(j
Tadeusz Kasperczyk, Kaspercz yk, Stanisław Kmak
MASAŻ PUNKTOWY l INNE METODY REFLEKSOTERAPII
SPIS TREŚCI
Copyright © by Tadeusz Kasperczyk, Stanisław Kmak Wydanie II Rysunki w tekście: Jadwiga Wsołek Projekt okładki: Jan Kmak Redakcja techniczna: Jerzy Kościelny Wydawca: Firma Handlowo-Usługowa „KASPER" s.c. Kraków, Kraków, ul. u l. Szyllinga Szyllinga 30 Druk: Zakład Graficzny „Golone!" s.c. Kraków, ul. Dąbrowskiego 11 Skład komputerowy: KSP „COMTEX" s.c. Kraków, tel. 423-02-33 ISBN: 83-901977-1-5
NI
w « > n f ............... ............... ............... ...... 5
HUtoryi sny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 U fffidel
c //yy l i w Chinach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
W INiUir
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II II
iMMlfiill II
PMNllWY nin/ofii medycyny chińskiej ..... ...... ..... ...... ...... . Tw»
. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . . . .. . . .
i j e j fo formy yang i yin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o pięciu elementów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meriduiny główne i dodatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . MUllkl MUllklyy chi ński e i metody ich lokalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13 13
16 20 27 29
II I
mrridiiinów, mrridiiinów, położenie punktów iiTupeutyc/nc . .. . . . ... . .. . . . .... .. . . . ... . .. . . . .... .. . . . ... . .. . . . .... .. . . . ... . .. .. . . Mcndian pluć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mcrulian jclila grubego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34 34 37
Mcndiun /oładka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
Mcndian serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56
Mcrulian
Mcridian jclila cienkiego .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . Mcndian p^chcnea moczowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
51
59 63
Mcndian nerek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Mcridian osierdzia .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 79 Mcndian po potrójnego og ogrzewacza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Mcridian pęcherzyka żółciowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Mcndian wajroby .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 94 Główny regulator tylny .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 99
SPIS l 'R l i
Olówny regulator pr/edni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty po/ameridianowe dodatkowe i „nowe" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział IV
Podstawy di diagnostyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Diagnostyka k liniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Diagnostyka stanów chorobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Diagnostyka narządowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Diagnostyka meridian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pojęcie „recepty punktowej", podział punktów pod względem funkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty źr źródłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty zgodności (przychylności) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty przepustowe (Luo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty tonizujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty sedatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty zgodności przedniej (alarmowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty zgodności tylnej (alarmowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty Hua Tuo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty pozostałe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ko/d/iał V Akupresura i inne metody refleksoterapii . .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. . . Akupresura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Akupunktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pr/yżeganie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hlektroakupunktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sonopunktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . liłektropunktui a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Magnctopimktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lascropunkttira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział VI
Recepty punktowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyka/ recept punktowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wskaz skazan ania ia i prze przeci ciw wwskaz skazan ania ia w stos stosow owan aniu iu akup akupre resu sury ry . . . . . . . . . . . . Recepty punktowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punkty samodzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naj Najcz częś ęści ciej ej stos stosow owan anee punk punkty ty w prak prakty tyce ce spor sporto towe wejj . . . . . . . . . . . . . . . . Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Załącznik I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Załącznik II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
103 107
109 109 11 1 112 11 5 119 120 120 121 122 122 122 123 126 126
127 127 131 132 132 132 132 134 136
138 138 139 139 140 197 204 204 211 213 214
SŁOWO WSTĘPNE Ytotlui o /uchowanie własnego zdrowia zdrowia staje się współcześnie współcześnie córa/. Hfvhwo|s/a. Do wielu z nas dotarła świadomość, że przeciwdziałanie Mc lo nic to samo co leczenie jej samej. Szukamy więc takich sposobów .i, klórc chronią nas od chorób. ii /m- miejsce w systemie profilaktyki chorób przypada na odnowę momuiyc/ną. psychiki i odnowa biologiczna to działanie polegające na przylaniu naturalnych procesów wypoczynkowych i regeneracji organizmu. •ffkly Ic osiągnąć należy poznać odpowiednie techniki stosowane w tym l Ich tcorctyc/nc uzasadnienie. uzasadnienie. Ogromną rolę w tym względzie odgrywają odgrywają iy profilaktyczne i terapeutyczne zbudowane zbudowane na podstawie filozofii wschodu, np. joga, Zeń, Qłgong i inne. ramach studiów na kierunku rekreacji w Akademii Wychowania Fizyczna Krakowie realizowana jest specjalizacja z odnowy psychosomatycz-Ni program tej specjalizacji składają się między innymi takie działy jak: Manyc/.ny i punktowy, refleksoterapia, odnowa biologiczna i psychiczna, /drowotny i dietetyka.
Aulor/y adresują tę książkę głównie do studentów wspomnianego kierunku kierunku juko podręcznik do masażu punktowego. punktowego. Zakładamy, że będzie ona ti lak/e w zawodzie: lekarza, fizjoterapeuty, fizjoterapeuty, masażysty i innych osób owanych zagadnieniami zdrowotnymi. Oaoby bez pr/ygotowania metodycznego, które zechcą skorzystać z niej fdawać sobie sprawę, że wiadomości głównie w zakresie anatomii l JNMofl/Jologii, należy uzupełnić we własnym zakresie. NlnicJN/.y podręcznik poświęcony jest przede wszystkim akupresurze. akuprcsurc ro/umiemy taką formę terapii, w której działając bodźcem w formie ucisku palcem (lub (lu b pałeczką) na określony punkt lub lu b wvwołuie wvwołuiemv mv reulcrienroimi-/mn
ShOWO WSTIjPNE
Akupresura wykonywana na punktach chińskich bywa nazywana masażem punktowym. Pojęciem szerszym od akupresury jest refleksoterapia. W refleksoterapii wykorzystuje się różne postacie bodźców: energię prądu elektrycznego, ciepła, stałego i zmiennego pola magnetycznego, magnetycznego, światła, itp. W tej książce, książce, obok akupresur akupresuryy wykonywa wykonywanej nej na punktach punktach chińskich chińskich omawiamy najpopularniejsze metody refleksoterapii tj. elektropunkturę, magnetopunkture i laseropunkturę. Pierwowzorem tej publikacji jest nasza pierwsza książka z tego zakresu pt: „Lcc/.nic/.y masa/, punktowy"*. Szybkie wyczerpanie się nakładu książki /ucheciło nas do dalszego doskonalenia jej merytorycznej strony, a także s/cregu zmian redakcyjnych. redakcyjnych. Najistotniejsze Najistotniejsze różnice pomiędzy „Leczniczym masażem punktowym" a „Masażem punktowym i innymi metodami refleksoterapii" dotyczą: 1. Szerszego potraktowania potraktowania zagadnień teoretycznych podstaw masażu punktowego, a w szczególności filozofii taoistycznej i prawa pięciu elementów w medycynie naturalnej. 2. Włączenia do rozdziału „Podstawy diagnostyki" oprócz diagnostyki stanów chorobowych i diagnostyki narządowej, także diagnostyki klinicznej i diagnostyki meridian. Pomimo szerszego potraktowania problematyki rozpoznania, ciągle aktualne, pozostaje założenie, że odbiorca tej książki będzie korzystał z gotowych „recept punktowych". Postawienie diagnozy w konwencji tradycyjnej tradycyjnej medycyny chińskiej chińskiej jest sprawą s prawą bardzo b ardzo trudną trudną i wymaga wymaga wszechstr wszechstronne onnejj wiedzy wiedzy medyczne medycznej,j, a zatem zatem i lat studiów koniecznych do jej zdobycia i zastosowania w praktyce. 3. Poszerzenia zakresu wykorzystania „punktów samodzielnych" o punkty wykorzystywane w odnowie biologicznej sportowców. 4. Wszystkie punkty wchodzące w skład „recepty punktowej" a także „punkty samodzielne" zilustrowano rycinami niezależnie niezależnie od podania w tekście lokalizacji punktów. W tym miejscu zwracamy uwagę czytelnika, że metodyka lokalizacji punktów nakazuje postępować według następującego toku: W pierwszej kolejności wykorzystujemy rysunek, który ukazuje topografię punktu, następnie należy zapoznać się z opisem jego położenia a ostatecznym potwierdzeniem właściwej właściwej lokalizacji jest efekt de-Qi.
l
SłOWOWSTI-PNH
Zrezygnowano z umieszczenia treści dotyczących objaśnienia biologicznych mechanizmów działania akupresury. Tym razem przyjęliśmy /ałożenie, że książka w całości napisana będzie w konwencji tradycyjnej filozofii filozofii medycyny medycyny wschodu. wschodu. Jakkolwi Jakkolwiek ek wiele wiele zagadnie zagadnieńń z zakresu zakresu tradycyjnej medycyny wschodu znalazło objaśnienie na gruncie nauk medycznych, to istnieją jeszcze takie obszary, których w stopniu zadawalającym na gruncie medycyny konwencjonalnej konwencjonalnej nie sposób wyjaśnić. Z kolei szersze zaprezentowanie tej problematyki problematyki wykraczałoby po/a ramy tego wydawnictwa. Czytelników których te zagadnienia bardzo interesują odsyłamy do pozycji książkowych, których wykaz podano w „Bibliografii". Z metod refleksoterapeutycznych szerzej omówiono wykorzystanie prądu stałego (elektropunktura), stałego pola magnetycznego (magnetopunktura) i światła laserowego (laseropunktura). W tym miejscu pragniemy podziękować podziękować wszystkim wszystkim tym, którzy podzielil podziel il i się z nami swoimi uwagami i opiniami na temat „Leczniczego masażu punktowego". Mamy nadzieję, że i tym razem będzie podobnie. Prosimy o uwagi i spostrzeżenia Państwa na adres autorów. Tadeusz Kasperczyk, Stanisław Kmak Katedra Teorii Rekreacji i Sportów Wodnych AL Jana Pawła II 78 AWF 31-571 KRAKÓW. KRAKÓW.
Rozdział l RYS HISTORYCZNY Ten rys historyczny, wbrew pozorom, w większości poświęcony jest nie dokonaniom w sferze akupresury, lecz akupunktury, którą potocznie zwie się Mars/ą „siostrą" masażu punktowego. Wynika to z trudności jakie napotyka MC ju/. na wstępie dociekań mających na celu określenie historii akupresury. Aby wiarygodnie przedstawić problem należałoby przeprowadzić gruntowne khuiia materiał materiałów ów dotyczący dotyczących ch chiński chińskiej ej medycyny medycyny.. Nie to jednak jednak jest leni leniał ałem em ninie niniejsz jszeg egoo oprac opracowa owani nia. a. Pon Poniż iższy szy rys histo historyc ryczny zny nie nie preten pretenduj dujee do roli roli wszechstron wszechstronnego nego opracowania opracowania rozwoju tej dziedziny dziedziny medycyny chińskiej chińskiej w ujęciu historycznym. Celem tego rozdziału jest podanie w formie kalendarium najważniejszych dat i faktów dotyczących rozwoju akupunktury i przyże-fttmu, które traktujemy jako minimum niezbędnej wiedzy w tym zakresie. Szersze omówienie historii rozwoju akupunktury znajdzie zainteresowany Czytelnik w podręcznikach autorów polskich i zagranicznych, których duży icstuw zamieszczono na końcu książki.
U źródeł, czyli w Chinach Początki akupunktury, za kolebkę której uznajemy Chiny, sięgają około 5(XX) lat la t p.n.e. p.n.e. Nazwy Zhen - tzn. nakłuwan nakłuwanie ie i Tsju - tzn. przyżegan przyżeganie ie pochodzą z czasów starożytnych. Żyjący około 3000 lat p.n.e. cesarz Chin, nazwany w przekazach historycznych Żółtym Cesarzem - Huang Ti, nakazał lekarzom zaniechania leczenia tradycyjnego, tj. w rozumieniu współczesnym farmakologicznego, a zalecił leczenie nakłuwaniami za pomocą cienkich igieł,
10
KYS HISTORYCZNY
Jednym z najstarszych opracowań poświęconych akupunkturze jest dzieło pt. „Huangdi „Huangdi-Nei -Nei-Jing -Jing", ", czyli czyli „Przyro „Przyroda da i życie", życie", nazwane nazwane także także „Kanonem „Kanonem Medycyny Wewnętrznej". Prawdopodobnie dzieło to powstało w latach 475221 p.n.e. Jest pracą zbiorową składającą się z 10 tomów w 2 częściach, z których druga część poświęcona jest akupunkturze i przyżeganiu (Ling snu -Kanon Akupunktury). Akupunktury). W dziele tym zamieszczono zamieszczono mapę z topografią 295 punktów, w tym 25 nieparzystych. Znajdziemy tam omówienie teorii pięciu elementów elementów (drzewo-ogień-ziemi (drzewo-ogień-ziemia-metal a-metal-woda) -woda) oraz poglądy na energię życiową Qi i jej formy yang i yin. Żyjący w latach 141-208 n.e. lekarz - uważany za pioniera chirurgii chińskiej - Hua Tuo jako pierwszy wykorzystał akupunkturę do znieczulenia przed zabiegiem chirurgicznym. W latach 215-282 n.e. żył lekarz chiński - Huang Fou-Mi, który w 285 r. ogłosił dzieło pt. „Kia-yi-king", co w tłumaczeniu na język polski znaczy: „O akupunkturze i przyżeganiu" (te sposoby w Chinach rozwijały się jednocześnie). Autor opisał już 649 punktów: 300 parzystych i 49 nieparzystych. Inny wybitny lekarz - Souen Ssen-Mo (581-682) napisał dzieło, złożone z 30 tomów, pt. „Tsien-kin-fang", czyli „Tysiąc Złotych Recept". Dwa z owych 30 tomów poświęcone są akupunkturze i przyżeganiu. Podręcznik ten przez długie lata służył do nauki akupunktury i przyżegania nie tylko lekarzom chińskim, ale także koreańskim i wietnamskim. W okresie 618-907 powstały w Chinach szkoły akupunktury jako wydziały szkół medycznych. To dla celów szkoleniowych w 1027 r. na polecenie Cesarza Chin, lekarz Wang-Wei-Jin zlecił odlanie z brązu modeli naturalnej wielkości ludzkich postaci, pustych w środku. Na powierzchni każdej z dwóch figur figur (odlano (odlano tylko ty lko 2 modele modele zwane Tang-Jen) Tang-Jen) zaznaczono zaznaczono przebieg przebieg 12 merimeridian i 649 punktów. Wspomniany lekarz jest autorem podręcznika pt. „Ilustrowany podręcznik o punktach akupunktury i przyżegania na odlanym modelu z brązu". Kolejny krok w rozwoju metody leczenia akupunkturą przypadł na rok 1303. To z tego roku pochodzi zapis autorstwa lekarza Hu-Te-Pina o kolejnych 2 kanałach (meridianach): głównym tylnym i głównym przednim. Łącznie mamy już w XIV wieku 14 meridianów i 693 punkty. Od tamtego -jakże odległego czasu - nie zmieniła się liczba kanałów, dodaje się jedynie nowe punkty. Czasy renesansu przyniosły dalszy rozwój metod leczenia i nowe dzieła naukowe. W 1601 roku ukazało się „Kompendium akupunktury i przyżegania" dzieło porządkujące posiadaną na ten temat wiedzę ówczesnych. Znajdujemy w nim opis dziewięciu igieł oraz terapeutyczne właściwości kanałów i punktów.
KY S HISTOR HISTORYCZN YCZNY Y
Powtórnie /ostały odlane modele z brązu, tym razem trzy: mężczyzny, kobiety t il/iccil/ icc-ka. ka. Modele Modele te służyły głównie celom celom szkoleniowym szkoleniowym.. W ro/woju akupunktury w Chinach nastąpił pewien regres. W XVIII w. w Chinach powstały wyższe uczelnie na wzór europejski. Wielu lekar/y powróciło z Europy po okresie studiów i stali się oni przeciwnikami tradycyjne) chiń ch ińsk skie iejj medycyny medycyny uznając uznając ją za nienaukową. nienaukową. Zastój Zastój ten przypadł przypadł na lata !(»<>• l 1930.
W latach wojen, jakie z przerwami toczyły się w Chinach od 1924 r. aż do końca II wojny światowej akupunktura akupunktura była wykorzystywana wykorzystywana do leczenia leczenia i,innych żołnierzy i to sprawiło, że nastąpił jej powtórny rozkwit i pełna if habi ha bi li tacj ta cja. a. Ponowni Ponowniee metoda metoda ta została została zrównan zrównanaa z innymi innymi metodami metodami Uc/cni c/ cni a. Z Chin akupunktura akupunktura rozprzest rozprzestrzen rzeniła iła się na cały Daleki Wschód Wschód i la m, /. pewnymi zmianami, zmianami, była była szeroko stosowana. stosowana.
W Polsce Je/cli nie brać pod uwagę udziału Michała Boyma* w dziele popu l ary /.ac j i akupunktury w Europie, to pierwsze dokumenty, świadczące o zainteresowaniu się lekarzy tą metodą leczenia w Polsce, pochodzą z lat 1828 i 1830. Data IK2K wiąże się z uzyskaniem przez przez lekarza Antonieg Antoniegoo Baranowskiego Baranowskiego stopniu tlo t lokt ktnr nraa medyc medycyny yny na Uniwer Uniwersyt sytec ecie ie Wileńs ileńskim kim za pracę pracę napis napisaną aną po łaci łacinie nie,, a poświęconą japońskiej moksie (przyżeganiu). Tytuł rozprawy po łacinie hr/.mi: „De moxa japonica ac sinensi dissertatio inauguralis chirurgico-practica t| iiam in Caesarea Litteraturum Universitate Vilnensi ad gradum doctoris mcilicinae vito obfinendum publice defendet Antonius Baranowski Lithauanus Mcdicinae Magister". W dwa lata później inny Polak - Józef Domaszewski na Uniwersytecie Jagiel Jag ielloń lońsk skim im bronił bronił rozprawę doktorską doktorską częściowo częściowo poświęconą poświęconą akupunkturz akupunkturze; e; tytuł rozprawy: „De Hydrocephale interno chronice item de acupunctura. Dissertatio inauguralis medico-chirurgica". * Michał Boym (1612-1659). Polski jezuita, urodzony we Lwowie, jako misjonarz wyjechał do Chin (1644 r.). Pobyt w Chinach, obok działalności misyjnej, M. Boym poświęcił na studiowanie medycyny chińskiej. Miał ku temu dobre podstawy wyniesione jeszcze z domu rodzinnego rodzinnego - ojciec Michała, Paweł Boym, był nadwornym nadwornym lekarzem Zygmunta II I Wazy. Poza tym znajomość języka chińskiego pozwalała mu na szybkie zgłębienie tajemnic chińskich ksiąg medycznych i tłumaczenie ich na język łaciński. Pozostawił po sobie dzieła: Flora Sinesis (Flora Chin), wydane w 1656 r. w Wiedniu. Clavis Medica ad Chinarium Dociorinam de Pulsibus (Klucz medyczny), wydane w 1686 r. w Norymberdze; ponadto rękopisy prac Chiński medyk i Księgi chińskich receptur, wydane już po śmierci przez
12
RYSHISTORYCZNY
Jako ciekawostkę podajemy, że ta część pracy, która została poświęcona akupunkturze zawiera zaledwie 9 stron druku, ma charakter pracy poglądowej i oparta oparta była na 12 współczes współczesnych nych publikacj publikacjach ach zagraniczn zagranicznych. ych. Niemniej Niemniej zawarto w niej zadziwiająco dużo treści: rys historyczny akupunktury, opis igieł, objaśnienia mechanizmu działania nakłuwań, zastosowanie i wartości lecznicze tej metody. Pomiędzy rokiem 1830 a poniżej sporządzonym wykazem dat ważniejszych wydarzeń dotyczących akupunktury istnieje olbrzymia przepaść. Wydaje się, że jest to niemożliwe, aby przez całe dziesięciolecia w Polsce nie znano, bądź nie interesowano się akupunkturą. Jeżeli podręczniki z tego okresu nic na ten temat nie mówią, to oprócz hipotezy, że rzeczywiście nic istotnego w tym zakresie się nie działo można także przypuszczać, że nie odkryto i nie opisano jeszcze tych co się tym zagadnieniem interesowali. Uznajemy zatem, że historię polskiej akupunktury, którą możemy zaliczyć do młodych dziedzin medycyny, wyznaczają następujące daty: 1972 - powstała w Gliwicach Poradnia zwalczania Bólu (za sprawą dr med. Bolesława Rutkowskiego), w której stosowano głównie akupunkturę i elektroakupunkturę. 1978 - w Warszawie utworzono pierwszą w Polsce instytucję mającą nazwę akupunktura w swoim szyldzie: Poradnia Akupunktury. 1981 - rozpoczęła pracę Sekcja Refleksoterapii przy ZG Polskiego Towar/ystwa Lekarskiego. 1983 - uka/ało się czasopismo „Akupunktura polska". 1985 - powołano Krajowego Specjalistę do spraw Akupunktury. 1987 - uiwor/.ono samodzielną organizację: Polskie Towarzystwo Aku punktury (w miejsce wspomnianej Sekcji Refleksoterapii). 1988 - powstało Stołeczne Centrum Akupunktury. 1982 i 1984 - odbyły się krajowe konferencje akupunktury. Przy omawianiu historii akupunktury w Polsce i jej osiągnięć doby współczesnej nie sposób nie wspomnieć o roli i zasługach jakie na tym polu położył Prof. dr med. Zbigniew Garnuszewski, którego uznaje się powszechnie za ojca polskiej akupunktury.
Rozdział II PODSTAWY FILOZOFII MEDYCYNY CHIŃSKIEJ Tuo (hnowienie zagadnienia dotyczącego pojęcia Tao wymaga odniesienia się ilo tlą historyczno - filozoficznego okresu w którym się ono pojawiło za «|wwania po sobie pór roku, prowadzącego do rozwoju, odnowy i rozkładu. Olowiek często zastanawiał się nad potęgą przyrody i zdawał sobie sprawę ze twe) l>c/.względnej od niej zależności. W ten sposób zrodziło się w ludziach pr/rkonan pr/rkonanic, ic, że aby istnieć istnieć i żyć we względnej względnej szczęśliwości szczęśliwości,, powinni powinni pmlcpować zgodnie z zasadami natury - przystosować się do jej praw. Gdyby *7yny c/łowieka były w jakimś momencie niezgodne z wszechmocnym Tao, włf*<'7nit f<»i
14
PODSTAWY Ml O/Ol II Ml DYCYNY CHINSKII-J
Należy nadmienić, że w epoce tej w Chinach panuje jeszcze system patriarchalny - władzę sprawuje król, a ziemia i ludzie ją uprawiający pozostają jego własnością. Wtedy jeszcze uznawano, że obok Tao nieba i ziemi istnieje jeszcze Tao - droga króla. Tak rozumiano sposób postępowania nieba i króla. Król co jakiś czas schodził z nieba na ziemię przebywał w poszczególnych komnatach pałacu - świątyni. Miał on głównie za zadanie kierować ładem społecznym. Bez wątpienia poglądy te miały służyć zachowaniu określonego ładu społecznego i norm moralnych, a więc pozwolić rządzić ludem bez zakłóceń. Konfucjusz Konfucjusz jakkolwiek w wielu kwestiach wyrażał światły pogląd, w tych tych trzyma trzyma się tradycy tradycyjny jnych ch pogląd poglądów ów i akceptu akceptuje je istnie istniejące jące stosun stosunki ki społeczne. Zarówno Zarówno Konfucjusz Konfucjusz (który (który jednakże jednakże nie napisał żadnego dzieła) jak i żyjący po nim wspomniany już Lao-Tsy znali teorię pięciu elementów. Została ona opisana w rozdziale „Wielki Kanon" w utworze „Księga pism" i zakłada się, że została napisana w pierwszej połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. (a więc przed urodzeniem się obu filozofów). Lao-Tsy wyklucza już w swoich założeniach założeniach o Tao Tao ingerencję ingerencję czynnika ludzkiego w prawa natury i wszechświata. wszechświata. Głosi pogląd, że Tao Tao wszechświata składało się z 2 zasadniczych części: Tao nieba (Chien-tao) oraz Tao ziemi (Kun-tao). Tao nieba było otoczone większą czcią niż Tao ziemi. Uważano, że dzięki ciepłu i dcs/.c/.om jakie niebo zsyłało na bierną, ciemną i suchą ziemię mógł następować proces twor/cnia. W związku z tym niebo było największym bóstwem, a coroc/.ne odradzanie się życia w przyrodzie było uważane za sponlanic/nc działanie nieba i /iemi w oparciu o odwieczne zasady Tao. Równolegle do Tao Tao wszechświata ist niał ni ałoo Tao człowieka. Człowiek winien kierować się w swoim życiu jednostkowym i społecznym porządkiem obowiązującym w świecie natury. W myśl tej filozofii ktoś kto jest zdrowy jest człowiekiem znającym swą wewnętrzną naturę, widzącym siebie w swoim wnętrzu. Człowiek taki uważany jest za zdrowego, ponieważ zna swój umysł. A więc więc zdrowi zdrowiee nie może być w żaden żaden sposób sposób oddzielo oddzielone ne od duchow duchowego ego rozwoju. Rozważając problem pożywienia wiadomo, że jeśli nie będzie ono odpowiednie może doprowadzić do tego, że człowiek zacznie zachowywać się neurotycznie. neurotycznie. Wspierając swoje własne zdrowie poprzez dbałość o wszystko co jest wokół nas, o bezpieczeństwo innych ludzi, rozwijając w ten sposób swoje otoczenie - powodujemy, że to wraca do nas niejako podtrzymując nasze zdrowie. Kiedy pracujecie nad swoim umysłem, starajcie się o to by panować nad swoimi swoimi negatywnymi negatywnymi uczuciami, nad emocjami, emocjami, gniewem, gniewem, niechęci niechęcią, ą, a wówczas staniecie się zdrowsi.
h>l>STAWY HI.O/OHI MI-DYCYNY CHIŃSKII-J
15
Starożytna filozofia chińska uważała, że człowiek jest maleńkim ws/ech<*i.tirm, /budowanym z tych samych elementarnych cząstek materialnych na ohiii/ i podobieństwo wszechświata. Żyje i działa pod wpływem tych samych Ml, które r/ądzą przyrodą i podlega tym samym regułom. Człowiek wyróżnia MV irdnak posiadaniem rozumu, zdolnością odczuwania i poznawania otacza-JUte^o świat a. Lekarz Lekarzee chińsc chińscyy wycho wychodzą dzącc z tych tych ogólny ogólnych ch założeń założeń filozo filozofic ficznych znych odpowiednio interpretowali zgromadzone wiadomości z anatomii, patologii i fizjologii oraz ustalali zasady teorii naukowych i metody postępowania, które uległy stopniowej przemianie ewolucyjnej. Miniowa Miniowa człowieka i procesy życiowe życiowe przebiegają przebiegają według zasad sił y in i ywiiK. oraz reguł 5 elementów. Aktywność człowieka to jest yang, jego sen to yłn, tfoina połowa ciała - yang, dolna - yin, ramiona - yang, nogi yin. Tzw. l»mie nar/ądy systemu trawiennego: jelita, żołądek są aktywnymi producentami rwigu i dlatego są yang. Ko/winięcie teorii yin-yang zawarto na dalszych stronach książki. Nie wtlapic się w dalsze rozwlekłe opisy pojęcia Tao, przedstawiamy 7 twierdzeń uniwersalnyc uniwersalnychh i 12 zasad względności, względności, które wystarczająco wystarczająco szczegółowo szczegółowo »IJMHI|,| istotę zagadnienia. (Królicki 1994) Twierdzenia te i zasady stwarzają dobrą okazję do refleksji i medytacji l jako ta ki e są podstawą podstawą kontemplacji kontemplacji w zakresie zakresie różnego rodzaju praktyk praktyk §nyi hoterapeutycznych wywodzących wywodzących się z myśli taoistycznej. Siedem twierdzeń uniwersalnych l Wszystko jest rezultatem rezultatem zróżnicowania. Nieskończoności. Wszystko podlega ustawicznym zmianom. V Każda rzecz i każde zjawisko posiada swoje przeciwieństwo. przeciwieństwo. 4. Każda rzecz i każde zjawisko zjawisko ma dwa oblicza. oblicza. 5. Nie istnieje istnieje identyczność. identyczność. 6. Im mocniejsza mocniejsza jest jest cecha danej danej rzeczy, tym większe jest przeciwieństwo tej cechy. 7. Cokolwiek ma początek musi dobiec dobiec końca.
L
Dwanaście zasad względności l. Jedna jedyna Nieskończoność manifestuje się ciągłą przemianą dopełniających i antagonistycznych tendencji yin i yang.
16
PODSTAWY PODSTAWY HLO/OFII MHDYCYNY CHIŃSKIEJ
2. Yin i yang przejawiają się nieustannie we wszystkim dzięki odwiecznemu ruchowi nieskończonego Tao. 3. Yin reprezentuje siłę odśrodkową, yang siłę dośrodkową i wspólnie tworzą energię Qi i wszystkie zjawiska. 4. Yin przyciąga yang, yang przyciąga yin. 5. Yin odpycha yin, yang odpycha yang. 6. Łączone w różnych proporcjach yin i yang tworzą różne zjawiska, które są do siebie podobne. Zachodzący pomiędzy rzeczami i zjawiskami objaw przyciągania i odod pychania jest wprost proporcjonalny do zawartych w nich sił yin i yang. 7. Wszystkie zjawiska są zmienne, nieprzerwanie zmieniają, swoją konstytucję stanowiącą złożenie sił yin i yang. Yin ulega przemianie w yang, yang przemianie w yin. 8. Nic nie składa się wyłącznie z yin lub wyłącznie z yang. Wszystko stanowi komponent obydwu tendencji o zróżnicowanym stopniu nasycenia. 9. Nie istnieje neutralne, w każdym zjawisku przeważa yin lub yang. 10. Wielkie yin przyciąga małe - yin, wielkie yang przyciąga małe yang. 11. Skrajne yin wytwarza yang, skrajne yang wytwarza yin. 12. Wszystkie reakcje fi/.yc/.ne są natury yang w swym wnętrzu, natury yin na powierzchni.
Kncmła Qi i jej formy yang i yin Jednym / podstawowych pojęć chińskiej filozofii medycyny jest pojęcie energii Qi. Wszystkie procesy, stany, zdrowie rozpatruje się w kategoriach braku, nadmiaru lub równowagi Qi. Qi - jest to niewidzialna energia - siła życiowa, która istnieje i krąży w każdym organizmie żywym, a nawet każdej materii posiadającej strukturę chemiczną chemiczną warunkując jego prawidłowe funkcjonowanie. funkcjonowanie. Każda komórka komórka i narząd narząd mają większy większy lub mniejszy mniejszy zasób Qi. Suma wszystkich Qi stanowi o potencji życiowej całego organizmu. Krążenie owej energii ma charakter ciągły i odbywa się ustalonymi szlakami, które nazywamy kanałami, południkami lub meridianami. Należy jednak podkreślić, że jednoznaczne tłumaczenie Qi przy pomocy słowa „energia" „energia" w kręgach kręgach cywilizacji cywilizacji europejskiej europejskiej może prowadzić prowadzić do wielu mylnych interpretacji. Dzieje się tak dlatego, że pojęcie energii jest na gruncie nauk przyrodniczych ściśle zdefiniowane. Dlatego powinniśmy pamiętać
I-ODSTAWY I-ODSTAWY FII.O/OFII MliDYCY MliDYCYNY NY CHINSKIIJ
17
o prwncj umowności tego znaczenia, a już na pewno unikać jego fizycznych interpretacji. Cała medycyna chińska to w zasadzie studiowanie i analiza energii Qi i jej nxl/;i|ów. Zachodzi Zachodzi pytanie skąd ta energia się bierze. Źródłem jej są rodzice l jest to energia odziedziczana. Przez całe swoje życie człowiek uzupełnia l wydatkuje swoją Qi. Uzupełnienie następuje poprzez oddychanie i czerpanie jej / powietrza jak też poprzez spożywanie pokarmów. Qi jest też pobierana i kosmosu poprzez skórę. Człowiekowi Człowiekowi są niezbędne niezbędne do prawidłow prawidłowego ego funkcjonow funkcjonowania ania różne rodzaje Qi - typu t ypu yang z kosmosu, typu yin z ziemi / po/.ywicnia i oddychania, ta odzied odziedzicz ziczona ona,, i różne różne inne inne nabyw nabywane ane innym innymii tpmoh tpmohami ami.. Łączą Łączą się one przenikając wzajemnie, tworząc w ciele człowieka .,wrwn<;tr/.ne Qi" lub „małe Qi" uważane za podstawowy czynnik życiowy. / i st nie ni em wielkiej wielkiej ilości Qi, lub jej wyczerpywa wyczerpywaniem niem się, wiązano wiązano po/iom po/iom aktywności życiowej człowieka. Wewnętrzne Qi było tym, co decydowało o powodzeniu powodzeniu danej działalności, nie metoda działania była najważniejsza, tot/ ilość Qi, której człowiek mógł użyć do wykonywania określonej czynności, liliergia la w trakcie pracy wyczerpuje się ale podlega bardzo szybko odnowieniu. Much energii jest ciągły i wielostronny. Nawiązuje do tego następujący ohftt/owy opis: każde działanie powinno być jak woda, która najpierw spływa po /.boć/.uch gór strumieniami w doliny, a potem w postaci mgieł i chmur Ultmi siv* ponad szczyty gór, by spaść na nie w postaci deszczu i spłynąć l powrotem po ich zboczach. Często podkreśla się, że woda zatrzymana W twoim biegu zarasta zielskiem, zamula się i zmienia w niezdrowe bagno, wytlurc/y jednak umożliwić jej dalszy ruch, by stała się znów przejrzysta przejrzysta l fdrowa. fdrowa. Każda aktywność aktywność jeżeli tylko nie jest zbyt jednostron jednostronna na powoduje powoduje puenty w Qi, stwarzając stwarzając pomyślne pomyślne warunki warunki zarówno dla podejmuj podejmującego ącego ją, jak l dla jego otoczenia. Aktywność Aktywność powoduje również gromadzenie się energii Ql Niebezpieczny jest zarówno zastój energii, jak i jej gwałtowne wyczerpanie się. Utrata kontroli i brak możliwości regeneracji zapasów Qi grozi chorobą, a w skrajnych stanach śmiercią. Z rozważań nad Tao wiemy, że yang i yin to dwie formy energii Qi (ryć. l). Formy te są przeciwstawne sobie, to dwa bieguny, które istnieją tylko razem, (nie mogą istnieć samodzielnie). Egzystują we wzajemnym powiązaniu -harmonii. Zachwianie równowagi między nimi ma wpływ na równowagę ustroju, na jego zdolność do Hyc i. Znak Tao. symbol samoregulacji. W pojęciach starochińskiego systemu energii Qi - yang i yin. filozoficznego nie ma we wszechświecie wszechświecie organizmu, organizmu,
18
PODSTAWY PODSTAWY HI.O/OFII MHDYCYNY CHIŃSKIEJ
gdzie nie byłoby konkurencji i walki przeciwieństw. Dlatego też formy energii yang i yin określa się jako prawo jedności lub walki przeciwieństw. Te obie formy energii zmieniają się i zachodzą na siebie. Przedstawia to najlepiej monada chińska gdzie kolor jasny to yang, a ciemny - yin. W ciemnym jest cząstka jasnego i odwrotnie (małe yang i małe yin). Według tej filozofii wszystko co nas otacza, a także jest w nas, daje się zaliczyć do yang, lub yin. Yang to: światło, słońce, niebo, ogień, ciepło, dzień, lato, rodzaj męski, ruch, radość, czerwień, opadanie i inne. Yin to: ciemność, noc, księżyc, zimno, woda, rodzaj żeński, stałość, smutek, bezruch, purpura, przestrzeń, wznoszenie się i inne. Z faktu, że coś jest yang a coś yin nie wynika, że coś jest lepsze a coś gorsze. W przyrodzie nie występuje pojęcie dobra i zła i nie stosuje też ona takiego wartościowania. Jest to wytwór intelektualny człowieka dobry i słuszny tylko w sferze, wytworzonych przez niego zasad moralnych. Dla przyrody zarówno to co złe, np.: drapieżnik, jak i to co dobre np.: Jagnie, są potrzebne i równie ważne dla niezakłóconego jej stanu. Rozważan Rozważania ia o istocie istocie prawa prawa jedności, jedności, lub walki walki przeciwi przeciwieństw eństw mają ogromne znaczenie praktyczne. W życiu codziennym w sposobie pracy i czasie wolnym, przy wyborze towarzystwa lub partnerów, przy dobieraniu właściwej właściwej diety diety czy leku, leku, najwa najważni żniejs ejsze ze jest jest łącze łączenie nie pierwi pierwiast astków ków na zasad zasadzie zie przeciwieństw i pamiętanie, że cały otaczający nas świat zawsze dąży do równowagi i pełnej homeostazy. W dalszych rozważaniach dotyczących energii Qi i jej form skupimy uwagę na tych wiadomościach, które wykorzystane będą dla omówieniu mechuni/mu akupresury. Wspomniano te/, powyżej, że energia Qi w organizmie krąży nieustannie swoimi utartymi szlakami czyli meridianami. Jeden cykl krążenia energii Qi trwa dobę (24 godz.) i rozpoczyna się od serca -i do serca wraca. Wysokość fali przepływu energii w danym meridianie zależy od poziomu Qi w meridianie przed nim leżącym. Jeżeli z przyczyn chorobowych poziom Qi w danym narządzie związanym z meridianem jest niski to fala płynąca do narządu następnego będzie również niska. Zadziałanie na przykład poprzez ucisk (akupresurę) lub nakłucie igłami (akupunk (akupunkturę) turę),, lub inną techniką na określone określone punkty meridianu meridianu chorego chorego narządu - czyli osłabionego energetycznie - wyrównuje w nim poziom energii, a przez to podnosi falę płynącą do narządu następnego. Narządy ciała ludzkiego wykazują różny stopień aktywności w ciągu doby, co daje podstawy do podziału ich na narządy: dzienne, dzienno-nocne i nocne (ryć. 2).
hiDSTAWY Ml.O/OHI MEDYCYNY CHIŃSKI!,!
l')
Serce 11°°-13°°
Śledziona-trzustka 900-1100
Jelito cienkie
Żołądek
Ppcherz moczowy
Nerki 17°°-19
00
Osierdzie 19°°-2100
. Jelito grube 500.700
^ \
———— NAR7ĄDY ——
DZIENNO-NOCNE
^
Płuca
Potrójny ogrzewacz
Pęcherzyk żółciowy
21°°-2300
23°°-1 00
Ryć. 2. Dobowy cykl krążenia energii Qi w organizmie człowieka.
Nur/.i|dy dzienne - maksimum energii występuje w nich w godzinach od 1 OOilo 15.00, są to: l /oładek /oład ek ,ł sled/.iona z trzustką (śledziona i trzustka w tradycyjnej medycynie chińskie sk ie j, uważane uważane są za za jeden jeden narząd narząd)) l serce •l jeli je lito to cien cienkie kie Nur/ł|dy dzienno-nocne: godz. 15.00-19.00 i 3.00-7.00, są to: l płuca .ł jelito jeli to grub grubee V pęcherz moczowy •l, nerki
Nurządy nocne: od 19.00 do 3.00, są to: l osierdzie 1. potrójny ogrzewacz V pęcherzyk żółciowy 4, wątroba /lirowym jest ten człowiek, u którego energia Qi cyrkuluje w organizmie w *posób niezakłócony. niezakłócony.
Wątroba
PODS PODST TAWY HLO/ HLO/OH OH11 MHD MHDYC YCYN YNY Y CIU CIUNS NSKI KIBJ BJ
20
Istota leczenia w medycynie starochińskiej, polega na udrożnieniu przepływu energii Qi w ustroju, by ta przepływała w sposób niezakłócony. W tym celu stosuje stosuje się różne techniki techniki oddziaływani oddziaływaniaa na punkty punkty chińskie chińskie leżące na przebiegu meridianu.
••OD ••ODS STAWY rll rll.O .O/. /.OH OHII MHD MHDYC YCYN YNY Y CHiNSKII-j
OGIEŃ DRZEWO mięśnie, ścięgna, cera -ukrwienie, paznokcie naczynia tętnicze łzy pot spokojny aktywny
ZIEMIA METAL ciało -mięśnie, skóra, włosy tkanka łączna ciała
I^IIMK |f
gniew, złość, nienawiść
smutek
strach, depresja
HMniitinsi'
do wzywania - do śmiechu krzyku nadużycie oczu obserwacja, działanie poznawcze zjełczały spalenizna kwaśny gorzki urodzenie wzrost
troska, zmartwienie, współczucie do śpiewu
do płaczu
do stękania
siedzenie
leżenie
stanic
przyjemny słodki dojrzałość
gryzący ostry starzenie się
zgniły słony zejście -śmierć
Koi...
zielony
czerwony
żółty, złoty
biały, srebrny
czarny, niebieski
MIC*"
kura (drób)
baranina
wołowina
konina
pszenica Fermentacja, kiszenie
żyto wędzenie
%|M»*rih
krótkie zaparzanie bez przykrycia na ogniu z drzewa
pieczenie (ruszt), smażenie z obracaniem
h»«i h»«i dni a (Ntfii toku
rano wiosna wiatr
południe lato gorąco
po południu późne lato wilgoć
wieczór jesień sucho
noc zima zimno
wschód
południe
środek
zachód
północ
» M|xiwiedniki IV,M)k.l
Wy.hlmy
Prawo pięciu elementów
< Holmwość
Według tradycyjnej filozofii medycyny chińskiej u podstaw organizacji wszechświata leży cykliczność. Przyjęto, że sposób organizacji wszechświata jest uniwersalny, tzn. że elementy owej organizacji w takim samym stopniu dotyczą całości (wszechświata) jak i składowych części tej całości, np. istot żywych oraz każdej fizjologicznej funkcji. W ten sposób podporządkowano wszystkie zjawiska pięciu elementom. Teoria ta tłumaczy materialne zjawiska i procesy zachodzące w tkankach, także stany psychiki, oraz wszelkie zależności między fizjologią, patologią] i środowiskiem.
^ v» /op uje /4ł|>,»t li
HlM.lk M<>SMl'l|
Te pięć elementów (pierwiastków) to: 1. drzewo (D) 2. ogień (O) V /.iemia ('/) 4, metal (M ) .V woda woda (W )
/i
Pomiycl/.y tymi elementami zachodzą relacje, które można określić ogólni< jako prawa pr/.emiany i istnienia. Tak więc przez prawo pięciu elementów Wul Sing ro/.umie się symbole pod które podstawia się równoważniki odnoszącej się do człowieka, jego otoczenia, a także do świata przyrody (tab. 1).
MriiKl.i iiMitriwacji fiMnw.mia
*
radość
Tab. 1. Odpowiedniki pięciu elementów Odpowiedniki Narząd pełny Narząd pusty
Zmysł
DRZEWO wątroba pęcherzyk żółciowy
oczy - wzrok
OGIEŃ ZIEMIA serce osierdzie śledziona jelito cień. potrójny ogrzewacz żołądek
język - mowa wargi -śluzówka dotyk
METAL płuca
WODA nerka
jelito gr.
pęcherz moczowy
nos - węch
ucho - słuch
21
Wpływ Noklimatu Huonii świata
WODA kości, mó/.£. włosy głowy
ślina śluz moc/ zrównoważony prawy, nieugięty ruchliwy
wieprzowina, ryby kukurydza owies, ryż fasola w ostrych solenie, w cukrze przyprawach, w zamrażanie próżni duszenie pod pod ciśnieniem, gotować w dużej przykryciem w kuchnia ilości wody, małej ilości elektryczna mieszać wody, tłuszczu nie mieszać, piec węglowy
PODSTAWY l-ll O/Ol II MI-IWYNY CHIŃSKIHJ
Istnieją wzajemne więzi między tymi pięcioma elementami. Są to:
1. Więź twórczo-pobudzająca twórczo-pobudzająca (odżywcza)
Drzewo pobudza (w znaczeniu rodzi) ogień, ogień pobudza (ogrzewa) ziemię, ziemia daje metal, metal daje wodę, woda żywi drzewo (ryć. 3). Nadmiar pobudzania jednego z 5 elementów prowadzi do zaburzenia równowagi pomiędzy nimi.
2. Więź destrukcyjno-hamująca destrukcyjno-hamująca
Drzewo hamuje (podrywa korzeniami) ziemię, ziemia wypija wodę, woda y.asi ogień, ogień topi metal, metal tnie drzewo (ryć. 3). Je/cli określony element np. woda wykazuje słabość, to inny np. ogień /,u /yna dominować, pr/ybiera formę ataku aż do jego całkowitego zniszczenia. wzajemnepobudzanie wzajemna akcja destrukcyjna przeciwdziałanie
Ryć. 3. Schemat przedstawiający prawo pięciu elementów.
Z powyżs powyższyc zychh więzi więzi wywo wywodz dzii się się jedn jednoo z prawideł recepty punktowej nazwane prawidłem „matka-córka", (lub „ojciec-syn"). Element drzewa, drzewa, który ma związek z wątrobą wątrobą jest „matką" „matką" elementu, elementu, ognia. ognia. Ogień Ogień ma związek z serce sercem. m. W przypadku chorej wątroby nie jest ona w stanie dostarczyć energii Qi sercu i serce wykazuje niesprawność. Do wykorzystania w praktyce tego prawidła będziemy powracać jeszcze na| dalszych stronach książki.
I-ODSTAWY RLO/OHI MliDYCYNY CHIŃSKIM
1'utologia między pięcioma elementami /tlrowie zawdzięczamy energii Qi, która sprawia, że organizm dysponuje iHl|X)wiednimi siłami obronnymi zarówno przed patogennymi czynnikami /rwnetr/nymi jak i wewnętrznymi. Mechanizmy obronne ustroju, dzięki dynamicznej równowadze pomiędzy yang i yin naszego ciała zachowują stan rdinwiu. Utrzymuje się on dopóki silny czynnik atakując nie naruszy tego iłami lub będąc słabym nie natrafi na obniżoną niewydolną wewnętrzną siłę fwiK,u patogennej. Czynnikiem Czynnikiem atakującym może być nagłe pogorszenie się | *»|ł«>
Merldiany i punkty związane z elementami Mcridiany główne czyli narządowe posiadają odpowiedni równoważnik w /ikręsię /ikręsię elementó elementów w i tworzą tworzą bardzo bardzo ciekawy ciekawy układ, układ, którego którego cechami cechami tic/cgólnymi są: występowanie tego samego elementu w parze jaką tworzą pot/c/cgólne meridiany typu yang (narządy puste) i yin (narządy pełne). /.miana elementu występuje zawsze bądź przy układzie yang-yang, bądź yln-ym Element ognia występuje 4-krotnie, a pozostałe tylko po 2 razy.
PODSTAWY PODSTAWY FILOZOFII MEDYCYNY MEDYCYN Y CHIŃSKIEJ
24
6 para
5 para
;
XII wątroba (yin)
I płuco (yin)
XI pęcherzyk żółciowy (yang)
f *-* II jelito grube (yang) J III żołądek (yang) -j 2 para T S- fo f ^ IV śledziona trzustka (yin) J
t
X potrójny ogrzewacz (yang) [ IX osierdzie sierdzi*(yin)
t (yin) VIII nerka 4 para t J \ VII pęcherz l moczowy (yang) •<-
l
l l para
V serce (yin)
l 3 para
^
> (Q)
VI jelito /^ cienkie (yang) J
v y
-
w kółku podano element (D -drzewo) Ryć. 4. Schemat obrazujący powiązania pomiędzy meridianami a pięcioma elementami.
Oprócz obiegu energii w meridianach tworzących pary (ryć. 4) i mających połączenia pomiędzy sobą poprzez punkty przepustowe (Luo) istnieją też połączenia, które określamy jako duże południki. Wyodrębniamy trzy duże południki typu yang; i trzy typu yin. Duże południki typu yang tworzą: 1. jelito cienkie (meridian ręczny) i pęcherz moczowy (meridian nożny) -Tui yang 2. potrójny ogrzewacz (meridian ręczny) i pęcherzyk żółciowy (meridian no/.ny) - Shao yang 1. jelito grube (meridian ręczny) i żołądek (meridian nożny ) - Yang Ming Duże południki typu yin tworzą: 1. płuco (meridian ręczny) i śledziona-trzustka (meridian nożny) - Tai yin 2. osierdzie (meridian ręczny) i wątroba (meridian nożny) - Yueh yin 3. serce (meridian ręczny) i nerka (meridian nożny) - Shao yin Duże południki i ich funkcje możemy przedstawić w następujący sposób: Tai yang - zimno Shao yang - ciepło Yang Ming - suchość Tai yin wilgoć Yueh yin - wiatr Shao vin - ogień
C
I-ODSTAWY FILOZOFII MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
Str/.ułki łączące duże południki wskazują wzajemne oddziaływania na Mcbic dużych południków. południków. Ka/cla para w ten sposób jest w stanie wyrównać powstające w wyniku
PODSTAWY PODSTAWY FILOZOFII MHDYCYNY CHIŃSKIEJ
26
Punkty chińskie i ich połączenie z pięcioma elementami
Punkty dla meridianów yin: - drzewo (D) (M) I - ogień (W) - ziemia (D) - metal (0) - woda Z
źródełko (Ting) II strumyczek strumycz ek (Yang) (Yang) III strumień (Shu) IV rzeka (King) V morze (Ho)
(O) (Z) (M) (W)
Tab. 2. Punkty elementy Meridiany Yang VF IT SJ G IC VI)
Elementy M W 44 43 1 2 1 2 45 44 1 2 67 66
D
41 3 3 43 3 65
O 38 5 6 41 5 60
Z 34 34 8 10 36 11 40
Meridiany Yin H C PC LP P R
Elementy D O 1 2 9 8 9 8 1 2 11 10 10 1 2
27
Meridiany główne i dodatkowe
Każdy z punktów zgodności (Shu) związany jest z odpowiednim elementem, (stąd inna ich nazwa - „punkty-elementy") i tak: Punkty dla meridianów yang: - metal woda drzewo ogień ziemia
PODSTAWY HIX)y.OI;II MliDYCYNY CHINSKII-J
Z 3 7 7 3 9 3
M 4 4 5 5 8 7
W 8 3 3 9 5 10
lit/.by wygruhionc - „punki element w elemencie"
Punkty ic wykorzystuje się przede wszystkim do oddziaływania na określonej nur/i|dy. Szczególnie dotyczy to „punktów elementów" (lub element w ele-j mcncic). Punkty te w tab. tab. 2 wygrubiono. wygrubiono. Punkt Punkt leżący na lewo lewo od niego ma działanie pobudzające, a leżący na prawo uspakajające (hamujące). Z zagadnieniem tym wiąże się pojęcie prawidła określanego jako „matkacórka" lub „ojciec-syn". To co przedstawiono przy omawianiu rodzaju więzi pomiędzy pięcioma pięcioma elementami (ryć. (ryć. 3) odnosi się także do każdego meridianu j z
S,l to s/laki przepływu energii Qi. Biegną one przeważnie wzdłuż ciała. Chkh«Hl/;|ce od nich odgałęzienia (kolaterale) łączą określone punkty na powiri/.chni ciała z odpowiednimi narządami wewnętrznymi. Punkty te są znane jako: punkty chińskie (PCH), punkty akupunktury (PA), aktywne punkty (BAP). N,t obwodzie meridianów kończyn, tak górnej (poniżej stawu łokciowego), » dolnej (poniżej stawu kolanowego), meridiany łączą się ze sobą. Te łączące nazywamy Luo (czyt. lo). Meridian yang łączy się z meridia-ftftii v w i tym samym daje to swobodne krążenie energii Qi w całym ustroju. |)l,i uniknięcia nieporozumień, których przyczyną może być stosowanie fftin Y f 11 nazw, postanowiono oznaczać meridiany cyframi rzymskimi (od I do XIV), przyjmując za I meridian płuc. osobna. Więź twórczo-pobudzająca twórczo-pobudzająca wyraża Mrridiany główne : Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie stosowani e obok nazw fml/imych - nazw łacińskich. Chińczycy współcześni także stosują ten system. się tym tym,, że chcąc chcąc pobudz pobudzić ić serc serce] e] C,8. NAZWA ŁACIŃSKA (ogień), należy działać na C9. (drzewo). W więzi hamującej hamującej serce C.8.1 (ogień) Pulmones P Intestinum należy działać na C.3. (woda). Prawo crassum IC Gaster G teoria teoria pięciu pięciu elemen elementow towii tłum tłumac aczy zy w Lien - Pankreas LP sposób, który można uznać za naukowy, Cór C obieg energii w naturze) naturze) i stanowi kanon kanon Intestinum Intestinum tenue IT medycyny naturalnej. naturalnej. Yesica urinaria VU Ren R Pericardium PC przyjęto z chin. S J (San Jiao) Yesica fellea VF Hepar H
NAZWA POLSKA I Meridi Meridian an płuc płuc P II Meridian Meridian jelita jelita grubego grubego JG JG III II I Meridia Meridiann żołądka żołądka Ż IV Meridian śledziony - trzustki ST ST V Meridia Meridiann serca serca S VI Meridian Meridian jelita jelita cienkiego cienkiego JC VII VI I Meridian pęcherza moczowego PM VIII VI II Meridi Meridian an nerki nerki N IX Meridian Meridian osierdz osierdzia ia O X Meridian Meridian potrójnego potrójnego ogrzewacza ogrzewacza PO XI Meridian Meridian pęcherzyka pęcherzyka żółciowego żółciowego PŻ XII Meridian Meridian wątro wątroby by W
PODSTAWY FILOZOFII MHDYCYNY CHIŃSKIEJ
28
Meridiany dodatkowe XIII Meridian środkowy tylny (ST), czyli główny regulator tylny t ylny (GRT) XIV XIV Meridian środkowy przedni (SP), czyli główny regulator przedni (GRP)
h»l>VI AWY I-1I.O/OHI MI-DYCYNY CHlŃSKIliJ
Punkty chińskie i metody ich lokalizacji przyjęto z chin. TM (Tu Mai) przyjęto z chin. JM (Jen Mai)
Są to meridiany niesymetryczne. Meridiany mają dwie części: zewnętrzną, biegnącą po powierzchni ciała wzdłuż punktów, i wewnętrzną, zmierzającą do odpowiadających im narządów. Zewnętrzne Zewnętrzne części części meridianów meridianów mają charaktery charakterystycz styczny ny przebieg. przebieg. Wszystkie Wszystkie zaczynają się lub kończą na palcach rąk i nóg. Tylko meridian nerki zaczyna się na podeszwowej części stopy. W przeważającej swojej długości biegną one przez kończyny górne lub dolne, dlatego dzielimy je na meridiany górne - tj. rąk, i dolne - tj. nóg. Do meridianów meridianów rąk należą: m. płuc, m. jelita jelita grubego, m. osierdzia, osierdzia, m. potrójnego ogrzewacza, m. serca, m. jelita cienkiego. Pozostałe to meridiany nóg. T. Mann, omawiając przebieg meridianów po powierzchni ciała, podajej następujący opis: jeśli człowiek wyprostuje się w taki sposób, że jego ramiona] są uniesione w stronę nieba, a jego stopy spoczywają na ziemi, to zauważamy, że meridiany yang idą od nieba do ziemi, a yin od ziemi do nieba. Jest to;! zgodne ze starożytną tradycją, według której, energia yang pochodzi z kosmosu, j a yin z ziemi. Obok 12 meridianów głównych istnieje 8 meridianów dodatkowych. Dwa] z nich mają szczególne znaczenie i zostaną omówione podobnie jak główne. Są to: meridian środkowy tylny (TM) i środkowy przedni (JM). Oba meridiany dodatkowe mają połączenia z meridianami głównymi typu yang i yin, i zarządzają nimi.. TM zarządza typem nimi typem yang, yang, a JM typem yin. Według edług starych starych ksiąg chińskich, meridiany te stanowią zbiorniki energii Qi i są zlewiskiem tej energii, dlatego nazywamy je meridianami zarządzającymi, lub głównymi regulatorami. Punkty kolejne meridianu podano cyfrą arabską i odnoszą się one wyłącz-j nie do danego meridianu (bywają systemy numeracji łącznej punktów). Liczbę punktów w danym meridianie oraz jego typ podano przy charakterystyce] ogólnej przebiegu meridianu (patrz rozdział III).
1'u nkl y chińskie chińskie są to miejsca na ciele o szczególn szczególnych ych właściwościa właściwościach. ch. Iłom h nakłucie, ucisk lub inny sposób pobudzenia są podstawą leczniczego mM/ialywania na organizm. W przebiegu wyżej wymienionych meridianów Ifly fi/0 punktów: = 309 x 2 (par (parzy zyst ste) e) =6 18 + l, Mriuli anów głów główny nych ch Mrntli an 28 + główny regulator tylny Mriitli.ii) 24 główny regulator przedni RAZEM: 670 punktów f tyióiY. tyióiY. t yc h punktów opisano opisano około 800 dodatkowych, tzw. tzw. Extra. Punkty H *««|»!u),| się na skórze człowieka od urodzenia i mają jednakową lokalizację • k*/',n Ic h wielkość u ludzi zdrowych waha się od 2 do 5 mm (średnica), i w t /. IMI - choroby narządu mogą się powiększać do 10 mm. (tuneli* kilka sposobów lokalizacji punktów. Poniżej podajemy niektóre l HK li 1 Według informacji informacji dotyczących dotyczących miejsc miejsc anatomicznych anatomicznych ciała, ciała, na przykład: (J.45. znajduje się po stronie strzałkowej drugiego palca u nogi, ł mm od rogu paznokcia. Tą metodą będziemy się posługiwać najczęściej. 2 Metoda cuna cuna indywidualnego. indywidualnego. Cun Cun jest to jednostka, jednostka, która nie odpowiada /mlncj /.nanej dotychczas jednostce pomiarowej. Od tysięcy lat stosowany jest w akupunkturze, służąc do lokalizacji punktów. W akupunklur/e s/erokość kciuka uznajemy za l cun. Także odległości między tlwnma fałdami na środkowym paliczku III palca ręki (u kobiet prawej, u me/c/.y/n lewej) określa l cun indywidualny (ryć. 5). 1
Metoda cuna proporcjonalne proporcjonalnego. go. Chińczyc Chińczycyy podzielili podzielili poszczególne poszczególne okolice okolice c iała wzdłuż wzdłuż i wszerz wszerz na różne odcinki, odcinki, tzw. proporcjona proporcjonalne lne jednostki jednostki cun. W metodzie tej l cun na czole nie jest równy l cunowi na klatce piersiowej. Mierzony w jednostkach układu SI w każdej okolicy ciula będzie miał inną długość. Zawsze jednak odległość od punktu Kairu l, tj. leżącego u nasady nosa w środku między brwiami - do pr/cdmcj linii włosów, niezależnie od tego, czy będzie to kobieta czy mętezy/na, dorosły czy dziecko, o wysokim czy niskim czole -wynosić będzie 3 cuny. Inne przykłady: odległość między brodawkami
30
PODSTAWY I-II.O/OFII MHDYCYNY CHIŃSKIEJ
h) |) SI AWY ni.O/OI-Il ni.O/OI-Il MI-DYCYNY CHIŃSK1IU
l Ryć. 5. Cun indywidualny.
sutkowymi wynosić będzie 8 cunów*, odległość od górnego brzegu spojenia łonowego do pępka - 5 cunów (ryć. 6). 4. Metoda palpacyjna - szczególnie przydatna w stanach chorobowych, kiedy punkt jest powiększony i bolesny. 5. Lokalizacja za pomocą punktoskopu. Punktoskop jest to aparat, którego| działanie opiera się na wykorzystaniu niższego oporu elektryczneg< punktu od otaczającej go skóry. Inaczej mówiąc, punktoskop jest t< bardzo czuły omomierz (ryć. 7). * U kobiet między liniami środkowoobojczykowymi. środkowoobojcz ykowymi.
Ryć. 6. Cun proporcjonalny.
32
PODSTAWY FIl.O/OHI Mi-DYCYNY CHIŃSKIEJ
H>I>ST H>I>STA AWY PILOZOI PILOZOI-II -II MHDYCYNY MHDYCYNY CI II ŃS KI I- J
Ryć. 8b
\
1 - elektroda czynna, 2 - elektroda bierna, 3 - potencjometr, potencjometr, 4 - sygnalizator optyczny, 5 - pokrywa pojemnika baterii. Ryć. 8c
Ryć. 7. Punktoskop (omomierz).
6. Lokalizacja punktów przez odpowiednie ułożenie ciała lub przyjęci< odpowiedniej pozycji. Przykład: punkt VF.31. (Fengshi) można zlokalizować, przyjmując pozycję wyprostną („na baczność") z przyłożenie! rąk do ud. Koniec palca środkowego wskazuje ten punkt. Sposób ten wykorzystuje się najczęściej dla wyznaczenia punktów: a) YF.31., b) LP.10., c) IC.4., d) P.7., e) R. 1. (ryć. (ryć. 8).
Ryć. 8 Ryć. 8d Ryć. 8. Przykłady sposobów lokalizacji punktów.
I*K/I •lill-CMI-KIDIANÓW...
Rozdział III PRZEBIEG MERIDIANÓW, POŁOŻENIE PUNKTÓW l WSKAZANIA TERAPEUTYCZNE
MERIDIAN PŁUC (ŁAC. PULMONES - P) Przebieg meridianu Wswoim przebiegu zewnętrznym rozpoczyna się w punkcie P.I., tj. na powierzchni klatki piersiowej, na wysokości pierwszej przestrzeni międzyże browej, 6 cunów od linii środkowej ciała. Dalej biegnie w górę i na zewnątrzj punkt P.2., stąd zstępuje w dół po przyśrodkowej powierzchni ramienia] i dochód/i do stawu łokciowego. Od stawu łokciowego biegnie po stronie promieniowej przedramienia, przez nadgarstek przechodzi na tętnicę promieniowi) i osiąga koniuszek kciuka - 3 mm od promieniowego kąta macierzyj pu/.nokcia (P. 11.). Ogólna charakterystyka meridianu: Typ meridianu: yin, związany z elementem Metal, tworzy parę z meridia-1 nem jelita grubego. Ważniejsze punkty: - źródłowy P.9. - przychylności „Snu" P. l L, P. 10., P.9., P.8., P.5. - tonizujący P. 9. - sedatywny P.5. - przepustowe P.7., (P.9.) - alarmowy przedni P. l. - alarmowy tylni YU.13. - samodzielne P.7., P. 11. Ogółem punktów: 11, czas największej aktywności 3.00-5.00.
Ryć. 9. Meridian płuc.
powierzchni klatki piersiowej, piersiowej, na wysokości pierwszej pierwszej ifli micdzVŻehrOWei 6 CliruSu/ r»H li n ii
trriA\t/\\u»i r>i»ła
1'RZBBIEG MERIDIANÓW... MERIDIANÓW...
Wskazania: dychawica oskrzelowa, choroby płuc, obrzęk twarzy i kończyn, ból w okolicy klatki piersiowej. P.2. Yunmen (drzwi obłoków) -Położenie: -Położenie: we wgłębieniu, pod wewnętrznym brzegiem obojczyka (w odległości 1/3 od barkowego końca obojczyka). Wskazania: takie same . P.3. Tianfu (niebiański pałac) Położenie: na środkowej górnej powierzchni ramienia, 3 cuny poniżej przebiegu dołu pachowego, po promieniowej stronie mięśnia dwugłowego ramienia. Wskazania: choroby narządów oddechowych, ból w okolicy łopatki, barku i stawu barkowego, nerwice, zawroty głowy. P.4. Xiabai (szlachetny świat) Położenie: na środkowej powierzchni ramienia, po promieniowej stronie mięśnia dwugłowego, l cun poniżej P.3. Wskazania: neurogenne choroby serca, częstoskurcz napadowy, mdłości,] ból w piersiach. piersiach. P.5. Chize (staw (s taw łokcia) Położenie: we wgłębieniu stawu łokciowego, po stronie promieniowej! ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia (ułatwia lokalizację pozycja zgięcia] przedramienia z dłonią zwróconą ku górze - można wtedy zauważyć nieznaczne wgłębienie, w którym leży ten punkt). Wskazania: choroby narządów oddechowych i układu nerwowego (nerwice,! stany reaktywne, nietrzymanie moczu, drgawki u dzieci, ból w okolicy łopatki,] niedowłady, niedowłady, zapalenie splotu nerwowego). P.6. Kongzui (większy otwór) Położenie: po odwróceniu dłoni ku górze punkt ten znajduje się po ; promieniowej stronie przedramienia, w odległości 5 cunów poniżej zgięcia] łokciowego, a 7 cunów powyżej poprzecznego zgięcia nadgarstka. Wskazania: ostre choroby układu oddechowego, wysoka temperatura, kaszel, chrypka, nieżyt krtani, zapalenie gardła, ból w okolicy ramienia i stawów rąk. P.7. Lieąue (niedostatek przechylenia) Położenie: przy dłoni zwróconej ku górze punkt ten leży po promieniowej stronie, powyżej wyrostka rylcowatego, !."> cuna od zgięcia poprzecznegc nadgarstka. * Prze/, stwierdzenie ..takie same" należy rozumieć wskazanie iak dla ounkiu oonrzedniecm
Hl/l WHJMl-RIDIANÓW.
Wska/ania: tiki i przykurczę mięśni mimicznych, zapalenie nerwu twar/o-n i nerwu trójdzielnego, bóle zębów, dychawica oskrzelowa, nieżyt krtani, migdałków podniebiennych, podniebiennych, bóle głowy głowy w okolicy potylicznej, iia. s/c/.ególnie z towarzyszącymi wymiotami, schorzenia rąk. IMł. Jini;qu (dolny (dolny kana kanałł lub lu b spływ spływ kanału kanału)) |N»lo |N »lo /onic: /on ic: przy promieniowej stronie mięśnia zginacza zginacza ręki, l cun nad pi omieniowo-na omieniowo-nadgarst dgarstkowym kowym.. W W%k %k a/an a/ ania ia : zapalenie zapalenie migdał migdałków ków podniebiennych, dychawica oskrzelowa, ,V. Tuiyuan Tuiyua n (wielkie źródło) * | . c/kawka, zapalenie nerwu promieniowego. ,V. *olo/cnie: przy promieniowym brzegu ścięgna mięśnia promieniowego /a iv ki , na dolnym dolnym fałdzie fałdzie stawu stawu promienio promieniowo-n wo-nadga adgarstk rstkoweg owego. o. k a/an a/ an ia: ia : rozedma płuc, angina, nerwoból międzyżebrowy, międzyżebrowy, ból przedrą-la. /apalenie spojówek, zapalenie rogówki, bezsenność, depresja. Wyka-•prc|alnc oddziaływanie na tętnice, podnosi ciśnienie tętnicze itp. IUO, Yuji (spotkanie ryby) iie: na dłoniowej powierzchni kłębu, w środku pierwszej falangi Wftkit/ania: bóle głowy, zawroty głowy głowy,, nadmierne wydzielanie potu, """"lic migdałków podniebiennych. l, Shuoshang (młody kupiec) IHtfWo/CMie: po promieniowej promieniow ej stronie kciuka, 3 mm od rogu paznokcia Tiswwy punkt). Wtka/ania: omdlenia, choroby jamy ustnej, gardła, przełyku, bezsenność, "*"rkl u d/.ieci, punkt znieczulenia skóry podczas zabiegów chirurgicznych. chirurgicznych.
MRRIDIAN JELITA GRUBEGO iC. iC. INTESTINUM CRASSUM - IC) meridianu w górę od punktu IC.l., który znajduje się 3 mm w bok (po stronie niowej) od rogu paznokcia palca II, poprzez nadgarstek, przedramię, do przedniego brzegu wyrostka barkowego łopatki (acromion), od tego ftkręcu na przednią powierzchnię klatki piersiowej do dołka nadobojcgo. Slłjcl wznosi się ku górze i biegnie przez środek trzonu żuchwy, k, do wargi górnej. Kończy się na górnym brzegu bocznej bruzdy
ka nosa (IC.20.).
3 K
PR/l-BIHCi MHR1DIANÓW... MHR1DIANÓW...
Ul/Will*; MKRI MKRIDI DIAN AN W
Ogólna charakterystyka meridianu:
Typ meridianu: yang, związany z elementem Metal, tworzy parę z meridianem płuc.
Ważniejsze punkty:
- źródłowy IC.4. -przychylności „Shu" IC.L, IC.2., IC.3., IC.5., IC.l 1. - toni żujący IC.l l. - sedatywny IC.2. -przepustowe IC.6., (IC.4.) - alarmowy przedni G.25. - alarmowy tylni YU.25. - samodzielny IC.4., IC.l 1. Ogółem punktów: 20, czas najwyższej aktywności 5.00-7.00.
Wykaz punktów: IC.l. Shangyang (kupiec yang)
Położenie: po stronie promieniowej palca wskazującego, 3 mm w bok kąta macierzy paznokcia. Wskazania: choroba jamy ustnej (zapalenie migdałków podniebiennych, jamy ustnej, krtani, bóle zębów), szum w uszach, choroby narządu oddechu wego; udzielenie nagłej pomocy w omdleniach. IC.2. Krjian (drugi interwał) ' Poło/enie: po promieniowej stronie, nieco dystalnie od stawu śródręczno-j palic/.kowcgo palca wska/ującego. Punkt ten lokalizuje się przy dłoni zaciśi niętcj w pieść. Wskazania: choroba jamy ustnej i nosa (zapalenie krtani i migdałkó> podniebiennych, podniebiennych, krwawienia z nosa, ból zębów); zwężenie przełyku, kruczenk w jelitach, rozwolnienia itp., choroby skóry (trądzik pospolity), itp. IC.3. Sanian (trzeci interwał) • Położenie: na promieniowym brzegu II kości śródręcza (w tył od jej głowi wyczuwa się zagłębienie). Wskazania: takie same. IC.4. Hequ (złącza kości) Położenie: w połowie długości II kości śródręcza po stronie promieniowej Przy odwiedzeniu od siebie kciuka i palca wskazującego punkt ten lei w środku linii łączącej miejsce połączenia I i II kości śródręcza i środl krawędzi krawędzi błony międzypalcowej (płetwy). 4
1? 11
10
Ryć. 10. Meridian jelita grubego.
Wiluizania: bóle głowy (twarzy, nosa, oczu, uszu), narządu oddechowego, *tt, bezsenność, nocne pocenie się, brak miesiączki, nerwica neurasteniczna, 11 niedowład kończyn górnych, zespoły bólowe w górnej połowie tułowia.
40
PR/HHII-Ki MI-RIDIANÓW...
IC.5. Yangxi (potok yang) Położenie: na grzbietowej stronie nadgarstka. Gdy kciuk jest odwiedziony w bok i ku górze, to punkt ten znajduje się w powstałym wgłębieniu między ścięgnami mięśni prostowników długiego i krótkiego kciuka, w popularnej „anatomicznej „anatomicznej tabakierce". tabakierce". Wskazania: bóle głowy, szum w uszach, zapalenie migdałków podniebiennych, ból zębów, choroby sstawu tawu promieniowo-nadgarstkowego. IC.6. Pianli (pochylone przejście) y Położenie: 3 cuny powyżej IC.5. Wskazania: takie same. IC.7. Wenliu (ciepły strumyk) w Położenie: nad kością promieniową, pośrodku odległości między stawem] promieniowo-nadgarstkowym a zgięciem łokciowym. Wskazania: choroby jamy ustnej, żołądka, jelit, bóle rąk. IC.8. Xialian (dolna wyniosłość ręki) Położenie: 4 cuny poniżej zewnętrznego zgięcia łokciowego, pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem (przy zgiętym stawie łokciowym). Wskazania: porażenie zwieraczy pęcherza moczowego, kruczenie w jelitach, ból w okolicy serca, dychawica oskrzelowa, nieżyt oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc, zapalenie gruczołu sutkowego. IC.9. Shanglian Shanglian (górna wyniosłość ręki) ręki) •' Położenie: Położenie : 3 cuny poniżej zewnętrznego zgięcia łokciowego pośrodku) micd/.y fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem (przy ( przy zgiętym zgięty m stawiej łokcio łokciowym wym). ). Wskazania: takie same. IC.10. Shousanli (trzy odległości na ręce) Położenie: 2 cuny poniżej zewnętrznego zgięcia łokciowego, pośrodki między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem (przy zgiętym stawie łokciowym), na linii łączącej IC.5. z IC.6. Wskazania: bóle zębów, zapalenie jamy ustnej, ból w okolicy łokcii i ramienia, porażenia połowicze, udar mózgu, nerwoból nerwu promieniowego^ zapalenie gruczołu sutkowego, zapalenie ślinianki przyusznej, grypa, przewlekłe zapalenie okrężnicy. IC.11. Quchi (zgięty staw) Położenie: na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego, pośrodku międl fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem (przy zgiętym stawie łokciowym). Wskazania: zapalenie migdałków podniebiennych, ból w okolicy ramienif łopatki i łokcia, bóle głowy, porażenie połowicze, zapalenie opłucnej, nerwobój
-Ci MHRIDIANÓW... MHRIDIANÓW...
41
id/y/ebrowy, neurastenia, niedokrwistość, choroby skóry, przewlekłe zapaoktc/nicy. K M 2. /houliao (jamka stawu łokciowego) ifNłło/cnie: na bocznej powierzchni ramienia, l cun powyżej zewnętrznego /gięcia łokciowego, pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrz-Mykcicm (przy zgiętym stawie łokciowym). Wftka/ania: choroby kończyn górnych. |< M 3. Shouwuli Shouwuli (pięć (pięć odległ odległości ości na ręce) ręce) L*4|Mo/cnic: L*4|Mo /cnic: na zewnętrznym zewn ętrznym brzegu kości promieniowej, 3 cuny nad łokciowym. Wtkii/ania: zapalenie płuc, gościec, zaburzenia czynności ruchowej i czu-i) kończyn górnych, senność, gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych •Aułu •Aułu y s/yi, fobie. KM4. Binao (mięsień ręki) lo/cnic: na bocznej powierzchni ramienia, tuż nad przyczepem mięśnia lennego do kości ramieniowej. Wftkit/unia: Wftkit/unia: takie takie same. KM5. Jianyu J ianyu (koniec kąta ramienia) lo/cme: nad stawem ramiennym, między barkowym wyrostkiem łopatki ikw większym kości ramieniowej. Odpowiada zagłębieniu powstałemu podniesieniu ręki. folui/.aniu: choroba nadciśnieniowa, porażenie połowicze, kręcz szyi, ból lity ramienia. M6. Jugu (wielka kość) Lenie: w zagłębieniu między końcem barkowym obojczyka a grzebie-i łopat k i i/.mmi: drgawki u dzieci, bóle zębów, żuchwy, żuchwy, zapalenie splotu lflf o, o, zapalenie okołostawowe ramienno-łopatkowe. ramienno-łopatkowe. i!7, Tianding (naczynie niebios) enic: na tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, lolci dolnego brzegu chrząstki tarczowej. flkaxania: zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie gardła, trudna połykaniu. Neck-Futu (boczne uwypuklenie) mię: w środku mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, na ;i górnego brzegu chrząstki tarczowej. Wlfcaumia: kaszel, dusznica, nadmierne lub zbyt skąpe wydzielanie śliny, i Cfynnościowa, zbyt niskie ciśnienie tętnicze.
;
I»R /.I .WI-:(;MKRIDIANÓ>
42
(maleńka j amka) amka) ^Położenie: ^Położe nie: 15 mm poniżej poniż ej IC.19. Nose-Heliao (maleńka skrzydełka nosa (na wysokości 1/3 w* górnej górnej). ). Wskazania: ostry i przewlekły nieżyt nosa, czyrak nosa, n osa, zapalenie ner twarzowego, tik i przykurcz mięśni twarzy, nerwoból nerwu trójdzielnego. IC.20. Yingxiang (powitanie wonności) Położenie: w połowie fałdu wargowego, tuż obok skrzydełka nosa (pi końcowy). Wskazania: ostry nieżyt nosa, osłabienie powonienia, krwawienie z nc zapalenie nerwu twarzowego itp.
MERIDIAN ŻOŁĄDKA (ŁAC. GASTER - G) Przebieg meridianu ^ '
Rozpoczyna się w punkcie G.I., tj. na dolnym brzegu oczodołu, prostopa do źrenicy oka. Stąd biegnie w dół, okala wargi i dalej wzdłuż dolnej C2 żuchwy do jej kąta, dzieląc się po drodze na dwie odnogi. Jedna ( skierowana pionowo do góry, do kąta czoła (punkt G.8.). Druga zstępuje dół po szyi, klatce piersiowej, brzuchu, pachwinie, przedniej powierzchni podudzia i po grzbietowej części stopy i kończy się na palcu drugim st 3 mm od rogu paznokcia, po stronie strzałkowej (G.45.).
Ogólna charakterystyka meridianu:
Typ meridianu: yang, związany z elementem Ziemia, tworzy parę z me danem śledziony i trzustki. Ważniejsze Ważniejsze punkty: - źródłowy G.42. - przychylności „Snu" G.45., G.44., G.42., G.41., G.36. - tonizujący G.42. - sedatywny G.45. - przepustowy G.40. (G.42.) - alarmowy przedni JM.12. - alarmowy tylni YU.21. - samodzielny G.36., G.44. Ogółem punktów: 45, czas najwyższej aktywności 7.00-9.00.
'1111 ( i Ml Ml - RI RI D IA IA N W. . .
43
Wyka/ punktów:
l* ,l . Cheng Chengqi qi (zbiornik
łez) tMo/cnie: na dolnym brzegu oczodołu, prostopadle do źrenicy oka. Wik.i/aiiia: choroby oczu, tiki i przykurcz mięśni okrężnych ust i oczu. 11,2. Sibai (czterokrotna światłość) iMo/iMiie: 0,7 cuna poniżej dolnego brzegu oczodołu prostopadle do ty oka. W%k.»/ania: nerwoból nerwu trójdzielnego, choroby oczu, ból głowy, i»i\ )-Jowy, zapalenie zatok szczękowych, nieżyt nosa, zapalenie nerwu •rgo, przykurcz mięśni mimicznych, zaburzenia mowy. (ł,.V I''ace-Juliao (duża kość) ^Mo/i-iiie: na wysokości skrzydełka nosa, w linii G.2. W»k,i/ania: zapalenie nerwu twarzowego, tiki i przykurczę mięśni mimicz, nnwoból nerwu trójdzielnego, zapalenie rogówki, jaskra, krótkowzrocz. /.ipalcnie zatok szczękowych, bóle zębów, choroby warg i policzków. 11,4. Dicang (spichlerz (spichlerz ziemi) iMo/i-nie: iMo/i-nie: 0,4 cuna (ok. l cm) z boku b oku kącika ust. W%k,i/.ania: zapalenie nerwu twarzowego, tiki i przykurczę mięśni okrężtisi i oczu, nerwoból nerwu trójdzielnego, zaburzenia mowy itp. tł,S. Daying (wielkie przejście) >/cMiie: ku przodowi i górze od kąta żuchwy, na dolnym brzegu mięśnia . w miejscu, w którym wyczuwa się tętnicę żuchwową. Przy ustalaniu być zamknięt zamknięte. e. Wika/ania: obrzęk twarzy, tiki i przykurczę przyku rczę tu us ta winny być mięśni okrężnych ust, mięśni wy i mięśni szyi oraz oczu, zaburzenia mowy, ból zębów. 0,6. Jiache (rydwan szczęki) fMo/enie: ok. 0,5 cuna do przodu i ku górze od kąta żuchwy (we tcniu).
Wnka/.ania: zapalenie nerwu twarzowego, tiki i przykurczę mięśni mimiczncrwoból nerwu trójdzielnego, chrypka, bóle zębów (w żuchwie), Irni Ir nicc jamy ustnej, bóle, tiki i przykurczę mięśni szyi, rozciągnięcie mk«l w okolicy szyjno-potylicznej, porażenie połowicze, porażenie 4 /yn, zaburzenia mowy. CJ.7. Xiaguan (dolna granica) 4 IMo/cnie: w przód i w dół od wyrostka stawowego żuchwy; przy zamknięustach miejsce to jest nieznacznie wgłębione, a gdy usta są otwarte, cc. w którym ten punkt leży, jest uwypuklone. Wska/ania: zapalenie nerwu twarzowego, zawroty głowy, szum w uszach,
icnic słuchu, bóle zębów (w szczęce).
44
PRZliB PRZliBIBG IBG MBRIDI MBRIDIAN AN W.
Ul/1 MII* ; MI-RIDIAN MI-RIDIANÓW ÓW
32
1 2
30 -31 Ryć. 11. Meridian żołądka (część górna).
46
MHR1DIA IAN N W... IMt/l-HlItti MHR1D
G.8. Touwei (zmęczona głowa) ^ Położenie: nieznacznie powyżej kąta czoła, 0,5 cuna od o d przedniej pr zedniej linii] włosów; włosów; 4,5 cuna od linii linii środkowej środkowej głowy. głowy. Wskazania: ból w okolicy czołowej, migrena, zapalenie spojówki, osłabienie wzroku, wzroku, łzawienie, łzawienie, zapalenie nerwu twarzowego, twarzowego, nerwoból nerwu trójdzielnego. G.9. Renying (przyjęcie człowieka) * Położenie: na przednim brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowegoj na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowej. Wskazania: nieżyt krtani, zapalenie migdałków podniebiennych, chorób] płuc, choroba nadciśnieniowa. G. 10. Shuitu (wodospad) Położenie: na przednim brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowegc w bok od dolnego brzegu chrząstki tarczowej. Wskazania: zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie oskrzeli dusznica, nieżyt krtani, krztusiec. G.ll. Qishe (domek oddechu) Położenie: na górnym brzegu dośrodkowego końca obojczyka, między główkami mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Wskazania: takie same. G.12 Quepen (rozbity puchar) Położenie: na tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowegc w środku jamki nadobojczykowej. Wskazania: dychawica, zapalenie opłucnej, zapalenie mięśni szyi i barki nerwoból nerwów międzyżebrowych, zapalenie migdałków podniebiennyd: gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. G.13. Qihu (dom oddechu) - Położenie: pod obojczykiem, 4 cuny w bok od linii pośrodkowej klat piersiowej. Wskazania: choroby układu oddechowego, skurcz przepony, czkawki krztusiec. G.14. Kufang (skarbiec) Położenie: w pierwszym międzyżebrzu, 4 cuny w bok od linii pośrodkow< klatki piersiowej. Wskazania: choroby płuc. G.15. Wayi (pokojowy parawan) Położenie: w drugim międzyżebrzu, pod G.14. Wskazania: takie same.
W I II II K iM iM I -R -R l Dl Dl A N W
47
(•,16 Yingchuang (sokole oko) >4lMo/n)ie: w trzecim międzyżebrzu, pod G.15. W«k.i/ania: takie takie same. 11,17, Ku/hong (środek klatki piersiowej) piersiowej) i^nlo/onie: i^nlo/on ie: w środku sutka. W«kii/ania: takie same. Cl,IM. Kugcn (trzon piersi) c: w piątym międzyżebrzu, na dolnym brzegu gruczołu sutkowego, sutkowego, ia: i a: procesy zapalne gruczołu sutkowego, niedostateczna laktacja, opłucnej, nerwoból międzyżebrowy. IV. liurong (zakazane wejścia) : 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 6 cunów powyżej ia: choroby serca, żołądka, wątroby, zaburzenie czynności rucho j w okolicy łopatki i barku, nerwoból międzyżebrowy. , Chengman (poczucie pełności) i/rtnc: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 5 cunów nad I •• r • v ( ' u/unia: kaszel, krwawe wymioty, utrudnione połykanie, osłabienie w/dccic brzucha, biegunka, kruczenie w jelitach, zapalenie otrzewnej, , fckurc/ fckurc/ przepo przepony ny.. I, l Jungmen (wrota skrzyżowania) enie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 4 cuny nad ' ' "" . , ' i/mna: choroby żołądka, a szczególnie nieżyt, choroba wrzodowa, lic apetytu, niestrawność itp. i Gtmnmcn (pograniczne wrota) wic: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 3 cuny nad laianiu: takie same. , Talyl (wielka (wielka monada) wic: 2 cuny w bo k od linii pośrodkowej brzucha, 2 cuny nad lania: takie same.
i Huaroumen (śliskie, nasmarowane wrota) lenie: 2 cuny w bok od linii
pośrpdkowej pośrpdkowej brzucha, l cun nad pępkiem, pępkiem, iianiu: padaczka, zapalenie języka, przewlekłe zapalenie żołądka wodobrzusze, zapalenie nerek, zapalenie błony śluzowej macicy, tlą cyklu miesiączkowego.
48
PRZKB1KG MKR1DIANÓW... MKR1DIANÓW...
G.25. Tianshu (niebiańska kolumna) "Położenie: "Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, na wysokość^ J pępka. "' f Wskazania: choroby żołądka i jelit, zapalenie pęcherzyka żółciowegc nerek, błony śluzowej macicy, macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego. G.26. Wailing (zewnętrzne wzgórze) Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, l cun pod pępkiei Wskazania: ból w dolnej części brzucha, kolka jelitowa, bolesność pi dniej ściany brzucha. ^ c. G.27. Daju (wielka władza) Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 2 cuny ponis pępka. /• (.>.'".; ;..v ;..v>>- • • • - r j tWskazania: bezsenność, kolka jelitowa, zaparcia, zatrzymanie moczlj niemoc ogólna (astenia). G.28. Shuidao (szlak wodny) Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 3 cuny poni; f pępka. Wskazania: zapalenie nerek i pęcherza moczowego, zatrzymanie mocj zapalenie najądrza i rdzenia, kolka jelitowa, wypadanie odbytnicy, chorol macicy i jajników. G.29. Guilai (powrót) Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, 4 cuny ponii pępka. Wskazania: zaburzenia moczowo-płciowe. G.30. Qichong (uderzenie oddechu) Położenie: 2 cuny w bok od linii pośrodkowej brzucha, na wysokc wzgórka kości łonowej. Wskazania: choroby narządów płciowych męskich i żeńskich, ból krzyżi G.31. Biguan (granica biodra) Położenie: między mięśniem krawieckim a mięśniem napinającym powij szeroką szeroką uda. Na skrzyżowani skrzyżowaniuu linii prowadzących prowadzących przez kolec biodro! przedni, górny i linii horyzontalnej przechodzącej przez dolny brzeg spojei łonowego. Wskazania: ból krzyża, zaburzenia czynności ruchowych i czynne ruchowych kończyn dolnych, zapalenie pachwinowych węzłów chłonnych* G.32. Femur-Futu (boczne uwypuklenie) Położenie: na brzuścu mięśnia prostego uda, 6 cunów powyżej gonu brzegu rzepki. Wskazania: takie same.
Ht/l Hll-Cr MHKIDIANÓW...
U,33. Yinshi (zacieniony bazar) 1'olo/enie: w zagłębieniu, 3 cuny powyżej górno-bocznej krawędzi r/cpki. Wska/ania: takie same. f »,34. Liangąiu (szczyt wzgórza) • t»olo/enie: w zagłębieniu, 2 cuny powyżej górno-bocznej krawędzi r/epki. Wtka/.ania: zapalenie stawu biodrowego, ból krzyża, zapalenie gruczołu Iłowego, ból i słabość kończyn dolnych. <»,35. Dubi (nos cielaka) iNiln/cnie: przy zgiętym kolanie punkt ten leży we wgłębieniu na zewnątrz ta r/epki, na poziomie dolnego brzegu rzepki, tzw. oko tygrysa. Wftka/.ania: Wftka/.ania: zaburzenia zaburzenia czynności stawu kolanowego. kolanowego. U,3fi. /usanli /usan li (trzy odległości na nodze). Punkt przez Chińc/yków „wielkim lekarzem nóg". iMo/cnic: 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki i 1,5 1, 5 cuna cun a w bok od Hrn ią kości piszczelo piszczelowej. wej. Lokal Lokalizac izacja ja punktu punktu przez odpowiednie ułożenie ciula: przy zgiętym stawie kolanowym (90°) układamy układamy dłoń z ro/wart ro/wartymi ymi łanu w taki sposób, s posób, że dolny doln y brzeg rzepki pokrywa pokry wa się z linia, linia , stawów staw ów i^kowo-śródręcznych. i^kowo-śródręcznych. Palec Palec środkowy środkowy przebiega wzdłuż grzebienia kości F/clowej, a koniec palca IV wskazuje punkt G.36. Prawą dłonią wyznaczamy II na prawej nodze, lewą zaś na lewej. Wika/ania: Wika/ania: choroby układu trawiennego, kończyn dolnych, wyczerpanie j, choroby jamy ustnej, zatrzymanie moczu, choroba nadciśnieniowa, ból f, nawroty głowy, głowy, choroby oczu. (1*37. Shangjuxu (górna, ogromna pustka) lpplo/.cnie: 3 cuny poniżej G.36., na brzuścu mięśnia piszczelowego. Wika/.ania: Wika/.ania: ból krzyża, zaburzenia czynności czuciowej i ruchowej koń-i dolnych, zapalenie stawu kolanowego, choroby żołądkowo-jelitowe. )*JS, Tiaokou (pokryte zmarszczkami usta) łożenie: między kością piszczelową i kością strzałkową, 8 cunów nad krawędzią kostki bocznej. Wiku/ania: choroby żołądkowo-jelitowe i choroby kończyn dolnych. G J9. Xiajuxu (dolna, ogromna pustka) nic: między kością piszczelową i kością strzałkową, 7 cunów nad krawędzią kostki bocznej. Wlki/ania: zaburzenia czynności czuciowych i ruchowych kończyn dol-hólc fantomowe, ból głowy, nerwoból międzyżebrowy, międzyżebro wy, zapalenie lów podniebiennych, ślinotok, zapalenie zapalenie gruczołu gruczołu sutkowego. 4
50
MHRID1AN 1AN W... ... 'R/1-WHJ MHRID
G.40. Fenglong (bogata pełność) v Położenie: na przedniej krawędzi kości strzałkowej, 8 cunów nad górną krawędzią kostki bocznej. Wskazania: zaburzenia czynności czuciowych i ruchowych kończyn do-J Inych, ból głowy, zaparcia, zatrzymanie moczu, choroby wątroby, kaszel, z plwociną. G.41. Jiexi (rozerwany potok) Położenie: w poprzecznym zgięciu grzbietu stopy, między ścięgnem mięśnia prostownika palców długiego a ścięgnem mięśnia prostownika palucha. Wskazania: choroby kończyn dolnych, obrzęk twarzy, zawroty głowy, padaczka, zaparcia, wzdęcia brzucha. G.42. Chongyang (wartki yang) Położenie: na najwyższym miejscu grzbietu stopy, na zewnętrznym brzegi ścięgna prostownika długiego palca, między II a III kością śródstopia. Wskazania: zaburzenia czynności czuciowej i ruchowej kończyn dolnycl stany zapalne stawów kończyn dolnych, ból zębów, zapalenie dziąseł, pa(" czka, wymioty, wzdęcia brzucha, brak łaknienia. G.43. Xiangu (obniżający się pagórek) Położenie: między II a III kością śródstopia, w najszerszym miejscu. Wskazania: obrzęk twarzy, przekrwienie spojówki, kruczenie w jelitacl kolka jelitowa, choroby z gorączką, pocenie się s ię nocne. G.44. Neiting (wewnętrzny dziedziniec) dziedziniec) Położenie: na grzbietowej powierzchni stopy, między główkami II i kości śródstopia, w odległości 0,5 cuna od brzegu płetwy. Wskazania: gorączka przerywana, obrzęk twarzy, zapalenie dziąseł, skurc więzadeł głosowych, kolka jelitowa, skurcze przepony. G.45. Lidui (straszna zapłata) - Położenie: po stronie strzałkowej drugiego palca u nogi, 3 mm od rój paznokcia (końcowy punkt). Wskazania: choroba narządów jamy ustnej, ból głowy, psychozy, kończyn dolnych i okolicy pachwinowej, wzdęcia brzucha.
<;MhRII)lAN()W.
MI«:KIDIANŚLEDZIONY KIDIAN ŚLEDZIONY i TRZUSTKI
<|,A <| ,A < . LIEN-PANCR LIEN-PANCREAS EAS - LP) meridianu fHłli.m ślcd/iony i trzustki rozpoczyna się w punkcie LP. 1., tj. 3 mm do MMII/ od macierzy paznokcia palucha. Następnie biegnie po przy środkowe j Mfi/1'hni stopy, stopy, podudzia, uda, bocznej powierzchni powierzchni brzucha (gdzie wiclo-i hod/i do jamy brzusznej) i dalej w górę do drugiego międzyżebr/a § 4 UMÓW od linii środkowej ciała. Stąd kieruje się w dół do drugiej Hi /cm międzyżebrowej, międzyżebrowej, gdzie kończy się punktem LP.21., tj. w środku i pm ho we j, w szóstym międzyżebrzu. Ogólna charakterystyka meridianu: typ wcrulianu: yin, związany z elementem Ziemia, tworzy parę /. nicridia j s/c punkty:
• fiołllowy LP.3. LP.3. • IW / YI hylności „Shu" LP.l., LP.2., LP.3., LP.5., LP.9. » | ow/u|.|cy LP.2. m tfdalywny LP L P.5.
• pr/cpustowe LP.4. (LP.3.) •Im mowy przedni H. 13. •laimowy tylni YU.20. Miiiod/.iclny LP.6.
punktów: 21, czas najwyższej aktywności 9.00-11.00.
punktów: M, Ylnhai (tajemnicze światło) o/cnic: 3 mm do wewnątrz od macierzy paznokcia palucha stopy. flkn/ania: /apaść, ostre zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, wzdęcia i, /ahur/cnia cyklu miesiączkowego, drgawki u dzieci, choroby psychi-W okresie ciąży działanie na ten punkt jest przeciwwskazane. Dudu (wielkie miasto) lenie: na wewnętrznej powierzchni palucha, u podstaw falangi palucha, dolnym bfzcgu. Mm/ania: takie same. . Tiilbai (najwyższa światłość) o/c mc: na wewnętrznej stronie stopy, na tylno-dolnym brzegu główki (tródstopia.
,
c
---u
54
Ht/l limOMI-RlDIANÓW...
Wskazania: choroby żołądkowo-jelitowe, ból krzyża, zaburzenia czynność^ ruchowej i czuciowej kończyn dolnych, padaczka. LP.4. Gongsun (wnuk księcia) " Położenie: na wewnętrznej powierzchni stopy, na przednio-dolnym brze^ podstawy I kości śródstopia. Wskazania: Wskazania: choroby choroby żołądkowo-je żołądkowo-jelitowe, litowe, zapalenie mięśnia sercoweg( sercoweg( choroba wieńcowa, zapalenie opłucnej, obrzęki głowy i twarzy, padaczka krwotok z macicy, poronienie nawykowe. LP.5. LP.5. Shangąiu (wzgórze narad) Położenie: we wgłębieniu, nieco z przodu i poniżej kostki przy środkowej. Wskazania: choroby żołądkowo-jelitowe (wzdęcia brzucha, kruczenie w j( litach, ból języka i dolnej części brzucha, wymioty, zaparcia i hemoroidy] Choroby żył i kości. LP.6. LP.6. Sanyinjiao (punkt spotkania trzech yin) Położenie: na wewnętrznej powierzchni łydki, 3 cuny powyżej środl kostki przy środkowej, bezpośrednio z tyłu krawędzi kości piszczelowej. Wskazania: choroby układu moczowo-płciowego (brak miesiączkowanii krwotok maciczny, bóle w okolicy prącia, polucje), zaburzenia czynnoś« c/uciowych i ruchowych kończyn dolnych, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicj krwawienie / żylaków odbytu, bezsenność, zespoły neurasteniczne. LP.7. Lougu (odsłonięty pagórek) Poło/enic: 6 cunów nad górnym brzegiem kostki przy środków ej, 15 w lył ot! kości pis/.c/elowcj. Wska/ania: choroby układu trawiennego. LP.K. Dlji (organ /icmi) Poło/cnie: 8 cunów nad kostką przyśrodkową, przy tylnym brzegu pis/c/elowej. Wskazania: bóle krzyża, osłabienie. LP.9. \inlingquan (źródło na wzgórzu) Położenie: na wewnętrznej stronie łydki, przy zgiętym kolanie we wgłębił niu na dolnym brzegu kłykcia przy środkowego piszczeli. LP.IO. Xuehai (morze krwi) Położenie: na wewnętrznej powierzchni uda, przy zgiętym kolanie 2 cui powyżej górnego brzegu rzepki i przy środkowego kłykcia kości udowej. Wskazówka praktyczna: pacjent siedzi, a masażysta kładzie swoją pra\ dłoń na jego lewym kolanie, tak aby dłoń znajdowała się nad rzepką koniuszek kciuka wskazuje punkt LP.IO. Punkt ten nazywamy „punktem II swędzeń".
Wska/ania: krwotok macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie Mj4tli/a, /aburzenia cyklu miesiączkowego, wyprysk (egzema), wrzody na InAc/ynach dolnych, zmazy nocne. MM I. Jimen (siódme wrota) •1'olo/enie: przy przyśrodkowej krawędzi mięśnia czworogłowego uda, domów nad górną krawędzią rzepki. Wska Ws ka/a /ani nia: a: zaburzenia zaburzenia czynnośc czynnościi pęcherza moczoweg moczowego, o, pachwinowe pachwinowe zapalnie wc/.łów chłonnych. MM 2. Chongmen (wrota ataku) * 1'olo/cnie: przy dolnej krawędzi środka więzadła pachwinowego, 4 cuny i bnk »ul linii pośrodkowej ciała. Wsk.i/ania: zapalenie najądrza, nerwoból nerwu powrózka nasiennego. ilrnic błony śluzowej macicy, rozdęcie brzucha, kurczowy ból żołądka, ilrtuc gruczołu sutkowego. MM 3. Fushe (wielki pałac) |*olo/cnie: l cun nad wzgórkiem łonowym, 4 cuny w bok od l in ii Mulkowej ciała. W%ka/.ania: powiększenie śledziony, zatrucia ołowiem, zaparcia. MM 4. Fujie (szew brzucha) iMo/cme: 3,5 cuna nad wzgórkiem łonowym, 4 cuny w bok od linii Kulkowej ciała. Wftka/.ania: kolka jelitowa, czerwonka, impotencja. MM 5. Daheng (wielki zakręt) 'flulo/cnic: na wysokości pępka, 4 cuny w bok od linii pośrodkowej ciała. Wftka/.ania: Wftka/.ania: choroby jelita cienkiego i grubego. MM 6. Fuai (ból brzucha) PMo/cnic: K5 cuna nad pępkiem, 4 cuny w bok od linii pośrodkowej ciała. Wftka/.ania: choroby żołądka. LP.I7. Shidou (otwór pożywienia) Pfelo/cnic: w piątym międzyżebrzu, 6 cunów w bok od linii pośrodkowej fc Wftku/.ania: zapalenie płuc i oskrzeli, nerwoból międzyżebrowy, choroby .18. Tlanxi (niebiański potok) Wotenic: w czwartym międzyżebrzu, 6 cunów w bok od linii pośrodkowej
Wikn/ania: zapalenie oskrzeli, nerwoból międzyżebrowy, zmniejszona Mina mleka, zapalenie gruczołu sutkowego.
MKRIDIANÓW...
56
Wltll-GMKRIDIANÓW.
LP.19. LP.19. Xiongxiang (okolica piersi) ••ł Położenie: w trzecim międzyżebrzu, 6 cunów od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: bóle w klatce piersiowej i plecach, utrudnione połykanie, zapalenie oskrzeli. LP.20. Zhourong (otaczający przepych) Położenie: w drugim międzyżebrzu, 6 cunów od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: takie same. LP.21. LP.21. Dabao (wielki wynalazca) Położenie: w środku linii pachowej, w szóstym międzyżebrzu międzyżebrzu (końcowy punkt). Wskazania: nerwoból międzyżebrowy, choroby wątroby.
MERIDIAN SERCA (ŁAC. CÓR - C) Przebieg meridianów Rozpoczyna się pod pachą w punkcie C.I., tj. przy dolnym brzegu mięśni* piersiowego większego i wewnętrznym brzegu mięśnia dwugłowego ramienia. 1 Stąd biegnie wzdłuż łokciowego brzegu wewnętrznej powierzchni ramienia,] stawu łokciowego, przedramienia nadgarstka i dalej przez dłoń i promieniowr powierzchnię V palca ręki, po stronie grzbietowej, 3 mm od wewnętrznegc kąta paznokcia (punkt C.9.).
Ogólna charakterystyka meridianu: Typ Typ meridianu; yi n, związany związany z elementem Ogień, tworzy parę z meridia-i nem jelita cienkiego. Ważniejsze punkty: - źródłowy C.7. - przychylności „Snu", C.9., C.8., C.7., C.4., C.3. - tonizujący C.9. - sedatywny C.7. - przepustowe C.5. (C.7.) - alarmowy przedni JM.14. - alarmowy tylni YU.15. - samodzielny C.7., C.9. Ogółem punktów: 9, czas najwyższej aktywności 11.00-13.00.
Ryć. 15. Meridian serca.
ffcaz ffcaz punktów: J. Jłquan Jłq uan (najwyższe źródło) >lcnic: na wysokości dołu pachowego, przy dolnym doln ym brzegu mięśnia •go większego i wewnętrznym brzegu mięśnia dwugłowego ramienia, (•/unia: choroby serca, histeria, nerwoból międzyżebrowy, zapalenie nerwowego, nerwowego, mdłości, choroba Raynauda. (Jlngling (młoda dusza) >tcnie: na wewnętrznym brzegu mięśnia dwugłowego ramienia, 3 cuny ;icm łokciowym, lizania: te same. Shaohai (małe morze) :nic: na brzegu łokciowym przedramienia, w odległości 12 cunów od poprzecznego nadgarstka. nadgarstka.
58
PR/l-HIIKiMI-RIDIANÓW..]
Wskazania: częstoskurcz napadowy, zapalenie węzłów chłonnych szyjny cl i pachowych, psychozy, bóle zębów, zawroty głowy, nerwoból nerwu trójj dzielnego, kurcze mięśni kończyn górnych, choroba Raynauda. C.4. Lingdao (droga ducha) Położenie: na dłoniowej powierzchni przedramienia, po promieniow< stronie ścięgna mięśnia zginacza nadgarstka łokciowego, 1,5 cuna powyż< bruzdy poprzecznej poprzecznej nadgarstka. Wskazania: choroby czynnościowe serca, histeria, mdłości, ból w okolic stawu łokciowego, porażenie nerwu łokciowego. C.5. Tongli (więź ze światem wewnętrznym) Położenie: między ścięgnem łokciowym zginacza ręki a powierzchniowyi zginaczem palców, l cun nad fałdem nadgarstkowym. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, częstoskurcz pochodzenia wego, przekrwienie spojówki, kurcze mięśni kończyn górnych, nerwic nadciśnienie tętnicze. C.6. Yinxi (granica yin) Położenie: między ścięgnem łokciowego zginacza ręki a powierzchnio\ zginaczem palców, 0,5 cuna nad fałdem nadgarstkowym. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, krwotoki z nosa, częstoski napadowy, zapalenie migdałków podniebiennych, histeria, wrzody żołądl astemia u ludzi w podeszłym wieku. C.7. Shenmen (boskie drzwi) Położenie: w bruździe poprzec/nej nadgarstka po stronie dłoniowej, na lii łączącej C.4., C.5. i C.6. Wskazania: bezsenność, nerwice, psychozy i neurogenne choroby ser( nadczynność gruczołu tarczowego, choroba nadciśnieniowa, utrata krwi porodzie itp. C.8. Shaofu (mały obszar) Położenie: między IV a V kością śródręcza, w szerokiej przestrzeni dzy kostnej. Wskazania: nerwoból międzyżebrowy, zatrzymanie lub nietrzymanie mc okresowe obfite krwawienia miesiączkowe, świąd w okolicy zewnęt narządów płciowych, częstoskurcz napadowy, ból ramienia. C.9. Shaochong (mniejszy potok) Położenie: po promieniowej stronie koniuszka V palca, 3 mm od podstawy paznokcia (końcowy punkt). Wskazania: astemia po chorobach z gorączką, nerwoból międzyżebrcn częstoskurcz neurogenny, neurogenny, kurcze mięśni kończyn górnych, zapalenie gi nerwice z zespołem strachu, smutku, tęsknoty, amnezja itp.
HllC.MI-RIDIANÓW..
MKRIDIAN JELITA CIENKIEGO ( I, A ( \ INTEST INTESTINU INUM M TENUE TENUE - IT) l*r/i'bk'g meridianu /iic/ynn się na V palcu ręki, 3 mm od zewnętrznego kąta podstawy tokuu (punkt IT.L). Następnie biegnie wzdłuż łokciowego brzegu lego « i ivki, przechodzi na tylną powierzchnię nadgarstka, skąd po stronic łowej w/.nosi się na bark. Z barku (po stronie grzbietowej) grzbietowej) przechod/.i przechod/.i na kimije się w okolicę kąta żuchwy, policzka, zewnętrznego kąta oka /N MV w okolicy skrawka ucha w punkcie IT.19. Ogólna charakterystyka meridianu: Typ meridianu: yang, związany z elementem Ognia, twor/.y parę / mcrulia H M«Ka. Wu/nicjs/e punkty: /lotllowy IT.4. pimhylności „Snu" IT.L, IT.2., IT.3., IT.5., IT.8. * lom/ujący IT I T.3. * tctlatywny IT.8. * pi/cpustowe IT.7., (IT.4.) * tlui mowy przedni JM.4. * ilitrmowy tylni YU.27. * »inmul/.ielny IT. l ., IT.2. fljólcm punktów: 19, czas najwyższej aktywności 13.00-15.00. punktów: IT.ł. Shaoze (mały staw) ic: ok. 3 mm od zewnętrznego kąta podstawy paznokcia V palca
• Wtkn/ania: kaszel, bóle głowy, zapalenie migdałków podniebiennych, ^ y c/.ynnościowe serca, ból przedramienia, tiki i przykurczę mięśni X */yjno-poty licznej, niedostateczna laktacja, zapalenie gruczołu sutko-falrucia pokarmowe. M. (Jiangu (przednia dolina) tenic: w zagłębieniu przednim od główki paliczka V palca. Wskazania: szum w uszach, bóle przedramienia, niedostateczna niedostateczna laktacja, ' 'lnic gruczołu sutkowego, padaczka, czkawka.
PRZEBlliG MliRIDIANÓW.
fH/l'H!l'(i MliRID MliRIDIAN IAN W...
61
IT.J. Houxi (tylny wąwóz) * 1'olo/enie: w stawie śródręczno-paliczkowym śródręczno-paliczkowym V palca ręki, tuż za głowa, V i snklręcza. Punkt ten najłatwiej wyznaczyć wówczas, gdy ręka jest ;iini ;i ini vta w pięść. Wtedy Wtedy to znajduje znajduje się on on na szczycie szczycie zgięcia dłoni dłoni t tlAwach śródręczno-paliczkowych. Wska/ania: przykurcz mięśni okolicy szyjno-potylicznej, przedramienia finwma, padaczka, krwotok z nosa, osłabienie słuchu, zapalenie powiek, lir nic korzeni nerwowych szyjnych. IT.4. Hand-Wangu (kość nadgarstka) |N»lo/cnic: na łokciowym brzegu dłoni, we wgłębieniu między podstawy ;ł śi odroczą a kością trój grani as tą. Wtka/.ania: takie same. IT.5. Yanggu (słoneczna okolica) enie: w zagłębieniu między wyrostkiem rylcowatym kości łokciowej LI ^rochowatą, po stronie łokciowej nadgarstka. WtLi/uniu: zawroty głowy, szum w uszach, osłabienie słuchu, puduc/ka. fiut- jamy ustnej, bóle przedramienia. Yanglao (troska starości) lo/rnic: na grzbiecie nadgarstka nadgarstka po stronie stronie promieniowej wyrostku ralrgo kości łokciowej. fikji/.ania: zaburzenia czynności czuciowej i ruchowej w okolicy ramienia Ilu, pr/.ekrwienia spojówki, osłabienie wzroku. t*7, /hinheng (prosta gałąź) o/r nic: 5 cunów powyżej bruzdy poprzecznej nadgarstka, na linii IT.5. •/. IT.8. flliM/ania: choroby psychiczne, zespoły neurasteniczne, zawroty głowy, owy i ręki. M. Xlaohai (niewielkie morze) Renie: na tylnej powierzchni stawu łokciowego, w rowku między rkcicin łokciowym kości ramieniowej a wyrostkiem łokciowym kości
i/ama: przykurczę mięśni ramienia i stawu łokciowego, nerwoból łokciowego, zapalenie dziąseł, pląsawica, pląsawica, padaczka, bóle w dolnej l Jamy brzus brzuszne znej.j. , Janzhen (czystość kamienia) Kenie: w tył i w dół od stawu ramiennego, między kością ramienną |, na tej samej linii pionowej co dół pachowy, inia: szum w uszach, bóle głowy, bóle w okolicy łopatki, pleców kończyn górnych.
62
l'K/i:Ull;.C. .C. MI-RIDIANÓW...
IT.10. IT.10. Naoshu (punkt ramienia) Położenie: na tylnej powierzchni stawu ramiennego, na tylnej linii pionowej przechodzącej przez dół pachowy. Wskazania: bóle ramienia i łopatki, stawu ramieniowego, bóle w okolicy! szyjno-szczękowej. IT.ll. Tianzong (niebiańscy przodkowie) * Położenie: w centrum dołu podgrzebieniowego, podgrzebieniowego, na wysokości w ysokości Th.5. i Th.61 Wskazania: zaburzenia czuciowe i ruchowe w okolicy ramienno-łopatk< wej, zapalenie splotu nerwowego. IT.12. Bingfeng (twarz wiatru) Położenie: w centrum dołu nadgrzbietowego łopatki, we wgłębieniu. Wskazania: takie same. IT.13. Quyuan (zgięta ściana) •* Położenie: na górnym brzegu kolca łopatki. Wskazania: takie same. IT.14. Jianwaishu (zewnętrzna strona ramienia) Położenie: na przyśrodkowym brzegu łopatki, na wysokości I a II kręj piersiowego. Wskazania: zaburzenia zaburzenia czuciowe i ruchowe ręki, zapalenie płuc, zesj neurasteniczne, zbyt niskie ciśnienie tętnicze. IT.15. Jianzhongshu (środek ramienia) Położenie: 2 cuny w bok od wyrostka kolczystego VII kręgu szyjnego. Wskazania: choroby układu oddechowego, bóle w okolicy szyjnej i potyli cznej, osłabienie wzroku. IT.16. Tianchuang (niebiańskie okno) Położenie: na tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkoweg< na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowej. Wskazania: nerwoból nerwów międzyżebrowych, zapalenie jamy ustne bóle w okolicy szyi i łopatki, szum w uszach, zapalenie dziąseł. IT.17. Tianrong (niebiańska postać) Położenie: w miejscu przyczepienia mięśnia mostkowo-obojczykowo-s\ kowego do wyrostka sutkowatego (nieco w górę i w tył od kąta żuchwy). Wskazania: nerwoból nerwów międzyżebrowych, bóle w okolicy szyjn< potylicznej, szum w uszach, zapalenie dziąseł, tiki i przykurczę mięśni piec i klatki piersiowej. IT.18. Quanliao (zagłębienie kości jarzmowej) Położenie: w zagłębieniu poniżej kości jarzmowej. Wskazania: zapalenie nerwu twarzowego, tiki i przykurczę mięśni mimi< nvch. bóle szczeki.
OMI-RIDIANÓW...
II', l M. Tinggong (pałac słuchu) failo/cnie: failo/cnie: we wgłębieniu przed skrawkiem ucha. Uciskając ten punkt, i>Limy przewód słuchowy zewnętrzny. Lokalizację ułatwia otwarcie ust <»\vv punkt).
W«k.i/;mia: osłabienie słuchu, zapalenie zewnętrznego przewodu słucho-o, t-hi t- hiyp ypku ku,, afazj afazja, a, jąka jąkanie nie..
MKKIDIAN PĘCHERZA MOCZOWEGO
HO/PIK PIK '/y na się w punkcie VU.l., tj. 3 mm od wewnętrznego kąta oka, stąd M MV
na czoło i po szczycie głowy biegnie na potylicę. Tu (VU. 10.) llrla siv na 2 gałęzie. M gałąź biegnie dokładnie wzdłuż kręgosłupa, w odległości 1,5 cuna III Modkowej ciała, do miejsca nieco powyżej fałdu pośladkowego, skąd *ilu VI 1.35. przechodzi przez pośladek na tylną (środkową) powierzchnię HU /y się w dole podkolanowym. (ii gałąź biegnie od gałęzi pierwszej, wzdłuż wewnętrznego brzegu
64
l>K/HBIH(i MHRID1ANÓW.
MERIDIANÓW...
62
36
Ryć. 17. Meridian pęcherza moczowego (część góma).
63 6U 65 66
Ryć. 18. Meridian pęcherza moczowego (część dolna).
66
»K/.l-:iilH(i MKRIDIANÓW.
Wykaz punktów: VU.l. Jingming (Jing - oko, ming - światłość) Położenie: 3 mm od wewnętrznego kąta oka. ok a. Wskazania: choroby oczu, nieżyt nosa. VU.2. Zanzhu (przewiercony bambus) Położenie: na wewnętrznym brzegu (nad VU.l.). Wskazania: choroby oczu, zawroty głowy, bóle przedniej części głowj zapalenie nerwu twarzowego, nerwoból nerwu trójdzielnego. VU.3. Meichong (przejście brwi) Położenie: 0,5 cuna w części owłosionej czoła. Wskazania: takie same. VU.4. Quchai (skrzywiony sługa) Położenie: nad wewnętrznym kątem oka, na linii włosów, nad czołem. Wskazania: bóle głowy, zapalenie nerwu twarzowego, nerwoból nen trójdzielnego, osłabienie wzroku, niedrożność nosa, krwotoki z nosa, polij nosa, nieżyt nosa. VU.5. Wuchu (piąte miejsce) Położenie: 0,5 cuna nad wewnętrznym kątem oka, na linii włosów, ni czołem. Wskazania: padaczka, ból głowy, zawroty głowy, osłabienie wzroku, bój w okolicy ramion i pleców. VU.6. Chengguang (zbiornik światła) Położenie: 2 cuny powyżej linii włosów, 1,5 cuna od linii pośrodkowij ciała. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, choroby nosa. VU.7. Tongtian (przenikające (przenikające niebo) Położenie: na wierzchołku głowy, 4 cuny nad linią włosów, 1,5 cuna linii pośrodkowej ciała. Wskazania: choroby nosa, przykurczę i tiki mięśnia okrężnego ust, nerw< ból nerwu trójdzielnego. VU.8. Luoque (niepełnepołączenie) Położenie: 5,5 cuna nad linią włojsów, 1,5 cuna od linii pośrodkowej ciał Wskazania: toniczne napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej, jasl szum w uszach, psychozy. VU.9. Yuzhen (nefrytowa poduszka) Położenie: na bocznej powierzchni górnego brzegu guzowatości potylicznej, 1/3 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: nerwoból nerwu trójdzielnego, zawroty głowy, bóle gło\ krótkowzroczność, osłabienie węchu, nadmierne wydzielaniepotu.
... IHIK ; MI-RIDIANÓW ...
67
VlMO. Tianzhu (niebiańska kolumna) do/r nic: n ic: na bocznej powierzchni powierzchni mięśnia czworobocznego, czworobocznego, na granicy lont*) c/.c-ści c/.c-ści karku, l 1/3 cuna od lin ii pośrodkowej pośrodkowej ciała, ciała, tka/ tk a/an an ia : bóle głowy, tiki ti ki i przykurczę mięśni karku oraz okolicy i łopatkowej, łopatkow ej, kręcz kr ęcz karku, zapalenie krtani, choroby nosa, zespoły irnu/ne, choroby oczu; działanie na autonomiczny układ nerowy. Ml. Dashu (wielki krąg) O/CMK -: l ,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego. Th. l. Li/ania: zapalenie oskrzeli, bóle głowy, padaczka, zapalenie kor/cni vi li s/yjno-piersiowych, choroby układu oporowo-ruchowego. M 2. Tengrnen (wrota wiatru) o/rnie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.2. »lui/ania: choroby układu oddechowego, zapalenie korzeni nerwowych piersiowych, senność, wymioty w ymioty,, zapobieganie grypie. 5,1.ł. Fcishu (snu płuca) lo/onie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.3. 'ik.t/.wia: choroby narządów oddechowych, żółtaczka, świąd skóry, bóle u v pleców oraz lędźwi. ,14. Jueyinshu (shu osierdzia) osierdzia) Urnie: l ,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.4. kn/ania: choroby serca, płuc, czkawka, wymioty. ,15. Xinshu (shu serca) .Urnie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.5. lui/an lui /ania: ia: choroby serca, żołądka, żołądka, zwężenie przełyku, przełyku, zaburzenia zaburzenia emo-> wolicjonalne. ,16. Dushu (shu Du-Mai) Urnie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.6, llui/ama: takie same. ,17. (tcshu (shu przepony) Ifl/rnie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego Th.7. ka/ania: choroby serca i płuc (kołatanie serca, serca, zapalenie opłucnej, ICH oskrzelowa, zapalenie oskrzeli), oskrzeli), nieżyt żołądka, niestrawność niestrawność l, dla d la zwiększenia zwiększenia czynności krwiotwórczych. krwiotwórczych. .18. (ianshu (shu wątroby) cnie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.9. W»ktt/ania: żółtaczka, żółtaczka, choroby żołądka i jelit, zawroty głowy po chorobach łka., l/awienie, psychozy, zapalenie oskrzeli, nerwoból międzyżebrowy, jcowatość dwunastnicy (choroba tęgoryjcowa, hakowica).
68
PK/I-HII.(l MI-RIDIANÓW.J
YU.19. Danshu (shu pęcherzyka żółciowego) Położenie: Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.l< Wskazania: gorączka, dreszcze, bóle głowy, głowy, choroba pęcherz pęcherzyka yka żółciowe żółciowegc gc żółtaczka, żółt aczka, wymioty, zwężenie przełyku, przełyku , nieżyt krtani, zapalenie opłucnej! nadciśnienie tętnicze. YU.20. Pishu (shu śledziony) Położenie: l ,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th. l Wskazania: choroby układu trawiennego, cukrzyca. YU.21. Weishu (shu żołądka) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.M Wskazania: choroby żołądka, wątroby, osłabienie wzroku. YU.22. Sanjiaoshu (shu potrójnego ogrzewacza) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego L.l. Wskazania: choroby żołądka, zapalenie korzeni nerwowych lędźwiowi krzyżowych, zespoły neurasteniczne, nietrzymanie moczu. YU.23. Shenshu (shu nerki) Położenie: l ,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, L.2. Wskazania: choroby układu moczowo-płciowego (zapalenie nerek, skurt zwieraczy pęcherza moczowego, nietrzymanie moczu, brak nasienia (asp< mia). zmazy nocne (polucje), zaburzenia cyklu miesiączkowego, miesiączkowego, bóle krzyżj Y U.24. Qihaishu (shu (s hu morza oddechu) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, L.Wska/ania: bóle kr/y/a - lumbagia, hemoroidy, nadciśnienie tętnicze. YU.25. Dachnugshu (shu jelita grubego) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego," Wskazania: bóle lędźwiowo-krzyżowe, choroby jelita grubego (ws brzucha, nieżyt jelita grubego i okrężnicy, kruczenie w brzuchu, rozwolniei lub zaparcia), zaparcia), nietrzymanie moczu, choroba nadciśnieniowa. YU.26. Guanyuanshu (shu początku granicy) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, L.! Wskazania: bóle lędźwiowo-krzyżowe, choroba nadciśnieniowa, zatrzynu lub nietrzymanie moczu. YU.27. Xiaochangshu (shu jelita cienkiego) Położenie: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, S\ (w zagłębieniu pomiędzy kolcem biodrowym tylnym a kością krzyżową). Wskazania: nieżyt jelita cienkiego i ok. ,:nicy, hemoroidy, bóle lędźwi wo-krzyżowe, zapalenie błony śluzowej macicy.
fUt/l-HII-OMI-RIDlANÓW.
VI .28. Pangguangshu (shu pęcherza moczowego) 1'olo/i'iiic: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu brzegu wyrostka kolczystego, na tokosci drugiego tylnego otworu krzyżowego. Wska/ania: choroby układu moczowo-płciowego, bóle lędźwiowo-krzyżowe. VI'.29. Zhonglushu (shu środka palców) 1'olo/enic: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu brzegu wyrostka kolczystego, na Nonur ir/.eciego otworu kości krzyżowej. Wska/ania: cukrzyca, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, bóle krzyża. VI JO. Baihuanshu (shu zwieracza) zwieracza) failo/iMiie: failo/iMii e: 1,5 cuna w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, na Mount- c/.wartego otworu kości krzyżowej. Ws ka /a ni a: bóle lędźwiowolędźwiowo-krzyż krzyżowe, owe, choroby choroby odbytnicy odbytnicy,, zatrzymanie zatrzymanie tui, /apalenie błony śluzowej macicy. VI Ul. Shangliao (górna jamka) fMoAMiie: odpowiada pierwszemu tylnemu otworowi krzyżowemu. W»ka/ania: choroby układu moczowo-płciowego, moczowo-płciowego, bóle lędźwiowo-krzyżowe, lędźwiowo-krzyżowe, iHtmly.
VI f,.12. Ciliao (następna jamka) iNiloA-iłic: odpowiada drugiemu tylnemu otworowi krzyżowemu. W»ka/ania: takie same. ',.W. /hongliao (środkowa jamka) lo/.cnic: odpowiada trzeciemu otworowi tylnemu kości krzyżowej. W»ka/ania: takie same. VlJ,.W. Xialiao (jamka dolna) n/cnie: odpowiada czwartemu otworowi tylnemu kości krzyżowej. || tytlui/ama: takie same. f¥tJtJ5. Huiyang (krocze) n/cnie: na dolnym brzegu kości guzicznej, między mięśniami pośladli fiktt/ania: choroby odbytnicy i odbytu, świąd świąd skóry i świerzbiączka lic y krocza.
).J6. Chengfu (podtrzymanie oparcia) lo/cnie: w środku fałdu pośladkowego, w miejscu spotkania spotkania trzech l; pośladkowego wielkiego, dwugłowego uda i półścięgnistego. ftkii/ania: bóle lędźwiowo-krzyżowe, hemoroidy, zatrzymanie moczu. %U*37. Ylnmen (wrota rozkwitu) i$Blt>/cmc: w środku tylnej powierzchni uda, między mięśniem dwugło• mięśniem półścięgnistym, 6 cunów poniżej YU.36. W»k«/amn: takie same.
70
PRZHBIHCi MI-K11MANÓW. MI-K11MANÓW.
VU.38. Fuxi (płytka dolina) Położenie: Położenie: na wewnętrznym brzegu mięśnia dwugłowego uda, l cun ni dołem podkolanowym (lokalizować przy zgiętym stawie kolanowym). Wskazania: wymioty, rozwolnienie, zapalenie pęcherza moczowej zatrzymanie moczu, zapalenie nerwu sutkowego, zapalenie korzeni rdzenie wych lędźwiowo-krzyżowych. YU.39. Weiyang (skupisko yang) Położenie: na zewnętrznym brzegu dołu podkolanowego, z zewnętrzr strony ścięgna mięśnia dwugłowego uda. Wskazania: zapalenie korzeni rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych, zesj Guillaina-Barrego, Guillaina-Barrego, padaczka, stany gorączkowe. VU.40. Weizhong (środek wydający rozkazy) Położenie: w środku dołu podkolanowego, w bok od tętnicy podkolanow^ Wskazania: zapalenie korzeni rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych, gryj /upalenie stawu kolanowego, udar mózgu, brak wydzielania potu w chorób* /. gorac/ką, wypadanie włosów i brwi, krwawienie z żylaków odbytu, krwott /. nosa, nosa, choroby choroby skóry (dermat (dermatozy) ozy),, choroby choroby żołądko żołądkowo-j wo-jeli elitowe towe,, choi nadciśnicniowa. YU.41. Fufen (część dopełniająca) Punkt rozpoczyna drugie odgałęzienie. Położenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.2| Wskazania: choroba narządów oddechowych, zapalenie korzeni rdzei wych szyjno-piersiowych. YU.42. Pohu (siedziba duszy) Położenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.3| Wskazania: takie same. VU.43. Gaohuang (centrum życia) Położenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th> Wskazania: choroby przewlekłe (gruźlica płuc, zapalenie oskrzeli, chór wrzodowa żołądkowa), zespoły neurasteniczne, zmazy (polucje). W staroi ności uważano, że działanie na ten punkt umożliwia umożliwia leczenie „stu choi i wpływa na organizm zapobiegawczo. VU.44. Shentang (sala ducha) Położenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.i Wskazania: choroby serca, narządów oddechowych, bóle pleców w okolj ramienia. VU.45. Yixi (krzyk bólu) Położenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.( chorohv serca, zaoalenie korzeni rdzeniowych piersiowych.
Ifll/MMI-Ci MHRIDIANÓW...
71
VI 1.46. Geguan (granica przepony) 1'oło/enie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.7. Wskazania: nerwoból międzyżebrowy, choroby przełyku, przepony, czkali, slmntoki. VI 1.47. Hunmen (wrota duszy) l'olo/enie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka w yrostka kolczystego, Th.9. Wska/ania: choroby wątroby, żołądka, przełyku. VI 1.48. Yanggang (połączenia yang) Mo/enie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.lO. Wska/.ania: takie same. VI 1.49. Yishe (miejsce (miejsce uczuć) f* |»olo/enie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th. 11. Wska/ania: takie same. VIl.50. Weicang (zbiornik żołądka) IWo/cnie IWo/cnie 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, Th.12. W«kka/.ania: W«kka/.ania: choroby choroby żołądka i jelit. jelit. VI 1.51. Huangmen H uangmen (wrota (wro ta ośrodków życia) IMo/enie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, kolczystego, L.l. L. l. W«ka/.ania: przewlekłe choroby narządów wewnętrznych, zapalenie gruMilkowego. VI).52. /hishi (miejsce walki) Wenie: 3 cuny w bok od dolnego brzegu wyrostka kolczystego, S.2. •Wtka/ania: choroby narządu moczowo-płciowego i jelit. VU.53. Baohuang (łożysko życiowe centrum) }Pblo/.cnie: 3 cuny bocznie w linii środkowej tylnej, na wysokości drugiego kr/.yżowego. i Wtku/ania: nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, zaparcia, zatrzymanie moczu, Ulic najądrza, zapalenie korzeni rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych. .54. Zhibian (składany kraj) 4o/cnie: na wysokości czwartego otworu krzyżowego, krzyżowego, 3 cuny bocznie od i środkowej środkowej ciała. ciała. Wtka/unia: zapalenie zap alenie pęcherza moczowego, hemoroidy, bóle krzyża, rwa , choroba kończyn dolnych. 1.55. Heyang (punkt spotkania yang). źcnic: 2 cuny poniżej poprzecznej linii dołu podkolanowego. Wftkazania: zapalenie korzeni rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych i zespół ""ilna-Barrego, krwotok z macicy, macicy, zapalenie błony błon y śluzowej macicy.
PRZEBU-G MHRiniANÓW...
72
YU.56. Chengjin (podtrzymywacz (podtrzymywacz mięśni) V Położenie: 5 cunów poniżej dołu podkolanowego, podkolanowego , między główkami mięśnia brzuchatego brzuchatego łydki. Wskazania: takie same. VU.57. Chengshan (podparcie góry) - Położenie: na dolnym brzegu mięśnia brzuchatego łydki, między jegoj głową boczną a przyśrodkową. Wskazania: zapalenie korzeni rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych, kura mięśnia brzuchatego łydki, wymioty, wymioty, rozwolnienia, drgawki u dzieci, hemoroidy,| YU.58. Feiyang (pobudka) *
Położenie: w miejscu przejścia zewnętrznego brzuśćca mięśnia brzuchategc łydki w ścięgno piętowe, 7 cunów nad kostką boczną. Wskazania: takie same. VU.59. Fuyang (yang kości nogi) Położenie: 3 cuny powyżej kostki bocznej, na zewnątrz brzegu ściegi piętowego. Wskazania: pr/ykurcz miejscowy, zapalenie nerwu twarzowego, nerwoł nerwu trójdzielnego, bóle w okolicy uda i bóle lędźwiowo-krzyżowe. YU.60. Kunlun (nazwa góry w Tybecie) Położenie: w zagłębieniu, w środku linii łączącej ścięgno Achillesa z nym brzegiem kostki zewnętrznej, na wysokości szczytu kostki. Wskazania: bóle głowy i inne zespoły bólowe, choroba nadciśnieniowl zawroty głowy, krwotoki z nosa, krwawienie z żylaków odbytu, rwa kulszowi zapalenie stawu skokowo-goleniowego, zapalenie sromu, zatrzymanie odejści łożyska. YU.61. Pushen (pomoc robotnicom) Położenie: w zagłębieniu po bocznej stronie kostki piętowej, na pogrania skóry „białej" i „czerwonej". Wskazania: zapalenie nerwu kolanowego, słabość mięśnia brzuchatej łydki i mięśnia podeszwowego. VU.62. Shenmai (wysunięty pałac) Położenie: 0,5 cuna poniżej dolnego brzegu zewnętrznej kostki stopy. Wskazania: bóle przedniej części głowy, bóle dolnej części brzucl przeczulica w okolicy stawu kolanowego, wymioty, padaczka, drgawki u dzif ~ YU.63. Jinmen (złote wrota) Położenie: ku przodowi i w dół od YU.62., w zagłębieniu tylnym guzowatości V kości śródstopia. Wskazania: bóle przedniej części głowy, bóle dolnej części brzucl orzeczulica w okolicy stawu kolanowego, wymioty, padaczka, drgawki u dzif
i MHRI MHRIDIA DIAN N W...
VI 1.64. Jinggu (główna kość) 1'oio/enie: na zewnętrznym brzegu stopy, stopy, poniżej i do przodu guzowatości V kości śródstopia, w miejscu połączenia „czerwonej i białej" skóry Wska/ania: bóle głowy, bóle lędźwiowo-krzyżowe, padaczka, drgawki itfrirt-i. przykurczę mięśni, łzawienie. VI 1.65. Shugu (zbiór kości) 1'olo/cnie: na zewnętrznym brzegu stopy, z tyłu i poniżej główki V kości fcltiopia, w miejscu połączenia „czerwonej i białej" skóry stopy. Wska/ania: bóle głowy, zawroty głowy, osłabienie słuchu, zapalenie Mic.tr/.nego kąta oka, łzawienie, bóle w okolicy ciemieniowej i szyjno-po-,/nri. bóle lędźwi i pleców, przykurczę mięśnia brzuchatego brzuchatego łydki, czyraki i|lif (karbunkuły) i czyraki (furunkuły), wągry pospolite. VI'.66. Foot-Tonggu (przejście doliną) ipolo/cnie: w zagłębieniu przednim od główki V kości śródstopia. W*ka/.ania: bóle głowy, krwotok z nosa, bóle szyi i karku. VI'.67. VI '.67. Zhiyin (krańcowy yin) 1% t*oło/cnie: na końcu V palca stopy, 3 mm od zewnętrznego kąta podstawy Utolu ta (końcowy (końcowy punkt). punkt). W«ka/ania: bóle głowy, przekrwienie spojówki, zatrzymanie moczu, bóle IHiWłich kończyn dolnych.
MFRIDIAN NEREK (ŁAC. REN - R) meridianu Mrruli.m rozpoczyna się na podeszwie stopy w punkcie R.I., tj. w zagłęini^d/.y II a III kością śródstopia. Stąd wznosi się w kierunku pięty i po B*c n ni koła (pętli) w okolicy kostki przyśrodkowej biegnie w górę po " mikowej stronie goleni i uda. Między narządami płciowymi a odbytem do miednicy, miednicy, aby wyłonić w yłonić się w punkcie na górnym brzegu spojenia ego, w odległości 0,5 cuna cuna od lin l iniiii środkowej ciała (punkt (punkt R. 1 1.). Dalej it xic. i na wysokości między zagłębieniem pierwszego żebra a obojczy- 2 cuny w bok od linii środkowej ciała, w punkcie R.27. kończy swój
Ofólnu charakterystyka meridianu: fyp meridianu: yin, związany z elementem Woda, tworzy parę z meridia-pgt hcr/a moczowego.
74
PRZEBIEG MER1DIANÓW
Ryć. 19. Meridian nerek (część dolna).
9M/.I IimCJMERIDIANÓW...
Ryć. 20. Meridian nerek (cześć górna).
76
PRZEBIliCi MliRIDIANÓW.
Ważniejsze punkty: - źródłowy R.3. - przychylności „Shu" R.I., R.2., R.3., R.7., R.10. - tonizujący R.7. - sedatywny R. 1. i R. 12. - przepustowe R.4. (R.3.) - alarmowy przedni YF.25. - alarmowy tylni YU.23. - samodzielny R.I., R.3. Ogółem punktów: 27, czas najwyższej aktywności 17.00-19.00. Wykaz punktów: R.l. Yongąuan (większe tryskające źródło) Położenie: we wgłębieniu, na podeszwie stopy, między II a III stawe śródstopowo-paliczkowym, przy zgiętych palcach stopy. Wskazania: afazja histeryczna, ochrypłość głosu, afonia, kaszel, ost zapalenie migdałków podniebiennych, bezpłodność, opadnięcie macicy, ni trzymanie lub zatrzymanie moczu, kurcz mięśni kończyn dolnych, drgawj u dzieci, padaczka. R.2. Rangu (dolina prób) Położenie: na przyśrodkowej powierzchni stopy, we wgłębieniu z pn i poniżej guzowatości kości łódkowej, w połowie długości łączącej koni<| palucha z tylnym brzegiem pięty. Wskazania: nieżyt krtani, zapalenie migdałków podniebiennych, ślinott wymioty, choroby układu moczowo-płciowego (zapalenie pęcherza moczowe zapalenie najądrza, nietrzymanie moczu, bezpłodność, zaburzenia cyklu siączkowego, świąd sromu), drgawki u dzieci. R.3. Taixi (wielki potok) Położenie: Położenie: w połowie odległości między szczytem kostki przyśrodko> a ścięgnem Achillesa (bezpośrednio po przeciwnej stronie znajduje się pul YU.60.). Wskazania: choroby narządu oddechowego, jamy brzusznej, kurcz trzewi bóle w okolicy serca. R.4. Dazhong (wielki puchar) Położenie: 0,5 cuna w dół i nieco do tyłu od zagłębienia pomiędzy kosi przyśrodkową a ścięgnem Achillesa. Achillesa. Wskazania: częstoskurcz napadowy, psychozy, zapalenie jamy usti wymioty, zaparcia, nadmierne krwawienie miesiączkowe, bóle lędźwiowe.
l/l HII-GMl-RIDIANÓW..
77
M.5. Shuiguan (źródło wody) 1'olo/enic: l cun poniżej zagłębienia pomiędzy kostką przyśrodkową MVK MVK |l%m Achillesa, w linii pionowej. Ws ka /a ni a: brak miesiączki, miesiączki, skąpe skąpe krwawienie krwawienie miesiączkowe, miesiączkowe, nadmierne nadmierne tlal.mic moczu. moczu.
N.6. /haohai (świecące się morze)
Mo/cnie: w zagłębieniu, l cun poniżej dolnego brzegu kostki przyśrodkowej. Wska Ws ka/a /ani nia: a: suchość błony błony śluzowej śluzowej w jamie ustnej, ustnej, ogólna słabość, słabość, zapalezapaleiiu^tlałków podniebiennych, kolka jelitowa, zaburzenia cyklu miesiączko-|n. łxvsenność, zwiotczenie żył, otyłość. K,7. Fuliu (powracający potok) -nie: 2 cuny powyżej zagłębienia pomiędzy kostką przyśrodkową m Achillesa Achillesa,, na jego jego przednim przednim brzegu. brzegu. Wn ka /a ni a: zapalenie zapalenie rdzenia rdzenia,, choroba narządów moczowo-płciowych, IM- pocenie się, bóle lędźwiowe, bóle zębów, krwawienie krw awienie z żylaków tu. t u. /b yt niskie niskie ciśni ciśnieni eniee tętni tętnicze cze.. R,H. ,| ao\im (zmienne zaufanie) na tylnym brzegu kości piszczelowej, dwa cuny powyżej brzegu brzegu kostki kostki przyśrodkowej. Wtka W tka/.a /.ani nia: a: choroby choroby narządów narządów moczowo-p moczowo-płcio łciowych. wych. R«9. /hubin (budująca się zapora) lo/cn lo /cn ic: ic : w miejscu przejścia mięśnia brzuchatego łydki w ścięgno illrsa
W»ka/.ania: padaczka, skurcz mięśnia brzuchatego łydki, zapalenie języka, •cja. 10. Yingu (dolina yin) lo/cnic: na przyśrodkowej linii poprzecznej kolana, między ścięgnem l pólścięgnistego i pół błoniaste go. '•ku/ania: bóle wewnętrznej powierzchni uda, zapalenie stawu kolanowego, y nar/ądów moczowo-płciowych. moczowo-płciowych. (.II. llenggu (poprzeczna kość) lo/cnic: na wysokości wzgórka łonowego, 0,5 cuna w bok od linii ciała, ciała, 'ikn/ania: nietrzymanie moczu, częstoskurcz, zmazy (polucje), przełc spojówki, zapalenie rogówki, zespoły bólowe miednicy mniejszej. •,12, Dane (wielki blask) : ^lo/cnic: l cun nad wzgórkiem łonowym, 0,5 cuna od linii pośrodkowej
78
PRZEBlHCi Ml-RMMANÓW.J
Wskazania: impotencja, ból w okolicy prącia, aspermia (brak nasienia), przewlekłe zapalenie pochwy, przekrwienie spojówki, zapalenie rogówki. ' R.13. Qixue (punkt energii) Położenie: 2 cuny nad wzgórkiem łonowym, 0,5 cuna od linii pośrodkow< ciała. Wskazania: takie same. R.14. Siman (czterokrotna (czterokrotna pełność) Położenie: 3 cuny nad wzgórkiem łonowym, 0,5 cuna od linii pośrodkow< ciała. Wskazania: choroby jelit i narządów moczowo-płciowych. R.15. Abdomen-Zhongzhu (środkowa rzeka) Położenie: 4 cuny nad wzgórkiem łonowym, 0,5 cuna od linii pośrodkow< ciała. Wskazania: takie same. R.16. Huangshu (punkt zgodności centrów życiowych) Położenie: na wysokości pępka, 0,5 cuna od linii środkowej ciała. Wskazania: choroby żołądka i jelit. R.17. Shangąu (melodia kupca) Położenie: 2 cuny nad pępkiem, 0,5 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: takie same. R.18 Shinguan (kamienna granica) Położenie: 3 cuny nad pępkiem, 0,5 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: takie same. R.19. Yindu (stolica yin) Położenie: 4 cuny nad pępkiem, 0,5 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: choroby narządów oddechowych, żołądka i jelit. R.20. Abdomen-Tonggu (przenikająca dolina) Położenie: 5 cunów nad pępkiem, 0,5 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: takie same. R.21. Youmen (wrota ciemności) Położenie: 6 cunów nad pępkiem, 0,5 cuna od linii pośrodkowej ciała. Wskazania: odbijanie się z żołądka, ślinotok, choroby wątroby. R.22. Bulang (spacerowykorytarz) Położenie: w piątym międzyżebrzu, 2 cuny w bok od linii środkowej cii Wskazania: choroby narządów oddechowych, przełyku, żołądka. R.23. Shonfeng (pieczęć ducha) Położenie: Położenie: w czwartym międzyżebrzu, międzyżebrzu, 2 cuny od lini l iniii środkowej ciała. Wskazania: takie same.
l/l Mll-r Mll-r,, MI-R1DIA MI-R1DIAN N W.
79
K. 24. Lingxu (pustka duchowa) 1'olo/enie: 1'olo/enie: w trzecim międzyżebrzu, międzyżebrzu, 2 cuny od lin l iniiii pośrodkowej ciała. ciała. Wska/.ania: nerwoból międzyżebrowy, choroby narządów oddechowych, htrnic węchu, zapalenie gruczołu sutkowego, zaburzenia nerwicowe u kobiet. H, 25. Shencang (zbiornik ducha) |*olo/enic: w drugim międzyżebrzu, 2 cuny od linii pośrodkowej ciała. Wska/.ania: takie same. M, 26. Yuzhong (w zwątpieniu) IMo/enie: w pierwszym międzyżebrzu, 2 cuny od linii pośrodkowej ciała. Wska/ania: choroby narządów oddechowych. H.27. Shufu (warsztatzgodności) h*lo/.cnie: w dole podobojczykowym, tuż poniżej dolnego brzegu obojczyka, lny na /.cwnątrz od linii środkowej mostka (końcowy punkt). Wska/ania: zapalenie oskrzeli, czkawka, wymioty, ślinotok.
OSIERDZIA (ŁAC. PERICARDIUM - PC) meridianu JMrrulian osierdzia należy do meridianów rąk. Rozpoczyna się w punkcie ii , 1) w czwartej przestrzeni międzyżebrowej, l cun na zewnątrz od |wkt sutkowej (5 cunów od linii środkowej ciała). Stąd wznosi się nieco m nad dołem pachowym) i przechodzi na przednią powierzchnię ramie-hrgnąc środkiem ramienia, między głowami mięśnia dwugłowego, lnu staw łokciowy do wewnątrz od ścięgna tego mięśnia. Na przedramie-Iridiunu biegnie dalej pośrodku, przecina staw nadgarstkowy nadgarstkowy i kieruje się ;n środkowego III, gdzie w odległości 3 mm po wewnętrznej stronie Klawy paznokcia kończy swój bieg.
Ina charakterystyka meridianu:
meridianu: yin, związany z elementem Ogień, tworzy parę z meridia-! potrójnego ogrzewacza. ralnicjsze ralnicj sze punkty: IWWIow IWWIowee PC.7. 7.
pnychylności „Shu" PC.9., PC.8., PC.7., PC.5., PC.3. loni/ujący PC.9. Hdulywny PC.7. przepustowe PC.6. (PC.7.) alarmowy przedni JM.17. tvl ni VI 1.14. 1.14.
PRZliBIliO MhKIDlANÓW.
82
Wskazania: choroby serca, nerwoból międzyżebrowy, hydroadenit, zapaU nie migdałków podniebiennych, bóle głowy, choroba nadciśnieniowa, bezsei ność, psychozy, kurcz pisarski, zapalenie splotu nerwowego. PC.8. Laogong (pałac pracy) Położenie: w środku dłoni, między III a IV kością śródręcza. Wskazania: choroba nadciśnieniowa, zapalenie jamy ustnej, żółtaczl krwotoki z nosa, parastezje koniuszków koniuszków palców, nadmierne wydzielanie p( psychozy reaktywne, histeria, punkt „nagłej pomocy". PC.9. Zhongchong (środkowe urwisko) Położenie: na koniuszku III palca ręki, 3 mm od wewnętrznego ke podstawy paznokcia (końcowy punkt). Wskazania: choroby serca, bóle głowy, choroby gorączkowe z braku wydzielania potu. Punkt „nagłej pomocy".
MERIDIAN POTRÓJNEGO OGRZEWACZA (ŁAC. CARDINALIS TRICALORI; Z CHIN. - SJ) Przebieg meridianu Meridian potrójnego ogrzewacza zaczyna się na palcu serdecznym (pz IV) IV ) ręki, przy macierzy paznokcia (SJ.l.). Dalej biegnie przez grzbieto^ część ręki, przedramię, ramię i dochodzi do tylnej doliny barku, skąd przecl dzi na szyję, okrąża od góry ucho i kończy swój bieg w punkcie SJ.23., tj. zewnętrznym brzegu brwi. Ogólna charakterystyka meridianu; Typ meridianu: yang, związany z elementem Ogień, tworzy parę z meri< nem osierdzia. Ważniejsze punkty: - źródłowy SJ.4. -przychylności „Shu", SJ.l., SJ.2., SJ.3., SJ.6., SJ.ll. - tonizujący SJ.3. - sedatywny S J. 10. - przepustowe SJ.5. (SJ.4.) - alarmowy przedni JM.5. - alarmowy tylni VU.22. - samodzielny SJ.5. Ogółem punktów: 23, czas największej aktywności 21.00-23.00.
Ht/Hłll-CiMIiRIDlANÓW.
84
PRZEB1I-G MHKIDIANÓWJ
Wykaz Wykaz punków p unków SJ.l. Guanchong (pograniczny punkt ataku) Położenie: 3 mm w bok - po stronie łokciowej, obok macierzy paznol IV palca ręki. Wskazania: stany gorączkowe, mdłości, bóle głowy, osłabienie łaknienl niestrawności u dzieci, punkt „nagłej pomocy". SJ.2. Yemen Yemen (wrota płynów) Położenie: na łokciowym brzegu paliczka bliższego IV palca. Wskazania: bóle i zawroty głowy, osłabienie słuchu, szum w uszi zapalenie dziąseł, choroby oczu, bóle w okolicy stawu łokciowego i przeć mienia, psychozy reaktywne. SJ.3. Hand-Zhongzhu (środkowa wyspa) Położenie: na grzbietowej stronie ręki między IV a V kością śródręcza, za stawem śródręczno-paliczkowym. Wskazania: stany gorączkowe, niskie ciśnienie tętnicze. SJ.4. Yangchi (zbiornik wody yang) Położenie: na grzbietowej powierzchni ręki, w zagłębieniu grzbietow< zgięcia nadgarstka, po łokciowej stronie ścięgna mięśnia prostownika wsj nego palców. Wskazania: cukrzyca, zapalenie stawu promieniowo-nadgarstkowego, gościec, bóle przedramienia. przedramienia. SJ.5. Waiguan (zewnętrzne wrota) Położenie: 2 cuny powyżej stawu promieniowo-nadgarstkowego. Punkt należy do najczęściej wykorzystywanych wykorzystywanych w akupunkturze. Wskazania: osłabienie słuchu, ból w stawach kończyny górnej, bóle zęt choroby oczu, ogólna słabość, bezsenność, grypa. SJ.6. Zhigou (rozwidlenie rowu) Położenie: 3 cuny nad stawem promieniowym nadgarstka, między koi promieniową a łokciową. Wskazania: choroby płuc i serca, bóle rąk, wymioty, zapaść po porodzi SJ.7. Huizong (spotkane źródło) Położenie: w środku linii linii poprzecznej nadgarstka pomiędzy pomiędzy ścięj mięśni zginacza promieniowego nadgarstka i mięśnia długiego dłoni. Wskazania: pląsawica, bóle ramienia i przedramienia. SJ.8. Sanyangluo (Luo 3 yang) Położenie: 4 cuny nad stawem promieniowo-nadgarstkowym, kością łokciową a kością promieniową. Wskazania: głuchota, bóle zębów żuchwy, choroby oczu, bóle ramu
-Ci MHRIDIANOW...
K.S
S J.9. Sidu (cztery zasuwy) Położenie: między kością łokciową a promieniową, 5 cunów poniżej f| Kvia łokciowego. Wskazania: takie same. SJ.10. Tianjing (niebiańskie źródło) Położenie: na tylnej powierzchni stawu łokciowego, w odległości l cuna m v/e j szczytu wyrostka łokciowego. Przy zgiętym stawie łokciowym nm-jscu tym powstaje wgłębienie. Wskazania: choroby narządu oddechowego, psychozy, głuchota, zapalenie iiwu-k, bóle w okolicy szyi i karku, kręcz szyi. SJ.l 1. Qinglengyuan (czysta chłodna otchłań) Położenie: Położenie: na tylnej powierzchni powierzchni ramienia, ramienia, 2 cuny nad wyrostkiem wyrostkiem uiowym. Wskazania: bóle kończyn górnych. S J. 12. \iaoluo (odprowadzenie zastoju wody) l'ułożenie: na tylnej powierzchni ramienia, 5 cunów nad stawem łokciowym. Wskazania: bóle głowy, nerwoból nerwów potylicznych, potylicznych, padaczka, gośćcowe i-nic tętnic, bóle rąk. SJ.l3. Naohui (spotkanie ramienia) 1'olożcnie: na dolnym brzegu mięśnia naramiennego, na wysokości dołu i'ho w c go. Wskazania: bóle kończyn górnych i w okolicy szyi oraz karku. NJ.14. Jianliao (jamka ramienia) 1'nlożcnie: w tył i w dół od wyrostka barkowego łopatki. Podczas odwie-lia ramienia w miejscu tego punktu tworzy się jamka. Wskazania: zapalenie zapalenie splotu nerwowego ramienia. ij.15. Tianliao (boski dołek) Poło/enie: w środku odległości między punktem VF.21. a górnym brzekolca łopatki. Wskazania: zapalenie korzeni rdzeniowych szyjno-piersiowych, zapalenie lii nerwowego ramienia. UJ. 16. Tianyou (boskie okno) Położenie: w tył i w dół od wyrostka sutkowego, w miejscu przyczepienia lo brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego (pod punktem1 2 ) Wskazania: bóle okolicy szyjno-potylicznej, nieżyt krtani, szum w uszach, pHolu, przekrwienie oka, obrzęki twarzy, bezsenność.
86
PRZEBIKG MHRIDIANÓW. MHRIDIANÓW.
SJ.17. Yifeng (ochrona przed wiatrem) Położenie: w zagłębieniu, w tył od podstawy płatka ucha, między kątel żuchwy a wyrostkiem sutkowym, nieco poniżej i do przodu od wyrost sutkowego. Lokalizację punktu ułatwia otwarcie ust. Wskazania: szum w uszach, głuchota, zapalenie nerwu twarzowego, zaf lenie jamy ustnej. SJ.18. Qimai (pulsująca żyła) Położenie: na tylnym brzegu podstawy małżowiny usznej, na tej s* wysokości co otwór przewodu słuchowego zewnętrznego. Wskazania: bóle głowy, szum w uszach, zapalenie tęczówki, drga> u dzieci, wymioty, padaczka, biegunka. SJ.19. Luxi (oparcie czaszki) Położenie: na tylnym brzegu podstawy małżowiny usznej, (w śroc odległości między punktem SJ.20. a punktem SJ.18.). Wskazania: szum w uszach, bóle głowy, padaczka, lęki. SJ.20. Jiaosim (kąt ucha) Położenie: przy podstawie górnego brzegu małżowiny usznej. Wskazania: zaburzenia podwzgórza, tiki, przykurczę mięśni okolicy zapalenie jamy ustnej, słabość mięśni żwaczy, wymioty, choroby oca powiększenie gruczołu tarczowego. SJ.21. Ermen (brama ucha) Położenie: w przód i w górę od skrawka ucha, na tylnym brzegu wyrost stawowego żuchwy. Wskazania: szum w uszach, głuchota, zapalenie ucha, bóle zębów szcs przykurcz mięśnia okrężnego ust. SJ.22. Ear-Heliao (jamka skroniowa) Położenie: na przednio-górnym brzegu podstawy małżowiny usznej, podstawą wyrostka jarzmowego kości skroniowej. Wskazania: bóle głowy, nerwobóle nerwu trójdzielnego i jego powikh nieżyt nosa, zapalenie przewodu słuchowego. SJ.23. Sizhukong (jedwabny bambus) Położenie: na zewnętrznym brzegu brwi (końcowy punkt). Wskazania: choroby oczu, bóle głowy, głowy, zawroty głowy, porażenie nc twarzowego, drgawki u dzieci.
BIHGMHRIDIANÓW...
K7
MKRIDIAN PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO (l AC. YESICA FELLEA - VF) l'r/.cbieg meridianu Mcridian ten swój kręty przebieg rozpoczyna od zewnętrznego kąta oka | VI l »; na samej głowie posiada aż 20 punktów. W odcinkach dołu nadobojtiNknwcgo schodzi po przednio-bocznej stronie tułowia, uda, goleni i stopy do |V paka stopy - 3 mm od zewnętrznego kąta podstawy paznokcia (YF.44.). () gól na charakterystyka meridianu; l v p meridianu: yang, związany z elementem Drzewo, tworzą parę z meri-mm wątroby. Ważniejsze punkty: /iodłowy YF.40. pi/ychylności pi/ych ylności „Snu" YF.44., YF.43., YF.43., YF.41., YF.38., YF.34. Jonizujący YF.43. YF.43. si-ilatywny YF.38. pi/.cpustowe YF.37. YF.37. (YF.40.) (YF.40.) alarmowy przedni YF.24. alarmowy tylni YU.19. samodzielny - brak Ogółem punktów: 44, czas największej aktywności 23.00-1.00.
Wykaz punktów: Vłt'.l.Tongziliao (kość zagłębienia ocznego) Potnienie: ok. 6 mm w bok od zewnętrznego kąta oka. Wska/ania: choroby narządu wzroku, nerwoból nerwu trójdzielnego, zapalić (l/iąseł, porażenie nerwu twarzowego, przykurcz mięśni mimicznych, (fena.
Vl«'.2. Tinghui (zbieracz słuchu) Położenie: poniżej skrawka ucha (trages), z przodu, na wysokości wcięcia iwka. Przy otwartych ustach powstaje w tym miejscu dołek. Wska/ania: zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego, szum w uszach, jholu, porażenie nerwu tarczowego, tiki, ból zębów.
VI*. J. Shangguan (górne wrota) Położenie: na przecięciu granicy owłosionej części skroni i górnego brzegu tu jitr/.mowego. Wskazania: migrena, zawroty głowy, szum w uszach, głuchota, porażenie ^ tarczowego, tarczowego, tiki t iki,, bóle zębów, zębów, przykurcz mięśnia okrężnego ust.
PRZEBI PRZEBIEG EG MERIDIA MERIDIAN N W..,
15
\
16
417
Ift/MlIHG MERIDIANÓW.
18 8 10 12 21
2 5
27 2
44
90
PRZEBIEG MERIDIANÓW, MERIDIANÓW,
VF.4. Hanyan (zamknięcie szczęki) Położenie: na granicy górnej trzeciej części odległości między punktar G.8. a VF.6. Wskazania: takie same. VF.5. Xuanlu (daszek czoła) Położenie: na 1/3 górnej linii łączącej VF.4. z VF.7. Wskazania: takie same. VF.6. Xuanli (zawieszony ciężar) Położenie: na linii łączącej VF.4. z VF.7. w 1/3 dolnej części. Wskazania: zespoły neurasteniczne, migrena, obrzęki twarzy, bóle zębó> VF.7. Qubin (zgięty kąt skroni) Położenie: na skrzyżowaniu linii poziomej i pionowej, przechodząc} przez górny i przedni brzeg ucha. Wskazania: bóle w okolicy ciemieniowej, skroniowej i szyjnej, migrei choroby oczu. VF.8. Shuaigu (koniec doliny) Położenie: nad wierzchołkiem małżowiny usznej, 1,5 cuna w części sionej (w miejscu szwu kostnego ciemieniowego i skroniowego). Wskazania: bóle w okolicy ciemieniowej i szyjno-potylicznej, mij wymioty, wymioty, nietrzeźwość, pragnienie. VF.9. Tianchong (punkt niebiański) Położenie: 0,5 cuna ku tyłowi od VF.8., powyżej i do tyłu od ucha, 2 ci w części owłosionej. owłosionej. Wskazania: padaczka, bóle głowy, bóle w okolicy szyjno-potylicznej. VF.10. Fubai (napływająca światłość) Położenie: ok l cuna poniżej od VF.9. Wskazania: szum w uszach, głuchota, bóle zębów, zapalenie migdał! podniebiennych, niedowład kończyn, bóle w okolicy szyjno-potylicznej. VF.11. Head-Qisoyin (początek yin) Położenie: miejsce połączenia wyrostka sutkowatego kości skronu i kości potylicznej. Wskazania: nerwoból nerwu trójdzielnego, przykurcz mięśni końc czkawka, szum w uszach.
YF.12. Head-Watigu (ostatnia kość) Położenie: we wgłębieniu z tyłu i poniżej wyrostka sutkowego skroniowej. Wskazania: obrzęki twarzy, afazje, zapalenie dziąseł, ucha, migdj podniebiennych, migrena, bezsenność.
'K/I.BIHCJMHRIDIANÓW...
VI'M3. Benshen (korzeń ducha) Położenie: na linii zewnętrznego brzegu oka, ok. 0,5 cuna w części owłosionej czoła. Wskazania: padaczka, bóle głowy, zawroty głowy, tiki, przykurcz mięśni %/ %/> > ino-potyl ino-potyliczn icznych. ych. VT'.14. Yangbai (rozkwit światłości) Położenie: na czole, pionowo nad źrenicą oka, w odległości l cuna od brwi. Wskazania: choroby oczu, nerwoból nerwu trójdzielnego, porażenie nerwu l* .u/owego, przykurcz mięśni mimicznych. VI''. 15. Head-Lingi (spływ łez) Położenie: u pacjenta patrzącego na wprost, punkt ten leży w części owłosionej czoła, 0,5 cuna ku tyłowi od czoła, na linii źrenicy oka. Wskazania: choroby oczu, padaczka. VI1.16. Muchuang (okno oka) Poło/enie: leży w części owłosionej czoła, 1,5 cuna ku tyłowi od czoła, na [Ilit [Ilitiiii /icni /ic nicy cy oka. oka. Wska/ania: zapalenie spojówki, osłabienie wzroku, obrzęki twarzy, zawroty imv. stany sta ny gorącz gorączkow kowe. e. V l-. 17. Zhengying (pionowe yin) 1'oło/enie: leży w części owłosionej czoła, 2,5 cuna ku tyłowi od czoła, na ) bocznej linii głowy. Wska/ania: zawroty głowy, bóle zębów, zanik nerwu wzrokowego. Vl(t. 18. Chengling (spotkanie ducha) |'oło/cnie: |'oło/cnie: w części owłosionej owłosionej czoła, 4 cuny ku tyłowi od czoła, czoła, w lin l in ii 17. Wska/ania: krwawienie z nosa, grypa. VI'. 19. Naokong (obszar mózgu) Poło/.enie: l cun nad zagłębieniem pomiędzy mięśniem mostkowo-sutkoMibojc/ykowym i czworobocznym (nad YF.20.). Wska/ania: krwawienie z nosa, duszność, bóle głowy, przykurcz mięśni licy lic y ramiennej ramiennej i szyjnej, częstoskurcz. Vl'.20. Fengchi (zbiornik wodny na wietrze) Polo/.cnie: na dolnym brzegu potylicy, we wgłębieniu między przyczepami (ma c/.worobocznego i mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Wnka/ania: choroby mózgu, oczu, nosa, zaburzenia czuciowe nerwu Incgo i dodatkowego, porażenie połowiczne, zespoły neurasteniczne, chomiUciśnieniowa.
92
PRZEB1HG MliRlUIANOW...
YF.21. Jianjing (studnia ramienia) Położenie: W połowie odległości pomiędzy wyrostkiem barkowym łopatl a C.7. lub w linii środkowej obojczyka na krawędzi mięśnia czworobocznegOi Wskazania: bóle w obręczy kończyny górnej i okolicy szyjno-potylicznej, porażenie połowiczne, bóle głowy, krwawienie poporodowe, zawroty głowy. VF.22. Yuanye (wzburzone źródło) Położenie: w czwartym międzyżebrzu, w środku linii pachowej. Wskazania: nerwoból międzyżebrowy. VF.23. Zhejin (mięsień boczny) Położenie: w czwartym międzyżebrzu, 6 cunów w bok od środkowej lii ciała. Wskazania: choroby żołądka, zespoły neurasteniczne. VF.24. Riyue (słońce i księżyc) Położenie: w siódmym międzyżebrzu, na linii środkowoobojczykowej. Wskazania: choroby żołądka i wątroby, skurcz przepony, kolka jelitowi wzdęcie brzucha. YF.25. Jingmen (wrota stolicy) Położenie: na dolnym brzegu końca XII żebra, na bocznej powierzchl brzucha. Wskazania: wymioty, kolka jelitowa, bóle lędźwiowe, nadciśnienie tęti cze, nerwoból nerwów międzyżebrowych. VF.26. Daimai (naczynie do pasa) Położenie: na wysokości pępka, poniżej wolnego końca XI żebra. Wskazania: choroby ginekologiczne, bóle lędźwiowe. VF.27. Wushu (pięć centralnych kolumn) Położenie: nad kolcem biodrowym górnym przednim, na wysokości 3 cui| poniżej pępka. Wskazania: choroby narządu moczowo-płciowego, choroby żołądka i jel bóle lędźwiowe. VF.28. Weidao (łącząca droga) Położenie: na górnym brzegu kolca biodrowego przedniego górnego, wysokości 3,5 cuna poniżej pępka. Wskazania: takie same. VF.29. Femur-Juliao (jamka spokoju) Położenie: pośrodku, między kolcem biodrowym przednim górnym a wyższym punktem krętarza wielkiego (lokalizować w pozycji siedzącej leżącej na boku). Wskazania: bóle lędźwiowe, choroby narządu moczowo-płciowego.
l ł K/l-:BIIi(iMHRII)IANÓW...
YF.30. Huantiao (skakać w koło) Położenie: Położenie: na bocznym zagłębieniu zagłębieniu pośladka, powyżej najwyższego s/c/.y-ii i krętarza wielkiego, w 1/3 odległości od kości krzyżowej. Wskazania: zapalenie korzeni rdzeniowych, choroba nadciśnieniowa, chon»lw skóry. VF.31. Fengshi (rynek wiatru) Położenie: na bocznej powierzchni uda; gdy stoi się z rękami opuszczonymi w/.dłuż ud, koniuszek palca środkowego dokładnie wskazuje ten punkt. Wskazania: zapalenie stawów, choroba Rotha. VF.32. Femur-Zhongdu (środkowy rów) Położenie: na bocznej powierzchni uda, 4 cuny nad rzepką. Wskazania: takie same. VF.33. Xiyangguan (granica yang) Położenie: w zagłębieniu górnym w stosunku do nadkłykcia bocznego kos i-i i- i udowej, l cun ponad dolny brzeg rzepki. rzepki. Wskazania: takie same. VF.34.Yanglingquan (wolne źródło yang) Położenie: 2 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki, w zagłębieniu bezpośrednio poniżej i z przodu główki kości strzałkowej. Wskazania: zapalenie stawów, nerwoból nerwu udowego, obrzęki twarzy, lap.udu nawykowe, nawykowe, porażenie l ub niedowład nerwu strzałkowego. strzałkowego. YF.35. Yangjiao (skrzyżowanie yang) Położenie: na tylnym brzegu kości strzałkowej, 7 cunów nad górnym to/?}•, i c m kostki bocznej. Wskazania: porażenie lub niedowład nerwu strzałkowego, rwa kulszowa, 0hi/vki twarzy. V F.36. Waiqiu (pozorny pagórek) Położenie: na przednim brzegu kości strzałki, 7 cunów nad górnym /fgicm kostki bocznej. Wskazania: takie same. VF.37. Guangming (jaskrawe światło) Położenie: 5 cunów powyżej szczytu kostki bocznej, na bocznej powierzchni '•pmlud/iu, na przednim brzegu kości strzałkowej. Wskazania: choroby kończyn dolnych, psychozy reaktywne, migrena. VF.38. Yangfu (oparcie yang) Poło/cnie: 4 cuny nad kostką boczną, na przednim brzegu kości strzałkowej.
Wskazania: bóle lędźwiowe, zapalenie stawu kolanowego, bóle wędrujące, fipiilcnic migdałków podniebiennych, choroby żył.
94
PRZEBIliCJ MHRIDIANÓW...
VF.39. VF.39. Xuanzhong (zawieszony dzwon) Położenie: 3 cuny nad kostką boczną, na przednim brzegu kości strzałkowej. Wskazania: bóle kończyn dolnych, porażenie połowiczne, zapalenie mig« dałków podniebiennych, krwawienie z nosa, nieżyt nosa, stwardnienie tętnicj zespoły neurasteniczne. VF.40. Qiuxu (wzgórze - rynek) Położenie: w przód i poniżej od kostki bocznej (w górę i w tył od koś< sześciennej). Wskazania: skurcz mięśnia brzuchatego łydki, zapalenie opłucnej, duś] ność, kolka jelitowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego, obrzęk i bóle w okolic pachowej, choroby oczu. VF.41. Foot-Linqi (spływ łez) Położeni Poło żenie: e: w najwyższ najwyższym ym miejscu, miejscu, między IV a V kością kością śródstopi śródstopiii w którym wyczuwa się zagłębienie. Wskazania: bóle kończyn, stawów, twarzy, bóle wędrujące, zawroty gło> zaburzenia cyklu miesiączkowego, zapalenie gruczołu sutkowego. VF.42. VF.42. Diwuhui (pięć spotkań ziemi) Położenie; między IV a V kością śródstopia, l cun do przodu od VF.41. Wskazania: Wskazania: bóle w okolicy pachowej, pachowej, zapalenie zapalenie gruczołu sutkoweg< gościec, bóle stopy, gruźlica płuc. VF.43. Xiaxi (ścieśniona dolina) Położenie: w szczelinie między głowami IV i V kości śródstopia. Wskazani Wskazania: a: osłabien osłabienie ie słuchu, słuchu, bóle głowy, głowy, słabość słabość kończyn kończyn dolnycl dolnycl duszność, krwioplucie, zapalenie gruczołu sutkowego, skurcz tętnicy siatkówki. 1 VF,44. VF,44. Foot-Qiaoyin (końcowe yin) Położenie: 3 mm od kąta podstawy paznokcia, po stronie zewnętrzi czwartego palca stopy (końcowy punkt). Wskazania: choroby serca i narządu oddechowego, czkawka, bóle gk» suchość w ustach, głuchota, ból w okolicy oczu, punkt „nagłej pomocy".
MERIDIAN WĄTROBY (ŁAC. HEPAR - H) Przebieg meridianu Meridian wątroby należy do meridianów nóg. Rozpoczyna się punkt H.I., tj. 3 mm od kąta podstawy paznokcia - od strony zewnętrznej I stopy. Następnie przechodzi na grzbiet stopy i biegnie w górę po wewnęti powierzchni goleni i uda (między meridianem nerki i śledziony-trzustki). wysokości grzebienia kości biodrowej meridian ten ro/galc/in się doch<
I'K/I HII-G MHRID1ANÓW...
|mnv hr/usznej, hr/usznej, a następni następniee do wątroby wątroby.. Powierzc Powierzchnio hniowa wa część część - gałą/ gałą/ -l»nTiiie po przednio-zewnętrznej stronie ściany brzucha i kończy się w VI ittiol/y/cbrzu, w nnii sutkowej punktem Qimen (H.14.). < >K<)lna charakterystyka meridianu: ! \ p meridianu: yin, związany z elementem Drzewo, tworzą parę z meridia-m pęcherzyka żółciowego. Ważniejsze punkty: /iodłowy H.3. pr/ychylności „Shu" H.I., H.2., H.3., H.4., H.8. lonizujący H.8. salatywny H.2. pt/.epustowe H.5., (H.3.) alarmowy przedni H. 14. alarmowy tylni VU.18. samodzielny - brak <>}'<>łem punktów: 14, czas największej aktywności 1.00-3.00. Wykaz punktów: 11.1. Dadun (wielka szczerość) 1'olo/enie: 3 mm od macierzy paznokcia, na zewnętrznej stronie palucha. Wska/ania: choroby przewodu pokarmowego, nietrzymanie moczu, ból M. cukrzyca, brak miesiączkowania. 11.2. Xingjian (rejon ruchu) lo/.cnie: między I a II palcem stopy, z przodu stawu śródstopno-palicz-n. Wska/ania: choroby narządu moczowo-płciowego, moczowo-płciowego, wątroby, wątroby, przewodu kalinowego, kalinowego, choroby serca, cukrzyca, ból zębów, zębów, bezsenność, bezsenność, pocenie się, iwoból międzyżebrowy, bóle pięty. 11.3. Taichong (wielki potok) |łoło/.enie: między I a II kością śródstopia, u podstawy kości śródstopia. Wskazania: ból mięśni, nerwoból międzyżebrowy, międzyżebrowy, niedostateczne skurcze i?!cy po porodzie, skurcz jelita cienkiego i narządów miednicy mniejszej. 11.4. Zhongfeng (środkowa pieczęć) h»ło/enie: l cun ku przodowi od szczytu kostki wewnętrznej, w Zagłębie-1, pr/yśrodkowo od mięśnia piszczelowego przedniego. Wskazania: choroby narządów moczowo-płciowych i kończyn dolnych.
96
PRZEBIEG MERIDIANÓW., MERIDIANÓW.,
l'K/1-BIEG MERIDIANÓW.
97
13
98
PRZEBIEG MER1DIANÓW.
H.5. Ligou (końcowa bruzda) Położenie: na tylnej krawędzi kości piszczelowej, 5 cunów powyżej kost przy środkowej. Wskazania: kolka jelitowa, częstoskurcz napadowy, choroby narządó\ moczowo-płciowych, moczowo-płciowych, choroby mózgu i rdzenia, świąd. H.6. Tibia (środkowa stolica) Położenie: na tylnej krawędzi kości piszczelowej, 7 cunów powyżej kost przy środkowej. Wskazania: Wskazania: choroby stawów kończyn dolnych i narządów moczowi płciowych. H.7. Xiguan (wrota kolana) Położenie: w tył i w dół od kłykcia kości piszczelowej, 2 cuny ponij dolnego brzegu rzepki. Wskazania: zapalenie stawu kolanowego, bóle kończyn dolnych. H.8. Quguan (zgięte źródło) Położenie: za przy środkowy m nadkłykciem kości udowej, przed miejsc* przyczepu mięśni półbłoniastego i półścięgnistego. półścięgnistego. Wskazania: choroby narządu moczowo-płciowego i kończyn dolnycl świąd, obrzęk i ból narządów płciowych. H.9. Yinbao (otoczka yin) Położenie: 4 cuny nad górnym brzegiem rzepki, na przednim brzej mięśnia półbłoniastego. Wskazania: drgawki, zatrzymanie moczu, zaburzenia cyklu miesiączkowej H.10. Femur-Wuli (noga pięć li) Położenie: l cun poniżej krocza, na zewnętrznym brzegu mięśnia przyw< dziciela długiego. Wskazania: ogólna potliwość, bezsenność, wyprysk na mosznie. H.ll. Yinlian (kąt yin) Położenie: na wysokości krocza, na przednim brzegu mięśnia przywodzicu Wskazania: ból ściągający w biodrze, upławy, świąd, zaburzenia cyl miesiączkowego, bezpłodność. H.12. Jimai (bystry puls) Położenie: w bok i w dół od guzka łonowego. Wskazania: takie same. H.13. Zhangmen (wrota praw) Położenie: na wolnym końcu XI żebra, na bocznej powierzchni brzucha. Wskazania: choroby narządu oddechowego, przewodu pokarmowej wątroby, pęcherza żółciowego, zarobaczenie, bóle lędźwiowe.
HIHr. HIHr. MHRIDI MHRIDIAN AN W...
H. 1 4. Qimen (drzwi czasu) Położenie: na linii sutkowej, w VI przestrzeni międzyżebrowej (końcowy Wskazania: takie same.
<; ŁOWNY REGULATOR TYLNY (LAĆ. SINARTERIA REGENS; REGENS; Z CHIN. - TM) l'i /.ebieg meridianu Mrridian rozpoczyna się w narządach rodnych, w jamie miednicy, schod/i kierunku krocza do wierzchołka kości łonowej - do pkt. TM.l., tj. ^ołowie odległości między kością ogonową a odbytem. Dalej wznosi się il łu/ łu / lini li ni i wyrostków wyrostków kolczystych, kolczystych, przechodz przechodzii przez głowę, głowę, środek czoła, czoła, I»M t kończy się na wewnętrznej powierzchni wargi górnej, w środku jej Hl/ulcłka - w punkcie TM.28. Meridian G.R.T. jest kanałem zbiorczym kanałów yang. Inna jego nazwa: „guwerner". Ogólna charakterystyka meridianu: l \ P meridianu: yang. Ważniejsze punkty: samodzielny TM. 3., TM.12., TM.26. Ogółem punktów: 28. Wyka/ punktów: TM.l. TM. l. Changqiang Changqiang (zwiększenie (zwiększenie siły) 1'olo/cnie: w środku odległości między odbytem a końcem kości ogonowej. ttukdc lokalizacji wskazana pozycja z kolanami przy klatce piersiowej. Wskazania: choroba odbytnicy i tylnego kanału odbytowego. TM.2. Yaoshu (shu lędźwi) Molo/.enie: w środku połączenia krzyżowo-ogonowego. Wskazania: zapalenie korzeni lędźwiowo-krzyżowych, choroby narządu f/.owo-płciowego i odbytnicy. TM.3. Yaoyangguan (yao - lędźwie, wrota yang) 1'olożenie: między wyrostkami kolczystymi kręgów L4-L5. Wskazania: zapalenie korzeni lędźwiowo-krzyżowych, lędźwiowo-krzyżowych, choroby narządu ;/owo-płciowego i jelita grubego. TM.4. Mingmen (wrota życia) Polo/.enie: Polo/.enie: w lin l iniiii środkowej ciała, ciała, między wyrostkami wyrostkami kolczystymi kolczystymi L2-L3.
PRZEBIliCi MHKIDIANÓW.,
I'K/I HII-CiMIiRIDIANÓW...
101
Wska/ania: bóle głowy, zapalenie opon mózgowych u dzieci, kolka jelitowa, K>lr w okolicy lędźwiowej, hemoroidy, upławy, zmazy, impotencja, be/senm>sc. s/.um w uszach, zespoły asteniczne. T M.5. Xuanshu (wisząca kolumna) Położenie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi L1-L2. Wska/ania: bóle lędźwiowe, choroby żołądka i jelit. l M.6. Jizhong (środek kręgosłupa) Położenie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Thl 1Wska/ania: padaczka, choroby jelit, wypadnięcie odbytnicy u dzieci. IM.7. Zhongshu (środkowa oś) Położenie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi ThlOII
Wska/ania: bóle lędźwiowe, osłabienie wzroku. TM.8. Jinsuo (ściągnięty mięsień) Położenie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Th9Wska/ania: padaczka, bóle lędźwiowe, choroba żołądka, zespoły neurasteTM.9. Zhiyang (krańcowe yang) Poło/cnie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Th7-Th8. Wska/ania: bóle lędźwiowe, choroby wątroby i żołądka. TM.10. Lingtai (taras duchów) l Wożenie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Th6-Th7. Wska/ania: choroby narządów oddechowych, zapobieganie grypie. TM.l 1. Shendao (boska droga) fNitożcnie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Th5-Th6. Wska/ania: choroby serca, narządów oddechowych, bóle głowy, zespoły mskMiiczne, zapalenie jamy ustnej. TM.l2. Shenzhu (kręgosłup) |N»!o/ciiie: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczystymi Th3-Th4. Wtka/unia: choroby mózgu i rdzenia, padaczka, lęki nocne, krwawienie TM.l3. Taodao (droga przemian) |Mo>.cnie: w linii środkowej ciała, między w wyrostkami yrostkami kolczystymi kolczystymi Thl-Th2. Wska/ania: zapalenie korzeni rdzeniowych, szyjno-piersiowych, migren, /y reaktywne, choroby z gorączką. TM.I4. Dazhui (wielki krąg) hdo/cnic: w linii środkowej ciała, między wyrostkami kolczvstvmi C7-THI
102
PK/HBII-Ci MI-RID1ANÓW.
Wskazania: grypa, malaria, choroby płuc, krwotoki z nosa. TM.15. Yamen (wrota milczenia) Położenie: Położenie: w linii środkowej ciała, ciała, między wyrostkami wyrostkami kolczystymi kolczystymi C l- < 3,5 cuna od Cl. Wskazania: bóle głowy, szum w uszach, zaburzenia mowy, zapalenie oj mózgowo-rdzeniowych, mózgowo-rdzeniowych, krwawienie z nosa. TM.16. Fengfu (rejon wiatru) Położenie: we wgłębieniu, bezpośrednio poniżej wypukłości zewnętrzr potylicy. Wskazania: bóle głowy, krwawienie z nosa, zapalenie krtani, psychoz| następstwa wylewu krwi do mózgu, żółtaczka, zanik nerwu wzrokowego. TM.17. Naohu (drzwi mózgu) Położenie: na górnym brzegu guzowatości potylicznej, 5 cunów nad Cl. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, zespoły neurasteniczne, chorot oczu. TM.18. Qiangjian (miejsce siły) Położenie: 3 cuny ponad TM. 16. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, wymioty, drgawki u dzi< bezsenność, zespoły neurasteniczne. TM.19. Houding (tylne wzgórze głowy) Położenie: 4,5 cuna ku przodowi od TM.16. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, migrena, tiki, przykurczę mied okolicy szyjno-potylicznej. TM.20. Baihui (sto spotkań) Położenie: w linii środkowej głowy,na wysokości łączącej oba wierzchc małżowin usznych. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, zespoły neurasteniczne, nie krwienie mózgu, wypadnięcie odbytnicy, hemoroidy. TM.21. Qianding (przednie wzgórze) Położenie: 1,5 cuna ku przodowi od wysokości łączącej oba wierzchc małżowin usznych, w linii środkowej głowy. Wskazania: bóle głowy, zawroty głowy, krwawienie z nosa, drga\ u dzieci, padaczka. TM.22. Xinhui (zespolenie czaszki) Położenie: 3 cuny ku przodowi od wysokości łączącej oba wierzchc małżowin usznych, w linii środkowej głowy. Wskazania: bóle głowy, zawroty zawroty głowy, krwawienie z nosa, senne niestrawność.
MKRIDIANÓW...
KM
TM.23. Shangxing (górna gwiazda) Położenie: 4 cuny ku przodowi od wysokości łączącej oba wicr/chołki m. ił /owi /o winn usznych usznych lub lub 4 cuny nad gładzi gładzizną zną między między brwiam brwiami,i, w l in ii środku środku w r | głowy. Wskazania: Wskazania: bóle czołowej części głowy, zawroty głowy, głowy, krwawienie krwawienie / nosa, choroby oczu. 1M.24. Shenting (boski dwór) Położenie: 0,5 cuna powyżej przedniej owłosionej granicy głowy. Wskazania: bóle czołowej części głowy, zawroty głowy, ostry nieżyt nosa. /.ipalenie gruczołu łzowego, wymioty, kołatanie serca, chwiejność emocjonalna. TM.25. Suliao (podstawowa (podstawowa kość) Położenie: na czubku nosa. Wskazania: polipy nosa, nieżyt nosa, łzawienie, krwawienie z nosa, trad/.ik * okolicy nosa, zapaść. TM.26. Renzhong (środek człowieka) Położenie: w rynience nosa, w odległości 2/3 od dolnego brzegu wargi UHMICJ . Wskazania: Wskazania: nagła pomoc w przypadku przypadku utraty świadomości świadomości,, padac/.ka. padac/.ka. /.ilnirzenia psychiczne, nadkrwistość mózgu, tiki, obrzęk twarzy, cukrzyca. TM.27. Duiduan (górna obwódka wargi) Położenie: bezpośrednio nad wargą górną, w miejscu przejścia skóry * błonę śluzową. Wskazania: takie same, dodatkowo żółtaczka, krwawienie z dziąseł. TM.28. Yinjiao-Head (skrzyżowanie dziąseł) Położenie: w środku wędzidełka wargi górnej (końcowy punkt). Wskazania: takie same.
GŁÓWNY REGULATOR PRZEDNI (ŁAC. SINARTERIA RESPONDENS; Z CHIN. - JM) Przebieg meridianu Punkt Punkt JM.l., dający początek zewnętrznej zewnętrznej gałęzi kanału, znajduje się w połowie odległości między zewnętrznymi narządami płciowymi a odbytem. Biegnie środkiem przedniej powierzchni ciała przez brzuch, klatkę piersiową, gardło i żuchwę, kończąc się w punkcie JM.24., w środku bruzdy wargowo bnklkowej. Jest odpowiedzialny za wszystkie kanały yin.
PKZBBII-CMKRIDIANÓW...
104
MERID MERIDIAN IAN W...
Ogólna charakterystyka meridianu: Typ meridianu: yin. Ważniejsze punkty: - samodzielny JM.6., JM.17. Ogółem punktów: 24.
Wykazpunktów:
JM.l. Huiyin (punkt płciowy) Położenie: w centrum krocza, między odbytem a moszną u mężczyzr i sromem u kobiet. Wskazania: nadmierne wydzielanie potu i zapalenie skóry w okolicy kr< cza, zatrzymywanie moczu, zaparcia, brak miesiączki, impotencja, chorobj odbytnicy. JM.2. Qugu (zgięta kość) Położenie: pośrodku na górnym brzegu spojenia łonowego. Wskazania: choroby narządów płciowych. JM.3. Zhongji (środkowy punkt szczytu) Położenie: l cun powyżej górnego spojenia łonowego. Wskazania: takie same. JM.4. Guanyuan (wrota źródła) Położenie: 2 cuny nad wzgórkiem łonowym (3 cuny poniżej pępka). Wskazania: choroby jelita cienkiego i narządów moczowo-płciowycl stany depresyjne. JM.5. Shimen (kamienne wrota) Położenie: 2 cuny poniżej pępka. Wskazania: takie same. JM.6. Qihai (morze energii) Położenie: 1,5 cuna poniżej pępka. Wskazania: takie same. JM.7.Yinjiao-Abdomen (skrzyżowanie yin) Położenie: l cun poniżej pępka. Wskazania: choroby narządów moczowo-płciowych i jelit. JM.8. Shenąue (boska granica) Położenie: w centrum pępka. Wskazania: biegunka, wodobrzusze, kruczenie w jelitach, wypadnięć! odbytu. JM.9. Shuifen (rozdzielacz wody) Położenie: l cun nad pępkiem. Wskazania: wodobrzusze, choroby jelit.
24
Ryć. 28. Meridiun głównego regulatora przedniego.
105
106
PRZEBIliCi MHRIDIANÓWJ
JM.10. Xiawan (dolny kanał) Położenie: 2 cuny nad pępkiem. Wskazania: choroby jelit. JM.ll. Jianli (opuszczone miejsce li) Położenie: 3 cuny nad pępkiem. Wskazania: choroby żołądka, wodobrzusze, skurcz przepony. JM.12. Zhongwan (środkowy kanał) Położenie: w środku linii łączącej pępek z wyrostkiem mieczykowatym. Wskazania: takie same. JM.13. Shangwan (górny kanał) Położenie: 5 cunów nad pępkiem. Wskazania: takie same. JM.14. Juąue (granica siły) Położenie: 6 cunów nad pępkiem. Wskazania: choroby żołądka, serca i płuc, stan trwogi i lęku, stany manii kalne, padaczka. JM.15. Jiuwei (ogon gołębia) Położenie: na końcu wyrostka mieczykowatego. Wskazania: psychozy reaktywne, choroby żołądka, serca i płuc. JM.16. Zhongting (środkowy dwór) Położenie: na granicy połączenia trzonu mostka z wyrostkiem miecj kowatym. Wskazania: choroby płuc i przełyku. JM.17. Shanzhong lub Tanzhong (środek piersi) Położenie: w linii środkowej mostka, na wysokości IV przestrzeni mięć żebrowej. Wskazania: takie same. JM.18. Yutang (nefrytowy pokój) Położenie: na wysokości wcięcia stawowego IV żebra, na mostku. Wskazania: takie same. JM.19. Zigong (purpurowy pałac) Położenie: Położenie: na linii li nii środkowej, na wysokości wysokości II międzyżebrza. Wskazania: takie same. JM.20. Huagai (wspaniała osłona) Położenie: w miejscu połączenia rękojeści i trzonu mostka. Wskazania: choroby narządu oddechowego. JM.21. Xuanji (perłowy nefryt) Położenie: w centrum rękojeści mostka.
•K/l-HIHCi MHKIDIANOW.
107
Wskazania: dychawica oskr/clowa, zapalenie migdałków podniebiennych, «>ht/eki krtani, choroby przełyku i żołądka. JM.22. Tiantu (niebiańska ścieżka) Położenie: na wewnętrznej krawędzi wcięcia szyjnego rękojeści mostka. Wskazania: dychawica oskrzelowa, skurcz mięśni krtani, nieżyt gardła, /.jj /. jjul ulcn cnie ie migdałków migdałków podniebienny podniebiennych, ch, zaburzenia zaburzenia mowy, mowy, skurcz przełyku. przełyku. JM.23. Lianquan (boczne źródło) Położenie: w środku szyi, między chrząstką tarczową i bródką. Wskazania: zapalenie oskrzeli, dychawica, nieżyt gardła, wymioty, zapalenie K/vka, ślinotok. JM.24. Chengjiang (zbiornik płynu) Położenie: w środku bruzdy wargowo-bródkowej, we wgłębieniu (końcowy (Minki).
Wskazania: następstwa wylewu krwi do mózgu, zapalenie nerwu twarzoHi-j',0, Hi-j',0, opadanie opadanie powieki górnej, obrzęki twarzy, twarzy, cukrzyca, cukrzyca, bóle zębów, p.uliiczka, zapaść.
PUNKTY POZAMERIDIANOWE POZAMERIDIANOWE DODATKOWE I „NOWE" ()prócz opisanych powyżej punktów, które stanowią około l /3 wszystkich punktów akupunkturowych, istnieją jeszcze punkty leżące poza meridianami (po/niej odkryte i stąd nie uwzględnione w przebiegu meridianów). Punkty le «ii/ywamy też dodatkowymi, nowymi, punktami ekstra itp. W niniejszej pracy ogtuniczono się tylko do liczbowego zestawienia tych punktów. Jeżeli podana „receptura punktowa" będzie uwzględniała któryś z tych punktów, to w dolnej części strony zostanie zamieszczony opis jego lokalizacji. Liczbowe zestawienie punktów: 1. Meridian regulator energii yin (punktów - 7), 2. Meridian regulator energii yang (punktów - 5), 1. Meridian regulator ruchowy yin (punktów - 3), 4. Meridian regulator ruchowy yang (punktów -12), 5. Meridian kanał strefowy - opasujący (punktów - 3), 6. Meridian kanał życia (punktów -14), 7. Punkty dodatkowe - Extra (Ex): na głowie i szyi (punktów - 31), na przedniej powierzchni tułowia (punktów - 10),
108
PK/HBlhCiMhKIDIANÓW.
- na tylnej powierzchni tułowia (punktów - 35), - na kończynie górnej (punktów - 44), - na kończynie dolnej (punktów - 42), 8. Punkty dodatkowe - Extra nowe (ExN): - na głowie i szyi (punktów - 35), - na przedniej powierzchni tułowia (punktów - 6), - na tylnej powierzchni tułowia (punktów -18), - na kończynie górnej (punktów -15), - na kończynie dolnej (punktów - 36).
Rozdział IV PODSTAWY DIAGNOSTYKI
W niniejszej książce przyjęto założenie, że czytelnik będzie się posługiwał potowymi receptami punktowymi, a więc nie będzie samodzielnie dokonywał io/poznania stanu organizmu. Dlatego problematykę tę omawiamy w dużym tktocie jedynie dla zrozumienia istoty problemu diagnostyki w ogóle. Diagnostykę w medycynie chińskiej można podzielić na 4 grupy: A. Diagnostykę kliniczną H. Diagnostykę stanów chorobowych (\ Diagnostykę narządową I). Diagnostykę Diagnostykę meridian meridian
A. DIAGNOSTYKA KLINICZNA Podstawę do dalszego różnicowania zespołów chorobowych stanowi wywi.icl chorobowy, objawy kliniczne i fakty uzyskane czterema sposobami tj. oglądaniem, osłuchiwaniem, wąchaniem i obmacywaniem. Każdy z tych czteirdi sposobów odgrywa specyficzną rolę w diagnostyce chorób i jedynie luc/enie tych sposobów razem pozwala szczegółowo i dokładnie zrozumieć chorobę i uzyskać poprawną diagnozę, a równocześnie sposób leczenia.
l. Oglądanie Oglądanie Oglądanie jest sposobem, sposobem, w którym ocenę diagnostyczną diagnostyczną dokonuje dokonuje się. w/rokiem. Obserwuje się wymowę, barwę i wygląd języka. Wymowa jest irwnctrzną manifestacją życiowej aktywności. W dobrym zdrowiu wymowa jfsi normalną, z błyskiem w oczach, ciętą odpowiedzią i dobrym kontaktem
10
PODSTAWY DIAGNOSTYKI!
z lekarzem. Jeżeli chory jest osłabiony, jest obojętny w rozmowie, ma mgliste, bez połysku oczy, utrudnioną odpowiedź i nie współpracuje z lekarzem, Barwę koloru skóry zaleca się obserwować przy świetle dziennym, poniewat prawdziwa barwa jest trudna do ustalenia przy świetle lampy. Obserwuje kolor skóry, oczu, śluzo wek i wydzielin (śluz nosa, plwocina, stolec, mocą upławy). Obserwuje Obserwuje się wygląd pacjenta, pacjenta, budowę organizmu, organizmu, oraz sposót leżenia leżenia,, sied siedzen zenia ia lub lub porusz poruszani aniaa się. się. Usta Ustala lanie nie char charak akte teru ru choro choroby by powinn powinnii rozpoczynać rozpoczynać się od obserwacji obserwacji języka, jego wielkości, wielkości, kształtu, barwy, barwy, nawilżania, nalotu i ruchomości.
2. Osłuchiwanie Osłuchuje się mowę, oddech i kaszel. Mowa słaba o niskim tonie wskazuj na zespół niedoboru, a mowa mocna na zespół nadmiaru. Plątanie się słowi lub krańcowa gadatliwość wskazują na zaburzenie umysłowe. Słaby oddc z towarzyszącym towarzyszącym krótkim wdechem i poceniem wysiłkowym przemawiają zespołem niedoboru. Ciężki oddech towarzyszy astmie oskrzelowej. Kasa o grubym głosie wskazuje na inwazję płuc przez zimny wiatr lub nagromadź nie zimnej flegmy w płucach, a kaszel o cienkim głosie przemawia za inwazj{ wiatru gorącego. Kaszel suchy z niewielką ilością plwociny jest częs spowodowany inwazją patologicznej suchości lub przez niedobór yin płuc.
3. Wąchanie Intensywny zapach wykrztusin lub wydalin wskazuje na zespół gorąc a mdły odór na zespół zimna. Skąpy, intensywnie żółty mocz z zapache wskazuje na wilgoć z gorącem w pęcherzu moczowym, a mocz jasny zapachu wskazuje na zimno w pęcherzu moczowym. Smrodliwy wyde wskazuje na gorąco w żołądku.
4. Obmacywanie Obmacywanie skóry, tkanki podskórnej, mięśni, ścięgien, kości ot zgrubień zgrubień lub wyrośli wyrośli może wskazać wskazać rodzaj rodzaj czynnika czynnika chorobotw chorobotwórc órczej zej Nadzwyczaj ważne było badanie tętna na obu przegubach rąk, co informowj o stanie narządów Zang-Fu.
I-ODSTAWY I-ODSTAWY DIAGNOSTYKI DIAGNOS TYKI
III
Wypytywanie Wypytywanie chorego chorego l ub otoczenia otoczenia o warunki choroby pozwala pozwala /.ro/.uiimr proces patologiczny. Słucha się głównych skarg chorego, a następnie Hypytuje o początek choroby, jej przebieg oraz historię poprzedzającą. Systcin.it yczne pytania zadaje się zależnie od wiedzy, jaka jest konieczna do /m/.nicowania zespołu chorobowego.
B. DIAGNOSTYKA STANÓW CHOROBOWYCH Rozróżnia się 8 stanów chorobowych, połączonych w przeciwstawne tl.my: l hamowanie - pobudzanie pobudzanie .!. zimno - gorąco ł. wewnętrzny zewnętrzny •ł. yin - yang
1. Hamowanie - pobudzanie Każdą chorobę można zakwalifikować do zespołu pobudzania lub hamo-
*unia.
Objawy hamowania: choroby przewlekłe, osłabienie, łagodny ból, zimne pirty. osłabiony system nerwowy, stolce luźne, brzuch miękki, tętno słabe. /asada leczenia w hamowaniu - pobudzanie. Objawy pobudzania: stan ogólny dobry, silne bóle (ból nasila się przy iriskti), brak potu, zaparcie; wzdęcia, tętno pobudzone, /asada leczenia w pobudzaniu - hamowanie.
2. Zimno - gorąco Objawy ustala się na podstawie reaktywności organizmu: zimno: twarz ila. kończyny zimne, suchość w ustach, mocz przezroczysty (obfity), /asada leczenia w objawach zimna - hamowanie. Gorąco: gorączka, twarz czerwona, suchość w jamie ustnej, mocz ciemny py), wydzielina wydzielina śluzowa żółta, tętno podwyższone, podwyższone, /asada /as ada leczenia w objawach obj awach gorąca - pobudzanie.
PODSTAWY DIAGNOSTYI
112
3. Wewnętrzny - zewnętrzny Objawy wewnętrzne i zewnętrzne określa się na podstawie umiejscowier choroby i czasu jej trwania. W objawach wewnętrznych czas choroby j< krótki. Objawy wewnętrzne: gorączka, ucisk i ból w klatce piersiowej i brzucł suchość w gardle, zaparcie, mocz obfity (żółtociemny), tętno zapadające się, Objawy zewnętrzne: ból głowy, dreszcze z podwyższoną temperati „łamanie w kościach", język blady.
4. Yin - yang Jest to podstawowa zasada diagnostyki, której istota została omówiona, wcześniej (Rozd. II).
C. DIAGNOSTYKA DIAGNOSTYKA NARZĄDOWA Metoda wykorzystuje wykorzystuje podział podział narządów na tzw. tzw. Zang i Fu .D o nan Zang
zalicza się: serce, wątrobę, śledzionę, nerki, płuca i osierdzie. Są narządy
miąższowe i należą do układu yin. Ich główną fizjologiczną funl jest produkcja i magazynowanie substancji zawierających energię życiową krew i płyny ustrojowe, Do narządów Fu zalicza się: jelito grube, jelito cienkie, potrójny oj wacz, żołądek, pęcherzyk żółciowy i pęcherz moczowy. moczowy. Są to tzw. m puste i należą do układu yang. Ich głównym zadaniem jest przyjmowi i trawienie pożywienia, przyswajanie substancji życiowych oraz transj w przyswajaniu i wydalaniu z organizmu. Są jeszcze dwa dodatkowe nai Fu: mózg i macica. Narządy Zang (pełne): Serce kontroluje naczynia krwionośne, a przez to zarządza krążeniem całego organizmu. Każdy narząd Zang wiąże się z odpowiednim orgs zmysłowym. Dlatego że narząd ten zaopatruje w krew mózg, jest nar zarządzającym umysłem. Od pracy serca zależą: intelekt, świadomość, par myślenie, sen. Serce ma również powiązanie z językiem. Język pośi
PODSTAWY DIAGNOSTYKI
lH
określa zespoły gorąca i zimna oraz nadmiaru i niedoboru serca. Język blady wskazuje na niedobór, a intensywnie czerwony - na „nadmiar serca". Wątroba. Funkcje wątroby to: magazynowanie krwi, utrzymywanie prze pływu energii Qi, kontrola ścięgien i wzmacnianie oczu. Wątroba, niezależnie
14
PODSTAWY DIAGNOSTYKI!
trawienie pożywienia i przyswajanie substancji życiowych oraz części wodyj z pożywienia. Pozostały pokarm przekazywany jest do jelita grubego.
l'< JDSTAWY DIAGNOSTYKI
i
Pęcherzyk żółciowy. Zadaniem pęcherzyka żółciowego jest magazynowanie żółci i stałe wydzielanie jej do jelit w celu ułatwienia trawienia. Funkcji pęcherzyka żółciowego jest związana z funkcją wątroby w kierowaniu energii życiową. Żołądek. Głównym zadaniem żołądka jest rozkładanie pożywienia. Przyj* muje i przechowuje masę pokarmową, trawi ją i przesyła do jelita cienkiegc Żołądek i śledziona współpracują ze sobą i one ponoszą główną odpowiedzialność za trawienie. Jelito grube przejmuje od jelita cienkiego masę pokarmową częściowy przetrawioną, przyswaja zawarte w niej substancje pokarmowe, głównie ptynyj i przesuwa ową masę do odbytnicy. Pęcherz moczowy odpowiada głównie za magazynowanie i wydalani moczu. Czynność tę pęcherz moczowy wykonuje za pomocą energii Qi nerel Potrójny ogrzewacz nie jest jakimś konkretnym narządem organicznyi Pod pojęciem tym kryje się czynność narządów klatki piersiowej (set i płuca), płuca), jamy brzusznej (śledziona, żołądek, nerki, pęcherz moczowy) i nar dów jamy czaszki. Mózg. Organy postrzegania, a więc oczy, uszy, usta, nos, umieszczone na głowie w pobliżu mózgu. Dzięki temu korzystnemu położeniu mój postrzegać postrzegać obiekty, które znajdują odbicie w mózgu. Dawna medycyna chh ska głosi, że działalność umysłowa jest zdominowana pracą różn ych m dów, wśród których których serce jest najważniejsze. Macica. Funkcją macicy jest udział w menstruacji i odżywianiu płc Z macicą współdziałają nerki i wątroba. Gdy energia nerek jest wystarczaji to cykl miesiączkowy jest regularny i możliwe jest zap łodnienie. Wąt reguluje ilość krwi krążącej i w ten sposób wpływa na miesiączkę. Meridil Meridil „główny regulator przedni" i meridian życia biorą początek w macicy, i krew z tych meridianów przechodzą do macicy, wpływając na przebł miesiączki miesiączki i jej cykl. cykl.
I). DIAGNOSTYKA MERIDIAN Diagnostyka meridian zostanie omówiona głównie w kontekście objawów litologicznych towarzyszących zaburzeniu w poszczególnych 12 meridianach ^łownych i 2 „cudownych".
I. (P) Meridian Płuc
Objawy chorobowe: kaszel, astma, przekrwienie i ból gardła, - ból w dole nadobojczykowym, uczucie rozpierania klatki piersiowej, ból przyśrodkowej powierzchni ramienia.
II . (IC) Meridian Meridian Jelita Grubego Grubego
()bjawy chorobowe: krwawienie z nosa, katar nosa, ból zębów, przekrwienie i ból gardła, ból karku, ból przedniej powierzchni barku i przedniego brzegu powierzchni wyprostnej kończyny górnej, kruczenie i ból brzucha, rozwolnienie, rozwolnienie, biegunka.
III. (G) Meridian Żołądka Objawy chorobowe: kruczenie i wzdęcie brzucha, obrzęki, ból nadbrzusza, wymioty, uczucie głodu, krwawienie z nosa, niedowład oczu i ust, przekrwienie i ból gardła, ból w klatce piersiowej,
ból brzucha,
16
PODSTAWY DIAGNOSTYKI
- ból bocznej bocznej powierzchni powierzchni kończyny dolnej, - gorą gorącz czka ka,, - zaburzen zaburzenie ie umysłu. umysłu.
IV. IV. (LP) Meridian Śledziony-Trzustki Śled ziony-Trzustki
Objawy chorobowe: - odbijanie się, bekanie, - wymioty, - ból nadbrzusza, nadbrzusza, - wzdęcie brzucha, - luźne stolce, - żółtaczka, - ospałość i ogólne złe samopoczucie, - odrętwienie i ból gardła oraz języka, - obrzęk i zimno w przyśrodkowej powierzchni uda i kolana.
V. (C) Meridian Serca
Objawy chorobowe: - ból i kołatanie serca, - ból hypochondryczny, - bezsenność, - poty nocne, - suchość gardła, - pragnienie, - ból w środkowej powierzchni kończyny górnej, - zaczerwienienie dłoni.
VI. (IT) Meridian Jelita Cienkiego
Objawy chorobowe: - głuchota, - zażółcenia twardówek, - zapalenie gardła, - obrzęk policzka, - rozpieranie i ból w dole brzucha, - częste oddawanie moczu, - ból wzdłuż tylnego brzegu bocznej po>. ^rzchni barku i ramienia.
PODSTAWY DIAGNOSTYKI
VII. (VU) Meridian Pęcherza Moczowego
Objawy chorobowe: zatrzymanie moczu, moczenie nocne, zaburzenie umysłowe, zaburzenie wzroku, łzawienie na wietrze, zatkanie nosa, nieżyt i krwawienie z nosa, ból głowy, ból karku, górnego i dolnego odcinka kręgosłupa, pośladków i tylnej powierzchni kończyny dolnej.
VIII. (R) Meridian Nerek
()bjawy chorobowe: bezwiedne moczenie, częste oddawanie moczu, moczenie nocne, impotencja, nieregularne miesiączki, astma, krwioplucie, suchość języka, przekrwienie i ból gardła, obrzęk, lumbago, ból wzdłuż kręgosłupa i środkowej powierzchni powierzchni uda, osłabienie kończyny dolnej, uczucie gorączki w mięśniu płaszczkowatym.
IX. (PC) Meridia Osierdzia
()bjawy chorobowe: pobolewanie serca, kołatanie serca, niepokój umysłowy, umysłowy, uczucie napięcia w klatce piersiowej, /.aczerwienienie twarzy, obrzęk pod pachą, /.aburzenie umysłowe,
117
118
PODSTAWY DIAGNOSTY!
- kurcze w kończynie górnej, - uczucie gorączki w mięśniu płaszczkowatym. X. (SJ) Meridian Potrójnego Ogrzewacza Objawy chorobowe: - wzdęcie brzucha, - obrzęki, - bezwiedne moczenie, - zaburzenie oddawania moczu, - głuchota, - dzwonienie w uszach, - ból zewnętrznego kąta oka, - obrzęk policzka, - przekrwienie i ból gardła, - ból za uchem, - ból karku i bocznej powierzchni ramienia i łokcia.
XI. (VF) Meridian Pęcherzyka Żółciowego Objawy chorobowe: - ból głowy, głow y, - ból zewnętrznego kąta oka, - ból żuchwy, - mroczki przed oczami, - gorzki smak w ustach, - obrzęk i ból w dole nadobojczykowym, ból pachy, - ból wzdłuż bocznej powierzchni klatki piersiowej, - ból w podbrzuszu, udzie i kończynie dolnej. XII. (H) Meridian Wątroby Objawy chorobowe: - ból lędźwi i krzyża, - uczucie pełności w klatce piersiowej, - ból w dole brzucha, - przepuklina, - ból szczytu głowy, głowy, - suchość gardła, - czkawka, - bezwiedne moczenie,
PODSTAWY DIAGNOSTYKI
zaburzenie oddawania moczu, zaburzenia umysłowe. PATOLOGIA 2 „CUDOWNYCH" MERIDIANÓW (TM) Meridian Głównego Regulatora Tylnego Objawy chorobowe: sztywność i ból kręgosłupa, kurcz tężcowy z przegięciem do tyłu, ból głowy. (JM) Meridian Głównego Regulatora Przedniego Objawy chorobowe: upławy, nieregularne miesiączki, przepuklina, bezwiedne moczenie, zatrzymanie moczu, ból w dole brzucha.
Pojęcie „recepty punktowej", Podział punktów pod względem funkcji 1'rzez „receptę punktową" rozumiemy zestaw punktów aktywnych biologirznie, które są wykorzystywane do oddziaływania profilaktycznego lub Irczniczego w akupresurze.
W doborze punktów wchodzących w skład „recepty punktowej" kierujemy się z jednej strony diagnozą, z drugiej zaś funkcjami, jakie pełnią określone punkty. punkty. Punkty pod względem funkcji dzielimy na: źródłowe (korzeniowe), - zgodności (przychylności), - przepustowe, - tonizujące, - sedatywne, zgodności przedniej (alarmowe), zgodności tylnej (alarmowe), - Hua Tuo, - pozostałe.
PODSTAWY PODSTAWY DIAGNOSTY1 DIAGNOST Y1
120
I-ODSTAWY DIAGNOSTYKI
Punkty źródłowe (korzeniowe) *
Punkty te reprezentują narząd danego meridianu, a więc jest ich 12. Pi te punkty przelewa się energia Qi. Istnieje określona prawidłowość w położeniu tych punktów, a mianowicie dla meridianu typu yin, znajdują się one zawsze na 3 miejscu od obwodowej końca meridianu, a dla meridianu typu yang - na 4 miejscu (z jednyi wyjątkiem). Tylko dla meridianu pęcherzyka żółciowego (VF) punkt źródło znajduje się na 5 miejscu od obwodu. Zestawienie punktów źródłowych P.9.; IC.4.; G.42.; LP.3.; C.7.; IT.4.; YU.64.; R.3.; PC.7.; SJ.4.; VF.40| H.3. Oddziaływanie Oddziaływanie na punkt źródłowy może mieć charakter pobudzaj} (tonizujący) - przy niedoczynności narządu, lub uspokajający (sedatywny) przy nadczynności. W celu określenia stanu czynnościowego narządu należy zbadać oporne elektryczną na wszystkich symetrycznych punktach źródłowych. Jeżeli oj ność elektryczna spada, świadczy to o wzroście pobudzenia i należy stosowi ucisk o charakterze uspokajającym. uspokajającym.
Punkty zgodności (przychylności) (przychylności) Na każdym z dwunastu głównych meridianów, idąc od obwodu, znajdi się 5 specyficznych punktów (nie zawsze umiejscowionych po kolei). Specj ta dotyczy wzrostu siły oddziaływania każdego punktu poprzedzającej w stosunku do następnego. Bardziej obrazowo można to wyrazić przez porównanie ich do przepływ wody w naturze, i tak: punkt pierwszy od obwodu przyrównuje się źródełka, a ostatni do morza. (tab. 3) Z punktami tymi wiąże się jedno z prawideł „recepty punktowej", prawidło „matka-syn" (najczęstsze prawidło). W wypadku niedoboru en< Qi działamy na „matkę", a w razie nadmiaru - na „syna". „Matka" znajduje w środku między dwoma punktami (np. IC.4.). Ten powyżej -(np. IC.5.) jest pobudzający, a leżący niżej (IC.3.) jest uspokajający.
121
Tab. Tab. 3. Zestawienie punktów zgodności (Shu) I źr źródeł dełko II st strumy rumycczek zek III potok
Meridian I-P II-IC III-G 1Y-LP V-C YI-IT VII-VU YIII-R IX-PC X-SJ XI-VF XII-H
P.ll.
IC.l.
G.45. LP.l.
C.9. IT.l.
YU.67. R.l. PC.9. SJ.l.
YF.44. H.l.
P.10. IC.2. G.44. LP.2. C.8. IT.2. YU.66. R.2. PC.8. SJ.2. YF.43. H.2.
P.9. IC.3. G.42. LP.3. C.7. IT.3. YU.65. R.3. PC.7. SJ.3. YF.41. H.3.
IV rzeka
V mor /.c
P.8. IC.5. G.41. LP.5. C.4. IT.5. YU.60. R.7. PC.5. SJ.6. YF.38. H.4.
P.5. IC.ll. G.36. LP.9. C.3. IT.8. YU.40. R. K). PC.3. SJ.II. YF.34. H.8.
Punkty przepustowe (Luo) Są to punkty-połączenia między meridianami typu yang i yin, umożliwiające pi/epływ pi/epływ energii Qi. Także Także główny regulator regulator tylny i przedni posiadają posiadają punkty przepustowe; jest ich 19. Działając na punkt przepustowy, wpływa sic Miówno na meridian, na którym on leży, jak i na ten, z którym tworzy parę. (lab. 4)
Tab. 4. Zestawienie punktów przepustowych (Luo) Para
Meridian
Punkty - kanały poprzeczne
I
Płuc - jelita grubego
II
Żołą Żołądk dkaa - śled śledzi zion onyy-tr trzu zust stki ki
III
Serca - jelita cienkiego
IV
Pęch Pęcher erza za mocz moczow oweg egoo - nere nerek k
V
Osie Osierd rdzi ziaa - pot potró rójn jneg egoo ogr ogrze zewa wacz czaa
VI
Pęch Pęcher erzy zyka ka żółc żółcio iowe wego go - wąt wątrob robyy
P.7. (P.9.) G.40. (G.42.) C.5. (C.7.) YU.58. (VU.64.) PC.6. (PC.7.) YF.37. (YF.40.)
Objaśnienie: W nawiasach podano punkty źródłowe, pozostałe to są s ą punkty Luo. hinkty Luo - grupowe: SJ.8.; YF.39.; PC.5.; LP.6.
(IC.4.) IC.6. (LP.3.) LP.4. (IT.4.) IT.7. (R.3.) R.4. (SJ.4.) SJ.5. (H.3.) H.5.
122
PODSTAWY DIAGNOSTYI
IM )DSTAWY DIAGNOSTYKI
Tab. 5. Punkty zgodności przedniej (alarmowe)
Punkty tonizujące (pobudzające) Każdy meridian główny ma po jednym punkcie, punkcie, którego którego ucisk wykorzystuj! wykorzystuj! się w celu pobudzenia narządu i meridianu. Większość tych punktów leży n| stopie lub na ręce. Zestawienie punktów tonizujących P.9.; IC.11.; G.41.; LP.2.; C.9.; IT.3.; YU.67.; R.7.; PC.9.; SJ.3.; YF.43. H.8.
Punkty sedatywne (uspokajające) Podobnie jak w przypadku punktów tonizujących, każdy meridian ma jednym punkcie sedatywnym, oprócz meridianu nerki, który posiada dwa taki< punkty. Punkty te są wykorzystywane w stanach nadmiaru energii. Zestawienie punktów sedatywnych P.5.; IC.2.; G.45.; LP.5.; C.7.; IT.8.; YU.65.; R.l. i 12.; PC.7.; SJ.ll YF.38.; H.2.
Punkty zgodności przedniej (Mu) (alarmowe) Każdy z dwunastu narządów ma własny punkt alarmowy, który sygnalizi o złym stanie narządów. Bolesność dotykowa takiego punktu jest wyraźna, stąd też punkty te bywają nazywane „punktami trwogi" (chorej narządu). Punkty te zlokalizowane są na przedniej powierzchni ciała -powierzchni yin - i dlatego są wykorzystywane w leczeniu le czeniu chorób, któr towarzyszy towarzyszy niedoczynność narządu (tab. 5, ryć. 29). Wszystkie punkty zgodności są wykorzystywane w leczeniu wymienU nych narządów.
123
Narząd
1.
Punkty alarmowe
Płuca
P. l.
2V 4.
Jelito grube Żołądek Śledziona-tzrustka
G.25. JM.12. H. 13.
5. 6. 7. S.
Serce Jelito cienkie Pęcherz moczowy Nerki
'). K). 1 1. 12. 12.
JM.14. JM.4. JM.3. YF.25. JM.17. Osierdzie Potrójny ogrzewacz Pęcherzyk żółciowy JM.5. YF.24. H. 14. Wątroba
Punkty zgodności tylnej (Shu) (alarmowe) Punkty te nazywane są też punktami tylnymi Shu. Jest ich również 12. /i Ki jd uj ą się one na tylnej tylnej powier powierzchn zchnii ciała (yang) (yang) - na pierwszej pierwszej lin ii jHTherza moczowego (gałąź przyśrodkowa - patrz: meridian VII, VU). Pełniłj one taką samą rolę jak punkty zgodności przedniej. Każdy punkt jest związany / jednym narządem i położony jest niemal nad tym narządem. Punkty zgodno-sv.i tylnej tylnej stosowane stosowane są w leczeniu leczeniu chorób, chorób, którym którym towarzyszy towarzyszy nadczynność nadczynność M.u/ądu (tab. 6, ryć. 30). Tab. Tab. 6. Zestawienie punktów zgodności tylnej (alarmowe) Narząd Płuca Jelito grube Żoł dek 4. Śledziona-tzrustka S. Serce 6. Jelito cienkie 7. Pęcherz moczowy K. Nerki 9. Osierdzie K). Potrójny ogrzewacz 11. Pęcherzyk żółciowy 12. Wątroba
1. 1
Punkty alarmowe YU.13. (1) YU.25. (10) YU.21. 7 YU.20. (6) YU.15. (3) YU.27. (11) YU.28. (12) YU.23. (9) YU.14. (2) YU.22. (8) YU.19. (5) YU.18. (4)
Uwaga! w nawiasie podano kolejność* polo/.cnia punktów od góry.
124
PODSTAWY DIAGNOSTY!
'ODSTAWY DIAGNOSTYKI
P.1
VU.13
VU.1 4 JM.17
H.14 YF.24 r H.13
VU.1 8 VU.1 9 VII, 20
VU.21 VU.2 2 VU. 23
VU.
125
PODSTAWY PODSTAWY DIAGNOSTYKI DIAGNOS TYKI
126
Punkty Hua Tuo Punkty Punkty Hua Tuo (od nazwiska lekarza chińskiego chińskiego z II w. n.e., któryj któryj pierwszy je opisał) znajdują się w odległości 0,5 cuna od linii wyrostków kolczystych (czyli od linii meridianu GRT) na odcinku od kręgu Th.l do L.4J na wysokości wysokości odpowiad odpowiadający ających ch im punktów punktów meridianu meridianu pęcherza pęcherza moczowego moczowego,! ,! Punkty te wykorzystuje się w leczeniu schorzeń narządów wewnętrznycł i kręgosłupa, najczęściej z punktami meridianu pęcherza moczowego. Drobner (1994) masaż tego pasma nazywa „masażem 7 linii". Tworzą Tworzą j< gałąź bliższa bliższa i dalsza dalsza pęcherza pęcherza moczoweg moczowegoo ( 2 x 2 = 4), linia linia pośrodkow pośrodkowii (GRT) oraz 2 linie punktów Hua Tuo. Razem 7 linii. Być może doskonałe rezultaty w leczeniu dolegliwości kręgosłupa jakil uzyskujemy przy pomocy masażu bankowego bądź klasycznego zawdzięcs my tej szczególnej strefie akupresurowej (łącznie występuje tu ok. 100 pkt. W przypadku „masażu 7 linii" a więc i GRT Drobner (1994) radzi łączyć to stymulacją tzw. punktu kardynalnego* odgrywającego rolę „włącznika", który w tym przypadku uznajemy punkt P.7.
Punkty pozostałe W wielu opracowaniach naukowych z zakresu tradycyjnej medycyi chińskiej autorzy wyszczególniają, oprócz wyżej omówionych punktów spec] ficznych, jeszcze kilka innych, które także bywają wykorzystywane żarowi do diagnostyki, jak i terapii. Są to: punkty kluczowe (Xi), punkty wpływoi punkty „dolnego morza" zarządzające narządami pustymi (Fu), punkty kardj nalne, punkty spotkania i inne.
i
Rozdział V AKUPRESURA l INNE METODY REFLEKSOTERAPII Akupresura Akupresura, czyli masaż punktowy, polega na stosowaniu różnych form m isku na punkty biologiczne aktywne w celu uzyskania efektu profilaktycznego lub terapeutycznego. Bardzo często masaż punktowy jest uzupełniany masa-/rin klasycz klasycznym nym - najczęś najczęściej ciej jako faza wstępna wstępna zabiegu zabiegu i jako jako forma forma jego jego /akończenia. W fazie wstępnej dominują techniki masażu klasycznego w formie głaskania i rozcierania, a w fazie końcowej w formie oklepywania, wstrząsania i wibracji. Prawidłowo wykonany ucisk na punkty aktywne, wchodzące w skład tra-pty punktowej, wyzwala u masowanego zjawisko określane terminem ile Qi*. I)c-Qi to reakcja sensoryczna ustroju na bodziec działający na punkt iktywny. De-Qi może przybierać przybierać różne różne postacie: od odczucia odczucia przyjemnego przyjemnego ciep c iep ła i rozluźnienia, w pierwszej fazie ucisku na punkt, do mrowienia, twcd/.enia, drętwien drętwienia, ia, przepływu przepływu prądu prądu elektryczn elektrycznego ego w końcowej końcowej fazie ucisku ucisku.. Odczucie Odczucie to zależy między innymi od: lokalizacji lokalizacji punktu, sposobu sposobu tiosku tiosku,, rodzaju dysfunkcji, indywidualnej wrażliwości na bodziec. I)e-Qi może występować w miejscu bezpośredniego oddziaływania na punkt, punkt, przenikając przenikając w głąb ciała, ale także promieniować promieniować na dużej powierzchni powierzchni ciuła, ciu ła, a nawet do miejsc odległych odległych od punktu. punktu. lifckty masażu są ściśle związane z objawami de-Qi i są tym lepsze, im wlc/ucia są silniejsze. Jeżeli nie wystąpią wyżej opisane objawy, to może to o/naczać, że niedokładnie zlokalizowano punkt, lub że nie dobrano właściwej tlly bodźca.
* Punkty kardynalne łączą meridiany „cudowne" z meridianami narodowymi. Jest ich łąca IT> t
IV
f.
Cl
C/.vtai:..de-czi".
128
AKUPRESURA I INNE METODY REFLEKSOTERAPII
Technika uciskowa Ucisk punktu może być wykonany dowolnym palcem ręki lub specjalnym pręcikiem (ryć. 31). O wyborze decydują przede wszystkim położenie punktu i wskazania dotyczące siły ucisku. Na przykład punkty położone w okolicy macierzy j paznokcia lub punkty w okolicy oka, nosa itp. będziemy uciskać za pomocą pręcika (lub małego palca),] natomiast punkty położone na goleni czy plecach najłatwiej uciskać kciukiem. W trakcie praktyki rrw sażysta swobodnie będzie wybierał optymalny niego sposób ucisku. Dla celów szkoleniowych uwa ględniono kilka rodzajów ucisku. Rodzaje ucisków - ruchów w masażu punktowyi
- ucisk punktowy; jest to ucisk punktu bez oc wania palca od miejsca ucisku i bez wykonywani jakichkolwiek ruchów; palec (pręcik) może być ust wiony pod kątem 45°-90°; - ucisk połączony z ruchem posuwisto-zwrotnj w przód i w tył, na boki; - ucisk punktowy (stały lub zmienny) połać? z ruchem okrężnym w prawo (zgodnie z ruch* wskazówek zegara); - ucisk połączony z ruchem spiralnym - od nątrz Ryć. 31. Pręcik do akuresury. w lewo (odwrotnie do ruchów wskazówek zef ra) do środka (stosować przy pobudzeniu); - ucisk połączony z ruchem spiralnym - od śrc w prawo na zewnątrz (stosować przy hamowaniu). W praktyce masażu punktowego możliwe są kombinacje powyższj sposobów ucisku. W masażu w ogóle, a w akupresurze w szczególności ist sprawą jest wielkość siły ucisku. Trudno jednoznacznie określić wielkość z jaką należy wykonać masaż. W tym miejscu zostaną przytoczone spotyl w literaturze poglądy na ten temat. Według Według W. S. Ibrahimowej* - cytat: siła ucisku ma być taka, by było ją zastosować na gałki oczne, nie wywołując nieprzyjemnych
AKUPRE AKUPRESUR SURA A I INNE INNE METODY METODY RI- H. I-K SOT I-R API I
Może być to dotyk, bądź lekki lub głęboki ucisk. W żadnym wypadku nic wolno naruszać ciągłości skóry, wywoływać ostrego bólu czy krwotoku. M. i O. Domańscy* - cytat.: uciski przeważnie są mocne. Już z tego nieprecyzyjnego przecież opisu wynika, że sprawa jest bardzo trudna do jednoznacznego jednoznacznego określenia. Głęboka wiedza teoretyczna teoretyczna i doświadczenie doświadczenie / czasem pozwolą na optymalne dobranie siły bodźca. Ze względu na sposób pobudzania punktów, tj. stopień intensywności bodźca i czas jego trwania, wyodrębnia się dwie metody masażu punktowego: - masaż metodą uspokajającą, uspokajającą, - masaż metodą pobudzającą. Masaż metodą uspokajającą uspokajającą (sedaty (sedatywny wny)) charakte charakteryzu ryzuje je się lek kim uciskiem punktów ze stopniowym narastaniem siły, z kombinacją nieprzerwanych ruchów horyzontalnych lub obrotowych w nakazanym kierunku (np. w górę, w bok na zewnątrz, w kierunku stawu itp). Czas trwania trwania ucisku ucisku od 30 sekund do l minuty bez odrywania odrywania palca. ('/ynność tę powtarza się 3-4 razy, tak że „opracowanie" jednego punktu wynosi ok. 3-5 minut. Czas trwania zabiegu zależy od liczby punktów w recepcie. Masaż metodą pobudzającą (tonizujący). Cechą charakterystyczną tej odmiany masażu punktowego jest silny, szybki ucisk z oderwaniem palca od punktu. Czas ucisku - do 10 sekund, przerwa ok. 10 sekund i tak powtarzać ł 3 razy. ,? ^
Ordynacja (zalecenie) masażu punktowego Masaż punktowy zaleca się 2-3 razy w tygodniu, w serii do 20 zabiegów. C/as trwania zabiegu nie powinien przekroczyć 30 minut. Przeciętnie czas ftihicgu wynosi 10-15 minut, w zależności od liczby masowanych punktów. Minimalna liczba punktów, która tworzy „receptę punktową" (poza punktami .samodzielnymi"**, wynosi 2-3. W związku z tym, że często zachodzi potrzeba połączenia masażu punktowego z innymi formami masażu, postanowiliśmy pokrótce omówić podstawowe techniki masażu klasycznego oraz specyfiką masażu stawowego.
rv———< ——
130
AKUPRESURA I INNE METODY RI-l-LIiKSOTERAPH
Techniki masażu klasycznego Głaskanie Polega na wykonywaniu ruchów posuwistych posuwistych z różną siłą nacisku na ciało. c iało. W zależności od tego wyodrębniamy wyodrębniamy głaskanie lekkie (powierzchowne) (powierzchowne) lub silne silne (głębokie). Można głaskać wzdłuż, w poprzek lub okrężnie. Tempo ruchów: 25/min. Reakcja Reakcja ustroju: ustroju: wyzwala wyzwala łagodne łagodne bodźce (działanie uspokajające). uspokajające). Po] głaskaniu wykonujemy rozcieranie. Rozcieranie Są to ruchy półkoliste lub koliste połączone z uciskiem skóry (skóra] powinna być sfałdowana). Rozcieranie może być wykonywane także w odmianie lekkiej i silnej. Tempo ruchów: 60-100/min. Reakcja ustroju: sprzyja miejscowemu ociepleniu tkanek. Po rozcierani! wykonujemy ugniatanie lub uciskanie punktowe. Ugniatanie Polega na uniesieniu mięśnia i jego uciśnięciu (wygnieceniu lub wyciśni< ciu) ze znaczną siłą. Technika ta posiada kilkanaście odmian, między innyi wałkowanie, zwijanie, piłowanie itp. Tempo ruchów: nieco wolniejsze niż przy rozcieraniu, tj. ok. 40 chów/min. Reakcja ustroju: wyzwala pubudzenie głównie mięśni. Po ugniataniu (lub uciskaniu punktowym) wykonujemy oklepywanie H wstrząsanie (tę ostatnią technikę w sytuacji, gdy pomijamy oklepywanie). Oklepywanie Są to ruchy szybkie, krótkie (z bliskiej odległości), polegające na uderzał ciała. Tempo ruchów: oklepywanie wolne (ok. 200 uderzeń/min) i oklepywai szybkie (250-300 uderzeń/min). Reakcja ustroju: pobudzenie mięśni i nerwów. Technika niewskazana przy podniesionym napięciu mięśniowym. Po okl pywaniu wykonujemy wstrząsanie. Wstrząsanie Polega na wykonywaniu ruchów o charakterze drgań o niedużej częstot wości. Tempo ruchów: umiarkowane.
\KUPRIiSURA I INNl-MHTODY K I J U KS< W K A I M I
Reakcja ustroju: uspokojenie, uspokojenie, rozluźnienie. rozluźnienie. Po wstrząsaniu wykonujemy wibracje.
Wibracje Są to ruchy drgające o dużej częstotliwości (stąd częste zastosowanie specjalnych aparatów). Tempo ruchów: duże (trudne do oceny). Reakcja ustroju: działanie uspokajające. Technika wibracji kończy zabiegi masażu klasycznego. Masaż klasyczny stawów Masaż stawów inaczej określamy jako masaż dostawowy lub centryfugalny 11 ul słów w jęz. niem., gdzie „fuga" znaczy szpara, szczelina lub fiigcn -dołączyć, spajać). Oznacza to, że wszystkie ruchy wykonujemy z obwodu. s/pary stawowej (centrum stawu). Posługujemy się głównie technikami: głaskania, rozcierania i ugniatania. Masaż wykonujemy „na mokro", tj. z użyciem środka poślizgowego typu oliwka oli wka,, żel, krem, krem, itp. itp. Jeżeli stosujemy skojarzone formy masażu - klasyczny i punktowy stawów IM akupresura ma miejsce, podobnie jak w innych sytuacjach, po wstępnej v/cści v/cści masażu klasycznego. Czas trwania zabiegu: ok 10-15 min. Masaż centryfugalny ma zastosowanie w stanach pourazowych stawów, stawów, w naciągnięciu mięśni, ścięgien, wiązadeł, torebki stawowej, także w stłuc/cm.ich okołostawnych, skręceniach, zwichnięciach itp.
Akupunktura Jest to nakłuwanie igłami w celach leczniczych. Nazwa pochodzi od słów łac ińskic ińs kichh „acus" „acus" - igła igła i „punktum „punktum"" - punkt, punkt, „puncture „puncture "- nakłuwanie nakłuwanie.. Igły są wykonane ze złota, srebra lub stali. Igła składa się z trzonu i rękojeści, na końcu rękojeści znajduje się oczko, które służy do liczenia obrotów igły podczas stymulacji, a także do ewentualnego podłączenia prądu, a nade ws/ystko ułatwia pracę igłą w ogóle. Długość igieł - od 1,5 cm do 13 cm, grubość - od O, 26 - O, 45 mm.
132
AKUPRESURA I INNE METODY KEH.liKSOTERAPIli
Przyżeganie Technika ta polega na działaniu na punkty chińskie ciepłem. Opróc] określenia przyżeganie, stosuje się takie jak: fitotermopunktura, przypiekanie t a w Europie często - moksa. Dlatego moksa, że najczęściej używanyi materiałem w postaci cygara do przypiekania jest roślina - moksa. Jest chińska odmiana piołunu. Oprócz ciepła moksa wydziela także związel chemiczny o nazwie mokaina, który daje przyjemny zapach, i wnikając prz< skórę, działa stymulujące na punkty aktywne. Przyżeganie może być z blizną (bezpośrednio na skórze), lub bez blizr (jest to sposób pośredni - na przykład przez plasterek czosnku lub chrzanu) Może być stosowana kombinacja akupunktury i przyżegania (ogrzewani przez igłę).
Elektroakupunktura Jest to oddziaływanie prądem poprzez igłę na punkty biologiczne aktywi Wykorzystuje się prądy: stały i impulsowy o różnej wartości natężenia i C2 stotliwości impulsów. Problematyka leczenia prądami należy do działu rehabilitacji leczniczej, fizykoterapii.
\KUPRIiSURA I INNI- METODY Rl-l l I.KS() TI.KAIMI
Uorych zaliczyć należy: reakcje elektrochemiczne, elektrokinetycznc, elektro-i< i iniczne oraz reakcje nerwów i mięśni. W celu praktycznego wykorzystania tych fizjologicznych zjawisk, gdy stoimy na gruncie nauk medycznych, a regulacji przepływu energii Qi, gdy po/ostajemy przy założeniach medycyny chińskiej - produkuje się specjalne .iparaty do elektroakupunktury elektroakupunktury (w tej technice igły są podłączone do prądu) i rlektropunktury (ryć. 32). 1 - elektroda czynna, 2 - elektroda bierna, 3 i 8 - potencjometr, 4 i 6 - sygnalizator sygnaliza tor funkcj funkcji,i, 5 - przełąe/.nik funkcji,
7 - optyc/ny sygnalizator sygnalizator punkloskopu, 9 - włącznik - wyłuc/nik, 10 - gniazdo elektrod
Sonopunktura Polega na oddziaływaniu na punkty chińskie wiązką ultradźwięków, ultradźwięków, kU kieruje się na punkt za pomocą specjalnych urządzeń.
Elektropunktura Elektropunkturą nazywamy sposób oddziaływania na PA przy pom< prądu elektrycznego zarówno stałego jak i zmiennego. W niniejszym rozdzil opisane zostanie tylko wykorzystanie prądu stałego (inaczej galwanicznej czyli czyli takiego, takiego, który w czasie czasie przepływu przepływu nic zmienia zmienia kierunku kierunku ani w< natężenia. Nie wdając się w szczegółowe opisy mt izmów objaśniających objaśniających reakcje ustroju na prąd elektryczny, pociMcślić należy, że przepływ< prądu stałego przez tkanki towarzyszą złożone reakcje fizjologiczne,
Ryć. 32. Aparat do elektropunktury „Zeń" z punktoskopem.
Aparaty te często posiadają dwojakie funkcje. Oprócz tego, że wytwarzają pi;|d, to także posiadają czułe omomierze (punktoskopy) do lokalizacji PA. Wykryc Wykrycie ie PA sygnaliz sygnalizowan owanee jest światłem światłem lub sygnałem sygnałem dźwiękowy dźwiękowym. m. Aparaty do indywidualnej elektropunktury posiadają jedną elektrodę czynną (jest to katoda lub anoda) i jedną elektrodę bierną - celem zamknięcia obwodu pi/epływu prądu. /akłada się, że katoda jako elektroda czynna ma działanie powodujące podwyższenie pobudliwości tkanek, a anoda, zmniejsza pobudliwość i bywa
134
AKUP AKUPRE RESU SURA RA I INNE INNE METO METODY DY REH. REH.EK EKSO SOTE TERA RAPII PII
AKUP AKUPRE RESU SURA RAl INNE INNE METO METODY DY KI-M KI-M.I .I-K -KSO SOTI TI-K -KAI AIMl Ml
wykorzystywana do stymulacji w stanach patologicznych, którym towarzyszy ból. Producent aparatu określa elektrodę czynną i jest nią najczęściej anoda. Parametry aparatów: - napięcie od 5 do 12 V, - natężenie od 10 do 500 A. Różnice pomiędzy techniką tonizującą, a sedatywną w elektropunktm wyraża się natężeniem prądu i czasem działania. Krótki czas działania i sili bodźce cechują technikę tonizującą (do jednej minuty na punkt). Częstość zabiegów i wskazania: jak w klasycznej akupunkturze i akupresur Przeciwwskazania: nowotwory, nowotwory, ciąża, rozrusznik serca lub inne inplant elektroniczne.
Magnetopunktura Magnetopunktura to oddziaływanie na energetykę organizmu stałym polei magnetycznym (SPM) poprzez PA. Jest to dział magnetoterapii wykorzystując leczniczy wpływ magnesów. Czynnik jakim jest SPM zdobywa coraz więksi uznanie świata medycznego. Szczególnie małe magnesy są wykorzystywał wykorzystywał w reflek refleksot sotera erapii pii.. Sprawi Sprawiaa to fakt, fakt, że pole pole magnet magnetyczn ycznee przeni przenika ka prz< prz< wszystkie struktury ustroju, podczas gdy inne postacie energii ulegają pochł< nięciu do określonej głębokości tkanek. Zasadniczo tkanki ustroju ludzkiej wykazują właściwości diamagnetyczne. W wielu jednak różnorodnych st kturach biologicznych występują właściwości paramagnetyczne . Oddziaływi nie zewnętrznego pola magnetycznego zmienia ich stan energetyczny (SPI1 co zapewne wpływa na realizowane funkcje biologiczne. W magnetopunkturze wykorzystuje się statyczne pole magnetyczne pr użycie magnesów ferrytowych. Produkowane są także aparaty wytwarzaji stałe pole magnetyczne. Magnesy ferrytowe przyklejane do skóry na PA mi natężenie od 300 do 1000 Gs (ryć. 33). Jednostką Jednostką pomiarową natężenia natężenia PM jest ersted (Oe). Ale jest też stosowi stosowi gaus (Gs) lub tesla (T). Gaus jest jednostką indukcji magnetycznej mniejszą i tesli (T). * Paramagnetykiem nazywa się pierwiastek, który posiada różny od zera sumaryczny mor magnetyczny, co powoduje, że pierwiastki takie są wciągane w zewnętrzne magnetyczne. Ukształtowanie atomów paramagnetyka w określone struktury krystalic zwane domenami tworzy ferromagnetyk. Ciała o właściwościach ferromagnetycznych zdolności silnego namagnesowania się w zewnętrznym polu mii)inciyc/.nym mii)inciyc/.nym wg okreśU
o C) Ryć. 33. Przykład wykorzystania magnesów ferrytowych.
l Gs = O, 001 T = O, l mT Magnesy nakładane na PA są zwrócone przeważnie biegunem południowym (s) do skóry. skóry. Chociaż Chociaż mogą być specjalne specjalne wskazania wskazania kiedy to stonuje stonuje nie odwrotną polaryzację. Przypadki te wymagają konsultacji z lekar/em. Do biostymulacji magnetycznej zaliczyć należy także stosowanie stosowanie opasek, bransolet, klipsów, pasów, naszyjników magnetycznych, których coraz więcej /najduje się w sprzedaży. Zaleca sieje zarówno w celach profilaktycznych dla
ic^eneracji sił i polepszenia samopoczucia, jak i w leczeniu. Szczególnie dobre rezultaty odnotowano w nadciśnieniu, astmie, nerwobólach, przy gojeniu się ropni i zrostach kostnych, a także wszelkich bólach. Magnesy zaleca się stosować jako zabiegi krótkotrwałe (kilka, lub kilkanaście godzi godzin) n) w celach celach profi profilak lakty tyczny cznych ch i długot długotrw rwałe ałe (do (do 10 dni) dni) w stana stanach ch chorobowych. Ich użycie nie jest kłopotliwe, gdyż nie uwierają ciała, nie są widoczne i mogą być używane wielokrotnie.
136
AKUP AKUPRE RESU SURA RA I INNE INNE METO METODY DY REFL REFLEK EKSO SOTE TERA RAPI PIII
•\KUPRBSURA l INNii METODY RI-I-I.I-K RI-I-I.I-KSOTI SOTI KAI' KAI'11 11
137
Stosowane też bywają plastry magnetyczne (kilka lub kilkanaście magnesów na jednym plastrze) w celu stymulacji większych powierzchni ciała (stref). Spotykamy także próby wykorzystania różnych metali w postaci płytek, kulek wykonanych z miedzi, srebra, złota i innych metali dla celów terapii stymulacyjnej. Przeciwwska Przeciwwskazania zania do zastosowan zastosowania ia magnesów: magnesów: niskie niskie ciśnienie ciśnienie krwi, krwi, zawał mięśnia sercowego, choroby krwi, osteomyelitis, rozrusznik serca, lub inne implanty elektroniczne.
Laseropunktura Technika ta polega na działaniu wiązki światła laserowego na PA. Laser jest skrótem angielskiego terminu „light amplification by stimulated emission of radiation" - co oznacza: „wzmocnienie światła przez stymulowaną emisję promieniowania". Laser to urządzenie emitujące promienie laserowe. Ze względu na ograniczoną objętość książki nie sposób objaśnić tu zjawisk fizycznych leżących u podstaw wykorzystywania i budowy laserów. Czytelnik zainteresowany zainteresowany tą problematyką problematyką zmuszony będzie sięgnąć uzupełniającej literatury z tego zakresu (w tym miejscu podana zostanie tylkc charakterystyka charakterystyka promieniowania promieniowania laserowego). Cechuje go: 1. spójność (zwana również koherentnością wiązki światła), 2. monochromatyczność (światło jednobarwne), 3. równoległość (kąt rozbieżności wiązki światła jest bardzo mały), 4. intensywność (wypadkowa powyższych cech). Lasery dzielimy* na lasery gazowe, półprzewodnikowe, półprzewodnikowe, cieczowe, 01 z zastosowaniem ciał stałych. W interesującej nas dziedzinie biostymulacji wykorzystuje się lasery maU mocy. Energia laserów małej mocy wynosi kilka J/cm 2, a moc do ok(" 50 mW. Promieniowanie laserowe o podanych parametrach nie wywołuje podwj ższenia temperatury tkanek większego niż 0,1-0,5°C. 0,1-0,5°C. Z tego powodu h takie określa się jako zimne. Do laseropunktury wykorzystuje wykorzystuje się najczęści lasery He-Ne (helowo-neonowe), które emitują promieniowanie czenv< (K = 632,8 nm), lub lasery przewodnikowe z diodą arsenowo-galową (Gi emitującą bliską podczerwień - IR (k = 904 nm).
Ryć. 34. Przykład laseru.
Promienie tych laserów wnikają w głąb na głębokość ok. K) mm w pr/.y p.ul p. ulku ku laserów HeNe i do 30 30 mm w przypadku przypadku laserów IR. Natężenie uzyskiwane przy użyciu tych laserów waha się od 15-.'(X) mW/cm2 w czasie ekspozycji od 30 sekund do 10 minut. Punkty aktywne naświetla się w odległości 0-2 mm prze/. c/as nie krótszy jak 15 sekund do 2 minut na punkt. /abiegi zaleca się stosować codziennie lub co drugi dzień, seriami do 10 obiegów. Wskazania: jak w akupresurze i elektropunkturze. Przeciwwskazania: jedynie zaleca się ostrożność przy chorobach nowotworowych. UWAGA! UWAGA! Jakkolwiek lasery produkowane produkowane dla potrzeb biostymulacji biostymulacji nic wymagają wymagają specjalny specjalnych ch zabezpiecze zabezpieczeń, ń, to zwraca się uwagę na potrzebę potrzebę pr/cstrzegan pr/cstrzegania ia zaleceń producenta producenta w tym zakresie. W Polsce Polsce produkuje produkuje się serię laserów małej mocy.*
* Prrvlnr<»nr Wvlu/
KliCHPTYPUNKTOWI-:
Rozdział VI RECEPTY PUNKTOWE Wykaz recept punktowych 1. Profilaktyczny masaż zdrowotny 2. Przeciwdziałanie zmęczeniu (głównie kończyn dolnych) 3. Przeciwdziałanie zmęczeniu (głównie tułowia) 4. Poprawienie ogólnej kondycji 5. Bóle głowy (spowodowane zmianami pogody) 6. Bóle głowy (spowodowane zmianami w kręgosłupie szyjnym) 7. Bóle zębów (wersja I) 8. Bóle zębów (wersja II) 9. Migrena 10. Bóle zębów (przy bólach głowy) 11. Bóle zębów (przy bólach zębów) 12. Bóle głowy (wszelkie bóle głowy) 13. Bóle twarzy (ból nerwu trójdzielnego) 14. Bolesne menstruacje 15. Klimakterium (przekwitanie u kobiet) 16. Masaż kosmetyczny twarzy 17. Zaburzenia snu 18. Wzmocnienie serca 19. Chrapanie 20. Nadciśnienie tętnicze (wersja I) 21. Nadciśnienie tętnicze (wersja II)
139
27 Dolegl Dolegliwo iwości ści po po poraż porażeni eniuu mózgo mózgowym wym (usz (uszko kodze dzeni niee kończ kończyn yn dolnych) 28. Bóle kolan (w następstwie następstwie przeciążenia) przeciążenia) 29. Reumatyczne Reumatyczne bóle ramion ramion 30. Dolegliwości Dolegliwości na tle reumatycznym reumatycznym 31. Lumbago Lumbago (postrzał) (postrzał) 32. Rwa kulszowa kulszowa 33. Bóle pleców i barków barków (także przy złej postawie postawie ciała) 34. Bóle stawowe stawowe kończyn dolnych dolnych 35. Bóle kręgosłupa kręgosłupa szyjnego szyjnego 36. Bóle kręgosłupa kręgosłupa piersiowego piersiowego 37. Bóle stawu stawu ramieniowego ramieniowego 38. Bóle stawu stawu łokciowego łokciowego 39. Łokieć tenisisty tenisisty 40. Bóle żołądka żołądka (na tle tle wrzodowym) wrzodowym) 41. Osłabienie Osłabienie i mdłości 42. Dolegliwości Dolegliwości przewodu przewodu pokarmowego pokarmowego
Wskazania i przeciwskazania przeciwskazania w stosowaniu akupresury Wskazania Ze względu na objętość objętość książki nie sposób opisać wszystkich wszystkich przypadków klinicznych, w których zaleca się stosowanie w celach terapeutycznych, lub profilaktycznych masażu punktowego (szerzej refleksoterapii). Należy nadmienić, że jeżeli nie zabrania się stosowania akupresury, to jest ona dopuszc/alna (wskazana).
!
22. Krótkowzroczność u dzieci 23. Katar 24. Kaszel 25. Dolegliwości psychiczne, sercowe, lub bezsenność
26. Dolegliwości po porażeniu mózgowym (uszkodzenie kończyn górnych)
Przeciwskazania Przeciwwskazania do masażu punktowego podzielono na bezwzględne i względne. Przeciwwskazania bezwzględne: - nowotwory (wszystkie postacie), - ostry stan chorobowy (z gorączką), - choroby zakaźne,
- gruźlica (aktywna postać gruźlicy),
KHC'1'ITY PUNKTOWI*
140
- choroby krwi, - stany depresyjne, stany silnego zdenerwowania, - choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, - schizofrenia, - przypadki chirurgiczne, chirurgiczne, - zmiany skórne i żylaki. Przeciwwskazania względne: - ciąża (nie pobudzać punktów wpływających na czynności hormonów), - w okresie menstruacji, - w miejsca mocno bolące, - w stanach silnego zmęczenia fizycznego. Ponadto nie zaleca się stosowania akupresury: - tuż po obfitym posiłku, ale także na czczo, - w stanach po spożyciu alkocholu, - przy gwałtownych zmianach ciśnienia atmosferycznego, - w okolicach szczególnie czułych. Uwagi dodatkowe 1. Niektóre zespoły chorobowe wymagają stosowania zabiegów leczniczych wieczorem (np. bezsenność, zapalenie korzeni nerwowych itp.), a inne w godzinach rannych (np. astma oskrzelowa). 2. Przeprowadzenie zabiegów terapeutycznych powinno być uzależnione od cykli fizjologicznych, np. niektóre postacie migreny u kobiet winno się leczyć leczyć stosując refleksoterapię na kilka dni przed okresem miesiączkowania. 3. W ostrych zespołach chorobowych zabiegi należy stosować codziennie, a w przewlekłych, co 2-3 dni. 4. Zabiegi powinno się wykonywać seriami po 10-20 serii, z przerwą między nimi, trwającą około 2 tygodni. Jeżeli nie ma pozytywnych efektów po] 3 seriac seriachh masażu masażu,, to dalsze dalsze postępo postępowan wanie ie w tym zakres zakresie ie powinn powinnoo byd zaniechane. 5. Przed rozpoczęciem masażu należy rozetrzeć ręce, co pobudzi w nich! cyrkulację krwi i rozgrzeje je.
Recepty punktowe Każda z zamieszczonych niżej recept punktowych rozpoczyna się tytułem^ po którym podano w kolejności punkty chińskie, jakie należy masować,
KI-CKPTY PUNKTOWI-!
141
Pi/.edstawiono również nie/.bcdiic wska/ówki metodyczne i propozycje aulorów co do techniki wykonywania zabiegu. Ilustracje przedstawiające w przybliżeniu lokalizację punktów na ciele c/.łowieka, mają pomóc zainteresowanemu w łatwiejszej i szybszej dentyllkacji punktów podczas korzystania z recepty punktowej. Zwraca się uwagę, i/ /.c względów technicznych nie wszystkie punkty symetryczne zostały na rysunkach pokazane w całości, tj. pokazano tylko jeden z nich. Dokładny opis poło/.eniu punktów zamieszczono w rozdziale III. Przypomina się o konieczności dokładnego lokalizowania punktów w oparciu o zamieszc zamieszczony zony opis położenia położenia i inne dostępne sposoby ich lokalizacj lokalizacjii (np. punktoskopu), a także o tym, że przed przystąpieniem do zabiegów masa/.u punktowego pacjent musi mieć ścisłą diagnozę lekarską. Uwaga ta nie dotyc/.y recept o charakterze profilaktycznym.
1. Profilaktyczny masaż zdrowotny. zdrowotny. 1. G.36. Zusanli, 2. YU.43. Gaohuang, 3. LP.6. Sanyinjiao, 4. YF.39. \uanzhong, 5. LP.2. Dadu.
35
Masować techniką tonizującą; czas masażu około 7 minut.
142
RHCKPTY PUNKTOWK
Kl-C'1iPTY PUNKTOWI-
143
7
40
63 64 65 66
2. Przeciwdziałanie zmęczeniu (głównie kończyn dolnych) 1. R.l. Yongąuan, 2. LP.l. Yinbai, 3. LP.2. Dadu, 4. YU.60. Kunh 5. G.41. Jiexi, 6. G.36.Zusanli. Punkt l masować techniką sedatywną, natomiast punkty od 2 do 6 technil tonizującą; czas masażu około 8 minut.
-35
144
RHCHITY PUNKTOWE
3. Przeciwdziałanie zmęczeniu (głównie tułowia) 1. YU.43. Gaohuang, 2. YU.15. Xinshu, 3. YF.21. Jianjing, 4. IT.15.J Jianzhongshu, 5. IT.12. IT.12. Bingfeng. Masować techniką sedytywną. Zaleca się rozpocząć zabieg od masażuj klasycznego tułowia (pleców), po technice rozcierania zastosować akupresui wymienionych punktów i dalej kontynuować masaż wykonując: oklepywani< wstrząsanie i wibrację. Czas masażu - około 15 minut.
Kl-CHFFY PUNKTOWI-
4. Poprawienie ogólnej kondycji 1. C.9. Shaochong, 2. IC.4. Hegu, 3. P.7. Liegue, 4. G.36. Zusanli, Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 5 minut.
145
146
RECIiPTY PUNKTOWE
KHCKPTY PUNKTOWH
35
39 5. Bóle głowy (spowodowane zmianami pogody) 1. SJ.3. Hand-Zhongzhu, 2. SJ.23. Sizhukong, 3. JM.12. Zhongwan, 4. JM.9. Shuifen, 5. JM.13. Shangwan. Punkt l masować techniką tonizującą, natomiast punkty od 2 do 5 techniką sedatywną; czas masażu - około 8 minut.
19
6. Bóle głowy (spowodowane zmianami w kręgosłupie szyjnym) 1. VU. 10. Tianzhu, 2. TM. 14. Dazhui, 3. VF. 20. Fengchi, 4. Vl;. 2 lianjing, 5. VU. 2. Zanzhu. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 10 minut.
l-H l-H
RECEPTY PUNKTOWE
148
19
7. Bóle zębów (wersja I) 1. IC. 1. Shangyang, 2. G. 6. Jiache, 3. G. 4. Dicang, 4. IT. 18. Quanliao. Masować techniką tonizującą; czas - około 5 minut.
2
8. Bóle zębów (wersja II) 1. G.3. Face - Juliao, 2. G.7. Xiaguan, 3. G.6. Jiache, 4. IC.4. Hcgu. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 6 minut. Zaleca się łączenie wersji I i II.
RHCI-PTY PUNKTOWE
150
KLiCKPTYPUNKTOWI-:
9. Migrena 1. P.7. Lieąue, 2. IC.4. Hegu, 3. YU.62. Shenmai, 4. P.2. Yunmen. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 7 minut.
10. Bóle zębów (przy bólach głowy) 1. SJ.22. Ear-Heliao, 2. IC.20. Yingxiang, 3. P.l 1. Shaoshang. Masować techniką tonizującą. Punkt 3 masować pr/y ostrym holu /.ębu; czas masażu około 4 minut.
61
m
/
BS 63 64 65 66
152
RECHPTY PUNKTOWE
11. Bóle głowy (przy bólach zębów) 1. TM.24. Shenting, 2. TM.23. Shangxing, 3. TM.22. Xinhui, 4. TM.21. Qianding, 5. VU.5. Wuchu, 6. VU.6. Chengguang, 7. VU.7. Tongtian. Masować techniką tonizującą na przemian z techniką sedatywną; czas masażu - około 10 minut.
RHCEPTY PUNKTOWK
12. Bóle głowy (wszelkie bóle głowy) 1. YF.12. YF.12. Head-Wangu, Head-Wangu, 2. SJ.23. Sizhukong, 3. IC.4. Hegu, 4. VF.2I. VF.2 I. Jianjing. Masować techniką tonizującą na przemian z techniką sedatywną; czas masażu - około 6 minut.
22 20 19
154
RliflilTY PUNKTOWE
KHCHPTY PUNKTOWI;
155
22 20 19
21
13. Bóle twarzy (ból nerwu trójdzielnego) 1. YF.14. Yangbai, 2. SJ.23. Sizhukong, 3. IC.4. Hegu, 4. IT.18. Quanliao, 5. TM.26. Renzhong, 6. G.7. Xiaguan, 7. G.6. Jiache. 8. JM.24. Chengjiang. Masować techniką sedatywną z zachowaniem następujących zasad: - przy porażeniu gałązki górnej nerwu trójdzielnego masować kolejno punkty l, 2 i 3, - przy porażeniu gałązki środkowej masować punkty 4, 5 i 3, - przy zapaleniu gałązki dolnej masować punkty 6, 7, 8 i 3. Czas masażu - około 15 minut.
19
27
RHCIiITY PUNKTOWE
14. Bolesne menstruacje 1. YU.60. Kunlun, 2. YU.62. Shenmai, 3. YU.67. Zhiyin, 4. R.l. Yongquan, 5. R.2. Rangu, 6. H.8. Qiquan. Masować techniką tonizującą z wyjątkiem punktu czwartego, który zaleca się masować techniką sedatywną; czas masażu - około 8 minut.
157
KI-CKITY PUNKTOWI-
15. Klimakterium (przekwitanłe u kobiet) 1. G.9. Renying Renying,, 2. G.10. Shuitu, Shuitu, 3. G.I I . Qishe, 4. G.12. Qucpen, S. D«xhui, ui, <). LP.10. Xuehai, 6. G.30. Qichong, 7. YF.20. Fengchi, 8. TM. I4. D«xh G.36. Zusanli, 10. IC.4. Hegu, 11. YU.15 Kinshu. Punkty od l do 6 masować techniką sedatywną, natomiast punkty od 7 do 11 techniką tonizującą; czas masażu - około 12 minut.
18
RECEFIT PUNKTOWE
158
KKCKPTY PUNKTOWI;
159
-35 11
11
160
RECHFIT PUNKTOWE
16. Masaż kosmetyczny twarzy 1. SJ.23. Sizhukong, 2. VF.l. Tongziliao, 3. VU.3. Meichong, 4. VU.l, Jingmi Jingming, ng, 5. G.2. G.2. Sibai, Sibai, 6. YF.14 YF.14.. Yangbai angbai,, 7. G.4. G.4. Dicang Dicang,, 8. JM.24, JM.24, Chengjiang, 9. SJ.22. Ear-Heliao. Masować techniką tonizującą. Zaleca się przystąpienie do masowania] punktów po uprzednim rozmasowaniu twarzy, wykorzystując w tym celu i techniki masażu klasycznego. Czas masażu - około 10 minut.
KKCEPTY PUNKTOWI-
161
RI-CI-ITY PUNKTOWE
162
17. Zaburzenia snu 1. Ex.l.Yintang*, 2. Ex.8. Anmian I**, 3. R.6. Zhaohai, 4. YU.62. Shenmai. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 8 minut.
Ift.ł
RKCHPTY PUNKTOWI-:
18. Wzmocnienie serca 1. C.9. Shaochong, 2. C.5. Tongli, 3. PC.6. Neiguan, 4. JM.I5. Jiuwci, 5. JM.17. Shanzhong. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 5 minut.
Ex2
4
~9
61
3363 64 65 66
67
* Ex.l. Yintang, Yintang, P.p. w centrum gładzizny, między brwiami. ** Ex.8. Anmian Anmia n I. P.p. poza małżowiną uszną, l cun w tył od kala łuchwy. na wysokości
164
RECEPTY PUNKTOWE
19. Chrapanie 1. R.6. Zhaohai, 2. P.7. Lie'que, 3. ITA Hand-Wangu, 4. G. 10. Shuitu, 5. JM.21.Xuanji, 6. R.2. Rangu. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 7 minut.
RECEPTY PUNKTOWI-;
165
166
RI-CI-ITY PUNKTOWE
w<:a<:iTY PUNKTOWI-
167
20. Nadciśnienie tętnicze (wersja I) 1. TM.20. Baihui, 2. TM.16. Fengu, 3. YF.21. Jianjing, 4. H.5. Ligou, 5. IC.ll. Quchi, Quchi, 6. YU.15. YU.15. Xinshu, Xinshu, 7. YU.17. YU.17. Geshu, Geshu, 8. YU.23. YU.23. Shenshu, Shenshu, 9. LP.6. LP.6. Sanyinjiao, 10. R.9. Zhubin, 11. R.l. Yongąuan. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 20 minut.
12
10
9 8
11
168
RECKPTY PUNKTOWE
RECEPTY PUNKTOWE
21 Nadciśnienie tętnicze (wersja II) 1. C.5. Tongli, 2. C.2. Qingling, 3. R.2. Rangu, 4. R.6. Zhaohai, 5. PT.6. Neiguan, 6. PC.7. Daling, 7. LP.15. Daheng, 8. LP.12. Chongmcn, 9. C.7, Shenmen. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 20 minut. Zaleca się stosowanie wersji I i II na przemian.
170
RHCIiITY PUNKTOWE
RKCliPTY PUNKTOWI-;
22. Krótkowzroczność u dzieci 1. VU.2. Zanzhu, 2. VF.7. Qubin. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 2 minut. Zaleca się masowanie 2-3 razy dziennie.
171
172
RHCHITY PUNKTOWE
23. Katar 1. Ex.l. Yintang*, 2 .IC.20. Yingxiang, Yingxiang, 3. IC.4. Hegu, 4. SJ.20. Jiaosun. Masować techniką tonizującą; tonizującą; czas masażu - około 5 minut. Zaleca się masowanie 2-3 razy dziennie.
23
!
24. Kaszel 1. TM.12. TM.12. Shenzhu, 3. YU.42. YU.42. Pohu, 3. IC .l l. Quchi, 4. IC.4. Hegu, v SJ.20. Jiaosun. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 5 minut. Zaleca się masowanie 2-3 razy dziennie.
11
174
RliCliPTY PUNKTOWE
KI-r i-ITY PUNKT PUNKTOWI OWI--
25. Dolegliwości psychiczne, sercowe lub bezsenność l. C.7. Shenmen, 2. IC.4. Hegu. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 2 minut.
12 9
8
175
176
RECEPTY PUNKTOWE
KHCEPTY PUNKTOWH
177
26. Dolegliwości po porażeniu mózgowym (uszkodzenie kończyn górnych) 1. IC.4. Hegu, 2. SJ.5. Waiguan, 3. SJ.14. Jianliao, 4. P.5. Chize. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 5 minut. Zaleca, się masowanie 2-3 razy dziennie.
27. Dolegliwości po porażeniu mózgowym (uszkodzenie kończyn dolnych) 1. YF.34. Yanglingąuan, Yanglingąuan, 2. H.3. Taichong. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 2 mmul Zaleca się masować 2-3 razy dziennie.
36
15
35
178
RłiCHITY PUNKTOWE
KI-.n-1'TY PUNKTOWI-.
28. Bóle kolan (w następstwie przeciążenia) 1. G.36. Zusanli, 2. YF.34. Yanglingąuan, 3. YU.40. Weizhong, 4. G.34. Liangąiu, 5. G.35. Dubi. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 10 minut. Zaleca się połączenie akupresury powyższych punktów z masażem centryfugalnym stawów kolanowych.
3 2 3 3
29. Reumatyczne bóle ramion l. YF.21. Jianjing, 2. IC.16. Jugu, 3. IC.15. Jianyu, 4. IC.I4. Ilinao. v IT.9. Janzhen. Masować techniką techniką sedatywną; sedatywną; czas masażu - około około K) mi nu t.
18
17
36
-3 8 -39
180
KI-CI-ITY 1'UNKTOWl-
IKI
KI-CI-ITY PUNKTOWI-
30. Dolegliwości na tle reumatycznym 1. LP.6. Sanyinjiao, 2. C.7. Shenmen, 3. P.9. Taiyuan, 4. P.ll. Shaoshang, 5. P.5. Chize, 6. C.3. Shaohai. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 6 minut.
7
6
RHC1-1TY PUNKTOWH
182
KI-n-PTY PUNKTOWI
32. Rwa kulszowa (ischias) 1. VU.22. Sanjiaoshu, 2. YU.23. Shenshu, 3. YU.24. Qihaishu. 4. VU .^ Dachangshu, 5. YF.30. Huantiao, 6. YU.36. Chcngfu, 7. VI).37. Yinmcn S. YU.40 YU.40.. Weizhon eizhong, g, 9. YU.57. YU.57. Chengs Chengsha han, n, 10. YU.60. YU.60. Kunlun, Kunlun, I I . SJ .ł l land-Zhongzhu. Masować techniką techniką sedatywną; średni czas masażu - około 25 mi m ilil..
31. Lumbago (postrzał) 1. YU.25. Dachangshu, 2. YU.24. Qihaishu, 3. YU.23. Shenshu, 4. YU.22. Sanjiaoshu, 5. YU.52. Zhishi, 6. YU.40. Y U.40. Weizhong. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 1.2 minut.
RHCIiPTY PUNKTOWI
K!-:CI-:PTYPUNKTOWI-;
33. Bóle pleców i barków (także przy złej postawie ciała) 1. IT.10. Naoshu, 2. P.2. Yunmen, 3. YU.41. Fufen, 4. YU.42. Polni, \ YF.21. YF.21. Jianjing, Jianjing, 6. YU.15. Xinshu, Xinshu, 7. YU.14. Jueyinshu, Jueyinshu, 8. V U. I. V l-cislni. l-cislni. l> YU.12. Fengmen, 10. YU.23. Shenshu. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 20 mi mil.
RHCHPTY PUNKTOWI:
186
187 187
KI-iOiPTY PUNKTOWI'
61
„
/
aa 63 64 65 66 47 48 49 •5.0 51
7
52 34. Bóle stawowe kończyn dolnych 1. YF.3 YF.39. 9. Xuanz uanzho hong ng,, 2. YU.6 YU.62. 2. Shenmai, Shenmai, 3. LP.6. LP.6. Sanyinjia Sanyinjiao, o, 4. R.5. Shui Shuiąua ąuan, n, 5. G.35. Dubi, Dubi, 6. LP.10. LP.10. Xuehai. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 7 minut. Zaleca się połączenie akupresury powyższych punktów z masażem centryfugalnym stawów kończyn dolnych.
41 40
—33 36
188
RECEPTY PUNKTOWE
11
KliCEPTYPUNKTOWI-;
I1W
36. Bóle kręgosłupa piersiowego 1. TM.10. TM.10. Lingtai, Lingtai, 2. TM.ll. Shenda Shendao, o, 3. YU.15. Xinshu Xinshu,, 4. V U. 4V (Jaohuang, 5. YU.45. Yixi, 6. IC.4. Hegu. Punkty od l do 5 masować techniką sedatywną, natomiast punkt 6, techniką tonizującą; czas masażu - około 12 minut. Zaleca się wykorzystanie technik masażu segmentarnego w części tułowia gilzie występują występują punkty od l do 5, ze względu względu na uproszczenie uproszczenie /.ahicgu /.ahicgu i wspomagający charakter masażu segmentarnego.
35. Bóle kręgosłupa szyjnego 1. TM.14. Dazhui, 2. IT.15. IT.15. Jianzhongshu, 3. IC.4. Hegu. Punkty l i 2 masować techniką sedatywną, natomiast punkt 3, techniką tonizującą; czas masażu - około 5 minut.
11
190
RKCKPTY PUNKTOWE
KI-CliPTY PUNKTOWI-;
15
12
37. Bóle stawu ramieniowego 1. TM.14. Dazhui, 2. IT.15. Jianzhongshu, 3. SJ.13. Naohui, 4. SJ.14. Jianliao, 5. IC.4. Hegu. Punkty Punkty od l do 4 masowa masowaćć techni techniką ką sedaty sedatywną wną,, natomi natomiast ast punkt 5 -techniką tonizującą; czas masażu - około 10 minut.
38. Bóle stawu łokciowego 1. IC.4. Hegu, 2. IC.ll. Quchi, 3. IC.13. Shouwuli. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 4 minut. Zaleca się połączenie akupresury powyższych punktów z masażem ccntry-lugalnym ccntry-lugalnym stawów łokciowych.
RECEPTY PUNKTOWE
192
RECEPTY PUNKTOWI-
39. „Łokieć tenisisty" 1. IC.ll. Quchi, 2. IC.12. Zhouliao, 3. P.5. Chize, 4. IT.4. HandWangu, 5. SJ.5. Waiguan, 6. IT.9. Janzhen.
12 10
9
8
Masować techniką sedatywną; czas
masażu - około 10 minut.
10 9 8
194
RliCTiITY PUNKTOWH
40. Bóle żołądka (na tle wrzodowym)
RHCHPTY PUNKTOWI-.
41. Osłabienie i mdłości
1. YU.43. Gaohuang, 2. YU.42. Pohu, 3. yU.44. Shentang, 4. YU.45. Yixi, 5. YU.46. Geguan, 6. JM.12. Zhongwan. Masować techniką sedatywną; czas masażu - około 15 minut. Zaleca się wykorzystanie technik masażu segmentarnego w części tułowia gdzie występują punkty od l do 5, co ułatwi i skróci zabieg.
l. TM.26. Renzhong, 2. PC.9. Zhongchong. Masować techniką tonizującą; czas masażu - około 3 minut.
11
21
196
RliClilTY PUNKTOWE
42. Dolegliwości przewodu pokarmowego
RHCHITY PUNKTOWI-
197
Punkty samodzielne
1. TM.6. Jizhong, 2. YU.50. Weicang, 3. G.36. Zusanli. Punkty l i 2 masować techniką sedatywną, na tomiast punkt 3 - techniką tonizującą; tonizującą; czas masażu około 6 minut.
Akupresurę można wykorzystać także do udzielenia picrws/cj pomocy lekarskiej. Najczęściej dotyczy to: zapobiegania omdleniu (t/.w. punkty reani macyjne lub cucące), cucące), przeciwdziałan przeciwdziałania ia atakom epilepsji, epilepsji, si ln ym bólom,np /eba, głowy, itp. Ponadto niektóre punkty wykazują bard/o mocne il/ialamc ogólnoustrojowe i stąd nazwano je umownie „punktami samod/iclnyim", Niniejszy wykaz punktów zawiera również punkty samod/iclne slosnwunc w silny, praktyce praktyce sportowej. sportowej. Dobrze wykonany wykonany ucisk, najczęściej k ró lk i i silny, powinien przynieść natychmiastowy skutek, ale nie należy się /.ra/.ać, je/cli HIV go nie uzyska. uzyska. Niekied Niekiedyy trzeba trzeba zastosowa zastosowaćć ucisk ucisk na więcej więcej ni/ jeden jeden punki punki chiński.
Najczęściej wykorzystywane punkty „samodzielne": 47
4 9 48 52
t
-35
37
38 -40 39
P.7. Lieąue. Przy oparzeniach; stymulowane zaraz po oparzeniu spr/.yjaji| lepszemu gojeniu się rany. P.ll. Shaoghang. Punkt przeciw bólom gardła. Można go wykor/.yslać również w przypadku ostrego bólu zęba.
198
RliC'1'ITY PUNKTOWE
IC.4. Hegu. Uniwersalny, także przeciwzmęczeniowy.
RHCHPTY PUNKTOWI-:
G.36. Zusanli. Punkt uniwersalny, także przeciwzmęczeniowy.
35
_______ 3 Q
IC.11. Quchi. Punkt ten wykazuje działanie ogólnowzmacniające i immunologiczne.
12
G.44. Neiting. Przeciwbólowy (głównie bóle kończyn, głowy i kręgosłupa).
200
RECHF1T PUNKTOWE
LP.6. Sanyinjiao. Wpływa na obszar narządów płciowych. Punkt bywa nazwany „punktem urody kobiecej". Nie stymulować w czasie ciąży.
RECEPTY PUNKTOWE
IT.l. Shaoze. Punkt cucący. IT.2. Qiangu. Stosować przy gwałtownych atakach epilepsji.
VU.60. Kunlun. Przeciwbólowy.
C.7. Shenmen. Działanie silnie uspokajające. C.9. Shaochong. Punkt cucący, amnezja, omdlenie.
R.l. Jongcjuan. Epilepsja, wstrząs. R.3. Taixi. Wpływa na psychikę ps ychikę (przewrażliwienie, (przewrażliwienie, depresję, lęk).
202
RECEPTY PUNKTOWE
201
RECEPTY PUNKTOWE
PC.7. Daling. Zapobiega chorobie morskiej (lub komunikacyjnej), usuwa zawroty głowy.
TM.3. Jaoyangguan. Wstrząs mózgu, wyrwanie zęba, stłuczenia.
SJ.5. Tianliao. Jest to punkt hygrometryczny, który ma zabezpieczyć przed szkodliwymi czynnikami meteorologicznymi, a także ma działać hartująco i uodparniająco.
TM.12. Shenzhu. Przy gwałtownym ataku epilepsji.
27
TM.26. Renzhong. Cucący.
204
RI- CI-PTY PIJNKTOWEi
JM.6. Qihai. Punkt ogólnie wzmacniający (punkt „morze energii").
KI-CI-PTY PUNKTOWI-!
205
YU.17. Geshu. Wzmacnia mięśnie grzbietu i więzadła kręgosłupa, a tak/c usprawnia czynność przepony. Punkt ten pobudza się u tenisistów i hokeistów. hokeistów.
JM.17. Shanzhong. Epilepsja, choroba morska (lub komunikacyjna). YU.52. Zhisi. Wzmacnia mięśnie okolicy lędźwiowej. Punkt ten pobud/.a się u ciężarowców.
Najczęściej stosowane punkty w praktyce sportowej SJ.15. Tianliao. Wzmacnia i usprawnia czynność mięśni barku i ramienia. Punkt ten pobudza się u bokserów po obu stronach, zapaśników, miotaczy kulą, dyskiem, oszczepem i młotem.
YF.30. YF.30. Huantio. Wzmacnia i usprawnia mięśnie pośladka i uda. Punki len pobudza się u skoczków, łyżwiarzy, tancerzy i akrobatów.
206
RliCI-PTY PUNKTOWE
VU.58. Feyang. Wzmacnia przede wszystkim mięśnie nóg i chroni je przed zmęczeniem. Punkt ten pobudza się u biegaczy, skoczków, kolarzy, tancerek.
207
RliCliIyrY PUNKTOWI-
JM.12. Zhongwan. Wzmacnia mięśnie nadbrzusza. nadbrzusza. Punkt ten pobud/a si u wszystkich sportowców.
56 57
P.l. Zhongfu. Wzmacnia i usprawnia mięśnie przedniej ściany klatki piersiowej a ponadto poprawia wentylację płuc i usprawnia rytm oddechowy. Punkt ten pobudza się u większości sportowców, zwłaszcza u biegaczy długodystansowych.
10
G.27. Daj u. Wzmacnia i usprawnia mięśnie brzucha. Punkt ten pobud/a się u wszystkich sportowców zwłaszcza u zapaśników.
208
RI-CHPTY PUNKTOWE
TM.20. Daihui. Poprawia pamięć, koncentrację, czynność kojarzenia, zapewnia precyzję ruchów i przywraca spokój. Punkt ten można pobudzać u wszystkich sportowców.
VU.2. Zenzhu. Poprawia ostrość wzroku. Punkt ten pobudza si$ u kierów* ców rajdowych, łuczników, strzelców i myśliwych.
RHCKITY PUNKTOWI'
VF.l. Tongziliao. Działanie jak VU.2.
YU.15. Xinshu. Punkt ten znosi lęk, objawy tremy oraz przywraca spokój. Punkt ten pobudza się przed zawodami, bowiem przygotowuje psychic/.nic sportowców do walki, rozładowuje napięcie i zdenerwowanie, zapewnia spokojny sen w nocy poprzedzającej poprzedzającej zawody i przywraca „olimpijski spokój".
RI-CMPTY PUNKTOWE
C.5. Tongli. Działanie jak YU.15.
BIBLIOGRAFIA Bahr F.R., Akupresura. PZWL, Warszawa 1990. Bahr F.R., The acupressure health book. Unwin Paperbacks, London 1982. Bernau L., Bez bólu, bez tabletek. Wielka księga akupresury. Wyd. W.A.B., Warszawa 1993. Bohuń L., Jarosiński W., Diagnostyczno-terapeutyczna metoda ryodoraku. Akupunktura w Polsce, 1984, 2/3. Borsarello J., Acupuncture. Wyd. Masson, Paris 1981. Bossy J., Maurek J.Cl., Acupuncture, Wyd. Masson, Paris 1976 Bronz Z.,Qigong - uzdrawiające ćwiczenia chińskie. Comes, Warszawa Warszawa 1990. Chen R, The History and Methods of Physical Diagnosis in Classical Chincsc Medicine. Yautage Yautage Press, New York 1969. Cheong W.C., Yang C.P., Synopsis of chinese acupuncture. The Lighl Publishing Co., Hongkong 1976. Cybulska E., Tajemnice niekonwencjonalnej medycyny. Wyd. DPJ, Gdynia 1991. Delmas A., Drogi i ośrodki nerwowe. PZWL, Warszawa 1975. Domański M., Domański D., Zdrowie w twoich rękach - leczenie akupresura,. KAW, Kraków 1987. Domżał T.M., Ból. Wiedza Powszechna. Warszawa 1983. Dowing G., The massage book. Random House-Bookworks, New York 1972. Drobner Z. , Zdrowotny masaż chiński. Wyd. „Comes", Warszawa 1994. Duke M., Acupuncture. Acupuncture. Redwood Press, London 1973. Durynjan R.A., Współczesne naukowo-metodologiczne podejście do problemu akupunktury. akupunktury. Akupunktura Polska, 1984, 1,1. Dzierżanowski R., Podstawowe Pods tawowe zagadnienia medycyny chińko-wietnamskicj. Cz. I. Wiadomości Lekarskie, 1969, 13,1241. Dzierżanowski R., Podstawowe zagadnienia medycyny chińko-wietnamskicj. Cz. II. Wiadomości Lekarskie. 1969. 14.1355.
