'o" ana&+'ico" Ef!c',ar ,n an/&i"i com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'o" - !5#&icar mo)imi!n'o" r!&acion!" in!"#!ra$a" r!&aciona$a" con0 ]co%ran8a" $! $!,$or!" ] co%ran8a" $! $!,$or!" !n r!&acin con !& ni)!& - '!n$!ncia $! &a" )!n'a". O'ra" #r,!%a"0 R!)i"a R!)i"arr &o" a"i!n' a"i!n'o" o" #or co% co%ran ran8a" 8a" $! $!, $!,$o $or!" r!" !n &a" c,!n' c,!n'a" a" $!& ma-or ma-or (!n (!n!ra !raa ara ra i$!n' i$!n'ifi ificar car +'!m" +'!m" in,", in,",a&! a&!"" o "i(nifica'i)o". Com#arar !& ni)!& $! co%ran8a" #or ca$a )!n$!$or. Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" R!)i"in - "!(,imi!n'o (!r!ncia& $! inform!" r!&a'i)o" a 0 ] co%ran8a" $! $!,$or!" #r!)ia" a& $!"#ac*o $! %i!n!" o #r!"'acin $! "!r)icio". ] co%ran8a" in$i)i$,a&m!n'! in$i)i$,a&m!n'! "i(nifica'i)a". "i(nifica'i)a". ] #ar'i$a" in,",a&!" !n &a" conci&iacion!" conci&iacion!" %ancaria". Lo" c*!,!" "on !n$o"a$o" !n forma r!"'ric'i)a a& "!r r!ci%i$o". S! !mi'! ,n r!ci%o #or co%ran8a a &o" c&i!n'!" !n !& c,a& "! $!'a&&an &o" $oc,m!n'o" canc!&a$o". La" co%ran8a" "on a#&ica$a" a &o" "a&$o" a co%rar. Pr,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" S!&!ccionar ,na m,!"'ra - 0 ] com#arar con !& &i"'a$o $! co%ran8a" ] com#arar con &a %o&!'a $! $!#"'io - !& !"'a$o $! c,!n'a %ancario. ] com#arar con &a c,!n'a in$i)i$,a& $! ca$a $!,$or.
4uentas a cobrar por ventas Proc!$imi!n'o" ana&+'ico" Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'o" - !5#&icar mo)imi!n'o" r!&acion!" in!"#!ra$a" r!&aciona$a" con0 Lc,!n'a" a co%rar2 L c,!n'a" a co%rar #or cana&!" $! )!n'a - $i"'ri%,cin ] an'ic,acin $! &a" c,!n'a" a co%rar #r!)i"i #r!)i"inn #ara #ara inco%ra inco%ra%&!" %&!" como #orc!n #orc!n'a7! 'a7! $! )!n'a" )!n'a"22 ] car(o" #or $!,$or!" inco%ra%&!". Para 3"'o" "! #o$r/ ,'i&i8ar #ro(rama" ,! r!c,#!r!n $a'o" #ara !& an/&i"i" $! &a" c,!n'a"0 Como #r,!%a" $! ac,m,&acin $! "a&$o" o inform!" "o%r! "a&$o" acr!!$or!" o inform!" $! an'i(\!$a$ $! "a&$o" $! c&i!n'!". O'ro" R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! c,!n'a" a co%rar con &a c,!n'a con'ro& $!& ma-or (!n!ra& Com#arar &a" co%ran8a" #o"'!rior!" a& ci!rr! con &a" c,!n'a" a co%r!r a $ic*a f!c*a. Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" R!)i"in #or &a (!r!ncia $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rino" - &a" com#aracion!" con mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! 0 H
] c,!n'a" a co%rar ] #r!)i"ion #ara $!,$or!" inco%ra%&!" ] car(o" #or $!,$or!" inco%ra%&!" R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" inform!" $!0 ] )!n'a" in$i)i$,a&m!n'! in$i)i$,a&m!n'! "i(nifica'i)a" ] no'a" $! cr3$i'o "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" ] "a&$o" acr!!$or!" $! c,!n'a" a co%rar ] an/&i"i" $! an'ic,acin $! c,n!'a" a co%rar. ] c,!n'a" $a$a" $! %a7a #or inco%ra%i&i$a$. A#ro%acin - r!)i"in $! &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! c,!n'a" a co%rar con &a c,!n'a $!& ma-or (!n!ra& #or ,n f,ncionario $!& ni)!& a#ro#ia$o. Pr,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" Circ,&ari8acin $! c,!n'a" a co%rar2 fac',ra" #!n$i!n'!"2 c&i!n'!" !"#!c+fico"2 !'c. An'ic,acin $! c,!n'a" a co%rar - !f!c',ar &a" "i(,i!n'! com#ro%acion!"0 a com#ar com#araa &o" 'o'a&! 'o'a&!"" con !& ma-o ma-orr (!n!ra (!n!ra&& % #ro%ar #ro%ar &a !5ac' !5ac'i',$ i',$ ma'!m/'ica ma'!m/'ica c o%"!r)ar o%"!r)ar &a $oc,m!n $oc,m!n'aci 'acinn r!"#a&$a'o r!"#a&$a'oria ria $! #ar'i$a #ar'i$a"" "i(nifica' "i(nifica'i)a" i)a" $ !)a&,ar !)a&,ar (&o%a&m!n (&o%a&m!n'! '! &a ra8ona%i&i ra8ona%i&i$a$ $a$ $! &a an'ic,aci an'ic,acinn $! &a" c,!n'a" c,!n'a" a co%rar. co%rar. Ana&i8ar &a #r!)i"in #ara $!,$or!" inco%ra%&!" a !5ac !5ac'i 'i', ',$$ ma'!m ma'!m/' /'ic icaa % r!)i"ar r!)i"ar $oc,m!n $oc,m!n'aci 'acinn r!"#a&$ r!"#a&$a'or a'oria ia $! &a" co%ran co%ran8a" 8a" $! $! cr3$i'o cr3$i'o"" $a$o" $a$o" $! $! %a7a %a7a !n #!r+o #!r+o$o" $o" an'!r an'!rior!" ior!" c *i"'oria *i"'oria $!& $!& $!,$or $!,$or ! inf&,!ncia inf&,!ncia $! &a" &a" con$icion! con$icion!"" !conmica !conmica"" ac',a&!" ac',a&!" $ #o"icin #o"icin cr!$i'i cr!$i'icia cia ac',a&i8 ac',a&i8a$a a$a - !5#!ri!ncia !5#!ri!ncia con r!"#!c r!"#!c'o 'o a co%ran8a". co%ran8a". CAPITULO 1? 1. DESCRIPCIÓN CONTENIDO DEL COMPONENTE. 1.1 CONCEPTO DE LAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE. Lo" o'ro" cr3$i'o" inc&,-!n "a&$o" $!ri)a$o" $! $i)!r"a" o#!racion!". Por !7!m#&o0 6 An'ici#o" $! im#,!"'o". 6 A$!&an'o" A$!&an'o" $! $in!ro a #ro)!!$or!" ,! no im#&i,!n &a !n'r!(a f,',ra $! %i!n!". 6 a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o. 6 R!!m%o&"o" a co%rar 6 R!c&amo" a co%rar. 6 R!(a&+a" a co%rar 6 Pr3"'amo" $! $in!ro a& #!r"ona& La na',ra&!8a $! &a" #ar'i$a" ,! in'!(ran !& com#on!n'! !" )aria$a -a ,! r!#r!"!n'an2 &a c,&minacin $! ,na 'ran"accin ,! ,! #,!$! (!n!rar in(r!"o" in(r!"o" $! fon$o" f,',ro" f,',ro" 'o$a" &a" c,!n'a" a co%rar2 o %i!n r!$,cir $!"!m%o&"o" !n &o" #r5imo" !7!rcicio" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$ a$!&an'a$o o . La" #ar'i$a" ,! in'!(ran !& com#on!n'! #,!$!n ori(inar"! !n 'ran"accion!" -a concr!'a$a" r!"'an$o &a fa"! $! ", co%ran8a2 o !n o'ra" "i',acion!" no 'an concr!'a" como &a con"'i',cin $! cr3$i'o" $!ri)a$o" $! r!c&amo" *acia '!rc!ro" ,! no "! )inc,&an a& o%7!'o #rinci#a& $!& n!(ocio. 1.; IMPORTANCIA RELATI:A RELATI:A DE LAS PARTIDAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE. COMP ONENTE. En ca$a !n'! &a im#or'anc im#or'ancia ia r!&a'i)a r!&a'i)a $!& com#on!n'! com#on!n'! )ar+a !n f,ncin f,ncin $! &a" ac'i)i$a$!" ac'i)i$a$!" ,! $!"arro&&a. $!"arro&&a. Si',acion! Si',acion!"" !"#!cia&!" #,!$! oca"ionar ,n incr!m!n'o $! &a im#or'ancia $!& com#on!n'!. Ta& !" !& ca"o $! &a ac,m,&acin $! c,!n'a" a co%rar no $!ri)a$a $! &a" ac'i)i$a$!" $! )!n'a" $! #ro$,c'o" o #r!"'acin $! "!r)icio". En (!n!ra&2 &o" fon$o" ,! in(r!"an a &a" !m#r!"a" #ro)i!n! $! &a" )!n'a". Por &o 'an'o &a" c,!n'a" a co%rar #or &a" )!n'a" "on $! ma-or im#or'ancia. E5i"'!n "i',acion!" !5'raor$inaria" !5'raor$inaria" ,! #,!$!n ori(inar"! c,an$o0 6 &a" )!n'a" "on a& con'a$o
6 &a ac,m,&acin $! (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o a& ci!rr! !" !&!)a$a 6 "! *an inicia$o r!c&amo" a '!rc!ro" no )inc,&a$o" a& o%7!'o #rinci#a&. 6 &o" r!(+m!n!" 'ri%,'ario" !5i(!n !& #a(o an'ici#a$o $! im#,!"'o" ,! "! com#!n"ar/n !n !7!rcicio" f,',ro" 6 &o" r!(+m!n!" 'ri%,'ario" )i(!n'!" ori(inan "a&$o" $! im#,!"'o" a fa)or $!& !n'!. 6 &a "oci!$a$ !5#or'a #ro$,c'o" ",7!'o" a ,n r3(im!n #romociona& con r!!m%o&"o". 6 &a "oci!$a$ a$!&an'a fon$o" a "," #ro)!!$or!" #ara ,! #r!"'!n "!r)icio". En !& com#on!n'! "! !nc,!n'ran #ar'i$a" ,! r!#r!"!n'an "i',acion!" !n ,n mom!n'o $a$o - ,!2 !n (ra&.2 no "on &a conc&,"in $! ,n "i(nifica'i)o n4m!ro $! 'ran"accion!". 1.> LOS ASTOS PAADOS POR ADELANTADO. S! con"i$!ran como o'ro" cr3$i'o" "o&o !n &a m!$i$a ,! !)i'an !ro(acion!" !r o(acion!" $! fon$o" !n !7!rcicio" f,',ro". Un #rim!r (r,#o $! (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o "on0 a&,i&!r!"2 "!(,ro"2 ","cri#cion!" $! r!)i"'a"2 ma'!ria&!" $! oficina. En !"'o" ca"o" a !f!c'o" $! a#ar!ar in(r!"o" con co"'o" "! ac'i)an &o" im#or'!" #a(a$o" #or con",mo" $! #r5imo" !7!rcicio" o #!r+o$o". La #orcin a ac'i)ar "! corr!"#on$! con &a #ar'! no $!)!n(a$a $! &o" (a"'o". O'ro 'i#o "! !nc,!n'ra !n &a in$,"'ria" con marca$a ac'i)i$a$ !"'aciona&2 &a #ro$,ccin "! conc!n'ra !n ,na #ar'! $!& a9o !& r!"'o "! inc,rr!n inc,rr!n !n co"'o" #ara r!#arar r!#arar &a #&an'a. E"'a" in$,"'ria" in$,"'ria" no im#,'an &o" co"'o" $! r!#aracin inc,rri$o" $,ran'! &a !'a#a no #ro$,c'i)a a &o" r!",&'a$o" "ino ,! &o" ac,m,&an !n c,!n'a" $! o'ro" cr3$i'o" #ara &,!(o car(ar&o" a &o" co"'o" $! #ro$,ccin. ;. PAUTAS PARA LA COMPRENSION ANALISIS DEL NEOCIO. E5i"'!n $i)!r"o" a"#!c'o" ,! "! $!%!n con"i$!rar a fin $! !)a&,ar &a" con$icion!" !n &a" c,a&!" "! (!n!ran o'ro" cr3$i'o" !n %a"! a &a o#!rac o#!racin in $! &a !m#r!"a0 !m#r!"a0 6 Ti#o $! financiacin o'or(a$a a #ro)!!$or!". 6 E5i"'!ncia $! r!(+m!n!" $! #romocin a !5#or'acion!". 6 E5i"'!ncia $! r!(+m!n!" 'ri%,'ario" ,! "! %a"an !n &a r!ca,$acin an'ici#a$a $! (ra)/m!n!" 6 Na',ra&!8a - mon'o" $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o - $! &o" cam%io" $! $!man$a. 6 So&)!ncia $! &o" #ro)!!$or!" #ara *ac!r fr!n'! a an'ici#o" o'or(a$o". o'or(a$o". 6 E& #!r+o$o $! $!)!n(ami!n'o $! &o" (a"'o" no $!)!n(a$o". 6 Fr!c,!ncia $!& o'or(ami!n'o $! an'ici#o" a !m#&!a$o" - '!rc!ro". 6 Mon'o $! &o" r!c&amo" 7,$icia&!" o !5'ra7,$icia&!" 6 Na',ra&!8a !"'aciona& $!& #roc!"o #ro$,c'i)o 6Cam%io" "i(nifica'i)o" "i(nifica'i)o" !n &a" $i"#o"icion!" $i"#o"icion!" ,! r!(,&an &o" r!(+m!n!" $! #romocin $! !5#or'acion!" - 'ri%,'ario". P,!$! !"'a%&!c!r"! ,! &o" o'ro" cr3$i'o" $! "i(nificacin "! ori(inan !n o#!racion!" !"#!cifica" $! &o" !n'!" a a,$i'ar. >. ASPECTOS DE :ALUACION EPOSICION >.1 ASPECTOS DE :ALUACION Para &a )a&,acin $! &o" o'ro" cr3$i'o" $!%! con"i$!rar"! !& cri'!rio $! &o $!)!n(a$o a &a f!c*a f !c*a $! m!$icin con'a%&!. Para !& ca"o $! &o" o'ro" cr3$i'o" ,! r!#r!"!n'an c,!n'a" a co%rar no ori(ina$o" !n o#!racion!" $! )!n'a2 $!%! $ar"! ,n a$!c,a$o r!conocimi!n'o a &o" !f!c'o" ,! af!c'an &a f,',ra co%ran8a. Por !7!m#&o2 inc!r'i$,m%r!" "o%r! &a &!(i'imi$a$ $!& $!r!c*o2 !"'imacion!" $! irr!c,#!ra%i&i$a$. irr!c,#!ra%i&i$a$. En !& ca"o $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o $!%! $ar"! #r!!min!ncia a& conc!#'o $! $!)!n(a$o. Lo" o'ro" cr3$i'o" r!&aciona$o" con !"'o" (a"'o" $!%!n r!#r!"!n'ar im#or'!" a%ona$o" !n ,n #!rio$o o !7!rcicio corr!"#on$i!n'!" a (a"'o" c,-o *!c*o (!n!ra$or "! #ro$,cir/ !n #!rio$o" f,',ro". Un ca"o #ar'ic,&ar "! #r!"!n'a con &o" (a"'o" $! r!#aracin - man'!nimi!n'o ori(ina$o" !n ac'i)i$a$!" #ro$,c'i)a" !"'aciona&!". La $!'!rminacin $!& *!c*o (!n!ra$or $! !"'o" ! "'o" (a"'o" #,!$! !"'ar ",7!'a a $o" in'!r#r!'acion!". La #rim!ra "! %a"a !n con"i$ con"i$!rar !rar !"'o" !"'o" (a"'o" (a"'o" como como n!c!"ari n!c!"ario" o" #ara #ara &a #ro$,ccin #ro$,ccin f,',ra. f,',ra. A, A,++ !& *!c*o (!n!ra$o (!n!ra$orr !" &a &a f,',ra f,',ra ac'i) ac'i)i$a$ i$a$ $! #ro$,cci #ro$,ccinn - #or &o 'an'o 'an'o &o" im#or'!" im#or'!" ori(ina$o" ori(ina$o" !n &a r!#aracin r!#aracin - !& man'!nimi man'!nimi!n'o !n'o $!%!n "!r 'ra'a$o" 'ra'a$o" como (a"'o" (a"'o" #a(a$o" #a(a$o" #or a$!&an'a a$!&an'a$o. $o. La "!(,n$a "!(,n$a in'!r#r!' in'!r#r!'acin acin #o"i%&! #o"i%&! "! %a"a !n con"i$!ra con"i$!rarr ,! !& #roc!"o #roc!"o #ro$,c'i) #ro$,c'i)oo (!n!ra (!n!ra &a n!c!"i$a$ $! r!#aracin - man'!nimi!n'o. En !"'! ca"o $!n'ro $! &o" co"'o" $! #ro$,ccin $!%! #ro)i"ionar"! &a #orcin $! co"'o" $! r!#aracin - man'!nimi!n'o. man'!nimi!n'o. J
Si "! con"i$!ra a &o" co"'o" $! r!#aracin - man'!nimi!n'o como (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o no !" n!c!"ario r!c,rrir a !"'imacion!" $! im#or'!" a !ro(ar -a ,! &a" im#,'acion!" "! %a"an !n co"'o" -a inc,rri$o". D!"$! !& #,n'o $! )i"'a $! &a a,$i'or+a $! !"'a$o" con'a%&!" !"'a !" &a o#cin m/" )!n'a7o"a -a ,! "! !)i'an &o" #ro%&!ma" $! &a ",%7!'i)i$a$ $! !"'imacion!". La )a&,acin $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o $!%! con'!m#&ar &a r!!5#r!"in #or inf&acin $! &o" conc!#'o" in)o& in)o&,cr ,cra$o a$o". ". En (!n (!n!ra !ra&& !n con con'!5 '!5'o" 'o" inf&a inf&acio ciona nario rio"" 'o$a 'o$a o#! o#!rac racin in a #&a8o #&a8o con con'i! 'i!n! n! im#&+c im#&+ci' i'aa o !5# !5#&+c &+ci'a i'am! m!n'! n'! "o%r!#r!ci "o%r!#r!cio" o" #or inf&acin inf&acin ,! $!%!n "!(r!(ar"! "!(r!(ar"! $!& im#or'! con"i$!ra$ con"i$!ra$oo como (a"'o (a"'o - 'ra'ar"! 'ra'ar"! como r!",&'a$o" r!",&'a$o" financi!ro". La "!(r!(acin $! &o" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o" o !5#&+ci'o" no $!)!n(a$o" ! inc&,i$o" !n &o" "a&$o" $! &a" o'ra" c,!n'a" a co%rar no #ro)!ni!n'!" #ro)!ni!n'!" $! cr3$i'o" #or )!n'a"2 $!%! "!(,ir !& mi"mo 'ra'ami!n'o 'ra'ami!n'o ,! !n 3"'o". >.; ASPECTOS ASPECTOS DE EPOSICIÓN D!%!n con"i$!rar"! &o" #&a8o" $! r!a&i8acin - $! $!)!n(ami!n'o #ara &a a#!r',ra !n cor'o - &ar(o #&a8o r!,!ri$a #or &a" norma" !n )i(!ncia. La inc&,"in $! &o" an'ici#o" $! im#,!"'o" $!n'ro $! !"'! com#on!n'! 'i!n! &,(ar !n &a m!$i$a ,! no !5i"'an "a&$o" a #a(ar2 #a(ar2 $! &o" &o" c,a&!" c,a&!" $!$,ci $!$,cirr !"'o" !"'o" a$!&an a$!&an'o". 'o". E" a"+ ,! &o" mon'o" $! cr3$i'o fi"ca& $!& im#,!"'o a& )a&or a(r!(a$o ori(ina$o" !n com#ra" $! %i!n!" $! ,"o2 "! 'ra'an como cr3$i'o" !n &a m!$i$a ,!2 $! ac,!r$o con &a" norma" )i(!n'!"2 no #,!$an com#!n"ar im#,!"'o" a #a(ar . La" norma" con'a%&!" )i(!n'!" con"i$!ran ,! $!%!n !5#on!r"! como %i!n!" $! ,"o &o" an'ici#o" a #ro)!!$or!" o'or(a$o" #or !& !n'! #ara &a com#ra $! 'a&!" ac'i)o". ac'i)o". En a,!&&a" a,!&&a" in$,"'ria in$,"'ria"" $on$! 'i!n! &,(ar &,(ar &a con"'r,cci con"'r,ccinn $! ,na #&an'a o'or(ar o'or(ar an'ici#o" a #ro)!!$or!" !" com4n. Con r!&acin a &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o $!%!n formar #ar'! $!& ca#i',&o o'ro" cr3$i'o"2 "&o a,!&&o" ,! no "! )inc,&an con o'ro ac'i)o o #a"i)o $ir!c'am!n'!. E" a"+ ,! 2 #or !7!m#&o2 &o" "o%r!#r!cio" no $!)!n(a$o" $! &a" c,!n'a" a #a(ar #a(ar $!%!n !5#on!r"! !5#on!r"! r!(,&ari8 r!(,&ari8an$o an$o &o" #a"i)o" #a"i)o" corr!"#on$i! corr!"#on$i!n'!" n'!"22 &o" in'!r!"!" in'!r!"!" #a(a$o" #or a$!&an'a$ a$!&an'a$oo $!%!n $!%!n r!"'ar r!"'ar !& "a&$o $! &a" $!,$a" ,! &o" ori(inan. En &a #r!"!n'acin $!& com#on!n'! 'i!n! &,(ar !& a(r,#ami!n'o $!n'ro $! &a &+n!a “varios” u “otros” $! ,n !&!)a$o n4m!ro $! im#or'!" m!nor!"2 #!ro ,! !n con7,n'o #,!$!n formar ,na cifra "i(nifica'i)a. "i(nifica'i)a. >.> CONSIDERACIONES DE AUDITORIA SOBRE CUESTIONES CONTABLES SINIFICATI:AS. La" im#&icancia" con'a%&!" $! &o" '!ma" 'ra'a$o" a con'in,acin #,!$!n af!c'ar !& 'ra%a7o $! a,$i'or+a0 6 La %a"! #ara &a ac'i)acin $! (a"'o". 6 La a"i(nacin $! &a c,o'a $! amor'i8acin a mor'i8acin $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o. a$!&an'a$o. 6 Pa,'a" #ara &a )a&,acin $! r!c&amo". 6 M3'o$o" #ara !& a#ar!ami!n'o $! co"'o" a in(r!"o" - ", r!&acin con !& $!"!m%o&"o $! &o" fon$o". 6 M3'o$o #ara &a $!'!rminacin $! &o" r!!m%o&"o" a co%rar #or !5#or'acion!". 6 La %a"! #ara !& r!conocimi!n'o - r!(i"'racin $! &o" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o" !n &a" c,!n'a" a co%rar ,! no #ro)i!n!n #ro)i!n!n $! &a )!n'a - !n &o" (a"'o (a"'o"" #a(a$o" #a(a$o" #or a$!&an a$!&an'a$o 'a$o.. 6 E& cri'!rio $! )a&,acin - a7,"'! #or inf&acin $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o. 6 A(r,#ami!n'o A(r,#ami!n'o $! conc!#'o" )ario" "&o !n ,na &+n!a $! informacin financi!ra. ? AFIRMACIONES E& o%7!'i)o $! a,$i'or+a !" o%'!n!r ",fici!n'! !)i$!ncia $! ,! &a" afirmacion!" "on )/&i$a". A con'in,acin "! i$!n'ifican &a" afirmacion!" !"#!cifica" $! 5tros 4réditos. :!raci$a$0 Lo" O'ro" Cr3$i'o" r!#r!"!n'an ac'i)o" $! #ro#i!$a$ $!& !n'! ,! #,!$! !"#!rar"! ,! %!n!fici! a !7!rcicio" f,',ro". Lo" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o r!#r!"!n'an %!n!ficio" a "!r r!ci%i$o" o ,'i&i8a$o" !n &o" #r5imo" #!rio$o". In'!(ri$a$0 To$a" &a" 'ran"accion!" - "a&$o" $! O'ro" Cr3$i'o" !"'/n con'a%i&i8a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!" a& #!rio$o a$!c,a$o. :a&,acin - E5#o"icin0 Lo" mon'o" $! O'ro" Cr3$i'o" !"'/n corr!c'am!n'! ca&c,&a$o" $! ac,!r$o con &a na',ra&!8a $! &a 'ran"accin2 &a" norma" con'a%&!" 2 &o" #&a8o" $! amor'i8acin. Lo" O'ro" Cr3$i'o" r!f&!7an 'o$o" &o" *!c*o" ,! af!c'an ", )a&,acin - *an "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$o"2 r!",mi$o"2 c&a"ifica$o"2 $!"cri#'o" - "! *an !5#,!"'o #ara ,na a$!c,a$a com#r!n"in. H
CONTROLES0 AMBIENTE DE CONTROL2 CONTROLES DIRECTOS ENERALES .1 AMBIENTE DE CONTROL .1.1 PAUTAS BASICAS En (!n!ra& &a" !m#r!"a" no !"'a%&!c!n !"'a%&!c!n ,n "i"'!ma !"#!cifico !"#!cifico $! con'ro& $! 'ran"accion!"2 'ran"accion!"2 -a ,! no "on n,m!ro"a" &a" &a" o#!racion!" ,! af!c'an a &a" c,!n'a". La" 'ran"accion!" ,! ori(inan &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o !"'/n r!&aciona$a" con com#ra" - c,!n'a" a #a(ar. .; CONTROLES DIRECTOS .;.1 PAUTAS BASICAS. En (!n!ra& &o" !n'!" no !"'a%&!c!n con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o - f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o #ara !& con'ro& $! &a" 'ran"accion!". Lo" 'ra%a7o" $! a,$i'or+a no inc&,-!n ,na !)a&,acin $! &o" "i"'!ma" $! O'ro" Cr3$i'o". .;.; CONTROLES ERENCIALES CONTROLES INDEPENDIEN I NDEPENDIENTES. TES. 6 La (!r!ncia r!)i"a &a" 'ran"accion!" 'ran"accion!" - "a&$o" $! O'ro" Cr3$i'o" ! in)!"'i(a in)!"'i(a c,!"'ion!" $,$o"a". 6 Lo" r!(i"'ro" a,5i&iar!" $! O'ro" Cr3$i'o" "on conci&ia$o" con &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra&. 6 S! !m#&!an #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" #ara r!)i"ar !& corr!c'o $!)!n(ami!n'o $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o2 #ara com#ro%ar &a )a&,acin $! O'ro" Cr3$i'o". 6 La (!r!ncia r!)i"a &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" "a&$o" $! O'ro" Cr3$i'o". 6 Para &o" O'ro" Cr3$i'o" $! +n$o&! con'in(!n'! r!c&amo" a co%rar 2 #ar'ici#a !& $!#ar'am!n'o $! &!(a&!" $! &a "oci!$a$ !n !& an/&i"i" (!r!ncia& $! &a )a&,acin con'a%&!. ..;. >. CONTROLES DE PROCESAMIENTO FUNCIONES DE PROCESAMIENTO S! !n,ncian a con'in,acin a&(,no" con'ro&!" - f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o ,! #,!$!n #r!"!n'ar"! !n !& com#on!n'! O'ro" Cr3$i'o" - ", )inc,&acin con &a" afirmacion!" ,! r!"#a&$an. 6E& acc!"o a &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o !n O'ro" Cr3$i'o" - !n &o" r!(i"'ro" $! $a'o" r!&aciona$o" !"'/n r!"'rin(i$o. :!raci$a$ - :a&,acin. 6To$a" 6To$a" &a" 'ran"accion!" $! O'ro" Cr3$i'o" "on in(r!"a$a" !n forma com#&!'a co m#&!'a - "o&o ,na )!8. In'!(ri$a$. 6La" 'ran"accion!" r!c*a8a$a" "on i$!n'ifica$a"2 ana&i8a$a" - corr!(i$a". In'!(ri$a$. 6La" c,o'a" $! amor'i8acin $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o "on a#ro%a$a" #or ,n f,ncionario. :!raci$a$ - :a&,acin. 6 F,ncionario" $!& $!#ar'am!n'o $! im#,!"'o" !)a&4an &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" cr3$i'o" im#o"i'i)o". :!raci$a$ - :a&,acin 6F,ncionario" $!& $!#ar'am!n'o $! &!(a&!" !)a&4an &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" mon'o" r!c&ama$o". :!raci$a$ - :a&,acin. 6Lo" a$!&an'o" $! fon$o" a !m#&!a$o" o a '!rc!ro" "on a#ro%a$o" #or ,n f,ncionario. :!raci$a$. .> CONTROLES ENERALES Una a$!c,a$a "!#aracin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" !n !& com#on!n'! "! manifi!"'a "i0 6&a" f,ncion!" $! r!(i"'ro" $!'a&&a$o" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" f,ncion!" $! ma-or (!n!ra& 6&a iniciacin2 !)a&,acin - a#ro%acin $! O'ro" Cr3$i'o" !"'/ "!(r!(a$a $! &a con'a%i&i8acin $! &a" o#!racion!". 6&a #r!#aracin - a#ro%acin $! &a" conci&iacion!" $! &o" r!(i"'ro" $!'a&&a$o" con &a" c,!n'a" con'ro& $! ma-or (!n!ra& !"'/ "!(r!(a$o $! &a" f,ncion!" $!& ma-or ma -or (!n!ra&2 co%ran8a" - $!"!m%o&"o". . FACTORES DE RIESO .1 FACTORES DE RIESO IN@ERENTE La" 'ran"accion!" n,!)a" o "i(nifica'i)a" r!#r!"!n'an /r!a" $! ma-or ri!"(o. H1
>actor de riesgo (mplicancias para la auditoria E5i"'! ,n a,m!n'o o $i"min,cin "i(nifica'i)a !n E" n!c!"ario a#&icar #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria ma" in'!n"o" &a can'i$a$ - mon'o $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or #ara )!rificar )!rificar &a )a&i$!8 )a&i$!8 $! &a in'!(ri$a$ in'!(ri$a$ )!raci$ )!raci$a$ a$ $! &o" (a"'o" (a"'o" a$!&an'a$o. #a(. 5 a$!&. a$!&. La com#o"icin $! O'ro" Cr3$i'o" *a cam%ia$o S! r!,i!r!n in$a(acion!" #ara conoc!r !& ori(!n $! &a" #ar'i$a" "i(nifica'i)am!n'!. n,!)a". La r!c,#!ra%i&i$a$ $! ci!r'o" r!c&amo" $!#!n$! $! E"f,! E"f,!r8o r8o"" #ara #ara !)a&,a !)a&,arr &a )a&,a )a&,aci cinn $! !"'a" !"'a" #ar'i$ #ar'i$a". a". E" com#&!7a" in'!r#r!'acion!" 7,$icia&!" - &!(a&!". n!c!"ario o%'!n!r &a o#inin $! &o" a"!"or!" &!(a&!". La r!c, r!c,##!ra% ra%i&i$a$ i$a$ $! ci!r ci!r'o 'o"" a$! a$!&an &an'o" 'o" An/&i"i" !"#!cia& $! &a )a&,acin $! !"'o" a$!&an'o" im#o"i'i)o". im#o"i'i)o" $!#!n$! $! "i',acion!" f,',ra". E" n!c!"aria &a o#inin $! !"#!cia&i"'a" 'ri%,'ario". 'ri%,'ario". Lo" #ro)!!$or!" - o'ro" '!rc!ro" ,! r!ci%i!ron E" n!c!"ario #rof,n$i8ar !& an/&i"i" $! &a r!c,#!ra%i&i$a$ $! a$!&an'o" $! fon$o" !"'/n a'ra)!"an$o $ific,&'a$!" !"'o" O'ro" Cr3$i'o". financi!ra". S! o'or o'or(a (aro ronn a$!& a$!&an an'o 'o"" a !m#& !m#&!a !a$o $o"" , ,!! "! An/&i"i" $!'a&&a$o $! &a co%ra%i&i$a$ $! !"'a" c,!n'a". r!'iraron $! &a !m#r!"a. E5i"'! ,n $!'!rioro "i(nifica'i)o !n &a an'i(\!$a$ An/&i"i" $! &a r!c,#!ra%i&i$a$ $! &a" #ar'i$a" in)o&,cra$a". $! &a" o'ra" c,!n'a" a co%rar. .; FACTORES DE RIESO DE CONTROL
>actor de riesgo La" conci&iacion!" $! &o" r!(i"'ro" con'a%&!" $!'a&&a$o" ,! r!"#a&$an &o" O'ro" Cr3$i'o" - &a c,!n'a con'ro& $!& ma-or no "! r!a&i8an !n forma o#or',na. La "oci!$a$ no *a #r!"!n'a$o an/&i"i" confia%&! $! o'ra" c,!n'a" a co%rar )!nci$a". S! r!a&i8an cam%io" !n &o" m3'o$o" - #&a8o" $! amor'i8acin a mor'i8acin $! &o" (a"'o" #a(. 5 a$!&. Lo" )a&or!" $! Li%ro" $! &o" O'ro" Cr3$i'o" no "on r!)i"a$o" r!(,&arm!n'! #or &a (!r!ncia. Lo" Lo" c/&c,& c/&c,&o" o" $! amor'i amor'i8ac 8acin in o $!) $!)!n( !n(ami ami!n' !n'o" o" $! &o" &o" (a"'o" #a(. 5 a$!&. - O'ro" Cr3$i'o" no "on r!)i"a$o". Lo" a$!&an'o" a !m#&!a$o"2 #ro)!!$or!" - o'ro" '!rc!ro" no "on a$!c, a$!c,a$am a$am!n' !n'!! ana&i ana&i8a$ 8a$o" o" - a#ro%a a#ro%a$o" $o" an'!" an'!" $! ", r!(i"'racin con'a%&!.
(mplicancias para la auditoria E"f,!r8o" $! A,$i'oria #ara )!rificar &a in'!(ri$a$ $! &o" O'ro" Cr3$i'o". An/&i"i" $!'a&&a$o $! &a com#o"icin $! O'ro" Cr3$i'o". An/&i"i" $!'a&&a$o $! &a" 7,"'ificacion!" $! &a" n,!)a" c,o'a" No "! #,!$ #,!$!! confiar confiar !n con'ro&!" con'ro&!" (!r!ncia& (!r!ncia&!" !" ! in$!#!n$i!n'!". No "! #,!$ #,!$!! confiar confiar !n con'ro&!" con'ro&!" (!r!ncia& (!r!ncia&!" !" ! in$!#!n$i!n'!". E"f,!r8o" #ara com#ro%ar &a r!a&i$a$ $! &o" O'ro" Cr3$i'o".
H. ENFOUE DE AUDITORIA H.1 CONSIDERACIONES E& !nfo,! m/" !f!c'i)o - !fici!n'! $! a,$i'or+a a a#&icar #ara !& com#on!n'! O'ro" Cr3$i'o" !" !& ","'an'i)o. En a&(,no" !n'!" #,!$!n #r!"!n'ar"! "i',acion!" $on$! !& n4m!ro $! 'ran"accion!" "on "i(nifica'i)a"2 !n !"'o" ca"o" #,!$! r!",&'ar m/" !fica8 ,n !nfo,! $! a,$i'or+a %a"a$o !n &a confian8a $! &o" con'ro&!". H.; EEMPLOS Si !& a,$i'or !nc,!n'ra !n ", r!)i"in $! O'ro" Cr3$i'o" ,! "! inc&,-!n #ar'i$a" "imi&ar!" a &a $! &o" #!rio$o" an'!rior!" - !& com#on!n'! !n 'o'a& $!& ac'i)o no *a )aria$o2 ,n !nfo,! ! nfo,! ","'an'i)o !" !& m/" a#ro#ia$o. Si &a" #ar'i$a" ,! in'!(ran &o" O'ro" Cr3$i'o" "! ori(inan !n ,n n4m!ro "i(nifica'i)o $! 'ran"accion!"2 !n'r! &a" c,a&!" "! inc&,-! !& man!7o $! fon$o"2 ,n !nfo,! $! c,m#&imi!n'o #,!$! "!r !" !& ma" !fici!n'!. En (!n!ra& c,an$o "! #r!"!n'an !"'a" !"'a" "i',a "i',acio cion!" n!" no 'i!n! 'i!n! &,(ar &,(ar &a #r,!%a #r,!%a $! con con'ro 'ro&!" &!" !"#!c+ !"#!c+fic fico" o" $! !"'! !"'! com#on com#on!n' !n'!2 !2 "ino "ino ,! "! a"ocia a"ociann &o" #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o"" con &o" &&!)a$o &&!)a$o"" a ca%o !n o'ro" o'ro" "i"'!ma". "i"'!ma". Por Por !7!m#&o !7!m#&o "i !& n4m!ro n4m!ro $! 'ran"acci 'ran"accion!" on!" !&!)a$ !&!)a$oo "! ori(ina ori(ina !n H;
a$!&an'o" a& #!r"ona&2 !n &a r!)i"in $!& /r!a Co"'o" La%ora&!" "! inc&,ir/n #r,!%a" $! &o" con'ro&!" r!&aciona$o" con &o" a$!&an'o" $! fon$o" a& #!r"ona&. Si &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o "! ori(inan !n ,n n4m!ro !&!)a$o &o" $!"!m%o&"o"2 !n &a r!)i"in $!& /r!a Com#ra" C,!n'a" a Pa(ar2 "! inc&,ir/n #r,!%a" $! con'ro&!" r!&aciona$o" con o'ro" (a"'o". Como Como com#&! com#&!m! m!n'o n'o "! a#&ic a#&icar/ ar/nn #roc!$ #roc!$imi imi!n' !n'o" o" ","'an ","'an'i) 'i)o" o" '!n$i '!n$i!n' !n'!" !" a r!)i"a r!)i"arr &a amor'i amor'i8ac 8acin in $! !"'o" !"'o" (a"'o (a"'o"" a$!&an'a$o". C,an$o &o" o'ro" cr3$i'o" "on &o" ori(ina$o" !n c,!n'a" a co%rar $! '!rc!ro"2 r!",&'a m/" !f!c'i)o ,n !nfo,! ,! 'i!n$a a com#ro%ar !& "a&$o. Si &o" o'ro" cr3$i'o" "! ori(inan !n r!c&amo" a co%rar o !n an'ici#o" $! im#,!"'o" 2 !& !nfo,! ","'an'i)o !" !& m/" a$!c,a$o. A"+ &a confirmacin $! &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" im#or'!" r!(i"'ra$o" #or #ar'! $!& $!#ar'am!n'o $! &!(a&!" - $! !"#!cia&i"'a" !n im#,!"'o"2 %rin$a !)i$!ncia ","'an'i)a $! a,$i'or+a )/&i$a - ",fici!n'!. . PROCEDIMIENTOS DE AUDITORIA .1 PROCEDIMIENTOS PROCEDIMIENTOS ANALITICOS ANALITICOS [ Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& #!r+o$o o !7!rcicio corri!n'!2 an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" con r!"#!c'o a0 6 (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o in$i)i$,a&!" - !n con7,n'o 6 (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o como #orc!n'a7! $!& 'o'a& $!& ac'i)o 6 "a&$o" $! o'ra" c,!n'a" a co%rar no #ro)!ni!n'!" $! )!n'a" como #orc!n'a7! $!& 'o'a& $!& ac'i)o. 6 (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o - "a&$o" $! o'ra" c,!n'a" a co%rar como #orc!n'a7! $!& 'o'a& $! O'ro" Cr3$i'o". E& r!",&'a$o $! !"'a r!)i"in ana&+'ica #,!$! #on!r !n !)i$!ncia a&'!racion!" !n &a com#o"icin $! &a" #ar'i$a" $!& com#on!n'!2 o %i!n in$icar ,! no ',)i!ron &,(ar mo$ificacion!". Si 'i!n! &,(ar &a "!(,n$a a&'!rna'i)a - &o" ri!"(o" in*!r!n'!" $! con'ro& "on %a7o"2 !" #ro%a%&! ,! 3"'! "! con"'i',-a !n !& 4nico #roc!$imi!n'o a a#&icar !n &a r!)i"in $!& com#on!n'!. Para &&!)ar &&!)ar a ca%o !"'a r!)i"in r!)i"in ana&+'ica ana&+'ica !& a,$i'or a,$i'or #,!$! r!c,#!rar r!c,#!rar &o" $a'o" r!&a'i)o" r!&a'i)o" a &o" O'ro" Cr3$i'o" Cr3$i'o" a 'ra)3" 'ra)3" $! #ro(rama" #ro(rama" com#,'ari com#,'ari8a$o" 8a$o" ,! !5'ra !5'rai(an i(an informaci informacin n "o%r!0 "o%r!0 6#ar'i$a" n,!)a" o "i(nifica'i)a" 6f&,c',acion!" "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" !n &a" #ar'i$a" in$i)i$,a&!" con r!"#!c'o a &o" mon'o" an'!rior!" 6$!'a&&!" $! (a"'o" a$!&an'a$o" a& ci!rr! 6$!'a&&!" $! mo)imi!n'o" con'a%&!" ,! af!c'an &a" c,!n'a" $!& com#on!n'!. [ R!)i"ar &o" a"i!n'o" #or (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o - $! o'ro" cr3$i'o" #ara i$!n'ificar #ar'i$a" in,",a&!". .; PRUEBAS DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES Da$a &a forma !n ,! "on con'a%i&i8a$o"2 !" #ro%a%&! ,! &a confian8a no "!a &a forma m/" !f!c'i)a $! a,$i'ar O'ro" Cr3$i'o". En (!n!ra& &a" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" con"i"'!n !n o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! ci!r'o" con'ro&!" o#!ran !n forma !f!c'i)a. E& a,$i'or $!%!r/ $!'!rminar ,! con'ro&!" c&a)! *an "i$o !"'a%&!ci$o" #or !& !n'! - &,!(o o%'!n!r !)i$!ncia $! ,! o#!ran !f!c'i)am!n'!. La (!r!ncia $!%! r!)i"ar #!ri$icam!n'! !& )a&or con'a%&! - !& #&a8o $! amor'i8acin $! &o" o'ro" cr3$i'o". E& a,$i'or $!%! r!)i"ar - o%'!n!r !)i$!ncia" $!& con'ro& (!r!ncia&2 - "i &o" "a&$o" "on "i(nifica'i)o" "!r/ n!c!"ario r!a&i8ar o'ra" #r,!%a" #ara "a'i"fac!r"! $! ,! !& )a&or $! &o" o'ro" cr3$i'o" no *a $i"min,i$o. .> PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS. P,!$! r!",&'ar m/" !f!c'i)o r!a&i8ar $ic*a" #r,!%a" an'!" $!& ci!rr! $!& #!r+o$o - a#&icar "o&o #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" "o%r! &o" "a&$o" $!& ci!rr!. La" #r,!%a" $! a,$i'oria ,! in)o&,cran $!"!m%o&"o" #or (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o $!%!n !"'ar coor$ina$a" con &a" #r,!%a" #r,!%a" r!a&i8 r!a&i8a$a" a$a" !n com#ra" com#ra" - c,!n'a" c,!n'a" a #a(ar. #a(ar. A con'in,acin con'in,acin "! !n,m!ran a&(,na" #r,!%a" '+#ica"0 [ O%'!n!r r!(i"'ro" $!'a&&a$o" ,! r!"#a&$!n !& com#on!n'! $! o'ro" cr3$i'o" -0 6 com#arar &a" 'ran"accion!" - "a&$o" con !& ma-or (!n!ra&. H>
6 in)!"'i(ar #ar'i$a" in,",a&!" - "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" 6 com#ro%ar "i "! *an r!(i"'ra$o &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o ,",a&!" !n !& 'i#o $! n!(ocio #ara )!rificar #o"i%&!" omi"ion!". [ Para ,na m,!"'ra $! o'ro" cr3$i'o" "!&!cciona$o"0 6 $!'!rminar &a na',ra&!8a - !& #ro#"i'o $! #ar'i$a" "i(nifica'i)a". 6 $!'!rminar &a corr!ccin $!& )a&or con'a%&! 6 $!'!rminar "i &a c&a"ificacin como corri!n'! o no corri!n'! !" a#ro#ia$a !n %a"! a &o" #!rio$o" c,%i!r'o". 6 #ara &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o2 $!'!rminar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" mon'o" $if!ri$o" #ara #!rio$o"G!7!rcicio" f,',ro". 6 $!'!rminar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" #&a8o" $! amor'i8acin $! &o" (a"'o" #a(a$o" #or a$!&an'a$o. [ Confirmar con '!rc!ro"0 6 &o" "a&$o" $! o'ro" cr3$i'o" 6 'ran"accion!" !"#!cifica" $! o'ro" cr3$i'o" [ So&ici'ar &a o#inin $! a%o(a$o" #ara &a !)a&,acin $! r!c&amo" - o'ra" "i',acion!" con'in(!n'!" como o'ro" cr3$i'o". En (!n!ra& !"'a" o#inion!" &a" "o&ici'a !& a,$i'or !n "i',acion!" m,- !"#!cia&!". En !&&a" !& a"!"or &!'ra$o $!%!r+a informar ac!rca $! &a r!c,#!ra%i&i$a$ $!& r!c&amo. E" n!c!"ario ,! !& a,$i'or !)a&4! con !& a%o(a$o &o" im#or'!" in)o&,cra$o" - &o" con'a%i&i8a$o" con'a%i&i8a$o" #ara com#ro%ar &a )a&,acin $! &a c,!n'a a co%rar. [ E)a&,ar 7,n'am!n'! con !"#!cia&i"'a" 'ri%,'ario" &o" "a&$o" #or im#,!"'o" a co%rar - &o" an'ici#o". Lo" Lo" $!r!c* $!r!c*o" o" $! &o" con con'ri 'ri%,%,-!n' !n'!" !" *acia *acia !& fi"co fi"co 'i!n!n 'i!n!n $i)!r" $i)!r"o" o" 'ra'am 'ra'ami!n i!n'o" 'o".. En oca"io oca"ion!" n!" "on "a&$o" "a&$o" $! &i%r! &i%r! $i"#oni%i&i$a$ $i"#oni%i&i$a$ com#!n"a%&!" con o'ro" im#,!"'o" im#,!"'o" - con ,na #a,'a $! ac',a&i8acin. En o'ra" "i',acion!" no "! ac',a&i8an "o&o #,!$!n com#,'ar"! a c,!n'a $! $!'!rmina$o" 'ri%,'o". To$a" !"'a" #a,'a" in$ican ,! an'! "a&$o" "i(nifica'i)o"2 !& a,$i'or $!%! r!ca%ar &a a-,$a a -,$a $! !"#!cia&i"'a" #ara )!rificar &a )a&,acin $! !"'a" o'ra" c,!n'a" a co%rar.
H?
CAPITULO 1 1. DESCRIPCIÓN ONTENIDO DEL COMPONENTE 1.1.CONCEPTO DE LAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE La (!"'in $! com#ra" 'i!n! #or o%7!'i)o &a a$,i"icin $! ma'!ria&!"2 ",mini"'ro" - "!r)icio" n!c!"ario" #ara !& $!"arro&&o $! &a ac'i)i$a$ $!& !n'!. E"'! #roc!"o 'i!n! $o" !f!c'o" con'a%&!" &a r!(i"'racin $! ,n ac'i)o - &a con'a%i&i8acin $! &a corr!"#on$i!n'! corr!"#on$i!n'! $!,$a con !& #ro)!!$or. 1.;. IMPORTANCIA IMPORTANCIA RELATI:A RELATI:A DE LAS PARTIDAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE. La "i(nificacin !n &o" !"'a$o" con'a%&!" $! &a" c,!n'a" a #a(ar $!#!n$! $! &a" carac'!r+"'ica" o#!ra'i)a" $!& !n'! o $! &a ac'i)i$a$ !n &a c,a& o#!ra. E& mon'o $! !"'o" "a&$o" #,!$! $!#!n$!r $! &o" #&a8o" $! #a(o a #ro)!!$or!" o $! &a !5i"'!ncia $! #!rio$o" #!rio$o" !n &o" &o" c,a&!" c,a&!" "! "! conc!n' conc!n'ran ran &a" &a" com#ra". com#ra". 1.
BRE: BRE:E E DE DESCRI SCRIPC PCIÓ IÓN N DE DE LAS LAS ACTR CTRI:ID I:IDA ADES INCL INCLU UIDA IDAS EN EN EL EL COMPONENTE. E& o%7!'i)o f,n$am!n'a& $! &a (!"'in $! com#ra"2 !" &a a$,i"icin $! ma'!ria&!"2 a& co"'o m/" %a7o ,! "!a com#a'i%&! con &a" n!c!"i$a$!" $! ca&i$a$ - "!r)icio. La #o"icin $!& m/5imo r!"#on"a%&! $! com#ra" !n &a !m#r!"a )aria con"i$!ra%&!m!n'!. En m,c*a" !m#r!"a" !& r!"#on"a%&! $! com#ra" !" ,n mi!m%ro c&a)! $! &a a&'a $ir!ccin. La $!nominacin $! <7!f! $! com#ra"= "! ,"a com4nm!n'! #ara $!"i(nar !& car(o $!& r!"#on"a%&! $! &a" com#ra". D!& 7!f! $! com#ra" $!#!n$!n ,na "!ri! $! !7!c,'i)o" $! com#ra". E5i"'!n )!n'a7a"2 'an'o !n &a c!n'ra&i8acin como !n &a $!"c!n'ra&i8acin $! &a" com#ra". A&(,na" )!n'a7a" ,! "! a'ri%,-!n a &a c!n'ra&i8acin $! &a" com#ra" "on0 ,na ma-or ca#aci$a$ n!(ocia$ora2 ,n ma-or con'ro& "o%r! &o" ni)!&!" $! !5i"'!ncia" $! ci!r'o" ma'!ria&!"2 a"+ como ,na m!7or ",#!r)i"in - ,na a$*!"in m/" !"'ric'a a &a" norma". A&(,na" $! &a" )!n'a7a" $! &a $!"c!n'ra&i8acin "on0 &a r!$,ccin $! &o" #&a8o" $! !n'r!(a r!",&'an'! $! &a #ro5imi$a$ $! &o" !7!c,'i)o" $! com#ra" a &a" f,!n'!" $! a%a"'!cimi!n'o. E" #r!ci"o con"i$!rar &a" "i(,i!n'!" carac'!r+"'ica" $!& con'ro& or(ani8a'i)o0 D!%!r/ !5i"'ir ,na c&ara a"i(nacin $! r!"#on"a%i&i$a$. r!"#on"a%i&i$a$. La" ca'!(or+a" !"#!cifica" $! com#ra" ,! no "!an r!"#on"a%i&i$a$ $!& $!#ar'am!n'o $! com#ra" $!%!r/n !"'ar c&aram!n'! $!fini$a" $!"$! !& #,n'o "! )i"'a $! &a a,'ori$a$ - &a r!"#on"a%i&i$a$ r!"#on"a%i&i$a$ #or ", a$,i"icin - &a a#ro%acin $! &o" #!$i$o". La a,'ori$a$ #ara &a a#ro%acin $! &o" com#romi"o" $!%!r+a !"'ar c&aram!n'! $!fini$a. • •
E& a,$i'or #,!$! '!n!r in'!r3" !n conoc!r &a a"i(nacin $! &a" r!"#on"a%i&i$a$!" r!"#on"a%i&i$a$!" corr!"#on$i!n'!" a &a" "i(,i!n'!" ac'i)i$a$!"0 • • • • • • • • •
•
E"'a%&!c!r &a" can'i$a$!" $! &o" #!$i$o". A#ro%ar &a" "o&ici',$!" ,! inician !& #roc!"o $! com#ra". E"'a%&!c!r #r!cio" - con$icion!" $! #a(o ac!#'a%&!" #ara &o" ar'+c,&o" com#ra$o". S!&!ccionar &o" #ro)!!$or!" - o%'!n!r of!r'a" - #r!",#,!"'o". S!&!ccionar &o" m3'o$o" $! !n)+o - con'ro&ar &o" co"'o" $! 'ran"#or'!. O%&i(ar &!(a&m!n'! a &a !m#r!"a a& con'ra'ar &o" #!$i$o". Con'ra'ar &a co%!r',ra $! "!(,ro $! !n)+o" ,! "! r!ci%!n. N!(ociar N!(ociar - a#ro%ar a#ro%ar &a" &a" con$icio con$icion!" n!" con con &o" &o" #ro)!!$ #ro)!!$or!". or!". N!(ociar N!(ociar &o" &o" con'ra con'ra'o" 'o" $! $! #ro$,cc #ro$,ccin in f,!ra f,!ra $! $! &a !m#r!"a. !m#r!"a. C,an$o &a r!"#on"a%i&i$a$ #or !"'a" ac'i)i$a$!" $! com#ra !"'/ %i!n $!fini $a2 *a- m!no" ri!"(o $! r!a&i8ar com#ra" !n con$icion!" an'i!conmica". H
Para $!"!m#!9ar corr!c'am!n'! ", f,ncin2 !& $!#ar'am!n'o $! com#ra" $!%! ac',ar !n coor$inacin con o'ro" $!#ar'am!n'o".
Planificación & control de producción • • •
D!'!rminar &a" can'i$a$!" $! &o" #!$i$o". E"'a%&!c!r &o" #&a8o" $! !n'r!(a n!c!"ario" #ara &a" #rinci#a&!" c&a"!" $! com#ra". Ef!c',ar ,n an/&i"i" $!& co"'o mar(ina& #ara !"'a%&!c!r &a can'i$a$ a#ro#ia$a ,! $!%a com#rar"!.
(ngeniería •
• •
Norma&i8a Norma&i8arr &a" ma'!ria" ma'!ria" #rima" #rima" - &o" com#on!n com#on!n'!" '!" com#ra$o" com#ra$o" con !& fin $! minimi8ar minimi8ar !& n4m!ro n4m!ro $! #ar'i$a" #ar'i$a" !n a&mac3n. R!a&i8ar ,n an/&i"i" "o%r! &a con)!ni!ncia $! fa%ricar o com#rar. Coor$inar &o" cam%io" !n &a" com#ra" con &o" cam%io" '!cno&(ico".
Con'ro& $! ca&i$a$ •
•
E&a%orar norma" "o%r! in"#!ccin - com#ro%acin $! &a ca&i$a$ ,! #,!$an "!r com,nica$a" a &o" #ro)!!$or!" a#&ica$a" a &a r!c!#cin $! &o" ma'!ria&!" In"#!ccionar &a" in"'a&acion!" $! &o" #ro)!!$or!" #ara com#ro%ar ", ca#aci$a$ $! #ro$,cir "!(4n &a" norma" fi7a$a".
Proc!"o $! &a" fac',ra" •
•
Conci&iacin $! &o" form,&ario" - #roc!$imi!n'o" $! com#ra con &o" r!(i"'ro" con'a%&!" #ara !)i'ar &a $,#&icacin $!& 'ra%a7o a$mini"'ra'i)o. a$mini"'ra'i)o. :!rificacin :!rificacin $! &o" #r!cio" - &a" con$icion!" an'!" $! &a a#ro%acin $!& #a(o $! &a" fac',ra".
En (!n!ra&2 &a" ac'i)i$a$!" ,! "! inc&,-!n !n &a "!c,!ncia $!& #roc!"ami!n'o $!& com#on!n'! com#ra"2 c,!n'a" a #a(ar #a(o" #a(o" "on0 "on0 • • • •
So&ici',$ $! com#ra. Or$!n $! com#ra. R!c!#cin. Pa(o".
So&ici',$ $! com#ra" Una 'ran"accin $! com#ra2 norma&m!n'! "! inicia con &a !mi"in $! &a "o&ici',$ $! com#ra. D,ran'! !& #roc!"ami!n'o $! &a" "o&ici',$!" $! com#ra #,!$! (!n!rar"! $i)!r"o" inform!" 4'i&!" #ara ", con'ro&. Por !7!m#&o0 • • • •
Pro$,c'o" in!5i"'!n'!" in!5i"'!n'!" Pro$,c'o" con !5i"'!ncia ",#!rior a& #,n'o $! #!$i$o D!'a&&! $! "o&ici',$!" #roc!"a$a" D!'a&&! $! "o&ici',$!" r!c*a8a$a"2 !'c.
Una )!8 a#ro%a$a &a "o&ici',$ #or !& r!"#on"a%&! $!& "!c'or ,! !f!c', !& #!$i$o o $!& $!#ar'am!n'o $! #&anificacin2 "! !n)+a a& $!#ar'am!n'o $!
O'ra" norma" - #roc!$imi!n'o" $! com#ra" a#&ica%&!" a &o" #ro)!!$or!" "on0 •
• •
E& ,"o $! m4&'i#&!" #ro)!!$or!" #ara !"'im,&ar &a com#!'!ncia !n &o" #r!cio" - con'ar con f,!n'!" a&'!rna'i)a" $! ",mini"'ro $! &o" ar'+c,&o" f,n$am!n'a&!". U"o $!& "i"'!ma $! of!r'a" #ara con"!(,ir !& #r!cio m/" %a7o #o"i%&!. :i"i'a" :i"i'a" a &o" #ro)!!$or!" #ara conoc!r &a ca#aci$a$ $! !"'o".
Una )!8 $!'!rmina$o !& #ro)!!$or "! !mi'! &a or$!n $! com#ra #r!n,m!ra$a2 ,! $!%!r+a con'!n!r 'o$a" &a" con$icion!" n!(ocia$a" n!(ocia$a" con !& #ro)!!$or. B/"icam!n'! B/"icam!n'! ", con'!ni$o "!r+a0 • • • • •
Da'o" "o%r! !& #ro)!!$or nom%r!2 $omici&io2 n4m!ro $! im#,!"'o"2 !'c. Da'o" "o%r! !& #ro$,c'o o "!r)icio "o&ici'a$o can'i$a$2 c$i(oV$!"cri#cin Pr!cio. Con$icion!" $! #a(o. A"#!c'o "o%r! ca&i$a$.
Co#ia" $! !"'a or$!n2 $!%i$am!n'! a,'ori8a$a2 $!%!r+an "!r !n)ia$a" a con'a$,r+a2 a& "!c'or "o&ici'an'! - a r!c!#cin. D,ran'! !& #roc!"ami!n'o $! &a" or$!n!" $! com#ra #,!$!n (!n!rar"! $i)!r"o" inform!" 4'i&!" #ara ", con'ro&. Por !7!m#&o0 6or$!n!" #!n$i!n'!" $! con"i$!ra%&! an'i(\!$a$. 6or$!n!" ,r(!n'!"2 #ara faci&i'ar "!(,imi!n'o. 6)o&4m!n!" $! com#ra" m!n",a&!" #or #ro$,c'o2 !'c. R!c!#cin En !& ca"o $! com#ra" $! in",mo"2 &a r!c!#cin "! $!%!r+a !f!c',ar !n ,n "!c'or $!$ica$o !5c&,"i)am!n'! a $ic*a f,ncin. En !"'! "!c'or "! $!%!r+a con'ar o #!"a &o" %i!n!" r!ci%i$o" - com#arar &a" can'i$a$!" - c,a&i$a$!" $!& #ro$,c'o 'i#o2 !"#!cificacion!"2 !"#!cificacion!"2 m!$i$a"2 !'c. Con &a or$!n $! com#ra. En ca"o $! a#ro%ar &a r!c!#cin "! $!%! !mi'ir !& . PAUTAS PAUTAS PARA PARA LA COMPRENSIÓN COMPRENSI ÓN ANÁLISIS DEL NEOCIO HH
>.1. RELACIONADAS CON LA NATURALEZA DE LAS COMPRAS. ?. ASPECTOS DE :ALUACIÓN :ALUACIÓN EPOSICIÓN EPOSICIÓ N ?.1. ASPECTOS DE :ALUACION Un a"#!c'o im#or'an'! a '!n!r !n c,!n'a !" !& mom!n'o !n ,! "! $!%! r!conoc!r ,na o%&i(acin con '!rc!ro". La" o%&i(acion!" #or a$,i"icin "! r!(i"'ran c,an$o !& %i!n o "!r)icio !" r!ci%i$o. Por !"'! mo'i)o 'i!n! (ran im#or'ancia !& con'ro& ,! !f!c'4! &a !m#r!"a "o%r! !& cor'! $! &o" inform!" $! r!c!#cin2 #,!"'o ,! !"'! $oc,m!n'o !" !& ,! in$ica !& nacimi!n'o $! &a o%&i(acin con !& #ro)!!$or. #ro)!!$or. Para &a !)a&,acin $! &a" c,!n'a" a #a(ar $!%! con"i$!rar"! ", )a&or #ro%a%&! $! canc!&acin2 !" $!cir2 "! $!%! )a&,ar !& mon'o ,! !& #ro)!!$or !"#!ra r!ci%ir #or &a #r!"'acin $!& "!r)icio o &a )!n'a $!& %i!n. A& i(,a& ,! &a" c,!n'a" a co%rar2 &a" c,!n'a" a #a(ar ,! 'i!n!n ,n #&a8o $! financiacin - !& corr!"#on$i!n'! co"'o financi!ro "! inc&,-! $!n'ro $!& #r!cio $!& %i!n o $!& "!r)icio2 $!%!n "!r "!(r!(a$a" $! $ic*o co"'o financi!ro im#&+ci'o. im#&+ci'o. E& mon'o $!& co"'o financi!ro o "o%r!#r!cio2 ",r(! como $if!r!ncia !n'r! !& #r!cio ,! "! fi7ar+a !n con$icion!" $! #a(o a& con'a$o - !& #r!cio $! &a fac',ra. E& *!c*o (!n!ra$or $! !"'o" ! "'o" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o" im#&+ci'o" !" !& 'ran"c,r"o $!& 'i!m#o - #or &o 'an'o2 como c,a&,i!r o'ro r!",&'a$o financi!ro2 $!%!n "!r a"i(na$o" a& #!rio$o ,! corr!"#on$! !n f,ncin a& 'i!m#o 'ran"c,rri$o. La )a&,acin $! &a" c,!n'a" a #a(ar $!%! '!n!r !n c,!n'a &a !5i"'!ncia $! !"'o" com#on!n'!" financi!ro" im#&+ci'o". D!"$! !& #,n'o $! )i"'a $! a,$i'oria #,!$!n #&an'!ar"! $ific,&'a$!" #ara !)a&,ar &a corr!c'a m!$icin $! &a" c,!n'a" a #a(ar $!"con'a$a" $! &o" "o%r!#r!cio" no $!)!n(a$o". An'! !"'a $ific,&'a$ "! #,!$!n ,'i&i8ar o'ro" #ar/m!'ro"2 como +n$ic! $! inf&acin o 'a"a $! in'!r3" $! m!rca$o2 #ara !"'imar &a car(a financi!ra im#&+ci'a. ?.;. ASPECTOS DE EPOSICIÓN No !5i"'! !5i"'!nn c,!"'io c,!"'ion!" n!" con' con'a%&!" a%&!" $! com#&!7i com#&!7i$a$ $a$ r!&aci r!&aciona$ ona$a" a" con &a #r!"!n #r!"!n'aci 'acin n $! $! &a" #ar'i$a" #ar'i$a" $!& com#o com#on!n'! n!n'!.. La" c,!n'a" a #a(ar "! !5#on$r/n como $!,$a" a cor'o o &ar(o #&a8o $! !5i(i%i&i$a$ !5i(i%i&i$a$.. Por o'ra #ar'! !n f,ncin $! ", na',ra&!8a #,!$!n #,!$!n $i"'in(, $i"'in(,ir"! ir"! &a" $!,$ $!,$a" a" con (aran'+a" (aran'+a" - "in (aran'+a" (aran'+a"22 &a" $oc,m!n'a$ $oc,m!n'a$a" a" - &a" no $oc,m!n'a$ $oc,m!n'a$a" a" o com,n!"2 com,n!"2 !n mon!$a !5'ran7!ra - con "oci!$a$!" $!& mi"mo (r,#o !conmico. Con r!&acin a &a" c,!n'a" r!(,&ari8a$ora" $!%!n $!$,cir"! $! a,!&&a" c,-a" )a&,acion!" a7,"'an. ?.>. CONSIDERACIONES DE AUDITORIA SOBRE LAS CUESTIONES CONTABLES SINIFICATI:AS La" im#&icancia" ,! &o" '!ma" 'ra'a$o" a con'in,acin 'i!n!n "o%r! &o" !"'a$o" financi!ro" a a,$i'ar #,!$!n af!c'ar !& 'ra%a7o $! a,$i'oria. D!& an/&i"i" $! ca$a ,na $! &a" "i',acion!" #r!"!n'!" $!#!n$! !& !nfo,! a !m#&!ar. Lo" a"#!c'o" $!"'aca%&! "on0 6M3'o$o $! con'a%i&i8acin $! &o" $!"c,!n'o" #or )o&,m!n. 6Ba"! $! cor'! $! com#ra" a& ci!rr! $!& #!rio$o. 6Ba"! $! r!conocimi!n'o $! #3r$i$a" $! &o" com#romi"o" $! com#ra. 6E5#o"icin $! &a" com#ra" a &a" !m#r!"a" )inc,&a$a". 6Ba"! $! con'a%i&i8acin $! &o" in'!r!"!" im#&+ci'o" !n &a" c,!n'a" a #a(ar. 6Ba"! $! r!conocimi!n'o $! (anancia" (anancia" o #!r$i$a" #or &a" com#ra" !f!c',a$a" !n mon!$a mon!$a !5'ran7!ra. .1. COMPRAS DE BIENES SER:ICIOS Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci$a$
La" com#ra" r!#r!"!n'an %i!n!" r!ci%i$o" o c,-o $ominio -a *a "i$o 'ran"f!ri$o 2o "!r)icio" ,! *an "i$o #r!"'a$o". La" com#ra" $! %i!n!" "!r)icio" !"'/n a$!c,a$am!n'! a,'ori8a$a" Toa" &a" com#ra" $! %i!" "!r)icio" !"'/n a$!c,a$a ! +n'!(ram!n'! con'a%i&i8a$a" ! &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!" inc&,-!n$o &a" 'ran"accion!" !n'r! !n'r! !m#r!"a !m#r!"a"" )inc, )inc,&a$ &a$a" a" - !"'/n !"'/n a$!c,a a$!c,a$am $am!n' !n'!! ac,m, ac,m,&a$ &a$a" a" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". corr!"#on$i!n'!". La" com#ra" $! %i!n!" - "!r)icio" !"'/n r!(i"'ra$a"
In'!(ri$a$
H
:a&,acin - !5#o"icin
!n !& o a'ri%,i$a" a& #!rio$o a$!c,a$o. La" La" com# com#ra ra"" $! %i!n %i!n!" !" - "!r) "!r)ic icio io"2 "2 - &o" &o" $!"c $!"c,! ,!n' n'o" o" - a7," a7,"'! '!"" !"'/ !"'/nn corr!c'am!n'! ca&c,&a$o" - )a&,a$o" a ", mon'o a#ro#ia$o inc&,-!n$o &a 'ra$,ccin $! o#!racion!" !n mon!$a !5'ran7!ra $! ac,!r$o con &a na',ra&!8a - '3rmino" $! &a 'ran"accin - &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!". La" com#ra" *an "i$o "i$o a$!c,a a$!c,a$am $am!n' !n'!! r!",mi r!",mi$a" $a"22 c&a"i c&a"ific fica$a a$a"" - $!"cr $!"cri# i#'a" 'a" - "! *an !5#,!"'o 'o$o" &o" a"#!c'o" n!c!"ario" #ara ", a$!c,a$a com#r!n"in.
.;. PAOS2 DESEMBOLSO DE BIENES SER:ICIOS Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci$a$
Lo" #a(o" f,!ron r!a&i8a$o" a &o" #ro)!!$or!" r!"#!c'i)o" - !"'/n a$!c,a$am!n'! a,'ori8a$o". To$o" &o" #a(o" #or %i!n!" - "!r)icio" !"'/n a$! a$!c,a$a ! +n'!(ram!n am!n''! con' con'a% a%i& i&i8 i8a$ a$o" o" !n &o" &o" r!(i r!(i"' "'ro ro"" corr! corr!"# "#on on$i $i!n !n'! '!"" inc inc&, &,--!n$o !n$o &a" &a" 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" !n'r !n'r!! !m#r !m#r!" !"a" a" )inc )inc,& ,&a$ a$a" a" - !"'/ !"'/nn a$!c a$!c,a ,a$a $am! m!n' n'!! ac,m,&a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". Lo" #a(o" #or %i!n!" "!r)icio" !"'/n r!(i"'ra$o" !n !& #!rio$o a$!c,a$o2 !& cor'! $! o#!racion!" !" corr!c'o. Lo" $!"c,! $!"c,!n'o n'o"2 "2 a7,"' a7,"'!" !" - 'ra$,c 'ra$,ccio cion!" n!" $! 'ran"a 'ran"acci ccion! on!"" !n mon!$ mon!$aa !5'ran7!ra2 !"'/n corr!c'am!n'! ca&c,&a$o".
In'!(ri$a$
:a&,acin !5#o"icin
.>. CUENTAS A PAAR PAAR Afirmacio Afirmaciones nes
Definició Definición n
:!raci raci$a $a$$
Lo" Lo" #a"i #a"i)o )o"" con' con'a% a%i& i&i8 i8a$ a$o" o" !5i !5i"' "'!n !n22 !" $!c $!cir ir22 &o" &o" #a"i #a"i)o )o"" *an *an "i$o "i$o inc, inc,rr rri$ i$o" o" - no *an "i$o #a(a$o" o canc!&a$o". Lo" Lo" "a& "a&$o $o"" $! $! c,! c,!n' n'a" a" a #a( #a(ar ar !"'/ !"'/nn a$! a$!c, c,a$ a$aa ! +n' +n'!( !(ra ram m!n'! !n'! con' con'a% a%i& i&i8 i8a$ a$o" o" !n &o" &o" r!(i"' r!(i"'ro" ro" corr!" corr!"#on #on$i! $i!n'! n'!"" inc&, inc&,-! -!n$o n$o &a" 'ran"a 'ran"acci ccion! on!"" !n'r! !n'r! !m#r!"a" )inc,&a$a" - !"'/n a$!c,a$am!n'! ac,m,&a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". Lo" "a&$o" $! c,!n'a" a #a(ar r!f&!7an 'o$o" &o" *!c*o" - circ,n"'ancia" ,! af!c'an ", )a&,acin inc&,-!n$o &a" mo$ificacion!" !n &o" 'i#o" $! cam%io $! &a mon!$a !5'ran7!ra $! ac,!r$o con &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!". La" c,!n'a" a #a(ar *an "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$a"2 c&a"ifica$a" $!"cri $!"cri#'a #'a"" - "! *an *an !5# !5#,!" ,!"'o 'o 'o$o" 'o$o" &o" a"#!c' a"#!c'o" o" n!c!"a n!c!"ario rio"" #ara #ara ,na a$!c,a$a com#r!n"in $! !"'o" "a&$o" - 'ran"accion!".
In'! In'!(r (ri$ i$a$ a$
:a&,acin !5#o"icin
. CONTROLES0 AMBIENTE DE CONTROL2 CONTROLES DIRECTOS CONTROLES ENERALES .1.AMBIENTE DE CONTROL E& am%i!n'! $! con'ro& a%arca0 a E& !nfo,! !nfo,! *acia *acia !& con'ro& con'ro& #or #or #ar'! $! &a &a (!r!ncia (!r!ncia o $ir!ccin $ir!ccin ",#!rio ",#!rior2 r2 % La or(an or(ani8aci i8acin n - !"'r,c',ra !"'r,c',ra $!& !n'!. !n'!. En !& ca"o !"#!cifico $!& #roc!"o $! com#ra" - #a(o"2 !& !nfo,! *acia !& con'ro& #or #ar'! $! &a (!r!ncia o $ir!ccin ",#!rior "! #,!$! !)i$!nciar m!$ian'!0 6La a"i(nacin $! r!"#on"a%i&i$a$!" - !)a&,acin #!ri$ica $! ", c,m#&imi!n'o. 6Un ma-or ni)!& $! con'ro& "o%r! &a" o#!racion!" ,! "i(,!n &a r,'ina norma& HJ
6La !5i"'!ncia $! ,n "i"'!ma $! informacin ,! &! #!rmi'a a &a (!r!ncia !"'ar informa$a "o%r! !& c,m#&imi!n'o $! &o" con'ro&!". Por !7!m#&o2 &i"'a$o $! r$!n!" $! com#ra #!n$i!n'!"2 $! #a(o" "i(nifica'i)o" o in,",a&!"2 $! #a(o" #or #ro)!!$or #ro)!!$or22 $! com#ra" com#ra" im#or' im#or'an'!" an'!"22 !'c. !'c. La or(ani8acin - !"'r,c',ra $!& !n'! !" o'ro a"#!c'o ,! 'i!n! (ran r!&!)ancia !n &a cr!acin $! ,n
•
•
•
•
• •
Proc!$imi!n'o" ,'i&i8a$o" #or &a (!r!ncia #ara r!)i"ar - "!(,ir &o" #ro%&!ma" o%"!r)a$o" !n &o" inform!" (!r!ncia&!" - $! !5c!#cion!" E& ,"o $! inform!" $! r!c!#cin #r!n,m!ra$o" "om!'i$o" a con'ro&!" #!ri$ico" $! "!c,!ncia2 #ara con'ro&ar &a r!(i"'racin +n'!(ra $! &a" r!c!#cion!" Pr!#aracin $! ,n &i"'a$o $! c,!n'a" a #a(ar a& ci!rr! $! &o" #!rio$o" - ", conci&iacin con &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra& #ara )!rificar &a )!raci$a$ - )a&,acin $! &a" c,!n'a" a #a(ar Proc!$imi!n'o" #ara &a #r!#aracin $! conci&iacion!" $! &o" r!"4m!n!" $! &o" #ro)!!$or!" con &o" "a&$o" $! &a" c,!n'a" a #a(ar in$i)i$,a&!" #ara )!rificar &a )!raci$a$2 in'!(ri$a$ - )a&,acin $! &a" c,!n'a" a #a(ar.
.;.>. CONTROLES DE PROCESAMIENTO FUNCIONES DE PROCESAMIENTO Ca$a !n'! $!'!rminar/ $! ,3 man!ra &&!)ar/ a ca%o &a" 'ran"accion!" 'ran"accion!" - $!finir/ ,! con'ro&!" con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o com#,'a$ori8a$a" $!"!a inc&,ir #ara a"!(,rar"! $!& a$!c,a$o con'ro& - #roc!"o $! &a" o#!racion!". .>. CONTROLES ENERALES Si !& a,$i'or $!"!a confiar !n &o" con'ro&!" $ir!c'o"2 $!%! !)a&,ar - #ro%ar2 c,an$o corr!"#on$a2 &o" con'ro&!" (!n!ra&!" ,! af!c'an &a confia%i&i$a$ $! !"o" con'ro&!" c&a)! #o'!ncia&!". Una a$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" !n !& /r!a $! com#ra"2 c,!n'a" a #a(ar - #a(o" "! manifi!"'a "+0 6&a" f,ncion!" $! com#ra - $! r!c!#cin !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o $! fac',ra"2 c,!n'a" a #a(ar - ma-or ma-or (!n!ra& (!n!ra& 6&a" f,ncion!" $! com#ra - $! r!c!#cin !"'/n "!(r!(a$a" 6&a" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o $! fac',ra" - $! c,!n'a" a #a(ar !"'/n "!(r!(a$a" 6&a" 6&a" f,ncio f,ncion!" n!" $! #r!#ar #r!#araci acin n - a#ro%a a#ro%aci cinn $! $!"!m $!"!m%o& %o&"o" "o" !"'/n !"'/n "!(r!( "!(r!(a$a a$a"" $! &a" $! con con'a% 'a%i&i i&i8ac 8acin in $! $!"!m%o&"o" - r!(i"'racion!" !n !& ma-or (!n!ra& 6&a" f,ncion!" $! a#ro%acin $! $!"!m%o&"o" - $! #r!#aracin $! &o" mi"mo" !"'/n "!(r!(a$a"
6 &a con'a%i&i8acin $! $!"!m%o&"o" !"'/ "!(r!(a$a $! &a f,ncin $!& ma-or (!n!ra&. C,an$o !& a,$i'or $!"!a $!#o"i'ar confian8a !n con'ro&!" o f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o com#,'a$ori8a$o"2 $!%! !)a&,ar &o" con'ro&!" $!& $!#ar'am!n'o $! "i"'!ma" $! informacin2 !"#!cia&m!n'!0 6&a !ficacia $! &o" #roc!$imi!n'o" $! o#!racin 6&a confia%i&i$a$ $! &o" con'ro&!" "o%r! cam%io" ca m%io" !n &o" #ro(rama" 6&a !ficacia $! &o" con'ro&!" (!n!ra&!" $! acc!"o. H. FACTORES DE RIESO H.1. FACTORES DE RIESO IN@ERENTE Factor de riesgo
Implicancia para la auditoria
Lo" ma'!ria&!" com#ra$o" inc&,-!n #ar'i$a" $! (ran )a&or2 como #or !7!m#&o oro. E5i"'!n )ariacion!" "i(nifica'i)a" con r!"#!c'o a &o" co"'o" !"'/n$ar. E5i"'!n com#romi"o" $! com#ra #!n$i!n'!" $! "i(nificacin. "i(nificacin. Lo" #rinci#a&!" #ro)!!$or!" !"'/n !5#!ri !5# !rim!n m!n'an 'an$o $o $ific, $ific,&'a &'a$!" $!" financ financi!r i!ra" a" o *,!&(a" ,! am!na8an con in'!rr,m#ir f,!n'!" $! ",mini"'ro" c&a)!.
An/&i n/&i""i" $!'a $!'a&& &&aa$o $! &a" &a" com# om#ra" ra" m/" "i(nifica'i)a". An/& An /&i" i"i" i" $! &a r!(i r!(i"' "'ra raci cin n con' con'a% a%&! &! $! &a" &a" $if!r!ncia". Po"i%&! !5i"'!ncia $! con'in(!ncia" o #3r$i$a" f,',ra". Po"i Po"i%& %&!" !" #ro% #ro%&!m &!ma" a" $! a%a" a%a"'! '!ci cimi mi!n !n'o 'o ,! ,! af!c'!n !& $!"arro&&o $! &a ac'i)i$a$ $!& !n'! - !& c,m#&imi!n'o $! "," com#romi"o".
Factor de riesgo
Implicancias para la auditoria
Lo" Lo" #ro) ro)!!$ !!$or!" or!" *an mo$ o$iifica fica$$o &a" #rinci#a& #rinci#a&!" !" con$ic con$icion!" ion!" $! (aran' (aran'+a2 +a2 inc!n inc!n'i)o 'i)o"" $!"c,!n'o" o $!"#ac*o. A ,no $! &o" #rinci#a&!" #ro)!!$or!" "! &! a$!,$a ,n mon'o "i(nifica'i)o.
A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" #ara )!rificar !& con'ro& $! $ic*o" cam%io".
Incr!m Incr!m!n' !n'oo $! &o" &o" !"f,!r !"f,!r8o" 8o" n!c!"a n!c!"ario rio"" #ara #ara o%'!n!r &a confirmacin $ir!c'a $!& #ro)!!$or $! &o" "a&$o" #!n$i!n'!". S! r!a&i8an com#ra" c,-o #&a8o $! #a(o "! A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" !"#!c+fico" #ara !5'i!n$! a m/" $! ,n a9o. )!rificar !"'! 'i#o $! 'ran"accion!". E5i"'! E5i"'!nn 'ran"a 'ran"acci ccion! on!"" "i(ni "i(nific fica'i a'i)a" )a" !n'r! !n'r! An An/& /&i" i"i" i" $! #o'! #o'!nc ncia ia&! &!"" 'ran 'ran"f "f!r !r!n !nci cia" a" $! !m#r!"a" )inc,&a$a". in(r!"o" !n'r! com#a9+a" )inc,&a$a"
H.;. FACTORES DE RIESO DE CONTROL Factor de riesgo
Implicancias para la auditoria
La" con$icion!" $! &o" &i"'a$o" $! c,!n'a" a #a(ar con con !& ma-or (!n!ra& (!n!ra& no "on r!a&i8 r!a&i8a$a" a$a" !n forma o#or',na o &a" #ar'i$a" conci&ia'oria" no "on a$!c,a$am!n'! in)!"'i(a$a" - r!",!&'a". La" La" com# com#ra ra"" $! na', na',ra ra&! &!8a 8a !"#! !"#!ci cia& a& "on "on #roc!"a$a #roc!"a$a"" f,!ra f,!ra $!& $!& "i"'!ma "i"'!ma *a%i',a& *a%i',a&..
Incr!m!n'o $! #r,!%a" ","'an'i)a" #ara )!rificar &a" afirmacion!" r!&aciona$a" con &a" c,!n'a" a #a(ar. #a(ar.
S! *an r!a&i8a$o n,m!ro"o" #a(o" $,#&ica$o" a &o" #ro)!!$or!". @a *a%i *a%i$o $o ,n a,m! a,m!n' n'oo "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)oo !n &a can'i$a$ $! a"i!n'o" $! a7,"'!. E5i"'!n )ariacion!" "i(nifica'i)a" con r!"#!c'o a& #r!",#,!" #r!",#,!"'o. 'o. Lo" Lo" #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" $! cor' cor'!! no *an *an "i$o "i$o a#&ica$o" a$!c,a$am!n'! a& ci!rr! $! ca$a m!".
A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" !"#!c+fico" #ara &a" 'ran"accion!" 'ran"accion!" no #roc!"a$a" #or !& "i"'!ma "i"'!ma *a%i',a&. Am#&iar !& a&canc! $! &a r!)i"in $! 'ran"accion!" $! #a(o" a #ro)!!$or!". Ana&i8 Ana &i8ar ar &a ra8ona ra8ona%i& %i&i$a i$a$$ $! &o" a"i!n' a"i!n'o" o" $! a7,"'!" in,",a&!" o "i(nifica'i)o". "i(nifica'i)o". Incr!m!n'ar !& an/&i"i" $! 7,"'ificacion!" $! &a (!r!ncia #or &a" )ariacion!" - "," ca,"a". MaMa-or !"f !"f,!r8 ,!r8oo #ara ara #ro #ro%ar !& cor'! r'! $! 'ran"accion!" a& ci!rr!. 1
.ENFOUE DE AUDITORIA .1. CONSIDERACIONES CONSIDERACIONES E& com#on!n'! inc&,-! #ar'i$a" ,! m,!"'ran ,na "i',acin a ,n mom!n'o $a$o - o'ra" ,! r!#r!"!n'an ,n (r,#o $! 'ran"accion!" oc,rri$a" $,ran'! ,n #!rio$o. E"'a $i)i"in #!rmi'! *a%&ar $! ",%com#on!n'!" $! "a&$o" c,!n'a" a #a(ar ",%com#on!n'!" $! 'ran"accion!" com#ra" - #a(o". &o" com#on!n'!" $! 'ran"accion!" "on m/" a$!c,a$o" #ara a#&icar&!" ,n !nfo,! $! confian8a !n &o" con'ro&!" - #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o2 mi!n'ra" ,! a &o" com#on!n'!" $! "a&$o" r!",&'a m/" !fici!n'! a#&icar&!" ,n !nfo,! ","'an'i)o. La" 'ran"accion!" $! com#ra" - #a(o" "on norma&m!n'! n,m!ro"a" - a'omi8a$a" #o &o ,! (!n!ra&m!n'! !" m/" !fici!n'! &a o% o%'!n '!nci cinn $! &a !)i$!n !)i$!ncia cia $! a,$ a,$i'o i'oria ria n!c!"a n!c!"aria ria22 $!#o" $!#o"i'a i'an$o n$o con confia fian8a n8a !n !& "i"'!m "i"'!maa $! con con'ro 'ro&.&. La a#&ic a#&icaci acin n $! #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" $!'a&&a$o $!'a&&a$o"" im#&ica im#&ica (!n!ra&m (!n!ra&m!n'! !n'! &a r!)i"in r!)i"in $! ,n ma-or n4m!ro n4m!ro $! 'ran"accio 'ran"accion!" n!" #ara o%'!n!r o%'!n!r &a mi"ma !)i$!ncia - #or &o 'an'o2 ,n ma-or !"f,!r8o $! a,$i'oria. .; EEMPLOS S! 'ra%a7ar/ con &a "i(,i!n'! afirmacin0
#r!" #r!",# ,#,! ,!"' "'o" o" $! com com#r #ra" a" m!n" m!n",a ,a&! &!"" !n ,ni$a ,ni$a$! $!"" - )a&or! )a&or!"" ,! "on "on com# com#ar ara$ a$o" o" con con &a" o#!ra o#!raci cion on!" !" r!a& r!a&!" !" &a" $if!r!ncia" $!%i$am!n'! 7,"'ifica$a". Inform Inform!" !" $! $! r!c!#c r!c!#cin in #r!n,m #r!n,m!ra$ !ra$o" o" - con' con'ro& ro& "o%r! "o%r! &a "!c,!n "!c,!ncia cia n,m3ri n,m3rica ca $! $! &o" &o" $oc,m $oc,m!n' !n'o" o" #roc #roc!"a !"a$o" $o" "o%r! &a" !5c!#cion!". A& fin fin $! ca$a ca$a m!"2 m!"2 con'a$ con'a$,r ,r+a +a o%'i o%'i!n !n!! !& n4m!r n4m!roo $! 4&'im 4&'imoo inform inform!! $! r!c!#c r!c!#ci inn !mi'i !mi'i$o $o - )!rif )!rific icaa !& corr!c'o cor'! $! &a" o#!racion!".
PRUEBAS DE CUMPLIMIENTO :!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $!& con'ro& #r!",#,!"'ario m!$ian'! &a r!)i"in $!& m3'o$o $! #r!",#,!"'acin2 !& co'!7o $! &a" cifra" r!a&!" con &a" r!(i"'ra$a" !n &a con'a%i&i$a$ - !& an/&i"i" $! &a" 7,"'ificacion!" $! &o" $!")+o" #ara ,n #!rio$o $!'!rmina$o ,no o $o" m!"!". :!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" con'ro&!" "o%r! "!c,!ncia" n,m3rica" - cor'! $! &o" inform!" $! r!c!#cin m!$ian'! !& con'ro& $! &o" #roc!$imi!n'o" !f!c',a$o" #or !& !n'! #ara ,n #!rio$o $!'!rmina$o ,no o $o" m!"!". PRUEBAS SUSTANTI:AS SUSTANTI:AS :!rificar "i a &a f!c*a $! ci!rr! !5i"'!n $if!r!ncia" "i(nifica'i)a" !n'r! &a" com#ra" #r!",#,!"'a$a" - r!a&!" - !n ca"o $! corr!"#on$!r2 ana&i8ar &a" 7,"'ificacion!" $! &a (!r!ncia. :!rificar "i !5i"'!n !5c!#cion!" no ana&i8a$a" a &o" con'ro&!" "o%r! "!c,!ncia n,m3rica - cor'! $! inform!" $! r!c!#cin r!a&i8a$o" #or !& !n'! a& ci!rr! $!& #!rio$o a,$i'a$o. En ca"o ,! &o" con'ro&!" an'!" !n,ncia$o" no !5i"'i!"!n o ,!2 o#!ra"!n !n forma in!fica82 !& !nfo,! $! a,$i'oria "! )!r+a af!c'a$o. En !"'! ca"o a& no "!r #o"i%&! o%'!n!r o%'!n!r !)i$!ncia $! a,$i'oria a 'ra)3" $! &a confian8a ,! %rin$an &o" con'ro&!"2 "! $!%!r+an !f!c',ar !5'!n"a" #r,!%a" $! $!'a&&! #ara )!rificar !& c,m#&imi!n'o $! &a afirmacin. La" #r,!%a" con"i"'ir/n !n "!&!ccionar "!&!ccionar &a" r!c!#cion!" m/" "i(nifica'i)a" $! ,n #!rio$o $!'!rmina$o $!'!rmina$o #or !7!m#&o2 4&'ima" ;
$o" "!mana" $!& #!rio$o a,$i'a$o - &a" $o" #rim!ra" $!& "i(,i!n'! - )!rificar ,! ", r!(i"'racin "! !f!c', !n !& #!rio$o corr!"#on$i!n'!. corr!"#on$i!n'!. !n!ra&m!n'! "! ,'i&i8a ma-or can'i$a$ $! r!c,r"o" #ara o%'!n!r !)i$!ncia ","'an'i)a. J. PROCEDIMIENTO PR OCEDIMIENTOS S DE AUDITORIA J.1. COMPRA DE BIENES SER:ICIOS J.1.1. PROCEDIMIENTOS ANALÍTICOS ANALÍTICOS
Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" "i(,i!n'!" mon'o" $!& #!rio$o con &o" $!& !7!rcicio an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o". 6com#ra" $! %i!n!" o "!r)icio" #or #ro$,c'o o #ro)!!$or 6"a&$o" $! &a" c,!n'a" $! (a"'o".
•
Para !f!c',ar !"'! an/&i"i" com#ara'i)o #,!$!n !m#&!ar"! &o" an/&i"i" ,! &a (!r!ncia !f!c'4a "o%r! !& con'ro& #r!",#,!"'ario. #r!",#,!"'ario. E" n!c!"ario ,! 'o$o" !&&o" !&&o" "! %a"!n !n cifra" inc&,i$a" inc&,i$a" !n &o" r!(i"'ro" r!(i"'ro" con'a%&!". La r!)i"in $!& con'ro& #r!",#,!"'ario "! $!%!r+a !f!c',ar $! &a "i(,i!n'! man!ra0 6cifra" #r!",#,!"'a$a"0 co'!7ar con inform!" $! &o" "!c'or!" #ro$,c'i)o" o $!& "!c'or $! #&anificacin $! &a #ro$,ccin. 6cifra" r!a&!"0 co'!7ar con &o" r!(i"'ro" con'a%&!". 6)ariacion!"0 )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &a" 7,"'ificacion!" $! &a" (!r!ncia" - ,! !n ca"o $! corr!"#on$!r a !rror!" con'a%&!" "! *an !f!c',a$o &o" a7,"'!" corr!"#on$i!n'!". Para &&!)ar a ca%o !"'a #r,!%a ana&+'ica !& a,$i'or #,!$! r!c,#!rar0 6r!",m!n $! com#ra" #or #ro$,c'o2 6inform!" "o%r! com#ra" "i(nifica'i)a". •
Con"i$!rar &a ra8ona%i&i$a$ (&o%a& $! &a" com#ra" m,&'i#&ican$o &a" ,ni$a$!" com#ra$a" #or ,n #r!cio $! com#ra #rom!$io #or #ro$,c'o.
E"'a #r,!%a ana&+'ica #!rmi'! a& a,$i'or "a'i"fac!r"! $! &a in'!(ri$a$ $!& r!(i"'ro $! &a" 'ran"accion!" $! com#ra". •
Com#arar &o" 'o'a&!" $! com#ra" #or m!" ! in)!"'i(ar f&,c',acion!" in,",a&!".
E"'! #roc!$imi!n'o 'i!n! 'i!n! #or o%7!'i)o $!'!c'ar com#ra" com#ra" "i(nifica'i)a" o in,",a&!" in,",a&!" - #o"i%&!" !rror!" $! cor'! $! &a" o#!racion!".
J.1.;. PRUEBA DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES No "i!m#r! !" n!c!"ario confiar confiar !n &o" con'ro&!" c,an$o0 c,an$o0 6,n #orc!n'a7! "i(nifica'i)o $! &o" n!(ocio" "! r!a&i8a con ,n n4m!ro r!$,ci$o $! #ro)!!$or!"2 >
6&o" #r!cio" ,ni'ario" - can'i$a$!" com#ra$a" #!rman!c!n !"'a%&!". En (!n!ra&2 &a" #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" con"i"'!n !n o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! ci!r'o" con'ro&!"2 con"i$!ra$o" #or !& a,$i'or como c&a)!"2 o#!ran !n forma !f!c'i)a. A&(,no" con'ro&!" '+#ico" $!& ",%com#on!n'!
•
E& a,$i'or $!%! o%'!n!r !)i$!ncia $! ,! !"'o" con'ro&!" o#!ran !f!c'i)am!n'! - #ara !&&o $!%! )!rificar2 !n'r! o'ra"2 &a" "i(,i!n'!" con"i$!racion!"0 6E& ni)!& (!r!ncia& ,! !f!c'4a &a" r!)i"ion!"2 !& (ra$o $! in$!#!n$!ncia - conocimi!n'o $!& n!(ocio - "," o#!racion!". 6E& (ra$o $! $!'a&&! $! &o" an/&i"i". En (!n!ra& c,an$o &o" an/&i"i" "on m,- (&o%a&!" o (!n!ra&!" &a" a&'!racion!" ,! "! com#!n"an no "on $!'!c'a$a". 6La r!&acin $! &a informacin r!)i"a$a con &a r!(i"'ra$a !n &a con'a%i&i$a$. 6La #!rio$ici$a$ $! &a" r!)i"ion!". 6E)i$!ncia $!& "!(,imi!n'o $! &a" "i',acion!" in,",a&!" o in!"#!ra$a" $!'!c'a$a". E& a,$i'or #,!$! com#ro%ar &o" con'ro&!". En'r! !&&o" "! inc&,-!n &o" "i(,i!n'!"0 6inform!" $! 'ran"accion!" "i(nifica'i)a"2 "i(nifica'i)a"2 6inform!" "o%r! #r!cio" o $oc,m!n'o" in,",a&!"2 6no'a" $! $!%i'o "i(nifica'i)a". J.1.>. PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES TRANSACCI ONES SALDOS La" #r,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" m/" com,n!" #ara !"'! com#on!n'! "on0 6r!)i"in $!& f&,7o $! $oc,m!n'acin ,! r!"#a&$an a &a" 'ran"accion!"2 6r!)i"in $!& cor'! $! &a" o#!racion!". J.1.>.1. RE:ISIÓN DEL FLUO DE LA DOCUMENTACIÓN La" ac'i)i$a$!" ,! "! inc&,-!n !n !"'! com#on!n'! "on0 • • •
So&ici',$ $! com#ra Or$!n $! com#ra R!c!#cin ?
•
Pa(o
Lo" "i(,i!n'!" #a"o" r!",m!n &a" con"i$!racion!" ,",a&!" #ara &&!)ar a ca%o ,na #r,!%a $!'a&&a$a $! 'ran"accion!"2 'an'o "o%r! ,na %a"! !"'a$+"'ica como no !"'a$+"'ica. a % c $ ! f (
D!'!rm D!'!rmina inarr &o" o%7! o%7!'i) 'i)o" o" $! &a &a #r,!%a #r,!%a.. D!'!rminar &a r!&acin $!& $!& m,!"'r!o con o'ra" r!)i"ion!". r!)i"ion!". D!finir D!finir !& ,ni)!r"o ,ni)!r"o - &a ,ni$a$ ,ni$a$ $!& $!& m,!"'r! m,!"'r!o. o. D!'!rminar D!'!rminar !& !& m3'o$o m3'o$o #ara #ara "!&!cci "!&!ccionar onar &a m,!"'ra m,!"'ra.. D!'!rm D!'!rmina inarr !& 'ama 'ama9o 9o $! $! &a m,!"'r m,!"'ra. a. E7!c E7!c,' ,'ar ar !& !& #&an #&an $! $! m,!" m,!"'r 'r!o !o.. E)a&,a E)a&,arr &o" r!",& r!",&'a$ 'a$o" o" $! &a &a m,!"'r m,!"'ra. a.
a D!'!rminar &o" o%7!'i)o" $! &a #r,!%a. E& #roc!"o $! $!'!rminacin $! &o" o%7!'i)o" $! &a #r,!%a con"i"'!n !n con'!"'ar a &a #r!(,n'a0 con ,! fin "! !f!c'4a !& m,!"'r!oX. E& m,!"'r!o #,!$! "!r ,'i&i8a$o #ara o%'!n!r !)i$!ncia $! con'ro& o !)i$!ncia ","'an'i)a. %D!'!rminar &a r!&acin $!& $!& m,!"'r!o con o'ra" r!)i"ion!". r!)i"ion!". c D!finir D!finir !& ,ni)!r"o ,ni)!r"o - &a ,ni$a$ ,ni$a$ $!& $!& m,!"'r! m,!"'r!o. o. A& $!finir !& ,ni)!r"o2 !& a,$i'or $!'!rmina &a c&a"! $! 'ran"accion!" o "a&$o" "o%r! &o" c,a&!" !" n!c!"ario &&!(ar a ,na conc&,"in2 !& ,ni)!r"o #o$r+a "!r $!fini$o como0 a !& 'o'a& $! com#ra" !f!c',a$a" $,ran'! ,n #!rio$o2 % !& 'o'a& $! $!"!m%o&"o" !f!c',a$o" $,ran'! ,n #!rio$o2 o c !& "a&$o $! &a" c,!n'a" a #a(ar a ,na f!c*a. $ D!'!rminar D!'!rminar !& !& m3'o$o m3'o$o #ara #ara "!&!cci "!&!ccionar onar &a m,!"'ra m,!"'ra.. P,!$!n c&a"ificar"! !n m3'o$o" $! m,!"'r!o #or #ro%a%i&i$a$!" - m3'o$o" %a"a$o" !n cri'!rio" $!& a,$i'or. ! D!'!rm D!'!rmina inarr !& 'ama 'ama9o 9o $! $! &a m,!"'r m,!"'ra. a. E& 'ama9o $! &a m,!"'ra "! #,!$! $!'!rminar ,'i&i8an$o !& cri'!rio $!& a,$i'or o m!$ian'! !& m,!"'r!o !"'a$+"'ico. f E7!c E7!c,' ,'ar ar !& !& #&an #&an $! $! m,!" m,!"'r 'r!o !o.. La !7!c,cin $!& #&an $! m,!"'ro inc&,-! &a "!&!ccin $! &a m,!"'ra - !& !5am!n $! &a" #ar'i$a" "!&!cciona$a". 1.co'!7o $! &a $oc,m!n'acin S! $!%! r!)i"ar &a coinci$!ncia !n c,an'o a 'i#o $! #ro$,c'o2 can'i$a$2 #ro)!!$or ! im#or'! $! &o" "i(,i!n'!" $oc,m!n'o"0 6"o&ici',$ $! com#ra 6or$!n $! com#ra 6inform! $! r!c!#cin 6fac',ra $!& #ro)!!$or 6or$!n $! #a(o
6$3%i'o !n !5'rac'o %ancario A$iciona&m!n'!2 "! $!%! )!rificar &a a$!c,a$a a,'ori8acin $! ca$a 'ran"accin2 &a c,a& "! $!%!r+a !)i$!nciar !n &o" com#ro%an'!" ,! &a r!"#a&$an2 - &a" ",ma" - c/&c,&o" $! &a" fac',ra". ;.R!)i"in $! im#,'acion!" !n r!(i"'ro" con'a%&!" - a,5i&iar!" S! $!%! r!)i"ar &a corr!c'a - o#or',na im#,'acin $! &a" 'ran"accion!" !n0 6R!c!#cin0 a,5i&iar!" $! in)!n'ario" o c,!n'a" $! (a"'o". a,5i&iar!" $! #ro)!!$or!". 6Pa(o"0
a,5i&iar!" $! #ro)!!$or!" r!(i"'ro $! ca7a6"a&i$a !5'rac'o %ancario.
>. Canc!&acin $! &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o La $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o $! &o" #a(o" $!%! "!r canc!&a$a #ara !)i'ar ,! "! !f!c'4! m/" $! ,n #a(o con &a mi"ma $oc,m!n'acin. La canc!&acin "! $!%! !f!c',ar m!$ian'! 'ro,!&a$o"2 "!&&o" , o'ro" m!$io" ,! !)i$!nci!n ,! &a $oc,m!n'acin f,! ,'i&i8a$a #ara r!"#a&$ar ,n #a(o -a !f!c',a$o. ( E)a&,a E)a&,arr &o" r!",& r!",&'a$ 'a$o" o" $! &a &a m,!"'r m,!"'ra. a. D!"#,3" ,! !& a,$i'or *a '!rmina$o !& !5am!n $! &a $oc,m!n'acin - *a $!'!rmina$o !& n4m!ro $! $!")+o"2 "i &o" *,%i!r!2 "! $!%!r/ !)a&,ar &o" r!",&'a$o" $! &a m,!"'ra. E& #roc!"o #ara !)a&,ar &o" r!",&'a$o" $!& m,!"'r!o con"i"'! !n0 6D!'!rminar &a" #o"i%&!" ca,"a" $! &o" $!")+o". 6Ca&c,&ar !& #orc!n'a7! $! $!")+o" !n &a m,!"'ra. 6Tra"&a$ar !& r!",&'a$o o%'!ni$o !n &a m,!"'ra a& ,ni)!r"o 6D!'!rminar "i &o" r!",&'a$o" #,!$!n con"i$!rar"! ac!#'a%&!"2 com#ara$o" con !& m/5imo 'o&!ra%&!. 6E"'imar &o" #o"i%&!" a"i!n'o" $! a7,"'! ,! corr!"#on$!r+a !f!c',ar. 6Conc&,ir "o%r! &a ra8ona%i&i$a$ $!& !nfo,! $! a,$i'oria #&an!a$o o &a n!c!"i$a$ $! !f!c',ar #r,!%a" a$iciona&!". J.1.>.;. RE:ISIÓN DEL CORTE DE LAS OPERACIONES Un cor'! ina$!c,a$o #,!$! "!r !& r!",&'a$o $! !rror!" $! #roc!"ami!n'o no in'!nciona&!" o $! !"f,!r8o" in'!nciona&!" #ara ac!&!rar o $!morar !& r!conocimi!n'o $! &a r!c!#cin $! %i!n!" o "!r)icio"2 #ro%a%&!m!n'! #ara a&can8ar &o" o%7!'i)o" $! ni)!&!" $! #a"i)o" o (a"'o" #r!)iam!n'! !"'a%&!ci$o". Si !& !n'! a#&ica #roc!$imi!n'o" $! cor'! !f!c'i)o" !n #!rio$o" in'!rino" - 'am%i3n !n !& ci!rr! $!& #!rio$o2 "! r!$,c! !& ri!"(o $! !rror!" no in'!nciona&!". La" #r,!%a" $! cor'! $!%!n "!r coor$ina$a" con !& 'ra%a7o r!a&i8a$o !n r!&acin con &a" !5i"'!ncia"2 #oni!n$o ma-or 3nfa"i" !n !& cor'! $!& in)!n'ario f+"ico. La" #r,!%a" $! cor'! $!%!n !f!c',ar"! "o%r! &o" $oc,m!n'o" !mi'i$o" an'!" - $!"#,3" $!& ci!rr! $!& #!rio$o con'a%&!. E& a&canc! $! &a" r!)i"ion!" #o"'!rior!" $!%! !5'!n$!r"! *a"'a &a f!c*a $! fina&i8acin $!& 'ra%a7o $!& a,$i'or. E& $oc,m!n'o %/"ico "o%r! !& c,a& "! !f!c'4an &a" #r,!%a" $! cor'! $! com#ra" !" !& inform! $! r!c!#cin. Para !f!c',ar &a" #r,!%a" !" n!c!"ario &a i$!n'ificacin $! &o" 4&'imo" $oc,m!n'o" !mi'i$o" !n ca$a #!rio$o2 !" $!cir2 'omar !& cor'! $! &o" inform!" $! r!c!#cin.
E& #roc!$imi!n'o $! a,$i'oria con"i"'! !n "!&!ccionar inform!" $! r!c!#cin2 ,! !" !& $oc,m!n'o ,! r!f&!7a &a r!c!#cin $!& %i!n o "!r)icio2 - )!rificar ,! &o" mi"mo" "! r!(i"'raron con'a%&!m!n'! !n !& #!rio$o !n !& c,a& "! !mi'i !& com#ro%an'!. J.;. PAOS G DESEMBOLSOS POR BIENES SER:ICIOS. J.;.1. PROCEDIMIENTOS ANALÍTICOS ANALÍTICOS Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" "i(,i!n'!" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'o" - !5#&icar mo)imi!n'o" ! in)!"'i(ar in)!"'i(ar r!&acion!" in!"#!ra$a" o in,",a&!"0 6$!"!m%o&"o #or $+a2 "!mana2 m!"2 !'c. 6$!"!m%o&"o" an'!rior!" - #o"'!rior!" a& ci!rr! $!& #!rio$o. La informacin con'a%&! n!c!"aria #ara r!a&i8ar &o" an/&i"i" com#ara'i)o" #,!$! o%'!n!r"! $! &o" r!(i"'ro" $! ca7a "a&i$a". E" a"+ ,! !n $!'!rmina$o" !n'!" &o" an/&i"i" #,!$!n &&!)ar"! a ca%o #or #ro)!!$or2 conc!#'o2 (a"'o"2 !'c. •
R!)i"ar &o" a"i!n'o" #or $!"!m%o&"o" !n &a" c,!n'a" $!& ma-or (!n!ra& #ara i$!n'ificar #ar'i$a" "i(nifica'i)a" o in,",a&!".
Para r!a&i8ar &a" #r,!%a" ana&+'ica" #,!$!n ,"ar"! #ro(rama" #ara &a r!c,#!racin $! $a'o". En'r! &o" #o"i%&!" ,"o" "! inc&,-!n0 6Pr!#aracin $! inform!" "o%r! #a(o" "i(nifica'i)o" o in,",a&!". 6Pr!#aracin $! inform!" "o%r! #a(o" $,#&ica$o". 6Pr!#aracin $! inform!" "o%r! )o&,m!n - mon'o $! &o" #a(o" #or #!rio$o. J.;.;. PRUEBA DE CUMPLIMIENTOS DE CONTROLES A&(,no" con'ro&!" '+#ico" $!& ",%com#on!n'! <#a(o"=. R!)i"in (!r!ncia& $! &o" f&,7o" $! fon$o - #r!",#,!"'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" $!"!m%o&"o". R!)i"in (!r!ncia& - r!,!rimi!n'o $! informacin "o%r!0 6f&,c',acion!" !n &o" mon'o" $! &o" $!"!m%o&"o" 6#a(o" in$i)i$,a&!" "i(nifica'i)o".
•
•
J.;.>. PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS La" mi"ma" #,!$!n "!r0 6r!)i"ion!" $!& f&,7o $! $oc,m!n'acin ,! r!"#a&$an a &a" 'ran"accion!" 6r!)i"in $!& cor'! $! &a" o#!racion!". J.;.>.1.RE:ISIÓN DEL FLUO DE LA DOCUMENTACIÓN
H
La r!)i"in $!& f&,7o $! &a $oc,m!n'acin con r!&acin a &o" $!"!m%o&"o" !f!c',a$o" #or ,n !n'!2 'i!n! #or o%7!'i)o )!rifi )!rificar car ,! ,! &o" #a( #a(o" o" f,!ron f,!ron r!a&i r!a&i8a$ 8a$o" o" a &o" #ro)!! #ro)!!$o $or!" r!" r!"#!c r!"#!c'i) 'i)o" o"22 !"'/n !"'/n a$!c,a a$!c,a$am $am!n' !n'!! a,'ori a,'ori8a$ 8a$o" o" corr!"#on$!n a %i!n!" o "!r)icio" r!ci%i$o". J.;.>.;. RE:ISIÓN DEL CORTE DE LAS OPERACIONES Un ina$!c,a$o cor'! $! $!"!m%o&"o"2 #,!$! "!r r!",&'a$o $! !rror!" $! #roc!"ami!n'o no in'!nciona&!" o $! !"f,!r8o" in'!nciona&!" #ara ac!&!rar o $!morar &a r!(i"'racin con'a%&! $! &o" #a(o". E"'a" "i',acion!" "! #,!$!n ori(inar !n &a in'!ncin2 #or !7!m#&o2 $! $i"min,ir &o" #a"i)o" - &a" $i"#oni%i&i$a$!" c,!n'a corri!n'! %ancaria a ,na f!c*a $!'!rmina$a. E& $oc,m!n'o %/"ico "o%r! !& c,a& "! !f!c'4an &a" #r,!%a" $! cor'! !" &a or$!n $! #a(o2 "i!m#r! ,! &a mi"ma "! !mi'a !n !& mom!n'o $! !f!c',ar"! !& $!"!m%o&"o2 !" $!cir2 c,an$o "! !n'r!(a !& c*!,! a& #ro)!!$or. #ro)!!$or. J.>. CUENTAS A PAAR PAAR J.>.1. PROCEDIMIENTOS ANALÍTICOS ANALÍTICOS Con"i"'!n !n !f!c',ar an/&i"i" com#ara'i)o" !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" "o%r! &o" "i(,i!n'!" conc!#'o"0 6c,!n'a" a #a(ar 6c,!n'a" a #a(ar #or #ro)!!$or2 'i!m#o $! com#ra o c!n'ro $! co"'o" 6cr3$i'o" - %onificacion!" como #orc!n'a7! $! &a" com#ra" 6#&a8o #rom!$io $! #a(o A$iciona&m!n'!2 &a r!)i"in $! &o" mo)imi!n'o" !n &a" c,!n'a" con'a%&!" $! c,!n'a" a #a(ar #,!$!n i$!n'ificar #ar'i$a" "i(nifica'i)a" o in,",a&!". Para &&!)ar a ca%o !"'o" an/&i"i" com#ara'i)o" #,!$!n !m#&!ar"! #ro(rama" com#,'ari8a$o" ,! r!c,#!r!n $a'o" "o%r! &a" c,!n'a" a #a(ar2 como #or !7!m#&o0 6An'ic,acin $! &o" "a&$o" a #a(ar 6Pr!#aracin $! inform!" "o%r! "a&$o" $!,$or!" 6 Pr!#aracin $! inform!" "o%r! #ar'i$a" !n ","#!n"o an'i(,a" o "i(nifica'i)a" 6 Pr!#aracin $! inform!" "o%r! #r!cio" $! com#ra" in,",a&!" in,",a&!" o (ran$!" )ariacion!" !n &a" com#ra" 6Inform!" "o%r! "a&$o" ,! no 'i!n!n ,na f!c*a $! #a(o #ro(rama$a 6Inform!" "o%r! n,!)o" #ro)!!$or!" 6Inform!" "o%r! r!(i"'racion!" $! f,!n'!" in,",a&!". J.>.;. PRUEBA DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES En !& ca"o $! &a" c,!n'a" a #a(ar a&(,no" $! !&&o" #,!$!n "!r0 R!)i"in #or &a (!r!ncia $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rino" - &a" com#aracion!" con mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &a" c,!n'a" a #a(ar. R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" inform!" $!0 6c,!n'a" a #a(ar in$i)i$,a&m!n'! "i(nifica'i)a"2 6"a&$o" $!,$or!" $! &a" c,!n'a" $! #ro)!!$or!"2 6inform!" $! r!c!#cin - fac',ra" $! #ro)!!$or!" no a#ar!a$a"2 6c,!n'a" a #a(ar !n &i'i(io con #ro)!!$or!"2 •
•
6%i!n!" $!),!&'o" #or &o" c,a&!" no "! *a r!ci%i$o no'a $! cr3$i'o. La" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! c,!n'a" a #a(ar con !& ma-or (!n!ra& "on r!)i"a$a" - a#ro%a$a" #or ,n f,ncionario $!& ni)!& a#ro#ia$o. La r!)i"in $!& a,$i'or con"i"'! %/"icam!n'! !n0 6Co'!7o $! &o" "a&$o" con &o" r!"#!c'i)o" &i"'a$o" a,5i&iar!" - ma-or (!n!ra&. 6R!)i"ion!" ari'm3'ica" $!& &i"'a$o a,5i&iar - $! &a conci&iacin. 6An/&i"i" $! &a ra8ona%i&i$a$ $! &a #ar'i$a conci&ia'oria - ", 7,"'ificacin. La" conci&iacion!" $! &o" r!"4m!n!" $! c,!n'a $! #ro)!!$or!" con &a c,!n'a" a #a(ar "on r!)i"a$a" - a#ro%a$a" #or ,n f,ncionario $!& $!& ni)!& a#ro#ia$o. Lo" inform!" $! r!c!#cin - &a" fac',ra" $! #ro)!!$or!" no a#ar!a$o" "on r!)i"a$o" a& ci!rr! $!& #!rio$o #ara a"!(,rar ,n a$!c,a$o r!conocimi!n'o $! &o" #a"i)o". •
•
•
J.>.>. PRUEBAS DETALLADAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS La" #rinci#a&!" #r,!%a" "on0 6Circ,&ari8acin $! "a&$o" 6:!rificacin $! #a(o" #o"'!rior!" 6Co'!7o $! $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o. 6R!)i"in $! &a )a&,acin $! $!,$a" !n mon!$a !5'ran7!ra J.>.>.1. CIRCULARIZACION DE SALDOS Brin$a !)i$!ncia "o%r! &a !5i"'!ncia ! in'!(ri$a$ $! &a" c,!n'a" a #a(ar. La mi"ma com#r!n$! &o" "i(,i!n'!" #a"o"0 6S!&!ccionar 'i#o $! circ,&ari8acin0 como *!mo" m!nciona$o !n !& ca#+',&o "o%r! .>.;. :ERIFICACIÓN DE PAOS PAOS POSTERIRES J
La )!rificacin $! &o" #a(o" #o"'!rior!" $! &o" #rinci#a&!" #ro)!!$or!" %rin$a !)i$!ncia $! a,$i'oria "o%r! &a in'!(ri$a$ $! &o" #a"i)o". E"'! #roc!$imi!n'o con"i"'! !n0 6S!&!ccionar &o" #a(o" #o"'!rior!" a &a f!c*a $! ci!rr! $!& #!rio$o %a7o an/&i"i" $! &o" #rinci#a&!" #ro)!!$or!" $!& !n'!. 6:!rificar ,! #or &o" #a(o" !f!c',a$o" #or &o" %i!n!" o "!r)icio" !n'r!(a$o" an'!" $! &a f!c*a $! ci!rr!2 !"'3 r!(i"'ra$o !& corr!"#on$i!n'! #a"i)o. 6La "!&!ccin $! &o" #a(o" #o"'!rior!" "! $!%!r+a !f!c',ar *a"'a &a f!c*a $!& inform! $!& a,$i'or. J.>.>.>. CONSEO DE DOCUMENTACIÓN DE RESPALDO E& con"!7o $! &o" "a&$o" #!n$i!n'!" #or #ro)!!$or con ", corr!"#on$i!n'! $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o2 'i!n! #or o%7!'i)o r!,nir !)i$!ncia "o%r! &a !5i"'!ncia - )!raci$a$ $! &o" #a"i)o" a& ci!rr! $!& #!rio$o %a7o an/&i"i". E"'! #roc!$imi!n'o con"i"'! !n "!&!ccionar ,na m,!"'ra $! a,!&&o" "a&$o" no )!rifica$o" m!$ian'! o'ro" #roc!$imi!n'o" $! a,$i'oria - co'!7ar&o" con0 6Inform!" $! r!c!#cin 6Or$!n $! com#ra 6Fac',ra $!& #ro)!!$or J.>.>.?. RE:ISIÓN DE LA :ALUACIÓN DE DEUDAS EN MONEDA ETRANERA E& #roc!$imi!n'o $! a,$i'oria con"i"'! !n )!rificar ,! &a" $!,$a" !n mon!$a !5'ran7!ra "! !nc,!n'ran )a&,a$a" a& 'i#o $! cam%io a& c,a& "! &i,i$ar+a &a o#!racin2 )i(!n'! a& ci!rr! $!& #!rio$o %a7o an/&i"i".
4-P(T8;5 :M 7E87-6 ?-4-R(-6 = >(-4(ER-6 454EPT5 E (/P5RT-4(- 7E ;-6 P-RT(7-6 R!#r!"!n'an "a&$o" $! ac'i)i$a$!" $! financiacin2 o%'!ni$o" a 'ra)3" $!& man!7o $! ca#i'a& $! '!rc!ro" #ara "o&)!n'ar o#!racion!" #ro#ia". La im#or'ancia !"'ar/ $a$a #or &a !"'r,c',ra $! ca#i'a& - &a" ac'i)i$a$!" ,! $!"arro&&! !& !n'!. Una !m#r!"a ! m#r!"a r!ci3n con"'i',i$a n!c!"i'ara ma" financiami!n'o ,! o'ra ,! -a o%'!n(a "," #ro#io" r!c,r"o". A"imi"mo2 &a" con$icion!" !conmica" !& ni)!& $! financiami!n'o2 $a$o ,! "i #or !7!m#&o2 &a !conom+a cr!c!2 #,!$! "!r n!c!"ario &a o%'!ncin $! ca#i'a& a$iciona& #ara financiar &a !5#an"in. Encon'ramo" como ,na $! &a" ac'i)i$a$!" '+#ica" $!& com#on!n'! &a 'oma $! #r!"'amo". -6PE4T56 7E <-;8-4(5 = ECP56(4(5 D!%! con"i$!rar"! !& cri'!rio $! &o $!)!n(a$o a &a f!c*a $! m!$icin con'a%&!. D!%!n '!n!r"! !n c,!n'a &o" in'!r!"!" ac',a&i8acion!" #ac'a$a" - &a r!!5#r!"ion $! &o" 'i#o" $! cam%io $! mon!$a !5'ran7!ra. En !& ca"o $! &a" ac',a&i8acion!" "! $!%!r/ #r!"'ar a'!ncin a& com#,'o $! &o" co!fici!n'!" a#&ica%&!" #ara ac',a&i8ar &o" mon'o" ori(ina&!" $! &a o%&i(acin. En c,an'o a &a !5#o"icin $!%!n con'!m#&ar"! $o" "i',acion!"0 6C&a"ificacin $! &o" #r!"'amo" !n corri!n'!" - no corri!n'!"2 con"i$!ran$o !& #&a8o $! )!ncimi!n'o $! ca$a o%&i(acin 6 E5#o"icin $! r!"'riccion!" "o%r! !& $!"'ino $! r!",&'a$o" ac,m,&a$o" o ac'i)o" ,! (aran'ic!n &a" o%&i(acion!" con'rai$a". 45TR5;E6 En (!n!ra& &a" !m#r!"a" no !"'a%&!c!n "ofi"'ica$o" "i"'!ma" $! con'ro& #ara !"'! (r,#o $! o#!racion!" - &o" #oco" r!",&'an'!" "! conc!n'ran !n &o" ni)!&!" (!r!ncia&!". Encon'ramo" &o" "i(,i!n'!" con'ro&!" (!r!ncia&!"0 6 A,'ori8acin A,'ori8acin $! &a" 'ran"accion!" $! #r!"'amo" #ara com#ro%ar ", )!raci$a$. 6 Em#&!o $! &i"'a$o" in$i)i$,a&!" $! #r!"'amo" conci&ia$o" con &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra& 6 :!rificacin $!& c,m#&imi!n'o $! &a" c&/,",&a" !n &o" con)!nio" $! #r!"'amo" 6 :!rificacin :!rificacin $! #!$i$o" $! confirmacin #or "a&$o" #!n$i!n'!" $! #r3"'amo #ara confirmar &a )!raci$a$ $! &a" o#!racion!". J
>-4T5RE6 7E R(E65 >actores de riesgo in1erente En'r! !"'o" !ncon'ramo"0 6A&'o +n$ic! $! !n$!,$ami!n'o - #ro%&!ma" $! &i,i$!8 6 Si(nifica'i)o a,m!n'o !n can'i$a$ - )a&or $! &o" #r!"'amo" 6 S! *a o%'!ni$o ,na n,!)a ! im#or'an'! &+n!a $! cr3$i'o 6 Po"i%i&i$a$ $! inc,m#&imi!n'o $! ,n ac,!r$o $! #r3"'amo >actores de riesgo de control 6 C!&!%racin $! n,!)o" #r!"'amo" "in &a a,'ori8acin corr!"#on$i!n'! 6 No "! *an #r!#ara$o an/&i"i" confia%&!" $! &o" )!ncimi!n'o" $! &o" #r!"'amo" PR54E7(/(ET5 7E -87(T5R(- 7E87-6 ?-4-R(-6 = >(-4(ER-6 Procedimientos Procedimientos analíticos 6 An/&i"i" An/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& #!rio$o corri!n'!2 $!& an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" 6 R!)i"in $! a"i!n'o" #or #r!"'amo" #ara i$!n'ificar +'!m" #oco ,",a&!" 6 R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! #r!"'amo" con !& ma-or (!n!ra&. Pruebas de cumplimiento de controles 6 R!)i"in $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rno" #or #ar'! $! &a (!r!ncia #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" #r!"'amo" 6 S!(,imi!n'o $! &o" inform!" inform!" $! 'ran"accion!"2 canc!&acion!" canc!&acion!" ! in(r!"o" $! n,!)o" #r!"'amo" #r!"'amo" 6 :!rificacin :!rificacin ,! &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" con !& ma-or "on r!)i"a$a" #or ,n f,ncionario $! ni)!& a#ro#ia$o. 6 R!)i"in $! &a" c&/,",&a" r!"'ric'i)a" #or #ar'! $! ,n f,ncionario $! ni)!& a#ro#ia$o Pruebas de transacciones & saldos 6 O%'!n!r &a conci&iacin $!& &i"'a$o $! #r!"'amo" con !& ma-or (!n!ra& -0 6 :!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica 6 Com#arar &o" mon'o" con &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o 6 In)!"'i(ar &a" #ar'i$a" "i(nifica'i)a" o in,",a&!" 6 D!& mi"mo mo$o o#!rar o%'!ni!n$o !& &i"'a$o $! #r!"'amo" Para &a" canc!&acion!" $! #r!"'amo" r!a&i8a$a"0 6 Com#arar con !& &i"'a$o $! #r!"'amo" 6 Com#arar &o" mon'o" - f!c*a" $! #a(o con &o" ac,!r$o" $! #r3"'amo 6 Com#arar &o" $!"!m%o&"o" , o'ra $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o 6 :!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica RE68;T-756 7E ;-6 7E87-6 ?-4-R(-6 = >(-4(ER-6 Procedimientos Procedimientos analíticos En !"'! !"'! ca"o2 ca"o2 !5# !5#&ic &icar ar mo)imi mo)imi!n' !n'o" o" no !"#!ra !"#!ra$o" $o" ! in,",a in,",a&!" &!" !n'r! !n'r! &o" mon'o" mon'o" $!& a9o corri!n' corri!n'!2 !2 !& an'!ri an'!rior or - &o" #r!",#,!" #r!",#,!"'a$o" 'a$o" con r!"#! r!"#!c'o c'o a0 a0 6 a"'o" #or in'!r!"!" 6 In'!r!"!" ca#i'a&i8a$o" 6 Amor'i8acin $! co"'o" $! !mi"in 6 #rima" - $!"c,!n'o" 6 r!",&'a$o como #orc!n'a7! $! &o" #r!"'amo" Con"i$!rar &a ra8ona%i&i$a$ (&o%a& $! &o" in'!r!"!" m,&'i#&ican$o !& #rom!$io $! &o" #r!"'amo" )i(!n'!" #or &a 'a"a $! in'!r3" #rom!$io. #rom!$io. 4-P(T8;5 :) 456T56 = P-6(<56 ;-?5R-;E6 Lo" conc!#'o" inc&,i$o" !n !"'! com#on!n'! inc&,-!n !& "!r)icio #r!"'a$o #or &o" !m#&!a$o" !n r!&acin $! $!#!n$!ncia con ", r!'ri%,cin a !"'o" !f!c'o" - &a" o%&i(acion!" $!& !n'! a fa)or $! '!rc!ro" ori(ina$a" !n &a #r!"'acin $! "!r)icio" !f!c',a$a #or !& #!r"on #!r"ona& a& !n r!&acin r!&acin $! $! $!#!n$!n $!#!n$!ncia. cia. La" ac'i)i$a$!" inc&,i$a" !n !& com#on!n'! &a" #o$!mo" r!",mir !n0 6 A&'a" $! #!r"ona& 6 Li,i$acin $! r!m,n!racion!" - car(a" "ocia&!" 6 Mo$ificacion!" !n &a con'ra'acin $!& #!r"ona& 6 Ba7a" $! #!r"ona& -6PE4T56 7E <-;8-4(5 = ECP56(4(5 La )a&,acin $! &a" #ar'i$a" "! com#on! $! im#or'!" a "!r #a(a$o" "o%r! &a %a"! $!& cri'!rio $! &o $!)!n(a$o. Lo" co"'o" ori(ina$o" !n !& !m#&!o $!& #!r"ona& $!%!n "!r im#,'a$o" a& #!rio$o %!n!ficia$o con &o" "!r)icio" #r!"'a$o". 45TR5;E6 J1
-mbiente de control En &o r!&a'i)o a &o" co"'o" &a%ora&!"2 !& am%i!n'! $! con'ro& con'ro& $!#!n$!r/ $! &a carac'!r+"'ica $!& !n'!. A"+2 A"+2 !n ,na !m#r!"a con a&'o ca#i'a& &a%ora&2 !& am%i!n'! $! con'ro& ori!n'a$o *acia !& com#on!n'! $! co"'o" &a%ora&!" "!a "i(nifica'i)o $a$a &a a&'a $!#!n$!ncia ,! 'i!n! !& !n'! $! ", ca#aci$a$ &a%ora&. 4ontroles gerenciales e (ndependientes Encon'ramo" &o" "i(,i!n'!"0 6 U'i&i8acin $! #&an!" o #r!",#,!"'o" r!f!ri$o" a &a can'i$a$ $! !m#&!a$o" - &o" co"'o" r!"#!c'i)o" 6 Em#&!o #or #ar'! $! &a (!r!ncia $! #roc!$imi!n'o" $! r!)i"in $! &a" &i,i$acion!" &i,i$acion!" $! &a" r!m,n!racion!" 6 U'i&i8acin $! #roc!$imi!n'o" $! con'ro& $! #a(o $! r!m,n!racion!" - car(a" "ocia&!" #ara )!rificar ", )!raci$a$ 4ontroles generales Una a$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" incom#a'i%&!" !n !& /r!a $! co"'o" &a%ora&!" "! manifi!"'a !"#!c+ficam!n'! "i0 6 La" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o $! &i,i$acion!" - $! con'a%i&i$a$ !"'/n "!(r!(a$a" 6 La a,'ori8acin $! #a(o" $! %!n!ficio" &a%ora&!" !"'a "!#ara$a $! &a" f,ncion!" $! con'a%i&i$a$ La f,ncin $! $i"'ri%,cin $! r!m,n!racion!" !"'a "!(r!(a$a $! &a" f,ncion!" $! con'ra'acin - $!"#i$o $! #!r"ona& >-4T5RE6 7E R(E65 >actores de riesgo in1erente 6 La can'i$a$ $! !m#&!a$o" *a )aria$o "i(nifica'i)am!n'! !n 3& ,&'imo #!rio$o 6 Lo" c/&c,&o" $! r!m,n!racion!" r!",&'an $! o#!racion!" com#&!7a" 6 S! *a &&!(a$o a ac,!r$o" con !m#&!a$o" $i"'in'o" a &o" norma&!" 6 Lo" ac,!r$o" "in$ica&!" *an )!nci$o - no *an "i$o a,n r!n!(ocia$o" >actores de riesgo de control 6 La (!r!ncia no r!a&i8a r!)i"ion!" #!ri$ica" $! &o" co"'o" &a%ora&!" 6 S! *a mo$ifica$o !& "i"'!ma $! #roc!"ami!n'o $! $a'o"2 r!&a'i)o" a co"'o" - %!n!ficio" &a%ora&!" 6 Lo" r!(i"'ro" $! 'i!m#o "on #roc!"a$o" "in a,'ori8acin 6 Lo" con'ro&!" $! &a" 'ran"f!r!ncia" $! $a'o" "o%r! "i"'!ma" no "on !&!c'i)a" PR54E7(/(ET56 7E -87(T5R(- 4ostos laborales Procedimientos Procedimientos analíticos E5#&icar mo)imi!n'o" no ,",a&!" !n'r! &o" mon'o" $!& a9o an'!rior2 !& corri!n'! - &o" #r!",#,!"'a$o" con r!"#!c'o a0 6 Co"'o" $! r!m,n!racion!" #or $!#ar'am!n'o o &in!a" $! #ro$,c'o 6 Co"'o" $! r!m,n!racion!" #ara #!rio$o" "!&!cciona$o" 6 Can'i$a$ $! !m#&!a$o" !m#&!a$o" #or $!#ar'am!n'o $!#ar'am!n'o o #or &+n!a $! #ro$,c'o #ro$,c'o 6 R!m,n!racin #rom!$io #or ca'!(or+a Pruebas de cumplimiento de controles Con"i"'!n !n o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! ci!r'o" con'ro&!" o#!ran !n forma !f!c'i)a. En,m!ramo" a&(,no" $! !&&o" a con'in,acin0 6 R!)i"in #or #ar'! $! &a (!r!ncia $! &a ra8ona%i&i$a$ $! co"'o" &a%ora&!" - %!n!ficio" #or $!#ar'am!n'o 6 R!)i"in $! &o" inform!" $! co"'o $! *ora" !5'ra2 a,"!ncia" #or !nf!rm!$a$2 in(r!"o" - %a7a"2 !m#&!a$o" ,! (anan #or !ncima $! &o *a%i',a& #ara ", ca'!(or+a Pasivos laborales Procedimientos Procedimientos analíticos 6 E5#&icar mo)imi!n'o" in,",a&!" !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 !& a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" con r!"#!c'o a &o" #a"i)o" #a"i)o" &a%or &a%ora&!" a&!" 6 R!)i"ar &o" a"i!n'o" #or #a"i)o" &a%ora&!" #ara i$!n'ificar #ar'i$a" "i(nifica'i)a" o in,",a&!" Pruebas de cumplimiento de control R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" an/&i"i" #!ri$ico" $! #a"i)o" &a%ora&!" Pruebas detalladas de transacciones & saldos S! %a"an (!n!ra&m!n'! !n &a "!&!ccin $! ,na m,!"'ra $! #ar'i$a" in'!(ran'! $! &a" #&ani&&a" $! r!m,n!racion!". La "!&!ccin #,!$! #,!$! !f!c',ar !f!c',ar"! "! !n %a"! a &o" #ar/m!'ro" #ar/m!'ro" $! "i(ni "i(nificac ficacin in ,! ,! !& a,$i'or a,$i'or $!ci$a $!ci$a 6 O%'!n!r 3& ca&c,&o $! &o" #a"i)o" #or r!m,n!racion!" a& ci!rr! $!& #!rio$o !n r!&acin con 3& ,&'imo #a(o $! r!m,n!racion!" -0 6 Com#arar con !& ma-or (!n!ra& 6 )!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica 6 com#arar &o" $!'a&&!" con &a $oc,m!n'acin r!"#a&$a'oria 6 #ro%ar &a im#,'acin $! &a" r!m,n!racion!" %r,'a" a& #!rio$o corri!n'! - a& #o"'!rior 6 O%'!n!r 3& ca&c,&o $! &o" #a"i)o" #or %!n!ficio a& ci!rr! $!& #!rio$o J;
6 Com#arar &o" #a(o" a !n'i$a$!" con &o" mon'o" $!$,ci$o" $! &a" r!m,n!racion!" %r,'a" 6 E5aminar &o" #a(o" #o"'!rior!" $! &o" #a"i)o" #or co"'o" &a%ora&!" ! in)!"'i(ar &a" $if!r!ncia" "i(nifica'i)a". "i(nifica'i)a". CAPITULO II ASPECTOS IMPOSITI:OS DEUDAS FISCALES 1. DESCRIPCIÓN CONTENIDO DEL COMPONENTE. 1.1 CONCEPTO DE LAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE. La" car(a" fi"ca&!" r!#r!"!n'an mon'o" ori(ina$o" #or &a a#&icacin $! &a &!(i"&acin im#o"i'i)a )i(!n'! "o%r! !& #a'rimonio2 r!",&'a$o" - o#!racion!" $!& !n'!. La" $!,$a" fi"ca&!" r!#r!"!n'an o%&i(acion!" im#o"i'i)a" ci!r'a"2 $!'!rmina$a" o $!'!rmina%&!" $!& !n'! *acia !& Fi"co ori(ina$a" !n &a a#&icacin $! &a" norma" !n )i(!ncia. 1.; IMPORTANCIA RELATI:A RELATI:A DE LAS PARTIDAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE. COMP ONENTE. Lo" im#,!"'o" r!#r!"!n'an ,na car(a im#or'an'! c,a&,i!ra f,!r! &a ac'i)i$a$ $!& !n'! - "on #or &o (!n!ra&2 ,na #ar'i$a r!&!)an'! $!& !"'a$o $! r!",&'a$o". D!n'ro $!& com#on!n'! "! !nc,!n'ran &a" $!,$a" fi"ca&!" ,! m,!"'ran ,na "i',acin a ,n mom!n'o $a$o2 - &o" car(o" #or im#,!"'o" a &a" c,!n'a" $! r!",&'a$o" ,! r!#r!"!n'an o#!racion!" oc,rri$a" $,ran'! ,n #!r+o$o. ;. BRE:E DESCRIPCION DE LAS ACTI:IDADES INCLUIDAS EN EL COMPONENTE. En (!n!ra&2 &a" ac'i)i$a$!" $!"arro&&a$a" !n !& /r!a im#o"i'i)a "on0 in'!r#r!'acin $! &a" norma" fi"ca&!" )i(!n'!"2 !&a% !&a%or orac aci inn $! norm norma" a" in'! in'!rn rna" a" "o%r "o%r!! &o" &o" !f!c !f!c'o 'o"" im#o im#o"i "i'i 'i)o )o"" - n!c! n!c!"i "i$a $a$! $!"" $! info inform rmac aci inn #ara #ara ca$a ca$a /r!a $!& !n'! con'ro& $!& c,m#&imi!n'o $! $ic*a" norma" &i,i$acin - $!'!rminacin $! &o" im#,!"'o" ,! af!c'an &a" ac'i)i$a$!" $!& !n'! ac',acin an'! &a" a,'ori$a$!" im#o"i'i)a" corr!"#on$i!n'!" #&an!ami!n #&an!ami!n'o 'o !"'ra'3 !"'ra'3(ico (ico im#o"i'i im#o"i'i)o. )o.
• •
• • • •
La #&anificacin im#o"i'i)a a$,i!r! )i'a& im#or'ancia '!ni!n$o !n c,!n'a !& o%7!'i)o #rimor$ia& $! minimi8ar &o" im#ac'o" fi"ca&!" "o%r! &o" #a'rimonio". #a'rimonio". Para !&&o2 &a Soci!$a$ c,!n'a con "i"'!ma" $! informacin a$!c,a$o" ,! "!an com#a'i%&!" con &a" n!c!"i$a$!" $! &o" $!#ar'am!n'o" con'a%&! ! im#o"i'i)o. im#o"i'i)o. La car(a im#o"i'i)a ",!&! r!,!rir $!"!m%o&"o" r!&!)an'!" ,! $!%!r/n "!r #,!"'o" !n conocimi!n'o $! &a (!r!ncia #ara (aran'i8ar !& f&,7o $! fon$o" f on$o" n!c!"ario !n forma o#or',na. >. PAUTAS PARA LA COMPRENSION EL ANALISIS DEL NEOCIO E5i"'!n $i)!r"o" a"#!c'o" a"#!c'o" ,! $!%!n con"i$!rar"! a fin $! !)a&,ar !& m!$io !n !& c,a& o#!ra &a or(ani8acin. P,!$!n inc&,ir"! &a" "i(,i!n'!" #a,'a"0 >.1 >.1 RELA RELACI CION ONAD ADAS AS CON CON LAS LAS COND CONDIC ICIO IONE NES S ECON ECONOM OMIC ICAS AS22 DE ORA ORANI NIZA ZACI CIÓN ÓN AMBIE MBIENT NTE E RELAMENTARIO • •
•
E& 'i#o $! !n'i$a$ #ara &o" fin!" im#o"i'i) i m#o"i'i)o" o" #or !7!m#&o2 "oci!$a$ #or accion!"2 $! #!r"ona"2 con"orcio". La can'i$a$ $! ",%"i$iaria" - ", !f!c'o "o%r! &a" &i,i$acion!" im#o"i'i)a" #or !7!m#&o2 DD con"o&i$a$a" o in$i)i$,a&!". A"#!c'o" im#o"i'i)o" #ar'ic,&ar!" #ar'ic,&ar!" $! &a in$,"'ria $!& !n'!. J>
•
• • •
•
• •
La !5i"'!ncia $! %!n!ficio" #romociona&!" im#o"i'i)o" !n $!'!rmina$a" 8ona" (!o(r/fica" ,! com#r!n$!n !5!ncion!" (ra$,a&!" -Go &i%!racion!" #ara $!'!rmina$o" im#,!"'o". E& n4m!ro $! a,'ori$a$!" im#o"i'i)a" im#o"i'i)a" - !& 'i#o $! im#,!"'o" a#&ica%&!". La na',ra&!8a $! &a" 'ran"accion!" !n'r! #ar'!" )inc,&a$a" - ", !f!c'o "o%r! &a" $!'!rminacion!" im#o"i'i)a". Lo" a"#!c'o" a"#!c'o" in'!rnac in'!rnaciona& iona&!" !" inc&,-!n inc&,-!n$o $o con"'i', con"'i',cin cin $! ",%"i$ia ",%"i$iaria" ria" o ",c,r"a& ",c,r"a&!" !" !n !& !5'!rior !5'!rior22 ac'i)i$a$! ac'i)i$a$!"" $! !5#or'acin2 $i"#oni%i&i$a$ $i"#oni%i&i$a$ $! cr3$i'o" #or im#,!"'o" #a(a$o" !n !& !5'!rior ! im#or'ancia $! &o" car(o" !n'r! !m#r!"a" )inc,&a$a". Mo$ificacion!" $! &!-!" o r!(&am!n'acion!" im#o"i'i)a" ,! #,!$!n af!c'ar &a" #r!)i"ion!" - #a"i)o" im#o"i'i)o" $!& a9o corri!n'! - a9o" f,',ro". E& !"'a$o $! &a" &i,i$acion!" &i,i$acion!" $! a9o" an'!rior!". Lo" r!",&'a$o" $! r!)i"ion!" $! &a" a,'ori$a$!" im#o"i'i)a". im#o"i'i)a".
En (!n!ra&2 #,!$! !"'a%&!c!r"! ,! c,an$o ,na !conom+a cr!c!2 &a r!n'a%i&i$a$ $! &o" !n'!" "! incr!m!n'a - #or &o 'an'o a,m!n'an &a" (anancia" o &a %a"! "o%r! &a c,a& "! $!'!rminan &o" im#,!"'o" oca"ionan$o oca"ionan$o ,n ma-or #a"i)o im#o"i'i)o. ? ASPECTOS DE :ALUACION EPOSICION ?.1 ASPECTOS ESPECIFICOS DE :ALUACION La" $!,$a" fi"ca&!" S! $!'!rminan #or ", )a&or nomina& con"i$!ran$o &a ac',a&i8acin $!)!n(a$a a &a f!c*a $! ci!rr! "!(4n &a" c&/,",&a" !"#!c+fica" $! 'ri%,'o2 a(r!(an$o 'am%i3n &o" r!",&'a$o" financi!ro" ,! #,$i!ran corr!"#on$!r. Lo" car(o" #or im#,!"'o" Lo" Lo" car(o car(o"" im#o" im#o"i'i i'i)o" )o" $!% $!%!n !n infor informar mar"! "! !n !& !"'a$o !"'a$o $! r!",&' r!",&'a$o a$o"" #or #or !& )a&or )a&or $! &a" r!"#!c r!"#!c'i) 'i)a" a" im#o"i im#o"icio cion!" n!" corr!"#on$i!n'!" a& !7!rcicio %a7o an/&i"i". La" ac',a&i8acion!"2 in'!r!"!" - r!",&'a$o" #or !5#o"icin a &a inf&acin $!%!n informar"! 7,n'o con o'ro" r!",&'a$o" financi!ro" ?.; EL CRITERIO DEL CARO POR IMPUESTOS EN BASE AL METODO DE LO DIFERIDO E& car(o #or im#,!"'o"0 a #,!$! inc&,ir inc&,ir !f!c'o" fi"ca&!" $! *!c*o" ,! "! r!conoc!n !n &o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" !n a9o" an'!rior!" an'!rior!" o #o"'!rior!" % #,!$ #,!$!! no inc&,ir inc&,ir &a" &a" con"!c, con"!c,!nci !ncia" a" fi"ca& fi"ca&!" !" $! *!c*o" *!c*o" r!conoc r!conoci$o" i$o" !n &o" &o" !"'a$o" !"'a$o" con'a%&!" con'a%&!" $!& a9o a9o !n c,r"o. c,r"o. La '!n$!ncia !n &a norma'i)a am!ricana ac',a& r!f!ri$a a 3"'! m3'o$o $! con'a%i&i8acin "! %a"a !n r!(i"'rar $ic*o car(o !n f,ncin $! &a $!'!rminacin con'a%&!2 $ifiri!n$o !& !f!c'o im#o"i'i)o $! &a" $if!r!ncia" '!m#oraria" ,! "on 'ra'a$a" "!(4n ,na m!'o$o&o(+a !"#!c+fica. E& m3'o$o !n c,!"'in #ar'! $! &a #r!",ncin in*!r!n'! $! &o" !"'a$o" financi!ro" ,!0 a &o" &o" ac'i ac'i)o )o"" "! r!a& r!a&i8 i8an an % &o" #a"i) #a"i)o" o" "! "! canc!&an canc!&an a "," )a&or!" !5#,!"'o" !n $ic*o" !"'a$o". En'onc!"2 "i &o" )a&or!" im#o"i'i)o" $! ac'i)o" - #a"i)o" $ifi!r!n2 !5i"'!n !f!c'o" im#o"i'i)o" im#&+ci'o" f,',ro". Lo" !)!n'o" f,',ro" ,! no "! )inc,&an a &a r!a&i8acin $! ac'i)o" o canc!&acin $! #a"i)o" no !"'/n im#&+ci'o" !n &o" !"'a$o" con'a%&!". E& "a&$o im#o"i'i)o $if!ri$o r!#r!"!n'a &o ,! "! *a%r/ $! #!rci%ir o a%onar a &a a,'ori$a$ fi"ca& #r!",mi!n$o o#!racion!" !n !,i&i%rio #ara #ro#"i'o" con'a%&!" !n a9o" f,',ro". ?.>ASPECTOS ?.>ASPECTOS DE EPOSICION J?
La" $!,$a" fi"ca&!" "! !5#on$r/n como #a"i)o a cor'o o &ar(o #&a8o !n f,ncin $! ", #&a8o $! !5i(i%i&i$a$. En ca"o $! !5i"'ir "a&$o" a fa)or $!& !n'! $! $!'!rmina$o" im#,!"'o" "! !5#on$r/n !n !& ac'i)o2 %a7o !& r,%ro O'ro" cr3$i'o". E& im#,!"' im#,!"'oo ,! (ra)a (ra)a &a" (an (ananc ancia" ia" $!& !n'! "! #r!"!n #r!"!n'ar 'ar// !n ,na &+n!a &+n!a "!#ara$ "!#ara$aa !n !& E"'a$o E"'a$o $! r!",&' r!",&'a$o a$o"" corr!"#on$i!n'!2 mi!n'ra" ,! a,!&&o" im#,!"'o" r!&aciona$o" con &a" ac'i)i$a$!" $! #ro$,ccin - )!n'a" "! !5#on$r/n forman$o #ar'! $!& co"'o $! )!n'a" - &o" (a"'o" $! a$mini"'racin - com!rcia&i8acin2 "!(4n corr!"#on$a. ?.? CONSIDERACIONES DE AUDITORIA SOBRE LAS CUESTIONES CONTABLES SINIFICATI:AS D!& an/&i"i" $! ca$a ,na $! &a" "i',acion!" #r!"!n'!" #,!$! $!#!n$!r !& !nfo,! a !m#&!ar0 • •
• • • •
•
E& m3'o$o $! a"i(nacin $!& im#,!"'o a &a" (anancia". E& m3'o$o $! con'a%i&i8acin $!& !f!c'o im#o"i'i)o $! o#!racion!" $i"con'in,a$a"2 #ar'i$a" !5'raor$inaria" o a7,"'!" $! #!r+o$o" #!r+o$o" an'!rior! an'!rior!". ". E& m3'o$o $! con'a%i&i8acin con'a%i&i8acin $!& !f!c'o im#o"i'i)o $! $i)i$!n$o" $! in)!r"ion!" no r!m!"a$o". E& m3'o$o $! im#,'acin $! ,n ,!%ran'o $! #!r+o$o" an'!rior!". E& m3'o$o $! con'a%i&i8acin con'a%i&i8acin $! &o" cr3$i'o" im#o"i'i)o" - ",%"i$io" #or in)!r"ion!". E& m3'o$o $! con'a%i&i8acin o !5#o"icin $! mora'oria" , o'ro" inc!n'i)o" im#o"i'i)o" !"#!cia&!" o $! cor'o #&a8o $i"#,!"'o #or &!-!" o ac,!r$o". La na',ra&!8a $! &a !5#o"icin $! &o" ,!%ran'o" im#o"i'i)o" - $! ", #&a8o $! )!ncimi!n'o. AFIRMACIONES
E& o%7!'i)o $! a,$i'or+a #ara &o" com#on!n'!" !" o%'!n!r ",fici!n'! !)i$!ncia $! ,! &a" afirmacion!" corr!"#on$i!n'!" "on )/&i$a". La" afirmacion!" con"'i',-!n !& !7! c!n'ra& $! &a !)a&,acin $! ri!"(o" - $! con'ro&!" - #ara &a "!&!ccin $! #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o"" $! a,$i'or+a a,$i'or+a.. .1 CAROS POR IMPUESTOS
-firmaciones :!raci$a$ In'!(ri$a$
:a&,ac &,aci inn - !5#o !5#o"i "ici cin n
7efinición Lo" ca c ar(o" $! $ !& !7 ! 7!rcicio ##oor im i m#,!"'o" !" ! "'/n %%aa"a$o" !n !n &o & o" r! r!",&'a$o" -G -Go 'ran"accion!" (ra)a%&!" $! ac,!r$o con &a" &!-!" &! -!" - r!(&am!n'acion!" a#&ica%&!". To$o" &o &o" ca car(o" #o #or im im#,!"'o" !" !"'/n a$ a$!c,a$a ! +n'!(ram!n'! co con'a%i&i8a$o" !n !n &o &o" r!(i"' r!(i"'ro" ro" corr! corr!"#o "#on$ n$i!n i!n'!" '!" - !"'/n !"'/n a$!c,a a$!c,a$am $am!n' !n'!! ac,m, ac,m,&a$ &a$o" o" !n &o" r!(i"' r!(i"'ro" ro" corr! corr!"#o "#on$ n$i!n i!n'!" '!".. Lo" car(o car(o"" !"'/n !"'/n r!(i"' r!(i"'ra$ ra$o" o" !n !& o a'ri%, a'ri%,i$o i$o"" a& #!r+o$ #!r+o$oo a$!c,a$o. E& cor'! $! o#!racion!" !" corr!c'o. La" La" %a"!" %a"!" $! &o" car(o car(o"" corri corri!n !n'! '!"" - $if! $if!ri ri$o $o"" #or im#,! im#,!"' "'o" o" !"'/n !"'/n corr! corr!c' c'am am!n !n'! '! ca&c,& ca&c,&a$a a$a". ". La" 'a"a" 'a"a" !"'/n !"'/n a#&ica a#&ica$a" $a" a$!c, a$!c,a$am a$am!n' !n'!! $! ac,!r$ ac,!r$oo con &a" &!-!"2 &!-!"2 r!(&am!n'acion!" - norma" con'a%&!" a#&ica%&!". Lo" car(o" #or im#,!"'o" *an "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$o"2 c&a"ifica$o" - $!"cri#'o" - "! *an !5#,!"'o 'o$o" &o" a"#!c'o" n!c!"ario" #ara ", a$!c,a$a com#r!n"in.
.; DEUDAS FISCALES
-firmaciones :!raci$a$ In'!(ri$a$ :a&,ac ,acin in - !5#o !5#o""ici icin
7efinición Lo" car(o" $!& !7!rcicio #or im#,!"'o" r!#r!"!n'an o%&i(acion!" o $!r!c*o" !5i(i%&!" "a&$o" a fa)or con r!"#!c'o a &a" a,'ori$a$!" im#o"i'i)a". To$a" &a & a" 'r ' ran"accion!" - "a&$o" #o # or i m# m#,!"'o" ! "' "'/n a$ a $!c,a$a ! +n'!(ram!n'! con'a%i&i8a$o" con'a%i&i8a$o" - ac,m,&a$o" !n &o" r!(i"'ro" corr!"#on$i!n'!". Lo" "a&$o a&$o"" corr corrii!n' !n'!" - $if!ri f!ri$o $o"" #or im#, im#,!" !"'o 'o"" r!f& r!f&!!7an 7an 'o$o 'o$o"" &o" &o" *!c* !c*o" J
circ,n"'ancia" ,! af!c'an ", )a&,acin $! ac,!r$o con &a" &!-!" - r!(&am!n'acion!" $! &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!" &o" ac'i)o" #or im#,!"'o" !"'/n a$!c,a$am!n'! )a&,a$o" $! ac,!r$o con &a" norma" con'a%&!" a#&ica%&!". Lo" #a"i)o" #or im#,!"'o" r!#r!"!n'an #ro)i"ion!" a$!c,a$a" #or !& im#,!"'o $!)!n(a$o - no #a(a$o $!& a9o corri!n'! corri!n'! - an'!rior! an'!rior!"2 "2 inc&,-!n inc&,-!n$o $o im#,!"'o im#,!"'o"" !"'ima$o" !"'ima$o" a #a(ar #a(ar !n r!&acin r!&acin con #ar'i$a" #ar'i$a" $!& a9o corri!n'! corri!n'! - an'!rior!" an'!rior!" ",7!'a" ",7!'a" a in"#!cci in"#!ccinn #or &a" a,'ori$a$ a,'ori$a$!" !" im#o"i'i)a"2 "i f,!ra a#ro#ia$o &o" ac'i)o" #or im#,!"'o" "a&$o" a fa)or !"'/n corr!c'am!n'! ca&c,&a$o". La" $!,$a" fi"ca&!" *an "i$o a$!c,a$am!n'! r!",mi$a"2 c&a"ifica$a" - $!"cri#'a" - "! *an !5#,!"'o 'o$o" &o" a"#!c'o" n!c!"ario" #ara ,na a$!c,a$a com#r!n"in $! !"'o" "a&$o". CONTROLES0 AMBIENTE DE CONTROL2 CONTROLES DIRECTOS CONTROLES ENERALES .1 AMBIENTE DE CONTROL .1.1. Pa,'a" B/"ica" A&(,na" #a,'a" ,! r!)!&an #o'!ncia&!" !rror!" o irr!(,&ari$a$!" irr!(,&ari$a$!" como con"!c,!ncia $! ,n $3%i& am%i!n'! $! con'ro& "on0 In!5i"'!ncia $! #o&+'ica" - #roc!$imi!n'o" forma&!" #ara &o" im#,!"'o" i m#,!"'o" Fa&'a $! #&anificacin im#o"i'i)a im#o"i'i)a A#&icacin in$!%i$a $! norma" im#o"i'i)a" Omi"in $! informacin "i(nifica'i)a "o%r! $!,$a" fi"ca&!" !n &o" r!(i"'ro" r! (i"'ro" con'a%&!" Ina$!c,a$o 'ra'ami!n'o $! "i',acion!" im#o"i'i)a" com#&!7a". Lo" 'ra%a7o" $! a,$i'or+a !n !"'! 'i#o $! or(ani8acion!" $!%!n #r!"'ar $!%i$a a'!ncin a &o" '!ma" r!&aciona$o" con &a )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $! &a" 'ran"accion!".
• • • • •
.; CONTROLES DIRECTOS .;.1. Pa,'a" B/"ica" Para !& ca"o $! &o" $!"!m%o&"o" #or im#,!"'o"2 "on a#&ica%&!" &o" con'ro&!" $!"cri#'o" #ara !& ",%com#on!n'! Pa(o" $!& com#on!n'! Com#ra" - C,!n'a" a Pa(ar. .;.;. Con'ro&!" (!r!ncia&!" - con'ro&!" in$!#!n$i!n'!" A&(,no" con'ro&!" (!r!ncia&!" ! in$!#!n$i!n'!" ,! #,!$!n !"'ar #r!"!n'!" !n !& com#on!n'! - ,na r!f!r!ncia a &a afirmacin )inc,&a$a. •
• •
R!)i"in - a#ro%acin #or #ar'! $! &a (!r!ncia $! &o" a"i!n'o" !n &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra& $! &o" im#,!"'o" #ara corro%orar &a in'!(ri$a$ - )!raci$a$ $! &a" $!,$a" - car(o" r!&aciona$o". R!)i"in $! &a ra8ona%i&i$a$ $! &a" 'a"a" $! &o" im#,!"'o" #ara com#ro%ar &a in'!(ri$a$ $! &a" c,!n'a" in)o&,cra$a". :!rifica rificaci cinn $! &a" &i,i$ &i,i$aci acion! on!"" - $!'!rm $!'!rmina inacio cion!" n!" $! im#,!" im#,!"'o" 'o" #ara #ara con con"' "'a'a a'arr &a in'!(r in'!(ri$a i$a$$ - )a&,ac )a&,acin in $!& com#on!n'!.
.> CONTROLES ENERALES .>.1. Pa,'a" B/"ica" Una a$!c,a$a "!(r!(acin $! f,ncion!" "! manifi!"'a !"#!c+ficam!n'! "i0 •
E& man'!nimi!n'o $! r!(i"'ro" im#o"i'i)o" $!'a&&a$o" !"'/ "!(r!(a$o $!& man'!nimi!n'o $! &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra& J
•
La" f,ncion!" $! co%ran8a - #a(o" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a" f,ncion!" $! $!'!rminacin $! im#,!"'o".
H FACTORES DE RIESO H.1 FACTORES DE RIESO IN@ERENTE A&(,no" $! &o" fac'or!" $! ri!"(o in*!r!n'! - "," im#&icancia" #ara !& com#on!n'! #,!$!n $!'!c'ar"! "i(,i!n$o !"'a" #a,'a"0 #a,'a"0
>actor de riesgo E& !n'! o#!ra %a7o "i"'!ma" im#o"i'i)o" o !n #a+"!" !n $on$! &a a#&icacin $! im#,!"'o" no !" #r!ci"a. La" in"#!ccion!" im#o"i'i)a" no "on fr!c,!n'!"2 #or !7!m#&o2 )ario" a9o" an'!rior!" #,!$!n "!r in"#!cciona$o". La a,'ori$a$ im#o"i'i)a *a !f!c',a$o ,n a7,"'! #or ,n a9o an'!rior. Una $i"#,'a con &a a,'ori$a$ im#o"i'i)a *a oca"iona$o o #,!$! #,!$! oca"ion oca"ionar ar ,n &i'i(io &i'i(io.. La" &!-!" im#o"i'i)a" *an "i$o mo$ifica$a" $,ran'! !& a9o corri!n'!. La" a,'ori a,'ori$a$ $a$!" !" im#o"i im#o"i'i) 'i)a" a" o%7!'a o%7!'ann cri'!r cri'!rio" io" $! )a&,ac )a&,acin in..
(mplicancias para la auditoria Ma-or (ra$o $! an/&i"i" $! &a &!(i"&acin )i(!n'! #ara a"!(,rar &a )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $!& com#on!n'!. An/&i"i" $!'a&&a$o $! &a" ",c!"i)a" $!'!rminacion!" im#o"i'i)a". im#o"i'i)a". A#&ica A#&i caci cin n $! #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" ,! ,! a"!( a"!(,r ,r!n !n &a a$!c a$!c,a ,a$a $a )a&,acin - !5#o"icin $! &o" a7,"'!". D!'a&&a$o an/&i"i" $! "i',acion!" com#&!7a". E"f,!r8o" #ara !)a&,ar &o" im#ac'o" $! &o" cam%io" #ro$,ci$o".
An/&i"i" An/&i" i" $! &a" $if!r! $if!r!nci ncia" a" !n'r! !n'r! &o" &o" cri'!r cri'!rio" io" im#o" im#o"i'i i'i)o )o"" con'a%&!". La (!r!ncia *a 'oma$o *i"'ricam!n'! #o"icion!" a(r!"i)a" MaMa-or!" or!" #r,! #r,!%a %a"" "o%r "o%r!! ! 'ra' 'ra'am ami! i!n' n'oo $! &o" &o" conc conc!# !#'o 'o"" con r!"#!c'o a &a" $!$,ccion!" $! (a"'o" o #o"'!r(acin $!& in)o&,cra$o". r!conocimi!n'o $! &o" in(r!"o" #ara &a" $!'!rminacion!" $! im#,!"'o". E5i" E5i"'! '!nn o#! o#!ra raci cion on!" !" in'! in'!rn rnac acio iona na&! &!"" "i( "i(ni nifi fica ca'i 'i)a )a". ". An/& An /&i" i"i" i" $! &o" &o" a"# a"#!c !c'o 'o"" im# im#o" o"i' i'i) i)o" o" r!&a r!&aci cion ona$ a$o" o".. S! *an r!ci%i$o $i)i$!n$o" "i(nifica'i)o" $! ,na ",%"i$iaria D!'a&&a$o an/&i"i" $!& im#ac'o fi"ca&. !5'ran7!ra. E& !n'! r!a&i8a 'ran"accion!" con , o#!ra !n in$,"'ria" con A# A#&i &ica caci cin n $! #roc #roc!$ !$im imi! i!n' n'o" o" #ara #ara )!ri )!rifi fica carr !& corr corr!c !c'o 'o 'ra'ami!n'o" im#o"i'i)o" !"#!cia&!". 'ra'ami!n'o im#o"i'i)o $! &a" o#!racion!". E& !n'! !n'! "! !nc, !nc,!n !n'r 'raa !n ,n ,naa "i', "i',ac aci inn $! , ,!% !%ra ran' n'oo D!'a&& D!'a&&a$o a$o an/&i" an/&i"i" i" $!& cm#,' cm#,'oo - ", "i',ac "i',acin in !conm !conmica ica im#o"i'i)o. financi!ra. Lo" c/&c,&o" $! im#,!"'o" "on com#&!7o". R!)i"in !"#!c+fica $! $! &a &a &!(i"&acin a#&ica%&! - $! &o" cm#,'o" !f!c',a$o". S! r!, r!,i! i!r! r!nn n,m n,m!r !ro" o"a" a" &i &i,i ,i$a $aci cion on!" !" im#o im#o"i "i'i 'i)a )a". ". MaMa-or!" or!" #r, #r,!% !%a" a" "o%r "o%r!! &a" &a" $!' $!'!r !rm minac inacio ion! n!"" $! $! im#, im#,!" !"'o 'o". ". E5i" E5i"'! '!nn 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)a" a" !n'r !n'r!! !m#r !m#r!" !"a" a" An/&i"i" $!'a&&a$o $! &a" o#!racion!" - !& im#ac'o im#o"i'i)o )inc,&a$a". ,! 'ra!n a#ar!7a$o &a" mi"ma". H.; FACTORES DE RIESO DE CONTROL
>actor de riesgo Lo" "i"'!ma" $!& c&i!n'! no i$!n'ifican 'ran"accion!" con 'ra'ami!n'o im#o"i'i)o #ar'ic,&ar Lo" c/&c,&o" im#o"i'i)o" no "on a#ro%a$o" #or #!r"ona& i$n!o in$!#!n$i!n'! $! ", #r!#aracin. Lo" r!#r!"!n'an'!" $!& $!#ar'am!n'o $! im#,!"'o" no "on con" con",& ,&'a 'a$o $o"" r!"# r!"#!c !c'o 'o $!& $!& !f!c !f!c'o 'o $! 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" o in,",a&!". E5i"'! i"'!nn n,m n,m!ro" !ro"a" a" #ar' ar'i$a" i$a" conc conci& i&ia ia'o 'ori ria" a" !& &a" conci&iacion!" $! &o" r!(i"'ro" $!'a&&a$o" con &a" c,!n'a" $! con'ro& $!& ma-or (!n!ra&.
(mplicancias para la auditoria Ma-or! Ma-or!"" !"f,!r !"f,!r8o" 8o" #ara #ara #ro%ar #ro%ar &a in'!( in'!(ri$ ri$a$ a$ $! &a" $!, $!,$a" $a" im#o"i'i)a". A#&icacin $! #roc!$imi!n'o" #ara com#ro%ar &a )!raci$a$ ! in'!(ri$a$ $!& com#on!n'!. Ma-or!" #r,!%a" "o%r! *!c*o" in$i)i$,a&m!n'! "i(nifica'i)o". "i(nifica'i)o". Pro%&!ma" #o'!ncia&!" !n &a in'!(ri$a$ $! &a" $!,$a" fi"ca&!" "," car(o". JH
. ENFOUE DE AUDITORIA .1 CONSIDERACIONES En &a (!n!ra&i$a$ $! &o" ca"o"2 &o" com#on!n'!" $! 'ran"accion!" "on m/" a$!c,a$o" #ara a#&icar&!" ,n !nfo,! $! confian8a !n &o" con'ro&!" - #r,!%a" $! c,m#&imi!n'o2 mi!n'ra" ,! a &o" com#on!n'!" $! "a&$o" r!",&'a m/" !fici!n'! a#&icar&!" ,n !nfo,! ","'an'i)o. En &a ma-or+a $! &a" circ,n"'ancia"2 $!%i$o a ,! &a "i',acin im#o"i'i)a $!& !n'! !" $!'!rmina$a !n 4&'ima in"'ancia "o%r! &a %a"! $! c/&c,&o" an,a&!" &o" #roc!$imi!n'o" ","'an'i)o" "on &a forma m/" !f!c'i)a $! o%'!n!r "a'i"faccin $! a,$i'or+a con r!"#!c'o a& com#on!n'!. Lo" c/&c,&o" $! &o" car(o" - $! &o" "a&$o" #or im#,!"'o" ca"i "i!m#r! #o$r/n "!r #ro%a$o" m/" !fici!n'!m!n'! a 'ra)3" $!& ,"o $! #roc!$imi!n'o" ","'an'i)o". ","'an'i)o". .; EEMPLOS En ,n am%i!n'! $! con'ro&!" a$!c,a$o"2 "! r!,!rir/ ,! !& r!#r!"!n'an'! $!& $!#ar'am!n'o $! Im#,!"'o" #r!#ar! 'o$o" &o" an/&i"i" $! c,!n'a" im#o"i'i)a"2 inc&,-!n$o &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o. E"'a" #&ani&&a" #,!$!n inc&,ir0
•
a an/&i"i" an/&i"i" $! "a&$o "a&$o"" - mo)imi!n'o mo)imi!n'o"" #or #or im#,!"' im#,!"'o o % r!"4m!n!" r!"4m!n!" $! $! r!",&'a r!",&'a$o" $o" - !f!c'o" !f!c'o" $! &o" !5/m!n!" !5/m!n!" r!a&i8 r!a&i8a$o" a$o" #or a,'or a,'ori$a$! i$a$!"" fi"ca&!" fi"ca&!" c an/&i"i" an/&i"i" !"#!c+fic !"#!c+fico" o" $! conc!#'o" conc!#'o" $! im#,'acin im#,'acin a !7!rcicio" !7!rcicio" f,',ro" f,',ro"22 'a"a" a#&ica%&!" a#&ica%&!"22 !'c. •
•
•
La" #r,!%a" $! a,$i'or+a $!'a&&a$a" $! &o" #a(o" $! im#,!"'o" #,!$!n r!",&'ar ,n #roc!$imi!n'o !f!c'i)o2 -a ,! (!n!ra&m!n'! "on #oca" - $! ,n mon'o "i(nifica'i)o. Si &o" con'ro&!" "o%r! &o" $!"!m%o&"o" "on confia%&!" - a#&ica%&!" a &o" #a(o" $! im#,!"'o"2 no "!r/ n!c!"ario r!a&i8ar ,na in"#!ccin !"#!c+fica $! &a" canc!&acion!" corr!"#on$i!n'!". R!",& R!",&'a 'a con con)!n )!ni!n i!n'! '! a#&ic a#&icar ar &o" &o" #roc!$ #roc!$imi imi!n' !n'o" o" !"'a%& !"'a%&!ci !ci$o" $o" #ara #ara $!'!c' $!'!c'ar ar #ro%&! #ro%&!ma" ma" o "i',a "i',acio cion!" n!" !"#!ci !"#!cia&! a&!"" r!&aciona$a" con !& /r!a im#o"i'i)a !n &a )i"i'a #r!&iminar2 #,!"'o ,! #,!$!n "!r r!a&i8a$o" m/" !fici!n'!m!n'! a& $i"#o $i"#on!r n!r $! 'i!m# 'i!m#oo n!c!"a n!c!"ario rio #ara #ara r!"o&) r!"o&)!r !r &a" "i',ac "i',acion ion!" !" i$!n' i$!n'ifi ifica$ ca$a" a" como como com#&! com#&!7a" 7a" - a#ro) a#ro)!c* !c*ar ar &a" o#or',ni$a$!" o#or',ni$a$!" ,! %rin$a &a #&anificacin. Lo" #a#!&!" $! 'ra%a7o $! a,$i'or+a $!%!n #ro#orcionar informacin "o%r! &a na',ra&!8a $! &a" 'ran"accion!" ,! #,!$an oca"ionar !f!c'o" "o%r! &o" c/&c,&o" im#o"i'i)o".
J. PROCEDIMIENTOS DE AUDITORIA &o" conc!#'o" "! #,!$!n a(r,#ar !n $o" ",%"!ccion!"2 ,na #ara ca$a ",%com#on!n'!0 $!,$a" fi"ca&!" - car(o" #or im#,!"'o". D!n'ro $! ca$a ",%"!ccin a$!m/" $! &a $!"cri#cin - !n,m!racin $! &o" #roc!$imi!n'o" "! incor#ora ,na r!f!r!ncia a ci!r'a" con"i$!racion!" ,! a-,$ar/n a &a "!&!ccin - !7!c,cin $! &o" #roc!$imi!n'o" $! man!ra m/" !fici!n'! - !f!c'i)a. J.1CAROS POR IMPUESTOS J.1.1 Proc!$imi!n'o" ana&+'ico" •
Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& #!r+o$o o !7!rcicio corri!n'! an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" !n r!&acin con0
a Car(o" Car(o" #or #or im#,!"'o" im#,!"'o" #or 'i#o" 'i#o"22 7,ri"$ic 7,ri"$iccion! cion!"2 "2 !'c !'c % Conc!#'o" Conc!#'o" in$i)i$, in$i)i$,a&!" a&!" $! &a" &a" $!'!rmi $!'!rminacio nacion!" n!" im#o" im#o"i'i) i'i)a" a" c Ta"a" "a" a#&i a#&ica ca%& %&!" !".. Para Para !f!c', !f!c',ar ar !"'! !"'! an/&i" an/&i"i" i" com#ar com#ara'i a'i)o )o #, #,!$! !$!nn !m#&!a !m#&!ar"! r"! &o" &o" an/&i" an/&i"i" i" ,! ,! &a (!r!nc (!r!ncia ia !f!c'4 !f!c'4aa "o%r! "o%r! !& con con'ro 'ro&& #r!",#,! #r!",#,!"'ar "'ario. io. E" E" n!c!"ari n!c!"arioo ,! ,! 'o$o" 'o$o" !&&o" !&&o" "! %a"!n %a"!n "o%r! "o%r! cifra" cifra" inc&,i$ inc&,i$a" a" !n &o" r!(i"'ro r!(i"'ro"" con'a%& con'a%&!". !". J
Para o%'!n!r ma-or!" %!n!ficio" $! !"'! #roc!$imi!n'o ana&+'ico2 !& a,$i'or $!%! conoc!r !& n!(ocio2 &a" 'ran"accion!" r!",&'a$o" (ra)a$o" #or ca$a ,no $! &o" im#,!"'o" "!(4n &a &!(i"&acin !n )i(!ncia. D! !"'a man!ra !& a,$i'or #,!$! com#ro%ar &a r!&acin !n'r! &a informacin con'a%&! - &a" '!n$!ncia" !n &a" o#!racion!" $!& !n'!. Con"i$!rar &a ra8ona%i&i$a$ (&o%a& $!& car(o #or im#,!"'o m,&'i#&ican$o !& r!",&'a$o o &o" mon'o" r!",&'an'!" $! 'ran"accion!" (ra)a$a" #or &a 'a"a a#&ica%&! !n !& #!r+o$o corr!"#on$i!n'!. E"'a #r,!%a ana&+'ica #!rmi'! a& a,$i'or "a'i"fac!r"! $! &a in'!(ri$a$ $!& r!(i"'ro $! &o" car(o" #or im#,!"'o". •
J.1.; Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" Con"i"'!n !n o%'!n!r !)i$!ncia #ara confirmar ,! ci!r'o" con'ro&!"2 con"i$!ra$o" #or !& a,$i'or como c&a)!2 o#!ran !n forma !f!c'i)a. A&(,no" con'ro&!" '+#ico" $!& ",%com#on!n'! car(o" #or im#,!"'o" - ,na %r!)! r!f!r!ncia a &o" camino" a "!(,ir #ara o%'!n!r !)i$!ncia $! a,$i'or+a0 •
R!)i"in (!r!ncia& $! &o" !"'a$o" financi!ro" - com#aracin con mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $!0 a car( car(o" o" #or #or im# im#,! ,!"' "'o" o" % 'a"a" 'a"a" !f!c'i)a !f!c'i)a"" $! im#,!"'o im#,!"'o". ".
•
R!)i"in (!r!ncia& - "!(,imi!n'o $! informacin $! 0 a C/&c,& C/&c,&oo $! #ro)i #ro)i"io "ion!" n!" #ara #ara im#,! im#,!"'o "'o" " % R!&acin R!&acin $! &o" &o" car(o" car(o" con &o" &o" conc!# conc!#'o" 'o" %/"ico %/"ico"" (ra)a%&! (ra)a%&!". ".
E& a,$i'or $!%! o%'!n!r !)i$!ncia $! ,! !"'o" con'ro&!" o#!ran !f!c'i)am!n'! - #ara !&&o $!%! )!rificar2 !n'r! o'ra"2 &a" "i(,i!n'!" )!rificacion!"0 a !& ni)!& ni)!& (!r!ncia& (!r!ncia& ,! !f!c'4a !f!c'4a &a" &a" r!)i"io r!)i"ion!" n!" % !& (ra$o (ra$o $! $! in$!#!n$ in$!#!n$!nci !nciaa - conoci conocimi!n mi!n'o 'o $!& $!& n!(oci n!(ocioo - "," "," o#!raci o#!racion!" on!" c !& (ra$o $! $! $!'a&&! $! &o" an/&i"i". an/&i"i". En (!n!ra& (!n!ra& c,an$o &o" &o" an/&i"i" "on m,- (&o%a&!" (&o%a&!" o (!n!ra&!" (!n!ra&!" &a" a&'!racion!" a&'!racion!" ,! ,! "! com#!n"an no "on $!'!c'a$a"0 ] &a r!&acin $! &a informacin r!)i"a$a con &a r!(i"'ra$a !n &a con'a%i&i$a$ ] &a #!rio$ici$a$ $! &a" r!)i"ion!" ] !)i$!ncia $!& "!(,imi!n'o $! &a" "i',acion!" in,",a&!"2 in,",a&!"2 com#&!7a" o in!"#!ra$a" $!'!c'a$a". •
A#ro%acin #or #ar'! $! f,ncionario" $!& ni)!& a#ro#ia$o $! 0 a a"i!n a"i!n'o" 'o" #or #or car( car(o" o" #!ri #!ri$i $ico" co" % $!'!rmina $!'!rminacion cion!" !" im#o"i' im#o"i'i)a" i)a"..
E& a,$i'or $!%! confirmar ,! &o" #roc!$imi!n'o" &&!)a$o" a ca%o #ara &a a#ro%acin $! &o" cm#,'o" - r!(i"'ro" - &o" con'ro&!" #r!)io" ,! 'i!n!n &,(ar #ara #!rmi'ir $ic*a a#ro%acin o#!ran !f!c'i)am!n'!. Para !&&o2 #,!$! &&!)ar a ca%o !n'r!)i"'a" con &o" f,ncionario" a car(o $! !f!c',ar &o" con'ro&!" - a#ro%acion!"2 "!&!ccionar $oc,m!n'o" #ara %,"car !)i$!ncia con"'ancia firma $! a#ro%acin o !f!c',ar !& "!(,imi!n'o $! &o" r!(i"'ro" r!c*a8a$o". J.1.> Pr,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" Una )!8 o%'!ni$o !& c/&c,&o $! &o" car(o"2 "! $!'a&&an a&(,no" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" ,! #,!$!n &&!)ar"! a ca%o0 • • • •
com#arar &o" 'o'a&!" con !& ma-or (!n!ra& com#arar &o" r!",&'a$o" an'!" $! im#,!"'o con &o" #a#!&!" $! 'ra%a7o $! a,$i'or+a #ro%ar #ro%ar &a" $if!r!ncia $if!r!ncia"" !n'r! !n'r! &o" &o" r!",&'a$ r!",&'a$o" o" (ra)a% (ra)a%&!" &!" - &o" r!",& r!",&'a$o 'a$o"" an'!" an'!" $!& $!& im#,!"' im#,!"'o o confirmar &a 'a"a $! im#,!"'o ,'i&i8a$a con f,!n'!" a$!c,a$a" JJ
)!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica com#arar &a $i"'ri%,cin $! &o" car(o" #or im#,!"'o" !n'r! &o" mon'o" $!& !7!rcicio - $if!ri$o" in)!"'i(ar &o" conc!#'o" "i(nifica'i)o" o in,",a&!".
• • •
J.; DEUDAS FISCALES J.;.1 Proc!$imi!n'o" ana&+'ico" C,an$o ,n #orc!n'a7! "i(nifica'i)o $! &a" o#!racion!" (ra)a$a" corr!"#on$! a ,n n4m!ro r!$,ci$o $! im#,!"'o" o c,an$o "! 'ra'a $! ,n n4m!ro #!,!9o $! o#!racion!" -Go im#,!"'o" a#&ica%&!"2 &a" #r,!%a" (&o%a&!" - &o" #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" r!",&'ar/n m/" !f!c'i)a" #ara o%'!n!r "a'i"faccin $! a,$i'or+a. Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'o" - !5#&icar mo)imi!n'o" ! in)!"'i(ar r!&acion!" in!"#!ra$a" o in,",a&!" con r!"#!c'o a &o" "a&$o" #or im#,!"'o". R!",&'a r!com!n$a%&! &a #r!#aracin $! ,na #&ani&&a #ara ca$a 'i#o $! im#,!"'o $! mo$o $! #o$!r r!&acionar &o" "a&$o" a& inicio con &o" $!& ci!rr! a 'ra)3" $!& an/&i"i" $! &o" mo)imi!n'o" #ro$,ci$o" #ro$,ci$o" - ", r!&acin con &o" car(o" a r!",&'a$o". R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" a,5i&iar!" $! "a&$o" #or im#,!"'o" con &a c,!n'a c ,!n'a con'ro& $!& ma-or (!n!ra&.
•
•
J.;.;. Pr,!%a" $! c,m#&imi!n'o $! con'ro&!" E& a,$i'or $!%!r/ o%'!n!r !)i$!ncia ,! r!"#a&$! !& c,m#&imi!n'o !f!c'i)o $!2 !n'r! o'ro"2 &o" "i(,i!n'!" con'ro&!"0 R!)i"in #or &a (!r!ncia $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rino" - &a" com#aracion!" con mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro" $a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" "a&$o" #or im#,!"'o". R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" inform!" $! 0 a Mo)imi Mo)imi!n' !n'o" o" !n &o" &o" "a&$o "a&$o"" #or im#,! im#,!"'o "'o" " % E"'imacio E"'imacion!" n!" $! #a(o" #a(o" f,',r f,',ro" o" #or #or im#,!" im#,!"'o". 'o". Lo" inform!" (!r!ncia&!" $! r!)i"in $!%!n !mi'ir"! !n forma o#or',na - $!%!n r!&acionar"! $ir!c'am!n'! con &a informacin con'a%&! #ara %rin$ar !f!c'i)a - !fici!n'! !)i$!ncia $! a,$i'or+a. A#ro%acin - r!)i"in $! &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! "a&$o" #or im#,!"'o" con &a c,!n'a $!& ma-or (!n!ra& #or ,n f,ncionario $! ni)!& a#ro#ia$o. D!%! !5i"'ir !)i$!ncia $!& 'ra%a7o $! r!)i"in - $! &a a#ro%acin #o"'!rior #ara ,! !& a,$i'or #,!$a confirmar ,! !"'! con'ro& o#!ra !f!c'i)am!n'!. A#ro%a A#ro%aci cin2 n2 r!)i"i r!)i"in n - r!&aci r!&acin n con &o" r!(i"' r!(i"'ro" ro" $! &a" &i,i$ &i,i$aci acion! on!"" - $!'!rm $!'!rmina inacio cion!" n!" #or #or im#,!" im#,!"'o" 'o" #or #or ,n f,ncionario $!& ni)!& a#ro#ia$o. E5i"'!ncia $! !"#!cia&i"'a" in'!rno" o !5'!rno" ,! "! oc,#an $! &a #&anificacin im#o"i'i)a - !& an/&i"i" $! "i',acion!" com#&!7a"2 "i(nifica'i)a" o in,",a&!". •
•
•
•
•
J.;.>.Pr,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!" - "a&$o" •
•
•
O%'!n!r !& $!'a&&! $! &o" cm#,'o" im#o"i'i)o" - )!rificar ", ra8ona%i&i$a$ "!(4n &a &!(i"&acin )i(!n'! a#&ica%&! a ca$a 'ri%,'o. O%'!n!r &a conci&iacin $!& an/&i"i" $! &o" "a&$o" #or im#,!"'o" con !& ma-or (!n!ra& - a )!rifi )!rificar car &a !5ac' !5ac'i', i',$$ ma'!m ma'!m/'i /'ica ca % com#arar com#arar &o" &o" mon'o" mon'o" con &a $oc,m! $oc,m!n'aci n'acin n $! r!"#a&$o r!"#a&$o a$!c,a a$!c,a$a $a c in)!"'i( in)!"'i(ar ar &a" #ar'i$a" #ar'i$a" conci&ia conci&ia'oria 'oria"" "i(nifica' "i(nifica'i)a" i)a" o in,",a& in,",a&!". !". O%'!n!r !& an/&i"i" $! &o" "a&$o" #or im#,!"'o" -0 a )!rifi )!rificar car &a !5ac' !5ac'i', i',$$ ma'!m ma'!m/'i /'ica ca % com#arar com#arar &o" mon'o" "!&!cciona$o "!&!cciona$o"2 "2 inc&,-!n inc&,-!n$o $o $!"!m%o&"o $!"!m%o&"o"" #or #a"i)o" im#o"i'i)o" im#o"i'i)o"22 con &a $oc,m!n'ac $oc,m!n'acin in $! r!"#a&$o c in)!"'i( in)!"'i(ar ar &a" &a" #ar'i$a" #ar'i$a" "i(nifica "i(nifica'i)a 'i)a"" o in,", in,",a&!" a&!" 1
•
R!)i"ar &o" r!",&'a$o" $! &a" in"#!ccion!" im#o"i'i)a" - &a" com,nicacion!" con &a" a,'ori$a$!" im#o"i'i)a" a #ar'ir $!& 4&'imo !5am!n - com#arar &o" #a(o" - r!!m%o&"o" con &o" &i"'a$o" $! "a&$o" #or iim#,!"'o". m#,!"'o". O%'!n!r O%'!n!r confirmac confirmacion! ion!"" $! &a (!r!ncia (!r!ncia con r!"#!c'o r!"#!c'o a &o" *!c*o" - circ,n"'a circ,n"'ancia ncia"" ,! in)o&,cran in)o&,cran con"i$!ra con"i$!racion cion!" !" im#o"i'i)a" com#&!7a" com#&!7a" o &a o#inin $! ,n a"!"or &!(a& con r!"#!c'o a &a" con"!c,!ncia" im#o"i'i)a" $! &a 'ran"accin. 1. RESPONSABILIDAD DEL AUDITOR SOBRE LAS LIUIDACIONES IMPOSITI:AS A& !mi'ir !& inform!2 !& a,$i'or !5#r!"a ", o#inin "o%r! &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" #a"i)o" $!'a&&a$o" !n &o" !"'a$o" financi!ro"2 #or &o ,! $!%! a#&icar #roc!$imi!n'o" #ara )a&i$ar &a )!raci$a$2 in'!(ri$a$2 )a&,acin - !5#o"icin $! &a" $!,$a" fi"ca&!" inc&,i$a" !n $ic*o r,%ro (!n!ra&. Ac',a&m!n'!2 #roc!$! a c!r'ificar !5c&,"i)am!n'! ,! &a informacin ,'i&i8a$a como %a"! #ara &o" cm#,'o" $! im#,!"'o" ",r(! $! &o" !"'a$o" a,$i'a$o"2 "in *ac!r m!ncin a&(,na "o%r! &a $!'!rminacin !"#!c+fica $!& 'ri%,'o. S! !"'ima ,! !n !& f,',ro2 !& #rof!"iona& in'!r)ini!n'! $!%!r/ !mi'ir ,na o#inin "o%r! &a corr!ccin $! &a &i,i$acin im#o"i'i)a2 &o(r/n$o"! $! !"'a forma !5'!n$!r ", r!"#on"a%i&i$a$ 'an'o a &a %a"! informa'i)a como a &a a#&icacin $! &a" norma" im#o"i'i)a" )i(!n'!".
11
CAPITULO ;> CONTINENCIAS
7E64R(P4(@ 8 45TE(75 7E; 45/P5ETE CONCEPTO DE LAS PARTIDAS UE INTERAN EL COMPONENTE Una con'in(!ncia con'in(!ncia #,!$! "!r $!fini$a como ,na "i',acin !5i"'!n'! !5i"'!n'! a &a f!c*a $!& $!& %a&anc! ,! ,! im#&ica ,na inc!r'i$,m%r! inc!r'i$,m%r! con r!"#!c'o a #o"i%&!" (anancia" o #3r$i$a"2 ,! !n $!fini'i)a "!r/ r!",!&'a c,an$o oc,rran o $!7!n $! oc,rrir ,no o m/" *!c*o" f,',ro". A&(,no" !7!m#&o" $! #o"i%&!" con'in(!ncia" $! #3r$i$a" "on $!man$a" 7,$icia&!" o r!c&amo" #!n$i!n'!2 (aran'+a"2 ci!r'o" a7,"'! $! #r!cio" $! com#ra - #o"i%&!" #a"i)o" ,! ",r7an $! $!"c,!n'o $! $oc,m!n'o". La" con'in(!ncia" no inc&,-!n *!c*o" #or &o" c,a&!" "! *a-an con'ra+$o o%&i(acion!"2 #4!" 3"'o" "on #a"i)o" confirma$o". E" com4n r!&acionar !& conc!#'o conc!#'o $! con'in(!ncia2 con &o" $! inc!r'i$,m%r! inc!r'i$,m%r! - !"'imacin. E" im#or'an'! im#or'an'! ac&arar ac&arar ,! &a con'in(!ncia ",r(! $! ,n #roc!"o ,! inc&,-! !"'imacion!" - #,!$! (!n!rar inc!r'i$,m%r! r!"#!c'o $! &a oc,rr!ncia o no $! &o" *!c*o" f,',ro" in)o&,cra$o". E& ni)!& $! inc!r'i$,m%r! $!#!n$!r/ $!& (ra$o $! #ro%a%i&i$a$ a"i(na$a a &a oc,rr!ncia $!& *!c*o f,',ro. IMPORT IMPO RTANCIA ANCIA RELATI:A RELATI:A DE LAS PARTIDAS PARTIDAS UE INTERAN I NTERAN EL COMPONENTE COMPONENT E Lo" #a"i)o" #a"i)o" con'in(!n'!" !"'/n norma&m!n'! a"ocia$o" con &i'i(io" &i'i(io" #!n$i!n'!" o #o #o'!ncia&!" '!ncia&!" con'ra !& !n'!2 !n'!2 ,! #,!$!n ",r(ir $! $i"#,'a" con'rac',a&!"2 $!f!c'o" $! &o" #ro$,c'o"2 (aran'+a" $! #ro$,c'o"2 )io&acion!" $! #a'!n'!" o $!r!c*o" $! a,'or2 $!"'r,ccin $! %i!n!" , o'ra" ca,"a" $i)!r"a". A$!m/"2 &a" con'in(!ncia" #,!$!n inc&,ir c,!n'a" inco%ra%&!"2 am!na8a" $! !5#ro#iacin $! ac'i)o"2 (aran'+a" $! $!,$a" $! '!rc!ro" , o'ro" '!ma" ,! #,!$!n oca"ionar #3r$i$a" a& !n'!. PAUTAS PAUTAS PARA PARA LA COMPRENSIÓN COMPRENSI ÓN ANÁLISIS DEL NEOCIO NE OCIO La" con"i$!racion!" con"i$!racion!" "o%r! "o%r! !& n!(ocio n!(ocio - ri!"(o" in*!r!n'!" in*!r!n'!" a& '!ma $! con'in(!ncia" con'in(!ncia" !n (!n!ra& "! r!fi!r!n a0 6 9 9 9 9 9
La !5i"' !5i"'!nc !ncia ia - !"'a !"'a$o $o $$!! ,n &i'i &i'i(io (io #!n #!n$i! $i!n'! n'! o #o"i% #o"i%&!. &!. La !5i"'!ncia $! ,n $!f!c'o im#or'an'! $! ,n #ro$,c'o o $! #ro$,c'o" o "!r)icio" #o'!ncia&m!n'! #!&i(ro"o". Si a&(4n ac'i)o *a "i$o $a9a$o o $!"'r,i$o. Si "! *a $!ci$i$o r!,%icar o $!"con'in,ar o#!racion!" !5i"'!n'!". La !5i"'!ncia $! o%&i(acion!" $! com#ra no r!)oca%&!". E& a&canc! $! &a co%!r',ra $! "!(,ro" #ara &o" ri!"(o" m/" "i(nifica'i)o". "i(nifica'i)o".
ASPECTOS DE :ALUACIÓN EPOSICIÓN La" con'in(!ncia" con'in(!ncia" #,!$!n "!r "!r fa)ora%&!" fa)ora%&!" o $!"fa)ora%&!"2 La" fa)ora%&!" fa)ora%&!" 'am%i3n 'am%i3n "on &&ama$a" con'in(!ncia" ac'i)a" o $! (anancia" - &a" $!"fa)ora%&!"2 con'in(!ncia" #a"i)a" o $! #3r$i$a. En (!n!ra&2 am#ar/n$o"! !n ,n #rinci#io $! #r,$!ncia2 ,! !n $!'!rmina$a" "i',acion!" no !"'/ $! ac,!r$o con !& $! $!)!n(a$o2 &a '!or+a con'a%&! r!conoc! "&o &a con'a%i&i8acin $! &a" con'in(!ncia" con'in(!ncia" #a"i)a" o $! #3r$i$a. E& inform! NK 1> $!& Ár!a Con'a%i&i$a$ $! &a F!$!racin Ar(!n'ina Ar(!n'ina $! Con"!7o" Prof!"iona&!" $! Ci!ncia" Econmica"2 $a ,n #a"o a$!&an'! !n !"'! '!ma - con"i$!ra ,! !n &a m!$icin $!& #a'rimonio - !n &a $!'!rminacin $! &o" r!",&'a$o" "! con"i$!rar/n &o" !f!c'o" $! 'o$a" &a" con'in(!ncia" fa)ora%&!" - $!"fa)ora%&!" ,! r!4nan &o" r!,i"i'o" $! #ro%a%i&i$a$ !&!)a$a $! oc,rr!ncia - c,an'ificacin a#ro#ia$a. a#ro#ia$a. Para $!'!rminar !& 'ra'ami!n'o 'ra'ami!n'o con'a%&! con'a%&! $! &a" con'in(!ncia" $!%!r+an '!n!r"! '!n!r"! !n c,!n'a c,!n'a &o" "i(,i!n'!" a"#!c'o"0 E& (ra$o $! #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia o ma'!ria&i8acin $!& !f!c'o $! &a "i',acin con'in(!n'!. A !"'o" fin!"2 fin!"2 &a" con'in(!ncia" #,!$!n c&a"ificar"! c&a"ificar"! !n &a" "i(,i!n'!" 'r!" ca'!(or+a"0 ca'!(or+a"0 1;
6
a,!&&a" a,!&&a" con r!"#!c'o r!"#!c'o a &a" &a" c,a&!" c,a&!" !5i"'!n !5i"'!n22 a &a f!c*a f!c*a $! fina&i8ac fina&i8acin in $! &a" &a" 'ar!a" 'ar!a" $! #r!#ara #r!#aracin cin $! $! &o" !"'a$o" !"'a$o" financi!ro"2 !)i$!ncia" "o%r! ", a&'a #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia !n a$!&an'!2 #ro%a%&!" 9 a,!&&a" con r!"#!c'o a &a" c,a&!" !5i"'!n2 a &a f!c*a $! fina&i8acin $! &a" 'ar!a" $! #r!#aracin $! &o" !"'a$o" financi!ro"2 !)i$!ncia" "o%r! ", %a7a #ro%a%i&i$a$ $! oc,rr!ncia !n a$!&an'!2 r!mo'a" 9 &a" no com#r!n$i$a" !n nin(,no $! &o" (r,#o" an'!rior!" ni #ro%a%&!" ni r!mo'a" inc&,-!n$o a,!&&a" c,-a #ro%a%i&i #ro%a%i&i$a$ $a$ $! $! oc,rr!nc oc,rr!ncia ia !" $!"conoci$ $!"conoci$a. a. La #o"i%i&i$a$ $! c,an'ificacin a#ro#ia$a $! "," !f!c'o". S!(4n &a #o"i%i&i$a$ $! !"'imar !"'imar m/" o m!no" o%7!'i)am!n'! o%7!'i)am!n'! ", !f!c'o mon!'ario mon!'ario &a" con'in(!ncia" con'in(!ncia" #,!$!n c&a"ificar"! c&a"ificar"! $! &a "i(,i!n'! man!ra0 6
9
a,!&&a" a,!&& a" #ara &a" c,a&!" c,a&!" &a !"'ima !"'imaci cinn r!f!ri$a r!f!ri$a #,!$! #,!$! &o(rar" &o(rar"!! con con ,n (ra$o (ra$o ra8ona% ra8ona%&! &! $! o%7!' o%7!'i)i i)i$a$ $a$ !n a$!&an'!2 c,an'ifica%&!" &a" r!"'an'!" !n a$!&an'!2 no c,an'ifica%&!".
En a&(,no" ca"o" no #o"i%&! !"'imar !& !f!c'o !f!c'o mon!'ario m/" #ro%a%&! $! &a con'in(!ncia con'in(!ncia #!ro #!ro "+ ", !f!c'o m+nimo. m+nimo. C,an$o a"+ oc,rr!2 3"'a "! con"i$!ra c,an'ifica%&!. c,an'ifica%&!. En &a &a m!$icin m!$icin $!& #a'rimonio - &a $!'!rminacin $! r!",&'a$o" r!",&'a$o" "! con"i$!rar/n con"i$!rar/n &o" !f!c'o" $! 'o$a" 'o$a" &a" con'in(!ncia" con'in(!ncia" fa)ora%&!" o $!"fa)ora%&!" ,! $!ri)!n $! ,na "i',acin o circ,n"'ancia !5i"'!n'! a &a f!c*a $! ci!rr! $! !7!rcicio - ,! "!an #ro%a%&! #ro%a%&!"" - c,an'i c,an'ifica% fica%&!". &!". En c,an'o a &a" con'in(!ncia" #ro%a%&!" no c,an'ifica%&!"2 c,an'ifica%&!"2 &a" mi"ma" mi"ma" $!%!r/n $!%!r/n $ar &,(ar a ", !5#o"icin !n no'a no'a a &o" !"'a$o" financi!ro". En (!n!ra&2 no "! con"i$!ra n!c!"ario !"'! r!,i"i'o informa'i)o #ara a,!&&a" con'in(!ncia" ,! no #,!$!n #,!$!n ca'a&o( ca'a&o(ar"! ar"! ni #ro%a% #ro%a%&!" &!" ni ni r!mo'a". r!mo'a". AFIRMACIONES E& o%7!'i)o o%7!'i)o $! a,$i'or+a a,$i'or+a #arra #arra &o" com#on!n'!" com#on!n'!" !" o%'!n!r ",fici!n'! ",fici!n'! !)i$!ncia !)i$!ncia $! ,! &a" afirmacion!" corr!"#on$i!n'!" corr!"#on$i!n'!" "on )/&i$a". La" afirmacion!" con"'i',-!n !& !7! c!n'ra& $! &a !)a&,acin $! ri!"(o" - con'ro&!" - #ara &a "!&!ccin $! #roc!$imi #roc!$imi!n'o !n'o"" $! a,$i'or+a a,$i'or+a.. La" afirmacion afirmacion!" !" ,! $!%!n "!r con"i$!ra con"i$!ra$a" $a" !n &a !)a&,aci !)a&,acin n $! &o" *!c*o" *!c*o" - ccirc,n irc,n"'an "'ancia" cia" ,! ori(inan ori(inan &a" con'in(!ncia" con'in(!ncia" "on &a" r!&aciona$a" con !& com#on!n'! af!c'a$o - !" n!c!"ario con"i$!rar !"'a" afirmacion!" c,an$o "! !)a&4an ri!"(o" - "! "!&!ccionan #roc!$imi!n'o" $! a,$i'or+a. CONTROLES En (!n!ra&2 #ara !"'! com#on!n'!2 &a" &a" !m#r!"a" no !"'a%&!c!n !"'a%&!c!n ,n "i"'!ma !"#!c+fico !"#!c+fico $! con'ro& $! $! 'ran"accion!". 'ran"accion!". FACTORES DE RIESO No !5i"'!n !5i"'!n fac'or!" fac'or!" $! ri!"(o" ri!"(o" !"#!c+f !"#!c+fico" ico" #ara #ara !& com#on!n'! com#on!n'! $! con'in con'in(!nc (!ncia". ia". Sin !m%ar( !m%ar(o2 o2 "! #,!$! #,!$! ana&i8ar ana&i8ar ,3 'i#o 'i#o $! ri!"(o $! a,$i'or+a !5i"'! !n &a )a&ori8acin $! &o" !&!m!n'o" ",%7!'i)o" #ro#io" $! &a" con'in(!ncia". con'in(!ncia". ENFOUE DE AUDITORÍA E5i"'i!n$o ,n im#or'an'! im#or'an'! com#on!n'! com#on!n'! $! ri!"(o ri!"(o in*!r!n'!2 in*!r!n'!2 !" n!c!"ario n!c!"ario 'ra'ar $! r!$,cir&o "i!m#r! ,! !& ri!"(o $! con'ro& !"'3 !n ni)!&!" ac!#'a%&!". Para ,! !"'o oc,rra !" n!c!"aria &a !5i"'!ncia $! ,n f,!r'! am%i!n'! $! con'ro& - con'ro&!" (!r!ncia&!" !ficac!" ,! f,ncion!n f ,ncion!n a$!c,a$am!n'!. La r!"i"'!n r!"i"'!ncia cia $! ,n ri!"(o ri!"(o in*!r!n' in*!r!n'!! a&'o2 a&'o2 c,a&,i!ra c,a&,i!ra f,!ra f,!ra !& ri!"(o ri!"(o $! $! con'ro&2 con'ro&2 o%&i(a o%&i(a a o%'!n! o%'!n!rr !)i$!ncia !)i$!ncia"" $! 'i#o 'i#o ","'an'i)o. ","'an'i)o. En m,- #oca" oca"ion!" "! #o$r/ confiar !n &a !)i$!ncia $! con'ro&. 1>
PROCEDIMIENTOS DE AUDITORÍA Una !n,m!racin "in'3'ica #o$r+a "!r0 •
R!)i"ar &a" ac'a" $! r!,nion!" $! $ir!c'orio o $! o'ro" comi'3" #ara i$!n'ificar #o"i%&!" con'in(!ncia".
•
Ana&i8ar con &a (!r!ncia &a !5i"'!ncia $! "i',acion!" ,! #,!$!n ori(inar con'in(!ncia"2 'a&!" como0 6 6 6
•
•
&a !5i"' !5i"'!nc !ncia ia $! #roc! #roc!$im $imi!n i!n'o" 'o" &!( &!(a&! a&!"" o #o"i%& #o"i%&!" !" &i'i( &i'i(io" io" (ara (aran' n'+a +a"" $! $!,$ $!,$a" a" $! '!rc '!rc!r !ro" o" fa&' fa&'aa $! a$!c a$!c,a ,a$a $a co% co%!r !r', ',ra ra $! $! "!(, "!(,ro ro" "
A&(,na" circ,n"'ancia" circ,n"'ancia" !"#!cia&!" #,!$!n #ro)ocar !n !& f,',ro "i',acion!" con'in(!n'!". E" !& $!%!r $!& #rof!"iona&2 a&!r'ar a &a (!r!ncia "o%r! ", #o"i%&! oc,rr!ncia. Ana&i8ar con &a (!r!ncia !& #ro%a%&! r!",&'a$o - !f!c'o $! &a" con'in(!ncia". E"'! an/&i"i" an/&i"i" - ", r!",&'a$o r!",&'a$o "!(,ram!n'! "!(,ram!n'! "! inc&,ir/ !n &a car'a $! (!r!ncia corr!"#on$i!n'!. corr!"#on$i!n'!.
•
•
•
R!)i"ar R!)i"ar &a corr!"#on corr!"#on$!nc $!ncia ia man'!ni$a man'!ni$a con '!rc!ro"2 '!rc!ro"2 inc&,-!n$o inc&,-!n$o a& a"!"or a"!"or &!(a&2 &!(a&2 #ara i$!n'ificar i$!n'ificar - !)a&,ar !)a&,ar &a" "i',acion!" ,! #,!$!n ori(inar con'in(!ncia". E5aminar &o" $oc,m!n'o" corr!"#on$i!n'!" #ara !)a&,ar !& #ro%a%&! r!",&'a$o - !f!c'o $! &a con'in(!ncia2 con'in(!ncia2 inc&,-!n$o &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" mon'o" !"'ima$o". R!)i"ar &a informacin !5#,!"'a r!&aciona$a con con'in(!ncia".
BIENES DE USO
45TR5;E6 7(RE4T56 Pa,'a" B/"ica" E& com#on!n'! com#on!n'! %i!n!" %i!n!" $! ,"o - "," amor'i8acion!" amor'i8acion!" 'i!n$! 'i!n$! a '!n!r carac'!r+"'ica" carac'!r+"'ica" "imi&ar!" "imi&ar!" !n 'o$a" &a" &a" or(ani8acion!". or(ani8acion!". Por !"a ra8n &o" "i"'!ma" $! con'ro& 'i!n$!n 'am%i3n a a"imi&ar"!. A"+2 #or !7!m#&o 'o$o" &o" "i"'!ma" '+#ico" $! ac'i)o fi7o inc&,ir/n !& man!7o $! a&'a" - %a7a" a& arc*i)o #!rman!n'! $! %i!n!" - )a&or!" - !& cm#,'o $! &a corr!"#on$i!n'! amor'i8acin. A& i(,a& ,! ,! con &o" %i!n!" %i!n!" $! cam%io2 #or #or 'ra'ar"! $! %i!n!"2 %i!n!"2 &o" "i"'!ma" $! con'ro& con'ro& $!%!n a'!n$!r 'an'o 'an'o a& man!7o con'ro& $! &o" %i!n!" f+"ico" como $! "," )a&or!". Lo" "i"'!ma" "i"'!ma" $! con'ro& $!%!n $!%!n #r!)!r &a "a&)a(,ar$a "a&)a(,ar$a $! &o" %i!n!" %i!n!" f+"ico"2 f+"ico"2 con 3nfa"i" 3nfa"i" !n !& a"#!c'o $! "!#aracin "!#aracin $! 'ar!a" 'ar!a" $! c,"'o$ia - r!(i"'racin. CONTROLES ERENCIALES CONTROLES INDEPENDIENTES S! !n,ncian !n,ncian $i)!r"o" con'ro&!" (!r!ncia&!" ! in$!#!n$i!n'!" ,! #,!$!n #,!$!n !"'ar #r!"!n'!" !n !n !& com#on!n'! com#on!n'! - ,na r!f!r!ncia a &a afirmacin )inc,&a$a0
1?
•
U'i&i8acin $! &o" #r!",#,!"'o" $! a$,i"icin $! ac'i)o" fi7o" - &o" #roc!$imi!n'o" &&!)a$o" a ca%o #ara &a com#aracin - "!(,imi!n'o $! &a" !ro(acion!" r!a&!" con &o" mon'o" #r!",#,!"'a$o"2 #ara corro%orar &a in'!(ri$a$ )!raci$a$ $! &a" a&'a" $! ,n #!r+o$oG!7!rcicio.
•
Em#&!o #or #ar'! $! &a (!r!ncia $! #roc!$imi!n'o" #ara r!)i"ar - r!a&i8ar ,n a$!c,a$o "!(,imi!n'o $! &a informacin con'a%&! r!&a'i)a a &o" "a&$o" $! ac'i)o" fi7o" - &o" car(o" #or amor'i8acin2 #!rmi'!n com#ro%ar &a in'!(ri$a$ )a&,acin $!& com#on!n'!.
•
•
Pr!#aracin $! inform!" (!r!ncia&!" - $! !5c!#cin r!f!ri$o" a0 6
!ro( !ro(ac acio ion! n!"" #o #orr #ro#ro-!c !c'o 'o22
6
!ro(ac !ro(acion ion!" !" ,! ,! ",#! ",#!ran ran &o" &o" mon' mon'o" o" #r!" #r!",#, ,#,!"' !"'a$o a$o"2 "2
6
co"' co"'o" o" $! r!# r!#ar arac aci inn - man man'! '!ni nimi mi!n !n'o 'o22
6
&!a"in(" $! $! ca ca#i'a&2
6
)ariac )ariacion ion!" !" !n !n &a 'a"a" 'a"a" - m3'o m3'o$o" $o" $! $!# $!#r!c r!ciac iacin in22
6
a7,"'! a7,"'!"" r!",& r!",&'an 'an'!" '!" $! in)!n' in)!n'ari ario" o" f+"ico f+"ico"2 "2
6
,'i& ,'i&i8 i8ac aci inn $! $! ac'i ac'i)o )o"" fi7 fi7o" o"22
6
ac'i ac'i)o )o"" com com#& #&!' !'am am!n !n'! '! $!#r $!#r!c !cia ia$o $o" "
Conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! ac'i)o fi7o con &a" c,!n'a" con'ro& $!& ma-or2 #ara corro%orar &a in'!(ri$a$ $! &o" "a&$o".
•
Prac'icar r!c,!n'o" f+"ico" #!ri$ico" $! ac'i)o" fi7o" #ara com#ro%ar &a !5i"'!ncia )!raci$a$ $! &o" %i!n!".
•
Proc!$imi!n'o" (!r!ncia&!" $! an/&i"i" $! &a a$!c,a$a a"i(nacin $! 'a"a" $! amor'i8acin #ara )!rificar &a )a&,acin $! &o" ac'i)o" fi7o".
CONTROLES DE PROCESAMIENTO FUNCIONES DE PROCESAMIENTO Ca$a !n'! $!'!rminar/ $!'!rminar/ - $!finir/ ,3 con'ro&!" $! #roc!"ami!n'o #roc!"ami!n'o - f,ncion!" f,ncion!" $! #roc!"ami!n'o $!"!a inc&,ir. inc&,ir. E" n!c!"ario r!cor$ar ,! !n (!n!ra& !n !"'! com#on!n'! no "! #roc!"a ,n n4m!ro "i(nifica'i)o $! 'ran"accion!".
4ontroles & funciones de procesamiento
Transacción involucrada
-firmaciones
La" La" a$, a$,i" i"ic icio ion! n!"" - r!'i r!'iro ro"" "on "on a#ro a#ro%a %a$o $o"" #o #or r A$,i"icion!" - r! r!'iro"
involucradas :!raci$a$
f,ncionario" $! ni)!& a#ro#ia$o. E& acc! acc!"o "o a &a" &a" f,nc f,ncio ion! n!"" $! #roc #roc!" !"am ami! i!n' n'oo $! ac'i ac'i)o )o""
:!raci raci$a $a$$
Sa&$ Sa&$o" o" $! %i!n %i!n!" !" $! ,"o ,"o
-
)a&,acin fi7o" - $a'o" r!&aciona$o" !"'/ r!"'rin(i$o. Lo" Lo" $a'o $a'o"" $! &a" &a" 'ran 'ran"a "acc ccio ion! n!"" $! a$, a$,i" i"ic icio ion! n!"" - r!'i r!'iro ro"" A$ A$, ,i" i"ic icio ion! n!"" - r!'i r!'iro ro""
In'! In'!(r (ri$ i$a$ a$
-
)a&,acin "on in(r!"a$o" #ara ", #roc!"ami!n'o !n forma #r!ci"a "&o ,na )!8. Lo" $a'o" $a'o" $! &a" amor'i amor'i8ac 8acion ion!" !" "on "on in(r!" in(r!"a$o a$o"" !n Amor'i8acion!"
In'!(ri$a$
forma
)a&,acin
1
#r!ci"a #r!ci"a #ara #ara ", #roc!"ami #roc!"ami!n'o !n'o - "&o "&o ,na ,na )!8. Lo" $a'o" $a'o" $! a$ a$,i" ,i"ici icion! on!"2 "2 r!'iro r!'iro"" - amor'i amor'i8ac 8acion ion!" !" A$,i" A$ ,i"ici icion on!" !" - r!'iro r!'iro"2 "2 r!c*a8a$o" "on i$!n'ifica$o"2 ana&i8a$o" - corr!(i$o" Amor'i8acion!"
In'!(r In'!(ri$a i$a$$
!n forma o#or',na. CONTROLES C ONTROLES PARA PARA SAL:AUARDAR SAL:AUARDAR ACTI:OS En (!n!ra& &o" con'ro&!" #ara "a&)a(,ar$ar &o" %i!n!" $! ,"o ,! "! #r!"!n'an !n &a" or(ani8acion!" "! r!&acionan con0 E& acc!"o f+"ico a &o" ac'i)o" f+"ico" r!"'rin(i$o.
•
•
La" #ro'!ccion!" f+"ica" $! &o" ac'i)o" fi7o" #ara !)i'ar ,n 'ra"&a$o no a,'ori8a$o $! &o" mi"mo".
CONTROLES ENERALES
Pautas bsicas Una a$!c,a a$!c,a$a $a "!(r!( "!(r!(acin acin $! f,ncio f,ncion!" n!" incom incom#a'i% #a'i%&!" &!" !n !n !& /r!a /r!a $! %i!n!" %i!n!" $! ,"o - amor'i8aci amor'i8acion!" on!" "! manifi! manifi!"'a "'a !"#!c+ficam!n'! "i0 6
&a" &a" f,nc f,ncio ion! n!"" $! a#ro a#ro%a %aci cin n $! &a" &a" a$, a$,i" i"ic icio ion! n!"" - r!'i r!'iro ro"" $! ac'i ac'i)o )o"" !"'/ !"'/nn "!(r "!(r!( !(a$ a$a" a" $! &a" &a" $! con'a%i&i8acin.
6
La" f,ncion f,ncion!" !" $! r!(i"'r r!(i"'racin acin $! $! mo)imi!n'o mo)imi!n'o"" $! ac'i)o" ac'i)o" fi7o" fi7o" - $!& $!& ma-or ma-or (!n!ra& (!n!ra& !"'/n !"'/n "!(r!(a$ "!(r!(a$a" a"
6
La f,ncin f,ncin $! c,"'o$ c,"'o$ia ia $! &o" ac'i)o ac'i)o"" fi7o" !"'/ !"'/ "!(r!(a$ "!(r!(a$aa $! &a" f,ncion f,ncion!" !" $! r!(i"'rac r!(i"'racin in $! mo)imi mo)imi!n'o" !n'o" $! $! ac'i)o" fi7o" - $!& ma-or (!n!ra&
6
La f,nc f,nci inn $! a#ro a#ro%a %aci cin n $! #ro#ro-!c !c'o 'o"" $! r!#a r!#ara raci cin n - man'! an'!ni nimi mi!n !n'o 'o !"'/ !"'/ "!(r "!(r!( !(a$ a$aa $! &a" &a" $! con'a%i&i8acin.
6
La" r!"#on r!"#on"a% "a%i&i i&i$a$ $a$!" !" $! ",#!r) ",#!r)i"i i"in n $! &o" r!c,!n r!c,!n'o" 'o" f+"ico f+"ico"" $! ac'i)o" ac'i)o" fi7o" fi7o" - a#ro%a a#ro%aci cinn $! &o" a7,"'!" a7,"'!" corr!"#on$i!n'!" corr!"#on$i!n'!" !"'/n "!(r!(a$a" $! &a c,"'o$ia $! &o" ac'i)o" fi7o".
FACTORES DE RIESO FACTORES DE RIESO IN@ERENTE A&(,no" A&(,no" $! &o" fac'or!" $! ri!"(o in*!r!n'! in*!r!n'! - "," "," im#&icancia" im#&icancia" #ara !& com#on!n'! #,!$!n #,!$!n $!'!c'ar"! $!'!c'ar"! - ana&i8ar"! ana&i8ar"! "i(,i!n$o "i(,i!n$o !"'a" #a,'a"0
>actor de riesgo (mplicancias para la auditoría Lo" #roc!"o" $! #ro$,ccin )i(!n'!" !"'/n af!c'a$o" E"f,!r8o" #ara com#ro%ar !& )a&or $! ,'i&i8acin !conmica #or a)anc!" '!cno&(ico". $! &o" ac'i)o" fi7o". S! !"#!ran cam%io" !n &a ,'i&i8acin ,'i&i8acin $! &a &a ca#aci$a$ E)a&,acin $!'a&&a$a $! &a c,o'a $! amor'i8acin. amor'i8acin. #ro$,c'i) #ro$,c'i)a. a. E5i"'!n n,!)a" r!(&am!n'acion!" ,! af!c'an !& ,"o E" n!c!"ario !)a&,ar !& )a&or $! ,"o $! &o" %i!n!". $! &o" %i!n!" $! ,"o. E5i" E5i"'! '!nn ac'i ac'i)o )o"" fi7o fi7o"" "i(n "i(nif ific ica' a'i) i)o" o" , ,!! no "on "on E)a&,ar $!'a&&a$am!n'! !& cm#,'o #or amor'i8acion!". ,'i&i8a$o". S! *a $i"con $i"con'in 'in,a$ ,a$oo ,na &+n!a &+n!a $! #ro$,c #ro$,c'o 'o E" n!c!"a n!c!"ario rio ana&i8 ana&i8ar ar &a in'!nc in'!ncin in $! &a "oci!$ "oci!$a$ a$ "o%r! "o%r! !& 1
"i(nifica'i)o o "! c!rr c!rrar ar// ,n !"'a !"'a%%&!cim !cimi! i!nn'o #ro$ ro$,c' ,c'i)o. i)o. E5i"'!n 'ran"accion!" 'ran"accion!" $! ac'i)o" fi7o" !n'r! !m#r!"a" )inc,&a$a". La" !"'imacion!" $! &a (!r!ncia "o%r! &a" )i$a" 4'i&!"
$!" $!"'ino ino $! &o" &o" ac' ac'i)o i)o" fi7 fi7o" in)o in)o&, &,cr cra$ a$o" o".. D!%!n !)a&,ar"! &o" r!",&'a$o" r!",&'a$o" con'!ni$o" !n !& )a&or $! &o" ac'i)o" fi7o" ,! "! ori(inan !n !"'a" o#!racion!". Ana&i8ar !& )a&or $! r!c,#!ro $! &o" ac'i)o" fi7o".
no f,!ron corr!c'a". E& )o&,m!n - !& mon'o $! &a" a$,i"icion!" - r!'iro" E& !nfo,! $! a,$i'or+a $!%! a$a#'ar"! a &a" n,!)a" !" "i(n i(nifica'i)o
-
*a
)aria$o a$o
con
r!&acin
a "i',acion!".
#!r+o$o"G #!r+o$o"G!7!rc !7!rcicio icio"" an'!rior!". S! *a im#&an'a$o ,n n,!)o "i"'!ma $! ac,m,&acin S! r!,!rir/ !)a&,ar !& n,!)o "i"'!ma. $! co"'o" #ara &o" #ro-!c'o" $! con"'r,ccin $! ac'i)o". E& mon'o mon'o $! $! &o" &o" co"'o" co"'o" in'!rn in'!rno" o" ca#i'a ca#i'a&i8 &i8a$o a$o !" E"f,! E"f,!r8o r8o"" $! $! a,$ a,$i'o i'or+a r+a #ara #ara com com#ro #ro%ar %ar &a ra8ona ra8ona%i %i&i$ &i$a$ a$ $! "i(nifica'i)o. &o" mon'o" - conc!#'o" in)o&,cra$o". S! *a r!a&i8a$o ,na n,!)a r!)a&,acin $! &o" ac'i)o" Ana&i8ar !& #roc!$imi!n'o &&!)a$o a ca%o #or !& r!)a&,a$or fi7o". La (!r!ncia #&an!a $!"#r!n$!r"! $! ac'i)o" fi7o" "i(nifica'i)o".
- !& 'ra'ami!n'o con'a%&!. E" n!c!"ario !)a&,ar !& )a&or $! r!c,#!ro $! !"'o" ac'i)o".
FACTORES DE RIESO DE CONTROL
>actor de riesgo E& "i"'!ma "i"'!ma $! a#ro% a#ro%acin acin $! a$,i"ic a$,i"icion!" ion!" - r!'iro" r!'iro" no !" !" !f!c'i)o. Lo" a"i!n'o" a"i!n'o" $! $! $!#r!ciaci $!#r!ciacion!" on!" #,!$!n #,!$!n "!r "!r r!(i"'ra$o r!(i"'ra$o"" "in a#ro%acin. Lo" #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o"" $! cor'! $! &a" a$,i"i a$,i"icion cion!" !" - r!'iro" no "on a$!c,a$o". Lo" (a"'o" (a"'o" $! r!#aracin r!#aracin - man'!nim man'!nimi!n' i!n'oo "on "i(nifica "i(nifica'i6 'i6 )o". E5i"'!n $if!r!ncia" $if!r!ncia" "i(nifica'i)a" "i(nifica'i)a" !n'r! !& in)!n'ario f+"ico $! ac'i)o" fi7o" fi7o" - &o" mon'o" r!(i"'ra$o" r!(i"'ra$o" !n !& ma-or (!n!6 ra&. E5i"'!n #ar'i$a" #ar'i$a" in,",a&!" in,",a&!" !n &a conci&iacin conci&iacin $! &o" &o" &i"'a$o" $! ac'i)o" fi7o" con !& ma-or (! (!n!ra&.
(mplicancias para la auditoría Incr!m!n'o Incr!m!n'o !n #r,!%a" #r,!%a" $!'a&&a$ $!'a&&a$a" a" "o%r! "o%r! &a" 'ran" 'ran"accio accion!" n!" $!& com#on!n'!. S! $!%!n $!%!n !f!c',ar !f!c',ar com#ro%ac com#ro%acion! ion!"" (&o%a&!" (&o%a&!" $! &o" mon'o" r!(i"'ra$o". Pr,!%a" Pr,!%a" $!'a&&a$a" $!'a&&a$a" $! $! cor'! $! 'ran"acci 'ran"accion!" on!".. Incr!m!n'o Incr!m!n'o !n #r,!%a" #r,!%a" $! con'ro&! con'ro&!"" o $!'a&&a$a" $!'a&&a$a" "o%r! "o%r! !"'o" conc!#'o". E& a,$i'or a,$i'or $!%!r/ inc&,ir #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" $!"'ina$o" a com#ro%ar &a !5i"'!ncia !5i"'!ncia $! &o" %i!n!" con'a%i&i8a$o". con'a%i&i8a$o". An/&i"i" $!'a&&a$o $!'a&&a$o $! &a" &a" #ar'i$a" - #r,!%a" "o%r! &a in'!(ri$a$ $! &o" r!(i"'ro" $!%!n inc&,ir"! !n &a r!)i"in $!& com#on!n'!.
ENFOUE DE AUDITORÍA CONSIDERACIONES C,an$o &a" ac'i)i$a$!" r!&aciona$a" con o#!racion!" o#!racion!" $! %i!n!" %i!n!" $! ,"o r!#r!"!n'an r!#r!"!n'an ,na #ar'! im#or'an'! im#or'an'! $! &a ac'i)i$a$ ac'i)i$a$ $! &a !m#r!"a2 #,!$!n !5i"'ir "i"'!ma" !"#!c+fico" #ara &a" 'ran"accion!" $! a&'a" - r!'iro" - #ara &o" car(o" #or amor'i8acion!". En !& ca"o $! &a" amor'i8acion!"2 amor'i8acion!"2 &a !)a&,acin !)a&,acin $!& con'ro& - $! &a corr!ccin corr!ccin $! &o" m3'o$o" m3'o$o" $! $! c/&c,&o $,ran'! ci!r'o n4m!ro $! #!r+o$o" #,!$! #!rmi'ir a& a,$i'or o%'!n!r ",fici!n'! "a'i"faccin con r!"#!c'o a &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" car(o" a 'ra)3" $! #roc!$imi!n'o" ana&+'ico". 1H
E& a,$i'or a,$i'or $!%! !)a&,ar &a "i(nifica'i)i$a$ "i(nifica'i)i$a$ r!&a'i)a" r!&a'i)a" $! &a" incor#oracion!" incor#oracion!" a& ac'i)o fi7o #ro)!ni!n'!" #ro)!ni!n'!" $! $! $i)!r"a" f,!n'!" $!"arro&&ar ,n !nfo,! $! a,$i'or+a a$!c,a$o #ara ca$a f,!n'!. Lo" car(o" a ac'i)o" fi7o" - a con"'r,ccion!" !n #roc!"o #,!$!n #,!$!n $!ri)a $!ri)arr $!0 6
com#ra" com#ra" $ir!c'a $ir!c'a"" r!a&i8a$ r!a&i8a$a" a" a 'ra)3" 'ra)3" $!& "i"'!ma "i"'!ma $! $! com#ra" com#ra" - c,!n'a" c,!n'a" a #a(ar2 #a(ar2
6
ma'!ri ma'!ria&! a&!"" - ",mini ",mini"'r "'ro" o" !5'ra !5'ra+$o +$o"" $! &a" &a" !5i"'! !5i"'!nc ncia" ia"22
6
car(o" car(o" #or #or &a mano $! o%ra o%ra !m#& !m#&!a$a !a$a !n #ro-! #ro-!c'o" c'o" $! con"'r con"'r,cci ,ccin n in'!rn in'!rna2 a2
6
co"'o" co"'o" $! fa%ricaci fa%ricacinn a"i(na a"i(na$o" $o" !n r!&aci r!&acin n con con &a mano $! o%ra o%ra !m#&!a$ !m#&!a$a2 a2
6
&!a"in(" $! $! ca ca#i'a&2
6
in'! in'!r! r!"! "!"" ac' ac'i)a$ i)a$oo".
En m,c*a" m,c*a" circ,n"'ancia"2 circ,n"'ancia"2 no no r!",&'ar/ r!",&'ar/ n!c!"ario n!c!"ario r!a&i8ar #or "!#ara$o "!#ara$o #r,!%a" #r,!%a" $!'a&&a$a" $!'a&&a$a" $! a$,i"icion!" a$,i"icion!" !"#!c+fica" !"#!c+fica" $! ac'i)o" fi7o". Por !7!m#&o2 &a" #r,!%a" $! com#ra" o $! co"'o" &a%ora&!" #,!$!n #ro#orcionar ",fici!n'! !)i$!ncia $! c,m#&imi!n'o con &o" #roc!$imi!n'o" $! con'ro& !"'a%&!ci$o" #ara &a" a$,i"icion!" #roc!"a$a" a 'ra)3" $! !"'o" "i"'!ma". Con r!&acin a &o" "a&$o" $! %i!n!" $! ,"o2 ,n !5am!n "a'i"fac'orio "a'i"fac'orio !n a9o" an'!rior!" an'!rior!" (!n!ra&m!n'! (!n!ra&m!n'! !)i'a &a n!c!"i$a$ $! r!!5aminar &a $oc,m!n'acin $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o r!"#a&$o $!& co"'o $! $! &o" ac'i)o" #r!)iam!n'! #r!)iam!n'! a$,iri$o". a$,iri$o". La "!(,ri$a$ "!(,ri$a$ con r!&acin a &a con'in,i$a$ $! &a #ro#i!$a$2 !5i"'!ncia - ,"o $! $ic*o" ac'i)o" $!%!r/ "!r !& o%7!'o $!& !nfo,! $! a,$i'or+a a a#&icar. EEMPLOS S! *an "!&!cciona$o con'ro&!" r!&aciona$o" con &a &a "i(,i!n'! "i(,i!n'! afirmacin $! a,$i'or+a0 a,$i'or+a0
“Todas las ad3uisiciones & retiros representan transferencias de los beneficios derivados de su propiedad. ;os activos fi2os e0isten físicamente & las transacciones estn adecuadamente autorizadas” i
S! #r! #r!#a #ara ra ,n ,n #r! #r!", ",#, #,!" !"'o 'o $! in) in)!r !r"i "ion on!" !" !n !n ac' ac'i) i)oo fi7o fi7o "o% "o%r! r! %a" %a"!" !" an,a an,a&! &!". ".
ii
La" a,'o a,'ori8 ri8aci acion! on!"" $! in)!r in)!r"io "ion!" n!" $! $! ac'i)o ac'i)o fi7o fi7o "on "on inici inicia$a a$a"" #or &o" &o" 7!f!" 7!f!" $! $! $!#ar' $!#ar'am! am!n'o n'o - a#ro a#ro%a$ %a$a" a" #or #or &o" ni)!&!" r!,!ri$o".
iii iii
Un r!,! r!,!rim rimi!n i!n'o 'o $! a,'or a,'ori8a i8aci cinn ",#&!m ",#&!m!n' !n'ari ariaa !" #r!#ara #r!#ara$o $o #or #or !& 7!f! $! $! $!#ar' $!#ar'am! am!n'o n'o an'!" an'!" ,! ,! "! ",#!r ",#!r!! !& mon'o ori(ina&m!n'! a,'ori8a$o !n ,n 1Q2 $!'a&&an$o &a" ra8on!" #or &a n!c!"i$a$ a$iciona& $! fon$o".
i)
Tan' Tan'oo &a" a,'ori8 a,'ori8aci acion on!" !" ori(ina ori(ina&!" &!" como como &a" ",#&!m! ",#&!m!n'a n'aria ria"" "on r!"#a&$ r!"#a&$a$a a$a"" #or !"'ima !"'imacio cion!" n!" o !"#!cif !"#!cifica icacio cion!" n!" $! in(!ni!ro" - ar,i'!c'o".
)
D!"#,3 D!"#,3"" $! com# com#&!' &!'a$o a$o !& !& #roc!" #roc!"oo $! con"' con"'r,c r,cci cinn -Go -Go com#ra com#ra !5i" !5i"'! '! ",#!r ",#!r)i" )i"in in #or #or #ar'! #ar'! $! $! &o" &o" in(!ni in(!ni!ro !ro"" $! #ro-!c'o #ro-!c'o ! in'!r)!n in'!r)!ncin cin $! a,$i'o a,$i'or+a r+a in'!rn in'!rna. a.
)i
D!"#,3 D!"#,3"" $! com# com#&!' &!'a$o a$o !& !& #roc!" #roc!"oo $! a,'or a,'ori8a i8acio cion!" n!" "! "! inicia inicia !& !& #roc!" #roc!"oo $! con" con"'r, 'r,cci ccin n -Go -Go com#ra com#ra..
)ii )ii
Lo" 7!f!" 7!f!" $! $!#ar $!#ar'am 'am!n' !n'oo inician inician !& r!,!r r!,!rim imi!n i!n'o 'o $! a,'ori a,'ori8ac 8acin in #ara #ara c,a&, c,a&,i!r i!r )!n'a )!n'a22 r!'iro r!'iro o %a7a $! ac'i)o ac'i)o"" fi7o"2 con ni)!&!" $! a,'ori8acin "imi&ar!" a &o" $! &a" incor#oracion!".
)iii )iii
To$a" To$a" &a" &a" #ro#,!" #ro#,!"'a" 'a" $!%!n $!%!n !"'ar !"'ar r!"#a& r!"#a&$a$a" $a$a" #or 7,"'ifi 7,"'ificacio cacion!" n!" '3cnic '3cnica" a" - financ financi!ra" i!ra" a#ro%a$a". a#ro%a$a".
i5
E& f,nci f,nciona onario rio ,! ,! a#r, a#r,!%a !%a !n)+ !n)+aa ,na co#i co#iaa $! &a a,'or a,'ori8a i8aci cinn a ca$a ,no ,no $! &o" &o" "i(,i "i(,i!n' !n'!" !" $!#ar $!#ar'am 'am!n' !n'o"0 o"0 a Con'a$, a$,r+a % S!(,ro" S!(,ro" c Im#,!"'o" 1
5
C,an$o C,an$o &a 'ran" 'ran"acc accin in im#&ic im#&icaa &a )!n' )!n'aa $! ,n ,n ac'i)o ac'i)o22 !& $!#a $!#ar'a r'am!n m!n'o 'o o#!r o#!ra'i a'i)o )o in)o in)o&,c &,cra$ ra$oo !n)+a !n)+a ,na ,na co#i co#iaa $!& r!mi'o a &o" $!#ar'am!n'o" $! $!"#ac*o - fac',racin.
5i
La" )!n' )!n'a"2 a"2 r!'i r!'iro" ro" o %a7a" %a7a" "on "on r!f& r!f&!7a !7a$a" $a" !n &a" &a" corr! corr!"#o "#on$i n$i!n' !n'!" !" c,!n c,!n'a" 'a" $! ac'i) ac'i)o2 o2 $!#r! $!#r!cia ciaci cinn ac,m, ac,m,&a$ &a$aa r!",&'a$o".
5ii
S! #rac'ica #rac'icann r!c,!n'o r!c,!n'o"" f+"ico" f+"ico" #!ri$ic #!ri$ico" o" $! ma,inaria ma,inaria - !,i#o2 !,i#o2 %a7o &a ",#!r) ",#!r)i"i i"inn $!& !ncar(a$ !ncar(a$oo $! Con'a$,r Con'a$,r+a. +a.
5iii 5iii
La" $if!r!n $if!r!ncia" cia" !n'r! !n'r! &o" &o" r!c,!n' r!c,!n'o" o" - &o" &o" r!(i"'ro r!(i"'ro"" "on inform informa$a" a$a" a &a (!r!ncia (!r!ncia #ara ", ", "!(,imi "!(,imi!n'o !n'o..
En ca"o ca"o ,! &o" &o" con'ro&!" con'ro&!" an'!" an'!" !n,nci !n,ncia$o" a$o" no no !5i"'i!" !5i"'i!"!n !n o2 ,! ,! o#!ra"!n o#!ra"!n in!fica8 in!fica8 o in!fic in!fici!n' i!n'!m!n' !m!n'!2 !2 !& !nfo,! !nfo,! $! $! a,$i'or+a "! )!r/ af!c'a$o como "! !n,ncia "!(,i$am!n'!0 •
No "!r/ #o"i%&! #o"i%&! o%'!n!r o%'!n!r !)i$!nci !)i$!nciaa a 'ra)3" 'ra)3" $! #r,!%a" #r,!%a" $! c,m#&imi! c,m#&imi!n'o. n'o. Lo" #roc!$im #roc!$imi!n'o i!n'o"" a a#&icar a#&icar con"i"'ir/n !n #r,!%a" $!'a&&a$a" $! 'ran"accion!". 'ran"accion!".
•
!n!ra&m!n'! "! $!%!r/ ,'i&i8ar ma-or can'i$a$ $! r!c,r"o" #ara o%'!n!r !)i$!ncia ","'an'i)a ,! a,!&&o" n!c!"ario" #ara com#ro%ar !& c,m#&imi!n'o $! ,n con'ro&.
A con'in,acin "! #&an'!a !& !& ca"o !n !& c,a& no !5i"'!n !5i"'!n con'ro&!" con'ro&!" ,! r!"#a&$!n r!"#a&$!n $ir!c'am!n'! &a "i(,i!n'! afirmacin0
;as obras en curso representan bienes en construcción 3ue no estn en condiciones de ser usados”. C,an$o2 #or #or !7!m#&o2 no !5i"'! !5i"'! ,na #o&+'ica forma& forma& $! ci!rr! $! o%ra" !n c,r"o com#&!'a$a" com#&!'a$a" - &a corr!"#on$i!n'! corr!"#on$i!n'! c,!n'a c,!n'a $! o%ra !n c,r"o !" c!rra$a - &im#ia$a a& ci!rr! $!& !7!rcicio #or !& $!#ar'am!n'o $! con'a$,r+a #ara a,!&&o" #ro-!c'o" ,! no r!(i"'ran $!"!m%o&"o" !n &o" 4&'imo" $o" m!"!" - ,! "! !nc,!n'ran !n f!c*a '!rica $! '!rminacin2 #,!$! '!n!r &,(ar !& ci!rr! con'a%&! $! o%ra" !n c,r"o ,! a4n "! !nc,!n'r!n !n !7!c,cin - man'!n!r "in c!rrar o'ra". E& !nfo,! !nfo,! a a#&icar a#&icar !n !"'o" !"'o" ca"o" no #,!$! "!r o'ro ,! !& ","'an'i)o A&(,na" A&(,na" #r,!%a" ,! !& a,$i'or a,$i'or #,!$! #,!$! a#&icar $! +n$o&! ","'an'i)a "on0 O%"!r)acin f+"ica a& ci!rr! $!& !7!rcicio $! &a" o%ra" !n c,r"o.^An/&i"i" $! &o" #&an!" $! o%ra" - o%'!n!r &a
•
confirmacin $! &o" con'ra'i"'a". •
An/&i"i" $! &o" #ro$,c'o" !&a%ora$o" #ara i$!n'ificar "i #ro)i!n! $! o%ra" !n c,r"o '!rmina$a".
•
Com#aracin con #r!",#,!"'o $! in)!r"ion!" !n o%ra".
PROCEDIMIENTOS DE AUDITORÍA ADUISICIONES RETIROS PROCEDIMIENTOS PROCEDIMIENTOS ANALÍTICOS ANALÍTICOS •
Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& #!r+o$o o !7!rcicio an'!rior2 !& ac',a& - &o" #r!",#,!"'o" con r!&acin a0
6 a$,i"icion!" a$,i"icion!" #or 'i#o $! ac'i)o" 6 r!'iro" #or 'i#o $! ac'i)o" 6 (a"'o" $! r!#aracin r! #aracin - man'!nimi!n'o. En con)!r"acion!" con)!r"acion!" con con !& #!r"ona& $! &a !m#r!"a ac!rca $! &o" #roc!$imi!n'o" #ara &a informacin $! %a7a"2 a%an$ono" o'ro" r!'iro" $! ac'i)o" fi7o" "! #o$r/n i$!n'ificar con$icion!" !5c!#ciona&!" oc,rri$a" $,ran'! !& #!r+o$o. Por !7!m#&o2 &+n!a" $! #ro$,c'o" $i"con'in,a$a" o a%an$ona$a" #,!$!n $ar &,(ar a !,i#o" ,! $!7aron $! "!r 4'i&!" #ara !& !n'!. 1J
R!)i"ar &o" a"i!n'o" #or a$,i"icion!" - r!'iro" !n &a" c,!n'a" $!& ma-or (!n!ra& #ara i$!n'ificar #ar'i$a"
•
"i(nifica'i)a" o in,",a&!".
PR8E?-6 7E 48/P;(/(ET5 7E 45TR5;E6 R!)i"in (!r!ncia& $! &o" !"'a$o" financi!ro" in'!rino" - com#aracin con &o" mon'o" #r!",#,!"'a$o" , o'ro"
•
$a'o" financi!ro" #ara )!rificar &a ra8ona%i&i$a$ $!0
•
6
a$,i"ici a$, i"icion!" on!" #or ca'!(or+a ca'!(or+a22 !"'a%& !"'a%&!cimi !cimi!n'o !n'o o "!(m!n "!(m!n'o 'o $!& $!& n!(o n!(ocio cio
6
r!'iro r!'iro"" #or ca'!( ca'!(or or+a2 +a2 !"'a% !"'a%&!c &!cimi imi!n' !n'oo o "!(m!n' "!(m!n'oo $!& n!(oc n!(ocio io
6
(a"' (a"'o" o" $! r!# r!#ar arac aci inn - man man'! '!ni nimi mi!n !n'o 'o.. R!)i"in - "!(,imi!n'o #or &a (!r!ncia $! &o" inform!" $!0
6 !ro(acion!" r!a&!" r!a&!" a &a f!c*a #or #ro-!c'o #ro-!c'o 6 Pro-!c'o" $! con"'r,ccin ,! ",#!ran mon'o" a,'ori8a$o" 6 Pro-!c'o" $! con"'r,ccin !n &o" ,! &a ac'i)i$a$ f,! m+nima $,ran'! ,n #!r+o$o $!'!rmina$o 6 Co"'o" $! r!#aracin - man'!nimi!n'o ac'i)a$o" 6 L!a"in(" ac'i)a$o" PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS S! $!'a&&an a&(,na" $! &a" #r,!%a" ,! "o%r! "o%r! ,na m,!"'ra $! 'ran"accion!" #,!$!n &&!)ar"! a ca%o. •
Para ,na m,!"'ra $! a$,i"icion!"2 inc&,-!n$o car(o" a &o" #ro-!c'o" !n #roc!"o
6 com#arar con !& &i"'a$o $! a$,i"icion!" - r!'iro" 6 com#arar &o" $!'a&&!" con &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o 6 )!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica 6 )!rificar &o" c/&c,&o" $! in'!r!"! ac'i)a$o" !n &o" #ro-!c'o" !n #roc!"o 6 r!a&i8ar ,na in"#!ccin f+"ica $! &o" ac'i)o" 6 ana&i8ar !& !"'a$o $! &o" #ro-!c'o" !n &o" ,! &a ac'i)i$a$ f,! m+nima o n,&a Para ,na m,!"'ra $! r!'iro"0 6 com#arar con !& &i"'a$o $! a$,i"icion!" - r!'iro" 6 com#arar &o" $!'a&&!" con &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o 6 )!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica $! &a" #3r$i$a" - (anancia" r!",&'an'!" 6 com#arar &a" #3r$i$a" - (anancia" r!",&'an'!" con &o" a"i!n'o" corr!"#on$i!n'!" !n !& ma-or (!n!ra&. AMORTIZACIONES
PR54E7(/(ET56 PR54E7(/(ET56 --;BT(456 •
Ef!c',ar ,n an/&i"i" com#ara'i)o !n'r! &o" mon'o" $!& a9o corri!n'!2 a9o an'!rior - &o" #r!",#,!"'o" con r!"#!c'o a0
6 car(o" #or amor'i8acin O'ra" #r,!%a" ana&+'ica" "on0 •
R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! $!#r!ciacin con !& ma-or (!n!ra&
11 11
Con"i$ Con "i$!ra !rarr &a ra8ona ra8ona%i& %i&i$a i$a$$ (&o%a (&o%a&& $! &o" &o" car(o car(o"" #or #or $!# $!#r!c r!ciac iacin in m,&'i m,&'i#& #&ica ican$ n$oo &a" 'a"a" 'a"a" #rom! #rom!$io $io $!
•
$!#r!ciacin #or &o" "a&$o" $! &o" $i"'in'o" r,%ro" $!& ac'i)o fi7o. •
Com#arar &o" car(o" #or $!#r!ciacin con &o" "a&$o" $! &o" ac'i)o" fi7o" !n 'o'a& o #or 'i#o $! ac'i)o o ,%icacin.
•
E)a&,ar &a 7,"'ificacin #ara !& man'!nimi!n'o $! &a" #o&+'ica" $! $!#r!ciacin $!& !n'! - $! &a" )i$a" 4'i&!" !"'ima$a".
PRUEBAS DE CUMPLIMIENTO DE CONTROLES •
R!)i"in - "!(,imi!n'o (!r!ncia& $! inform!" r!&a'i)o" a0
6 )ariacion!" !n &a" 'a"a" - !n &o" m3'o$o" $! amor'i8acin2 6 ac'i)o" com#&!'am!n'! $!#r!cia$o". •
A#ro%acin $! &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! $!#r!ciacin con !& ma-or (!n!ra&.
•
E5i"'!ncia $! #o&+'ica" a,'ori8a$a" #ara !& c/&c,&o $! &a" amor'i8acion!" - $! &a" )i$a" 4'i&!" !"'ima$a".
PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS La" #r,!%a" #r,!%a" $!'a&&a$ $!'a&&a$a" a" $! 'ran"a 'ran"accion ccion!" !" - "a&$o" "a&$o" (!n!ra& (!n!ra&m!n' m!n'!! "! %a"an %a"an !n &a &a "!&!ccin "!&!ccin $! ,na ,na m,!"'ra m,!"'ra $! #ar'i$ #ar'i$a" a" in'!(ran'! $!& ac'i)o fi7o. Una )!8 )!8 "!&!cciona$a "!&!cciona$a &a m,!"'ra m,!"'ra #,!$!n #,!$!n '!n!r '!n!r &,(ar &,(ar &o" "i(,i!n'!" #roc!$imi!n'o"0 6 com#arar con !& &i"'a$o $! amor'i8acion!"2 6 com#arar &o" co"'o" $!#r!cia$o" con &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o2 6 )!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica $!& car(o #or &a $!#r!ciacin #ara confirmar !& c,m#&imi!n'o $! &a" #o&+'ica" a,'ori8a$a"2 6 r!)i"ar ,! &a im#,'acin con'a%&! "!a a#ro#ia$a. SALDOS DE BIENES DE USO PROCEDIMIENTOS PROCEDIMIENTOS ANALÍTICOS ANALÍTICOS A&(,no" A&(,no" $! &o" #roc!$imi!n'o" ana&+'ico" ,",a&!" "on0 •
Ef!c',ar ,n an/&i"i" an/&i"i" com#ara'i)o com#ara'i)o !n'r! &o" &o" mon'o" $!& $!& a9o corri!n'!2 corri!n'!2 a9o an'!rior an'!rior - &o" #r!",#,!"'a$o" #r!",#,!"'a$o" - !5#&icar mo)imi!n'o" ! in)!"'i(ar r!&acion!" in!"#!ra$a" con r!"#!c'o a
•
6
co"' co"'o" o" $! &o" &o" ac' ac'i) i)o" o" #o #orr 'i# 'i#o2 o2
6
amor amor'i 'i8a 8aci cin n aac, c,m, m,&a &a$a $a #or #or 'i# 'i#oo $! %i! %i!n. n.
R!)i"ar &a" conci&iacion!" $! &o" &i"'a$o" $! ac'i)o fi7o con !& ma-or (!n!ra&.
PR8E?-6 7E 48/P;(/(ET5 7E 45TR5;E6 •
R!)i"in - "!(,imi!n'o" #or &a (!r!ncia $! inform! $! 0 6
Dif!r!nci Dif!r!ncia" a" !n'r! !n'r! !& r!",&'a$ r!",&'a$oo $! r!c,!n'o r!c,!n'o"" f+"ico" f+"ico" $! ac'i)o ac'i)o"" fi7o" fi7o" - &o" mon'o mon'o"" con'a%i&i con'a%i&i8a$o 8a$o"2 "2
6 ra$o $! ,'i&i8acin $! &o" ac'i)o" fi7o" •
Lo" ac'i)o" fi7o" !"'/n ",7!'o" a r!c,!n'o" f+"ico" #!ri$ico" - &a" $if!r!ncia" "on in)!"'i(a$a" in)!"'i(a$a" !n forma o#or',na.
•
E& acc!"o f+"ico a &o" ac'i)o" fi7o" !"'/ r!"'rin(i$o - &a" #ro'!ccion!" f+"ica" "on a$!c,a$a" #ara !)i'ar !& 'ra"#a"o no a,'ori8a$o.
PRUEBAS DETALLADAS DE TRANSACCIONES SALDOS 111 111
La" #r,!%a" $!'a&&a$a" '+#ica" $!& com#on!n'! "on0 •
A"i"'ir a &o" r!c,!n'o" f+"ico" $! ac'i)o" fi7o" - o%"!r)ar &o" #roc!$imi!n'o" $! r!c,!n'o.
•
Para &o" ac'i)o" fi7o" o%"!r)a$o" !n )i"i'a a &a" #&an'a"0
6 com#arar con !& &i"'a$o $! ac'i)o" fi7o" 6 #ara &o" %i!n!" f,!ra $! ,"o2 !)a&,ar &a #r!)i"in r!(i"'ra$a Para ,na m,!"'ra $! %i!n!" "!&!cciona$o"0
•
6com#arar con &o" &i"'a$o" $! ac'i)o" fi7o"2 6com#arar con &a $oc,m!n'acin $! r!"#a&$o2 6)!rificar &a !5ac'i',$ ma'!m/'ica - &a ra8ona%i&i$a$ $! &o" co"'o" !"'ima$o"2 6r!a&i8ar &a in"#!ccin f+"ica2 6!)a&,ar &a ra8ona%i&i$a$ $! &a #o&+'ica $! amor'i8acin. COMPROBACIONES LOBALES DE SALDOS RE:ISIÓN DE SALDOS DE ACTI:OS FIOS RESULTANTES DE RE:ALOS TCNICOS COMPROBACIÓN LOBAL DE SALDOS DE BIENES DE USO AMORTIZACIONES E& #,n'o $! #ar'i$a #ara &a a#&icacin a#&icacin $! !"'o" #roc!$imi!n'o" #roc!$imi!n'o" con"i"'! !n &a confian8a "o%r! &o" "a&$o" corr!"#on$i!n'!" corr!"#on$i!n'!" a& !7!rcicioG#!r+o$o !7!rcicioG#!r+o$o an'!rior. L,!(o $! $! con"i$!rar con"i$!rar &o" "a&$o" inicia&!"2 &a" #r,!%a" #r,!%a" (&o%a&!" (&o%a&!" con"i"'!n con"i"'!n !n con"i$!rar con"i$!rar &o" mo)imi!n'o" oc,rri$o" !n !& !7!rcicioG#!r+o$o. !7!rcicioG#!r+o$o. E"'a" 'ran"accion!"2 ",ma$a" o r!"'a$a" a& "a&$o inicia& #!rmi'!n &&!(ar (&o%a&m!n'! a& "a&$o $!& ci!rr!. !n!ra&m!n !n!ra&m!n'! '! "! "! #r!"!n'a #r!"!n'ann a&(,na" a&(,na" com#&icac com#&icacion! ion!"" !n !"'a" !"'a" #r,!%a" #r,!%a".. E&&a" E&&a" "! "! r!fi!r!n r!fi!r!n a &a i$!n'ific i$!n'ificaci acinn $! &o" mo)imi!n'o"2 - !n !"#!cia& a &a $!'!rminacin $! &o" %i!n!" ,! "! $!7aron $! amor'i8ar #or,! a(o'aron ", )i$a !n !& !7!rcicio #a"a$o. Si !"'o 'i!n! &,(ar &a" amor'i8acion!" $!& !7!rcicio an'!rior con'!n$r/n ,na #ar'i$a ,! no "! amor'i8a !n !& ac',a&. Proc!"o $! com#ro%acion!" (&o%a&!"2 ",#oni!n$o ",#oni!n$o ,! !"'o" !"'o" %i!n!" $! ,"o "! amor'i8an amor'i8an a9o $! a&'a - no $! %a7a. •
Sa&$o" $! ac'i)o" fi7o"0
i :a&or r!"i$,a& a& inicio r!!5#r!"a$o #or inf&acin a& ci!rr! M/"0 ii A&'a" - 'ran"f!r!ncia" $!& !7!rcicio )a&or $! ori(!n M!no"0 iii Ba7a" $!& !7!rcicio )a&or r!"i$,a& a& inicio r!!5#r!"a$o a& ci!rr! M!no"0 i) Amor'i8acion!" Amor'i8acion!" $!& !7!rcicio !n mon!$a $! ci!rr! :a&or r!"i$,a& a& ci!rr! •
Sa&$o" $! amor'i8acion!" $!& !7!rcicio0 11; 11;
i Amor'i8acin $!& !7!rcicio an'!rior r!!5#r!6 "a$o a& ci!rr! M/"0 ii Amor'i8acin Amor'i8acin $! &a" a&'a" $!& !7!rcicio !n mon!$a $! ci!rr! M!no"0 iii Amor'i8acin Amor'i8acin $!& !7!rcicio an'!rior $! &a" %a7a" %a7a" $!& !7!rcicio !7!rcicio !n mon!$a mon!$a $! ci!rr! ci!rr! M!no"0 i) Amor'i8acin Amor'i8acin $!& !7!rcicio an'!rior $! &o" %i!n!" %i!n!" ,! ,! "! amor'i8aro amor'i8aronn #or #or 4&'ima 4&'ima )!8 )!8 !n $ic*o !7!rcicio r!!5#r!"a$o !n mon!$a $! ci!rr! Amor'i8acion!" $!& E7!rcicio La" #r,!%a" #r,!%a" (&o%a&!" (&o%a&!" #,!$!n arro7ar $if!r!ncia" $!ri)a$a" $! r!$on$!o" r!$on$!o" #ar'i$a" o %%i!n i!n $! "im#&ificacion!". "im#&ificacion!". E& an/&i"i" $!'a&&a$o $! !"'a" $if!r!ncia" formar/ #ar'! $! &a !)a&,acin 'o'a& $! &o" r!",&'a$o" $! &a #r,!%a" (&o%a&!". RE:ISIÓN DE SALDOS DE ACTI:OS FIOS RESULTANTES DE RE:ALOS TCNICOS E& a,$i'or #,!$! no a",mir &a r!"#on"a%i&i$a$ $! &a )a&,acin '3cnica $! &o" %i!n!" $! ,"o - $!7ar con"'ancia !n ", inform! ,! 'a&!" )a&or!" ",r(!n $!& inform! $! ,n #!ri'o !n &a ma'!ria. E" n!c!"ario r!cor$ar ,! "i "! a$o#'a !"'! cri'!rio2 'a&!" com!n'ario" !n !& inform! '!n$r/n &,(ar !n !& !7!rcicio !n !& c,a& "! r!(i"'r! !& r!)a&4o - !n &o" #o"'!rior!" #or &a inci$!ncia !n !& cm#,'o $! &a" amor'i8acion!". amor'i8acion!". S! !n,ncian !n,ncian &a" #a,'a" ,! #!rmi'!n #!rmi'!n $!finir $!finir &o" #roc!$imi!n'o" ,! "! $!%!n a#&icar a& !5aminar !"'a$o" financi!ro" ,! inc&,-!n !& r!",&'a$o $!& 'ra%a7o $! ,n !"#!cia&i"'a2 "i !& a,$i'or $!ci$! a",mir &a r!"#on"a%i&i$a$. La !)a&,acin !)a&,acin conc!#',a& conc!#',a& $!& $!& 'ra%a7o $!& #!ri'o #!ri'o com#r!n$!r/2 com#r!n$!r/2 !n'r! o'ro"2 &o" &o" "i(,i!n'!" "i(,i!n'!" #roc!$imi!n'o"0 #roc!$imi!n'o"0 a ana&i8ar ana&i8ar &a m!'o$o&o( m!'o$o&o(+a +a "!(,i$a "!(,i$a #ara i$!n'ific i$!n'ificar2 ar2 c&a"ific c&a"ificar ar - r!con'ar &o" %i!n!" %i!n!" #or !7!m#&o2 !7!m#&o2 &a r!a&i8acin $! ,n in)!n'ario f+"ico $! &o" ac'i)o" !n c,!"'in % r!&acionar &o" %i!n!" con"i$!ra$o" con"i$!ra$o" #or !& #!ri'o #!ri'o con &o" r!(i"'ro" r!(i"'ro" $! in)!n'ario2 in)!n'ario2 com#ro%an$o com#ro%an$o !& a9o $! incor#oracin2 &a c&a"ificacin con'a%&!2 !'c.2 c !)a&,ar !)a&,ar &a &a ra8ona ra8ona%i&i %i&i$a$ $a$ $!0 6 !& #roc!$imi!n'o (!n!ra& a#&ica$o #ara ca$a (r,#o $! %i!n!" !n r!&acin con &a" '3cnica" corri!n'!" $! r!)a&4o 6 &o" cri'!rio" ,'i&i8a$o" #ara fi7ar &a )i$a 4'i&2 &o" )a&or!" r!"i$,a&!" - &a $i"'ri%,cin $! $ic*o" )a&or!" !n'r! !7!rcicio" a 'ra)3" $! &a $!#r!ciacin.
11> 11>
6
11? 11?