RESUME ASUHAN KEPERAWATAN PADA TN. S DENGAN TUBERKULOSIS (TBC) PARU DISERTAI GANGGUAN PADA AIRWAY DI RUANG IGD RSUD KAJEN KAB. PEKALONGAN
OLEH : Akhmad Zubaidi, S.Kep NPM. 1416000481 1416000481
PROGRAM STUDI PROFESI NERS FAKULTAS ILMU KESEHATAN UNIVERSITAS PEKALONGAN 2017
LEMBAR PENGESAHAN
RESME ASHAN KEPERA!A"AN PA#A "N. S #EN$AN "%ERKLOS&S '"%() PAR #&SER"A& $AN$$AN PA#A A&R!A* #& RAN$ &$# RS# KA+EN KA%. PEKALON$AN
"eah "eah di-ahka Pada Pada /a /aa a :
Api Api 2013 2013
Mee/ahui, Pembimbi akademik
Pembimbi Kiik
'....................................)
'.........................................)
PRO$RAM S"#& PRO5ES& NERS 5AKL"AS &LM KESEHA"AN N&ERS&"AS PEKALON$AN 2013
BAB I PENDAHULUAN
A. L! L!"" B B#$ #$% %& &' '
Pe7aki/ "ubeku-i- pau '"% pau) meupaka pe7aki/ i9ek-i k8ik meua ma-7aaka/ 7a ma-ih meadi ma-aah u/ama ke-eha/a ma-7aaka/ di duia /ema-uk &de-ia. &de-ia. "ubeku-i- pau adaah pe7aki/ i9ek-i meua 7a a didi-ebab ebabk ka eh eh bak/e ak/ei i Mycobact Myco bacteri erium um tuberculosis tuberc ulosis.. Ha-i a-i Su;ei Ke-eha/a Ke-eha/a Rumah Rumah "aa "aa 'SKR") 'SKR") /ahu 1<<=, 1<<=, "% pau meadi pe7ebab pe7e bab kema/ia kema/ia
ke/ia ke/ia -e/eah pe7aki/ kadi;a-k kadi;a-kue ue
da pe7aki/
-aua -aua
peapa-a peapa -a pada -emua ke mpk umu -e/a pe7ebab pe7e bab kema/ia kema /ia m -a/u dai 88a pe7a 88a pe7aki/ ki/ i9ek-i i9 ek-i pea pa-a '#epa/eme '#epa /eme Ke-e ha/a, ha/a , 2003). World Health Organization (WHO) mempekiaka pada -aa/ ii &de-ia meupaka eaa uu/a ke>4 dea dea ka-u- "% pau /eba7ak pada /ahu 2010 -e/eah -e/eah &dia, (ia, da A9ika Sea/a. Pe;ae-i ka-u- "% pau di &de-ia -ebe-a 244 pe 100.000 da i-ide-i u/uk -emua /ipe "% pau adaah adaah 228 pe 100.000. &-ide-i ka-u- "% pau>%"A p-i/i9 -ebe-a 102 pe 100.000 da aka kema/ia me?apai @< ka-u- pe 100.000 a/au -eki/a 2=0 a pe hai. 5ak/a /e-ebu/ diduku eh kdi-i ikua ikua peumaha, peumaha, da -8-ia ekmi ma-7aaka/ '!HO, 200<). "ubeku-i- pau '"% pau) adaah pe7ebab kema/ia ke>2 di &d8e-ia -e/eah -e/ea h pe7aki/ a/u da pembuuh pembuuh daah ai7a. Se/iap /ahu /edapa/
[email protected] ka-u- bau "% pau pau di &de-ia. Pe;ae-i /ubeku-i- pau %"A p-i/i9 di &de-ia &de- ia dikempkka dike mpkka daam daa m /ia ia7ah ia 7ah 7ai/u Suma /ea, /ea , +aa, +aa , da %ai. Pe;ae-i /ubeku-i- di ia7ah Suma/ea -ebe-a 160 pe 100.000 peduduk. Pe;ae-i Pe;a e-i /ubeku- i- di ia7ah +aa da %ai -ebe-a -ebe- a 110 110 pe 100.000 peduduk. Pe;ae-i Pe;ae -i /ubeku-i-
di
ia7ah &de-ia baia
/imu -ebe-a 210 pe 100.000 peduduk '#epa/eme Ke-eha/a, 2008). #i/emuka #i/emuka ?akupa -emua ka-u- "% pau di daeah +aa "eah me?apai @<.2@8 pedei/a pede i/a '#ia- Ke-eha/a +aa /eah, 201@).
kabupa/e +umah ka-u- bau %"AB 7a di/emuka pada /ahu 2014 di kabupa/e pekaa -eba7ak 8=2 ka-u-. +umah /e-ebu/ -ediki/ ebih edah bia dibadika ka-u- bau %"AB 7a di/emuka pada /ahu 201@ 7a -ebe-a <6@ ka-u-.'#ia- Ke-eha/a Kabupa/e Pekaa,2014) Meuu/ Meuu/ ei- keami, keami, ka-u- %"AB di kabupa/e kabupa/e pekaa pekaa pada aki> aki ebih ebih ba7ak ba7ak dibad dibadi i ka-uka-u- %"AB %"AB pada pada peemp peempua ua.. Sebe-a Sebe-a =6C ka-u- %"AB 7a di/emuka beei- keami aki>aki da 44C ka-u- beeikeami peempua. %eda-a %eda-aka ka ha /e-ebu /e-ebu// maka maka peuipeui- /e/aik /e/aik u/uk u/uk me7u me7u-u -u apa apa /e/ /e/a a a-uha a-uha kepe kepea aa a/a /a de dea a "%( "%( Pau Pau di RS# RS# Kae Kae Kabu Kabupa pa/e /e Pekaa -ebaai pemeuha /ua- S/a-e $aa/ #aua/.
B. T& 1. "uua ua um umum Maha-i-a mampu mampu meeapka maaeme a-uha kepeaa/a pada pada kie
dea "%( Pau di-e/ai di-e/a i aua Aia7. Aia7. 2. "uua ua khu khu-u -u-a. Maha-iMaha-i-a a mee mee/ah /ahui ui k-e k-ep p /ei /ei "%( "%( Pau. Pau. b. Maha-i-a mee/ahui k-ep /ei a-uha kepeaa/a dea "%( Pau. ?. Maha-i-a Maha-i-a mampu mampu meakuka meakuka /ahapa /ahapa pekaia pekaia a-uha "%( Pau. d. Maha Maha-i -i- -aa mampu mampu mea meaku kuka ka /aha /ahapa pa mee/ mee/ap apka ka dia dia -a -a a-uha a-uha kepeaa/a 7a /epa/ pada "%( Pau. e. Maha-i-a Maha-i-a mampu mampu meakuka meakuka /ahapa /ahapa pee?aaa pee?aaa a-uha kepeaa/a kepeaa/a "%( Pau. 9. Maha-i a-i-a
mamp ampu
mea eakuka
/ahapa apa
impem eme/a-i
a-uha
kepeaa/a "%( Pau. . Maha Maha-i -i- -aa mamp mampu u meak meakuk uka a /ahap /ahapa a e;a e;aua ua-i -i a-uh a-uha a kepe kepea aa/ a/a a "%( Pau.
C. M&*! 1. %ai Pe PeuiMeamb Meambah ah aa-a aa-a keimu keimua a da pedid pedidika ika mee meeai ai "%( "%( pau pau -e/a -e/a
pea/aak-aaa di i-/aa-i $aa/ #aua/ 2. %ai %ai Pe Pea aa/ a/ da da "im "im Med Medii-
Sebaai ma-uka da i9ma-i bai peaa/ maupu /im medi- ai meeai "%( Pau -e/a daam pea/aak-aaa "%( Pau 7a di-e/ai dea aua Ai!a7. @. %ai Ma-7aaka/ Sebaai i9ma-i meeai pe7aki/ "%( Pau.
BAB II TINJAUAN PUSTAKA A. D#*+&+,+
"ubeku-i- adaah pe7aki/ meua a-u 7a di-ebabka eh kuma "%( ' Mycobacterium tuberculosis) 'Kemeke- R&, 201@). "ubeku-i- adaah pe7aki/ i9ek-iu-, 7a /eu/ama me7ea paekim pau. Sebaia be-a kuma "%( me7ea pau, /e/api dapa/ ua meeai a /ubuh ai7a /ema-uk meie-, ia, /ua, da du- im9e 'Sme/De %ae, 2002). "ubeku-i- meupaka i9ek-i bak/ei kik 7a di-ebabka eh Mycobacterium tuberculosis da di/adai eh pembe/uka auma pada aia 7a /ei9ek-i da eh hipe-e-i9i/a- 7a dipea/aai -e 'cellmediated hypersensitivity) '!ahid da Supap/, 2014).
B. E!+-$-'+
Pe7aki/ /ubeku-i- di-ebabka eh kuma Mycobacterium tuberculosis. Kuma ii bebe/uk ba/a, mempu7ai -i9a/ khu-u- 7ai/u /aha /ehadap a-am pada peaaa. Oeh kaea i/u di-ebu/ pua -ebaai %a-i "aha A-am '%"A) '#epke- R&, 2008). %a-i ii /idak be-pa -ehia mudah diba-mi dea pemaa-a, -ia ma/ahai da -ia u/a;ie/ 'Nuai9 da Ku-uma, 201@), /e/api dapa/ be/aha hidup bebeapa am di /empa/ 7a eap da embab. #aam aia /ubuh kuma ii dapa/ dma/, /e/idu -eama bebeapa /ahu '#epke- R&, 2008). Ada dua ma?am mikbak/eia /ubeku-i- 7ai/u /ipe huma da /ipe b;i. %a-i /ipe b;i beada daam -u-u -api 7a medei/a ma-/i/i- /ubeku-i- u-u-. %a-i /ipe huma bi-a beada di be?ak udah 'dpe/) di udaa 7a bea-a dai pedei/a "%( /ebuka 'Nuai9 da Ku-uma, 201@).
C. K$,+*+%,+ TB P"
Meuu/ #ep.Ke- '200@), ka-i9ika-i "% Pau dibedaka a/a- : 1. Berdasarkan organ yang terinvasi a. "% Pau adaah /ubeku-i- 7a me7ea aia pau, /idak /ema-uk peua '-eapu/ pau). %eda-aka ha-i pemeik-aa dahak, "% Pau dibai meadi 2, 7ai/u : A. "% Pau %"A P-i/i9 #i-ebu/ "% Pau %"A 'B) apabia -ekua>kua7a 2 dai @ -pe-ime dahak SPS 'Seak/u Pai Seak/u) ha-i7a p-i/i9, a/au 1 -pe-ime dahak SPS p-i/i9 di-e/ai pemeik-aa adii pau meuuka ambaa "% ak/i9. %. "% Pau %"A Nea/i9 Apabia daam @ pemeik-aa -pe-ime dahak SPS %"A ea/i9 da pemeik-aa adii dada meuuka ambaa "% ak/i9. "% Pau dea %"A '>) da ambaa adii p-i/i9 dibai
beda-aka /ika/ kepaaha, bia meuuka kepaaha 7aki keu-aka ua- diaap bea/. b. "% ek-/a pau 7ai/u /ubeku-i- 7a me7ea a /ubuh ai -eai pau, mi-a7a peua, -eapu/ /ak, -eapu/ a/u 'pei?adium), keea im9e, /ua pe-edia, kui/, u-u-, ia, -aua ke?i da aa/ keami. "% ek-/a pau dibai beda-aka /ika/ kepaaha pe7aki/7a 7ai/u : 1) "% ek-/a pau ia 7a me7ea keea im9e, peua, /ua 'ke?uai /ua beaka), -edi da keea adea 2) "% ek-/a pau bea/ -epe/i meii/i-, pei?adi/i-, pei/i/i-, "% /ua beaka, "% -aua ke?i da aa/ keami. 2. Berdasarkan tipe penderita "ipe pedei/a di/e/uka beda-aka ia7a/ peba/a -ebeum7a. Ada bebeapa /ipe pedei/a : a. K,, " adaah pedei/a 7a beum peah diba/i dea OA" a/au -udah peah meea Oba/ A/i "ubeku-i- 'OA") kua dai -a/u bua. b. K/ ("#$,) adaah pedei/a "% 7a -ebeum7a peah medapa/ peba/a da /eah di7a/aka -embuh, kemudia kembai beba/ dea ha-i pemeik-aa %"A p-i/i9. ?. P+&& (!"&,*#" +&) 7ai/u pedei/a 7a -eda medapa/ peba/a di -ua/u kabupa/e ai kemudia pidah beba/ ke kabupa/e ii. Pedei/a pidaha /e-ebu/ hau- membaa -ua/ uukaFpidah. d. K,, #"-! ,#!#$ $$+ 'de9au/Fdp u/) adaah pedei/a 7a -udah beba/ pai kua 1 bua a/au ebih da behe/i 2 bua a/au ebih, kemudia da/a kembai beba/. E. P!-*+,+-$-'+
Pau meupaka p/ dGe/e ebih dai <8C ka-u- i9ek-i "%. Kaea
ukua7a 7a -aa/ ke?i, kuma "% daam pe?ik eik ' droplet nuclei) 7a /ehiup, dapa/ me?apai a;eu-. Ma-uk7a kuma "% ii aka -eea dia/a-i eh mekai-me imui- -pe-i9ik. Mak9a a;eu- aka me9a-i/ kuma "% da bia-a7a -aup meha?uka -ebaia be-a
kuma "%. Aka /e/api, pada -ebaia ke?i ka-u-, mak9a /idak mampu meha?uka kuma "% da kuma aka beepika-i daam mak9a. Kuma "% daam mak9a 7a /eu- bekemba biak, akhi7a aka membe/uk ki di /empa/ /e-ebu/. Lka-i pe/ama k88i kuma "% di aia pau di-ebu/ 5ku- Pime $OHN. #ai 9?u- pime, kuma "% me7eba meaui -aua im9e meuu keea im9e eia, 7ai/u keea im9e 7a mempu7ai -aua im9e ke ka-i 9?u- pime. Pe7ebaa ii me7ebabka /eadi7a i9ama-i di -aua im9e 'im9ai/i-) da di keea im9e 'im9adei/i-) 7a /ekea. +ika 9?u- pime /ee/ak di bu- pau baah a/au /eah, keea im9e 7a aka /eiba/ adaah keea im9e paahiu-, -edaka ika 9?u- pime /ee/ak di apek- pau, 7a aka /eiba/ adaah keea paa/akea. Kmpek pime meupaka abua a/aa 9?u- pime , keea im9e eia 7a membe-a 'im9adei/i-) da -aua im9e 7a meada 'im9 ai/i-). !ak/u 7a dipeuka -eak ma-uk7a kuma "% hia /ebe/uk7a
k8mpek- pime -e?aa ekap di-ebu/ -ebaai ma-a ikuba-i "%. Ha ii bebeda dea pee/ia ma-a ikuba-i pada p-e- i9ek-i ai, 7ai/u ak/u 7a dipeuka -e:ak ma-uk7a kuma hia /imbu7a eaa pe7aki/. Ma-a ikuba-i "% bia-a7a bea-u daam ak/u 4>8 miu dea e/a ak/u a/aa 2>12 miu. #aam
ma-a @
ikuba-i
/e-ebu/,
kuma
/umbuh
hia
me?apai
4
umah 10 >10 , 7ai/u umah 7a ?ukup u/uk mea-a e-p- imui/a-
-eue. Seama bemiu>miu aa p-e-
8ai/mik kuma "%
-ehia
aia
i9ek-i, /ubuh
/eadi
pe/umbuha
7a aa7a
beum
/e-e-i/i-a-i /ehadap /ube?ui, meaami pekembaa -e-i/i;i/a-. Pada -aa/ /ebe/uk7a k8mpek- pime iiah, i9ek-i "% pime di7a/aka /eah /eadi. Ha /e-ebu/ di/adai 8eh /ebe/uk7a
hipe-e-i/i;i/a-
/ehadap
/ubekup/ei, 7ai/u /imbu7a e-p8- p-i/i9 /ehadap ui /ube?ui. Seama ma-a ikuba-i,
ui /ube?ui
ma-ih ea/i9. Se/eah
kmpek-
pime /ebe/uk, imui/a- -euue /ubuh /ehadap "% /eah /ebe/uk. Pada
-ebaia be-a idi;idu dea -7-/em imu 7a be9u-i baik, bei/u -7-/em imu -eue bekemba, pi9ea-i kuma "% /ehe/i. Namu, -eumah ke?i kuma "% dapa/ /e/ap hidup daam auma. %ia imui/a- -eue /eah /ebe/uk, kuma "% bau 7a ma-uk ke daam a;ei aka -eea
dimu-ahka. Se/eah imui/a- -eue /ebe/uk, 9?u- pime di aia pau
bia-a7a meaami e-u-i -e?aa -empua membe/uk 9ib-i- a/au ka-i9ika-i -e/eah meaami ek-i- pekiua da ekap-ua-i. Keea im9e
eia
ua
aka meaami
9ib-i-
da ekap-ua-i,
/e/api
pe7embuha7a bia-a7a /idak -e-empua 9?u- pime di aia pau. Kuma "% dapa/ /e/ap hidup da mee/ap -eama be/ahu>/ahu daam keea ii. Kmpek- pime dapa/ ua meaami kmpika-i. Kmpika-i 7a /eadi dapa/ di-ebabka eh 9?u- pau a/au di keea im9e eia. 5ku- pime di pau dapa/ membe-a da me7ebabka peumi/i- a/au peui/i- 9ka. +ika /e:adi ek-i- pekiua 7a bea/, baia /eah e-i aka me?ai da keua meaui bku- -ehia meiaka a di aia pau 'ka;i/a-). Keea im9e hiu- a/au paa/akea 7a mua7a beukua
ma
-aa/
aa
i9ek-i,
aka membe-a
kaea
eak-i
i9ama-i 7a beau/. %ku- dapa/ /eau. Ob-/uk-i pa-ia pada bku- akiba/ /ekaa ek-/ea dapa/ me7ebabka a/ee/ak-i-. 7a
meaami
i9ama-i
da
ek-i-
pekiua
Keea
dapa/ meu-ak da
meimbuka e-i didi bku-, -ehia me7ebabka "% edbkia a/au membe/uk 9i-/ua. Ma--a kiu dapa/ meimbuka 8b-/uk-i kmpi/ pada bku- -ehia me7ebabka abua peumi/i- da a/ee/ak-i-, 7a -ei di-ebu/ -ebaai e-i -eme/a k8ap->k8-8ida-i. Seama dapa/
ma-a
ikuba-i,
/ebe/uk7a
imui/a-
-eue,
/e:adi pe7ebaa im9e da hema/e. Pada pe7ebaa
im9e, kuma me7eba ke kmpek-
-ebeum
pime.
Sedaka
keea
im9e
eia
membe/uk
pada pe7ebaa hema/e, kuma "%
ma-uk ke daam -ikua-i daah da me7eba ke -euuh /ubuh. Ada7a
pe7ebaa
hema/e
iiah
7a
me7ebabka
"% di-ebu/ -ebaai
pe7aki/ -i-/emik . Pe7ebaa hama/e 7a pai -ei /eadi adaah daam be/uk
pe7ebaa hema/eik /e-ama 'occult hamatogenic spread ). Meaui ?aa ii, kuma "% me7eba -e?aa -padi? da -ediki/ demi -ediki/ -ehia /idak meimbuka eaa kii-. Kuma "% kemudia aka me?apai bebaai a di -euuh /ubuh. Oa 7a bia-a7a di/uu adaah a 7a mempu7ai
;a-kuai-a-i
baik, mi-a7a /ak, /ua, ia, da pau
-edii, /eu/ama apek- pau a/au bu- a/a- pau. #i bebaai ka-i /e-ebu/, kuma "% aka beepika-i da membe/uk k88i kuma -ebeum /ebe/uk imui/a- -eue 7a aka memba/a-i pe/umbuha7a. #i daam ki 7a -empa/
/ebe/uk da
kemudia diba/a-i
pe/umbuha7a 8eh imui/a- -eue, kuma /e/ap hidup daam be/uk dma/. 5ku- ii umum7a /idak a-u /e/api bep/e-i u/uk meadi
beau/
meadi
pe7aki/,
9 8?u- eak/i;a-i. 5ku- p/e-ia di apke-
pau di-ebu/ -ebaai 5ku- S&MON. %e /ahu> /ahu kemudia, bia da7a /aha /ubuh peamu meuu, 9?u- "% ii dapa/ meaami eak/i;a-i da meadi pe7aki/ "% di a /ekai/, mi-a7a meii/i-, "% /ua, da ai>ai. %e/uk
pe7ebaa
hema/8eik eeai-a/a Pada
be/uk
daah
meuu
hama/e aku/
'acute
7a
ai
adaah
generalized
pe7ebaa
hematogenic
spread ).
ii, -eumah be-a kuma "% ma-uk da beeda daam ke -euuh /ubuh. Ha ii dapa/ me7ebabka /imbu7a
mai9e-/a-i kii- pe7aki/ "% -e?aa aku/, 7a di-ebu/ "% di-emia/a. "% di-emia/a ii /imbu daam ak/u 2>6 bua -e/eah
/eadi
i9ek-i.
"imbu7a pe7aki/ bea/u pada umah da ;iue-i kuma "% 7a beeda -e/a 9ekue-i beua7a pe7ebaa. "ubeku8-i- di-emia/a /eadi
kaea
/idak
adekua/7a
-7-/em
imu
peamu
'h-/)
daam
mea/a-i i9ek-i "%, mi-a7a pada bai/a. "ubeku-i-
miie
meupaka
ha-i
dai
acute
generalized
hematogenic spread dea umah kuma 7a be-a. Semua /ubeke 7a
diha-ika meaui ?aa ii aka mempu7ai ukua 7a ebih kua -ama. &-/iih miie bea-a dai ambaa e-i di-emia/a 7a me7eupai bu/u padi> padiaFeau/ 'millet seed ). Se?aa pa/i aa/mik, e-i ii beupa du kui beukua 1>@ mm, 7a -e?aa hi-/i meupaka au8ma. %e/uk pe7ebaa hema/e 7a aa /eadi adaah protracted hemat o genic spread .
%e/uk
pe7ebaa
ii
/eadi
bia
-ua/u
9?u-
pekiua me7eba ke -aua ;a-?ua di deka/7a, -ehia -eumah kuma "% aka ma-uk da beeda di daam daah. Se?aa kii-, -aki/ "% akiba/ pe7ebaa /ipe ii /idak dapa/ dibedaka dea acute generalized hematogenic spread . Ha ii dapa/ /e:adi -e?aa beua. Pada aak, = /ahu pe/ama -e/eah i9ek-i '/eu/ama 1 /ahu pe/ama),
bia-a7a -ei /eadi kmpika-i. Meuu/ !ae, ada @ be/uk da-a "% pau pada aak , 7ai/u pe7ebaa im9hema/e, "% edbkia, da "% pau kik. Seba7ak 0.=>@C pe7ebaa im9hema/e aka meadi "% miie a/au meii/i- "%, ha ii bia-a7a /eadi @>6 bua -e/eah i9ek-i pime. "ubeku-i- edbkia 'e-i -eme/a
7a
/imbu
akiba/
pembe-aa keea eia) dapa/ /eadi daam ak/u 7a ebih ama '@> < bua). "eadi7a "% pau kik -aa/ be;aia-i, bea/u pada u-ia /eadi7a i9ek-i pime. "% pau kik bia-a7a /e:adi akiba/ eak/i;a-i kuma di daam e-i 7a /idak meaami e-u-i -empua. Reak/i;a-i ii aa /eadi pada aak, /e/api -ei pada emaa da dea-a muda. "ubeku-i- ek-/apuma dapa/ /eadi pada 2=>@0C aak 7a /ei9ek-i "%. "% /ua da -edi /eadi pada =>10C aak 7a /ei9ek-i, da pai ba7ak /e:adi daam 1 /ahu /e/api dapa/ ua 2>@ /ahu kemudia. "% ia bia-a7a /eadi =>2= /ahu -e/eah i9ek-i pime '!ahid da Supap/, 2014).
F. P!34
G. M&+*#,!,+ %$+&+%
"ada da eaa /ube?u-i- meuu/ Pehimpua #k/e Pe7aki/ #aam '2006) dapa/ bema?am>ma?am a/aa ai : 1. #emam mum7a
-ub9ebi-,
kada>kada
0 40>41 (,
keadaa
ii
-aa/
dipeauhi eh da7a /aha /ubuh pa-ie da bea/ ia7a i9ek-i kuma /ube?u-i- 7a ma-uk. 2. %a/uk "eadi kaea ada7a ii/a-i pada bku-. %a/uk ii dipeuka u/uk membua pduk ada. Si9a/ ba/uk dimuai dai ba/uk kei ' pduk/i9).
Keadaa
-e/eah
/imbu
peadaa
meadi
pduk/i9
'meha-ika -pu/um a/au dahak). Keadaa 7a au/ beupa ba/uk daah haema/eme-i-
kaea
/edapa/ pembuuh
daah 7a
?epa/.
Keba7aka ba/uk daah pada "%( /eadi pada didi bku-. @. Se-ak a9aPada eaa aa a/au pe7aki/ ia beum dia-aka -e-ak a9a-. Se-ak a9a-
aka
di/emuka
pada
pe7aki/
7a
-udah
au/
dimaa
i9i/a-i7a -udah -e/eah baia pau>pau. 4. N7ei dada $eaa ii dapa/ di/emuka bia i9i/a-i ada -udah -ampai pada peua, -ehia meimbuka peui/i-, aka /e/api, eaa ii aka aa di/emuka. =. Maai-e Pe7aki/ "%( pau be-i9a/ ada 7a meahu. $eaa maai-e -ei di/emuka aek-ia, bea/ bada maki meuu, -aki/ kepaa, meia, 7ei // da keia/ maam. $eaa -emaki ama -emaki bea/ da hia /imbu -e?aa /idak /ea/u.
H. K-/$+%,+
Meuu / Suiadi '2006) kmpiki dai "% Pau a/aa ai : 1. Meii/i-a2. Spdii/i@. Peui/i4. %kpeumi =. A/eek/a-i
I. P#/#"+%,& P#&&&' Pemeik-aa
1.
-pu/um 'S>P>S) Pemeik-aa -pu/um pe/i u/uk diakuka kaea
dea pemeik-aa /e-ebu/
aka
di/emuka
kuma %"A.
#i -ampi i/u dapa/ e;aua-i
pemeik-aa
-pu/um
ua
membeika /ehadap
peba/a 7a -udah dibeika. Pemeik-aa ii mudah da muah
-ehia dapa/ dikeaka di apaa 'pu-ke-ma-). "e/api kada>kada /idak mudah u/uk medapa/ -pu/um, /eu/ama pa-ie 7a /idak ba/uk a/au ba/uk 7a pduk/i9 #aam ha ii diauka -a/u hai -ebeum pemeik-aa -pu/um, pa-ie diauka mium ai -eba7ak B 2 i/e da diaaka meakuka e9ek- ba/uk. #apa/
ua dea membeika /ambaha ba/>ba/ muki/ik ek->pek/a a/au dea ihaa-i au/a aam hipe/ik -eama 20>@0 mei/. %ia ma-ih -ui/, -pu/um dapa/ dipeieh dea ?aa bk- kpi diambi dea bu-hi a/au b?hia a-hi a/au %AL 'b?h a;ea a;ae). %"A dai -pu/um bi-a ua didapa/ dea ?aa bia-a ambu. Ha ii -ei dikeaka pada aak>aak kaea meeka -ui/ meeuaka dahak7a. Spu/um 7a aka dipeik-a hedak7a -e-ea muki. %ia -pu/um -udah didapa/. kuma %"A pu kada>kada -ui/ di/emuka. Kuma ba/ dapa/ dk?muka bia bku- 7a /eiba/ p-e- pe7aki/ ii /ebuka ke ua, -ehia -pu/um 7a meadu kuma %"A mudah ke ua. K"+!#"+ ,!/ BTA -,+!+* adaah bia -ekua>kua7a di/emuka @ ba/a kuma %"A pada -a/u -ediaa. #ea ka/a ai dipeuka =.000 kuma daam 1 mi -pu/um Ha-i pemeik-aa %"A 'ba-i /aha a-am) 'B) di baah mik-kp memeuka kua ebih =000 kumaFm -pu/um, -edaka u/uk medapa/ka kuma 'B) pada biaka 7a meupaka dia-i- pa-/i, dibu/uhka -eki/a =0 > 100 kumaFm -pu/um. Ha-i ku/u memeuka ak/u /idak kua da 6 > 8 miu dea aka -e-i/i;i/i 18>@0C. R#%-/#&,+ WHO ,%$ IUATLD 5
a. "idak di/emuuka %"A daam 100 apa padaa :ea/i;e b. #i/emuka 1>< %"A : /ui- umah kuma ?. #i/emuka 10><< %"A : 1B d. #i/emuka 1>10 %"A daam 1 apa padaa : 2B e. #i/emuka I 10 %"A daam 1 apa padaa : @B 2. Pemeik-aa /ube?ui Pada aak, ui /ubekui meupaka pemeik-aa pai bema9aa/ u/uk meuukka -edaFpeah /ei9ek-i Mikobakterium tuberkulosa da -ei diuaka daam JS?eei "%(J. E9ek/i9i/a- daam meemuka i9ek-i "%( dea ui /ubekui adaah ebih dai <0C. Pedei/a aak umu kua dai 1 /ahu 7a medei/a "%( ak/i9 ui /ubekui p-i/i9 100C, umu 12 /ahu <2C, 24 /ahu 38C, 46 /ahu 3=C, da umu 612 /ahu =1C. #ai pe-e/a-e /e-ebu/ dapa/ diiha/ baha -emaki be-a u-ia aak maka ha-i ui /ubekui -emaki kua -pe-i9ik. Ada bebeapa ?aa meakuka ui /ubekui, amu -ampai -ekaa ?aa mantoux ebih -ei diuaka. Lka-i pe7u/ika ui mantoux umum7a pada baia a/a- ea baah kii baia depa,
di-u/ikka intrakutan 'ke daam kui/). Peiaia ui /ubekui diakuka 4832 am -e/eah pe7u/ika da diuku diame/e dai pembengkakan 'idua-i) 7a /eadi. @. Pemeik-aa R/e "hakPada ha-i pemeik-aa /e /hak-, -ei didapa/ka ada7a -ua/u e-i -ebeum di/emuka ada7a eaa -ubek/i9 aa da -ebeum pemeik-aa 9i-ik meemuka keaia pada pau. %ia pemeik-aa /e meemuka -ua/u keaia, /idak ada ambaa khu-u- meeai "% pau aa ke?uai di bu- baah da bia-a7a beada di -eki/a hiu-. Kaak/ei-/ik keaia ii /eiha/ -ebaai daeah beai->aipaue 7a ukua7a be;aia-i dea ba/a- e-i 7a /idak ea-. Ki/eia 7a kabu da amba 7a kua ea- ii -ei didua -ebaai peumia a/au -ua/u p-eeduka/i9, 7a aka /ampak ebih ea- dea pembeia k/a-. Pemeik-aa /e /hak- -aa/ beua u/uk mee;aua-i ha-i peba/a da ii bea/u pada /ipe ke/eiba/a da kee/aa bak/ei /ubeke /ehadap ba/ a/i/ubeku-i-, apakah -ama baik7a dea e-p- dai kie. Pe7embuha 7a ekap -ei kai /eadi di bebeapa aea da ii adaah b-e;a-i 7a dapa/ /eadi pada pe7embuha 7a ekap. Ha ii /ampak pai me7k pada kie dea pe7aki/ aku/ 7a ea/i9 di maa p-e-7a diaap bea-a dai /ika/ ek-uda/i9 7a be-a. 4. Pemeik-aa (" S?a Pemeik-aa (" S?a diakuka u/uk meemuka hubua ka-u- "% iak/i9F-/abi 7a di/uukka dea ada7a ambaa ai->ai- 9ib/ik ieue, pi/a paekima,
ka-i9ika-i
bkh;a-kue,
du
bkhiek/a-i-,
da da
adepa/i,
peubaha
emi9e-ema
keekua
pei-ika/ik-ia.
bea-
Sebaaimaa
pemeik-aa R/e /hak-, pee/ua baha keaia iak/i9 /idak dapa/ ha7a beda-aka pada /emua (" -?a pada pemeik-aa /ua, amu -eau dihubuka dea ku/u -pu/um 7a ea/i9 da pemeik-aa -e?aa -eia -e/iap -aa/. Pemeik-aa (" -?a -aa/ bema9aa/ u/uk mede/ek-i ada7a pembe/uka ka;a-i/a- da ebih dapa/ diadaka daipada pemeik-aa R/e /hak- bia-a. =. Radii- "% Pau Miie "% pau miie /ebai meadi dua /ipe, 7ai/u "% pau miie aku/ da "% pau miie -ubaku/ 'ki-). Pe7ebaa miie /eadi -e/eah i9ek-i pime. "% miie aku/ diiku/i eh i;a-i pembuuh daah -e?aa ma-i9Fme7euuh -e/a meakiba/ka pe7aki/ aku/ 7a bea/ da -ei di-e/ai akiba/ 7a 9a/a -ebeum peuaa OA". Ha-i pemeik-aa /e /hak- bea/u pada ukua da umah /ubeke miie. Ndu>du dapa/ /eiha/ pada /e akiba/ /umpa /idih dea e-i paekim -ehia ?ukup /eiha/ -ebaai du>du ke?i. Pada bebeapa kie, didapa/ be/uk
beupa au>au hau- a/au du>du 7a -aa/ ke?i 7a me7eba -e?aa di9u- di kedua apaa pau. Pada -aa/ e-i muai be-ih, /eiha/ ambaa du>du hau- 7a /ak /ehi/u ba7ak7a da ma-i>ma-i beupa ai->ai- /aam. 6. Pemeik-aa Laba/ium #ia-i- /ebaik dai pe7aki/ dipeeh dea pemeik-aa mikbii meaui i-a-i bak/ei. /uk membedaka -pe-ie- M7?ba?/eium a/aa 7a -a/u dea 7a ai7a hau- diiha/ -i9a/ ki, ak/u pe/umbuha, -i9a/ bikimia pada bebaai media, pebedaa kepekaa /ehadap OA" da kem/eapeu/ik, pebedaa kepekaa /ehadap bia/a pe?baa, da pe?baa kepekaa kui/ /ehadap bebaai eia/ie M7?ba?/eium. Pemeik-aa daah 7a dapa/ meua dia-i- "% pau aaupu kua -e-i/i9 adaah pemeik-aa au edap daah 'LE#). Ada7a peika/a LE# bia-a7a di-ebabka peika/a imubui /eu/ama &$ da &A. '!ahid da Supap/, 2014).
J. P"-'"/ T#"4
Mekai-me kea ba/ a/i>/ubeku-i- 'OA") : 1. Ak/i;i/a- bak/ei-ida, u/uk bak/ei 7a membeah ?epa/ 2. Ak/i;i/a- -/eii-a-i, /ehadap the pesisters 'bak/ei -emidma/) @. Ak/i;i/a- bak/ei-/a/i-, ba/>ba/a 7a mempu7ai ak/i;i/a- bak/ei-/a/i- /ehadap bak/ei /aha a-am. Peba/a /ubeku-i- /ebai meadi dua 9a-e 7ai/u 1. F,# +&!#&,+* (26 $&) 5 "uua /ahapa aa adaah membuuh kuma 7a ak/i9 membeah -eba7ak>
ba7ak7a da -e?epa/>?epa/7a dea ba/ 7a be-i9a/ bak/ei-ida. Seama 9a-e i/e-i9 7a bia-a7a /edii dai 4 ba/, /eadi peuaa umah kuma di-e/ai pebaika kii-. Pa-ie 7a i9ek-i meadi i9ek-i daam ak/u 2 miu. Sebaia be-a pa-ie dea -pu/um %"A p-i/i9 aka meadi ea/i9 daam ak/u 2 bua. Meuu/ he !oint uberculosis "ommittee o# the British horacic $ociety% 9a-e aa dibeika -eama 2 bua 7ai/u &NH = mFk%%, Ri9ampi-i 10 mFk%%, PiaDiamid @= mFk%% da E/ambu/ 1= mFk%%. 2. F,# $&!& (867 $&). Seama 9a-e au/a dipeuka ebih -ediki/ ba/, /api daam ak/u 7a ebih paa. Peuaa 4 ba/ -eama 9a-e aa da 2 ba/ -eama 9a-e au/a aka meuai e-ik /eadi7a e-i-/e-i -eek/i9. Meuu/ he !oint uberculosis "ommittee o# the British horacic $ociety 9a-e au/a -eama 4 bua dea &NH da Ri9ampi-i u/uk
/ubeku-i- pau da ek-/a pau. E/ambu/ dapa/ dibeika pada pa-ie dea e-i-/e-i /ehadap &NH. Pada pa-ie 7a peah diba/i ada e-ik /eadi7a e-i-/e-i. Padua peba/a ua /edii dai = ba/ u/uk 9a-e aa da @ ba/ u/uk 9a-e au/a. Seama 9a-e aa -ekua>kua7a 2 di a/aa ba/ 7a dibeika hau-ah 7a ma-ih e9ek/i9. Padua ba/ 7a diuaka /edii a/a- ba/ u/ama da ba/ /ambaha. +ei- ba/ u/ama 7a diuaka -e-uai dea ekmeda-i !HO adaah Ri9ampi-i, &-iaDid, PiaDiamid, S/ep/mi-i, da E/ambu/ '#epke- R&, 2004). /uk pam a-ia pembea/a-a "% pau, !HO meauka padua ba/ -e-uai dea ka/ei pe7aki/. Ka/ei dida-aka pada uu/a kebu/uha peba/a daam pam. /uk i/u, pedei/a dibai daam empa/ ka/ei -ebaai beiku/:
a. Ka/ei & '2HRZEF4H@R@) Ka/ei & adaah ka-u- bau dea -pu/um p-i/i9 da pedei/a dea keadaa 7a bea/ -epe/i meii/i-, "% miie, peikadi/i-, pei/i/i-, peui/i- ma--i9 a/au bia/ea, -pdii/i- dea aua eui-, da pedei/a dea -pu/um ea/i9 /e/api keaia pau7a ua-, "% u-u-, "% -aua pekemiha, da -ebaai7a. Seama 2 bua mium ba/ &NH, i9ampi-i, piaDiamid, da e/ambu/ -e/iap hai '/ahap i/e-i9), da 4 bua -eau/7a mium ba/ &NH da i9ampi-i /ia kai daam -emiu ' /ahap au/a ). b. Ka/ei && ' HRZEF=H@R@E@ ) Ka/ei && adaah ka-u- kambuh a/au aa dea -pu/um /e/ap p-i/i9. dibeika kepada : •
Pedei/a kambuh
•
Pedei/a aa /eapi
•
Pedei/a dea peba/a -e/eah aai miu ba/
?. Ka/ei &&& ' 2HRZF4H@R@ ) Ka/ei &&& adaah ka-u- -pu/um ea/i9 /e/api keaia pau7a /idak ua- da ka-u- "% di ua pau -eai 7a di-ebu/ daam ka/ei &. d. Ka/ei & Ka/ei & adaah /ubeku-i- ki-. Pii/a- peba/a edah kaea kemukia kebeha-ia edah -ekai. O!6-!& &!+ !#"%$-,!!+%
1.
I,-&+9+ (INH) 5 Meupaka ba/ 7a ?ukup e9ek/i9 da behaa muah. Sepe/i i9ampi-i, &NH hau-
diiku/-e/aka daam -e/iap eime peba/a, ke?uai bia ada k/a>idika-i. E9ek
-ampi 7a -ei /eadi adaah epa/i pei9e 7a bia-a7a /eadi bia ada 9ak/> 9ak/ 7a mempemudah -epe/i diabe/e-, akhi-me, aa ia kik da mau/i-i da H&. #aam keadaa ii peu dibeika peidk-i 10 mFhai -ebaai p9iak-i- -eak aa peba/a. E9ek -ampi ai -epe/i hepa/i/i- da p-ik-i- -aa/ aa /eadi. 2.
R+*/+,+& 5
Meupaka kmpe ku?i daam -e/iap eime peba/a. Sebaaimaa ha7a &NH, i9ampi-i ua hau- -eau diiku/ka ke?uai bia ada k/a idika-i. Pada dua bua pe/ama peba/a dea i9ampi-i, -ei /eadi aua -eme/aa pada 9u-i ha/i 'peika/a /a-amia-e -eum), /e/api bia-a7a /idak memeuka pehe/ia peba/a. Kada>kada /eadi aua 9u-i ha/i 7a -eiu- 7a mehau-ka pea/ia ba/ /eu/ama pada pa-ie dea ia7a/ pe7aki/ ha/i. Ri9ampi-i meiduk-i eDim>eDim ha/i -ehia mempe?epa/ me/abi-me ba/ ai -epe/i e-/e, k/ik-/eid, 9ei/i, -u9iuea, da a/i>kaua. Pe/i : e9ek/i;i/a- k/a-ep-i a aka bekua -ehia peu dipiih ?aa K% 7a ai. @.
P4"9+&/+ 5
%e-i9a/ bak/ei-id da ha7a ak/i9 /ehadap kuma i/a-e 7a ak/i9 memah da mycrobacterium tuberculosis. E9ek /eapi7a 7a/a pada dua a/au /ia bua pe/ama -aa. Oba/ ii -aa/ bema9aa/ u/uk meii/i- "% kaea pee/a-i7a ke daam ?aia /ak. "idak ak/i9 /ehadap Mycrobacterium bovis. "k-i9i/a- ha/i 7a -eiukada>kada /eadi. 4.
E!/!-$ 5
#iuaka daam eime peba/a bia didua ada e-i-/e-i. +ika e-ik e-i-/e-i edah, ba/ ii dapa/ di/iaka. /uk peba/a 7a /idak diaa-i, e/ambu/ dibeika dea d-i- 2= mFkFhai pada 9a-e aa da 1= mFkFhai pada 9a-e au/a 'a/au 1= mFkFhai -eama peba/a). Pada peba/a i/emi/e di baah peaa-a, e/ambu/ dibeika daam d-i- @0 mFk @ kai -emiu a/au 4= mFk 2 kai -emiu. E9ek -ampi e/ambu/ 7a -ei /eadi adaah aua peiha/a dea peuua ;i-ua, bu/a aa da pe7empi/a apaa pada. E9ek /k-ik ii ebih -ei bia d-i- beebiha a/au bia ada aua 9u-i ia. $aua aa peiha/a be-i9a/ -ubek/i9 bia ha ii /eadi maka e/ambu/ ", ,#'#" +#&!+%&. %ia -eea dihe/ika, bia-a7a 9u-i peiha/a aka puih. Pa-ie 7a
/idak bi-a mee/i peubaha ii -ebaik7a /idak dibei e/ambu/ /e/api ba/ a/ea/i;e ai7a. Pembeia pada aak>aak hau- dihidai -ampai u-ia 6 /ahu a/au ebih, 7ai/u
di-aa/ meeka bi-a meapka aua peiha/a. Pemeik-aa 9u-i ma/a haudiakuka -ebeum peba/a. =.
S!"#!-/+,+& 5
Saa/ ii -emaki aa diuaka, ke?uai u/uk ka-u- e-i-/e-i. Oba/ ii dibeika 1= mFk, mak-ima 1 am pehai. /uk bea/ bada kua dai =0 k a/au u-ia ebih dai 40 /ahu, dibeika =00>300 mFhai. /uk peba/a i/emi/e 7a diaa-i, -/ep/mi-i dibeika 1 /ia kai -emiu da di/uuka meadi 3=0 /ia kai -emiu bia bea/ bada kua dai =0 k. /uk aak dibeika d-i- 1=>20 mFkFhai a/au 1=>20 mFk /ia kai -emiu u/uk peba/a 7a diaa-i. Kada ba/ daam pa-ma hau- diuku /eu/ama u/uk pa-ie dea aua 9u-i ia. E9ek -ampi aka meika/ -e/eah d-i- kumua/i9 100 , 7a ha7a beh diampaui daam keadaa 7a -aa/ khu-u-. Oba/>ba/ -ekude dibeika u/uk "%( 7a di-ebabka eh kuma 7a e-i-/e a/au bia ba/ pime meimbuka e9ek -ampi 7a /idak bi-a di/ea-i. "ema-uk ba/ -ekude adaah kapreomisin% sikloserin%
makrolid generasi baru (azitromisin dan klaritromisin)% &-kuinolon
(sipro#loksasin dan o#loksasin) dan protionamid' 'Kemeke- R&, 201@) T#$ P&& P#/#"+& O! A&!+6T#"%$-,+, R#%-/#&,+ D-,+, O! &!+6TB #,#&,+$
A%,+
P-!#&,+
(/':%'BB) P#" "+
P#" /+&'' ;
2;
&-iaDid '&NH)
%ak/ei-ida
"ii
=
10
1=
Ri9ampi-i 'R)
%ak/ei-ida
"ii
10
10
10
PiaDiamid 'Z)
%ak/ei-ida
Redah
2=
@=
=0
S/ep/mi-i 'S)
%ak/ei-ida
Redah
1=
1=
1=
E/ambu/ 'E)
%ak/ei-/a/ik
Redah
1=
@0
4=
K. P#&!$%,&& M#+, 1. Pekaia a. Pime 1) Aia7 Ha pe/ama 7a diiai adaah kea?aa aia7. Meipu/i pemeik-aa
ada7a b-/uk-i aa a9a- 7a dapa/ di-ebabka beda a-i, maupu 7a
ai7a. Pada kie dea "% Pau b-/uk-i dapa/ di-ebabka eh ada7a -pu/um pada pea9a-a a/a- maupu baah. #aam ha ii dapa/ diakuka ?hi i9/ a/au a /hu-/. Seama memeik-a da mempebaiki aa a9a-. Seai pea/aak-aaa /e-ebu/ ua dapa/ diakuka /idaka -epe/i ba/uk e9ek/i9 da diakuka ihaa-i. Ha /e-ebu/ diakuka u/uk meaa aa a9a- /e/ap -/abi.
2) %ea/hi +aa a9a- 7a baik /idak meami ;e/ia-i 7a baik. Pe/ukaa a- 7a /eadi pada -aa/ bea9a- mu/ak u/uk pe/ukaa k-ie da meeuaka kab dik-ida dai /ubuh. e/ia-i 7a baik meipu/i:9u-i 7a baik dai pau, didi dada da dia9ama. @) (i?ua/i ume daah da (uah a/u • > Kai pedaaha kie. Sua/u keadaa hip/e-i hau- diaap di-ebabka eh hip;eemia. @ b-e;a-i 7a daam hi/ua de/ik dapa/ membeika i9ma-i meeai keadaa hemdiamik 7ai/u ke-adaa, aa kui/ da adi. > K/ Pedaaha 4) #i-abii/7 Peiaia eui- -e?aa ?epa/ 7ai/u /ika/ ke-adaa, ukua da eak-i pupi. =) EQp-ue da E;ime/ ?/ #iakuka pemeik-aa 9i-ik head /e /e u/uk memeik-a ea-. (Gilbert., D’Souza., & Pletz, 2009)
b. Sekude Pekaia /ea/u pada /ahap pe7aki/ da deaa/ 7a /ekea a) Ak/i;i/a- a/au i-/iaha/ $eaa : Keeaha umum da keemaha, mimpi buuk, a9a- pedek
kaea
kea, ke-ui/a /idu pada maam hai, meii a/au bekeia/. "ada : "akikadia. /akipeaFdi-pea pada kea, keeaha //, 7ei da -e-ak '/ahap au/). b) &/ei/a- E$O $eaa : Ada7a 9ak/
-/e--
ama,
ma-aah
keuaa
umah, pea-aa /idak
beda7aF/idak ada haapa. Ppua-i buda7aFe/ik, mi--a a Ameika a-i a/au imia dai A-ia "eaaFbeua ai. "ada : Me7aka 'khu-u-7a -eama /ahap dii)
a-ie/a- ke/aku/a, mudah
/ea-a. ?) MakaaF?aia $eaa : Kehiaa a9-u maka. /idak dapa/ me?ea peuua bea/ bada. "ada : "u kui/ buuk, keiFkui/ be-i-ik, kehiaa //Fhia emak -ubku/a.
d) N7ei a/au ke7amaa $eaa : N7ei dada meika/ kaea ba/uk beua. "ada : %eha/i>ha/i pada aea 7a -aki/, peiaku di-/ak-i, ei-ah e) Pea9a-a $eaa : %a/uk pduk/i9 a/au /idak pduk/i9, a9a- pedek, ia7a/ /ube?u-i/epaa pada idi;idu /ei9ek-i. "ada : Peika/a 9ekue-i pea9a-a
'pe7aki/
ua-
a/au 9ib-i- paekim
pau peua) peembaa pea9a-a /idak -ime/i 'e99u-e peua) peku-i pekak da peuua 9emi/u- '?aia peua a/au peebaa peua bu7i a9a-
meuuF/idak
ada
-e?aa
bia/ea
a/au
uia/ea
e9u-i
peuaFpeum/ak) bu7i a9a- /ubue da bi-ika pe?/a di a/a- e-i ua-, keke- /e?abu/ di a/a- a-pek pau -eama i-pia-i ?epa/ -e/eah ba/uk pedek 'keke- p-//u--i?) kaak/ei-/ik -pu/um: hiau, puue, muid kui a/au be?ak daah de;ia-i /akea 'pe7ebaa bkeik). 9) Keamaa $eaa : Ada7a kdi-i peekaa imu. ?/h: AS, kake. "e- H& p-i/i9. "ada : demam edah a/au -ediki/ paa- aku/. ) &/eak-i -?ia $eaa : pea-aa i-a-iFpeaka kaea pe7aki/ meua, peubaha bi-a
daam
/auaabFpeubaha
kapa-i/a- 9i-ik u/uk meak-aaka
pea. '!ahid da Supap/, 2014) 2. #ia-a Kepeaa/a a. Ke/idake9ek/i9a be-iha aa a9a- behubua dea muku- daam umah beebih b. Pa a9a- /idak e9ek/i9 behubua dea -eke-i mukpuue da kekuaa upa7a ba/uk ?. $aua pe/ukaa a- behubua dea peuua pemukaa e9ek pau. Keu-aka memba di a;ea, kapie, -eke/ ke;/a da /eba d. Peika/a -uhu /ubuh behubua dea p-e- peadaa e. Peubaha u/i-i kua dai kebu/uha /ubuh behubua dea mua, mu/ah, aek-ia. 9. $aua pada i-/iaha/ /idu behubua dea -e-ak a9a- da ba/uk g. &/ea-i ak/i;i/a- behubua dea kee/iha da iadekua/ k-iea-i u/uk ak/i;i/a- (iagnosa anda *" O" +,&-+,. ) @. Re?aa A-uha Kepeaa/a
N-
D+'&-,
T&
D
K##"3!&
< a.
Ke/idake9ek/i9a
Se/eah
be-iha aa
diakuka
?/h bu7i a9a-,
bu7i
a9a-
/idaka
ke?epa/a, iama, da
dapa/
behubua
kepeaa/a
keemaha da
meuukka
dea muku-
be-iha
peuaa // ba/u.
a/eek/a-i-, ?hi,
daam
a9a-
umah
beebih
dea
I&!#"=#&,+
•
aa
Kai 9u-i pea9a-a
R,+-&$
•
e9ek/i9 ki/eia
Kie
a9a-
mei meuukka
ha-i : •
Peika/a
akumua-i dapa/
-eke/Fke/idakmam
mempe/ahak
pua
a
membe-ihka
a9a-
aa da
aa a9a- 7a
meeuaka -eke/
/apa
u/uk
dapa/ •
ba/ua
meimbuka
(a/a/ kemampua u/uk
peuaa
meeuaka muk-a
ak-e-ei
ba/uk e9ek/i9, ?a/a/
pea9a-a
kaak/e, umah
•
pea9a-a Peeuaa bia
•
da
peika/a kea
-pu/um, ada7a hemp/i-i-
//
%eika kie p-i-i -emi
-aa/
a/au 9e /ii
-pu/um
-ui/ -eke/ /eba
bedaah
ke/aFdaah ?eah 'mi-a e9ek i9ek-i, a/au /idak kua/7a •
%e-ihka -eke/ dai muu/ da /akea,
•
hida-i) P-i-i memba/u
pehi-apa -e-uai
memak-imaka
kepeua
ek-pa-i pau da meuuka upa7a
•
pea9a-a Me?eah b-/uk-i e-pia-i,
•
pehi-apa
Pe/ahaka ma-uka
dapa/
?aia -ediki/7a
dipeuka
bia pa-ie /idak
2=00 mFhai ke?uai
mampu
k/a idika-i
meeuaka •
-eke/ Pema-uka
/ii
?aia memba/u u/uk mee?eka -eke/,
memba/u
u/uk b.
Pa
a9a-
/idak
e9ek/i9
Se/eah
•
Kai kuai/a- da
•
mudah
dikeuaka Ke?epa/a
diakuka
kedaama pea9a-a
bia-a7a
behubua
/idaka
peuaa //
meika/,
dea -eke-i
kepeaa/a
ak-e-i-, ?a/a/ -e/iap
di-pea
mukpuue
pa
peubaha
peika/a
da kekuaa
kembai
upa7a ba/uk
dea
•
a9aak/i9
a9a-,
ki/eia
/eadi kea
kedaama
pea9a-a
da
ha-i :
be;aia-i
#i-pea
/ea/u deaa/
bekua, 9ekue-i, iama kedaama
•
da
Kai kuai/a- -pu/um,
•
aa a9aAda7a -pu/um 7a
aa, bau da
ke/a,
k-i-/e-i
/eba, bedaah
da
da puue didua
pea9a-a
/eadi
ma •
-ebaai
ma-aah -ekude P-i-i duduk
•
memukika
%aika kie u/uk mep/imaka
ek-pa-i
pau
pea9a-a '-emi
mak-ima
upa7a
9e)
ba/uk
u/uk
membii-a-i ?.
da
membua -eke/ "% pau
$aua
Se/eah
pe/ukaa a-
diakuka
/idak ma a/au
me7ebabka e9ek
behubua
/idaka
meuu7a bu7i
ua- pada pau dai
dea
kepeaa/a
a9a-, peika/a
baia
peuua
/idak ada /ada>
upa7a pea9a-a,
bkpeumia
pemukaa e9ek
/ada
di-pea
/eba/a-7a ek-pa-i
-ampai
pau.
dea
ki/eia
didi dada da
di9u- ua- ek-i-
Keu-aka
ha-i :
keemaha
e99ue
memba
di
a;ea, kapie,
•
•
ke;/a da /eba
•
Meapka /idak
-eke/
Kai di-pea, /akipea,
ada7a • E;aua-i /ika/
•
ke?i
i9ama-i
peua
u/uk 9ib-i- uaAkumua-i -eke/Fpeauh
peuua
ke-adaa, ?a/a/
di-pea,
-ia-i- da
meuukka
peubaha pada aa
pebaika
kui/, /ema-uk
O2 a ;i/a da
memba muk-a da
aia
;e/ia-i O2
da
aia •
adekua/ dea
A$P
daam e/a ma, bebedai
eaa,
di-/e pea9a-a
kuku "uukkaFd bea9a bibi
dea
-eama
aa
a9a-
dapa/ meau
•
Membua/
/ahaa
meaa
udaa
ua
u/uk
edika-i, khu-u-7a
me?eah
u/uk pa-ie dea
a/au pe7empi/a
9ib-i- a/au keu-aka
aa
paekim
-ehia
kap-
a9a-,
memba/u me7ebaka udaa meaui pau da mehiaka
a/au
•
"ika/ka /iah bai F
•
meuuka
a9a- pedek Meuuka k-um-i
ba/a-i ak/i;i/a- da
k-ieFkebu/uha
ba/u ak/i;i/a- pa-ie
-eama
-e-uai kepeua
peide
peuua pea9a-a
dapa/
meuuka • •
Kaba-i medi-
peeia
dea pemeik-aa
memba muk-a,
A(P da pembeia
memba/u
k-ie d.
Peika/a
Se/eah
-uhu
diakuka
/ubuh
•
/idaka
dea
kepeaa/a
Suhu
peadaa
•
•
tubuh
Auka u/uk
•
ma-uka ?aia
normal dea
adekua/ u/uk
ki/eia ha-i :
me?eah dehida-i
%eika kmpe- haa/
rentang
pada ipa/a ke/iak da
normal
9emu
0 (36 0 37 C)
C
-
/eadi
e;apa-i
7a
memi?u /imbu7a •
•
-/a/u- hipe/emi #aam kdi-i
peika/a
tubuh
dalam
mee/ahui
demam
mempe/ahaa
kembali
Suhu
•
pee?ea -eke/ Sebaai idika/ u/k
behubua p-e-
Pa/au -uhu /ubuh
bea/7a eaa Me?eah
dehida-i Mehamba/ -impa/i-
pu-a/ da
hip/aamu-ehia
/eadi
;a-dia/a-i
kui/
dea mea-a keea
keia/
u/uk meuai paa-
/ubuh
meaui peuapa
•
•
Auka pa-i u/uk
Kdi-i
kui/7a
meaami
memakai pakaia 7a
embab
me7eap keia/
/imbu7a
memi?u
pe/umbuha amu. +ua aka muai ke7amaa •
pa-ie Meuai
paa-
dea •
Kaba-i pembeia
9amaki-
a/ipie/ik DAFTAR PUSTAKA
#epa/eme Ke-eha/a R&, 2003. /encegahan tuberculosis serta penatalkasanaan dini' #epke- R&, 200<. S+,!#/ K#,#!& N,+-&$ . +aka/a. #epke- R&. 201@. Ri-e/ Ke-eha/a #a-a. +aka/a: %ada Peei/ia da peembaa Ke-eha/a Keme/ia Ke-eha/a R&. #ike-, +a/e. /ro#il 0esehatan /rovinsi !a1a engah ahun +,+ . 201@, Semaa: #ike+a/e Nada &/ea-ia.2012.#ia-i- Kepeaa/a 2012>2014. E$( : +aka/a Nuai9 H. Ami Ku-uma Hadi. 201@. 2plikasi 2suhan 0epera1atan Berdasarkan iagnosa Medis 3 22 (orth 2merican ursing iagnosis 2ssociation) *"-O" . Media?/i Pubi-hi. /restasiher#en'blogspot'com' diuduh pada /aa 23 Mae/ 2013, pada puku 16.@0 !&% Sme/De, SuDae (. da %ae, %eda $, 2002, Buku 24ar 0epera1atan Medikal Bedah Brunner dan $uddarth 'Ed.8, . 1,2), Aih baha-a eh Au !au7'dkk), E$(, +aka/a. !ahid, A Supap/, &.'2012). /engantar dokumentasi proses kepera1atan. +aka/a : "a&9 Media.
RESUME ASUHAN KEPERAWATAN DI RUANG IGD RSUD KAJEN KABUPATEN PEKALONGAN
A. IDENTITAS PASIEN Nama : ". S mu : 6@ "hF1=F01F1<=4 +ei- Keami : Laki>aki Aama/ : Kaaa7a
N RM "aa ma-uk RS #ia-a Medi-
: 1=443= : 11 Api 2013 : "%( Pau
B. PENGKAJIAN PRIMARY SURVEY 1. Aia7: > +aa a9a- /idak e9ek/i9, di/adai ada7a -umba/a aa a9a- 7ai/u -eke/ ke/a.
Suaa a9a- ?eake-. 2. %ea/hi > 5ekue-i pea9a-a : 28 QFmei/, -uaa a9a- ?eake-, /ampak ada7a e/ak-i pada didi dada maupu ada7a peuaa // ba/u pea9a-a. k-ie a-a kau @ i/eFmei/ @. (i?ua/i > "# : 110F30 mmH, Suhu : @=,4 0(, Nadi : 84 QFmei/, iama adi /ea/u, aka /eaba dii, (R" @ de/ik 4. #i-abii/7 > Keadaa umum baik, /ika/ ke-adaa : (mp-me/i-, $(S: 1= 'E:4, :=, M:6). pupi i-k =. Ek-p-ue "idak ada uka, "idak ada eaSCONDARY SURVEY a. A/pme/i %ea/ bada : 4@ k, "ii bada : 1=8 ?m BB ( kg ) 2 *M : 13,@ 'deeih/), 'Niai ma 18,= 24,<). TB ² ( m )
b. Keadaa umum pa-ie: Lemah, $(S: E 4M6= 1= "ika/ Ke-adaa: (mp-me/i?. "ada ;i/a>;i/a > "# : 110F30 mmH
Suhu : @=,4 0(
> Nadi : 84 QFmei/
RR : 28 QFmei/
SpO2 : <8 C
d. Kepaa &-pek-i : kepaa me-?epha, /idak ada e-i Papa-i : 7ei /eka /idak ada Rambu/ : ambu/ beuba, di-/ibu-i a/a, /edapa/ uba aa pu/ih. Ma/a : pupi i-k, -kea pu/ih eih, ku/i;a /idak aemi-. Hidu : -ime/i- bia/ea, /idak ada -eke/, /idak ada e-i, /ampak /epa-a
k-ie a-a kau @ i/eFmei/. Muu/ : ii be-ih, ada kaie- ii, muk-a muu/ da bibi kei, /idak ada e-i, "eia : -ime/i-, keadaa /eia be-ih, /idak ada -eume, /idak ada e-i. e. Lehe da /eka &-pek-i : -ime/i-, /idak ada e-i da /idak ada bea pada ehe Papa-i : /idak ada pembe-aa keea /iid da ;ea uuai-. 9. #ada : Sime/i- a/aa kaa dea kii Pau>pau : &-pek-i : !aa kui/ -ama dea kui/ ai, /ampak ada7a e/ak-i pada didi dada maupu ada7a peuaa // ba/u pea9a-a, kie mea/aka -aa/ ii -e-ak a9a-, 9ekue-i peapa-a 28 Q Fm/, bea9a- daka, peeaka dada -ime/i-. Papa-i : /idak /edapa/ 7ei /eka, /idak /eaba ada7a bea Peku-i : -uaa - pada -euuh apa pau Au-ku/a-i : -uaa apa- ?eake. +a/u &-pek-i : "idak ada pembe-aa a/u, be/uk -ime/iPapa-i : "idak ada 7ei /ekaFbea, i?/u- ?di- /eaba di &( ke mid?a;ikua., ada 7ei dada -ebeah kii. Peku-i : k9iua-i a/u daam ba/a- ma. Au-ku/a-i : "edea bu7i -1 da -2 up dup, /idak ada bu7i a/u /ambaha h. Abdme &-pek-i : peu/ /idak bu?i/, /idak ada e-i Papa-i : /idak ada 7ei /eka pada peu/ baia baah, /idak ada pembe-aa a. Peku-i : -uaa /impai. Au-ku/a-i : 9ekue-i u-u- pei-/a/ik 12 QFmei/. i. $ee/aia: pa-ie beei- keami aki>aki . Ek-/emi/a- : Supei : /idak /edapa/ uka, /epa-a i9u- RL 20 /pm di/aa -ebeah kaa. aka /eaba dii, kekua/a // ek-/emi/a- /aa kii =, /idak ada edema, kekua/a // ek/emi/a- /aa kaa =. &9ei : "idak /edapa/ 7ei /eka, /idak /edapa/ e-i, /idak ada edema, aka /eaba dii, kekua/a // ek-/emi/a- kaki kaa =, ek-/emi/a- kaki kii = k. Keadaa eui $(S: E4M6= 1=, "ika/ ke-adaa: (mp-me/i. &/eume : aa kui/ -a ma/a, /ek-/u ea-/i-, /u kui/ embab, /idak ada e-i.
C. DATA FOKUS S '#a/a Subek/i9 Pa-ie) : > Kie mea/aka ba/uk bedahak ebih dai 1 bua, -e-ak apa-.
>
Kie mea/aka baha kie 1 bua 7a au peah peik-a /e da %"A, ha-i %"A P-i/i9 da pau>pau7a ada 7a beba
O '#a/a Obek/i9 Pa-ie):
>
Pa-ie /ampak ema-
>
$(S: E4M6= 1=, "ika/ ke-adaa: (mp-me/i-
>
Napa- pedek, au-ku/a-i : ?eake- pada pe?abaa bku-, /ampak ada7a e/ak-i pada didi dada maupu ada7a peuaa // ba/u pea9a-a.
>
> "# : 110F30 mmH
Suhu : @=,4 0(
> Nadi : 84 QFmei/
RR : 28 QFmei/
SpO2 : <8 C
Pa-ie /epa-a k-ie a-a kau @ i/eFmei/
A '#ia-a Kepeaa/a *a Mu?u): Ke/idake9ek/i9a be-iha aa a9a behubua dea muku- daam umah beebih
N. 1.
P '&/e;e-i Kepeaa/a)
D<. K##"3!&
T& & K"+!#"+
I&!#"=#&,+
Ke/idake9ek/i9a
H,+$ Se/eah diakuka > Kai 9u-i pea9a-a
be-iha aa a9a-
/idaka
behubua dea
-eama 1Q @0 mei/
ke?epa/a, iama, da
muku- daam umah
ke/idake9ek/i9a
keemaha
beebih
a9a-
kepeaa/a
kie
aa /ea/a-i
dea ki/eia ha-i :
?/h
bu7i
a9a-,
da
peuaa // ba/u. > Kai ii/ia a--e-me/,
mekai "", SPO2 > Seke/ dapa/ keua > Aaka ba/uk e9ek/i9 da > %u7i pau>pau - > RR daam ba/a- ma eak-a-i a9a- daam > (a/a/ kemampua u/uk '12>20 QFm/) > SpO2 <8>100 C meeuaka muk-a ba/uk
e9ek/i9,
kaak/e,
?a/a/ umah
-pu/um. > %eika kie p-i-i -emi a/au 9e /ii > %eika ba/ kaba-i ad;i- dk/e pembeia /eapi
k-ie
/eapi ebuiDe
da
& '&mpeme/a-i Kepeaa/a)
T&''$: J/
11F04F2013 1=.=0 !&%
N-
I/$#/#&!,+
R#,-& K$+#&
P"*
D;
>
K#. 1 > Mekai
pea9a-a
N/
9u-i :
bu7i > Kie mea/aka ba/uk bedahak,
a9a-, ke?epa/a, iama, da
S:
keemaha
da
-e-ak a9a-. O:
peuaa // ba/u. > Ai !a7 : +aa a9a- /idak e9ek/i9, > Mekai ii/ia di/adai ada7a -umba/a aa a--e-me/, mekai a9a- 7ai/u -eke/ ke/a. Suaa "", SPO2 a9a- ?eake-. > %ea/hi: RR: 28 QFmei/, -uaa a9a- ?eake-, /ampak ada7a e/ak-i
pada
didi
dada
maupu ada7a peuaa // ba/u pea9a-a. > (i?ua/i : Ku/i;a aemi-, (R" @ de/ik, aka dii, /idak /edapa/ pedaaha, S:@=,4 0(, "#: 110F30 mmH, N : 84 1=.== !&%
1
QFmei/. > #i-abii/7 : Keadaa umum baik, /ika/ ke-adaa (mp-me/i-, > Membeika
16.00 !&%
1
p-i-i
7ama -emi9e
$(S: 1= 'E:4, :=, M:6). > EQp-ue : "idak ada uka, "idak ada eaS:>
16.1= !&%
1
> &9m?-e/
/idaka
da membeika /eapi k-ie @ i/e pemei/
O: > Kie
mea-a
7ama
dea
p-i-i -emi9e S : > Kie mea/aka i7a ma- -a7a
mau kaea ma-ih -e-ak 16.20 !&%
1
> &9m k-e /idaka
O:
da membeika ba/ > Kie kaba-i
ebuiDe
/epa-a
k-ie
a-a
kau @ i/eFmei/
bi-; S: > Kie mea/aka dahak7a aka keua O: 16.@0 !&%
1
> Meaaka ba/uk e9ek/i9 > Kie -udah medapa/ka /eapi da eak-a-i a9aebuiDe bi-; -eama 1= daam mei/
S : > Kie mea/aka dada7a /idak -aki/ -udah meakuka eak-a-i a9a- daam da ba/uk e9ek/i9 -epe/i 7a diaaka peaa/ O: > Kie /eiha/ 7ama pedidika > #ahak keua beaa kui
> Membeika ke-eha/a pai
F
di-?had
kehiaua -eba7ak T 2 ?? > RR : 24 QFm/ > SPO2 : << C
S: > Kie mea/aka i7a ma- -a7a diumah aka mium Oba/ A/i "ubeku-i- 'OA") da -eau k/ O: > Kie
medapa/ka
meeai
i9ma-i
peuaa
ba/,
pea/aak-aaa diumah /e/a
pe7aki/7a,
i9ma-i
pe7aki/7a.
E 'E;aua-i Kepeaa/a)
H"+ : T&''$ :
PARAF N-. D;
EVALUASI : SOAPIER
> NAMA
J/
11F04F 2013 16.@0 !&%
1
S: > Kie mea/aka ba/uk bedahak ebih dai 1 bua, -e-ak apa-. > Kie mea/aka baha kie 1 bua 7a au peah peik-a /e da %"A, ha-i %"A P-i/i9 da pau>pau7a ada 7a beba O: > Pa-ie /ampak ema> $(S: E4M6= 1=, "ika/ ke-adaa: (mp-me/i> Napa- pedek, au-ku/a-i : ?eake- pada pe?abaa bku-, /ampak ada7a e/ak-i pada didi dada maupu ada7a > > > >
>
peuaa // ba/u pea9a-a. "# : 110F30 mmH Suhu : @=,4 0( Nadi : 84 QFmei/ RR : 28 QFmei/ SpO2 : <8 C Pa-ie /epa-a k-ie a-a kau @ i/eFmei/ A : Ma-aah ke/idake9ek/i9a be-iha aa a9a- /ea/a- i P : Lau/ka i/e;e-i : Kai 9u-i pea9a-a ?/h bu7i a9a-, ke?epa/a, iama, da
keemaha da peuaa // ba/u. > Kai ii/ia a--e-me/, mekai "", SPO2 > Aaka ba/uk e9ek/i9 da eak-a-i a9a- daam > (a/a/ kemampua u/uk meeuaka muk-a ba/uk e9ek/i9, ?a/a/ kaak/e, umah -pu/um. > %eika kie p-i-i -emi a/au 9e /ii > %eika ba/ kaba-i ad;i- dk/e pembeia /eapi k-ie da /eapi ebuiDe
LAPORAN ANALISA SINTESA TINDAKAN KEPERAWATAN PEMBERIAN NEBULI?ER DI RUANG IGD RSUD KAJEN KAB. PEKALONGAN
OLEH :
Akhmad Zubaidi,S.Kep NPM. 1416000481
PROGRAM STUDI PROFESI NERS FAKULTAS ILMU KESEHATAN UNIVERSITAS PEKALONGAN 2017
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN ANAL&SA S&N"ESA "&N#AKAN KEPERA!A"AN PEM%ER&AN NE%L&ZER #& RAN$ &$# RS# KA+EN KA%. PEKALON$AN
"eah di-ahka Pada /aa :
Api 2013
Mee/ahui,
Pembimbi Akademik
Pembimbi Kiik
'............................................)
'.................................................)
PRO$RAM S"#& PRO5ES& NERS 5AKL"AS &LM KESEHA"AN N&ERS&"AS PEKALON$AN 2013
ANALISA SINTESA TINDAKAN KEPERAWATAN PEMBERIAN NEBULI?ER
"aa Ma-uk RuaFKeaPekaia "aa
: 11 Api 2013 : Rua &$# : 11 Api 2013
+am Ma-uk : 1=.=0 !&% KamaFRua : N %edah +am : 1=.=0 !&%
A. IDENTITAS Nama : ". S N RM mu : 6@ "hF1=F01F1<=4 "aa ma-uk RS +ei- Keami : Laki>aki #ia-a MediAama/ : Kuu 1F@ Kaaa7a, Kab Pekaa
: 1=443= : 11 Api 2013 : "%( Pau
B. ANALISA DATA N-
T&''$
. 1.
11F04F 2013
D!
#S : > Kie
P"-$#/
mea/aka
ba/uk
bedahak, -e-ak apa> Kie mea/aka baha kie 1 bua 7a au peah peik-a /e da %"A, ha-i %"A P-i/i9 da
pau>pau7a
ada
7a beba #O : > Napa- pedek, au-ku/a-i : ?eake-
pada
pe?abaa
bku-,
/ampak
ada7a
e/ak-i
pada
didi
dada
maupu peuaa
ada7a //
ba/u
pea9a-a. > "": "# : 110F30 mmH, N : 84 QFmei/ S:@=,4 0(, RR : 28 QFmei/, -eke/ ke/a
E!+-$-'+
Ke/idak
Muku-
e9ek/i9a
daam
be-iha aa
umah
a9a-
beebih
C. DIAGNOSA KEPERAWATAN Ke/idake9ek/i9a be-iha aa a9a- behubua dea muku- daam umah beebih
D. TINDAKAN KEPERAWATAN Membeika /eapi &haa-iF NebuiDe E. SOP TINDAKAN 1. "uua "idaka /uk membeba-ka +aa Na9a- 'Aia7) dea &haa-i F NebuiDe 7ai/u
mee?eka dahakF Seke/ 2. Pi-ip "idaka %e-ih @. Pe-iapa Aa/ Aa/ Se/ NebuiDe da /ube pehubu '(e?/i "ube) • "i--ue F Haduk • Oba/ NebuiDeF %kdia/ ' %i-;) • Ai %e-ihF Auade• Spui/ = ?? • %akk 1 buah • Peak • Had-? • 4. Lakah>Lakah P-edu "idaka da Ra-ia N O A
LANGKAH6LANGKAH
Pai/eak-i Mema-/ika kembai pam 7a aka
1. Mee?ek
dibeika '#ube (ek) /uk me?eah
pam /eapi 2. Me?u?i /aa @. Me7iapka aa/ %
RASIONAL
ke-aaha daam membeika /eapi. %eua u/uk mehidai pe7ebbaa i9ek-i Mempemudah daam meakuka /idaka
"ahap Oie/a-i 1. Membeika -aam da
-apa
ama
pa-ie
'(ai) -e/a mem;aida-i ama kie kembai bea pembeia ba/ '6 %) -aah -a/u7a bea ama Ha /e-ebu/ beua membeika
2. Meea-ka /uua
Membia hubua -ai pe?a7a
da
ke7amaa a/au mehiaka a-a
p-edu
kaha/i pada kie 'dea meea-ka
peak-aaa
/uua -e/a p-edu)
Se/eah p-edu diea-ka, mem;aida-i kembai ke-iapa da pe-e/uua kie @. Mea7aka
(
u/uk /idaka 7a aka diakuka. Ha
pe-e/uuaFke-iap
ii mehidai mapak/ek '&9m
a pa-ie
(-e)
"ahap Kea 1. Meaa
pi;a?7
pa-ie 2. Mea/u
pa-ie
daam p-i-i duduk @. Meempa/ka meaF/7 di depa pa-ie 7a bei-i
Mehma/i kie, -e/a #ea p-i-i duduk -e-ak a9a bekua -e/a ba/ dapa/ ma-uk dea mak-ima ke aa pea9a-a Mempemudah daam ki/a meakuka /idaka a/au /ahap kea -e/a dapa/ me7ika/ ak/u /idaka.
-e/ ebuiDe 4. Mei-i ebuiDe Auade- be9u-i -ebaai peembab F dea
auade- uap ihaa-iF aa /idak /eadi ii/a-iF
-e-uai /akaa =. Mema-/ika aa/ dapa/
ada
be9u-i >
dea baik 6. Mema-ukka ba/
%ea pembeia ba/ 7ai/u 6 % ' bea
-e-uai d-id-i-) 3. Mema-a ma-ke Meidui ba/ /e?e?e a/au kebe-iha da peak pada kie pa-ie 8. Mehidupka ebuiDe
da
memi/a
pa-ie Saa/ ebuiDe di7aaka kie a9a-
a9a-
daam daam ha ii be/uua -upa7a ba/
-ampai ba/ habi- dapa/ ma-uk -e?aa mak-ima di -aua 'memi/a u/uk
kie pea9a-a. meu/up
ma/a) <. %e-ihka muu/
Si-a ba/ 7a ma-ih meempe di
baia kui/ hidu muu/ da -eki/a7a da hidu dea
dapa/ meakiba/ka ii/a-i. +adi ha
/i--ue
/e-ebu/ diakuka u/uk me?eah ha 7a /idak diiika.
#
"ahap "emia-i E;aua-i idaka diakuka u/uk 1. Meakuka
meiha/ e-p kie -e/eah dibeika
e;aua-i /idaka
/idaka da u/uk e?aa /idaka -eau/7a.
2. %epami/a dea pa-ieFkeuaa @. Membee-ka aa/ 4. Me?u?i /aa
Mehidai pe7ebaa pe7aki/ 'i9ek-i -kmia)
=. Me?a/a/ keia/a daam
emba
?a/a/a kepeaa/a =. %aha7a baha7a 7a muki /eadi akiba/ /idaka /e-ebu/ da ?aa pe?eaha7a a. %aha7a>baha7a 7a muki /eadiF e9ek -ampi 7a /eadi &i/a-i pada ma/a akiba/ uap • &i/a-i pada -aua a9a- 'pada peuaa 7a /eau ama) • Meemba7a i9ek-i mu pada muu/ '/hu-h) • Suaa -eak 'd7-hpia) • "idaka ii memiiki e9ek -ampi 7a muki /eadi -epe/i mua, mu/ah, -/ma/i/i-, piek, ii/a-i -aua apa-, 7ei dada, kam -aua apa-, ba/uk, 7ei kepaa, pu-i 'S/i?kad, 201=). E9ek Sampi Oba/ : •
e9ek -ampi 7a ea/i9 ia 7ai/u aua pada -aua pe?eaa
•
mi-a7a mua, mu/ah, diae, a-a peuh di peu/, da 7ei pada uu ha/i. E9ek -ampi ai bi-a beupa -aki/ kepaa, ;e/i, keia/ beebiha, da
•
keaika eDim /a-amia-e. E9ek -ampi 7a ebih -eiu- /e/api keadia7a aa mi-a7a eak-i aei -epe/i kui/ kemeaha, bekak pada aah, -e-ak a9a- da kada>kada
demam b. (aa pe?eaha
•
Ke/ika /eapi ebuiDe auka ie u/uk meu/up ma/aF idui ma/a dai
•
uap ebuiDe "eapi ebuiDe -ebaik7a /idak /eau -ei a/au /eada u/uk me?eah
• •
ii/a-i pada -aua a9aKie -e/eah /eapi ebuiDe -ebaik7a bekumu Kie -e/eah /eapi auka u/uk mium ai haa/, ha ii u/uk me?eah
ii/a-i pada baia pi/a -uaa. 6. Ha-i 7a didapa/ da maka7a a. Seke/ a/au dahak dapa/ keua, dai ha /e-ebu/ aa a9a- -udah e9ek/i9 da pemeuha k-ie /epeuhi. 3. &de/i9ika-i /idaka kepeaa/a ai 7a dapa/ diakuka u/uk mea/a-i ma-aahF dia-a /e-ebu/ a. 5i-i/eapi dada b. %a/uk E9ek/i9 ?. Mek-um-i heba -epe/i madu da ahe 8. E;aua-i dii Meuu/ -a7a baha /idaka ebuiDe daam mee?eka dahak -udah ?ukup baik, /e/api aka ebih baik ai diakuka /idaka kaba-i dea /idaka ai7a. "idaka ebuiDe dipaduka dea 9i-i/eapi dada -e/a ba/uk e9ek/i9 -a7a kia ebih e9i-ie. Se?aa imiah ha /e-ebu/ be/e/aa, beda-aka ha-i peei/ia -i-/ima/ik ' sistematic revie1), dipeeh buk/i baha /eapi dea ebuiDe a/au /eapi uap, aa meuukka ma9aa/7a daam memba/u meme?ah edi 'mucolytic), peeuaa edi 'muco clearance), mempebaiki k-iea-i maupu mempe?epa/ pe7embuha pada -emua pe7aki/ -aua apa- baik i9ek-i maupu i9ek-i 7a memeuka peaa/a di umah -aki/ 'S/i?kad, 201=).
Pekaa,
Api 2013
Mee/ahui Pembimbi Kiik
"ada /aa maha-i-a