A. W. Taubert
KLASYCZNY
MASAŻ CHIŃSKI Profilaktyka i leczenie objawów chorobowych
Wstęp
„Kitajskij klassiczeskij massaż" Przekład: Olga Rusiecka Projekt okładki: Oskar Glodowski
ISBN 83-88872-15-X A. W. Taubert, 2000 ID „Wieś", 2001 Wydanie polskie „ABA" Łamanie: „TYRSA" Sp. z o.o. Książka ta może być pomocna dla lekarzy i innych fachowców specjalizujących się w masażu. Autor ani Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikte z wykonywania masażu na podstawie tej książki przez nieprofesjonalistów. 03-614 Warszawa, ul. Kościeliska 7 tel. 679-95-47 Oficyna Wydawnicza „ABA" 00-521 Warszawa, ul. Hoża 29/31 lok. 75 tel. 626 94 62, 626 94 63 tel./fax: (022) 628 85 06 E-mail:
[email protected] Biuro handlowe: „Grupa A5" Sp. z o.o. 90-353 Łódź ul. Kilińskiego 169a, te!7fax: (042) 674 37 95, 679 49 29 E-mail:
[email protected] www.grupaA5.pl
Z
mieniający się gwałtownie otaczający nas świat cechuje obecnie zwiększenie niekorzystnych czynników zewnętrznych, do których człowiek stale próbuje się dostosować. Obok wzrastających obciążeń psychoemocjonalnych w ostatnich dziesięcioleciach pojawiły się zupełnie nowe zagrożenia, z którymi wcześniej człowiek nie miał do czynienia. Ogromny wpływ na szerzenie się zachorowań wśród ludzi wywiera odizolowanie się od naturalnego środowiska oraz zanieczyszczenie przyrody. W rezultacie prowadzi to do zaburzeń w układzie hormonalnym oraz odpornościowym organizmu, które przejawiają się w różnorodnych patologiach układu wydzielania wewnętrznego oraz pojawieniu się widocznego i ukrytego braku odporności: zmniejszenie odporności na zakażenia, spadek możliwości neutralizacji substancji toksycznych, które dostają się zarówno z zewnątrz, jak i tych, powstających w wyniku działalności samego organizmu. Równocześnie jednak trwa szybki rozwój nauk medycznych, dążących do rozwiązywania już istniejących problemów oraz próbujących zapobiegać powstawaniu nowych. Dotychczas z powodów dominującego materialistycznego podejścia do zdrowia, człowiek był rozpatrywany jako pewnego rodzaju połączenie konkretnych organów i układów, funkcjonujących na różnych poziomach, w tym na immunologicznym oraz biochemicznym. Jednak badacze stopniowo zaczęli dochodzić do zrozumienia tego, że organizm jest spójną całością, a podzielić go na osobne funkcje można tylko umownie. Niestety, tego rodzaju teoretyczne wnioski na razie nie są w stanie istotnie zmienić nastawienia współczesnej medycyny, zaabsorbowanej z reguły leczenie w ściśle określonych dziedzinach. Każdemu konkretnemu pacjentowi, to znaczy człowiekowi absolutnie wyjątkowemu, zgodnie ze standardowymi sposobami leczniczymi lekarze proponują ten sam zestaw typowych terapeutycznych schematów oraz zabiegów chirurgicznych. W rezultacie ci ludzie, ze względu na których pomoc ta jest .tworzona, nie zawsze są zadowoleni z ostatecznych wyników. W ten sposób można wytłumaczyć ciągle rosnące zainteresowanie innymi, „alternatywnymi" dziedzinami medycyny, zawierającymi czasem gruntownie zapomniane sposoby leczenia. Na przykład, wiele ludowych środków skutecznie wykorzystuje się w farmacji, działającej na podstawie składników naturalnych oraz starych sprawdzonych receptur. Jednocześnie tego rodzaju preparaty przewyższają
skutecznością oddziaływania swoje sztucznie stworzone odpowiedniki.
W lecznictwie każdy z kierunków ma za sobą doświadczenie wielu pokoleń, które tworzyły te dziedziny medycyny. W Europie oraz Rosji doświadczenie to, niestety, zostało bezpowrotnie utracone, natomiast na Wschodzie, zwłaszcza w Chinach, ludzie potrafili go zachować. Pogląd filozoficzny, odzwierciedlający wspólność Przyrody i Człowieka, a przede wszystkim ich jedność energetyczną, jest charakterystyczną cechą starożytnego chińskiego masażu. Organizm człowieka razem ,z tym środowiskiem, w którym żyje, jest rozpatrywany jako całość, on jakby wrósł korzeniami w jego glebę i klimat. Ten skomplikowany ekosystem zewnętrzny przyjęto teraz nazywać noostrefą. Całą różnorodność składających się nań czynników filozoficzne myślenie Wschodu sprowadziło do uniwersalnej jedności energii Żywiołów, lub Elementów Pierwotnych, które są fundamentalne również dla lecznictwa. Jednocześnie każda dziedzina lecznictwa w większym lub mniejszym stopniu wykorzystuje w swojej praktycznej działalności zasadę tożsamości energii klimatu i rytmów księżycowych ze statusem energetycznym konkretnego człowieka, jego wiekiem oraz reakcją na bodźce zewnętrzne. Przy takim podejściu człowiek może być łatwiej zespolony z otaczającym go środowiskiem jako jego harmonijna część składowa. Klasyczny masaż chiński, podobnie do całej medycyny Wschodu, stosuje zasadę leczenia nie choroby, lecz chorego. Podstawą takiego podejścia jest korekta energetycznego statusu ciała pacjenta oraz jego przystosowanie się do otaczających go energii zewnętrznych. Osiągnąć to można poprzez oddziaływanie na kanały energetyczne organizmu, które są połączone z określonymi strefami ciała oraz jego tkankami. Masaż określonych, tak zwanych biologicznie aktywnych, lub akupunkturowych punktów, znajdujących się na ścięgnisto-mięśniowych kanałach energetycznych, pozwala osiągnąć wymagany skutek uzdrawiający. Jednocześnie obok mechanicznego działania na te punkty wywiera się również wpływ bioenergetyczny, często wymagający zupełnie nieznacznego, prawie niezauważalnego wysiłku ze strony lekarza, gdyż jego energie na jakiś czas stają się jednością z energiami pacjenta. Na tym właśnie polega mechanizm działania leczniczego, trudno wytłumaczalny z wyłącznie materialistycznego punktu widzenia. Nie trzeba tłumaczyć, że masaż będzie skuteczny tylko pod warunkiem, że przeprowadzać go będzie zdrowy i wypoczęty człowiek; nałogi lekarza przeszkadzają w osiągnięciu wysokich rezultatów nawet jeżeli włada on doskonałą techniką wykonania masażu. Nie da się zastosować ogólnych zasad standaryzacji i schematyzacji w masażu klasycznym: ten sam pacjent na różnych etapach swojej choroby będzie wymagał innego, czasem nawet mocno odmiennego, podejścia. Nie muszę mówić, że leczenie innego pacjenta, nawet z podobną diagnozą, musi być przeprowadzone inaczej. W proponowanej uwadze Czytelnika książce została podjęta próba przedstawienia teorii i praktyki klasycznego chińskiego masażu, zaczynając od jego podstaw, a kończąc na kompleksowych schematach leczniczych, umożliwiając stopniowe poznawanie przedmiotu.
W pierwszej części wyjaśnia się istotę klasycznej medycyny Chin, tłumaczy się jej podstawowe zasady. Trzeba tu zaznaczyć, że w odróżnieniu od „fragmentarycznego" zachodniego podejścia do badań podobnych dziedzin wszystkie założenia wschodniej klasyki są zależne od siebie nawzajem i nie mogą być rozpatrywane osobno. Decyduje o tym przede wszystkim zasada, że reguły medycyny są całkowicie tożsame z regułami przyrody. Choroba rozwija się stopniowo, co zakłada jej konsekwentne, stopniowe leczenie. Wątpliwe więc jest szybkie wyleczenie jakiejkolwiek patologii, tym bardziej poprzez ingerencję chirurga. Szybko można usunąć tylko bezpośrednie objawy choroby, natomiast właściwe wyleczenie zawsze polega na usunięciu następstw pierwotnych czynników szkodzących. Właśnie dlatego medycyna Wschodu nie ogranicza się jakimś jednym priorytetowym podejściem do leczenia. Na przykład jest ona często utożsamiana tylko z akupunkturą, co nie jest zupełnie słuszne. Medycyna ludowa Wschodu stworzyła nie mniej skuteczne i wyszukane formy leczniczego oddziaływania, spośród których można wyróżnić ziołolecznictwo, leczenie minerałami, popiołami, zestawem produktów itd. W tym szeregu znajduje się również masaż, który ma niezliczoną ilość technik, ponieważ każdy okres i każdy rejon Chin tworzył własną szkołę, doskonaląc ogólne podstawowe zasady. Techniki te z reguły różnią się od siebie szczegółami, nie zasadami. Druga część książki jest poświęcona stopniowemu poznawaniu bezpośrednich technik masażu. Wyjaśnia się tu tylko podstawowe sposoby oddziaływania; nie ma sensu opisywać tu bardziej szczegółowo ich odcieni i odmian, ponieważ każdy masażysta może mieć własne. Zabiegi lecznicze dla określonych części ciała należy przeprowadzać w określonej kolejności. Trzeba na to zwrócić uwagę, czytając odpowiednie rozdziały drugiej części. Co tyczy masażu profilaktycznego, to opisany został tylko jeden z możliwych wariantów podejścia oraz zabiegi, które przy tym mogą być wykonywane. W trzeciej części książki została podjęta próba systematyzacji podejścia leczniczego przy występowaniu patologii o charakterze ogólnym: bólów w kręgosłupie, bólów głowy, objawów przewlekłego zmęczenia, schorzeń organów trawienia, strefy płciowej itd. Zgodnie z tradycjami chińskiej medycyny ciało człowieka wraz z „organami ciała" dzieli się na trzy części, zwane „trzema świecznikami" (w literaturze rosyjskiej często wykorzystuje się termin „trzy grzejniki"): górna - od podstawy szyi do przepony, środkowa - od przepony do pępka oraz dolna - od pępka do krocza. „Trzy świeczniki" energetycznie są połączone z kanałem o tej samej nazwie, znajdującym się na zewnętrznej stronie ręki. Każdy ze świeczników ma własne „spektrum" funkcji, określane znajdującymi się w jego granicach organami. Naturalnie podobny podział zachowuje się również w stosunku do chorób, związanych ze wszystkimi trzema częściami ciała. Rozpatrywać pracę któregokolwiek z organów trzeba właśnie ze względu na jego energetyczne połączenie z innymi organami, znajdującymi się na tym samym „świeczniku", biorąc pod uwagę energetyczną jedność ich czakr. Natomiast jedność całego organizmu urzeczywistnia się przez obieg energii przez przednio- oraz
tylaośrodkowe kanały, łączące wszystkie trzy „świeczniki". Dlatego nie możemy wyodrębnić osobnych zabiegów leczniczych w stosunku do jakiejkolwiek jednej patologii: tak czy inaczej w proces zostanie wciągnięty cały organizm, ale leczenie powinno być skoncentrowane przede wszystkim na najbardziej zawładniętej przez patologię części ciała - na „świeczniku". Dodatek zawiera opis wszystkich biologicznie aktywnych punktów, ich położenie na dwunastu podstawowych parzystych oraz dwóch osiowych przewodzących energię kanałach, zalecenia do ich wykorzystania w masażu. Dla specjalistów, stosujących akupunkturę, do każdego punktu dołączone są dane, niezbędne w pracy. Mam nadzieję, że proponowana książka będzie przydatna w poznawaniu tej dziedziny wschodniej medycyny, która została ukazana w ogólnodostępnej literaturze wyrywkowo i bez ogólnego kontekstu o lecznictwie Wschodu. Posiadając wystarczająco dużo wytrwałości oraz systematyczności w poznawaniu wschodniego masażu, można stosować go jako dodatkowe narzędzie w leczeniu wielu dolegliwości oraz szeroko wykorzystywać w codziennym życiu i działalności zawodowej.
Podstawy medycyny chińskiej w praktyce masażu
C
złowiekt będąc częścią żywej przyrody, żeby przeżyć musi zawsze dostosowywać się do pór roku. Jeżeli do nich się nie dostosuje, lub jeżeli jego energia życiowa jest zbyt słaba, to sześć energii zewnętrznych: Wiatr, Upal, Ciełto, Suchość, Wilgotność, Chłód - mogą wpływać na organizm i wywoływać choroby. Tak napisano w „Traktacie o Wewnętrznym" - „Nej Tzin", sporządzonym przez Żółtego Imperatora na początku 111 wieku przed naszą erą. To właśnie on stworzył swego rodzaju biblię klasycznej medycyny Chin, podstawowe założenia której są wykorzystywane do naszych dni. Omawiając tradycyjny chiński masaż również będziemy opierać się na założeniach „Traktatu", w którym kiedyś zostało usystematyzowane ogromne doświadczenie oraz została wyjaśniona cała koncepcja filozoficzna uzdrowicielskich praktyk Wschodu. We współczesnej metodyce nauczania akupunktury założenia „Nej Tzin" są raczej dogmatem, niż narzędziem do pracy, wykorzystuje się je osobno od prawdziwej istoty leczenia; to, co jest podstawą myślenia lekarzy Wschodu, protekcjonalnie pomija się i zastępuje dobrze znanym układem technicznego myślenia współczesnej medycyny, a masaż w ogóle jest rozpatrywany jako coś zupełnie odrębnego od starożytnego klinicznego podejścia do cłiorego. Człowiek jest postrzegany niejako część spójnej całości w stosunku do otaczającego go środowiska, lecz jako ogół organów i układów, na które można wywierać wpływ z osobna. Nie przypadkowo zaczęliśmy od cytatu z „Nej Tzin". Człowiek stoi na Ziemi i zwrócony jest do Nieba, żyje według reguł Kosmosu oraz zgodnie z energiami Ziemi. Energie te są wspólne dla całego biologicznego życia na naszej planecie. Są one zbieżne również z bioenergiami organizmu człowieka, który, póki jest uznawany za żywy, tworzy z nim niepodzielną całość. Zapominając o energiach biologicznych lub świadomie je odrzucając, nie da się zrozumieć istoty żadnego rodzaju uzdrowicielstwa oraz, odpowiednio, osiągnąć przez to pozytywny wynik. Żywy człowiek różni się od martwego przede wszystkim tym, że posiada energie biologiczne, łączące w jeden system wszystkie funkcje organizmu. Te bioenergie w Starożytnych Chinach nosiły ogólną nazwę „chi" (lub „cy"), która jest uznawana właśnie za materialne podłoże całego Wszechświata. Więc wszystkie przemiany jej składników- a Ziemia, naturalnie, nie jest tu wyjątkiem - są wynikiem zmian „chi" na którymkolwiek poziomie makro- oraz mikrokosmosu. Wszystkie procesy, zachodzące w człowieku, podporządkowane są współ-
nym regułom Kosmosu: niewątpliwa tożsamość Małego Wielkiemu, podobieństwo Człowieka do Boga, Jedynej Zasady, niepojętego Absolutu. Złamanie reguł Kosmosu powoduje zakłócanie procesów energetycznych, a to odbija się na wszystkich poziomach: międzypaństwowym, określonej wspólnoty i, oczywiście, na człowieku; on po prostu zaczyna chorować, a w jego życiu cały czas coś nie gra. W takiej sytuacji dochodzimy do pytania o niepodzielnej jedności Duszy, Ducha i Ciała. Współczesna medycyna zwraca uwagę tylko na Ciało, przypisując pozostałe „składniki" do zupełnie innych dziedzin, lecz w tym praktycznym podręczniku do masażu nie będziemy się kierować utartymi poglądami, a zwrócimy się do Pierwotnego. Nie bez podstawy Medycyna była kiedyś nauką uprawianą w świątyniach, a zdrowie człowieka było rozpatrywane jako składnik jego Ducha, a nie na odwrót. Tak więc subtelne energetyczne pola Duszy, Ducha i Ciała tworzą w człowieku spójną całość, jednocześnie hierarchia ich właściwości porządkuje się właśnie od góry do dołu: bez Światła Duszy nie będzie świecenia Ducha, bez harmonii Ducha nie będzie jego zdrowia, a bez niezawodnego Ciała nie ma możliwości służenia swemu Duchowi, dzięki któremu Dusza spełnia swoją ziemską misję. Takie pojęcie, jak „Ciało" w rzeczywistości jest o wiele bardziej skomplikowane, niż zwykliśmy myśleć. Jest to związane przede wszystkim z tym, że łączy w sobie nie tylko widoczną i namacalną substancję materialną, którą starannie i szczegółowo poznaje się na wyższych studiach medycznych, lecz dodatkowo również skomplikowany energetyczny zestaw energii biologicznych, ściśle związany z ciałem anatomicznym. Właśnie stan tego zestawu tworzy tak złożone pojęcie, jakim jest „zdrowie", wykładnia którego stanowczo nie mieści się w oficjalnych określeniach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Jednocześnie każdy rodzaj uzdrowicielstwa w większym lub mniejszym stopniu jest związany właśnie z energiami biologicznymi, całokształt których autor wyodrębnia w tak zwane „ciało eteryczne". Nie jest ono jednorodne i różni się odpowiednio do funkcji organizmu, któremu energie te przekazują swój rytm aktywności i zapewniają wytrzymałość układu oraz połączenie z całym organizmem. Energie eteryczne można porównać z układami krwionośnym i krążenia chłonki, które dokładnie tak samo należą do całego organizmu i łączą organy w jedną humoralną całość. Bioenergie ciała eterycznego nie są identyczne energiom innych subtelnych planów- one mają zupełnie inną „rozpiętość", posiadającą własne niepowtarzalne możliwości. Energie eteryczne można odróżnić nawet beż specjalistycznego przygotowania. Przypominają one jednocześnie i ciepło, i lekki podmuch i mogą być odbierane jako zagęszczenie przestrzeni pomiędzy dłońmi i palcami, które obejmują wyobrażalną kulę. Ten efekt jest już dosyć dobrze znany i opisany, ponieważ wykorzystuje się go w wielu technikach bioenergetycznych. Trzeba pamiętać, że aura zawiera w sobie oprócz energii eterycznych również spektrum astralnych i mentalnych „protuberancji". Zobaczyć ten obraz mogą tylko nieliczni, lecz można go odczuć, i robią to, najczęściej nieświadomie, prawie wszyscy.
Ciało eteryczne dzieli się na kilka rodzajów chi, a sama energia chi składa się z części wrodzonej, lub nieodnawialnej, oraz nabytej, lub odnawialnej. Juań-chi, lub energia pierwotna, -jest to ten impuls energetyczny, który człowiek otrzymuje przy poczęciu, jest to chi rodzicielska. Odzwierciedla przede wszystkim harmonię stosunków w małżeństwie, opartym na miłości. Starożytni doskonale o tym wiedzieli, dlatego dla urodzenia człowieka pełnowartościowego pod względem tak duchowym, jak fizycznym, nie było przypadkowych ciąż lub poczęcia pod wpływem alkoholu. Rodzicielska para w ideale stawała się przewodnikiem energii Nieba, dlatego opieka religijna nad związkiem małżeńskim, duchowe nastawienie na urodzenie zdrowego człowieka oraz pełnowartościową kontynuację swojego rodu istniała zawsze i u wszystkich ludów. Horoskop również miał duże znaczenie przy planowaniu rodziny, lecz był to los Wtajemniczonych. Dla większości ludzi podstawą stworzenia szczęśliwej rodziny było przestrzeganie przykazań religijnych, a przede wszystkim wzajemna miłość, wiara w zwiększenie swojego dobrobytu i nadzieja na pojawienie się zdrowego potomstwa. Otrzymywana od rodziców „Energia pierwotna" opierała się przede wszystkim na ich własnym zdrowiu. Chora matka nie może urodzić zdrowego dziecka, a u chorego ojca zachodzi duże prawdopodobieństwo zaburzeń w molekule DNA. Skomplikowany świat tej uporządkowanej struktury żyje w całkowitej zgodności z rytmami, wyznaczanymi przez Kosmos, więc jeżeli człowiek narusza jego reguły, narzucając sobie nienaturalny rytm na poziomie subtelnych pól: idei, myśli, chęci, to te przeszkody odbijają się na dziedzictwie genetycznym. Zakłócenie harmonii ze środowiskiem zewnętrznym oraz wewnątrz siebie jest zawsze chorobą. Oprócz tego, przekazywanie „Energii pierwotnej" zależy również od wzajemnych stosunków rodziców. Dotyczy to nie tylko ogólnej kultury w ich zachowaniu, lecz i harmonii w sprawach bliskości. Nie bez przyczyny na Wschodzie, a przede wszystkim w kulturach Indii i Chin, istnieją techniki tantra-jogi, skierowane na panowanie nad swoją chi oraz wzajemne jej przekazywanie. Tzun-chi, lub „piersiowa" chi, należy nie tyle do funkcji oddychania, ile do wchłanianej prany, czyli energii zewnętrznej. Jest ona rozcieńczona tak w powietrzu, jak i w wodzie oraz jedzeniu. Jest oczywiste, że powinny być one nie tylko czyste, lecz również żywe. Mam na myśli uzdrawiające właściwości, na przykład, górskiego powietrza lub lasów sosnowych, wody z naturalnych źródeł, prawidłowo przygotowanego świeżego jedzenia, nie zatrutego konserwantami lub spożywczymi dodatkami chemicznymi. W dosłownym znaczeniu tzun-chi jest „eliksirem życia", wprowadzającym w ruch wszystkie funkcje organizmu. Na poziomie percepcji, do którego jesteśmy bardziej przyzwyczajeni, możemy porównać ten rodzaj energii do układu hormonalnego, lecz jest to wyłącznie porównanie. Właśnie chigun i systemy jogi są skierowane na bardziej pełne przyswojenie chi, lub Prany, oraz jej wpływ na organizm. Z pomocą tych technik można nie tylko gromadzić chi, lesz również przegrupowywać ją, biorąc pod uwagę zapotrzebowania organizmu oraz przeciwstawiając się zewnętrznym czynnikom destrukcyjnym. Chi można kumulować w chorym orga-
nie, zadając uderzenie, można gromadzić ją, również bardzo szybko, w celu zabezpieczenia siebie w przypadku mechanicznego lub termicznego urazu. Rozumie się, że hormony, produkowane przy tym przez gruczoły nadnerczowe, w takich sytuacjach będą stanowiły tylko uzupełnienie. In-chi, lub chi „odżywcza", tworzy się bezpośrednio z pokarmu. Jeżeli tzun-chi jest duchem jakiejś materialnej substancji, to in-chi jest właściwie energetycznym produktem pożywienia. Lecz porównanie in-chi z kalorycznością pochłanianych przez człowieka produktów znów nie odzwierciedla istoty tego rodzaju chi. „Składamy się z tego, co jemy" - ta starożytna mądrość wydaje się być całkowicie na miejscu. Zdrowy organizm buduje się ze zdrowego jedzenia, którego kaloryczność znajduje się w najlepszym przypadku na trzecim miejscu względem swojej wartości znaczeniowej. Przecież na początku zwracamy uwagę na jakość jedzenia. Jednocześnie musi ono odpowiadać nie tylko naszemu smakowi, lecz i zapotrzebowaniom na uzupełnienie niedoboru lub korekcie nadmiaru ciepła lub zimna, suchości lub wilgotności otaczającego nas środowiska, pory roku, a nawet pory dnia. Na przykład, zimnego i wilgotnego banana lepiej zjeść podczas upalnego lata, niż poczęstować się nim podczas wilgotnej, chłodnej zimy, tylko potęgując przez to jej niszczące energie. To samo dotyczy pory dnia. Już dawno zauważono, że poranek jest lepszy na zjedzenie lekkostrawnego, bogatego w węglowodany jedzenia, unikając szybko przyswajalnych cukrów, zastępując je, na przykład, kaszą lub miodem, natomiast wieczorem jedzenie powinno uzupełniać zużytą w tym dniu energię i być nasycone w białko. Oprócz tego powinno ono być dostarczane o właściwej porze, której nie możemy mylić z czasem przyswajania jedzenia. Mam na myśli czas jan i iń kanałów energetycznych tego samego elementu pierwotnego. Klasyczny przykład: od 7.00 do 9.00 jest aktywny kanał energetyczny żołądka (jan - Ziemi), wtedy śniadanie jest najbardziej właściwe, a od 9.00 do 11.00, co jest całkowicie zgodnie z logiką da się to śniadanie strawić i przyswoić, ponieważ o tej porze jest aktywny kanał energetyczny trzustki oraz śledziony (iń - Ziemi). O zasadach rozdzielnego żywienia zostało powiedziane już bardzo dużo i nie ma potrzeby powtarzać, że rzucając na jeden stos makaron i antrykot zamieniamy żołądek w coś nieprzydatnego, a jego zawartość przez długi czas tam gnije. Oczywiście, nieprzestrzeganie tych najprostszych zasad żywienia prowadzi do niepełnowartościowego przyswojenia in - chi. Wej-chi, lub chi „ochronna", kontroluje bezpośrednio osłonę naszej aury i w rzeczywistości jest ochroną dla organizmu. Powstaje również z pożywienia, lecz trafia do organizmu nie dla budowania tkanek, lecz dla organizowania ich funkcjonowania. Kształtuje jednolitość biopola każdej tkanki. Dotyczy to skomplikowanych procesów działalności warstw komórek śluzówek przewodu pokarmowego, śródbłonka naczyń, skóry itd. W ten sposób wejchi jest dynamiką i organizacją procesów biochemicznych żywej komórki; zanik jednolitości tego rodzaju chi lub jego zaburzenia mogą doprowadzić do niekontrolowanych zaburzeń podziału komórek, co prowadzi również do patologii nowotworowych.
U
Tżen-chi, lub chi „życiowa" jest tym szczególnym rodzajem energii, która ma bezpośrednie odniesienie do funkcjonalnych układów w organizmie - łączy je w spójną całość. Tżen-chi reprezentuje sobą zróżnicowany ogół energii, a uporządkowanie ich właściwości zależy przede wszystkim od charakterystyk tej drogi przepływu energii, która aktywizuje się o konkretnej porze dnia, miesiąca księżycowego lub pory roku. Tżen-chi tworzy się z już omówionych rodzajów chi, oraz właśnie ona łączy je w jednolitą całość. Przed omówieniem chi „życiowej" musimy zwrócić uwagę na podstawowe pojęcia klasycznej medycyny chińskiej, zgodnie z którymi działają bioenergetyczne systemy organizmu. Masaż jest jednym ze skierowanych właśnie na regulację energetycznego statusu człowieka rodzajów lecznictwa, a bez zwrócenia uwagi na właściwości i reguły tego skomplikowanego systemu masaż nie może być skuteczny. Wszystkie założenia medycyny Starożytnych Chin niewątpliwie są odzwierciedleniem filozofii daoizmu, która opisuje również ustrój świata oraz zmiany, zachodzące w nim. Te zmiany często, mają odniesienie także do człowieka, ponieważ jest on częścią całości, jak również samodzielną całością, stworzoną według ogólnych zasad podobieństwa. Zajmując się odbudowaniem harmonijnej jedności organizmu, lecznictwo było najbardziej bezpośrednią kontynuacją zasad filozoficznych i poglądów religijnych świata starożytnego Wschodu, lecz również teraz sukces w lecznictwie zależy przede wszystkim od postępowania zgodnie z tymi nieomylnymi i nieprzemijającymi prawdami. Po pierwsze, musimy zacząć od teorii iń -jan, lub inaczej teorii współdziałania dwóch Praprzyczyn. },\ń i jan odzwierciedlają wszystkie formy i przejawy, istniejące we Wszechświecie" - tak powiedziano w „Księdze Przemian" - „I Tzin", powstałej na długo przed urodzeniem Chrystusa. Podział każdej właściwości na dwie krańcowo różne jakości pomaga zorientować się w istocie tej właściwości oraz znaleźć możliwości dla jej zmiany. Iń i jan ukazują przede wszystkim dwoistość i niejednolitość każdego zjawiska przyrody, wydarzenia, obiektu materialnego. Zastosować je można również do zdrowia człowieka. Zimne i gorące, lekkie i ciężkie, wilgotne i suche, czarne i białe, góra i dół -wyliczać je można w nieskończoność; zasadę tę wykorzystuje się przede wszystkim przy początkowej analizie właściwości badanego przedmiotu. Podstawą w takiej analizie strukturalnej jest nie tyle podział, ile połączenie krańcowo różnych właściwości w jedną dynamiczną całość. Żaden proces nie jest statyczny, i można go w ten czy inny sposób przedstawić pod postacią sinusoidy. Podobnie jak dzień zastępuje noc, również i funkcje organizmu ulegają tym samym rytmom, między innymi pokrywając się z dobowymi. Zmiana pór roku ma inną skalę, lecz to również jest sinusoida. Zmiana iń (zima, noc, chłód) na jan (lato, dzień, ciepło) nie może następować gwałtownie. Rytm każdego zjawiska zawiera w sobie równowagę pomiędzy krań-
13
cowymi punktami wzniesienia i upadku. Te stany pośrednie oznaczają się zupełnie innymi właściwościami równowagi i są opisywane trzecią kategorią den-wlaściwości. To „ono" wyrównuje nadmierny jan lub iń, łączy je w spójną całość, ponieważ ani jan ani iń nie mogą istnieć odosobnione: nie nurkując nie możesz wypłynąć na powierzchnię, nie rozluźniając się nie możesz się sprężyć, nie można również obudzić się nie zasypiając. W traktacie „Su Weń" zostało powiedziane: „Gdy góruje iń, choruje jan, gdy przeważa jan, zaczyna cierpieć iń". W ten sposób brak równowagi w organizmie człowieka prowadzi do wadliwego jego funkcjonowania, tzn. choroby. W tej sytuacji równoważący stan den zapewnia harmonię energii oraz ich właściwości, adekwatność odpowiedzi - bodźcom, funkcjonalnej aktywności -jej zapotrzebowaniu, i jest to równowaga w przyczynowo-skutkowych współdziałaniach. W praktyce medycznej każde oddziaływanie trzeba porównać z nierównowagą jan-iń. Jeżeli przeważa jedno-dodać drugie, pod warunkiem, że przewaga ta nie jest zbyt duża. Jeżeli przewaga, na przykład jan, jest zbyt znacząca, a tak najczęściej jest w przypadkach ostrych patologii, jan - energię łatwiej da się rozproszyć, ponieważ to ona w tej sytuacji jest szkodzącą, patologiczną. W tym przypadku iń się wyrówna. Nierównowagę w ogólnej współzależności energii, polegająca na jan- lub iń -objawach, możemy zaobserwować również w energetycznej przewadze którejkolwiek części ciała dzieląc go na wewnętrzną powierzchnię kończyn (iń - strona) oraz zewnętrzną (jan), na plecy (jan) oraz obszar piersi i brzucha (iń). Wszystkie główne organy można podzielić według tej samej zasady: istnieje system jan - organów, zapewniających aktywność funkcjonalną i przyswajanie substancji odżywczych, oraz system iń - organów, w których gromadzą się substancje odżywcze i następuje ich przemiana, zapewniając wzrost i rozwój całemu organizmowi oraz poszczególnym komórkom. Oczywiście, systemy te są powiązane ze sobą i tworzą morfologiczno-czynnościowy zespół. Znajduje to swoje odbicie w istnieniu wspólnych właściwości, które są opisywane przez tak zwane Elementy Pierwotne. Te Elementy Pierwotne charakteryzują wszystkie możliwe jakości i wzajemne połączenia pięciu kategorii otaczającego świata, które z kolei dzielą się według zasad jan lub iń. Teoria pięciu Elementów Pierwotnych (u-sin) ma przede wszystkim charakter filozoficzny, umożliwia nie tylko bezbłędną orientację w całej różnorodności zjawisk otaczającego nas życia, lecz i w zrozumieniu struktury ich wzajemnych stosunków. W Fizjologii organizmu człowieka cykl pięciu Elementów Pierwotnych odzwierciedla możliwości i dynamikę funkcjonowania organów i układów. Składa się on z Elementów Pierwotnych Drzewa, Ognia, Ziemi, Metalu i Wody. Pojęcia te ukazują całą różnorodność właściwości, które również są różnicowane zgodnie z zasadą iń -jan. Cechy te ukazywane są zwykle w formie tabeli, która umożliwia pokazanie wspólnych płaszczyzn w zjawiskach przyrody i organizmie człowieka, charakteryzując je przez właściwości pięciu Elementów Pierwotnych (tab. 1). Przy jej studiowaniu należy wziąć pod uwagę, że tak zwane czżan - organy mają iń - przyrodę, a fu organy-jan.
Wszystkie jednorodne właściwości elementów korelują ze sobą w cyklu pięciu Przekształceń, kiedy wszystkie pięć Elementów Pierwotnych kolejno zastępują jeden drugiego, rozmieszczając się w kole. W tym przypadku właściwości każdego z elementów uaktywnia następny, zapewniając przez to dynamizm całego systemu (lato zastępuje wiosnę oraz poprzedza jesień). Zaburzenie kolejności wzajemnych połączeń wywołuje zniszczenie ogółu właściwości. Jest to powodowane wypadnięciem funkcji jednego z Elementów Pierwotnych oraz zamknięcie wspólnego koła przez następny Element: Metal „ścina" Drzewo, Woda „gasi" Ogień, ten z kolei „topi" Metal itd. W ten sposób niszczy się cały system. Lecz przeszkodą dla jego zniszczenia jest mechanizm zabezpieczający przed uciskiem, działający według zasady sprzężenia zwrotnego. Tabela 1. Zjawisko
Pięć Elementów Pierwotnych
Drzewo
Ogień
Ziemia
Metal
Woda
Strona świata
Wschód
Południe
Środek
Zachód
Północ
Smak
Kwaśny
Gorzki
Słodki
Ostry
Słony
Kolor
Zielony
Czerwony
Żółty
Biały
Czarny
Wzrost i rozwój Czynniki zewnętrzne
Powstawanie Wzrost Wiatr Upal
Przemiana Wilgotność
Owocowanie Zamieranie Suchość Chłód
Pory roku
Wiosna
Lato
Okres
Jesień
Zima
Wątroba
Serce
między sezonami Śledziona
Płuca
Nerki
Fu - organy
Woreczek
i trzustka Jelito cienkie Żołądek
Jelito grube
Pęcherz
Zmysły
żółciowy Oczy
J?zyk
Usta
Nos
Uszy
Tkanki ciała
Ścięgno
Naczynia
Mięśnie
Skóra i włosy Kości
Emocje
Gniew
Radość
Namysł
Smutek i
Strach
(rozdrażnienie)
(namiętność) (przeżycia)
tęsknota
(przestraszenie)
Czżan - organy
Ten wzajemny związek dwóch Elementów Pierwotnych, rozdzielonych trzecim, działa podwójnie: przy zwiększonej aktywności „uciskanego" elementu, wykazującego nadmiar swoich właściwości, w „mechanizmie przeciwuciskowym" aktywizuje „uciskający" Element Pierwotny, wyrównując tym samym ich wspólną zależność; oraz na odwrót, przy nadmiernym występowaniu właściwości „uciskającego" Elementu, w odpowiedzi Element „uciskany" znacznie zwiększa swoją aktywność i tłumi, a właściwie wyrównuje przejawy pierwszego. Podobne „huśtawki"
nie są odizolowane od całego systemu Cyklu, - całokształt właściwości Elementów Pierwotnych zostaje wprawiony w ruch, skierowany ku stabilizacji. Ogień
Ziemia
Widząc, że podobna współzależność odzwierciedla wszystkie procesy energetyczne w organizmie człowieka, można tylko się dziwić, z jednej strony harmonii tych stosunków wzajemnych, a z drugiej - ich kruchości, zwłaszcza gdy oddziałuje na nie jakiś jednostajny i stały czynnik niszczący, jego energie, działające z reguły na jeden z Elementów Pierwotnych, w większym lub mniejszym stopniu będą rujnować wszystkie pozostałe. Właśnie ten stan braku równowagi jest chorobą, a jej przebieg zależy przede wszystkim od długości oddziaływania patologicznego oraz stopnia odporności samego systemu: im bardziej kruchy jest od początku (mam na myśli bezsilność energii, konstytucjonalną właściwość jednego z ogniw), tym bardziej po jakimś czasie podatnym na negatywne wpływy staje się całokształt energetyczny organizmu. Wszystkie pięć Elementów Pierwotnych z całą różnorodnością ich właściwości funkcjonalnych dzielą się zgodnie z opisanymi już zasadami na jan i iń. Jednocześnie z tym jan - charakterystyki odzwierciedlają właściwości fu - organów („Przedsionki"), a iń - właściwości czżari— organu („Komnaty"). Harmonijne współdziałanie różnorodnych funkcji jan- i iń-właściwości w granicach tego samego Elementu Pierwotnego zapewnia jego trwałość i aktywność energetyczną. W stosunku czynnościowym „Przedsionki" oraz „Komnaty" połączone są ze sobą następująco: • Jan - organy fu są puste, trawią i wchłaniają jedzenie, kumulują płyny, wydalają je z organizmu (jeżeli owe zawierają zanieczyszczenia) lub przekazują do przyswajania pożywienie (dotyczy to pęcherzyka żółciowego):
16
• Iń - organy czżan - szczelne (miąższowe), przyswajają jedzenie, wspomagają jego trawienie, przechowują substancje odżywcze oraz gromadzą energię chi. Tak czy inaczej, organy czżan wchłaniają i wytwarzają podstawowe rodzaje chi. Ich parzysty stosunek wobec siebie pokazany jest w tabeli 2. Niezwykłość takiego połączenia, jak, na przykład, „serce-jelito cienkie", można łatwo wytłumaczyć z energetycznego punktu widzenia, ponieważ brane są pod uwagę właściwie nie organy, lecz drogi prowadzące energię lub kanały energetyczne z nimi związane. System przepływu energii w organizmie składa się z połączonych we wspólną siatkę kolejno ułożonych 12 meridianów, lub kanałów energetycznych, mających janlub iń - charakter. Ich cechą wyróżniającą jest parzysty symetryczny charakter ruchu. Łączą więc one prawą połowę ciała z lewą, górę i dół, przednią i tylną powierzchnie tułowia. Przepływ energii w jan - kanałach jest skierowany od góry ku dołowi (jan jest bardziej ciężka, niż iń, dlatego „spływa"), po iń - kanałach energia wznosi się od stóp ku górze, lecz głowy w najwyższym punkcie dopływu nie sięga. Głowa jest opleciona jan - siecią parzystych kanałów, w których naczynia „nożne" (pęcherzyka żółciowego i pęcherza, jak również żołądka) zaczynają się od oczu, a „ręczne" (jelita cienkiego i grubego, potrójnego świecznika) kończą się na głowie. Wszystkie jan - kanały znajdują się na zewnętrznej powierzchni ciała, gdzie energie pęcherza przepływają wzdłuż kręgosłupa i sięgają małych palców u stóp, pęcherzyk żółciowy zajmuje boczną powierzchnię tułowia oraz nóg, a kanał energetyczny żołądka - przednią część tułowia. Wszystkie iń - kanały przebiegają wzdłuż wewnętrznych powierzchni kończyn oraz przedniej strony tułowia, rozmieszczając się na brzuchu i piersi. Do systemu Ognia mają odniesienie energie parzystych meridianów „Trzech świeczników" („Trzech Grzałek") oraz „Osierdzia" („Strażnika Serca"), jan- i iń -składników wspólnej pary. W stosunku czynnościowym są one odpowiednio związane z rdzeniem kręgowym i mózgowiem, kontrolują również wspólne energie jan- oraz iń - systemów. W tym przypadku pojęcie „organ" nie tyle odzwierciedla bezpośrednie czynności określonego tworu anatomicznego, ile określa system czynności, związanych z tym organem. Kanał energetyczny, który go dotyczy, jest drogą przepływu energii, i jest topograficzno-anatomicznie związany z organem o tej samej nazwie. Tabela 2 Element Pierwotny
Fu - organ (jan)
Czżan - organ (iń)
Drzewo
Pęcherzyk żółciowy
Wątroba
Jelito cienkie Żołądek Jelito cienkie Pęcherz
Serce Śledziona i trzustka Płuca Nerki
Ogień Ziemia Metal Woda
•'
Wszystkie kanały energetyczne są parzyste i symetryczne wobec płaszczyzny strzałkowej, która dzieli ciało na prawą i lewą połowę. Jedna z tych lustrzanych gałęzi kanału energetycznego będzie w stosunku czynnościowym bardziej aktywna od drugiej. Zależy to przecie wszystkim od płci, lecz podobną cechę szczególną trzeba uwzględniać przede wszystkim w akupunkturze, ponieważ masaż przeprowadza się po obu stronach. Te drogi przepływu energii, które jesteśmy przyzwyczajeni oglądać na schematach do akupunktury, odnoszą się do powierzchownego przejścia kanałów energetycznych, natomiast ich przebieg wewnętrzny jest związany z organem o takiej samej nazwie oraz innymi kanałami, a przede wszystkim - poprzedzającym i następującym przepływu energii w organizmie. Właściwie same drogi przesyłające energię nie mają konkretnego anatomicznego substratu - przewodnika w takiej formie, do jakiej jesteśmy przyzwyczajeni obserwując drogi krwi w naczyniach krwionośnych. Meridiany energetyczne biegną wzdłuż dróg naczyniowe - nerwowych, pomiędzy włóknami mięśniowymi oraz wzdłuż kości. Właściwości kanału energetycznego można porównać tylko do wiązki promieni laserowych, które mają własną częstotliwość drgań fal, wyginają się podobnie do światłowodów, w zależności od swego anatomicznego sąsiada. Dlatego jego drogi mają swoje cechy charakterystyczne, indywidualne dla każdego człowieka, lecz dla wszystkich punkty aktywności (sine) kanałów zbiegają się i mają jednoznaczne punkty orientacyjne. Ilość punktów, należących do kanału energetycznego jest w zasadzie zmienna z uwagi na sąsiedztwo z tak zwanymi „pozakanałowymi", lub „nowymi", punktami, lecz kanoniczna liczba siue raz i na zawsze została ustalona i sprawdzona tysiącletnią praktyką. Punkty aktywności nie znajdują się na powierzchni skóry, w ten sposób są one tylko zaznaczone na schematach. Ich właściwa lokalizacja -w głębi, przy czym dla każdego punktu inna. Głębokość położenia nie jest stała, zależy przede wszystkim od pory roku: pomiędzy równonocą jesienną a przesileniem zimowym punkt chowa się głębiej, a w okresie od równonocy wiosennej do najdłuższego dnia - przemieszcza się bliżej powierzchni skóry. Ma to wpływ na wybór techniki masażu, jego intensywności oraz czasu jego wykonania. Oprócz tego, trzeba również zwracać uwagę na budowę ciała pacjenta. Tak więc siue jest fragmentem kanału energetycznego, oddziałując na który, można wywierać wpływ tak na funkcjonalną aktywność całej energii kanału, jak również na konkretne czynności, które zależą od energetyki właściwego punktu. Na ten punkt z kolei działa energia zodiakalnej przynależności części ciała, na której on się znajduje. Oddziałując na konkretny punkt można osiągnąć zamierzony efekt leczniczy. Wskazania, dotyczące wykorzystywania tego samego punktu są bardzo różnorodne, często nawet sprzeczne. Czasem dotyczą takich układów czynnościowych, które na pierwszy rzut oka zupełnie nie są ze sobą związane, lecz musimy pamiętać, że mówimy tu o energetycznej normalizacji i poprawie ich czynności. Sprzeczność wskazań, na przykład, „biegunka - zaparcie" jest związana ze sposobem oddziaływania na punkt. Może być to zwiększenie aktywności życiowej, lub
„bu" (oddawanie energii), albo uspokojenie „se" (rozpraszanie chorobotwórczej energii). Pojęcia „bu" i „se" nie da się łatwo wytłumaczyć. Każdy zabieg masażu można wykonywać „mocno", „płynnie" (umiarkowanie mocno) oraz „miękko". Oprócz tego, ten sam zabieg może różnić się długością oraz szybkością oddziaływania. Połączenie siły, długości i szybkości przeprowadzanego zabiegu, zapotrzebowań pacjenta i możliwości jego odbioru w rezultacie umożliwi rozproszenie chorobotwórczej energii lub aktywizacji ochronnej, tzn. „se" lub „bu". Istnieje również harmonizujący wariant masażu. Wykorzystuje się go w celu profilaktyki zachorowań, przywrócenia zdolności do pracy oraz - na koniec serii zabiegów - dla wyrównania jan - iń właściwości energii. Wspólna reguła dla każdego zabiegu masażu brzmi: siła, z którą wykonuje się zabieg, nie może przekraczać progu czucia bólowego. Przy „silnym" oddziaływaniu trzeba tylko zaznaczyć ten próg, zauważalny po reakcji pacjenta, i natychmiast zmniejszyć siłę działania. Po masażu nie mogą pozostać sińce (przypominamy, że pacjentów, chorych na hemofilię nie można leczyć za pomocą masażu); jeżeli, natomiast, na skórze pojawiły się podobne ślady, oznacza to, że nieprawidłowo została wybrana siła oddziaływania lub zabieg był źle wykonany pod względem technicznym. Wyjątek stanowi technika „rozcieranie" z zamierzonym przyciskaniem skóry — mocno widoczny „se" efekt. Po oddziaływaniu „se" musi pojawić się trwałe przekrwienie skóry, wrażenie dosyć intensywnego rozgrzania i lekkiego bólu, natomiast „bu" pozostawia po sobie umiarkowane, szybko mijające przekrwienie i lekkie rozgrzanie. Jest oczywiste, że podobne skutki działania u różnych ludzi można osiągnąć przy różnej szybkości, czasie trwania oraz sile oddziaływania. „Se" lub „bu" można wykorzystywać tak w stosunku do określonego punktu lub ich skupiska, jak i ha większym fragmencie kanału energetycznego - zależy to od celów masażu oraz odpowiednio do nich wybranej techniki masażu. Na każdym kanale energetycznym znajduje się pięć tak zwanych „punktów starożytnych". Odpowiadają one energiom pięciu żywiołów swojego kanału - są to jego energetyczne podstruktury. Punkty „starożytne" odpowiadają energiom roku, a najlepiej wykorzystywać je trzeba głównie o właściwej porze roku (tab. 3). Każdy z tych pięciu punktów jest własnym Elementem Pierwotnym w budowie energetycznej kanału, tworząc jedno z ogniw „małego cyklu" u - sin. Zasadę działania jednak ma taką samą, jak „duży": te same połączenia aktywacji, uciskania oraz przeciwuciskania (patrz rys. na str. 16). Tak więc każdy z pięciu Elementów Pierwotnych oprócz podziału na jan (fu -kanał energetyczny) i iń (czżan - kanał energetyczny) części, zawiera w swojej strukturze podobną podstrukturę związków uciskania i przeciwuciskania. Siatka energetyczna człowieka została zbudowana zgodnie z regułą sześciu energii pięciu Elementów Pierwotnych (Ogień odpowiada tak ciepłu, jak i upałowi.) te same energie tworzą wszystko w Przyrodzie, a człowiek jest jej częścią składową. Dlatego można mówić o energetycznej wspólnocie systemu. Przewaga tych czy innych energii rozchwiewa system lub tworzy trwała dominantę, wyraża-
jącą się, na przykład, we właściwościach klimatu i zmianach, zachodzących w ich granicach. Człowiek będzie reagował na te zmiany tak samo, jak i pozostała żywa Przyroda. Lecz indywidualny energetyczny status człowieka (określony stosunek wzajemny energii całego organizmu) będzie określał jego reakcję na te zmiany. Na przykład gorąca i sucha pogoda dła człowieka z energetyczną dominantą Wilgotności - Zimna będzie korzystna, a u osób, nie mających równowagi w kanałach energetycznych serca -jelita cienkiego lub płuc -jelita grubego, ta sama pogoda może wywołać nasilenie choroby. Oprócz czynników pogodowych na człowieka wywierają wpływ również inne - na przykład nieprawidłowe odżywianie (jedzenie też dostarcza własną energetykę). Dlatego w medycynie chińskiej bierze się pod uwagę przejawy nadmiaru energii zewnętrznych: „rany Wiatru, Gorąca, Upału, Suchości i Zimna", - okazują niszczące działanie na organizm. Mogą powstawać szkodzące energie Wiatru, odpowiadają im energie Elementu Pierwotnego Drzewo, tzn. pęcherzyka żółciowego (jan - Wiatr) i wątroby (iń -Wiatr), Gorącu odpowiadają energie kanałów energetycznych jelita cienkiego (jan Ogień) i serca (iń - Ogień); ciepłu - „potrójnego świecznika" (jan -Ogień) i osierdzia (iń - Ogień). Nadmiar Wilgotności - odpowiada kanałowi energetycznemu żołądka (jan - Ziemia) i śledziony (iń - Ziemia); szkodząca energia Suchości - jelitu grubemu (jan -Metal) ł płucom (iń - metal); Zimna - pęcherzowi (jan - Wiatr) i nerkom (iń - Woda). Tabela 3 Pora roku (szczyt
Wiosna
Lato
Koniec lata i 4 okre-
aktywności punktu) Element Pierwotny Drzewo
Ogień
sy między sezonami Ziemia Metal
cyklu u - sin Czynnościowa
„Strumień" „Potok"
„Źródło"
Jesień
„Rzeka"
(funkcjonalna) charakterystyka punktu
Jesień
aktywności punktu) Element Pierwotny Metal cyklu u - sin Czynnościowa (funkcjonalna) charakterystyka punktu
Zima Woda
Woda „Ujście rzeki"
Wątroba
Daduń Fl
Sintziań F2
Tajczun F3
Czżunfen F4
Ciujciuań F8
Serce
Szaoczun C9
Szaofu C8
Szeńmeń C7
Lindao C4
Szaochaj C3
Osierdzie
Czżynczun MC9
Laogun MC8
Dalin MC7
Tziańszy MC5 Ciujtze MC3
Śledziona i trzustka
Ińbaj RP1
Dadu RP2
Tajbaj RP3
Sznciu RP5
Ińlińciuań RP9
Płuca
Junciuań Rl
JujtzyPlO
Tajjuań P9
Tzinsiuj P8
Czitze P5
Nerki
Szaoszan P11
Żańgu R2
Tajsi R3
Fulu R7
Ińgu RIO
Wiosna Drzewo
Lato
Koniec lata i 4 okre-
Ogień
sy między sezonami Ziemia
„Źródło" „Strumień" „Potok" „Rwący „Rzeka" „Ujście rzeki" potok"
Jan - kanały energetyczne Siasi VB43
Pęcherzyk żółciowy
Tzuciaoiń VB44
Jelito cienkie
SzaotzeJGl Gangu JG2
Potrójny świecznik
Guańczun TR1
Żołądek
Janfu VB38 Jańliń ciuań VB34
Tzulińci VB41
Ciusiuj VB40
HousiJG3
Wańgu JG4 JanguJGS
Siao haj JG8
Jemen TR2
Czżunczżu TR3
Janczi TR4
Tżygou TR6
Ciańtzin TR10
Liduj E45
Nejtin E44
Siańgu E43
Czunian E42
Tzesi E41
Tzusańli E36
Jelito grube
Sznian GJ1
Ertziań GJ2
Sańtziań CJ3
Hegu GJ 4
Jansi GJ5
Ciujdczi GJ11
Pęcherz
Czżiń V67
Tzutungu V66
Szugu V65
Tzingu V64 Kuńluń V60
Zima
Iń - kanały energetyczne
20
Pora roku (szczyt
Wejczżun V40
Znając rodzaj szkodliwego działania energii lub połączenia energii, na przykład „wietrzne zimno", można korygować energie organizmu przez oddziaływanie na któryś z kanałów energetycznych. W takich przypadkach trzeba kierować się połączeniami cyklu u - sin. Na tym samym przykładzie z nadmiarem Wiatru i Zimna, odpowiadającym w cyklu Elementom Pierwotnym Drzewo i Woda, musimy nie tylko rozproszyć energie odpowiednich kanałów energetycznych, lecz także aktywizować energie Metalu i Ziemi, oddziałując na punkty „małego cyklu" u-sin kanału energetycznego. Lecz aktywność kanału zależy przede wszystkim od pory roku, energie kanałów energetycznych zaczynają budzić się i tętnić, jak woda w źródle, wiosną, kiedy cała przyroda budzi się ze snu. W tym przypadku na każdym meridia-nie najbardziej aktywny w stosunku funkcjonalnym będzie odpowiedni punkt, a przez niego - punkt-źródło - można wywierać wpływ na cały meridian właśnie wiosną. Latem energia też jest bardzo aktywna i jest podobna do szybkiego strumienia, dopiero wzbierającego w siłę, - latem aktywne są „punkty - strumienie" odpowiednich kanałów energetycznych. Pod koniec lata, a także w okresach między sezonami energia meridianów jest podobna do szybkiego potoku, jesienią jest spokojna, jak rzeka, wypełniona wodą,
zimą chowa się głębiej w organizmie -jest to podobne do ujścia rzeki w morze, do którego ona dociera. Przy takim podejściu można zauważyć, że wiośnie na jan - meridianach odpowiadają dwa rodzaje punktów: „potok" i „rwący potok" (patrz tab. 3). „Potok", lub ju - punkty, najskuteczniej wykorzystuje się w okresie zewnętrznego agresywnego energetycznego wpływu cyklu u - s\n. Zewnętrzna agresja, z reguły, niesie w sobie jan - właściwości, dlatego ju - punkty na iń - meridianach nie występują. Masaż trzeba wykonywać w odpowiednim do jego przeznaczenia czasie, tzn. jest to okres maksymalnej aktywności jednego z 12 parzystych meridianów. Pora przeprowadzenia masażu wywiera wpływ na wybór rodzaju kanału energetycznego: w okresie aktywności Jan - kanału nie wolno pracować z iń - meridianem, trzeba łączyć energie tylko jan - systemu i harmonizować energie przede wszystkim tego kanału, którego czas odpowiada masażowi. Na schemacie Dużego koła obiegu energii oprócz wycinków czasowych aktywności meridianów został podany ich podział zgodnie z zasadą jan - iń i odpowiednio ogólnej pory doby jan - den - iń. W tym przypadku trzeba wziąć pod uwagę, że przytoczony dwugodzinny odstęp aktywności meridianu zależy od pory roku. Dwóm godzinom odstęp ten równa się (tak w przypadku nocnych, jak i dziennych kanałów) tylko w okresach wiosennej i jesiennej równonocy. Jednak równość ta jest przybliżona, ponieważ trzeba brać pod uwagę szerokość geograficzną miejsca.
*£>'
DEN Zmierzch poranka
DEN , Zmierzch A wieczora *
\
Duże koło obiegu energii
Wcześniej już mówiliśmy, że oprócz Dużego koła obiegu energii istnieją również Małe koła, w których zasada podziału koła została zestawiona z jan- , iń-i den rytmami sinusoidy dokładnie tak samo, jak i w Dużym kole; w nim dwugodzinny odstęp dzieli się na dwa 40-minutowe okresy iń i jan (jeżeli poprzedni dwugodzinny okres był „iński"), i na odwrót, na jan - iń (przy poprzedzającym jan - okresie). Dwie fazy pośrednie, każda 20-minutowa, należą do den - energii zależnych. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że czas trwania masażu może wahać się w granicach 40 minut, to dokładna wiedza astronomicznego czasu szerokości miejsca umożliwi bezbłędny wybór kanału energetycznego i sposobu pracy z nim: zwiększenia aktywności życiowej, rozproszenia energii lub harmonizacji. Co dotyczy podobnej zależności od pory roku, to musimy pamiętać o zbliżeniu energii, zwłaszcza „janskich", do powierzchni skóry wiosną i zagłębieniu się ich wewnątrz organizmu (zwłaszcza „ińskich") zimą. Wiosną i latem energie da się łatwiej rozproszyć, niż zimą, - szkodliwa energia szybciej zdąży przeniknąć do środka. Dlatego zimą trzeba bardziej wzmacniać, aktywizować „ińskie" kanały, a pod koniec łata, na odwrót, kurs masażu najczęściej powinien składać się z oddziaływania tylko na jan - meridiany. W budowaniu terapii trzeba kierować się fazami Księżyca. Przypominamy, że przy rosnącym Księżycu, w l i II fazie - przed pełnią księżyca - wzrasta i osiąga swój szczyt moc jan - energii. Przy malejącym Księżycu, w III i IV fazie - przed nowiem, wzrasta iń. Tak więc, na przykład, w celu stymulacji energii w iń - meridianie, zwłaszcza „nożnym" (R, F, RP), lepiej jest wykorzystać III i IV fazę, a w celu skutecznego rozproszenia szkodzącej jan - energii będzie bardziej odpowiedni okres wzrastającego Księżyca. W okresach pełni Księżyca i nowiu („Spalona Droga" i „Dni Hekaty") - a one trwają po cztery dni - lepiej jest w ogóle zrezygnować z masażu lub stosować go bardzo ostrożnie. Przypominamy, że każdą serię masażu trzeba zaczynać od małych obciążeń, stopniowo je zwiększając, i tak samo stopniowo powraca się do małej intensywności oddziaływania na koniec serii. Musisz pamiętać o tym zwłaszcza w okresach nowiu i pełni Księżyca. Nie poleca się przy przeprowadzeniu pełnowartościowej serii masażu robienia przerw lub wykonywania go co drugi dzień. Nie wolno też polecać zbyt długiej serii: jeżeli prawidłowo zostały określone wyznaczniki, ustalone szkodliwe energie i wybrana prawidłowa taktyka, to efekt leczniczy może nastąpić po 7-10 dniach. Bardo trudno jest wyliczyć konkretne zalecenia do wykonywania masażu: ich lista jest bardzo długa - poczynając od ostrych przeziębień do następstw wypadków i ingerencji chirurgów. Wschodni lekarz powinien przecie wszystkim określić metodę leczenia: wykorzystać masaż czy zastosować igły, nie wykluczając również ziołolecznictwa, środków napotnych, wymiotnych i przeczyszczających, zastosowania pijawek lub upustu krwi itd. Można obrać odizolowany sposób leczenia lub kompleksowe zastosowanie kilku zabiegów, lecz zawsze jeden ze sposobów będzie nadrzędny. Osobom starszym, osłabionym chorobami lub dzieciom poleca się właśnie masaż.
Przeciwwskazaniem dla masażu jest wykonywanie go w okolicy urazu, któremu towarzyszy ból i obrzęki, - w takich przypadkach pacjentowi wskazany jest spokój i brak ruchu. Przy urazach wiązadeł i stłuczeniach w okolicy ścięgien też radzimy powstrzymać się od masażu. (W takich przypadkach bardzo korzystny wpływ na chore opuchnięcie wywrze okład z następujących składników: z mąki przygotowuje się placek z dodatkiem równych ilości komponentów: 1-2 łyżki białka surowego jajka, miodu i wódki.) Niedokładnie sprecyzowane obrażenia kręgosłupa oraz ich następstwa wymagają dodatkowych badań, a bez dokładnej diagnozy nie należy przeprowadzać masażu bezpośrednio na chorej strefie. Musimy również pamiętać, że podczas każdego masażu w tkankach ciała, poczynając od fragmentów bezpośredniego oddziaływania, zaczynają aktywizować się procesy biochemiczne i biofizyczne, co prowadzi do aktywizacji biopola pacjenta. Jeżeli zostało ono mocno zmienione, to pojawiający się w wyniku proces patologiczny może zacząć zauważalnie postępować właśnie dzięki masażom. Ma to miejsce przede wszystkim przy różnych patologiach nowotworowych oraz gruźlicy. Nie wolno stosować masażu dla tej kategorii osób. Należy pamiętać, że podczas masażu bioenergie bezpośrednio kontaktujących się osób - lekarza i pacjenta -w dużej mierze stają się wspólne, a przy niedostatecznym przygotowaniu uzdrowiciela, jego zmęczeniu lub braku umiejętności odseparowania po pracy energii patologicznych, przechodzą one na niego i mogą wywołać chorobę. Oprócz tego, rozdrażnienie i każdy stan chorobowy uzdrowiciela mogą podczas masażu być przekazane jego pacjentowi - o tym też trzeba pamiętać i unikać podobnych sytuacji. Zwłaszcza aktualna jest ta zasada przy leczeniu osób o chwiejnej psychice. Dla tych kategorii pacjentów możliwości wykonywania masażu znacznie się zawężają. Wszelkie formy oddziaływania, - w tym również masaż, w okresie miesiączki też są stanowczo zabronione. Przypominamy, że przeciwwskazaniami do wykonywania zabiegów masażu są schorzenia skóry, zwłaszcza ropiejące.
24
CZĘŚĆ II Praktyka masażu
ROZDZIAŁ 1
Podstawowe techniki masażu 1. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne. Zabieg ten przeprowadza się poduszeczką kciuka lub palca środkowego albo podstawą dłoni. Wykonuje się go w formie obrotowych, okrężnych ruchów postępujących na plecach i kończynach przy oddziaływaniu na skupisko punktów. Na plecach stosuje się tylko od góry w dół, symetrycznie, wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego, na kończynach - w dalszym kierunku. Na początku ruchy charakteryzuje lekki obrót, wzmacniający się po kilku powtórzeniach i zamieniający się w ugniatanie powierzchowne średniej mocy. Cechą szczególną techniki jest impulsowy charakter oddziaływania z wektorową kierunkowością (od góry w dół), nie odrywając rąk od skóry pacjenta. Ilość powtórzeń jest dobierana indywidualnie, średnio zabieg powtarza się 10-20 razy. Tempo przeprowadzenia: 60-90 razy na minutę. Pacjent musi zacząć odczuwać ciepło, rozluźnienie, komfort. Zabieg wpływa na polepszenie samopoczucia; dobrze działa również na poprawienie ukrwienia i krążenie chłonki, rozluźnienie mięśni, przerwanie bólów mięśniowych oraz zmniejszenie ciastowatości tkanek. 2. NA-FA. Ugniatanie z wychwytem, „szczypanie". Zabieg wykonuje się w formie intensywnego ugniatania masy mięśniowej i podskórnej warstwy tłuszczowej. Złap skórę masowanego fragmentu i delikatnie unieś ją nad podstawą kostną i głębiej zalegającymi warstwami mięśni. Kciuk dłoni jest przeciwstawiony pozostałym palcom. Zabieg można wykonywać chwytem „szczypcowym", jeżeli zajmujesz się mniej wyrazistą warstwą mięśni, wykonuje się tak samo delikatnie nie osiągając progu bólowego. Masaż tą techniką robimy ze średnią silą, powtarzając 2-3 razy tylko na uprzednio przy-
gotowanych fragmentach ciała. Kierunek - od góry w dół. Cechą szczególną tej techniki jest postępowy ruch dłoni, energiczny lecz delikatny, bez odrywania od masowanego fragmentu. Pacjent zaczyna odczuwać ciepło, odprężenie. Zabieg jest stosowany dla przerwania skurczu mięśni lub stanu gotowości skurczowej, rozluźnienia mięśni, przywrócenia do prawidłowego stanu zaburzonego krążenia krwi. 3. JAŁ-FA. Rozcieranie punktowe z uciskaniem.
Zabieg wykonuje się dłonią. Dłoń lekko ugnij w stawach śródręczno - paliczkowych, musi być ona sprężysta, giętka i dotykać masowanej powierzchni swoją podstawą, paliczkami dalszymi oraz całą wolną powierzchnią kciuka dłoni. W ten sposób pod dłonią pojawia się przestrzeń, w której koncentruje się energia. Techniką tą masujemy plecy i kończyny. Ręka masażysty porusza się wzdłuż masowanej powierzchni od góry ku dołowi, nie odrywając się od skóry. Przy masażu kręgosłupa rękę ustawia się do niego prostopadle. Każdemu następnemu podejściu (zwykle do trzech) towarzyszy nieduże zwiększenie ob. . y ,, , ciążenia. | v\ j Zabieg pomaga rozluźnić mięśnie, osiągnąć ' osłabienie odczuć bólowych.
krawędzi dłoni. Wewnątrz dłoni, dzięki na wpół zgiętym i zwartym palcom, tworzy się przestrzeń, koncentrująca energię. Paliczki 3-5-go palca, bliższe osi ciała, wykonują ześlizgujące się ruchy przy wejściu dłoni na powierzchnię z naciskiem na mały palec. Strefa zastosowania - powierzchowne mięśnie pleców i kończyn, w kierunku od góry ku dołowi. Zabieg powtarza się od 3 do 5 razy. Za najlepsze tempo uważa się wykonanie 80 cyklów ruchów dłoni w ciągu minuty. Zabieg umożliwia pozbycie się zmęczenia, bólów mięśniowych oraz skurczów mięśniowych.
tymi palcami. Ruchy powinny być lekkie, ślizgające się, dokonujące się w promieniowo - nadgarstkowym stawie, wymiennie dłoniową i grzbietową powierzchnią
28
4. TUJ-FA. Rozcieranie liniowe, „poślizg".
Zabieg wykonuje się podstawą dłoni lub poduszeczką kciuka w formie powierzchownego symetrycznego głaskania lub rozcierania. Palce masażysty ześlizgują się podczas przeprowadzenia zabiegu, na przykład pomiędzy żebrami na piersi i plecach lub przy przykręgosłupowym oddziaływaniu. Dla masażysty najwygodniej będzie ustawić się przy głowie pacjenta. Zabieg wykonuje się lekko, płynnie 5 szybko nie odrywając rąk po powrocie do stanu wyjściowego. Ten sam fragment masujemy 3-5 razy. Intensywność oddziaływania musi powoli wzrastać i osiągnąć średnią siłę. Rozcieranie podłużne może poprzedzać różnego rodzaju i. ugniatanie i kończyć cały masaż. Pacjent musi ( odczuwać rozgrzanie skóry i tkanki podskór nej, rozluźnienie mięśni. 5. KUEŃ-FA. Głaskanie podłużne, „wałkowanie".
Zabieg wykonuje się grzbietową powierzchnią rozluźnionej dłoni z na wpół zgię-
29
6. TZI-FA. Oklepywanie dłonią. Zabieg wykonuje się krawędzią dłoni obu rąk jednocześnie. Palce muszą by ć, wyprostowane, zwarte i lekko napięte. Zabieg przeprowadza się wzdłuż przepływu energii w kanałach energetycznych jan. Oklepywanie odbywa się dosyć szybko: 120180 na minutę i wykonuje się lekko. Tę samą strefę masuje się 3-5 razy. Pacjent ma wrażenie wibracji. Zabieg umożliwia poprawienie krążenia krwi w tkankach, usprawnienie przemiany materii, osiągnięcie rozluźnienia mięśni, usuwanie wrażenia zmęczenia.
7. KOU-FA. Oklepywanie pięścią. Zabieg wykonuje się „pustą" pięścią: dłoń rozluźniona, palce są na wpół ściśnięte w pięść, nie napięte. W dłoni jakby znajduje się kurze jajko, zawartością którego jest skoncentrowana energia. Zabieg wykonuje się ruchem dłoni w promieniowo - nadgarstkowym stawie. Zabieg przeprowadza się od góry ku dołowi, powtarza się 3-5 razy. Oddziałujesz ze średnią siłą. Tempo, podobnie jak i w przypadku oklepywania krawędzią dłoni, szybkie: do 60-100 na minutę. Wskazania do przeprowadzenia tego zabiegu 5 odczucia, pojawiające się u pacjenta, są takie same, jak przy wykonywaniu tzi - fa.
8. FEŃ-TZ1Ń-FA. Ugniatanie z wibracją. Zabieg wykonuje się kciukiem lub palcem wskazującym w okolicach strefy wpływu lub punktu rozdzielczego. Tkanki przy naciskaniu przesuwają się wzdłuż włókien mięśniowych i wracają do pozycji wyjściowej. Wykonuje się wibrujący nacisk średniego natężenia. Początek i zakończenie ugniatania powinny być płynne. Zabieg powtarza się około 8-10 razy. Wyznacznikiem skuteczności zabiegu jest osiągnięcie progu bólowego, wrażenie wibracji i łamania po ukończeniu działań. 9. DIAŃ-SIUE-FA. Ugniatanie z naciskiem. Wykonuje się przerywane uciskanie punktu kciukiem, wskazującym lub serdecznym palcem bez przesunięcia się skóry. Przy wykorzystywaniu kciuka powinien on ugiąć się prawie pod kątem prostym. Niedopuszczalne jest wykonywanie zabiegu krawędzią paznokcia. Po płynnym, lecz energicznym osiągnięciu progu bólowego zabieg trwa przez 10-12 sekund. Okolice punktu ugniata się 3-7 razy. Cechą szczególną przeprowadzenia tego zabiegu jest pionowe ułożenie 2-go i 3-go palca w stosunku do płaszczyzny oddziaływania. Wrażenia pacjenta są podobne do wrażeń feń-tziń-fa. 10. TAŃ-TZ1Ń-FA. Rolowanie podłużne. Zabieg wykonuje się 2., 3. i 4. (mocno ściśniętymi) palcami. Z umiarkowaną siłą chwytaj nimi mięsień, ściśnij i uwolnij z ześlizgnięciem. Wykorzystuje się ten zabieg w okolicy mięśni czworobocznych, bocznego brzegu mięśni klatki piersiowej, na kończynach. Po schwytaniu masy mięśniowej palcami unieś mięsień za brzeg, jakby oddzielając ją od leżących poniżej warstw, przytrzymaj w takim stanie, później rozluźnij ucisk, a mięsień sprężynowe wyślizguje się z palców.
Zabieg wykonuje się ze średnią siłą, powtarzając 3 do 5 razy. Przewiduje się uczucie bólu i łamania. Zabieg przywraca przewodnictwo mięśniowe, zmniejsza ból i wrażenie mięśniowego zmęczenia. 11. CO-FA. Ugniatanie powierzchowne. Zabieg przeprowadza się całą powierzchnią dłoni lub boczną krawędzią ugiętego wskazującego palca. Masuje się w ten sposób nadgarstki i przedramiona, okolice kostek, kolan i podudzi. Ugniatany fragment kończyn masażysta umieszcza między obie, poruszające się energicznie i szybko w przeciwległych kierunkach dłonie. Zakres przesunięcia w tej sytuacji nie może przekraczać szerokości dłoni. W strefie bocznych powierzchni nadgarstków skutecznie działa ugniatanie wskazującymi palcami. Zabieg wykonuje się ze średnią siłą, lecz dostatecznie twardo. Powtarzać 2-4 razy dla każdej strony. Dzięki tej technice można osiągnąć rozluźnienie mięśni, usunąć zmęczenie mięśni. Pacjent zaczyna odczuwać rześkość i świeżość. Jednocześnie z tym odczuwa ciepło w kończynach, „rozmiękczenie", „stratę wagi". 12. BO-TZIŃ-FA. Głębokie ugniatanie. Strefa zastosowania techniki - mięśnie przykręgosłupowe. Zabieg wykonuje się napiętymi i lekko ugiętymi czterema palcami (od 2. do 5.), od góry w dół, od kręgosłupa na zewnątrz. Masaż można przeprowadzać zmieniając ręce lub obydwiema dłońmi naraz. Wykonuj masaż ze średnią silą. Palce ugniatają masę mięśniową, lekko obracając, osiągając wrażenie podatności, następnie ześlizgują się poniżej, nie puszczając skóry. Schodząc do niżej położonych fragmentów, palce masującego cały czas dotykają skóry pleców; w momencie przesunięcia się poniżej one tylko przestają być napięte, żeby na nowym miejscu zmienić miękko - sprężynowe napięcie na twarde. Zabieg powtarza się 3-5 razy wzdłuż tej samej linii. Mięśnie przy tym rozluźniają się, zanika początkowe wrażenie ciągnącego się bólu, stwardnienia mięśniowe powstałe wcześniej zmiękczają się. Następne dwa rodzaje technik mają wyrazistą energetyczną właściwość i wykorzystywane są tak samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi technikami, zwłaszcza na zakończenie masażu. Zaznaczę również, że tych dwóch zabiegów w pekińskiej szkole ma s aż u u c z ą us tni e i nie znajdują się one w opisywanych podręcznikach, ponieważ są skierowane do „dojrzałych" uczniów.
13. CZŻEN-DIN-FA. Ucisk, przyciskanie punktów. Zabieg przeprowadza się napiętym ugiętym kciukiem lub palcem wskazującym, unikając przy tym przyciskania paznokciem. Dla ucisku wybiera się aktywny punkt. Palec dosyć intensywnie „wchodzi" w punkt, osiągając próg bólowy. Po 1-3 sekundach siła ucisku zmniejsza się, by prawie natychmiast wznowić się z większą mocą. Później trzeba zmniejszyć napięcie w palcu, szybko i delikatnie „wyjść" z punktu, „zabierając" ze sobą ból. 14. CZŻEN-CZAŃ-FA. Uciskanie punktu z wibracją. Zabieg ten można przeprowadzać kciukiem (zgiętym lub wyprostowanym), wyprostowanym środkowym lub wskazującym palcem. „Wejść" w punkt trzeba szybko i prężnie. Masaż przeprowadza się bez przesunięcia się, z drobną wibracją, na granicy progu bólowego, delikatnie zwiększając siłę nacisku, następnie gwałtownie „wyjść" z punktu, również „zabierając" ból z palcem. Czas stosowania - 5-10 sekund.
ROZDZIAŁ 2
Specjalne techniki masażu
1. CZŻUA-FA. Podrapywanie, drapanie, „chwytanie" głowy. Masażysta stoi twarzą do siedzącego, rozluźnionego pacjenta. Zabieg wykonuje się zgiętymi i sprężynowe napiętymi palcami. Dłoń obejmuje jakby dużą kulę. Głowę masuje się okrężnymi ruchami, zaczynając od skroni w kierunku ciemienia i następnie do potylicy. Ruchy powinny być szybkie, twarde, czepne, lecz niebolesne. Palce cały czas mają kontakt ze skórą głowy. Na końcu każdego okrężnego ruchu wprowadza się „chwytliwy" element. Dłonie poruszają się po powierzchni głowy pacjenta naprzeciw sobie, symetrycznie w odbiciu lustrzanym w stosunku do strzałkowej osi. Długość oddziaływania zajmuje kilkadziesiąt sekund i zależy od reakcji pacjenta. Zabieg umożliwia polepszenie i normalizację krążenia krwi głowy, tak powierzchownego, jak i wewnątrzczaszkowego, usunięcie zmęczenia, skoncentrowanie się i ma bardzo szeroki wachlarz zastosowań. 2. CZŻO-FA. Dziobanie, „łapa z pazurami". Technika ta jest podobna do poprzedniej według wskazań i sposobu przeprowadzenia, lecz wygląda na bardziej szorstką i trochę agresywną. Dłoń również obejmuje wyobrażalną kulę, lecz objętością o jedną trzecią mniejszą. Palce są mocno napięte i rzeczywiście przypominają „łapę z pazurami". Odległość pomiędzy koniuszkami palców jest jednakowa. Podczas wykonywania zabiegu tempo coraz bardziej wzrasta, zwiększa się również podobny do dziobania element na zakończenie każdego obrotowego ruchu. Niedopuszczalne jest bolesne drapanie skóry i przeprowadzenie masażu z wyraźnie odrośniętymi paznokciami. Uważaj, żeby nie' przedawkować oddziaływania, pacjent po jego zakończeniu powinien czuć się rześko i świeżo.
32
3. MIŃ-TIAŃ-KU. Oklepywanie przyuszne. Masażysta stoi naprzeciwko siedzącego pacjenta. Zabieg przeprowadza się równolegle na obu małżowinach usznych. Kciukiem dłoni masażysta uciska skrawek, zarriykając wejście do przewodu słuchowego zewnętrznego. Wskazujący palec utrzymuje małżowiną uszną z tyłu. Środkowym palcem 2-3 razy wykonuje się lekkie okle-pywanie powierzchni wyrostka sutkowatego. Wykonuje się 3-5 podejść po 2-3 oklepywania każde. Przed zakończeniem zabiegu wykonuje się lekki ucisk skrawka, po czym palce gwałtownie się odejmuje. Zabieg usuwa bóle głowy, zawroty głowy, nadaje wyrazistość myślenia i pomaga w skoncentrowaniu się, poprawia pamięć. 4. ER-KO-DOU-FA. Zabieg jest skuteczny po przeprowadzeniu miń-tiań-ku, organicznie go dopełnia. Wykonuje się w podobny sposób: kciuk dłoni dokładnie przyciska skrawek do wejścia do zewnętrznego przewodu słuchowego, wskazującym przytrzymuje małżowinę uszną z tylu. Przeprowadza się energiczną wibrację o niskiej rozpiętości. Oddziaływanie powinno być dostatecznie intensywne, lecz krótkie: po 3-4 ruchy. Właściwy zabieg składa się z 3-5 podejść. Pacjent ma odczucia podobne do szumu. Wskazania są podobne do zaleceń do techniki min-tiań-ku. 5. KOU-TI-TZIAŃ-TZIA-FA. Chwyt podlopatkowy. Masażysta stoi naprzeciwko siedzącego pacjenta, odwrócony do jego ramienia. Przytrzymując ręką ramię i odchylając łokieć od siebie i do góry, drugą rękę masażysta układa na łopatce pacjenta i odprowadza palce za jej róg. Przy tym mięśnie strefy lędźwiowej powinny być rozluźnione. Zabieg wykonuje się dostatecznie silnie, energicznie ugniatając mięśnie za łopatką od rogu do góry. W wyniku pojawia się rozluźnienie mięśni pleców i strefy lędźwiowej. Zabieg ten wykorzystuje się przy zapaleniach stawu ramiennego, osteochondrozie piersiowej.
6. BAO-FA. „Obejmowanie". Masażysta obejmuje pacjenta obiema rękoma na wysokości VI-1X międzyżebrzy, znajdując się z tylu i z prawej od niego. Dłonie znajdują się na wysokości wyrostka mieczykowatego i są złączone w zamek. Lekko odstawiając lewą nogę do tyłu, masażysta powinien mocno utrzymywać się na nogach, a pacjent gubi punkt oparcia, odchyla się do tyłu i obwisa. Przy tym pacjent powinien być odprężony. Następnie masażysta wykonuje nieznaczne przechylenia pacjenta na różne strony do pojawienia się uczucia całkowitego jego rozluźnienia. Później gwałtownie ściska od dołu klatkę piersiową pacjenta i potrząsa nim. Zabieg wykonuje się przy wydechu jednorazowo, gwałtownie, nieoczekiwanie, bez zbędnego wysiłku, W rezultacie pacjent pozbywa się uczucia ucisku w klatce piersiowej, braku powietrza, skurczów za mostkiem, trudności podczas wdechu i wydechu. 7. TZI-TU-FEŃ-TZIŃ-FA. Delikatne ugniatanie kręgosłupa. Zabieg wykonuje się z pozycji leżącej lub siedzącej pacjenta, mięśnie szyi i pleców powinny być rozluźnione. Palce masażysty są ściśnięte w pięść, palec Wskazujący jest na wpół zgięty i przeciwstawiony przylegającemu kciukowi w ten sposób, by powstał „widelec" pomiędzy dalszym paliczkiem kciuka i środkowym wskazującego. „Widelcem" tym ugniata się każdy wyrostek kolczysty kręgosłupa, poczynając od VII szyjnego i kończąc na V lędźwiowym, każdy kręg masuje się delikatnie z góry w dół „unoszącym" ruchem, zaczynającym się pod wyrostkiem koi czysty m kręgu. Zabieg przeprowadza się wzdłuż kręgosłupa z góry w dół dwa-trzy razy i jest wskazany przy osteochondrozie i zmęczeniu mięśni pleców. 8. BEJ-FA. „Plecaczek". Masażysta i pacjent przyciskają się do siebie plecami i łączą ręce, ugięte w łokciach, w „zamek". Masażysta, pochylając się do przodu, lekko ugina nogi w kolanach i podnosi się z pacjentem na plecach. Cechy szczególne wykonywania zabiegu: połączenie ośrodków ciężkości ciała, lekkie dotykanie palcami nóg pacjenta podłogi i komfortowe ułożenie na plecach masażysty, umożliwiające osiągnięcie
rozluźnienia mięśni. Na zakończenie zabiegu masażysta potrząsa pacjentem. W rezultacie wykonywania zabiegu trzeba dojść do likwidacji blokad czynnościowych krążków międzykręgowych, większego odprężenia pacjenta, usunięcia zmęczeni a. 9. GUŃ-CZUAN-FA. „Huśtanie" Pacjent leży na plecach, obejmując rękoma podniesione do brzucha kolana. Podbródkiem dotyka piersi, plecy wygięte. Masażysta podtrzymuje pacjenta, układając swoje ręce na potylicy w okolicy stawów skokowo-goleniowych, i coraz szybciej „huśta" nim. Zabieg wykonuje się na poziomej powierzchni z miękkim obiciem. Wskazania - bóle w okolicy kręgosłupa i lędźwi, zmiany pourazowe. 10. CZUJ-FA. Oklepywanie kolana. Siedzący pacjent trzyma na wpół ugiętą rozluźnioną nogę. Siedzący obok masażysta oklepuje go w okolicy górnego i dolnego brzegu rzepki krawędzią dłoni rozluźnionych rąk. Palce nie są spięte, na wpół zgięte, złączone, jakby obejmujące jajko. Tempo wykonania średnie o małej intensywności. Dla lepszego rozluźnienia mięśni masowana noga nie opiera się o podłogę, a zwisa, w tym celu pod kolano i biodro podkłada się miękki wałek. Zabieg wykonuje się jednorazowo przez 20-30 sekund. Wykorzystuje się przy zapaleniach stawów kolanowych, zmianach pourazowych.
36
ROZDZIAŁ 3
Masaż poszczególnych części ciała
Masaż głowy
M
asaż można zaczynać od głowy lub tam go kończyć, osiągając działanie harmonizujące lub uspokajające. Aktywujący, „odświeżający" rezultat można osiągnąć uzupełniając przytoczony poniżej zestaw zabiegami z rozdziału 2: czżua-fa (1), czżo-fa (2), min-tiań-ku (3), er-ko-dou-fa (4). Pacjent leży z lekko odchyloną do tyłu głową, na wpół zamykając oczy; oświetlenie powinno być lekko przyciemnione, trzeba stworzyć sprzyjające, komfortowe warunki i odpowiednią temperaturę. Masażysta siedzi przy krawędzi stołu, głowa pacjenta powinna znajdować się na wysokości górnej części brzucha masażysty. Ręce podczas masażu są rozluźnione, łokcie odchylone na strony. 1. LI-TUJ-FA. Pocieranie wzdluż środkowej linii czoła. Zabieg wykonuje się obydwoma kciukami dłoni w formie zmiennego kreskowego ślizgania się po skórze od nasady nosa do granicy owłosionej części głowy. Wykonuje się 3 lub 5 cyklów, każdy składa się z 7 lekkich dotyków prawego i lewego palca. Pacjent powinien mieć przyjemne odczucia. 2. JAA-IŃ-TAN. Obrót punktowy z naciskiem na punkt ińtan, znajdujący się trochę wyżej odcinka nad brwiami. Zabieg przeprowadza się zgiętym środkowym palcem - lekko, płynnie i powoli. Przez ten punkt przesyła się impuls energetyczny, a w wyobraźni gromadzi się „złociste ciepło". Zabieg nie powinien być wykonywany natrętnie i wywoływać jakiekolwiek negatywne odczucia. 3. TUJ-FA. Rozcieranie liniowe od środkowej linii czoła na boki. Zabieg wykonuje się boczną krawędzią dalszych paliczków obu kciuków i polega na lekkim kreskowym ześlizgnięciu się od środka czoła na boki i do góry od punktu ińtan do granicy owłosionej części głowy. Palce poruszają się obydwa jednocześnie w przeciwnych kierunkach, „wygładzając" cerę na czole. Dłonie miękko obejmują głowę, znajdując się na czołowo-skroniowych strefach. Wykonuje się
37
7-9 ruchów, w wyniku których energetyczne pole głowy „oczyszcza się" „przeczyszczając się". Następnie, nie odejmując dłoni od głowy, wykonuje się zabieg na-fa - szczypanie, tzn. przeprowadza się jednorazowe ugniatanie brwi lekkimi szczypiącymi ruchami kciuków i palców wskazujących, od środka na zewnątrz. (Brwi delikatnie szczypie się, lecz nie wyszczypuje). Pacjent powinien odczuwać przyjemną lekką bolesność i ciepło. Dochodząc do zewnętrznych końców brwi, masażysta wykonuje żo-fa - okrężne ugniatanie punktu kanału energetycznego pęcherzyka żółciowego tuntzylao (VB 1), który znajduje się w jamie skroniowej przy zewnętrznej krawędzi oczodołu, na zewnętrz od kącika oka o 0,5 cunia1. Prawy i lewy punkt ugniata się środkowymi palcami odpowiednio zgodnie i niezgodnie z ruchem wskazówek zegara. Oddziaływanie powinno być umiarkowanie intensywne, do osiągnięcia przyjemnego łamania (0,5-1 minuta). Nie odrywając rąk, masażysta układa wskazujące palce na równoległe punkty kanału energetycznego pęcherza moczowego cuańczżu (V 2), które znajdują się na początku brwi, nad wewnętrznymi kącikami oczu. Wykorzystuje się zabieg czżen-din-fa (rozdział l, 13). Natychmiast po zakończeniu tego działania, nie odrywając rąk środkowe palce ustawia się na punkty kanału energetycznego żołądka sybaj (E 2), znajdujące się prostopadle o 1 cuń poniżej źrenicy prosto patrzącego oka, i oddziałuje się na nie przez zabieg żo również do osiągnięcia przyjemnego łamania (0,5-1 minuta), zgodnie i przeciwnie ruchom wskazówek zegara, odpowiednio z prawej i lewej. Następnie palce wskazujące „przechodzą" do strefy, w której znajduje się zakończenie zewnętrznego przejścia kanału jelita grubego w punkty insian (Gl 20). (jest to jedyny równoległy kanał energetyczny, mający skrzyżowanie, w danym przypadku - pod nosem.) punkty znajdują się w bocznej bruździe skrzydeł nosa, na skraju gruszkowatego wcięcia czaszki i posiadają wyraźną bolesność przy naciskaniu. Wykonuje się ucisk z wibracją czżen-czań-fa (rozdział l, 14). Po zakończeniu ucisku na insian środkowe palce przenoszą się do strefy występowania punktów E 5 dain (kanał energetyczny żołądka), które znajdują się przy rogu dolnej szczęki, na mięsień żwacz. Na te punkty oddziałuje się techniką żo, po czym na tym samym kanale energetycznym żołądka trzeba odnaleźć (nie odrywając rąk natychmiast od punktów dain) na rogu czoła skrzyżowanie szwu wieńcowego z mięśniem skroniowym, tzn. punkty touwej (E 8). Na nie oddziałuje się techniką żo. Cuń - indywidualna miara długości, wykorzystywana w medycynie chińskiej. Bardziej szcze»Alr>v»in rłnłr-7 \u Dorlafku 2.
4. NA-FA. Szczypanie, uchwyt z lekkim natężeniem włosów w okolicy skroni, okolic za uszami i potylicy (głowę odwraca się na stronę). Zabieg powinien przynieść ulgę i nie wywoływać bólu. 5. TZI-FA. Oklepywanie. Zabieg wykonuje się w formie lekkiego oklepywania skroni i ciemienia poduszeczkami 2-5-go palca obu rąk. Masaż głowy kończy się przerywanym uciskaniem punktów fenczi (VB 20),_znajdujących się pod kością potyliczną, w zagłębieniach na zewnątrz od brzegu mięśnia czworobocznego. Wykorzystuje się zabieg diań-siue-fa (rozdział 1, 9), który wykonuje się ugiętymi kciukiem i środkowym palcem.
/
Masaż szyi i kończyn górnych Wskazania: zapalenia mięśni strefy szyjno-ramiennej, które pojawiły się w wyniku zachorowań, po przeciągach, oraz nieodpowiednim ułożeniu głowy podczas snu. Wszystkie zabiegi wykonuje się pacjentowi znajdującemu się w pozycji siedzącej. 1. GUEŃ-FA. Głaskanie podłużne, „wałkowanie" strefy górnej części łopatki, mięśnia czworobocznego, zaczynając od mięśnia nadgrzebieniowego i szyi - w kierunku stawu ramiennego. Podczas przeprowadzenia zabiegu pacjent siedzi, ruchy wykonuje się symetrycznie, powtarzając od 3 do 5 razy, delikatnie, w średnim tempie. Dłoń powinna być na wpół zgięta i rozluźniona, ruchy powstają w stawie promieniowo-nadgarstkowym, wykonuje się je wymiennie dłoniową i grzbietową stroną. Mięśnie pacjenta rozluźniają się, rozgrzewają, przygotowują się do następnych zabiegów. 2. ŻO-FA. Symetryczne ugniatanie okrężne obu mięśni czworobocznych, zaczynając od inionów -w dół do poziomu V1-VH kręgów szyjnych. Kciuki dłoni przesuwają się w dół wzdłuż zewnętrznego brzegu czworobocznych mięśni i lekko odchylając się, sięgają do wewnętrznych kątów dolnych łopatki. Zabieg wykonuje się kilkakrotnie w formie lekkich postępowych ugniatań okrężnych. Kciuki nie odrywają się od skóry, 2 i 4 palec miękko sięgają jamy nadobojczykowej.
Podczas kolejnych powtórzeń zabiegu wzrasta silą nacisku, mięśnie rozgrzewają się, rozluźniają, stają się bardziej podatne, „płynne". Po osiągnięciu tego odczucia można przechodzić do następnego zabiegu. 3. BU-DZIŃ-FA. Obrót głowy z odblokowaniem kręgów szyjnych. Masażysta obejmuje dłonią podbródek i policzek pacjenta i jednym miękkim ruchem kieruje głowę do piersi i odwraca w bok; druga dłoń znajduje się na strefie ciemieniowopotylicznej po przeciwległej stronie i jest punktem oparcia. Vx// Manipulacje przeprowadza się delikatnie, pewnie, bez użycia siły i często towarzyszy im trzask lub lekki chrzęst. Pacjent nie powinien odczuwać bólu. Przy niepewności lub niedostatecznym przygotowaniu zabieg przenosi się na następny seans. Musimy jeszcze raz podkreślić, że głowa pacjenta powinna być lekko pochylona do przodu, a jej obrót jest przedłużeniem tego lekkiego pochylenia. Przy pojawieniu się mięśniowych powięzi rozdzielczych lub osobnych punktów w okolicy szyi, trzeba postawić na jeden z nich kciuk i powoli, ze zwiększającą się siłą i nie przesuwając, nacisnąć na wykryte miejsce. W tym momencie głowę, przytrzymywaną za podbródek, płynnie odwraca się w stronę, odpowiadającą bólowemu ogniskowi. Ucisk przerywamy ze zmianą progu bólowego (osłabieniem bólu) i pojawieniem się „płynności" włókien mięśniowych, po czym można zacząć zabieg podstawowy. 4. TIE-FA. Oklepywanie krawędzią dłoni. Zabieg jest przedłużeniem opisanych powyżej i stosuje się na koniec zabiegu dla polepszenia ogólnego działania. Jest to lekkie i szybkie oklepywanie krawędzią dłoni brzegów mięśni czworobocznych. Wykonuje się szybko, bezboleśnie, przez 13-5 minut.
Masaż strefy stawu ramiennego Wskazania: zdrętwienie kończyn, niedowład i paraliż kończyn górnych, zaburzenia w czuciu skórnym ręki, ból w okolicy stawu ramiennego i łopatki z ograniczeniami w ruchu, bolesne utrudnienia w podnoszeniu ręki do góry, bóle i przykurcz mięśni szyi i potylicy, sztywność mięśni karku.
40
1. ŻO-FA. Obydwiema rękami wykonuje się miękkie ugniatanie z naciskiem w strefie bolących miejsc w formie'żo - zabiegu kciukami. Zabieg wykonuje się ze wzrastającą siłą, nie przekraczającą progu bólowego. 2. TIJA-FA. Przy niedostateczności wpływu żo-fa masaż można uzupełnić intensywnymi uciskami (tija) po wykryciu mięśniowych powięzi rozdzielczych i oddziałując na nie 1-3 razy. 3.JAO-FA. Zabieg przeprowadza się po przygotowaniu mięśni ramion i polega na obrocie kończyny górnej w stawie ramiennym. Jedną ręką masażysta przytrzymuje staw łokciowy, drugą podnosi do dalszej części przedramienia i układa na stawie przed-ramiennym. Ręka pacjenta powinna być rozluźniona, dłoń zwisa. Wykonuje się płynne, miękkie ruchy obrotowe łokciem do tyłu i w górę, następnie w dół i na zewnątrz. Średnica „rysowanego" koła stopniowo wzrasta.
Wyklucza się przeprowadzenie gwałtownych i szybkich ruchów oraz intensywne wykonywanie zabiegu. Cały kompleks zabiegów, oddziałujących na staw, zawierający żo-, tija- i jao - zabiegi trwa 3-5 minut. Następnie wykonuje się mocny ucisk (tija) na punkty: • TR 15 ciańlao, znajdujący się w górnej części łopatki, w dole nadgrzebieniowym; • Gl 16 tziujgu - w zagłębieniu, tworzonym przez spojenie obojczyka z wyrostkiem barkowym łopatki na wysokości stawu ramiennego; • TR 14 tziańlao - na tylnej powierzchni stawu ramiennego, z tyłu i poniżej wyrostku barkowego łopatki; • 1G 11 ciańtzun - poniżej środka łopatki pod jej kolcem, w środku dołu podgrzebieniowego; • 1G 12 binfen - w dole nadgrzebieniowym, pośrodku kolca łopatki, gdzie przy podniesionej ręce jest namacalne zagłębienie;
41
• 1G 10 naoszu - z tylu od stawu ramiennego przy zewnętrznej krawędzi łopatki, we wklęśnięciu poniżej wyrostku barkowego topatki; • IG 9 tziańczżeń - do tyłu i w do! od stawu ramiennego, pomiędzy kością ramienną a łopatką, o 1 cuń powyżej tylnego brzegu fałdu pachowego. 4. BAŃ-FA. Zabieg przeprowadza się po opisanych wy: żej i wykonuje się go w następujący sposób: ręka pacjenta jest ugięta w łokciu, który został podniesiony na wysokość stawu ramiennego, dłoń obejmuje strefę nadłopatkową. Masażysta, jedną ręką przytrzymując łokieć od dołu, drugą unieruchamia dłoń i powoli, płynnie odprowadza łokieć pacjenta do przodu i w górę, następnie przywraca go do pozycji wyjściowej. W ten sposób łokieć opisuje krąg, którego średnica zwiększa się po powtórzeniach zabiegu. Bań-fa wykonuje się 3-5 razy. V.
-mjn
Masaż strefy stawu łokciowego i przedramienia Wskazania: obrzęki i bóle w stawie łokciowym i przedramieniu po urazach, obciążeniach fizycznych oraz nadwerężeniach treningowych; pourazowe uwięźnięcie nerwu łokciowego, zapalenie nerwu promieniowego, bóle i zdrętwienie mięśni przedramienia, którym towarzyszą ograniczenia w ruchu. 1. ŻO-FA.
Zabieg przeprowadza się w formie delikatnego obrotowego postępowego ugniatania przedramienia od stawu łokciowego w kierunku dłoni, wzdłuż promieniowego brzegu (ze strony kciuka), wzdłuż kanału energetycznego płuc i jelita grubego, na zmianę kciukami obu dłoni. Natomiast wolna ręka masażysty lekko utrzymuje nieruchomo dłoń pacjenta. Każdemu następnemu ugniataniu towarzyszy wzmocnienie siły oddziaływania, lecz nie przekraczając progu bólowego. Zabieg powtarza się 3-5 razy. 2. T1JA-CIUJCZI. fWykonuje się jednorazowy mocny ucisk na punkt Gl 11 ciujczi, znajdujący się w połowie odległości pomiędzy nadkłykciem bocznym a promieniowym fałdem zgięcia łokciowego. Jednocześnie drugą ręką masażysta przytrzymuje dłoń pacjenta, którego górna kończyna jest ugięta w łokciu pod kątem prostym.
3. DO-CIUJCZI.
Zabieg wykonuje się od razu po przeprowadzeniu tija-ciujczi i polega na uciskaniu o umiarkowanej intensywności punktu ciujczi. Później prostuje się kończynę górną, potrząsa się n i ą trzymając za rozluźnioną dłoń, następnie przeprowadza się lekkie postępowe nawracanie do wewnątrz i zwracanie na zewnątrz z wyciągnięciem w swoją stronę. 4. SIUAŃ-ŻO-CIUJCZI.
Uzupełnia poprzedni zabieg. Masażysta jedną ręką utrzymuje nieruchomo łokieć pacjenta, drugą obejmuje nadgarstek. Wykonuje delikatne ugniatanie (żo) punktu ciujczi kciukiem, doprowadzając jednocześnie przedramię do ramienia i obrotem przedramienia i dłoni na zewnątrz. Zabieg przeprowadza się 1-3 razy, stopniowo zwiększając zakres obrotu i doprowadzenia.
\\
Masaż dłoni Wskazania: uwypuklenie kaletki ścięgnowej z tyłu dłoni w okolicy „tabakierki anatomicznej". Wykonuje się żo - oddziaływanie dookoła uwypuklenia aż do rozgrzania i rozluźnienia włókien i tkanek mięśniowych, po nim następuje zabieg techniką bu: przesunięcie skóry i samego uwypuklenia od środka na peryferię postępującymi rozsuwającymi i rozpłaszczającymi ruchami obu kciuków w przeciwległych kierunkach. Później kaletkę ścięgnową nadrywa się w obwodzie swego uwypuklenia sposobem ań lub tija: jeden kciuk „wchodzi" pod wytwór, drugi zgięty - odsuwa uwypuklenie w przeciwnym kierunku, lokując się powyżej wytworu. Skóra podczas tego zabiegu nie może zostać naruszona. Zabieg kończy się lekkim ugniataniem żo.
Masaż pleców i kończyn dolnych Wskazania: osteochondroza szyjna. 1.TIJA-FENCZI. Przeprowadza się uciskanie 1. i 2. lub 1. i 3. palcem na obydwa punkty fenczi (VB 20), znajdujące się pod kością potyliczną o l cuń powyżej tylnej linii włosów we wklęśnięciu przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego. Tija-fenczi wykonuje się ze stopniowym zwiększeniem siły jedno-trzykrotnie, z płynnym „wchodzeniem" w punkt i powolnym osłabieniem ciśnienia. 2. ŻO-FA. Wykonuje się powierzchowne okrężne ugniatanie mięśnia czworobocznego, zaczynając od iniona w dół wzdłuż zewnętrznego brzegu. Zabieg wykonuje się obydwoma kciukami symetrycznie. Masuje się mięsień nadgrzebieniowy i czworoboczny i swobodny brzeg ostatniego, międzyłopatkową przykręgosłupową przestrzeń do wysokości V-VI kręgów piersiowych. Powtarza się 1-3 razy. 3. GUEŃ-FA. „Wałkowanie" łokciowym brzegiem rozluźnionej dłoni z na wpół zgiętymi palcami. Zabieg wykonuje się w tej samej strefie „kołnierzykowej", co i żo-fa, symetrycznie. 4. BU-DZIŃ-FA. Odwracanie głowy z jednoczesnym lekkim doprowadzeniem podbródka do piersi. Jedną dłonią masażysta obejmuje podbródek, układając palce na policzku, drugą pomaga obracać głowę, obejmując ją w ciemieniowo-potylicznej strefie. Zabieg przeprowadza się w obie strony i może mu towarzyszyć lekki chrzęst. Wykonuje się bez użycia siły. 5. TIJA-FA. Wykonuje się jednorazowy ucisk zgiętym kciukiem w miejscu występowania bólowych mięśniowych powięzi rozdzielczych, znajdujących się przy wewnętrznym kącie łopatki. Ucisk wykonuje się z płynnym zwiększeniem siły i trwa do l minuty. Omówiony zestaw przeprowadza się w całości w ciągu jednego seansu, czasem ze względu na stan pacjenta zestaw może zawierać tylko część zabiegów. Seria lecznicza składa się z 5-10 codziennych zabiegów i powtarza się później zgodnie z zapotrzebowaniami. Wyznacznikiem skuteczności jest poprawienie ogólnego samopoczucia, zanikanie lub znaczny spadek intensywności występowania bólów głowy, szumu w uszach, poprawa wzroku itp., jak również rozluźnienie mięśni, zanikanie stwardnień mięśniowych i bólów, w tym również miejscowych, przywracanie ilości ruchów w szyjnej części kręgosłupa.
44
Masaż lędźwiowej części kręgosłupa w okresie ostrego ataku choroby Wskazania: drażniąco-odruchowy zespół schorzeń kręgów z miejscowymi bólami w lędźwiowej części kręgosłupa; zespól trzewiowe-od ruchowy mięśniowy i bólowy, któremu towarzyszy blokada czynnościowa segmentu ruchowego. Pacjent leży na brzuchu, mięśnie rozluźnione. Ustala się lokalizację bólu i poziom dotkniętego odcinka. 1. GUOŃ-FA.
Wykonuje się „wałkowanie" strefy poniżej i powyżej dotkniętego chorobą odcinka, oraz z prawej i z lewej od niego. Powtarza się 3-5 razy dla każdej strony. Przy niedostatecznie wyraźnych granicach blokady spojenia na wysokości IV-V kręgów lędźwiowych przeprowadza się następujące ruchy: podstawą dłoni ostrożnie przyciśnij i oprzyj się o strefę zablokowanego odcinka leżącego w stosunku do niego powyżej kręgu, drugą ręką unieś nogę za biodro, powoli i ostrożnie kołysz nią w górę - w dół i niedużym szarpnięciem przeprowadź działanie. 2. ŻO-FA. Wykonuje się ugniatanie okrężne punktów: • VG 3 jaojanguań - pomiędzy wyrostkami kolczystymi IV i V kręgów lędźwiowych; • V 23 szeńszu - na kanale energetycznym pęcherza moczowego, na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i III kręgów lędźwiowych, o 1,5 cunia w bok od tylnośrodkowego kanału energetycznego; • V 40 wejczżun - pośrodku dołu podkolanowego. Na punkt wejczżun oddziałuje się, w odróżnieniu od poprzednich, rozsuwającymi ruchami kciuków bez przyciskania. 3. BO-FA. Zabieg przeprowadza się obydwoma kciukami, symetrycznie, ruchami „rozsuwającymi" tkanki przykręgosłupowej strefy dotkniętego chorobą odcinka; zabieg powtarza się powyżej i poniżej miejscowego bólu i wzdłuż osi kręgosłupa. 4. CA-FA. Zabieg polega na ślizgających się „wyciskających" ruchach, wykonywanych podstawą dłoni i przeprowadzanych wzdłuż osi kręgosłupa w obu kierunkach, i lekkim („dotykowym") powrocie do stanu wyjściowego nie odrywając rąk od skóry. Pacjent zaczyna odczuwać intensywne rozgrzanie.
45
5. BAŃ-FA. Pacjent powinien położyć się na boku, przeciwległym bolącemu. Nogi ugięte w stawach kolanowych. Noga u góry - trochę bardziej przyciągnięta do brzucha. Mięśnie rozluźnione. Ramiona płynnie odwraca się oparciem dłoni o strefę stawu ramiennego w ten sposób, żeby doprowadzić łopatkę do powierzchni stołu masażowego; druga ręka opiera się łokciem o strefę punktu VB 30 huantiao, znajdującą się na pośladkach z tyłu od stawu biodrowego. Czynność wykonuje się szarpnięciem z umiarkowaną siłą: prawa ręka - od siebie, opierając się o łokieć, podczas odblokowania segmentu lędźwiowego jest możliwy lekki chrzęst.
• V 25 daczanszu - na wysokości odstępu pomiędzy IV a V kręgiem lędźwiowym, na 1,5 cunia w bok; • V 54 czżibiań - poniżej wyrostka kolczystego IV krzyżowego kręgu, w odległości 3 cunie w bok; Zabieg przeprowadza się intensywnie, trwa 1-2 minuty dla każdego punktu (symetrycznie). ' 3. CA-FA. Wykonuje się podobnie do opisanego wcześniej {str. 45), do pojawienia się uczucia intensywnego ogrzania się. 4. PAJ-FA. Zabieg polega na symetrycznym szybkim oklepywaniu przykręgosłupowej masy mięśniowej strefy lędźwiowej środkowymi paliczkami palców obydwu rąk. Nie powinno pojawiać się uczucie bólu. Zabieg wzmacnia działanie zabiegu ca i umożliwia osiągnięcie większego rozluźnienia mięśni.
Masaż brzucha przy bólach żołądka Wskazania: bóle brzucha, nasilające się przy nerwowo-psychicznych przeciążeniach, spożyciu zimnych potraw i innych czynnikach, którym (bólom) towarzyszą zgaga, nudności, pogorszenie ogólnego samopoczucia. Pacjent leży na plecach.
Masaż lędźwiowej części kręgosłupa po usunięciu objawów bólowych Wskazania: bóle mięśniowe ze strefami rozdzielczymi, uwarunkowane zapaleniem mięśni lędźwiowych; uprzednie urazy z krwotokami do mięśni; zaniedbane, nie wyleczone przypadki zapaleń korzeni nerwów rdzeniowych; stwardnienie mięśni lędźwiowych po długo trwających obciążeniach statycznych. 1.GUEŃ-FA. „Wałkowanie" przeprowadza się przykręgosłupowo wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego 5-6 razy. Oprócz tego wykorzystuje się odmianę zabiegu gueń: bardziej intensywne i szybkie, przypominające powierzchowne, ugniatanie okrężne. Zabieg wykonuje się do rozgrzania mięśni, umiarkowanego przekrwienia skóry. 2. ŻO-FA punktów strefy przykręgoslupowej: • V 23 szeńszu - na wysokości odstępów pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i III kręgu lędźwiowego, w odległości 1,5 cunia po obydwu stronach od tylnośrodkowej linii;
1. MO-FA. Okrężne, powierzchniowe rozcieranie, lekkie i szybkie, wykonuje się w strefie punktów: • VC 12 czżuwań - na środkowej linii brzucha, o 4 cunie powyżej pępka; • E 25 tiańszu -na wysokości pępka i na zewnątrz od niego o 2 cunie; • VC 6 cłhaj - na środkowej linii brzucha, O l ,5 cunia poniżej pępka; • E 36 tzusańli - o 3 cunie poniżej i l cuń na zewnątrz od rzepki kolanowej; Jeden (para) punkt masuj około 2-3 minut, podczas masażu pacjent powinien odczuwać przyjemne rozgrzanie wewnętrzne. 2. AŃ-, ŻO-FA brzucha. Zabiegi przeprowadzane są po wyżej opisanych, na tych samych punktach. Najpierw wykonuje się lekkie powierzchowne ugniatanie okrężne (żo), które przemienia się w ucisk bez przesunięcia (ań). Oddziaływanie na każdy punkt (parę) trwa około l ,5-2 minut. Następnie pacjent kładzie się na brzuchu.
3. AŃ-, ŻO-FA pleców. Zabiegi przeprowadzane są w strefie przykręgosłupowej na symetrycznych punktach kanału energetycznego pęcherza moczowego V 18, 19, 20, 21, 22, 23: 1,5 cunia po obu stronach od tylnośrodkowej linii, na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi IX-X kręgów piersiowych i do 11-111 lędźwiowych odpowiednio. Oddziaływanie wykonuje się w formie ugniatania powierzchownego (żo), powtarzając 5-6 razy, następnie - jako ucisk (ań) o umiarkowanej sile na strefę par V 18, 20, 21, 23 punktów, które są wspólne kanałom energetycznym wątroby, śledziony, żołądka i nerek odpowiednio. Czas oddziaływania - 4-5 minut. Masaż kontynuuje się gdy pacjent siedzi, a masażysta stoi naprzeciwko. 4. AŃ-, ŻO-FA ramion. Obydwie ręce masażysty znajdują się w strefie nad łopatkami. Wykonuje się zabiegi żo i ań na brzegach mięśnia naramiennego, mięśni powierzchni zewnętrznej ramienia i przedramienia w okolicy przejścia kanałów energetycznych jelita grubego i potrójnego świecznika w ich strefach rozdzielczych. Zabieg powtarza się 3-5 razy, do rozluźnienia mięśni i pojawienia się u pacjenta uczucia ciepła i przyjemnego łamania mięśniowego. 5. TIJA-FA. Punkty GI 4 hegu i Cl 11 ciujczi (w dole pomiędzy l i l! kośćmi śródręcza i punkt w połowie odległości między nadkłykciem bocznym i promieniowym końcem fałdu zgięcia łokciowego) ugniata się silnym przyciskaniem tija przez l minutę. 6. CO-FA ramienia. Masażysta umieszcza ramię pacjenta między własnymi dłońmi i wykonuje w przeciwnych kierunkach szybkie, „rozwałkowujące" ugniatania zewnętrzno-wewnętrznych stref mięśnia dwugłowego i trójgłowego; zabieg powtarza się 3-5 razy w kierunku od stawu ramiennego do łokciowego. Mięśnie rozluźniają się, ogrzewają, pojawia się uczucie przyjemnego łamania. 7. CO-FA międzyżebrzy. Pacjent łączy dłonie na potylicy; masażysta, stojąc z tyłu, wykonuje symetryczne intensywne rozcierania dłoniową powierzchnią rąk (2. -5. palce) wzdłuż międzyżebrzy: od środkowej linii pachowej do mostka. Jego palce układają się na V-VHI międzyżebrzach i, po wykonaniu trzech zabiegów co, przesuwają się o jedno niżej, ogarniając V1-IX i VIł-X międzyżebrza (również powtarzając 3 razy). Wrażenia pacjenta są podobne do wrażeń przy co-fa ramienia.
Masaż brzucha przy osłabieniu stolca niezakaźnego pochodzenia Pozycja pacjenta - leżąc na plecach. 1. I-CZŻI-CZAŃ. Wykonuje się rozcieranie podłużne 2.-4. palcami wzdłuż przedniośrodkowej linii brzucha od punktu czżunwań VC 12 (o 4 cunie wyżej od pępka) do punktu cihaj VC 6 (o l ,5 cunia poniżej pępka) do pojawienia się umiarkowanego zaczerwienienia skóry. 2. MO-FA. Wykonuje się głaskanie okrężne (tarcie) punktów cihaj (VC 6) i guańjuań (VC 4) -o 3 cunie poniżej pępka; zabieg wykonuje się 2.-4. palcami, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, przez 8-10 minut aż do pojawienia się trwałego zaczerwieniania. Kiedy pacjent zaczyna odczuwać silne ciepło, podobny zabieg przeprowadza się w okolicy symetrycznego punktu tiańszu (E 25), znajdującego się na wysokości pępka i na zewnątrz od niego o 2 cunie. Pozycja pacjenta - leżąc na brzuchu. 3. KUEŃ-FA. Wykonuje się „wałkowanie" dłonią strefy przykręgosłupowej wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego od punktu płszu V 20 (O l ,5 cunia w bok na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi Xl i XII kręgów piersiowych) do punktu szeńszu V 23 (na wysokości U i 111 kręgów lędźwiowych). Zabieg wykonuje się symetrycznie dla każdej strony do osiągnięcia rozluźnienia mięśni. ) 4. AŃ-, ŻO-FA strefy przykręgoslupowej. Wykonuje się ucisk z ugniataniem punktów piszu (V 20), wejszu (V 21) (na wysokości odstępu pomiędzy XII piersiowym w kierunku I lędźwiowego kręgu) i szeńszu (V 23). Kciuki przez 1-2 minuty jednocześnie oddziałują na parę punktów, kolejno przemieszczając się w kierunku ogonowym. Zabieg powtarza się do trzech razy. 5. MO-FA strefy przykręgosłupowej. Wykonuje się głaskanie okrężne (tarcie) punktów strefy przykręgosłupowej w kierunku ogonowym. Wykorzystuje się punkty od piszu (V 20) do panguanszu (V 28) (na wysokości odstępu między wyrostkami kolczystymi H i III kręgów krzyżowych, w bok o 1,5 cunia). Na punkty te oddziałuje się do pojawienia się wrażenia intensywnego ogrzania się.
49 48
ROZDZIAŁ 4 Zabteg fw^-2 minuty w punkcie czancian (VG 1), znajdującym się pod kością ogonową.
Masaż brzucha przy zaparciach
Leczenie manualne stawów i kręgosłupa
Przy zaparciu wykonuje się te same czynności, co i przy osłabieniu stolca, uzupełnione następującymi zabiegami. I-czżi-czań (1) przedłuża się niżej i sięga punktu guańjuań (VC 4) (4 cunie poniżej pępka). Mo-fa (2)-'w punktach cihaj (VC 6) i guańjuań (VC 4)'wykonuje się przy bardziej wyrazistych odczuciach, później dodaje się zabieg żo-fa punktów szeńciue (VC 8) (środek pępka) i cihaj (VC 6). Zabieg wykonuje się jednym palcem, nie wgniatając pępka. Trzeba osiągnąć intensywne ogrzanie okolic pępka.
AŃ-, ŻO-FA Na zakończenie masażu wykonuje się uciskanie i ugniatanie punktów tzusańli (E36) i nejguań (MC6) (na wewnętrznej powierzchni przedramienia, powyżej środka fałdu promieniowo-nadgarstkowego) przez 1 minutę dla każdego. Oddziaływanie na punkt nejguań odbywa się mniej intensywnie, bez uczucia bólu. Zabiegi na plecach pacjenta przeprowadza się podobnie jak opisane powyżej.
1. JAO-FA. Obrót w stawie ramiennym. Zabieg przeprowadza się tylko na kończynach górnych w formie płynnych ruchów obrotowych w stawie ramiennym. Ręka pacjenta musi być ugięta w stawie łokciowym i rozluźniona. Prawą rękę masażysta (dla odpowiedniej pacjenta) podkłada pod przedramię i unieruchamia ramię, przytrzymując go całą powierzchnią dłoni. Lewą ręką masażysta przytrzymuje obręcz ramienną pacjenta, zapewniając statyczność tułowia. Trzeba wykonać 5-6 ruchów obrotowych, lekko, płynnie, powoli, od środka na zewnątrz ze zwiększającym się zakresem. Jednocześnie obydwoma rękoma masażysta rozciąga ramię wzdłuż osi podłużnej. Pod palcami lewej ręki, która unieruchamia ramię, powinno pojawić się wrażenie, że odczuwa się przestrzeń pomiędzy powierzchniami stawowymi. Zabieg ma różne wskazania i jest wykorzystywany głównie w leczeniu kompleksowym przykurczy stawu ramiennego oraz przy pourazowym przywracaniu ruchów w pełnym zakresie (nie w ostrym okresie).
2. SZEŃ-CIUJ-FA. Uginanie i prostowanie kończyn. Zabieg wykonuje się tak na dolnych, jak 5 na górnych kończynach, które przy tym są rozluźnione i znajdują się w rękach masażysty. Wykonując zabieg na kończynie górnej, masażysta unieruchamia lewą ręką prawą rękę pacjenta, podtrzymując i obejmując ją od dołu za dalszą część przedramienia. Prawą ręką masażysta prostuje dłoń pacjenta, obejmując ją za dalszą część dłoni i palce. Prostowanie ręki odbywa się sprężyście, stopniowo, ze zwiększeniem zakresu, lecz płynnie, bez nacisku. Rękę w stawie łokciowym prostuje się do końca. Podobnie postępuje się w przypadku stawu goleniowo-stopowego. Przy braku poważnych przykurczy wystarczą zwykle dwa-trzy powtórzenia. Wskazania do przeprowadzenia zabiegu są podobne do wskazań dla jao-fa.
3.1. BAŃ-FA. Pociąganie szyi. Przed przeprowadzeniem zabiegu trzeba przygotować mięśnie szyi: rozgrzać i rozmiękczyć je rozcieraniem i ugniataniem Pacjent siedzi, masażysta stoi za nim, układając prawą dłoń na skroniowociemieniową strefę lewej potowy głowy; lewą ręką delikatnie obejmuje pacjenta za podbródek. Masażysta wykonuje lekkie obroty głowy pacjenta, żeby upewnić się w gotowości mięśni szyi do manipulacji. Właściwy zabieg polega na delikatnych sprężynowych obrotach głowy pacjenta w lewo (z opisanej pozycji rąk). Obrót odbywa się w czołowej i strzałkowej (doprowadzenie podbródka) płaszczyznach, przede wszystkim dzięki obrotom podbródka. Z reguły przy przeprowadzeniu zabiegu słychać lekki chrzęst. Zabieg powtarza się w przeciwną stronę również po przygotowaniu mięśni szyi lub zostawia się do następnego zabiegu. Trzeba podkreślić, że przed wykonaniem pociągania szyi należy pochylić głowę pacjenta do przodu. Zabieg w żadnym przypadku nie może być przeprowadzany z odchyloną do tyłu głową oraz z wykorzystaniem siły. Pacjent powinien odczuwać pewność masażysty i całkowicie mu ufać. Zabieg wykonuje się niespodziewanie dla pacjenta. 3.2. BAŃ-FA. Pociąganie lędźwiowo-piersiowego odcinka kręgosłupa. Zabieg również wykonuje się, gdy pacjent siedzi, i następuje po opisanym wyżej pociąganiu w odcinku szyjnym kręgosłupa. Nogi pacjenta są na wpół ugięte w kolanach, kolana rozstawione, stopy opierają się o podłogę. Ręce są opuszczone, głowa lekko pochyla się na pierś. Masażysta stoi twarzą do pacjenta i podczas pociągania w lewo - blokuje prawą nogę pacjenta swoją prawą nogą w ten sposób, żeby powierzchnie wewnętrzne podudzi dotykały się i wewnętrzna część strefy podkolanowej masażysty znajdowała się trochę wyżej kolana pacjenta. Przy tym stopa pacjenta pewnie opiera się o podłogę, noga lekko napięta. Obydwie ręce masażysty układają się na strefie stawów ramiennych pacjenta: przy pociąganiu w lewo - prawą - na przedniej powierzchni lewego stawu ramiennego, lewą - na łopatkowo-barkowej powierzchni pleców po prawej stronie. Pociąganie przeprowadza się z umiarkowaną siłą, delikatnie i sprężyście. Ruchy rąk: prawą - od siebie, lewą - na siebie. Obręcz ramienna odwraca się po osi kręgosłupa. Możliwy jest lekki chrzęst. Zabieg wykonuje się jeden raz w każdą stronę. 3.3. BAŃ-FA. Pociąganie w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Zabieg warto przeprowadzać po tym, jak zostaną odblokowane położone powyżej segmenty kręgosłupa. Niezbędny warunek - uprzednie przygotowanie mięśni
52
przykręgostupowych i odprężenie pacjenta. Pacjent leży na boku. Noga, znajdująca się pod spodem, jest ugięta w kolanie i lekko przyciągnięta do brzucha, druga -wyprostowana. Ręka, ta sama, co ugięta noga, również powinna być ugięta, dłoń znajduje się pod policzkiem, przeciwległa ręka odrzucona za plecy i rozluźniona. Masażysta, będąc zwrócony twarzą do pacjenta, jedną ręką obejmuje staw ramienny i opiera się łokciem drugiej ręki o strefę huantiao (VB 30), która znajduje się poza stawem biodrowym. Oparcie o ten punkt zapewnia stabilność ręce, która energicznie odwraca obręcz ramienna pacjenta w kierunku „od siebie" z możliwym chrzęstem w okolicy lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Zabieg można powtórzyć dla drugiej strony. 3.4. BAŃ-FA. ^Prostowanie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.
Zabieg ten uzupełnia poprzednie i umożliwia osiąganie odblokowania segmentów międzykręgowych odcinka lędźwiowego. Pacjent leży na brzuchu, ręce są ułożone wzdłuż tułowia, całe ciało rozluźnione. Masażysta, stojąc z boku, podprowadza rękę pod dalsze części bioder. Drugą ręką delikatnie opiera się o lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Masażysta kołysze wyprostowane nogi pacjenta płynnymi ruchami w górę - w dół, zwiększając zakres i przekładając stabilizującą kręgosłup rękę od spojenia krzyżowo-lędźwiowego do lędźwiowo-piersiowego. Niedopuszczalne są odczucia bólu. Zabieg powtarza się na następnych spotkaniach. 4. TAŃ-TZIŃ-FA. Masaż palców. Masaż przeprowadzą się w stanie rozluźnienia kończyn górnych. Masażysta delikatnie unieruchamia lewą ręką dłoń pacjenta, prawą ugniata palce, kolejno je układając pomiędzy swoje twardo złączone i zgięte wskazujący i środkowy palce. Masuje się każdy palec pacjenta, zaczynając od kciuka,
wzdłuż powierzchni grzbietowo-dłoniowych. Przy tym słychać lekki chrzęst palca i trzask ześlizgujących się palców masażysty. Wyznacznikiem prawidłowości przeprowadzenia zabiegu jest pojawiające się wrażenie uwolnienia międzystawowych powierzchni palców, lekkiego ich stukania. Zabieg uzupełnia się lekkim obrotem każdego palca po osi podłużnej. Przy ustaleniu siły oddziaływania trzeba brać pod uwagę stopień gotowości palców do zabiegu oraz ich możliwą patologię. Zabieg uzupełnia się twardym jednorazowym ugniataniem podłużnym palców wzdłuż powierzchni bocznych, pochwyconych między 2. a 3. palcem masażysty. Zabieg jest wielofunkcyjny. 5. CIAŃ-DOU-FA. Potrząsanie rozluźnioną kończyną. Zabieg przeprowadza się w leżącej pozycji pacjenta - dla nóg, w siedzącej - dla rąk. masażysta unieruchamia rozluźnioną rękę pacjenta, obejmując ją w dalszej części przedramienia i dłoni, lekko nią potrząsa dla sprawdzenia rozluźnienia mięśni, i kilka razy miękko szarpie za rękę „na siebie" ze stopniowo wzrastającą intensywnością. Ćwiczenie przypomina uderzenie batem. W podobny sposób, lecz mniej intensywnie, wykonuje się zabieg na kończynach dolnych, unieruchamiając je obejmując jedną ręką dalszy odcinek podudzia, drugą - zewnętrzną i wewnętrzną kostkę, opierając dłoń o kość piętową. Wyznacznikiem prawidłowości wykonanego zabiegu jest wrażenie uwolnienia powierzchni stawowych, lekkie ich stukanie. Niedopuszczalny jest ból przy wykonywaniu ćwiczenia.
ROZDZIAŁ 5
Profilaktyczny ogólnie wzmacniający masaż
W
rozdziale tym zostały opisane niektóre schematy masażu, umożliwiające osiągnięcie harmonizacji biopola i optymalnego funkcjonowania mięśniowo-ścięgnistych kanałów energetycznych. Według stopnia oddziaływania zabiegi masażu profilaktycznego umownie dzielą się na lekkie, miękkie, zmiękczone, pewne> poważne. Taka chwiejna gradacja dodatkowo podkreśla różnorodność odmian tego samego zabiegu masażu. W każdej konkretnej sytuacji trzeba zwracać uwagę przede wszystkim na poziom statusu energetycznego pacjenta i doświadczenie lecznicze masażysty. Podczas wykonywania masażu nie wolno również nie doceniać poprzednich chorób, zmęczenia pacjenta i temu podobnych czynników.
Masaż okolic szyi Pacjent siedzi, lecz niektóre z przytoczonych zabiegów można wykonywać, gdy pacjent leży na brzuchu. 1. ŻO-FENCZł. Ugniatanie okrężne punktu fenczi. Punkt fenczi (VB 20) znajduje się w dole pod kością potyliczną przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego. Punkt ugniata się kciukiem i środkowym palcem jednocześnie z obu stron, 35 razy (około minuty). Wrażenia bólowe nie powinny być intensywne. 2. NA-FA. Szczypanie mięśnia czworobocznego. Zabieg wykonuje się obydwiema rękami jednocześnie, pewnie i energicznie, lecz delikatnie, wystrzegając się pojawienia bólu. Kciuk i jego podłoże przeciwstawia się pozostałym czterem, obejmującym mięsień z przodu. Wykonuje się 3-5 ruchów szczypiących do pojawienia się wrażenia uległości, „płynności" mięśni.
3. GUEŃ-FA. „Wałkowanie", głaskanie podłużne brzegu mięśnia czworobocznego i mięśnia nadgrzebieniowego. Zabieg wykonuje się albo symetrycznie obydwiema rękoma, albo wymiennie jedną i polega na lekkich, ślizgających się, jednocześnie lekko wyciskających w kierunku obrzeży ruchach zaczynając na wysokości V1-VI1 kręgów szyjnych (punkt VB 21 tziańtzin) do guza kości ramiennej (punkty GI 15 tziańjuj); przy tym dłoń powinna być rozluźniona i na wpół zgięta, tak jakby obejmowała wyobrażalne jajko; masaż wykonuje się na zmianę grzbietową i dłoniową stroną łokciowego brzegu dłoni, a także zgiętym małym palcem. Zabieg powtarza się minimum dwa razy, rozluźnia mięśnie i łagodzi wrażenia bólowe, wywołane poprzedzającym zabiegiem na-fa. 4. ŻO-TZIAŃCZŻEŃ. Ugniatanie okrężne punktu tziańczżeń. Punkt tziańczżeń znajduje się z tyłu i w dół od stawu ramiennego, pomiędzy kością ramienną a łopatką, o l cuń powyżej tylnego końca fałdu pachowego. Ugniatanie punktu trwa około 1 minuty, odbywa się symetrycznie po obu stronach do osiągnięcia progu bólowego. 5. ŻO-TZIAŃTZIN. Ugniatanie okrężne punktów tziańtzin i tziańczżunszu. Wykonuje się ugniatanie punktu (VB 21) tziańtzin (środek odległości od VII kręgu szyjnego do guza kości ramiennej) i punktu tziańczżunszu (IG 15) (przy wewnętrznej krawędzi łopatki, o 2 cunie w bok od tylnośrodkowej linii, na wysokości VII szyjnego - I piersiowego kręgów). W tych punktach przewiduje się intensywne wrażenia bólowe, w związku z czym oddziaływanie na nie powinno być krótkotrwale (nie więcej, niż 30 sekund).
8. NA-FA. Szczypanie wewnętrznego brzegu łopatki. Zabieg wykonywać trzeba miękko, powoli, powinien być przyjemny i przynosić ulgę. Zabieg przeprowadza się symetrycznie po obu stronach. Ręce masażysty układają się na swobodnych powierzchniach mięśnia czworobocznego. Przy tym kciuk przeciwstawia się czterem pozostałym, obejmującym przedni brzeg mięśnia. 9. NA-FA. Szczypanie wewnętrznego brzegu łopatki. Rozluźniona ręka pacjenta powinna być ugięta w łokciu, dłoń obejmuje staw ramienny po przeciwnej stronie. Masażysta, stojąc twarzą do pacjenta, jedną ręką przytrzymuje jego ugiętą rękę, podnosząc łokieć na wysokość podbródka; palce drugiej ręki podchodzą pod wystający kąt łopatki i jej wewnętrzną powierzchnię. Szczypanie w tym przypadku przypomina wyciskanie. Powtarza się 3-5 razy. Trzeba unikać zbyt dużego wysiłku podczas przeprowadzenia zabiegu i pojawienia się wrażeń bólowych. Przy stopniowym rozluźnieniu mięśnia palce mogą przeniknąć pod łopatkę i lekko ją unieść. 10. CZŻAŃ-DZIŃ-FA. Łączenie rąk nad głową. Pacjent siedzi naprzeciwko stojącego masażysty, ręce ma podniesione do góry i wyprostowane, dłonie odwrócone w górę, palce są splecione. Masażysta unieruchamia łokcie dłońmi i miękko i sprężyście zbliża ręce pacjenta. Przewiduje się pojawienie w rękach wrażenia przyjemnego łamania mięśni. Zabieg wykonuje się jeden raz.
6. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne punktu tiańtzun. Punkt tiańtzun (IG 11) znajduje się poniżej środka łopatki nad jej kolcem, pośrodku dołu podgrzebieniowego. Masaż punktu trwa od 30 do 60 sekund, symetrycznie, nie osiągając progu bólowego. 7. GUEŃ-FA. „Wałkowanie", głaskanie liniowe mięśnia czworobocznego. Zabieg przeprowadza się dwa razy w kierunku od środka na zewnątrz. Trzeba osiągnąć rozluźnienie mięśni po poprzednich oddziaływaniach bólowych.
56 57
11. NA-FA. Szczypanie, głębokie ugniatanie zewnętrznej powierzchni rąk. Kończyny górne są opuszczone i rozluźnione. Jedną ręką masażysta przytrzymuje dłoń pacjenta, a drugą ugniata zewnętrzne mięśnie ramienia, zaczynając od stawu ramiennego w kierunku łokciowego. Zabieg przypomina wyciskanie i wykonuje się pewnie i wystarczająco intensywnie, powtarzając 3 razy dla każdej strony. Pacjent powinien odczuwać rozgrzanie i przyjemny ból mięśni.
12. AŃ-ŻO-CIUJCZI. Uciskanie i ugniatanie punktu ciujczi. Punkt ciujczi (Gl 11) znajduje się pośrodku odcinka pomiędzy podkłykciem bocznym a promieniowym końcem fałdu zgięcia łokciowego (przy ugiętej ręce). Oddziaływanie na punkt odbywa się symetrycznie w formie jednorazowego mocnego ucisku (ań), przekształcającego się w ugniatanie okrężne o zmniejszającej się intensywności (żo). Czas trwania ań-fa około 15-20 sekund, żo-fa - do 1,5 minuty. Odczucia nie powinny być zbyt wyraziste. 13. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne zewnętrznej powierzchni przedramienia. Ręka pacjenta powinna być rozluźniona, przytrzymuje się za dłoń i nadgarstek. Masażysta z umiarkowaną siłą wykonuje jednorazowo postępowe ugniatanie okrężne powierzchni zewnętrznej zaczynając od stawu łokciowego do nadgarstka. Ugniatanie przeprowadza się jednorazowo wzdłuż linii kanału energetycznego jelita cienkiego (powierzchnia łokciowa tylnej części przedramienia), potrójnego świecznika (część środkowa) i jelita grubego (strona promieniowa). 14. AŃ-ŻO-HEGU. Uciskanie i ugniatanie punktu hegu. Punkt hegu (Gl 4) znajduje się pomiędzy l a H kośćmi śródręcza, na końcu fałdu skórnego. Działanie jednorazowe, symetryczne, podobne do zabiegu ań-żo-ciuj-czj.
15. TAŃ-TZIŃ-FA. Ugniatanie bocznych powierzchni palców. Dłoń pacjenta jest rozluźniona, unieruchomiona w lewej ręce masażysty. Kolejno ugniata się powierzchnie boczne palców obydwu rąk w taki sposób, żeby one przechodziły między ugiętymi i twardo złączonymi wskazującym i środkowym palcem. 16. CIAŃ-DOU-FA. Potrząsanie ręką. Masażysta trzyma rozluźnioną rękę pacjenta za najdalsze paliczki 2.-5. palców, umieszczając swój wskazujący i środkowy palec pod nimi, a kciuk - na górze. Właściwy zabieg polega na podobnym do uderzenia batem potrząsaniu ręką z jednoczesnym przyciąganiem do siebie. Zabieg wykonuje się jednorazowo, lekko, bez zastosowania siły, lecz sprężyście. Szarpnięcie „na siebie" jest niedopuszczalne. Potrząsanie kończy się obrotem ręki w stawie ramiennym z tyłu w przód, nie gwałtownie, robiąc 3-5 obrotów o wzrastającej średnicy. W wyniku prawidłowo przeprowadzonego przygotowania rozluźniającego mięśnie i właściwego zabiegu do-fa, można zlikwidować blokady czynnościowe w górnej części kręgosłupa. 17. KUO-SIUN-FA. Uruchomienie kręgów piersiowych z oparciem. Wykonuje się, gdy pacjent siedzi ze złączonymi „w zamek" rękoma, ułożonymi na potylicy. Masażysta, stojąc z tylu, kładzie ręce na ramiona pacjenta, bliżej pach; ugięta w kolanie noga opiera się między łopatkami o kręgosłup. Nacisk na zablokowany segment lepiej przeprowadzać przez miękki podkład. Jednocześnie wykonuje się ruch w przeciwnym kierunku: obręcz barkową przesuwa się rękoma do tyłu i kolanem wygina się odcinek piersiowy kręgosłupa do tyłu. Zabieg wykonuje się jednorazowo, na wydechu, miękkim szarpnięciem, któremu towarzyszy słaby chrzęst; nie może przy tym pojawić się ból.
Masaż pleców i kończyn dolnych 1. AŃ-FA. Ucisk przerywany wzdłuż osi kręgosłupa. Pacjent leży na brzuchu, masażysta znajduje się po lewej stronie, odwrócony do jego nóg. Dłoń masażysty znajduje się na kręgosłupie pacjenta, ułożona w kierunku kości ogonowej (od głowy), druga dłoń leży w poprzek niej. Osi strzałkowe dłoni są połączone w rzucie punktów laogun (MC 8). Podstawą dłoni wykonuje się przerywany ucisk punktowy z następnym przesunięciem w kierunku leżącego poniżej segmentu. Zabieg zaczyna się od pierwszych
piersiowych segmentów kręgowych i powtarza się po 1-2 wyrostkach kolczystych do lędźwiowego odcinka kręgosłupa nie odrywając rąk od pleców. Ań-fa powtarza się 1-2 razy. Intensywność oddziaływania reguluje się w zależności od gotowości segmentów międzykręgowych do mobilizacji: od lekkiej, umiarkowanej do znacznej, wyraźnej (dla mężczyzn o mocnej budowie ciała). Zabiegowi towarzyszą chrzęsty, lecz bólu być nie powinno. 2. NA-FA. Szczypanie, głębokie ugniatanie pleców. Zabieg wykonuje się na rozgrzanych miękkich mięśniach i polega na głębokim złapaniu masy mięśniowej, uniesieniu jej i „wyciśnięciu". Przeprowadza się z góry w dół i w bok, wzdłuż ułożenia włókien mięśniowych, symetrycznie po obu stronach, powtarzając po 3 razy. Zabiegowi nie powinien towarzyszyć ból, trzeba wykonywać go dosyć intensywnie, pewnie, lecz delikatnie i płynnie, osiągając wyraziste zaczerwienienie skóry i „płynność" mięśni. 3. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne wzdłuż ułożenia kanału energetycznego pęcherza moczowego. Ugniatanie trzeba zacząć od punktu VG 14 daczżuj (pomiędzy wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i I piersiowego kręgu), schodząc następnie wzdłuż strefy przykręgosłupowej o 1,5 cunia w bok od linii tylnośrodkowej. W okolicy odstępów międzykręgowych wykonuje się uciski przez 20-40 sekund. Zabieg powtarza się do 3 razy. 4. ŻO-FA. Ugniatanie rozdwojone odstępów międzykręgowych. Zabieg wykonuje się kciukiem i zgiętym palcem wskazującym, stworzonym w ten sposób „widelcem". Odstępy międzykręgowe ugniata się ruchem „unoszącym" wyrostek kolczysty: od dołu w górę i od środka na zewnątrz, pałce są trochę rozstawione. Zabieg wykonuje się jednorazowo.
r 60
5. FEN-TZłŃ-FA. Ugniatanie kciukami obu dłoni punktów przykręgosłupowych, bolących przy naciskaniu, lub punktów, znajdujących się na kanałach energetycznych pęcherza moczowego, odpowiednio do wskazań. Zabieg wykonuje się w formie jednorazowego, umiarkowanego w sile ucisku z wibracją z góry w dół, nie odejmując palców. Początek i zakończenie ugniatania powinny być płynne. 6. BA-LAO-FEN-TZIŃ. Ucisk punktów krzyża. Zabieg wykonuje się na wpół zgiętym kciukiem, pozostałe palce w tym momencie są złączone w pięść. Uciska się punkty kanału energetycznego pęcherza moczowego: V 34-V 31, położone poniżej 1V-1 środkowych grzebieni krzyżowych, odpowiadające IV-I tylnym otworom krzyżowym; oraz V 30-V 27, znajdujące się na wysokości odstępów pomiędzy wyrostkami kolczystymi od IV krzyżowego do I-1I krzyżowych, w bok od tylnośrodkowej linii o 1,5 cunia. Masaż wykonuje się postępowo od dołu w górę, w formie jednorazowego ucisku punktowego o zwiększającej się sile do osiągnięcia progu bólowego oraz ze stopniowym obniżeniem siły ucisku. 7. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne strefy przykręgosłupowej. Zabieg przeprowadza się symetrycznie kciukami obydwu dłoni, wykonuje 2-3 cykle w umiarkowanym tempie. Kierunek i kolejność - w dół -do góry - w dół.
8. FEN-TUJ-FA. Ugniatanie z uciskaniem. Ugniatanie kręgosłupa. Zabieg wykonuje się w formie delikatnego, ze zwiększającą się intensywnością przeprowadzanego uciskania kciukiem lub podstawą dłoni skrzyżowanych rąk wzdłuż osi kręgosłupa, wykonuje się go sprężynowe, lecz bez gwałtownych szarpnięć. Zabieg powtarza się 3-5 razy. 9. GUEŃ-FA. „Wałkowanie", rozcieranie liniowe. Zabieg wykonuje się 1-3 razy od góry w dół, wzdłuż osi kręgosłupa lub wcześniej ugniatanych mięśni. Tkanki „uspokajają się" po poprzednich działaniach.
10. Tl-FA. Lekkie oklepywanie. Wykonuje się albo krawędzią rozluźnionej dłoni z na wpół zgiętymi palcami, albo drugimi paliczkami 2.-5. palców, złączonych w pięść (dłoń tu też jest rozluźniona). Zabieg wykonuje się przykręgosłupowo, jednorazowo, od góry do dołu. Za jego pomocą można osiągnąć szybką regenerację czynnościową mięśni. 11. DIAŃ-HUANTIAO. Silny ucisk punktu huantiao. Punkt huantiao (VB 30) znajduje się na pośladku, z tylu stawu biodrowego. Ucisk powinien być mocny, jednorazowy, stopniowo osiągający próg bólowy. Czas oddziaływania nie powinien przekraczać l minuty. Kończyć ucisk trzeba też stopniowo. Zabieg można wykonywać palcem, stawem ugiętego palca, łokciem. Cel oddziaływania: usunięcie prawdopodobnej mięśniowej blokady ścięgnistej wzdłuż przepływu energii pęcherzyka żółciowego. 12. DIAŃ-CZENFU. Silny ucisk punktu czenfu. Punkt czenfu (V 36) znajduje się pośrodku fałdu podpośladkowego. Zabieg przeprowadza się podobnie do 11. 13. NA-FA. Szczypanie, głębokie ugniatanie bioder. Zabieg wykonuje się obydwiema rękoma, dłonie obejmują biodro, 2.-5. palce są złączone, kciuk jest ustawiony naprzeciwko. Ugniatanie powinno być głębokie, lecz delikatne, intensywne, lecz nie szybkie; od fałdów podpośladkowych - w kie runku kolana, po 3 razy dla każdej strony. W wy niku mięśnie .się rozgrzewają, stają się miękkie i elastyczne. ' 14. AŃ-FA. Głębokie uciski na zmianę. Zabieg przeprowadza się na tylnej powierzchni bioder i podudzia, wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego i polega na uciskaniu na zmianę obu kciukami,.ułożonymi w poprzek lub wzdłuż kanału energetycznego, albo kciukiem jednej ręki ze wzmacniającym ciśnienie na niego kciukiem drugiej ręki. Ucisk powinien być głęboki, powolny, płynny, bez obrotów i wibracji, do pojawienia się przyjemnego lekkiego bólu mięśniowego i umiarkowanym promieniowaniem bólu wzdłuż nerwu kulszowego. Zabieg pomaga w przywróceniu zdolności do pracy mięśni bioder.
miękkości giętkości.
15. NA-FA. Szczypanie okolic ścięgna piętowego. Zabieg wykonuje się w okolicy tylnej trzeciej części podudzia nad wolnym brzegiem ścięgna piętowego i polega na delikatnym, lecz intensywnym uchwyceniu tkanek podanej strefy kciukiem i ugiętym palcem wskazującym. Podudzie jest masowane od góry w dół jednorazowo. 16. TOU-FA. Uciskanie biodra w różnych kierunkach. Masażysta stoi z boku plecami do tej części stołu, gdzie znajduje się głowa pacjenta; ruchy masażowe zaczynają się od fałdu podpośladkowego w kierunku podkolanowego. Ten zabieg przypomina ugniatanie liniowe podstawą dłoni, lecz ma następujące cechy wyróżniające: • Wykonuje się ugniatanie „prasujące", delikatne przyciskanie tkanek; • Kierunek ruchów zmienia się w stosunku do podłużnej osi biodra: kilka na zewnątrz i do środka na zmianę. Tou-fa powtarza się 3-5 razy dla każdej strony. 17. GUEŃ-FA. „Wałkowanie", głaskanie liniowe tylnej powierzchni biodra i podudzia. Zabieg wykonuje się 3-5 razy, od góry w dół, od środka w bok. 18. TU-FA. Lekkie oklepywanie tylnej powierzchni biodra i podudzia. Zabieg wykonuje się krawędzią dłoni lub drugimi paliczkami 2.-5. ściśniętych w pięść palców, 3-5 razy, również w kierunku od środka w bok. 19. BAŃ-FA. Odblokowanie spojenia na wysokości IV-V kręgów lędźwiowych. Zabieg wykonuje się następująco: masażysta, znajdując się z boku od pacjenta, jedną ręką unosi jego nogę, obejmując biodro przy kolanie. Drugą rękę masażysta układa trochę wyżej spojenia na wysokości 1V-V kręgów lędźwiowych, opierając się podstawą dłoni, i podnosi nogę w górę • w dół ze zwiększającym się zakresem ruchów. Manipulacji dokonuje się delikatnym szarpnięciem w górę i może jej towarzyszyć lekki chrzęst. Wykonywać bez bólu. Zabieg powtórzyć dla drugiej nogi.
20. CZŻANTZIŃ.
Zabieg wykonuje się przy blokadzie w okolicy spojenia na wysokości IV-V kręgów lędźwiowych i wykonuje się, gdy pacjent leży na plecach. Noga pacjenta powinna być ugięta w stawie kolanowym ł przyciągnięta do brzucha i do środka. Masażysta jedną ręką przytrzymuje obręcz biodrową, opierając się dłonią o kolec biodrowy przedni górny, drugą przytrzymuje kolano. Ruch polega na gwałtownym (umiarkowanej siły) odciskaniu kolana do dołu i wewnątrz. Zabieg powtórzyć dla drugiej nogi. Następna grupa zabiegów jest wykonywana gdy pacjent leży na plecach. l. NA-FA. Uchwyt z ugniataniem bioder. Ten zabieg jest skuteczniejszy, gdy jest wykonywany obydwiema rękoma na jednym biodrze. Masażysta chwyta i unosi do góry całą masę mięśniową. Masaż wykonuje się od osi w bok do pojawienia się elastyczności i
mięśni,
wrażenia 2. NABIŃ GU. Ugn iatan ie rzep ki. R zep kę nale ży lekk o unie ść, troc hę prze suw ając w bok . Prz y tym trze ba uni kać poj awi ania się u pacjen ta ból
u i niepr zyje mnyc h wraż eń. Z abieg powt arza się kilka krotni e. Jego cele m jest przy wróc enie elasty cznoś ci więz adlo m.
urazów i stłuczeń stawu kolanowego. Nie przeprowadza się w ostrym okresie pourazowym. 5. AŃ-ŻO-TZESI. Ucisk i ugniatanie punktu tzesi (E 41), znajdującego się na tylnym zgięciu stopy, we wklęśnięciu pomiędzy ścięgnami, na tej samej linii, co i drugi palec. Zabieg wykonuje się w formie ucisku, przemieniającego się w ugniatanie okrężne. Mogą pojawiać się wrażenia bólowe, rozszerzania się. Działania trwają 1-1,5 minuty. Trzeba brać pod uwagę uaktywniający skutek działania punktu tzesi na kanał energetyczny żołądka; przy wypełnieniu łub gorączce tego kanału oddziaływanie na punkt tzesi jest zakazane.
punkty w „Cyklu przemian" usinsiue punktami wiatru; oddziaływanie na nie wywiera harmonizujący wpływ. Ten efekt może być lepszy przy ań-żo-fa
punktu sanińtziao (RP 6) wspólnego punktu ło iń - kanałów nogi. (RP 6 znajduje się z tyłu od kości piszczelowej, o 3 cunie wyżej od kostki przyśrodkowej.)
3. DIAŃ-HE-DIN-SIUE. Ucisk s'cięgna podkolanowego. Zabieg wykonuje się kciukiem dłoni. Ucisk powinien być umiarkowany, o stopniowo zwiększającej się intensywności, delikatny. Zabieg umożliwia likwidację bólów w ścięgnach, zwiększenie ich elastyczności, poprawienie krążenia krwi.
No ga po win na być rozl uźn ion a i wyp rost owa na. Ruc hy szy bkie i lekk ie. Inte nsy wnoś ć odd ział ywa nia po win na stop nio wo wzr asta ć, a
6. AŃ-ŻO-TAJBAJ. Ucisk i ugniatanie punktu tajbaj (RP 3), znajdującego się na przyśrodkowej powierzchni stopy, w dół i do tyłu od główki pierwszej kości śródstopowej, we wklęśnięciu. Zabieg jest wykonywany podobnie do poprzedniego, lecz mniej intensywnie. 7. AŃ-ŻO-TAJCZUN. Ucisk i ugniatanie punktu tajczun. Punkt tajczun (F 3) znajduje się we wklęśnięciu pomiędzy pierwszą a drugą śród-stopowymi kośćmi, powyżej stawów śródstopowopaliczkowych o 0,5 cunia. Siła i czas oddziaływania na niego są takie same, jak i na punkt tajbaj. Punktów tajczun, tak samo jak i ti.jbaj, nie poleca się masować jednocześnie symetrycznie (na prawej i lewej nodze). Tajczun i tajbaj są to trzecie
64
4. TZIFA. Okl epy wan ie rzep ki. Z abie g pole ga na okle pyw aniu rzep ki kra węd zia mi dło ni obu rąk.
nastę pnie zmni ejsza ć się. Zabie g jest wyko rzyst ywan y przy lecze niu nastę pstw
8 . J A O F A . O b r ó t z n a c i ą g n i ę c i e m s t a w u s k o k o
w
o g o l e n i o w e g o . G o l e ń l e ż ą c e g o p a c j e n t
a o b e j m u j e s i ę o d d o ł u , u n i e r u c h a m i a j ą c ś c i ę g n
o
ą
p i ę t o w e
r ę k ą
k c i u k i e m i p a l c e m w s k a z u j ą c y m ; d r u g
o d w r a c a s i ę s t o p ę n a z e w n ą t r z ,
y c i ą g a j ą c o d ś r o d k a . Z a k r e s r u c h u
l e k k o
s t o p n i o w o
w
s
i ę z w i ę k s z a . T r z e b a o s i ą g n ą ć o d b l o k o w a n i e i p r
z y w r ó c e n i e r u c h ó w
w c a ł y m z a k r e s i e .
w s t a w i e s k o k o w o g o l e n i o w y m
9. CZZAN-TZIŃ. Przeciąganie kolana do piersi. Zabieg polega na trzykrotnym przyciąganiu ugiętej w stawie kolanowym nogi do piersi: w pozycji środkowej, do środka i na zewnątrz. Jedną ręką masażysta unie-
65
ruchamia nogę pacjenta trzymając za sklepienie stopy, drugą - za kolano. Zabieg powtarza się dla drugiej nogi, a później jednocześnie dla obu nóg. Przy pochyleniu miednica pacjenta nie powinna odrywać się od powierzchni stołu. Przy następstwach pourazowych stawu biodrowego zabieg trzeba wykonywać bardzo ostrożnie, stopniowo zwiększając zakres ruchów. 10. TIAŃ-DOU. Pociąganie, rozciąganie kręgosłupa na lędźwiowo-krzyżowym odcinku. Pacjent leży na plecach, masażysta, stojąc w przy końcu stołu, chwyta nogi pacjenta w kostkach i unosi je do 30 stopni. Następnie, odchylając się do tylu, lekko stopniowo rozciąga kończyny dolne i dalszą część kręgosłupa. Zabieg wspomagany jest czterema lekkimi wstrząsami i ostatnim, bardziej mocnym. Czynności można powtórzyć kolejno dla każdej nogi, lekko obracając je do środka.
ROZDZIAŁ 6
Masaż dzieci
C
hiński klasyczny masaż dzieci podobny jest do masażu dorosłych, lecz ma swoje cechy szczególne. W pracy z dziećmi wykorzystywane są te same zabiegi, co i w przypadku dorosłych, różnice polegają na sile oddziaływania, czasie trwania i kolejności ich przeprowadzenia. Istnieją również zabiegi specjalne tylko dla masażu dzieci. Masażysta powinien być życzliwy i cierpliwy w stosunku do małego pacjenta, w żadnym wypadku nie może się denerwować i złościć. Dzieci są wyjątkowo spostrzegawcze i czule reagują na chęć niesienia im pomocy i potrafią odróżnić ją od sztucznych umizgów i urzędowego do siebie stosunku. Trzeba zdobyć zaufanie dziecka również dlatego, że czasem zabiegi masażowe wywołują ból, więc przy następnym pojawieniu się masażysty dziecko może stanowczo odmówić jakiegokolwiek współdziałania.
Cechy szczególne masażu dziecięcego Najczęściej wykorzystywanymi technikami masażu są tuj-fa i żo-fa. Najdłuższym jest mo-fa. Zabieg cija-fa wykonuje się szybko, kończąc się żo-fa. Zabieg ań-fa też często kończy się żo-fa.
Większość zabiegów jest połączona z oddziaływaniem na konkretne punkty. Takie zabiegi, wywołujące wrażenia bólowe, jak cija-fa, na-fa, ne-fa, ań-fa, są przeprowadzane na koniec całego masażu. Przy intensywnych lub długotrwałych masażach można wykorzystywać niektóre środki pomocnicze, chroniące delikatną skórę dziecka przed podrażnieniami, takie jak talk lub białko surowego jajka. Najczęściej wykorzystuje się je przy przeprowadzeniu zabiegu tuj-fa. W związku z tym, że reakcja na ten sam zabieg u różnych dzieci może być zupełnie inna, nie możemy dokładnie określić długości czasu trwania oraz ilości ruchów masażowych przy wykonaniu któregokolwiek z zabiegów. Przecie wszystkim trzeba zwracać uwagę na zaczerwienienie się skóry i reakcję dziecka na masaż.
Konkretne techniki masażu dziecięcego 1.TUJ-FA. Zabieg dzieli się na liniowe, obrotowe i rozbieżne rozcieranie. a) Rozcieranie liniowe wykonuje się poduszeczkami kciuków obu rąk jednocześnie lub palcami środkowymi i splecionymi z nimi wskazującymi, które wzmacniają środkowe, opierając się na nich. Zabieg przeprowadza się z reguły symetrycznie wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego i składa się z wymieniających się kolejno szybkich ślizgających się ruchów: w dół - z umiarkowaną siłą, w górę - ledwo dotykając skóry. b) Rozcieranie obrotowe jest podobne do liniowego, lecz jest wykorzystywane dla oddziaływania punktowego i wykonuje się jako obrót zgodnie z ruchem wskazówek zegara i niezgodnie - po przeciwległej stronie. c) Rozcieranie rozbieżne wykonuje się jednocześnie obydwoma kciukami, złączonymi na kształt łacińskiej litery „V", otwartej u góry. Palcami, stykającymi się w pozycji wyjściowej, wykonuje się ruchy „rozsuwające", lekko i szybko „wygładzając" skórę w górę i na boki. Zabieg tuj-fa wykonuje się delikatnie, ślizgając się, cały czas z taką samą prędkością, lecz dosyć szybko: częstotliwość ruchów może osiągać 120 na minutę. Wszystkie trzy odmiany zabiegu wykonuje się do pojawienia średnio intensywnego zaczerwienienia się skóry. W celu uniknięcia podrażnień naskórka masaż można wykonywać z wykorzystaniem talku, białka surowego jajka, soku wytłoczonego z imbiru (lub cebuli) z wodą w stosunku 1:1.
2. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne. Zabieg wykonuje się bardziej delikatnie, niż u dorosłego, kciukiem lub podstawą dłoni. Można wykorzystywać również środkowy palec oraz krawędź dłoni. Zabieg polega na delikatnym ugniataniu okrężnym nie odrywając palców od skóry, wykonuje się lekko lub ze średnią silą, najpierw zgodnie z ruchem wskazówek zegara, następnie - w przeciwną stronę, bez przyspieszenia. Trzeba podkreślić, że powierzchnia dłoni nie przesuwa się po skórze, a pozostaje w strefie położenia punktu lub strefie oddziaływania. Szybkość przeprowadzenia zabiegu waha się w granicach 60-90 obrotów na minutę. 3. AŃ-FA. Silny ucisk. Zabieg wykonuje się kciukiem dłoni i charakteryzuje się silnym przyciskaniem punktu lub skupiska punktów. Zabieg może być kontynuacją ugniatania okrężnego (żo-fa). Intensywność ucisku stopniowo zwiększa się i zmniejsza. Siłę zabiegu określa się zgodnie z wiekiem i budową ciała dziecka, jego reakcją na poprzednie masaże. Ilość powtórzeń - około 2-3 razy.
68
4. MO-FA. Rozcieranie okrężne. Zabieg wykonuje się podstawą dłoni lub złączonymi razem wskazującym, środkowym i serdecznym palcami i bardzo przypomina żo-fa. Też wykonuje się najpierw zgodnie z ruchem wskazówek zegara, następnie w przeciwnym kierunku okrężnymi ruchami obrotowymi, bez przyspieszenia, bez nacisku i przesuwania skóry. 5. TIJA-FA. Ucisk paznokciem. Wykorzystuje się dla mocnego podrażnienia punktu (uspokojenia) w dwóch odmianach: a) ugniatanie okrężne bez przesunięcia do pojawienia się bólu; b) powolne zwiększenie siły oddziaływania do osiągnięcia progu bólowego i takie same stopniowe zmniejszenie siły nacisku. Zabieg wykonuje się jednorazowo. Wybór punktu zależy od taktyki leczniczej. 6. NE-FA. Biegnący fałd skóry. Zabieg wykonuje się wzdłuż osi kręgosłupa, od dołu w górę. Chwyć fałd skórny palcami obu rąk, obydwa kciuki przesuwają fałd skóry do przodu, a palce wskazujące i środkowe obu dłoni przytrzymują utworzony wałek z przodu, „prowadzą" go, układając go prostopadle do powierzchni ciała (częstym błędem przy wykonaniu tego chwytu jest pochylenie fałdu). Fałd toczy się w linii prostej, wzdłuż tylnośrodkowego kanału energetycznego na odcinku kręgów lędźwiowych i piersiowych oraz czasem wzdłuż kanału przedniośrodkowego: od punktu czżuntin (VC 16) do punktu tiańtu (VC 22), lub podobnie do wachlarza: na piersi od VC 16 do punktów czżunfu (P 1). Trzeba ustalić średnią siłę oddziaływania, przy której skóra nie będzie zbytnio odrywać się od dolnych warstw. Fałdu skórnego nie wolno też szczypać lub skręcać. Można akcentowaf/zabieg na punktach minmeń (VG 4), czżijan (VG 9), szeńcz-żu (VG 12), daczżuj (VG 14), co odpowiada poziomom odstępów międzykręgo-wych: Ul-11 lędźwiowych, VIII-VI1,1Y-I11 piersiowych oraz I piersiowego -VII szyjnego kręgów. Akcent wykonuje się lekkim „oderwaniem" fałdu. Podobne wzmocnienie miejscowe ne-fa przeprowadza się w miejscach utrudnionego przesunięcia fałdu, to znaczy przy istnieniu blokady czynnościowej. Akcentować zabieg ne-fa można wzdłuż całej osi kręgosłupa, wyliczając co trzeci ruch. Cały zabieg wykonuje się jednorazowo.
69
7. JUŃ-FA. Rozcieranie okrężne.
3. TUJ-TAJJAN. Rozcieranie punktu tąjjan. Pacjent siedzi, lekko pochylając głowę go przodu, albo leży na plecach. Zabieg wykonuje się symetrycznie poduszeczkami palców środkowych w okolicy pozakanałowego punktu tąjjan: trochę niżej bocznego końca brwi, o l cuń na zewnątrz we wklęśnięciu na skroni. Palce wykonują ruchy obrotowe w kierunku skroni, najpierw głaskające, następnie - delikatnie ugniatające. Pod koniec zabiegu zmniejsza się intensywność działania. Szybkość wykonywania - 60-120 na minutę, przez jedną do półtorej minuty. Zabieg jest kontynuacją opisanych wyżej technik masażu głowy i ma te same wskazania.
Zabieg wykonuje się stroną grzbietową środkowych paliczków ugiętych 2.-5. palców lub boczną powierzchnią kciuka. Ruchy powinny być lekkie, ślizgające się, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, z prędkością 90-120 na minutę.
4. TIJA-SZAN-GEŃ. Ucisk paznokciem w okolicy nasady nosa. Pacjent znajduje się w pozycji leżącej lub siedzącej. Działanie wykonuje się w punkcie, znajdującym się na nasadzie nosa, w zagłębieniu pomiędzy wewnętrznymi kącikami oczu. Wykonuje się jednorazowy ucisk paznokciem kciuka z wibracją o małym zakresie ruchów, do osiągnięcia progu bólowego. Zabieg trwa kilka sekund. Pacjent zaczyna odczuwać lekki, przyjemny, lokalny ból. Wskazania: gotowość skurczowa przy niedoborze witaminy D, gorączkowe drgawki lub stan skurczowy przy podwyższonej temperaturze, skurcze twarzy, ból głowy, zawroty głowy.
Masaż głowy i szyi 1. TUJ-TIAŃ-MEN. Rozcieranie liniowe czoła wzdłuż linii środkowej. Pacjent leży na plecach, masażysta staje przy tym końcu stołu, gdzie znajduje się głowa. Zabieg wykonuje się kciukami, 2.-5. palce obu dłoni układają się na strefach ciemieniowo-skroniowych, delikatnie unieruchamiając głowę dziecka. Zabieg wykonuje się od dołu w górę w formie wymiennego delikatnego kreskowego głaskania, ześlizgiwania. Skierowany jest wzdłuż równoległych linii kanału energetycznego pęcherza moczowego i zaczyna się przy wewnętrznych końcach brwi. Nie dotyka owłosionej części głowy. Wykonuje się lekko, szybko (90-120 razy na minutę), po 3-5 powtórzeń. Pacjent zaczyna odczuwać ciepło i przyjemne lekkie rozszerzenie w okolicy czoła. Zabieg jest wykorzystywany przy bólach głowy, przegrzaniach przy ostrych schorzeniach oddechowych, zmęczeniu, osłabieniu, złym humorze i zaburzeniach snu, niepokojach po przerażeniach u małych dzieci. 2. TUJ-BAŃ-GUN. Rozcieranie brwi. Zabieg wykonuje się, gdy pacjent leży na plecach. Kciuki masażysty wykonują symetryczne ruchy rozbieżne wzdłuż górnej krawędzi brwi, od środka - na zewnątrz. Masaż wykonuje się delikatnie i płynnie, wygładzając górny brzeg brwi, lekko je przyciskając i ześlizgując się. Prędkość wykonania i ilość chwytów odpowiadają zabiegowi tuj-tiań-men. Pacjent odczuwa lekkie ciepło, przyjemne kłucie w okolicy brwi. Wskazania dla przeprowadzenia zabiegu są podobne do tuj-tiań-men.
5. TIJA-ŻEŃCZŻUN. Uciskanie paznokciem pod podstawą przegródki nosowej. Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej. Lewą ręką masażysta unieruchamia potylicę pacjenta, paznokciem kciuka prawej ręki wykonuje ruchy w okolicy punktu żeńczżun (VG 26): wzdłuż linii środkowej, na granicy górnej i środkowej części przestrzeni nad wargą górną i podstawą przegródki nosowej. Zabieg wykonuje się jednorazowo, silnie i towarzyszy mu wyraźne uczucie bólowe. Zabieg ma charakter reanimacyjny. Wskazaniami do przeprowadzenia są omdlenia i stany napadowe, napady epilepsji, porażenie cieplne. 6. ŻO-INSIAN. Ugniatanie okrężne punktu insian. Pozycja pacjenta - siedzi lub leży. Masażysta wykonuje ugniatanie punktu insian (Gl 20), znajdującego się w bocznej bruździe skrzydła nosa, prostopadle poniżej wewnętrznego kącika oka. Ugniatanie wykonuje się poduszeczkami palców wskazujących lub środkowych obydwu rąk, symetrycznie, ruchami obrotowymi w promieniowo-nadgarstkowych stawach. Przeprowadza się 20-30 okrężnych ruchów ugniatających. Pacjent odczuwa lekki ból. Wskazaniami do zabiegu są utrudnienia w oddychaniu nosem, schorzenia nosa, bóle głowy, bóle zębów, skurcz nerwowy. 7. ŻO-TZIACZE. Ugniatanie okrężne punktu tziacze. Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej. Masaż wykonuje się w okolicy
ł
punktu tziacze (E 6), znajdującego się z przodu i do góry od kąta szczęki górnej, | w zagłębieniu. Ugniatanie wykonuje się poduszeczką palca środkowego, wzmocnionego położonym na nim palcem wskazującym, symetrycznie po obu stronach przez 0,5-1 minutę. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są obwodowy niedowład nerwu twarzowego, opadnięcie powieki górnej, nerwoból III pary nerwu trójdzielnego, bóle w zębach żuchwy, zapalenie ślinianki przyusznej, bóle i napięcie mięśni potylicznych i szyjnych, chrypka. 8. TUJ-SIŃ-MEŃ. Rozcieranie liniowe środkowej linii głowy. Zabieg można wykonywać osobno lub jako kontynuację już opisanego chwytu tuj-tiań-men (patrz nr 1) i jest przeprowadzany podobnie, lecz jest zgodny z tyl-nośrodkowym kanałem energetycznym. Działanie zaczyna się od punktu szeńtin (VG 24), znajdującego się o H cunia powyżej przedniej granicy włosów, i kończy się w punkcie jameń (VG 15) - o ł/i cunia powyżej tylnej granicy włosów (między I a II kręgami szyjnymi). Przesuwając się w kierunku potylicy ręce masażysty obejmują głowę pacjenta w ciemieniowopotylicznych strefach, delikatnie ją unieruchamiając, a kciuki na zmianę wykonują ruchy ślizgające się. Trzeba unikać zbyt mocnego uciskania i pojawienia się odczuć bólowych. Zabieg trwa 2-3 minuty, powtarza się 3-5 razy. Przy nie zamkniętym ciemiączku wielkim u dzieci w pierwszym roku życia trzeba się wstrzymać od zabiegu tuj-siń-meń. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są różnego rodzaju bóle głowy, niepokój, zaburzenia snu, fobie i stany lękowe, drgawki, sztywność mięśni karku, utrudnienia w oddychaniu przez nos i różnego rodzaju nieżyty nosa. 9. TUJ-ŻO-BAJHUEJ. Rozcieranie i ugniatanie punktu bajhuej. Pozycja pacjenta - leżąc lub siedząc. Punkt bajhuej znajduje się na środkowej linii głowy, w miejscu jej skrzyżowania z linią, łączącą przewody słuchowe zewnętrzne na płaszczyźnie czołowej. Oddziaływanie punktowe wykonuje się kciukiem lub palcem środkowym. Można przeprowadzić lekki obrót okrężny ze stopniowym zwiększeniem siły działania, które przemienia się w odczuwalny ucisk (żo). Wykonuje się do 50 ruchów ugniatających. Palec nie przesuwa się na skórze podczas obrotu. Wskazania do zabiegu są dosyć podobne do wskazań do techniki tuj-sińmeń. Trzeba tylko podkreślić, że wykorzystywanie punktu bajhuej jest bardziej skuteczne na bóle głowy, zawroty głowy, drgawki i niepokoje. Oprócz tego, może być wykorzystywany dla leczenia nietrzymania moczu i wypadnięciach odbytnicy. Punkt bajhuej, podobnie jak ińtan, ma wyraźne znaczenie energetyczne. Za pośrednictwem tych punktów dokonuje się połączenie człowieka z energią kosmiczna. Zabiegi tuj-siń-meń i tu-żo-bajhuej czasem nazywane są „otwarciem bram niebieskich" i zaczynają się od strefy „trzeciego oka".
72
10. ŻO-ER-HOU-CZU. Obrót okrężny, ugniatanie okolic wyrostka sutkowatego. Masażysta siedzi lub stoi twarzą do dziecka. Zabieg wykonuje się poduszeczkami środkowych palców po obu stronach jednocześnie. Przy tym kciuk i palec wskazujący przytrzymują małżowinę uszną i lekko odchylają ją. Masaż wykonuje się w strefie punktów cimaj (TR 18) i łusi (TR 19), znajdujących się poza małżowiną uszną na wolnej od włosów powierzchni wyrostka sutkowatego, na wysokości zewnętrznego przewodu słuchowego (cimaj) i o l cuń powyżej tego miejsca (lusi). Obrót powtarza się 30-50 razy, szybko, delikatnym bezbolesnym „wgniataniem". Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są oznaki zaczynającego się zastoju żylnego i obrzęku - obrzmienia mózgu: bóle głowy, zawroty głowy, nud-ności, wymioty, gotowość skurczowa, jak również uczucie przerażenia i lęku u dzieci. 11. NA-FENCZ1. Ugniatanie z uchwytem strefy punktów fenczi. Pozycja pacjenta - leżąc. Masażysta znajduje się z tyłu po lewej stronie; lewą ręką przytrzymuje on głowę dziecka w okolicy czoła, kciukiem i środkowym palcem prawej ręki wykonuje zabieg symetrycznie w okolicy prawego i lewego punktu fenczi (VB 20). Punkty te znajdują się pod kością potyliczną o l cuń powyżej tylnej granicy włosów, w zagłębieniu przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworoboczne-go. Oprócz tego można ugniatać położoną niedaleko parę punktów tiańczżu (V 10), znajdującą się trochę w stronę od Jamki" punktu fenczi i na tej samej wysokości. Ugniatanie powtarza się 5-10 razy w formie przerywanego uciskania z małym zakresem ruchów obrotowych do osiągnięcia progu bólowego, symetrycznie po obu stronach i jednocześnie. Wskazaniami do zastosowania zabiegu w strefie fenczi są silne schorzenia dróg oddechowych, którym towarzyszą przegrzanie ciała, bóle głowy w okolicach czoła i skroni, łzawienia; krwotoki z nosa; niepokoje i neurastenia. Masaż punktów tiańczżu wykonuje się również przy schorzeniach dróg oddechowych z mocnymi bólami nosa i gardła, bólem głowy w okolicy potylicy i za oczami, sztywnością mięśni karku. 12. TUJ-TIAŃCZŻU. Rozcieranie ślizgowe szyi w dół, od punktu tiańczżu. Pozycja wyjściowa pacjenta i masażysty jest podobna do ich pozycji podczas przeprowadzenia zabiegu na-fenczi. Tuj-tiańczżu można wykorzystywać jako zabieg samodzielny, a można również jako kontynuację na-fenczi, lecz wykonuje się go palcami wskazującym i środkowym prawej ręki. Zabieg polega na szybkim ślizganiu się po skórze szyi przy kanale energetycznym pęcherza moczowego, symetrycznie, zaczynając od punktu tiańczżu (V 10) do V-VI kręgów szyjnych. Odległość od środkowej linii szyi równa się przy tym l 1/3-1 H cunie. Zabieg wykonuje się szybko, do 100-200 razy, i delikatnie, gdy paliczki dalsze 2. i 3. palców wyginają się i lekko odbijają.
73
Wyznacznikiem osiągnięcia zamierzonego rezultatu przy przeprowadzeniu zabiegu tuj-tiańczżu jest pojawienie się intensywnego zaczerwienienia się skóry, lekkiego otarcia i, możliwie, wydzieliny posokowatej przy intensywnym oddziaływaniu. Wskazania do wykonania - przegrzanie ciała przy schorzeniach dróg oddechowych, sztywność mięśni karku, bóle głowy, wymioty.
Masaż piersi Podczas wszystkich zabiegów pacjent leży na plecach. 1. ŻO-TIAŃTU. Ugniatanie okrężne punktu tiańtu. Zabieg wykonuje się poduszeczkami kciuka lub palca środkowego w okolicy punktu tiańtu (VC 22), znajdującego się trochę wyżej od górnego brzegu wcięcia szyjnego mostku. Ugniatanie wykonuje się przez lekkie uciskanie i obrót bez przesunięcia palca na skórze, 10-15 razy, jednokrotnie. Nie powinno być uciskania na wcięcie szyjne mostka. Wyznacznikiem prawidłowego przeprowadzenia jest zaczerwienienie skóry. Wskazaniami są kaszel, bóle gardła, napady dychawicy oskrzelowej, uczucie ściskania za mostkiem, ciężkie odchodzenie plwociny. 2. ŻO-TUJ -TAŃCZŻUN. Rozcieranie i ugniatanie mostka w okolicy punktu tańczżun. Zabieg wykonuje się poduszeczką lub podstawą kciuka w formie ugniatania okrężnego w okolicy punktu tańczżun (VC 17), przemieniającego się w ślizgowe delikatne rozcieranie w górę wzdłuż mostka. Zabieg trwa 1-1,5 minuty do pojawienia się umiarkowanego zaczerwienienia skóry. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są kaszel, dychawica oskrzelowa, uczucie ścieśnienia za mostkiem. 3. ŻO-ŻUGEŃ. Ugniatanie okrężne w okolicy punktu żugeń. Zabieg wykonuje się w formie ugniatania okrężnego poduszeczką kciuka punktu żugeń (E 18), znajdującego się w V międzyżebrzu , 4 cunie na zewnątrz od linii środkowej, poniżej sutka o jedno międzyżebrze. Zabieg trwa od 0,5 do l minuty, jest wykonywany symetrycznie po obu stronach, do pojawienia się zaczerwienienia. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są kaszel, odbijanie z żołądka, czkawka, słaby apetyt. 4. ŻO-ŻU-PA. Ugniatanie okrężne w okolicy punktu tiańsi. Zabieg wykonuje się w formie ugniatania okrężnego poduszeczką kciuka punktu tiańsi (RP 18), znajdującego się w IV międzyżebrzu, w bok od środkowej linii o 6 cuni (na zewnątrz od sutka o 2 cunie).
Zabieg trwa od 0,5 do 1 minuty, jest wykonywany symetrycznie po obu stronach, do pojawienia się zaczerwienienia skóry. Wskazaniami do przeprowadzenia są kaszel, zadyszka, bóle w piersi, czkawka, wymioty. Zabieg ma dobroczynny wpływ na dychawicę oskrzelową. 5. CA-MO-SIE-LEJ. Rozcieranie przestrzeni międzyżebrowych. Masażysta obejmuje klatkę piersiową dziecka obydwoma rękami i dłoniową powierzchnią palców wykonuje rozcieranie, zaczynając od tylnobocznych linii w kierunku mostka, symetrycznie, w okolicy V-X międzyżebrzy. Zabieg można wykonywać w pozycji, gdy dziecko siedzi. W tej sytuacji masażysta wykonuje rozcieranie od mostka do tylu. Ilość ruchów masażowych - 30-60. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są powiększenie wątroby i śledziony, niestrawność, bóle w okolicy dołku podsercowego.
Masaż brzucha 1. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne punktu czżunwań. Punkt czżunwań (VC 12), znajdujący się na środkowej linii brzucha, o 4 cunie powyżej pępka, ugniata się ruchami okrężnymi środkowego palca lub podstawą dłoni. Palce nie przesuwają się po skórze. Ugniatanie wykonuje się delikatnie, umiarkowanie intensywnie. Wykonuje się 60-120 ruchów masażowych, w ciągu 3 minut, w zależności od założonego rezultatu: aktywizacji lub uspokojenia. Wskazania: słaby apetyt, wymioty, czkawka, mdłości, wzdęcie brzucha, niestrawność, bóle brzucha. Efekt działania można wzmocnić przez podobne oddziaływanie żo-fa na punkt tzusańli (E 36) po obu stronach. Zabieg żo-fa kontynuuje się w górę wzdłuż środkowej linii brzucha do punktu tiańtu (VC 22), to znaczy do górnego brzegu wzięcia szyjnego mostku. Przede wszystkim wykonuje się nacisk w już wymienianym punkcie tańczżun (VC 17), który znajduje się na skrzyżowaniu przedniej linii środkowej, pośrodku odległości między sutkami. Punkt VC 17 czynnościowo i energetycznie łączy piersiowy odcinek kanału energetycznego potrójnego świecznika z kanałami serca, wątroby, śledziony i jest węzłem wszystkich dodatkowych kanałów. Wskazania: bóle w piersi, kaszel, zadyszka, skurcz przełyku, wymioty. Możliwe są uciskania w innych punktach tej strefy przedniośrodkowego kanału energetycznego w zależności od objawów. Zabieg wykonuje się podobnie do oddziaływania na punkt czżunwań. 2. FEŃ-TUJ-FU. Rozcieranie skóry brzucha. Zabieg wykonuje się wolną powierzchnią i podstawą kciuka obu dłoni i polega na lekkim i szybkim rozcieraniu nadbrzusznej strefy od środkowej linii w bok. Roz-
cieranie (tuj) zaczyna się od podżebrzy i stopniowo przemieszcza się w dół. Skóra brzucha dziecka, tkanka podskórna i warstwy mięśni delikatnie się „rozsuwają". Zabieg powtarza się 100-200 razy przez 3-5 minut, towarzyszy mu umiarkowane zaczerwić^ nienie się skóry. Dziecko powinno czuć się komfortowo i odczuwać ciepło. Brzuch robi się miękki i podatny na działania. Feń-tuj-fu można uzupełnić zabiegiem mo: okrężne (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) głaskanie, przechodzące w tarcie podstawą dłoni, kciukiem lub dwoma-trzema palcami od jednego punktu do drugiego lub wzdłuż kanałów brzucha: środkowego, nerek, żołądka, śledziony. (Kanał energetyczny nerek znajduje się po obu stronach środkowego, w odległości 0,5 cunia, żołądka - o 2 cunie, śledziony - o 4 cunie.) Wygodniej jest wykonywać zabieg obydwiema rękami. Wskazaniami są bóle brzucha, niestrawność, wymioty. W zależności od objawiających się symptomów trzeba zwiększać lub zmniejszać oddziaływanie, osiągając harmonijny lub uspokajający skutek. Zabiegi na brzuchu mogą zostać uzupełnione oddziaływaniem na punkt tzusańli (E 36) w formie ucisku o średniej sile. Można wykorzystać również opisane w rozdziale l zabiegi feń-tziń-fa (8), diań-siue-fa (9), czżen-din-fa (13). 3. TU-TZI. Oddziaływanie na pępek. Istnieje w formie dwóch podstawowych odmian: Żo - ugniatanie okrężne, obrót zgodnie z ruchem wskazówek zegara, bez przesunięcia i odrywania palców od skóry. Wykonuje się poduszeczką środkowego palca, wzmocnionego wskazującym, lub podstawą dłoni. Tempo średnie, stosowana siła - umiarkowana; czas trwania - do 3 minut; Mo - głaskanie okrężne, pocieranie. Wykonuje się dwoma - trzema palcami lub podstawą dłoni, lekko i szybko, również nie odejmując od skóry, przez 3-5 minut.
76
Obydwie odmiany zabiegu na pępek można uzupełnić chwytaniem (szczypaniem) pępka 1.-3. palcami lub kciukiem i środkowym paliczkiem wskazującego. Szczypanie wykonuje się delikatnie i towarzyszy mu ruch „na siebie" oraz wibracja. Wykonuje się co 50. ugniatanie okrężne (żo) lub rozcieranie (mo) pępka. Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są bóle w brzuchu, wymioty, biegunka, wypadnięcie odbytnicy. 4. ŻO-TIAŃSZU. Ugniatanie okrężne punktu tiańszu. Zabieg polega na okrężnym symetrycznym ugniataniu (żo-fa) punktów tiańszu (E 25), znajdujących się na wysokości pępka, na zewnątrz o 2 cunie. Ugniatanie wykonuje się 2. i 3. palcami obu rąk od razu po zabiegu tu -tzi lub jako kontynuacja zabiegu feń-tuj-fu. Czas trwania zabiegu - 3 minuty. Ilość ruchów zależy od wybranego celu oddziaływania: aktywizacji lub uspokojenia. Wskazaniami są zaburzenia trawienia, słaby apetyt, bóle w brzuchu, wymioty, zaparcia, biegunka. Oddziaływania na pępek (tu-tzi) i na punkt tiańszu umożliwiają normalizację pracy jelit, harmonizację energii średniego świecznika. 5. NA-TU-TZIAO-TIAŃSZU. Szczypanie w okolicy punktów tiańszu (E 25). Zabieg powtarza się 3-5 razy do pojawienia się wrażeń bólowych, intensywnego zaczerwienienia się skóry. Wskazaniami są bóle brzucha, biegunka, 6. ŻO-DAŃ-TIAŃ. Masaż wykonuje się w formie zabiegów żo i mo w okolicy punktu cihaj (VC 6), znajdującego się na środkowej linii, o 1,5 cunia niżej pępka. Zabieg trwa przez 1-3 minuty w formie 5-150 ruchów obrotowych, do pojawienia się nieznacznego lub wyrazistego zaczerwienienia się skóry. Punkt ma szeroki zakres wskazań, spośród których można wyróżnić: bóle dookoła pępka przy rozstrojach przewodu pokarmowego, bóle przy przepuklinie pachwinowej, utrudnienia przy oddawaniu moczu, przy skurczach mięśnia zwieracza, nietrzymanie moczu, zaburzenia snu, niemocy, przygnębienie. Działając na punkt cihaj trzeba dążyć do harmonizującego rezultatu. 7. TUJ-GUAŃJUAŃ. Rozcieranie okrężne punktu guań-juań. Zabieg żo-dań-tiań można uzupełnić zabiegiem tuj-guań -juań: rozcieraniem okrężnym okolic punktu guańjuań (VC 4), znajdującego się o 3 cunie poniżej pępka, boczną powierzchnią złączonego z kciukiem ugiętego wskazującego palca. W tej sytuacji pojawia się koncentracja energetyczna w tworzącej się pustej pięści. Wykonuje się do 50 rozcierań okrężnych umiarkowanej intensywności, do pojawienia się lekkiego zaczerwienienia skóry i pojawienia uczucia ciepła.
77
Masaż pleców i lędźwi u dzieci 1. NA-TZIAŃTZ1N. Ugniatanie ze szczypaniem i uciskaniem punktu tziańtzin. Zabieg wykonuje się w strefie oddziaływania punktu tziańtzin (VB 21), znajdującej się na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i I piersiowego kręgu, pośrodku odlegtośći od środkowej linii pleców do głównej kości ramiennej. Masę mięśniową umieść między palcami: złączonymi 2.-5. i kciukiem, znajdującym się w punkcie tziańtzin. Lekko się go ściska i oddziela mięśnie od niższych warstw z następnym uciskiem punktu. Zabieg powtarza się 3-5 razy po obu stronach symetrycznie. Wskazaniami do wykonania tego zabiegu są: przeziębienia, bóle w okolicach pleców i ramion, ograniczenie ruchów w stawie ramiennym z utrudnieniami w podnoszeniu ręki, neurastenia, lęk, bóle głowy. 2. ŻO-DACZŻUJ. Ugniatanie okrężne punktu daczżuj. Zabieg wykonuje się za pomocą środkowego palca w formie ugniatania okrężnego punktu daczżuj (VG 14), znajdującego się pomiędzy wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i l piersiowego kręgu, ze zwiększającym się naciskiem, osiągającym próg bólowy. Przeprowadza się 20-30 ruchów obrotowych do pojawienia się zaczerwienienia skóry i uczucia ciepła w strefie działania. Zabieg stosuje się przy przeziębieniach, podwyższonej temperaturze, bólach szyi i sztywności mięśni karku, kaszlu; skurczach i stanach przedskurczowych, którym towarzyszy nadciśnienie wewnątrzczaszkowe; neuróżach. Wpływ na punkt dadżuj można zwiększyć jednorazowym szczypaniem skóry, wykonywanym w formie zacisku fałdu skórnego pomiędzy środkowymi paliczka-mi 2. i 3. palca i przyciągnięciem do siebie do momentu pojawienia się odczuć bólowych i powstania (zwiększenia) zaczerwienienia skóry. Przy wykonywaniu szczypania skórę pleców i palce trzeba lekko zwilżyć wodą. Szczypanie wywiera dobroczynny wpływ przy patologii oskrzelówo-płucnej, krztuścu. 3. ŻO-FENMEŃ. Ugniatanie okrężne punktu fenmeń. Zabieg wykonuje się w formie 20-30 stopniowo wzmacniających się ugniatań okrężnych punktu fenmeń (V 12), znajdującego się na wysokf ści odstępu między U a III kręgiem piersiowym, o 1,5 cunia zgodnie z ruchem wskazówek zegara i w przeciwnym kierunku w obie strony od linii środkowej. Można na dwa sposoby wykonać zabieg: kciukami obu dłoni lub drugim i trzecim palcem jednej ręki.
Zabieg jest skuteczny przy przeziębieniach, którym towarzyszą kaszel i ból glowy; przy bólach pleców. Wykonuje się zwykle razem z oddziaływaniem na okolice punktu daczżuj (VG 14). 4. ŻO-SZEŃCZŻU. Ugniatanie okrężne punktu szeńczżu. Zabieg polega na rozbieżnym w dół ugniataniu skóry w strefie punktu szeńczżu (VG 12), znajdującego się pomiędzy wyrostkami kolczystymi III i IV kręgu piersiowego, poduszeczkami obu kciuków, przemieniającym się w ugniatanie lekkie. Palców od skóry nie odrywamy. Wykonuje się 100-300 szybkich ruchów okrężnych do powstania umiarkowanego zaczerwienienia się skóry i ciepła. Wskazaniami do zastosowania zabiegu są przeziębienia, kaszel z plwociną, zadyszka, duszność, dychawica oskrzelowa, bóle w piersi i wzdłuż kręgosłupa. W przypadku przewlekłego schorzenia oskrzelowo-płucnego, długiego jego trwania, masaż wykonuje się za pomocą niewielkiej ilości drobnej soli. Palce masażysty oraz skóra pacjenta powinny być suche. W tym przypadku zwiększa się zaczerwienienie skóry i odczucie ciepła. 5. ŻO-PISZU. Ugniatanie okrężne punktu piszu. Punkt piszu (V 20) znajduje się symetrycznie na kanale energetycznym pęcherza moczowego w odległości l ,5 cunia od odstępu między wyrostkami kolczystymi XI i XII kręgu piersiowego, wywiera również wpływ na kanał energetyczny śledziony i trzustki.. Zabieg wykonuje się kciukami obu dłoni lub ułożonymi w formie widelca 2. i 3. palcami jednej ręki, stosuje się 50-100 ugniatań okrężnych. Pojawia się miejscowe zaczerwienienie się skóry, odczucie ogrzania się, przyjemnego bólu. Wskazania: schorzenia wątroby i żołądka, żółtawość białkówki oka, bóle w okolicy żołądka, zmniejszony apetyt, spowolnione trawienie, odbijanie się żołądka, wymioty, biegunka, również przewlekła, obrzęki nóg, słabość mięśniowa i wycieńczenie, krwawienia (zwiększona podatność na zranienia naczyń skóry i śluzówki), reakcje alergiczne. Zabieg jest skuteczny przy oddziaływaniu na bolesne punkty kanału energetycznego na nogach, przede wszystkim - na tzusańli (E 36). 6. ŻO-SZEŃSZU. Ugniatanie okrężne punktu szeńszu. Punkt szeńszu (V 23) znajduje się symetrycznie na kanale energetycznym pęcherza moczowego, w odległości 1,5 cunia od odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i III kręgów lędźwiowych i jest „współczujący" kanału nerek. Zabieg wykonuje się 50100 razy podobnie do innych zabiegów żo w strefie przykręgosłupowej do pojawienia się lekkiego bólu i odczucia miejscowego ciepła, powstania zaczerwienienia się skóry. Wskazania: biegunka, również przewlekła, bóle w strefie lędźwiowej i dookoła pępka, słabość w nogach, brak siły, zwiększone męczenie się, przewlekłe schorzenia nerek.
Masaż kręgosłupa 1. TUJ-TI. Liniowe rozcieranie kręgosłupa. Zabieg wykonuje się 2. i 4. palcami zaczynając od punktu daczżuj (VG 14) w dół wzdłuż kręgosłupa aż do krzyża. Siła oddziaływania oraz ilość ruchów bardzo się różni w zależności od wieku. Trzeba unikać uczucia mocnego rozgrzania, wyraźnego zaczerwienienia się skóry i urazów skóry. Ręka masażysty powinna być wyprostowana, kąt pochylenia około 45°. Poruszając się z powrotem od krzyża do punktu dadżuj dłoń powinna być rozluźniona i płynnie porusza się w górę, nie odrywając się od skóry. Przy szybkim ześlizgiwaniu się w dół pod dłonią w okolicy punktu laogun (MC 8) kumuluje się energia. Wskazań do stosowania zabiegu jest bardzo dużo i są one związane z różnorodnością wskazań do oddziaływania na punkty kanału tylnośrodkowego (du-tzin). 2. NE-TZI. Przesunięcie fałdu skórnego wzdłuż kręgosłupa. Zabieg jest podobny do już opisanego (ne-fa, biegnący fałd skóry) lecz jest przeprowadzany z uciskiem (lekkim oderwaniem) zgodnie ze schematem nie Jeden po dwóch", a „jeden po trzech - pięciu". Oprócz tego, zabieg wykonuje się z mniejszą siłą, bardziej delikatnie, powtarzając całość 1, 3 lub 5 razy i jest stosowany po zabiegu tyj-ti. Ne-tzi jest wyraźnie ukierunkowany energetycznie, usuwa blokady i wspomaga najlepszy przepływ chi w tylnośrodkowym kanale energetycznym. Stosuje się przeważnie przy przegrzaniach ciała, neurozach, w leczeniu koszmarów nocnych i zaburzeń snu; przy bólach brzucha, niestrawności, wymiotach, zatrzymaniach stolca. 3. TUJ-TZ1-DIE. Rozcieranie liniowe lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Zabieg wykonuje się na zmianę ślizgającym się powierzchownym „pchaniem" skóry po wyrostN, kach kolczystych do góry - kciukiem, w dół - środkowym palcem, nie odrywając palców od skóry: palce raczej rozsuwają skórę na boki i do góry. Trzeba unikać silnego podrażnienia, ilość cyklów waha się od 10 do 20. Pacjent powinien odczuwać przyjemne ciepło, a skóra może być umiarkowanie zaczerwieniona. Celem rozcierania jest wspomaganie najlepszego sposobu cyrkulacji chi w kanałach dolnego świecznika. Wskazania: biegunka, zaparcie, nietrzymanie moczu, neurozy, wypadnięcie odbytnicy.
80
4. ŻO-HUEJ-WEJ. Ugniatanie okrężne pod dalszym ^
\ kręgiem guzicznym Zabieg wykonuje się 3. palcem w formie ugniatania o umiarkowanej intensywności bez przesunięcia, jednorazowo, przez 1-3 minuty. Zabieg uzupełnia opisany powyżej tuj-tzi-die i dobrze się łączy z żo-dańtiań (w okolicy punktu cihaj VC 6). Podstawowymi wskazaniami do stosowania zabiegu są nietrzymanie moczu i wypadnięcie odbytnicy.
Masaż kończyn górnych 1. TU-PI-DIN. Rozcieranie dłoniowej powierzchni dalszego (paznokciowego) paliczka 1-go palca. Zabieg masowania palca wykonuje się kciukiem, dłoń powinna być unieruchomiona. Rozcieranie bardziej przypomina pocieranie, lecz wykonywane jest dosyć silnie i szybko: do 120 ruchów na minutę, 100-500 razy. Palec masażysty jakby ześlizguje się z poduszeczki palca dziecka w kierunku dalszym lub bliższym osi lub środka ciała. Pacjent odczuwa rozgrzanie się palca, lekkie zdrętwienie lub miejscowy ból. Ezoteryczny sens zabiegu polega na „oczyszczaniu" kanałów energetycznych, które odpowiadają danemu palcowi, kiedy ruch jest skierowany dalej od osi ciała, lub tonizacji kanałów, kiedy masaż jest skierowany bliżej osi ciała. W tym przypadku dokonuje się działanie na kanale energetycznym śledziony 1. odpowiednio, żołądka. Następuje odblokowanie chi Elementu Pierwotnego „Ziemia", „oczyszczenie" lub tonizacja chi. Wskazania: biegunka, zaparcia, zaburzenia apetytu, stany osłabienia, zapalenia żołądka i dwunastnicy. 2. TUJ-GAŃ-DIN. Rozcieranie powierzchni dłoniowej paliczka dalszego 2. palca. Zabieg wykonuje się podobnie do tuj-pi-din. Umożliwia osiągnięcie oczyszczenia wątroby, pozbycie się z Elementu Pierwotnego „Wiatr" czynnika chorobotwórczego lub tonizację wątroby. Wskazaniami są neurastenia, niepokoje, gorycz w ustach, zaburzenia wzroku, nieżyt spojówki, gorączka dłoni i stóp, drapanie i suchość w gardle.
3. TUJ-S1Ń-DIN. Rozcieranie powierzchni dłoniowej dalszego paliczka 3. palca. Zabieg wykonuje się podobnie do poprzednich. Oddziaływanie na trzeci palec umożliwia osiągnięcie harmonizacji chi Elementów Pierwotnych „Ognia": serca, jelita cienkiego, osierdzia, potrójnego świecznika. Stosuje się przy pojawieniu się majaczeń, które towarzyszą gorączce, gorączkach dłoni i stóp, pryszczykowych
81
zapaleniach jamy ustnej, pojawieniu się „moczu gorączki" (ciemnego, mętnego, pieniącego się), wrażeniach zamierania serca, osłabieniu czynności sercowej. 4. TUJ-FEJ-DIN. Rozcieranie powierzchni dłoniowej dalszego paliczka 4. palca. Zabieg wykonuje się podobnie do poprzednich. Palec serdeczny odpowiada żywiołowi „Powietrze". Oddziaływanie na niego umożliwia odblokowanie kanału energetycznego płuc, „oczyszczenie" go, pomaga w harmonizacji stosunku energetycznego w parze „płuca -jelito grube" i stosuje się przy przeziębieniach, podwyższonej temperaturze, kaszlu, wrażeniu braku powietrza, ścieśnienia w piersi, zadyszeć, zimnym pocie, jak również przy wypadnięciu odbytnicy. 5. TUJ-SZEŃ-DIN. Rozcieranie powierzchni dłoniowej dalszego paliczka 5. palca. Zabieg wykonuje się podobnie do poprzednich. Mały palec odpowiada żywiołowi „Woda". Oddziaływanie na niego jest energetyczną ingerencją w działanie kanałów „nerki - pęcherz moczowy" i stosuje się przy nietrzymaniach moczu, bolesnym moczeniu się, zapaleniu pęcherza moczowego, patologii nerek, wrodzonej słabości chi nerek. 6. TIJA-SZl-SIUAŃ. Silny ucisk przy płytkach paznokciowych. Zabieg wykonuje się w formie mocnego pięciokrotnego impulsywnego ucisku paznokciem kciuka pod macierz paznokcia (koniec paliczka dalszego) każdego palca dziecka. Zabieg wykonuje się symetrycznie na obydwu rękach. Masowany palec jest przytrzymywany pomiędzy ugięte drugi i trzeci palec masażysty. Odmianą zabiegu jest mocn^ szczypanie pod paznokciami kciukiem i palcem wskazującym. Zabieg należy do form reanimacyjnych. Wskazaniami do jego stosowania są majaczenia, utrata przytomności przy podwyższonej temperaturze. Po poprawie stanu dziecka zabiegu nie powtarza się. 7. TIJA-LAO-LUN. Silny ucisk przy podstawie macierzy paznokcia. Zabieg wykonuje się w formie pięciokrotnego impulsywnego ucisku przy podstawie macierzy paznokcia trzeciego palca. Jest stosowany przy stanach utraty przytomności i drgawkach, może być wykonywany do pojawieniu się płaczu lub innej reakcji na takie działanie.
8. ŻO-TIJA-SZEŃ. Ugniatanie okrężne, silny ucisk przy podstawie macierzy paznokcia piątego palca. Zabieg można wykonywać w dwóch odmianach: żo ugniatanie okrężne, powtarzane 50 razy na obu małych palcach na zmianę; tija - silny powolny ucisk paznokciem kciuka na tę samą strefę, powtarzane 5 razy. Wskazania: nietrzymanie moczu w nocy, wrodzona słabość zdrowia, słabość chi nerek, biegunka, zapalenie pęcherza moczowego, bolesne moczenie się. 9. ŻO-SZEŃ-DIN. Ugniatanie okrężne dalszego paliczka małego palca. Zabieg wykonuje się w formie obrotowego uciskania palcem koniuszka małego palca w szybkim tempie, 100-200 razy. Wskazania: nadmierne wydzielanie potu, nocne pocenie się. 10. ŻO-SZEŃ-WEŃ. Ugniatanie okrężne stawu dalszego i środkowego paliczków małego palca. Powierzchnie boczne stawu są unieruchamiane kciukiem i palcem wskazującym i są ugniatane ze wzmacniającym się naciskiem przez 1-2 minuty. Wskazaniami do stosowania zabiegu są drgawki, zrywanie na wymioty, biegunka, czerwonka. Trzeba wziąć pod uwagę, że żo zewnętrznego brzegu małego palca jest bardziej skuteczne przy wymiotach; wewnętrznego - przy biegunkach. Wykonanie zabiegu w formie tija (ściskania) prowadzi do najlepszego rezultatu przy drgawkach i jest wykonywane po zabiegu tija-laogun (środka dłoni). 11. TIJA-ŻO-ER-ŻEŃ-MEŃ. Silny ucisk grzbietu dłoni. Zabieg wykonuje się w formie tija- lub żo - działania na grzbiety obu dłoni jednocześnie, w tył od trzeciego stawu śródręczno-paliczkowego. Zabieg tija powtarza się 5 razy, żo - 50-100 razy. Cechą szczególną tija w tym przypadku jest silny i szybki wzmacniający się nacisk. Wskazania: skurcze, drgawki, wewnętrzna gorączka bez potu, nocne pocenie się. 12. ŻO-SIAO-TAO-SI. Oddziaływanie na części dłoni, bliższe osi ciała. Miejscem stosowania zabiegu jest część dłoni, znajdująca się pomiędzy punktami dalin (MC 7) a laogun (MC 8), o 1 cuń dalej od fałdu nadgarstka do środka dłoni w rzucie trzeciej kości śródręcza.
Zabieg wykonuje się w formie: • Żo - ugniatania 1. lub 3. palcem symetrycznie na obydwu rękach, 100-300 razy; • Siao - ucisk tymi samymi palcami, od 5 do 20 razy; • Tao - lekkie oklepywanie trzecim palcem przez 1 minutę. Wskazania: skurcze i stany przedskurczowe, niepokoje, problemy z zaśnięciem, moczenie się, ból w oczach, zez, skazy krwotoczne. Zabieg żo jest najbardziej skuteczny przy moczeniu się i bólach w oczach, a zabiegi siao i tao - przy niepokojach i zaburzeniach snu. 13. TA-FEN-CHY. Ugniatanie wewnętrznej strony nadgarstka. Masażysta przytrzymuje rękę pacjenta po obu stronach za grzbiet dłoni i za palce. Zabieg wykonuje \ się symetrycznie obydwoma kciukami i polega na ugniataniu ze średnią siłą, powtarzanym 30-50 razy od środka i do środka nadgarstka. Wskazaniami do fen - zabiegu (ruchy w kierunku środka nadgarstka) są: dreszcze, uczucie zimna, wymioty, wzdęcia brzucha, biegunka, rozwolnienie, uczucie przepełnionego żołądka, niedomaganie, niepokoje. Chy - zabiegi (ruchy od środka) wykonywane są przy kaszlu, uczuciu przepełnienia w piersi, braku powietrza, kaszlu z plwociną; może być wykorzystywane jako uzupełnienie zabiegu żo-szeń-meń. 14. TTJA-SZI-SIUAN. Silny ucisk, szczypanie koniuszków palców. Zabieg polega na silnym uciskaniu paznokciem palca wskazującego pod paznokciem dziecka jednocześnie ściskając koniuszek palca między kciukiem a środkowym palcami masażysty. Zabieg przeprowadza się na wszystkich pięciu palcach obydwu rąk w formie pięciokrotnego ucisku. Zabieg jest reanimacyjny, a wskazaniami są: majaczenie, stan utraty świadomości przy podwyższonej temperaturze. Po polepszeniu stanu zabiegu się nie powtarza. 15. TUJ-WEJ-TZIN. Głaskanie liniowe 1. palca dłoni. Zabieg wykonuje się na wewnętrznej (bu) i zewnętrznej (tzin) powierzchniach bliższego do osi ciała paliczka l. palca w formie lekkiego, szybkiego pocierania obrotowego, powtarzanego około 100-500 razy; bu - w kierunku osi ciała, do środka, tzin - dalej, na zewnątrz. Bu - dodawanie energii, obrót zgodnie z ru-
84
chem wskazówek zegara, tzin - oczyszczanie, obrót niezgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wskazania: słaby apetyt, wymioty, wymioty z krwią, ciągłe uczucie głodu, pragnienie. 16. ŻO-BAŃ-MEN. Ugniatanie okrężne podstawy pierwszego palca dłoni. Zabieg wykonuje się w okolicy punktu jujtzi (P 10) w formie ugniatania o umiarkowanej intensywności bez przesunięcia, zgodnie z ruchem wskazówek zegara na prawej dłoni, w przeciwnym kierunku - na lewej dłoni, wykonując 100-200 ruchów na każdej dłoni. Wskazania: uczucie rozsadzania brzucha, powolne opróżnienie żołądka, zaparcie, zadyszka. 17. ŻO-NEJ-LAOGUN. Rozcieranie okrężne brzegów dłoni. Zabieg wykonuje się na dwa sposoby: - Juń-laogun - po obwodzie dłoni wykonuje się 100-130 lekkich ślizgających się ugniatań. Wykorzystuje się kciuk lub palec środkowy. Stosuje się przy gorączce w kanale energetycznym płuc; - Żo-laogun przeprowadza się w formie 10-30 ugniatań okrężnych o dużej intensywności bliżej do środka dłoni. Obydwa zabiegi są wykonywane zgodnie z ruchem wskazówek zegara na lewej dłoni i w przeciwnym kierunku - na prawej dłoni. Wskazania: podwyższona temperatura, gorączka „górnego świecznika", wymioty, pryszczykowe zapalenie jamy ustnej. 18. JUŃ-NEJ-BA-GUA. Ugniatanie okrężne środka dłoni. Zabieg wykonuje się w formie lekkiego ślizgowego rozcierania okrężnego zgodnie z ruchem wskazówek zegara dookoła punktu łaogun (MC 8), położonego na środku dłoni, pomiędzy Ul a IV kośćmi śródręcza. Wykonuje się 100-300 ruchów okrężnych: zgodnie z ruchem wskazówek zegara na lewej dłoni, w przeciwnym kierunku - na prawej, po czym następuje żo -jujtzi - ugniatanie okrężne o umiar-
85
kowanej intensywności punktu jujtzi (P 10), znajdującego się na wzgórku łono wym bliżej do stawu śródręczno - paliczkowego. i Wskazaniami są: kaszel z plwociną, bóle w piersi, wzdęcie brzucha, wymioty, pra gnienie, brak apetytu. 19. TUJ-SY-CHEN-WEŃ. Rozcieranie powierzchni dłoniowej stawów międzypaliczkowych bliższych osi ciala 2.-5. palców. Wykonuje się 100-300 ześlizgujących się ruchów rozcierających kciukiem na stawach środkowych i bliższych osi ciała paliczkach 2-5. palców. Palce pacjenta w tym czasie powinny być złączone, dłoń znajduje się w dłoni masażysty.
Druga odmiana zabiegu jest możliwa w formie „tija" tej samej strefy. W tym przypadku masażysta zaciska każdy palec dziecka pomiędzy palcami wskazującym a środkowym, i paznokciem kciuka wykonuje pięciokrotny ucisk. Wskazania: zarobaczenie, bóle brzucha, wzdęcia brzucha, niestrawność, wrażenie braku powietrza, przestraszenie, pryszczykowe zapalenie jamy ustnej i pęknięcia ust. 20. TUJ-SIAO-CHEN-WEŃ. Rozcieranie powierzchni dłoniowej stawów śródręczno-paliczkowych. Wykonuje się 100-300 ruchów rozcierających boczną powierzchnią kciuka masażysty w okolicy 1I-V śródręczno-paliczkowych stawów załączonych palców pacjenta. Jest możliwa druga odmiana zabiegu -w formie tija - powtarzając 5 razy dla każdego stawu. Wskazania: neurozy, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, pęknięcia ust, wzdęcie brzucha. 21. ŻO-TIJA-JEMEŃ. Ugniatanie i uciskanie grzbietu dłoni. Zabieg wykonuje się w punkcie jemeń (TR 2), znajdującym się o l cuń bliżej osi ciała od IV-V stawów śródręczno-paliczkowych, w przestrzeni międzykostnej (dłoń ściśnięta w pięść). Podstawową odmianą jest żo, przy której zabieg wykonuje się w formie 100-300 ruchów ugniatających o średniej sile bez przesunięcia na skórze. Jest możliwy mocny trzy-pięciokrotny ucisk (tija) zgiętym wskazującym lub małym palcem.
Wskazania: podwyższona temperatura, dreszcze, bóle gardła, silny suchy kaszel, częste i mimowolne moczenie się, bóle brzucha, bóle zębów, skrzypienie zębami w nocy. 22. ŻO-TIJA-WEJ-LAOGUN. Ugniatanie grzbietu dłoni. Masaż wykonuje się w punkcie, znajdującym się na grzbietowej powierzchni dłoni bliżej do osi ciała od 1II-IY śródręczno-paliczkowych stawów, w rzucie od punktu laogun (MC 8), tzn. od środka dłoni. Częściej jest wykorzystywany zabieg żo: 100-300 ruchów ugniatających zgodnie z ruchem wskazówek zegara - na prawej dłoni, w przeciwnym kierunku - na lewej dłoni. Jest możliwe wykorzystywanie tija - pięciokrotny ucisk. Wskazania: przeziębienie, wzdęcie brzucha, biegunka, wypadnięcie odbytnicy, czerwonka, wzmożenie ruchów robaczkowych, nietrzymanie moczu, przepuklina pępkowa i pachwinowa. Podstawowymi wskazaniami do zastosowania zabiegu tija są wypadnięcie odbytnicy i nietrzymanie moczu. 23. TIJA-WEJ-L1N. Ugniatanie grzbietu dłoni. Wykorzystuje się technikę tija: silny pięciokrotny ucisk paznokciem na punkt, znajdujący się o l cuń bliżej do osi ciała od 11-111 śródręczno-paliczkowych stawów, w przestrzeni międzykostnej. Wskazania: utrata przytomności, przestraszenie się, szok.
24. T1JA-TIN-L1N. Ugniatanie grzbietu dłoni. Wykorzystuje się technikę tija: 5-10 silnych ucisków paznokciem punktu, znajdującego się na wierzchołku kąta, tworzonego IV i V kośćmi śródręcza. Wskazania: silny kaszel ze zrywaniem na wymioty. 25. JUŃ-WEJ-PA-GUA. Rozcieranie okrężne grzbietu dłoni. Zabieg wykonuje się w formie lekkiego ślizgającego się rozcierania okrężnego ze średnią prędkością 100-300 razy dookoła rzutu punktu laogun, nie wychodząc poza II i IV kości śródręcza. Na prawej dłoni obrót wykonuje się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, na lewej - w przeciwnym kierunku. Wskazania: uczucie ścieśnienia w piersi, wzdęcia brzucha, zaparcia. 26. ŻO-I-WO-FEN. Ugniatanie środka powierzchni grzbietowej. Zabieg wykonuje się w formie ugniatania, przemieniającego się w wibrację, w rzucie punktu janczi (TR 4), znajdującego się na powierzchni grzbietowej stawu promieniowo-nadgarstkowego, bliżej strony łokciowej, odpowiednio do palca śród-
kowego. Czas trwania zabiegu - około 2 minut. Są możliwe wrażenia miejscowego bólu, rozszerzanie się mięśni. Wskazania: bóle głowy, bóle stawów kończyny górnej, podwyższona temperatura, bóle brzucha. 27. TIJA-ŻO-BU-JAN-CZŻY. Ugniatanie tylu przedramienia. Zabieg wykonuje się w miejscu, znajdującym się we wklęśnięciu międzykostnym, o 3 cunie powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego (odpowiada mu strefa punktu czżigou TR 6). Wykonuje się ugniatanie okrężne żo, powtarzane 100-300 razy na obydwu rękach (aktywizacja lub harmonizacja), albo ucisk paznokciem tija - 3-5 razy (uspokojenie). Wskazania: zawroty głowy, zemdlenia, bóle głowy, bóle oczu, podwyższona temperatura, nieżyty jamy ustnej i krtani, zaparcia, biegunka, wymioty. 28. TUJ-SAŃ-GUAŃ. Rozcieranie liniowe przedramienia. Zabieg wykonuje się w formie szybkich i lekkich ześlizgujących się ruchów kciukiem od nadgarstka do zgięcia łokciowego w rzucie od kanału energetycznego płuc: od punktu tajjuań (P 9), znajdującego się przy promieniowym końcu położonego bliżej osi ciała fałdu promieniowo-nadgarstkowego, do punktu czitze (P 5), znajdującego się w środku fałdu zgięcia łokciowego, przy promieniowym końcu ścięgna dwugłowego mięśnia ramienia. Nie odrywa się palca od skóry. Przy uspokojeniu - zabieg akcentuje się w kierunku przeciwnym do ułożenia kanału energetycznego (w kierunku zgięcia łokciowego), przy aktywizacji - wzdłuż kanału energetycznego (do nadgarstka). Wykonuje się od 50 do 150 ruchów do pojawienia się lekkiego lub wyrazistego zaczerwienienia się skóry. Wskazania: słabość, ogólne niedomaganie, okres powrotu do zdrowia po przeziębieniach, pustka chi i krwi; bolesność i obrzęki błony śluzowej jamy ustnej i krtani, utrudnienia oddychania przez nos; bóle brzucha, rozwolnienia stolca. 29. TUJ-TIAŃ-CHE-SZUJ. Rozcieranie liniowe wewnętrznej powierzchni przedramienia. Zabieg wykonuje się w formie szybkich i lekkich ślizgających się ruchów kciuka od nadgarstka do zgięcia łokciowego w rzucie kanału energetycznego osierdzia: od punktu dalin (MC 7), znajdującego się w środku fałdu promieniowo-nadgarstkowego, do punktu ciujtze (MC 3), znajdującego się w środku zgięcia łokciowego. Wykonuje się od 100 do 300 ruchów do pojawienia się umiarkowanego zaczerwienienia skóry, po czym trzeba, zwilżając palce czystą zimną wodą, wskazującym i środkowym palcami, lekko poklepując, powoli „przejść się" wzdłuż kanału energetycznego osierdzia od nadgarstka do zgięcia łokciowego 3-5 razy. Jednocześnie
88
trzeba lekko dmuchać na przedramię dziecka, osiągając wrażenie przyjemnego chłodu. Wskazania: gorączka, bóle przy połykaniu i suchość w gardle, pragnienie, częstoskurcz, niepokój, wzmożona pobudliwość, zaburzenia snu, neurastenia, histeria. 30. TUJ-LU-FU. Rozcieranie liniowe powierzchni wewnętrznej łokciowego brzegu przedramienia. Zabieg wykonuje się w rzucie z kanału energetycznego serca również w formie lekkich ślizgających się rozcierających ruchów kciukiem, lecz w kierunku od zgięcia łokciowego do nadgarstka. Wykonuje się od 100 do 300 ruchów, do umiarkowanego zaczerwienienia się skóry, osiągając harmonizację energii w kanale. Wskazania: gorączka, podwyższona temperatura, pragnienie, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, bóle w gardle, zaparcia. Uwaga! Przy biegunce tuj-lu-fu stanowczo się zabrania. Trzeba jeszcze raz podkreślić, że wszystkie trzy zabiegi tuj na przedramię (28-30) przeprowadza się nie odrywając kciuka od skóry przy powrocie go do pozycji wyjściowej. Najczęściej są. to zabiegi harmonizujące. Intensywne zaczerwienienie się skóry może powstawać przy oddziaływaniu na kanał energetyczny płuc.
Masaż kończyn dolnych 1. TUJ-CY-MEŃ. Liniowe rozcieranie biodra. Pozycja dziecka - leżąc na plecach. Rozcieranie wykonuje się na przodkowo-wewnętrznej powierzchni bioder, w kierunku dalszym od osi ciała, symetrycznie obydwoma kciukami, nie odrywając ich od skóry, Wykonuje się od 50 do 150 ruchów, do pojawienia się umiarkowanego zaczerwienienia się skóry. Wskazania: ciemny kolor moczu, moczenie się, zatrzymania w oddawaniu moczu; rozluźnienie stolca. 2. NA-BAJ-CZUN-WO. Ugniatanie strefy baj-czun-wo. Zabieg wykonuje się*'kciukami symetrycznie po obu stronach, dłonie obejmują górną część kolan pacjenta. Strefa baj-czun znajduje się na wewnętrzno-przedniej powierzchni biodra, o l cuń powyżej punktu siuechaj (RP 10), znajdującego się o 2 cunie powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej tę część biodra intensywnie się ugniata, chwytając masę mięśniową i delikatnie go unosząc.. Zabieg wykonuje się 5 razy i uzupełnia się podobnym działaniem w okolicy punktów tzusańli (E 36) i wejczżun (V 40) - pośrodku dołu podkolanowego: jednorazowym uszczypnięciem podnosi się skórę.
85
Wskazania: stan przedskurczowy, mięśniowe migotanie rąk i nóg, drgawki, porażenie nóg. f ' • 3. AŃ-ŻO-TZUSAŃLI. Ugniatanie i uciskanie punktu tzusańli (E 36). Wykonuje się umiarkowanie intensywne uciskanie punktu tzusańli (E 36) przez 1-1,5 minuty (50-100 ruchów okrężnych). Oddziaływanie na ten punkt zaczyna się od stopniowo wzrastającego ugniatania obrotowego (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) żo-fa, przemieniającego się w uciskanie ań-fa. Zabieg kończy się słabnącym żo-fa (w kierunku przeciwnym). Wskazania: wzdęcia i bóle brzucha, wymioty, biegunka, słabość w nogach, ogólny słaby stan. 4. T1JA-ŻO-FENLUN. Uciskanie i ugniatanie punktu fenlun. Punkt fenlun (E 40) znajduje się powyżej środka bocznej kostki na 8 cuni, w tył od punktu tiaoku (E 38) o l cuń - pomiędzy kością piszczelową a strzałką. Punkt ten reguluje energię kanału żołądka. Oddziaływanie na niego odbywa się na dwa sposoby: Tija - silne pięciokrotne uciskanie paznokciem kciuka (uspokojenie); Żo - do 30 odczuwalnych obrotowych ruchów ugniatających (harmonizacja). Wskazania: skurcze mięśni goleni, skurcze padaczkopodobne; senność, bóle głowy; zadyszka, kaszel z plwociną; bóle w piersi i brzuchu. 5. ŻO-TIJA-CZENSZAŃ. Ugniatanie z uciskaniem punktu czenszań. Przez 1-1,5 minuty wykonuje się okrężne ugniatanie powierzchniowe żo-fa punktu czenszań (V 57), znajdującego się pośrodku tylnej powierzchni goleni, przy dolnym brzegu mięśnia brzuchatego łydki. Masaż kończy się trzy-pięciokrotnym uciskaniem tija-fa (działanie harmonizujące). Przy tym nie powinno być żadnych wyraźnych odczuć. Wskazania: skurcze brzuchatego mięśnia łydki, skurcze przy przegrzaniu ciała, którym towarzyszy odwodnienie; częste bolesne moczenie się, wypadnięcie odbytnicy. 6. AŃ-ŻO-SAŃIŃTZIAO. Ugniatanie i uciskanie punktu sańińtziao. Sańińtziao (RP 6) znajduje się na meridianie śledziony - trzustki, o 3 cunie wyżej kostki przyśrodkowej, do tyłu od kości piszczelowej i jest grupowym lo - punktem nożnych iń - kanałów energetycznych: śledziony, wątroby, nerek.
Zabieg wykonuje się w formie płynnego zwiększającego się uciskania o średniej sile z następnym ugniataniem okrężnym (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) przez 1,5-2 minuty (harmonizacja). Wskazania: nocne nietrzymanie moczu, zbyt częste moczenie się, bóle w miednicy mniejszej, kończynach dolnych, bółe stawów przy gośćcu; biegunka, wymioty po spożyciu jedzenia, słaby apetyt; przemęczenie, neurastenia. 7. TIJA-ŻO-TZESI. Uciskanie i ugniatanie grzbietowego zgięcia stopy w punkcie tzesi (E 41). Miejscem oddziaływania jest środek grzbietowego zgięcia stopy, na linii z 2. palcem. Wykonuje się 3-5 intensywnych ucisków paznokciem kciuka (tija) z następnym ugniataniem powierzchniowym (żo) przez 1-1,5 minuty (harmonizacja). Wskazania: długotrwała biegunka i wymioty, bóle i zawroty głowy, stan przedskurczowy; bóle i zaburzenia ruchów w stawie skokowo-gołeniowym. 8. NA-WEJCZŻUN. Szczypanie w dole podkoianowym.
W okolicy punktu wejczżun (V40) wykonuje się pięć kolejnych ruchów szczypcowych kciukiem lub wskazującym i środkowym palcem, nie osiągając progu bólowego. Wskazania: mięśniowe migotanie i skurcze; gorączka, porażenie cieplne, bóle głowy w potylicy; bóle brzucha, nietrzymanie moczu. 9. NA-CHO-CZENSZAŃ. Uciskanie z wibracją w punkcie czenszań. W punkcie czenszań (V 57), znajdującym się na tylnej powierzchni goleni pośrodku linii, przeprowadzonej od górnego brzegu kości piętowej do środka dołu podkolanowego, ze średnią siłą wykonuje się pięć ucisków z wibracją. Zabieg ten dobrze współdziała z zabiegiem na-wejczżun, dobrze go uzupełniając. Działanie harmonizujące. Stosuje się przy bólach w nogach, skurczach brzuchatego mięśnia łydki. 10. TIJA-KUŃLUŃ. Uciskanie punktu kuńluń. Punkt kuńluń znajduje się we wklęśnięciu pomiędzy tylnym brzegiem bocznej kostki a ścięgnem Achillesa na wysokości środka kostki. W tym obszarze wykonuje się pięciokrotne intensywne uciskanie paznokciem kciuka po obu stronach (działanie uspokajające). Wskazania: przestraszenie, częste skurcze, bóle głowy, bóle oczu, zawroty głowy, krwawienie z nosa, sztywność mięśni karku.
11. TIJA-PUSZEŃ. Uciskanie punktu puszeń. Wykonuje się pięciokrotne mocne uciskanie paznokciem kciuka po obu stronach jednocześnie (uspokojenia) punktu puszeń, znajdującego się we wklęśnięciu na zewnętrznej powierzchni pięty, półtorej cunia poniżej punktu kuńluń (V 60). Wskazania: przestraszenie, utrata przytomności, napady padaczkowe. 12. ŻO-JUNCIUAŃ. Ugniatanie okrężne środka podeszwy w punkcie junciuań. W punkcie junciuań (R 1), znajdującym się na odcinku pomiędzy II a III kośćmi śródstopnymi na wysokości 2/5 odległości od końca II palca do tylnej strony pięty. Wykonuje się 50 ugniatań okrężnych (żo) o średniej intensywności. Przy biegunce zabieg wykonuje się na prawej podeszwie, przy wymiotach - na lewej. Przy stanie przedskurczowym, bólach głowy w strefie ciemieniowej; suchości w ustach i bólach gardła; bolesnych lub utrudnionych oddawaniach moczu. Punkty junciuań ugniata się jednocześnie na obydwu nogach: na prawej zgodnie z ruchem wskazówek zegara i na lewej - w kierunku przeciwnym.
CZĘŚĆ III Korekta systemowa według objawów chorobowych
92
93
ROZDZIAŁ 7
Patologie „świecznika górnego"
Skrępowanie ruchów mięśni szyi i obręczy ramiennej oraz problemy z tym związane
S
ytuacja, gdy odczuwamy zdrętwienie rąk i górnej części pleców, boli potylica i szyja, jest znana wielu osobom. Stan ten zależny jest od naszego stylu życia: statyczna pozycja siedząca, podparta łokciami, noszenie ciężarów urywających ręce, zbyt duże poduszki i chęć czytania leżąc na plecach, pochylając głowę, wszystkie te czynniki w końcu prowadzą do zaburzeń krążenia w tak zwanej strefie podstawowej, tzn. do zaburzeń w odżywianiu tkanek górnej części pleców, szyi i mózgu. Mięśnie, tak głębokie, bezpośrednio odnoszące się do kręgosłupa, jak również powierzchniowe, odpowiadające za ruchliwość głowy i rąk, tracą swoją elastyczność, robią się sztywne. Są one zbite, bolą przy naciskaniu, często są niesymetryczne. Właśnie ta niesymetryczność prowadzi do skrępowania kręgosłupa i jego patologicznego wykrzywienia. Tak zwana osteochondroza prawie zawsze jest wtórna w stosunku do dysfunkcji mięśniowych i zaburzeń krążenia, które ją wywołują; z jej pojawieniem zamyka się błędne koło pomiędzy mięśniowościęgnistą a kostną patologią oraz zmianami właściwości krążków międzykręgowych. Typowa i tak dobrze znana diagnoza „osteochondroza szyjno-piersiowa" zawiera w sobie bardzo różnorodny wachlarz innych diagnoz, podstawą których są przede wszystkim zaburzenia w cyrkulacji płynów oraz hemodynamiki mózgowia. Towarzyszą temu trwałe i intensywne bóle głowy, tak ogólne, jak i miejscowe (przede wszystkim w strefie ciemieniowo-potylicznej), które pojawiają się napadowo. Stan ten może objawiać się również wahaniami ciśnienia tętniczego: kryzysami nadciśnienia i niedociśnienia, a także zaburzeniami wzroku, pamięci, szumem w uszach oraz postępującym osłabieniem słuchu itd. Jeżeli do tej listy chorób dodać jeszcze i ich możliwe zakończenie, na przykład udar, to zaczynamy rozumieć, że do obszaru szyjno-piersiowego trzeba odnieść się ze szczególną troską. Przyjrzyjmy się temu problemowi z punku widzenia tradycyjnej medycyny Chin. Obserwując ułożenie jan - kanałów energetycznych, możemy zauważyć, że one wszystkie bez wyjątku pośrednio lub bezpośrednio krzyżują się między łopatkami
na wysokości początku piersiowego i zakończenia szyjnego odcinka kręgosłupa. Jest to naprawdę .janskie skrzyżowanie", jeżeli w okolicy krzyża łączą się energie kanałów pęcherza moczowego i pęcherzyka żółciowego, to górne jan - połączenie kumuluje w sobie wszystkie energie „ręcznych" i „nożnych" jan - kanałów. Mięśniowo-ścięgniste blokady na tym obszarze są zespolone z zatrzymaniem przepływu jan - energii. Przy źródłach „nożnych" meridianów tworzy się nadmiar energii, prowadzący do zaburzeń aktywności życiowej naczyń krwionośnych na różnych poziomach głowy i na szyi, poniżej blokady - względny niedobór, niosący w sobie niebezpieczeństwo zaburzeń odżywczych, co prowadzi do zmian kwaso-wozasadowej równowagi w tkankach oraz zakłóceń reakcji biochemicznych i oddychania tkanek całego ciała. Pierwszą reakcją na te wszystkie zmiany jest ból. W wyniku przewlekłych zaburzeń, oprócz innych specyficznych objawów, na skórze pojawiają się różnorodne wskaźniki blokad energetycznych: brodawki uszypułowane, stwardnienia skóry, „tłuszczaki", różnego rodzaju przebarwienia. Największy niepokój wywołują jaskrawoczerwone kropki. Wszystkie te problemy są związane z energetycznymi współdziałaniami w górnej części tułowia do przepony - w „górnym świeczniku". W tym przypadku pomaga masaż głowy i szyjno-piersiowego odcinka kręgosłupa, obręczy ramiennej; jeżeli jest to niezbędne, to masaż przedłuża się na cały obszar pleców do krzyża. Masaż głowy i szyi lepiej wykonywać gdy pacjent siedzi, masaż pleców - gdy leży. Zacząć trzeba od odprężenia, rozluźnienia mięśni, które osiągnąć można poprzez masaż głowy. W zależności od charakteru zachorowania i symptomów nim wywoływanych, trzeba wybierać sposób leczenia - dotyczy to wyboru najważniejszego kanału energetycznego dla oddziaływania i charakteru pracy z nim: uspokajającego, aktywizującego czy harmonizującego. Żeby określić główną energię niszczącą i kanał energetyczny wciągnięty w proces patologiczny, trzeba orientować się na okolice pojawienia się bólu głowy: dla kanału żołądka jest charakterystyczny ból w części czołowo-skroniowej, dla kanału pęcherzyka żólciowego-ciemieniowa, dla kanału pęcherza moczowego potyliczna. Jan - objawy przejawiają się w ostrej formie: ból pojawia się nieoczekiwanie i stopień jego intensywności wzrasta dosyć szybko, ból może być gwałtowny, pulsujący, głowa przy tym „pęka". Początek bólu głowy zbiega się, z reguły, z czasem aktywności jednego z jan - kanałów - okoliczność ta ułatwia diagnozę i pomaga wykryć przeważającą w procesie patologicznym nadmierną (więc - szkodzącą) energię. W podobnej sytuacji - nadmiaru energii - trzeba ją rozpraszać za pomocą zabiegów uspokajających. Jeżeli patologia została wykryta w kanale pęcherza moczowego, to działać powinniśmy na czołowym odcinku tylnośrodkowego kanału energetycznego i pęcherza moczowego. Oczywiście, że przede wszystkim trzeba masować punkty przypływu energii do kanału pęcherza moczowego cinmin (V 1). W tych symetrycznych punktach przy wewnętrznym kąciku oka łączą się energie prawie wszyst-
96
kich jan - kanałów, oprócz pęcherzyka żółciowego i potrójnego świecznika. Na te punkty najlepiej oddziaływać symetrycznie wskazującymi palcami, wykorzystując technikę żo-fa. Ugniatane okrężne wykonuje się w tym przypadku bardzo ostrożnie, delikatnie, wytrwale, bez przesunięcia skóry. Pacjent nie powinien mieć żadnych nieprzyjemnych odczuć. To, między innymi, jest podstawową zasadą masażu całej głowy. Następnie wykonuje się tak zwane „otwarcie bram niebieskich": poduszeczka-mi czterech palców nJ zmianę masuje się środkową część czoła (szybko zmieniając ręce) w kierunku od dołu w górę do owłosionej części głowy techniką tuj-fa. Jest to nawet nie rozcieranie, a pocieranie: delikatne i przyjemne, dosyć szybkie, lecz krótkotrwałe. Skóra na czole lekko się czerwieni, pojawia się wrażenie ciepła. Następnie na boki od linii osiowej tym samym zabiegiem tuj-fa trzeba wykonać kilka (5-7 "razy) takich samych ruchów do zagłębienia skroniowego między zewnętrznymi kącikami oczu i uszami. Na tym obszarze ruchy ślizgające kończą się krótkotrwałą, lecz mocną fiksacją z bardzo delikatnym uciskaniem i wibracją. W ten sposób aktywizujemy energię. W celu kontynuacji masażu w trybie uspokajającym, owłosioną część głowy trzeba okryć cienką tkaniną bawełnianą, dostatecznie mocno rozciągniętą. Zabieg tujfa wykonuje się najpierw wzdłuż osiowej linii do inionu - punktu naochu (VG 17) (odprowadzenie nadmiernej energii z tylnośrodkowego kanału) do pojawienia się uczucia rozgrzania, a nawet lekkiego pieczenia na tym obszarze. Następnie tuj-fa wykonuje się symetrycznie (można jednocześnie pracować 2. i 4. palcami) wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego do granicy włosów na potylicy - punktów tiańczżu (V 10) (są one położone symetrycznie przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego, w zagłębieniach u podstawy czaszki). Po pojawieniu się ciepła punkty wzdłuż tylnośrodkowego kanału oraz obu gałęzi pęcherza moczowego masuje się ugniataniem okrężnym i już bez przykrywającego głowę materiału. Bolące miejsca są ugniatane dłużej i bardziej delikatnie. Palców przy przemieszczaniu się od jednego punktu do drugiego wzdłuż kanału od skóry się nie odrywa. Jak łatwo można zauważyć, uspokajającego masażu głowy nie wykonuje się w kierunku przeciwnym do przepływu energii w jan - kanałach, jak to się dzieje na kończynach lub plecach. Uspokojenie jan - kanałów głowy w istocie jest bardziej „natarczywą" odmianą działania harmonizującego. Praca na obszarze przejścia kanału pęcherzyka żółciowego na skroniach odbywa się już inaczej. Masażysta znajduje się z tyłu od pacjenta, na wpół zgiętymi i lekko napiętymi palcami obu dłoni wykonuje on szybkie kreskowe ruchy w tył -w przód nad małżowinami usznymi i za nimi - półkolem. Skóry dotykają poduszeczki palców i krawędzie paznokci; wszystkie odczucia powinny być przyjemne i nienatrętne. Następnie okolice skroni można ugniatać okrężnymi ruchami (bez przesunięcia skóry), wykorzystując żo-fa. Czas trwania zabiegów jest bardzo różnorodny i zależy od stopnia wyrazistości bólów głowy i typu objawów. Bardzo ważna jest orientacja na reakcję pacjenta - można ją obserwować po wyrazie twarzy, kiedy siedzi on przed lustrem z zamkniętymi oczami.
97
Następnie ugniata się symetryczne punkty strefy potylicy. Są one z reguły masowane jednocześnie kciukiem i środkowym palcem prawej ręki, w tym momencie lewa przytrzymuje głowę pacjenta lekko opierając się o czoło (obszar czoła obejmuje się wskazującym palcem i kciukiem). Zacząć trzeba od symetrycznych punktów fenczi (VB 20), znajdujących się przy dolnym brzegu kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy ścięgnami mięśnia żwacza a czworobocznego. Delikatne ugniatanie okrężne punktów techniką żo-fa stopniowo zamienia się w ugniatanie z uciskaniem diań-siue-fa (rozdział l, 9). Przerywany, o zwiększającej się intensywności, ucisk powtarza się 3-5 razy lub 7 razy przez 10-15 sekund i kończy się delikatnym ugniataniem okrężnym żo-fa. Pacjent nie powinien odczuwać bólu. Na zewnątrz od tych punktów, przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego, w zagłębieniach pod potyliczną kością znajdują się już wspomniane punkty tiańczżu (V 10). Tak samo, jak i fenczi, punkty te normalizują działalność układu nerwowego współczulnego. Na nie trzeba zwrócić szczególną uwagę. Oddziaływać na tiańczżu trzeba tak samo, jak i na fenczi, tylko ugniatanie z naciskiem można zastąpić ugniataniem z wibracją - feń-tziń-fa (rozdział l, 8). Efekt tonizujący można osiągnąć za pomocą zabiegów czżua-fa (rozdział 2, 1), 4 żo-fa (rozdział 2, 2), min-tiań-ku (rozdział 2, 3) oraz er-ko-dou-fa (rozdział 2, 4). Masaż głowy, związany z punktami kanału energetycznego żołądka stosuje się, z reguły, w przypadku bólu głowy i zębów, patologii dziąseł, oraz przy bólach wywołanych bólem nerwu trójdzielnego. W tych przypadkach wykorzystuje się przede wszystkim symetryczne punkty: na skroniach - touwej (E 8), z przodu od ucha -siaguań (E 7), w dół od końca ucha - tziacze (E 6), przy kącie żuchwy- dain (E 5). Masaż tych punktów lepiej przeprowadzać, gdy pacjent leży na plecach. Stojąc przy tej części stołu, gdzie znajduje się głowa pacjenta, masażysta oddziałuje na punkty symetrycznie w następujący sposób: na touwej - kciukami, na siaguań wskazującymi, na tziacze - środkowymi, na dain - wskazującymi. W związku z tym, że wskazania do wykorzystywania tych punktów często są takie same, a znajdują się one na wspólnym kanale energetycznym, to przy masażu lepiej oddziaływać kolejno na wszystkie cztery punkty. Biorąc pod uwagę charakter patologii, trzeba się skupić na tym czy innym punkcie, później powrócić do sąsiadujących z nim, należących do innych kanałów, - wszystkie one mają jedność energetyczną. Przy wyborze sposobu, siły i czasu trwania zabiegu, trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na charakter bólów i ich asymetryczność. W przypadku wyrazistych objawów bólowych, dotykających tylko jednej połowy twarzy (co można obserwować, na przykład, przy nerwobólu jednej z gałęzi nerwu trójdzielnego lub zapaleniu tkanek przyzębia), nie wolno wykonywać masażu po bolącej stronie; jeżeli jednak przeprowadzamy zabieg, to działać trzeba wyjątkowo ostrożnie, obserwując reakcję pacjenta i dążąc do efektu uspokajającego. Każda odmiana danego masażu jest skierowana na harmonizację energii symetrycznych gałęzi kanału energetycznego. Trzeba unikać przedawkowania działania.
Masaż szyjnego odcinka kręgosłupa i obręczy barkowej lepiej zacząć od ugniatania wolnego brzegu mięśnia czworobocznego - od środka na obrzeża. Cztery palce przeciwstawiają się kciukowi i układają się na górnym brzegu mięśnia, a podstawową pracę wykonywać trzeba właśnie kciukiem. Wykorzystuje się technikę na-fa (rozdział 1,2). Jego intensywność wzrasta i zmniejsza się stopniowo. Kciuk porusza się od siódmego (występującego) kręgu szyjnego w górę i na zewnątrz, tzn. nad łopatką. Przygotowany w ten sposób mięsień czworoboczny kilkakrotnie (3-7 razy) delikatnie się uszczypuje. Nie odrywając rąk od ciała trzeba wykonać symetryczne ugniatanie okrężne żo-fa w dół wzdłuż kanału energetycznego pęcherza moczowego całego odcinka strefy międzyłopatkowej, kolejno masując punkty pierwszej linii bocznej (1,5 cunia lub 2 poprzeczne palce od osiowej linii kręgosłupa) oraz punkty drugiej linii bocznej (3 cunie lub 4 palce). Trzeba zwrócić szczególną uwagę na takie punkty, jak daczżu (V 11), znajdujący się na wysokości odstępu pomiędzy pierwszym a drugim kręgiem piersiowym, oraz gaohuanszu (V 43), znajdujący się na drugiej linii bocznej, pomiędzy czwartym a piątym kręgiem piersiowym. Pierwszy z tych punktów rozprasza nadmiar jan energii całego organizmu, drugi jest miejscem połączenia iń - energii (na jan powierzchni pleców). Jego stan w większości określa przebieg każdej przewlekłej patologii i oddziaływanie na niego pomaga zlikwidować uczucie stałego zmęczenia. Warto również zwrócić uwagę na inne zalecenia, dotyczące tych punktów. Jednocześnie podczas jednego zabiegu oddziaływać na obydwa te punkty ma sens tylko przy wykonywaniu harmonizującego rodzaju masażu. Przy uspokojeniu lepiej wykorzystać punkt daczżu, oddziałując na niego (symetrycznie jednocześnie) za pomocą ugniatania okrężnego i ugniatania z przyciskaniem. W podobny sposób trzeba kolejno masować punkty kanału energetycznego jelita cienkiego: od tziańczżeń (IG 9) do tziańczżunszu (IG 15). Po oddziaływaniu na punkty górnej części pleców, masaż tego obszaru trzeba zakończyć rozluźnieniem mięśni i odbudową równowagi energetycznej za pomocą „wałkowania": zabiegu kueń-fa (rozdział l, 5). Zabieg wykonuje się od środka na obrzeża i dotyka przede wszystkim wolnego brzegu mięśnia czworobocznego. Opisany zestaw zabiegów masażowych jest tylko przykładowym schematem. Można go poszerzyć, wykorzystując inne zabiegi (na przykład, wyciskanie łopatki), jak również zmienić, łącząc wskazane punkty i zabiegi. Następnie można zacząć masaż pleców, który wykonuje się gdy pacjent leży, trzymając wyprostowane ręce wzdłuż tułowia. Strefę przykręgosłupową „rozgrzewa się" za pomocą zabiegu tuj-fa. Rozcieranie liniowe wykonuje się albo poduszeczkami kciuków, albo podstawą dłoni (dokładniej -jej wolnym brzegiem). Można również wykorzystywać cztery złączone palce prawej ręki. Dłoń przy tym powinna być dosyć napięta i stanowić przedłużenie osi przedramienia. Ręka układa się w stosunku do płaszczyzny pleców pod kątem około 30-40 stopni, lewa dłoń obciąża prawą, znajdując się na górze. Ruchy powinny być dostatecznie intensywne, wykonuje się je z góry w dół, 10-20-30 razy. Przy każdej odmianie palce masażysty nie powinny odrywać się od skóry, powracając do pozycji wyjściowej lekkim dotykiem. Pacjent oowinien odczuwać
przyjemne ciepło, czasem intensywne (przy działaniu uspokajającym). Na skórze pojawia się pas przekrwienia. Następnie po tym zabiegu wykonuje się symetryczne ugniatanie okrężne, również z góry - w dół, punktów pierwszej i drugiej bocznych linii. Lecz w przypadku uspokojenia uprzednio można przeprowadzić 1-2 „wałki" od dołu w górę (biegnący fałd skórny) oraz „wyciskanie łopatki" kou-ti-tziań-tzia-fa (rozdział 2, 5). Następnie, zaczynając od siódmego kręgu szyjnego idąc w dół, trzeba 2-3 razy wykonać zabieg tzi-tu-feń-tziń-fa (rozdział 2, 7) - delikatne ugniatanie kręgosłupa.
Zakończyć masaż kręgosłupa trzeba za pomocą „wałkowania" kueń-fa.
Schorzenia układu oddechowego Schorzenia układu oddechowego lub zaburzenia czynności można usunąć za pomocą masażu piersi i rąk. Zacząć trzeba od obszaru podobojczykowego, należącego do kanału energetycznego żołądka. Od górnej części mostka obydwoma kciukami wykonuje się ugniatanie rozchodzące. Przy tym punkty zakończenia kanałów nerek szufu „Drenowanie wnętrzności" (R 27) oraz początek kanału energetycznego płuc (przypływ energii) punkt czżunfu „Środkowy pałacyk" (P 1) łączą się. Poprzez wciągnięcie punktów ciuepeń (E 12) i cichu (E 13) jan- kanały tego obszaru wyrównują swoje energie biologiczne. Następnie oddziałuje się przede wszystkim na kanał energetyczny jelita grubego: przytrzymując lewą ręką lewą rozluźnioną dłoń pacjenta, wykonuje się energiczne, lecz delikatne rozcieranie przedramienia wzdłuż kanałów energetycznych jelita grubego i płuc za pomocą zgiętego wskazującego palca i wyprostowanego kciuka w ten sposób, żeby palec wskazujący oddziaływał na kanał jelita grubego, a kciuk - na kanał płuc. Palców nie odrywa się od skóry pacjenta, powracają one do pozycji wyjściowej przy nadgarstku lekko, delikatnie dotykając skórę. Pacjent powinien odczuwać przyjemne ciepło i lekki ból. Następnie wykonuje się ugniatanie punktów na meridianie jelita grubego: sia-lań (Cl 8), szanlań (GI 9), szousańli (GI 10). Ugniatanie najlepiej wykonywać za pomocą zabiegów czżen-din-fa lub czżen-czań-fa (rozdział 1, 13, 14). Dla leczenia patologii oskrzelowo-płucnej niewątpliwie są potrzebne również inne środki leczenia, lecz one z reguły skutecznie mogą zostać uzupełnione właściwym połączeniem działań na iń -jan systemy „górnego świecznika". Dwa-trzy masaże trzeba poświęcić na jan - oddziaływanie o jan - porze dnia. W tym przypadku na piersi masowane są punkty kanału energetycznego żołądka oraz odcinek piersiowy danego kanału, a na rękach - z reguły jelita grubego. Następne dwa-trzy seanse masażowe można poświęcić na równoważenie energii w systemie nerek - płuc (iń). Do oddziaływania na wyżej wymienione punkty R 27 i P l przy tej odmianie dodaje się masaż punktu kanału przedniośrodkowego tańczżun (VC 17), lecz jego delikatne ugniatanie wskazującym palcem z obciążają-
100
cym go środkowym powinno się uprzedzić rozcieraniem wzdłuż osi mostka od dołu w górę, do pojawienia się lekkiego przekrwienia. Na kanale energetycznym płuc, oprócz punktu P l, trzeba wyróżnić punkty juńmeń (P 2) oraz tiańfu (P 3), położone na zewnątrz od mięśnia dwugłowego, zwracając szczególną uwagę na wskazania do ich wykorzystywania.
ROZDZIAŁ 8
"
„Zespół stałego zmęczenia" Problemy trawienia
W
spółczesny styl życia za coś naturalnego uznaje nieuporządkowane i chaotyczne odżywianie się, niepełnowartościowy sen, pasywny tryb życia oraz długotrwale, statyczne, wymuszone pozycje, najczęściej siedząc, a na dodatek w pozycji pochylonej. Jeżeli do tej lisfy dodać jeszcze szkodliwe nawyki i zwiększające się problemy ekologiczne, to można tylko się dziwić wytrzymałości naszego organizmu: żaden sztucznie stworzony integralny system nie wytrzymuje podobnych obciążeń. Dokładnie tak samo nie wytrzymuje ich również organizm człowieka, lecz jego niszczenie postępuje stopniowo i w utartej opinii tłumaczy się „wiekiem". Coraz większe obawy wywołuje fakt, że nawet u najmłodszych uczniów często można już spotkać cały zespół objawów, które zwykle utożsamia się właśnie z „wiekiem", a na dodatek „wiekiem emerytalnym". A w okresie tak zwanej „starości" te problemy objawiają się jeszcze bardziej wyraźnie, i zachorowania mają charakter systemowy, bardzo często nieodwracalny. Młodzi też mają zaburzenia systemowe, lecz przebieg procesów patologicznych ma, po pierwsze, najczęściej ostry charakter, przejawiający się bardzo konkretnie, a, po drugie, ma tendencję do samodzielnego wyleczenia się, dlatego, że zasoby energetyczne oraz związane z nimi „siły obronne" (a przede wszystkim odpornościowe) jeszcze nie są nadwerężone. Lecz osobliwość naszych czasów polega właśnie na tym, ze wyczerpują się przede wszystkim zasoby energetyczne organizmu, a proces ten zaczyna się nawet nie w młodym wieku, a już w okresie rozwoju płodu. Z punktu widzenia energetycznego diagnoza „zespół przewlekłego zmęczenia" (a został on już utrwalony w diagnozach WHO) - jest to przede wszystkim zaburzenie systemów czynności tak zwanych „nożnych kanałów energetycznych": żołądka, pęcherzyka żółciowego oraz pęcherza moczowego. „Nożna" orientacja kanałów jest związana przede wszystkim z miejscem zakończenia ich przepływu: przy końcach palców nóg oraz wspólnym lo - punktem - skrzyżowaniem na goleni w punkcie siuańczżun (VB 39). Nie można zapominać, że swój początek mają
one koło oczu (żołądek - pod źrenicą, pęcherzyk żółciowy - na zewnątrz, a pęcherz moczowy - do środka od oka) i przepływają przez organizm z góry w dół. W palcach nóg przekazują one swoją aktywizowaną energię w kanały iń - parzyste (śledziony, wątroby i nerek), i energia unosi się w górę, zamykając koło życia. Przy zablokowaniu jan - odcinków tego koła może nastąpić z jednej strony, zatrzymany nadmiar jan - systemu, a z drugiej - niewystarczalność iń. Klinicznie wyraża się to w różnorodnych patologiach, które zależą od wieku i stopnia zaawansowania procesu. Na przykład, zaburzenia w systemie pęcherzyka żółciowego w młodym wieku prowadzą do czyraczności, natomiast w wieku dojrzałym -do zapalenia pęcherzyka żółciowego, a w wieku podeszłym - do choroby nadciśnieniowej, która może się skończyć się udarem na tle nadciśnienia. Oczywiście, niemożliwa jest odizolowana patologia tylko układu kanału pęcherzyka żółciowego -jest to sprzeczne ze schematem funkcjonowania energii cyklu u-sin. Właśnie dlatego mówimy o pierwszeństwie kanału i o układzie, który w pierwszej kolejności wciąga się do wspólnego działania z jego energiami. Tak więc, właśnie subiektywny zespół zaburzeń w kanałach „nożnych" można połączyć pod wspólną nazwą: „zespół przewlekłego zmęczenia". Charakterystyczne dla niego są: skargi na uczucie rozłamu i ciężkości w całym ciele; na zmęczenie nóg, nie związane z obciążeniem fizycznym, lecz przejawiające się rano, jeszcze w łóżku; na zmniejszenie zdolności do pracy i niechęci do jakiegokolwiek działania; na słaby apetyt i osłabienie popędu płciowego. Zespołowi towarzyszy zaburzenie snu, z przewagą problemów z zaśnięciem (zwróćmy uwagę na porę aktywności kanału pęcherzyka żółciowego) i (lub) budzeniem się (przypomnijmy porę aktywności żołądka). Później do tego mogą dołączyć się skargi o charakterze somatycznym na bóle głowy, bóle brzucha, skrępowanie ruchów oraz bóle kręgosłupa itd. Zupełnie nieprzypadkowo w książce została przytoczona tabela odpowiedników kategorii cyklu u-sin. Ich właściwości umożliwiają wykrycie bezpośredniej zależności między delikatnymi energiami Ducha i gęstymi energiami eterycznymi. W przytoczonym przykładzie z „nożnymi" kanałami ta współzależność wygląda następująco: pęcherzyk żółciowy - nadmierne emocje w formie złości i rozdrażnienia, które szybko zanikają, osłabienie „rozpalenia namiętności" (ponieważ czas maksymalnego działania kanału - 2 godziny); zaburzenia w kanale energetycznym żołądka przejawiają się w formie przewagi przygnębiających przemyśleń, zastanowień i poszukiwań, które również mają charakter cykliczny; patologia kręgosłupa, a właśnie z nią są najczęściej związane anomalie energetyczne kanału pęcherza moczowego, może prowadzić do wycieńczenia nerek - połączonego z nim kanału, i przejawiać się w stałym napięciu i oczekiwaniu na niebezpieczeństwo, obawach o wszystko, które zwykle tłumaczymy czynnikami zewnętrznymi, lecz nigdy nie niedoczynnością i blokadą mięśniowo-ścięgnistą zrostów szyjno-piersiowego i lędźwiowego krzyżowego (są spotykane najczęściej). Taktyczne podejście do „zespołu przewlekłego zmęczenia" opiera się na względnym zapełnieniu „nożnych" jan - kanałów, powstałych z powodu blokady w końcowym przepływie energii w ich kanałach i związaną z tym względną pust-
ką, brakiem energii w sprężonych z nimi iń - kanałach każdej pary Elementów Pierwotnych Ziemi, Wody, Wiatru. Bardzo ważną w zrozumieniu wspóldzialania energii w jednostajnej sferze jednego z żywiołów jest zasada wspóluzupełnienia jego jan- i iń - części. Na przykład, każdy z Elementów Pierwotnych składa się z dwóch „połówek", podzielonych i połączonych jednocześnie: jan przemienia się w iń i na odwrót. Element Pierwotny Ziemia posiada w charakterze jan - części energię kanału żołądka, a iń - części - kanału śledziony i trzustki. Harmonia Ziemi, jak i pozostałych Elementów Pierwotnych, polega na równowadze energii. Jeżeli równowaga ta jest zakłócona w kierunku jednej ze stron, można mówić o względnym wypełnieniu jednego z kanałów i względnej pustce drugiego „w granicach" Elementu Pierwotnego. Natomiast co dotyczy absolutnej energetycznej próżni i pełni, to zależy ona przede wszystkim od „Energonasycenia" właśnie Elementu Pierwotnego, w strukturze którego może pojawić się brak równowagi iń -jan, jego składowych. W ten sposób, w naszym przykładzie może powstać względna pełnia kanału energetycznego żołądka (w porównaniu z jego ińską parą - kanałem śledziony) przy ogólnej pełni Ziemi, oraz względna pełnia żołądka przy ogólnej pustce energii Elementu Pierwotnego Ziemia. Podstawowym celem masażu w tym przypadku jest rozproszenie energii patologicznych w jan - kanałach przez likwidację blokad wzdłuż biegu kanałów, którym (blokadom) towarzyszy (i jest jednocześnie z nimi sprzężona) sztywność mięśniowo-ścięgnista - odczuwamy ją jako bolesne stwardnienie osobnych mięśni lub masy mięśniowej, słabą ruchomość stawów, ich opuchnięcie. Drugim celem masażu jest aktywizacja, lub zwiększenie aktywności życiowej, energii w sprzężonych z Janskimi" iń - kanałach nóg. Lecz przed przystąpieniem do tego etapu, jeden-dwa seanse powinno się poświęcić na oddziaływanie na punkty lo tych kanałów. W tych miejscach odbywa się przegrupowanie energii oraz kontakt ze sprężonym jan - kanałem. Podobna odmiana masażu składa się z harmonizujących zabiegów den - właściwości i dotyczy tak jan - kanałów, jak i ich iń - par. Pierwszy etap, składający się z trzech-siedmiu seansów jest przeprowadzany o jan - porze na jan - kanałach żołądka, pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. Podstawowe działanie wykorzystywanych zabiegów - uspokojenie. Ruchy masażowe wykonuje się w kierunku przeciwnym do biegu kanałów, tzn. od dołu w górę. Stosuje się etapowe rozcieranie i ugniatanie, przechodzące w głębokie ugniatanie i ukierunkowanie punktowe. Oddziałuje się na punkty wspólnego lo siuańczżun (VB 39) oraz punkty lo odpowiednich kanałów energetycznych: gu-ańmin (VB 37), fenlun (E 40) i fejjan (V 58). Wszystkie one położone są na wysokości 3-7 cuni od górnego brzegu zewnętrznej kostki, dlatego część nogi, obejmująca przednioboczną oraz tylno-boczną powierzchnię na szerokość dłoni pod dolnym brzegiem mięśnia brzuchatego łydki, powinna być starannie przygotowana i rozgrzana. Mięśnie stają się miękkie i podatne na dotyk, skóra robi się bardziej ciepła i widoczne staje się trwałe, lecz niezbyt wyraziste przekrwienie skó-
104
ry. Oprócz wymienionych punktów trzeba zwrócić uwagę na bolesne podczas obmacywania punkty danych kanałów lub bolące fragmenty, wykryte w trakcie masażu. Zwykle trzeba wykonać głębokie ugniatanie punktu janfu (VB 38). Na punkty pęcherzyka żółciowego najlepiej jest oddziaływać za pomocą zabiegów feń-tziń-fa (rozdział l, 8, 9), lecz można również, podobnie jak i na innych kanałach, zastosować czżen-din-fa i czżen-czań-fa (rozdział l, 13, 19). Intensywność oddziaływania powinna wzrastać stopniowo, zarówno na początku każdego seansu, jak i na początku całego cyklu leczenia. Po likwidacji bólów w masowanych punktach i poprawieniu aktywności mięśniowej wzdłuż jan - kanałów energetycznych nogi, trzeba przystąpić do masażu sprężonych z nimi iń - kanałów: śledziony, wątroby i nerek, Ich energia porusza się w górę, a same kanały układają się na wewnętrznej powierzchni nogi, w tył od kości piszczelowej. Ważnym aspektem jest normalizacja ruchów w stawie sko-kowogoleniowym. Kończynę dolną trzeba uprzednio rozluźnić, stosując zabieg ciańdou-fa (rozdział 2, 4, 5), a następnie uginać - prostować i obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, następnie w przeciwnym kierunku za pomocą chwytu szeń-ciuj-fa (rozdział 4, 2). Okres przejściowy od uspokojenia jan do aktywizacji iń może trwać jedentrzy seanse, z których każdy zaczyna się od zabiegów uspokajających o umiarkowanej intensywności, a kończy się masowaniem iń - kanałów nogi. Palce nóg przekręca się lekkim ruchem zgodnie z ich osią podłużną w celu osiągnięcia bezbolesnego odblokowania możliwych blokad międzypaliczkowych. Zabieg jest podobny do ba-fa (rozdział 4, 4). Następnie trzeba ugniatać punkty tajczun (F 3) i tajbaj (RP 3) za pomocą zabiegu żo-fa i, nie odejmując rąk, kontynuować działanie w kierunku wewnętrznej kostki, które obejmuje również punkty kanału nerek. Obszar punktów R 4, 5, 6, obejmujący kostkę wewnętrzną od dołu i od strony ścięgna Achillesa ugniata się tym samym sposobem żo-fa, a dla punktów R 3, R 7, R 8 lepiej zastosować chwyt tuj-fa. W ciągu tych jednego-trzech seansów masaż wewnętrznej powierzchni goleni wykonuje się przeważnie za pomocą zabiegów tuj-fa. Intensywność oddziaływania powinna płynnie się zwiększać, lecz nie przekraczać progu bólowego. Ilość powtórzeń nie powinna być duża, ale parzysta: 2-4-6 razy. Pacjent odczuwa przyjemne ciepło, a skóra "lekko się czerwieni. W trakcie pracy na iń - kanałach goleni, przy ostrożnym obmacywaniu masażysta powinien wykryć bolące miejsca. Na początku trzeciego etapu cyklu, gdy masuje się tylko iń - kanały, a masaż jest przeprowadzany o iń - porze (najlepiej wybrać okres aktywności kanału energetycznego nerek), schemat oddziaływania się nie zmienia. W taki sam sposób zabieg zaczyna się od palców i idzie w górę, lecz szerzej wykorzystuje się ugniatanie chwytem żo-fa po rozcieraniu powierzchniowym tego obszaru (tuj-fa). Masaż ten koniecznie musi obejmować wewnętrzną strefę kolana oraz dolną część biodra. Ugniataniu bolących punktów powinien towarzyszyć przyjemny ból w nich, zanikający wkrótce po zakończeniu masażu. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na punkty sańińtziao (RP 6) , w którym krzyżują się wszystkie trzy iń - kanały nogi, (RP 4) - lo-punkt śledziony oraz ligou (F 5) - lo kanału wątroby.
105
Nie poleca się jednoczesnego masowania „starożytnych" punktów u-sin cyklu jednego kanału w ciągu jednego seansu. Dobrze tączą się ze sobą tylko pary punktów, jeden z których należy do Elementu Pierwotnego Ziemia w „malej gwieździe" samego kanału. Na przykład, tajczun (F 3) i ciujciuań (F 8), lub tajbaj (RP 3) i ińlińciuań (RP 9). Nad kolanem trzeba ugniatać punkt siuechaj (RP 10), wykorzystując chwyt feń-tziń-fa (rozdział 1, 8), powtarzając 4-6 lub 8 razy. Wszystkie seanse cyklu powinny być połączone z przywróceniem swobody ruchów w stawach - przy wykryciu bólów i przeszkód stosować odpowiednie zabiegi. Opisane działania można wykonywać również jako automasaż. Zabiegi lecznicze na kręgosłupie, obszarze piersi 5 brzucha, na głowie, likwidują odpowiednie patologie i powinny być wykonywane zgodnie ze wskazaniami. Dosyć
ROZDZIAŁ 9
Patologie „dolnego świecznika" Problemy seksualne Objaw „zimnych nóg" osycczęste skargi na chłodne stopy, lekko marznące nogi i niemożliwość ogrzania ich nawet w łóżku, niewątpliwie powinny wzbudzić zaniepokojenie. Podobna skarga, z reguły, towarzyszy w większym lub mniejszym stopniu omawianemu wcześniej „zespołowi stałego zmęczenia" i związana jest również z brakiem równowagi energii iń - jan nożnych kanałów energetycznych. Jednak różni się od opisanego powyżej zespołu, w którym zewnętrznymi energiami niszczącymi jest przeważnie nadmiar jan - Wiatru i Wody, tym, że w danej sytuacji czynnikami agresji zewnętrznej będzie przeważnie nadmiar iń - Wody i Ziemi, tzn. chłód i wilgoć. Do tego stanu prowadzą najczęściej dwie przyczyny: po pierwsze, ubranie i obuwie nie odpowiadają pogodzie i nie chronią przed chłodem i wilgocią, po drugie, długotrwały nadmiar jan - kanałów nóg, który prowadzi do wyczerpania energii sprężonych z nimi iń kanałów. Więc całokształt szkodliwych czynników klimatycznych i przewlekłej patologii, najczęściej przewodu pokarmowego, sprzyja tworzeniu nadmiernych energii Wilgotności - Chłodu -Wiatru, które przejawiają się przez rozwój stanu chorobowego. Sytuacja ta znajduje swoje odbicie w pojawieniu się przewlekłych, powolnie przebiegających i odpornych na leczenie procesów strefy urologicznopłciowej. U kobiet są to zapalenia przydatków macicy, wielotorbielowatość, nadżerka szyjki macicy, bolesne miesiączki i zaburzenia cyklu miesiączkowego, jak również włókniaki macicy oraz te wszystkie stany, które noszą przerażającą nazwę „przedrakowych". Leczenie podobnych schorzeń jest z reguły długotrwałe, ponieważ procesy te często towarzyszą sobie nawzajem i w istocie są różnymi etapami tego samego statusu energetycznego. Mężczyźni mają nie mniej problemów, są to przede wszystkim przewlekłe zapalenia prostaty, które pojawiają się w starszym wieku, i które mężczyźni przeżywają wyjątkowo ciężko, - adenoma prostaty rozwija się powoli, lecz nieodwracalnie i jest bardzo częstym przypadkiem. Rozwija się ona na tle zwiększającej się pustki kanałów energetycznych, przede wszystkim wątroby i nerek, i przyczynia się do pojawienia się w nich energetycznego stanu zimna.
Jako czynnik towarzyszący temu postępującemu procesowi pojawia się obniżenie potencji, na tle którego pozostałe skargi stają się drugorzędne. Lecz współzależność między nimi jest tak samo oczywista, jak oczywista jest energetyczna podstawa pustki iń - kanałów nóg. Bardzo ważną pomocą przy leczeniu i profilaktyce podobnych patologii jest automasaż. Jeżeli wykonywać go prawidłowo i systematycznie, to może on doprowadzić do wyzdrowienia bez leczenia miejscowego, które często dostarcza wielu kłopotów. Pierwsza część cyklu masażowego, trwająca 3-6 dni, powinna być skierowana na odblokowanie i usunięcie przepełnienia w systemie jan - kanałów nóg. Ich ogólna zasada już została opisana: zwiększające się pod względem intensywności zabiegi uspokojenia, wykonywane od dołu w górę - w kierunku przeciwnym do przepływu energii w meridianach. Oprócz już znanych punktów lo, trzeba zwrócić uwagę na sklepienie stopy oraz jej brzeg ze strony małego palca. Za pomocą zabiegów żo-fa, na-fa i co-fa wykonuje się rozcieranie przede wszystkim punktów kanału żołądka nejtin (E 44), siańgu (E 43) i czunian (E 42) oraz szczypanie (w kierunku przeciwnym do przepływu energii) kanału pęcherza moczowego od punktów szugu (V 65) do tzińmeń (V 63). Oczywiście, musimy również zwrócić uwagę na przebiegający pomiędzy nimi kanał pęcherzyka żółciowego: punkty cłusiuj (VB 40) lub tzulińcy (VB 41), jeżeli bolą przy obmacywaniu - trzeba je ugniatać. Druga część cyklu masażowego wykonuje się o iń - porze, najlepiej - w okresie aktywności kanału energetycznego nerek, oraz na iń - kanałach nogi. Sposoby oddziaływania - tonizujący oraz harmonizujący. Kierunek ruchów masażowych zbiega się z przepływem energii w tych kanałach, tzn. od dołu w górę. Wszystkie zabiegi wykonywane są na wewnętrznej stronie nóg, unikając odczuć bólowych: przy ugniataniu osobnych punktów pacjent powinien odczuwać tylko przyjemny ból. •Na początku każdego seansu stosuje się chwyt tuj-fa, parzystą ilość razy (z reguły 4-6). Pacjent powinien odczuwać rozgrzewanie się skóry oraz przyjemne ciepło wzdłuż kanału, a skóra lekko się czerwieni. Po takim przygotowaniu trzeba odnaleźć bolące miejsca na goleni i stopie i oddziaływać na nie za pomocą chwytu czżen-din-fa (rozdział l, 13). Tu trzeba pamiętać, że zabieg powinien być wykonywany delikatnie, i płynnie, przypominając wgniatanie. Ilość ucisków również parzysta, całkowicie wystarczy 2-4 razy. . ... W ciągu jednego seansu masuje się dwa-trzy punkty, najczęściej są to sańińtziao (RP 6), ligou (F 5), ciujciuań (F 8), ińlińciuań (RP 9), siuechaj (RP 10). Punkty kanału nerek „nie lubią" ucisków i bólu, a wokół nich najlepiej wywoływać uczucie ciepła przez rozcieranie (tuj-fa). Uciskania prawie się nie wykorzystuje. Zgodnie ze wskazaniami trzeba oddziaływać na punkty kanału nerek poczy-nając od tajsi (R 3) do ińgu (R 10). Po zakończeniu podstawowego cyklu trzeba stale dbać o okolice goleni i stóp, utrzymując je we właściwym stanie za pomocą automasażu: codziennie dwa razy lekko ugniataj jednocześnie obydwa golenie od dołu w górę. Ten zabieg wykonu-
W8
je się również o iń - porze dnia z pozycji siedzącej. Goleń obejmuje się nad kostką, kciuk najpierw lekko wgniata punkt sańińtziao, a następnie, bez odrywania go, dokładnie tak samo oddziałuje na znajdujące się powyżej okolice innych punktów. Ten masaż można wykonywać również przez jedną warstwę ubrania. Tego rodzaju działania mają charakter tak profilaktyczny, jak i diagnostyczny: przy wykryciu bolącego miejsca (które w zasadzie nie powinno pojawiać się przy umiarkowanym uciskaniu), na tym odcinku trzeba skupić uwagę przez najbliższe 3-5 dni. Każdej patologii strefy płciowej towarzyszą zjawiska zastoinowe w okolicy miednicy mniejszej: zaburzenia przepływu krwi oraz limfy. Nawet same utrudnienia w odpływie żylnym i nabrzmiewanie węzłów chłonnych są w stanie wywołać ciążące wrażenia bólowe, uczucie głębokiego napięcia itd. W takiej sytuacji masaż, nawet bez działania energetycznego, jest w stanie przynieść ulgę. Przy tym trzeba zwracać uwagę na jedną z podstawowych właściwości żył: występowanie w nich układu zastawek, które przeszkadzają ruchom w kierunku wstecznym wolno cieknącej krwi. Dlatego ruchy postępowe przy masażu są wykonywane delikatnie i płynnie, nie odejmując rąk od skóry. Palec jakby przeciska krew w górę, a bolące miejsca, zwykle zbiegające się z punktami, ugniata się zgodnie z ruchem wskazówek zegara - od tyłu w przód i od dołu w górę - symetrycznie na obu nogach. To szczególnie odpowiada punktowi siuechaj oraz innym na wewnętrznej powierzchni bioder. Zjawiska zastoinowe małej miednicy trzeba „rozładowywać" poprzez bezpośrednie oddziaływanie na punkty krzyża, odnoszące się do kanału energetycznego pęcherza moczowego. Ten obszar masuje się zwykle razem z jan - kanałami nóg. Na krzyżu poprzez obmacywanie wykrywa się bolące miejsca, i na nie trzeba oddziaływać w pierwszej kolejności; lecz na początku cała strefa krzyża jest rozcierana i ugniatana kciukami obu dłoni, które układa się symetrycznie do osi kręgosłupa. Zabiegi tuj-fa i żo-fa wykonywane są kolejno, w odbiciu lustrzanym w stosunku do osiowej linii kręgosłupa. Obydwa palce jakby rozsuwają tkanki od centrum na obrzeża. W rezultacie cały obszar krzyża powinien mieć intensywne przekrwienie i rozgrzać się. Dopiero po tym ma sens przechodzenie do ugniatania osobnych punktów. Zacząć trzeba od punktu szanlao (V 31) - w tym miejscu krzyżują się energie kanałów pęcherzyka żółciowego oraz pęcherza moczowego. Od szanlao trzeba skierować się wzdłuż krzyża w dół do punktu sialao (V 34), następnie zwrócić palce do górnej części krzyża, odstępując od środka na 1,5 cunie i, idąc w dół, zacząć oddziaływać na punkty siaoczanszu (V 27) - szu - punkt kanału jelita cienkiego, panguanszu (V 28) - szu - punkt kanału pęcherza moczowego, czżunlujszu (V 29) - w tym miejscu rozprasza się nadmierna energia kręgosłupa, i, wreszcie, na punkt bajchuańszu (V 30), znajdujący się na wysokości IV kręgu krzyżowego, przy początku kości guzicznej. Na drugiej linii bocznej pleców, znajdującej się po obu stronach od osi kręgosłupa o 3 cunie (szerokość złączonych czterech palców), znajduje się bardzo ważny punkt baochuan (V 53), który jest w istocie „dolnym jan - skrzyżowaniem".
109
Przez niego jest usuwany nadmiar Ognia, a przede wszystkim energie „potrójnego świecznika". Oddziaływać na niego trzeba za pomocą zabiegów feń-tziń-fa i diań-siue-fa, dążąc do uczucia umiarkowanego bólu. Niżej znajduje się punkt czżybiań (V 54), rzutując prawie na środek mięśnia pośladkowego. Za pomocą tego punktu można uaktywnić chi ochronną w okolicy miednicy mniejszej, dlatego nie poleca się nadmiernego oddziaływanie na nią.
DODATEK l Punkty aktywności na kanałach Kanał płuc - Fej. CZŻUNFU (centralny dom) P 1. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi, pomiędzy I a II żebrem. Wskazania. Bezsenność. Przekrwienie oczu. Zapalenie migdałków. Jąkanie się. Krosty. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, kaszel, zadyszka, mętny śluz, uczucie rozpierania piersi. Choroby serca. Brak apetytu. Nocne pocenie się. Reumatyczne bóle stawów szyi. Bóle w klatce piersiowej, okolicy stawu ramiennego i łopatki, zwiększające się przy oddychaniu. Obrzęki twarzy 5 rąk Wskazania dodatkowe. Świąd skóry z jednoczesnym obrzmieniem twarzy. Bóle: opłucnowo-płucne i oskrzeli ze śluzem lub przy słabym tętnie (Fej); jednostronne w członku. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - MO płuc. DU-LI-CY - Czun przypływu energii do kanału płuc. CHUEJ-S1UE kanałów płuc i śledziony. CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierny Chłód i przeciąg wzmacniają patologiczne stany organizmu. CZUN-SIUE - KOW płuc. CZŻUAŃ-SIUE - dla diagnozy depresji. JUŃMEŃ (drzwi obłoków) P 2. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi. Pod dolnym brzegiem obojczyka, u dołu. Wskazania. Schorzenia serca. Angina, zapalenie migdałków. Dychawica oskrzelowa, kaszel, zadyszka, wrażenie duszności, gruźlica płuc. Krosty. Przykurcz mięśni pęcherza moczowego. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w klatce piersiowej i pod żebrami, w plecach i okolicy ramienno-łopatkowej. Zdrętwienie okolic ramion i pleców. Niemożność podniesienia ręki. Wskazania dodatkowe. Bóle w stawie ramiennym, wzmacniające się przy podniesieniu ręki do góry lub przesunięciu w bok lub w tył do pleców.
Szczegóły dla specjalistów. Siao-siue nadmiernej jan - energii obszaru kończyn; nadmiernego gorąca w całym ciele. TIAŃFU (niebiański pałac) P 3. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia ramion. Wyżej od fałdu stawu łokciowego na 6 cuni lub 3 cunie poniżej poziomu pach. Przy zewnętrznym brzegu dwugłowego mięśnia ramienia. Nie dotykać w 7-m miesiącu ciążył Przez niego jan-chi unosi się do górnych części ciała. Wskazania. Psychozy, neurastenia. Stany reaktywne. Przygnębienie. Niepamięć. Gorączka zmienna. Zatrucie tlenkiem węgła. Zawroty głowy, przekrwienie mózgowia. Krwawienie z nosa. Uwięźnięcie jedzenia w gardle. Dychawica oskrzelowa, zadyszka, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zjawiska zastoinowe w płucach, krwioplucie. Wskazania dodatkowe. Bóle w strefie pachowej; zmienne w stawach rąk i nóg; w strefie ramienno-łopatkowej; przy zapaleniach stawu ramiennego. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! SIABAJ (biel rycerska) P 4. Lokalizacja. Przednio-zewnętrzna powierzchnia ramienia. O 4 cunie powyżej poziomu pach. Przy zewnętrznym brzegu dwugłowego mięśnia ramienia. Wskazania. Depresja. Nadpobudliwość. Kołatanie serca o podłożu nerwopochodnym. Kaszel z mętną plwociną, zadyszka, wrażenie duszności, krwioplucie. Nudności, wymioty. Bóle w piersi, w okolicy ramienia, serca, strefie podpachowej, na wewnętrznej powierzchni rąk. Rwa splotu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle palca wskazującego.
P5 P6 P 10
CZITZE (płytkie moczary) P 5. Lokalizacja. Wewnętrzna strona stawu łokciowego, w fałdzie zgięcia łokciowego, przy zewnętrznym brzegu ścięgna dwugłowego mięśnia ramienia. Wskazania. Stany reaktywne. Neurastenia. Psychastenia. Histeria. Koszmary nocne. Nieżyt nosa, zapalenie migdałków. Zapalenie zatoki czołowej. Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc, dychawica oskrzelowa, kaszel z mętną plwociną, krwioplucie. Kołatanie serca. Bóle w nerkach, zwiotczenie pęcherza moczowego, nietrzymanie moczu lub nocne mimowolne moczenie się. Pląsawica i skurcze u dzieci. Zaburzenie czynności ruchowych i czuciowych ręki. Obrzęk i bóle w okolicy stawu ramiennego i przedramienia. Skurcze mięśni przedramienia. Sztywność kręgosłupa. Porażenie kończyn. Wskazania dodatkowe. Bóle: w gardle przy anginie z suchością; opłucnowo-płuc-ne i oskrzeli; w całej klatce piersiowej; w pęcherzu moczowym (nie podczas oddawania moczu), promieniujące w dół brzucha; tylko w palcu wskazującym; górnej części pleców ze skurczami; w lędźwiach i jamie brzusznej jednocześnie. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - wody. JAO-SIUE - Che.
Pil
Kanał pluć
112
113
DU-LI-CY - Si energii, przepływającej przez kanał płuc. JUJESIUE-GUJ-WEJ. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w cewce moczowej; języka oraz jamy ustnej; stawów ramiennego i łokciowego. KUNTZUJ (najwyższy otwór) P 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. O 7 cuni powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Przy wewnętrznym brzegu mięśnia ramienno-promieniowego. Wskazania. Bóle głowy. Schorzenia gardła i krtani, nieżyt krtani, zapalenie gardla, chrypka. Podwyższona temperatura, gorączka bez pocenia. Usztywnienie lub bóle stawów palców dłoni, ból w ramieniu. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy stawów kończyn; w stawie kolanowym z jednoczesnymi bólami rąk. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun energii, przepływającej w kanałach pluć.
TZINCIUJ (powrót kanału) P 8.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. O 1 cuń powyżej fałdu promienisto-nadgarstkowego, w bruździe nerwu promieniowego. Przy promienistym brzegu ścięgna promienistego mięśnia zginacza dłoni. Wskazania. Nieżyt spojówki, jęczmyk. Temperatura, dreszcze. Suchość skóry. Świąd. Angina, zapalenie gardła, zapalenie migdałków. Dychawica oskrzelowa, gęsta plwocina, zadyszka. Opuchnięcie twarzy przy kaszlu. Rozedma płuc. Ziewanie kurczowe. Skurcz przewodu pokarmowego, czkawka, wymioty. Hemoroidy. Krwiomocz. Wyciek nasienia. Bóle w członku. Migrena. Bóle zębów. Bóle przedramienia i stawu promieniowo-nadgarstkowego przy zapaleniach nerwu promieniowego. Nerwoból międzyżebrowy. Zdrętwienie rąk. usta się nie otwierają. Wskazania dodatkowe. Bóle opłucno-płucne i płuc przy zapaleniu oskrzeli. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - Tzin. ŻY-SIUE - Duch kanału płuc. JUJE-SIUE - l-Mao.
LECIUJE (brakujący rząd) P 7.
Lokalizacja. Na zbiegu zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni przedramienia. Ze strony promieniowej, przy zewnętrznym brzegu kości promieniowej. Powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego na 1,5 cunia. W zagłębiu nad wyrostkiem rylcowatym. Nie dotykać w 7- m miesiącu ciąży! Wskazania. Padaczka. Zła pamięć. Nerwowy śmiech. Obniżenie ogólnej odporności organizmu. Bóle głowy. Grypa. Gruźlica płuc. Bóle zębów. Angina, nieżyt krtani, zapalenie migdałków. Dychawica oskrzelowa, kaszel, zadyszka, utrudnione oddychanie. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Skłonność do chorób skórnych, wysypki swędzącej. Hemoroidy. Zapalenie jajników i jajowodów. Bóle w okolicy członka. Rwa nerwu trójdzielnego, skurcze twarzy i przykurczę po porażeniach nerwu twarzowego. Bóle w strefie skroniowo-potylicznej. Bóle w stawie łokciowym. Gorące i bolesne dłonie. Wskazania dodatkowe. Ból: piekący, wywołujący łzy; każdy pourazowy w gałkach ocznych; głowy przy podwyższonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym; w przewodzie pokarmowym z uczuciem pieczenia; w okolicy dolnej części odbytnicy z uczuciami ściśnięcia lub pieczenia; pochwowe bez świądu; wewnętrznej strony przedramienia. A
Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE-DU - Zeń-maj. ŻY-SIUE - Lo kanału płuc. DU-LI-CY - Che z GK płuc. DU-LI-DY-S1UE - pieczenie skórne (-). CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia nosa. Rwa nerwu trójdzielnego (po stronie bólu, jeżeli rezultat jest niewystarczający- symetrycznie). Bóle zębów; opłucno-płucne i oskrzeli; w żołądku z wymiotami i migreną; głębokie w okolicy szyi i potylicy.
TAJJUAŃ (głęboka otchłań) P 9.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. Na fałdzie stawu promieniowo-nadgarstkowego, na zewnątrz od ścięgna promieniowego mięśnia zginacza dłoni. Wskazania. Nerwice. Stany przygnębienia. Omdlenia. Zaburzenia snu. Lęki przed zamkniętymi pomieszczeniami. Zaćma, nieżyt spojówki, zapalenie rogówka. Suchość w ustach i gardle, angina. Nadciśnienie tętnicze. Przedwczesne skurcze serca, niemiarowość i bóle w okolicy serca, uniemożliwiające choremu poruszanie się (z powodu zaburzeń CY-FEJ), lecz odcień twarzy pozostaje niezmienny. Zapalenie oskrzeli, dychawica oskrzelowa (nadmierny chłód), krwioplucie, rzężenia przy oddychaniu, kaszel. Nudności, wymioty. Bóle w okolicy serca, okolicy stawu ramiennego, ramienia i przedramienia. Nerwoból międzyżebrowy. Rwa nerwu promieniowego. Wskazania dodatkowe. Powierzchniowe porażenia gałek ocznych. Bóle: głowy i twarzy bez wyrazistej lokalizacji; dziąseł z krwotokiem; tchawicy, oskrzeli, opłucnopłucne; w żołądku, którym towarzyszy ciężkość w nadbrzuszu, wymioty i migrena; jednego lub kilku odstępów międzyżebrowych; palców, przechodzące na grzbiet dłoni, przedramię. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE-JU. ŻY-SIUE - Matka. ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmujące Lo-kanał jelita grubego. DU-LI-CY - Ciao - przyspieszacz ruchu energii przez kanał płuc. JUJE-SIUE - DIN-CHAJ. LAŃ-SIUE - GK i KOS płuc, żył i tętnic. CZŻUŃJAO-SIUE - schorzenia serca i tętnic. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w żebrach.
JUJTZI (kraj jabłoni) P 10. Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni dłoni. Przy podstawie l kości śródrę-cza ze strony promieniowej. Na granicy grzbietowej i dłoniowej powierzchni, w zagłębieniu. Wskazania. Stany przygnębienia. Zaburzenia snu. Alkoholizm, następstwa zatrucia alkoholowego. Bóle i zawroty głowy. Gorączka. Zapalenie migdałków, suchość w gardle, gardło gorące i opuchnięte. Obfite pocenie się, nadmierne wydzielanie się potu na dłoniach. Żółty język. Porażenie przedsionków serca i układu zastawek serca, nerwica serca, częstoskurcz napadowy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie pluć, krwioplucie, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej, brak apetytu. Zaburzenie czynności żołądka, cholera. Przykurcz stawu łokciowego, stawu promieniowo-nadgarstkowego lub stawów pierwszego palca dłoni. Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku przy zaparciu; bóle przy zapaleniu osierdzia o charakterze tętniącym; z wrażeniem niedrożności przełyku i jelit; w jelitach przy rozstroju trawienia; w płucach, oskrzelach lub opłucnej, promieniujące na plecy; w okolicy dolnej części odbytnicy z wrażeniem ciężkości; w mostku, przechodzące z dołu w górę; w lędźwiowym odcinku kręgosłupa z przykurczami mięśni pleców; w kilku stawach; palców dłoni, promieniujące na wewnętrzną powierzchnię przedramienia; wskazującego palca. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! U-SIN - Ognia. JAO-S1UE - IN. DU-L1-CY - Ciao - przyspieszacz energii, płynącej przez kanał płuc. JUJE-SIUE - TZl-WEJ.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle w kręgosłupie. SZAOSZAN (miody kupiec) P 11. Lokalizacja. O 0,3. cm na zewnątrz, ze strony promieniowej, od nasady 1. pałca dłoni. Nie dotykać w 7-m miesiącu ciąży! Wskazania. Omdlenia z wyjątkową bladością. Zaburzenia snu, bezsenność. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Skurcze u dzieci. Przypływy krwi do głowy, bóle głowy. Gorączka (działanie obniżające gorączkę). Schorzenia zapalne jamy ustnej, krwotok z dziąseł, zapalenia jamy ustnej, suchość języka i krtani (upust krwi). Katar. Zapalenie migdałków, zapalenie gardła, nieżyt krtani. Zwężenie przewodu pokarmowego. Kaszel, utrudnione oddychanie. Czkawka. Świąd, wysypki skórne. Żółtaczka. Wskazania dodatkowe. Bóle: przed uchem; w przewodzie pokarmowym z wrażeniem pieczenia; palców z zaburzeniem czucia. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-S1UE - tzin. JUJE-SIUE - S1Ń-MAO.
U-SZU - Che obronno-mięśniowego połączenia TAJ-1Ń. CZUN-SIUE - KOW, KOM, KOS płuc.
776
CZUŻAŃ-S1UE - dla leczenia nadmiernego gorąca (przez upust krwi). Dla leczenia szumu w uszach (z powodu pustki chi dziedzicznej). Przy wycieńczeniu wtórnych kanałów płuc, nerek, serca, śledziony, żołądka. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w gardle przy anginie; głębokie na obszarze szyjno-po-tylicznym.
Kanał jelita grubego - Daczan SZANIAN (handlowiec JAN) GI 1. Lokalizacja. O 0,3 cm na zewnątrz od korzenia paznokcia 2-go palca dłoni. Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży. Wskazania. Śpiączka. Udzielanie szybkiej pomocy. Choroby oczu, mruganie, nierozróżnianie barw. Głuchota, szum w uszach. Wylew krwi do mózgu, przekrwienie mózgowia, uderzenie krwi do głowy. Angina, zapalenie migdałków, zapalenie gardła. Wysypka na twarzy, ropowica twarzy. Astma, utrudnione oddychanie. Schorzenia gorączkowe. Zapalenia jamy ustnej, schorzenia jamy ustnej, suchość w ustach, bóle zębów...; Zdrętwienie palców rąk. Nerwoból twarzy spowodowany porażeniem KOS jelita grubego. Bóle w okolicy stawu ramiennego, promieniujące w dół nadobojczy-kowy. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy szyi w kształcie naszyjnika; zapalenie nadklykcia. Szczegóły dla specjalistów. Tziu zabrania się! U-SIN - Metalu. JAO-S1UE - tzin. ŻY-SIUE - Lin kanału jelita grubego. CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM kanału jelita grubego. U-SZU - CHE obronno - mięśniowego połączenia JAN-MIN. JUJE-SIUE - GEN-CZEŃ.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle w gardle przy anginie; zębów. ERTZIAŃ (drugi odstęp) GI 2. Lokalizacja. Na grzbietowej powierzchni 2-go palca dłoni. Około podstawy 1go paliczka, na granicy grzbietowej i dłoniowej powierzchni w zagłębieniu. Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Bóle głowy. Bóle przy zewnętrznym kąciku oka. Krwawienie z nosa. Bóle zębów. Angina, zapalenie migdałków, nieżyt krtani. Schorzenia jamy ustnej, sztywność języka. Skurcz przełyku. Dreszcze. Schorzenia gorączkowe. Żółtaczka. Wzdęcie brzucha. Zapalenie okrężnicy z płynnym stolcem. Bóle w okolicy-pleców, piersi, stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle zębów, spowodowane zimnym powietrzem lub piciem; w gardle przy anginie z ropieniem; zębów żuchwy; bóle fantomowe wątroby i pęcherzyka żółciowego przy zaparciach.
777
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN Wody. JAO-S1UE - IN. DU-LI-CY - Si hamulec energii przepływającej przez kanał jelita grubego. JUJE-SIUE - U-SZEŃ.
SAŃTZIAŃ (trzy odstępy) GI 3. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia kości, bliżej osi ciała od głowy 2. kości śródręcza w zagłębieniu. Wskazania. Utrata czucia w gardle, gardło zatkane, zapalenie gardła, angina. Suchość w ustach, schorzenia zapalne jamy ustnej. Usta wyschnięte i popękane. Bóle wewnętrznego kącika oka. Bóle w żuchwie, bóle zębów. Utrudnione wydalanie plwociny przy kaszlu. Wzdęcia 5 przelewanie w brzuchu, biegunka, wydzielanie dużej ilości śluzu. Kręcz szyi. Bóle na obszarze szyjno-łopatkowym i pleców. Przekrwienie i obrzęk grzbietu dłoni i palców. Wskazania dodatkowe. Bóle: wewnętrznego kącika oka; zębów, spowodowane zimnym piciem lub powietrzem; w gardle przy anginie z utrudnieniami przy przełykaniu twardego jedzenia; w gardle nerwopochodne lub niejasnego pochodzenia z wrażeniem kolca; fantomowe wątroby i pęcherzyka żółciowego z zaparciami; jelit, idące wzdłuż białej linii brzucha; górnej części pleców, idące w stronę ramion. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE - JU. ŻY-SIUE - Wnuk. JUJE-SIUE-BIN-TZY.
GI2
Kanał jelita grubego
CHEGU (zamknięta dolina) GI 4. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia dłoni. Pomiędzy 1. a 2. kośćmi śródręcza, w zagłębieniu, utworzonym końcami tych kości, skierowanymi bliżej do środkowej linii ciała. Przy ugiętym 1. palcu - na wierzchołku utworzonego wzniesienia, bliżej drugiej kości śródręcza. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży. Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Grypa. Bezsenność. Depresja. Neurastenia. Psychozy. Nerwice (działanie uspokajające). Zapaść. Pogorszenie wzroku, zanik nerwu wzrokowego, biała błona na spojówce. Głuchota, pogorszenie słuchu, szum w uszach. Migrena. Rwa nerwu trójdzielnego. Porażenie nerwu twarzowego. Bóle zębów, krwotok z dziąseł. Nieżyt nosa, zapalenie zatok. Angina, zapalenie migdalków, nieżyt krtani. Afonia. Dychawica oskrzelowa, uczucie duszności, utrudnione wydalanie plwociny. Zaburzenia trawienia i perystaltyki jelit, zapalenia okrężnicy, bóle brzucha. Hemoroidy. Wskazania dodatkowe. Opuchnięcie powiek. Bóle: oczu (przy jaskrze); przy rwie nerwu trójdzielnego (w okolicy wargi górnej); w gardle przy anginie (nie można przełknąć twardego jedzenia); oskrzeli i opłucno-płucne z utrudnionym oddychaniem; tchawicy; bóle brzucha ze ścieśnieniem w piersi. Liszaj rogówkowy twarzy i warg. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-Juań
ŻY-SIUE - Ciuań, źródło, przyjmuje Lo-kanał płuc. CZŻUAŃ-S1UE - osłabienie ogólne. Schorzenia uszu, nosa, kończyn górnych. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: uszu; zębów; zatok i nosowe; przy rwie nerwu trójdzielnego; gardła przy anginie; gardła - nerwopochodne lub charakteru niejasnego. JANSI (janski potok) GI 5. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia dłoni. Na promiennym końcu fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Na dnie anatomicznej tabakierki, pomiędzy ścięgnami krótkiego a długiego mięśnia prostownika pierwszego palca dłoni. Wskazania. Nieżyt spojówki. Głuchota, szum w uszach. Intensywne bóle głowy. Krwotok nosowy. Bóle zębów. Zapalenie migdałków, angina. Katar. Kaszel z obfitą plwociną. Kołatanie serca nerwopochodne. Brak apetytu, zaburzenie trawienia u dzieci. Mowa niewyraźna. Gorączka bez pocenia się. Pokrzywka, świąd, wyprysk. Sztywność i bóle mięśni rąk. Bóle w stawach promieniowo-nadgarstkowych, stawach palców dłoni. Wskazania dodatkowe. Bóle stawów rąk i nóg z opuchnięciem. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-SIUE - tzin. JUJE-SIUE - TZ1A-CZEŃ. LAŃ-SIUE - KG i KOS jelita grubego. PIAŃLI (przejść po krawędzi) Gl 6. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia przedramienia. O 3 cunie powyżej fałdu promieniowo-nadgarstkowego. Między ścięgnami krótkiego i długiego mięśnia prostownika l-go palca dłoni. Na zewnętrznej powierzchni kości promieniowej. Wskazania. Psychozy. Chaotyczna mowa. Zaburzenia wzroku. Głuchota, szum w uszach. Surowiczo-ropna wydzielina z nosa. Utrata mowy i suchość w gardle, nieżyt krtani, zapalenie migdałków. Krwawienie z nosa. Próchnica i bóle zębów. Obrzęki. Gorączka. Słaby apetyt. Zaparcie, biegunka. Postępujące zapalenie wielostawowe. Porażenie ręki z rozstrojem czucia, zaburzeniami ruchów. Bóle w stawie ramiennym i rękach. Wskazania dodatkowe. Bóle zębów siecznych. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału jelita grubego. WEŃLU (ciepły potok) GI 7. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia przedramienia, 6 cuni powyżej fałdu promieniowo-nadgarstkowego, nad kością promieniową. Wskazania. Bóle głowy. Schorzenia jamy ustnej, zapalenie jamy ustnej, zapalenie języka. Bóle zębów. Zapalenie przyusznic. Zapalenie migdałków. Nacieki, czyraki mnogie, wrzody twarzy i rąk. Gorączka. Przelewanie i bóle brzucha. Porażenie nerwu twarzowego. Bóle i zdrętwienia w okolicy ramienia i przedramienia. Wskazania dodatkowe. Bóle języka z bólem za policzkami. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE-CHUN kontroli energii, przepływającej przez kanał jelita grubego.
120
SIALAŃ (połączenie dolne) GI 8. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia przedramienia. O 4 cunie poniżej fałdu łokciowego. Przy zewnętrznym brzegu kości promieniowej, w zagłębieniu, pomiędzy krótkim a długim mięśniem prostownikiem dłoni. Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Bóle głowy, zawroty głowy. Bóle oczu, suche usta. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc. Zapalenie sutka. Porażenie połowicze. Bóle w okolicy serca. Kolki nerkowe, porażenie zwieracza pęcherza moczowego, krwiomocz. Rzeżączka. Wskazania dodatkowe. Zapalenie nadkłykcia. Bóle w stawie ramiennym, wzmacniające się przy poruszaniu do przodu lub w bok; w stawach, wzmacniające się przy zmianie pogodyjub wilgotności. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - związana ze zwieraczem pęcherza moczowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w stawie łokciowym. SZNLAŃ (górny brzeg) GI 9. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia przedramienia. O 3 cunie poniżej fałdu łokciowego. Przy zewnętrznym brzegu kości promiennej, pomiędzy krótkim a długim prostownikiem dłoni. Wskazania. Bóle głowy, wrażenie zimna w mózgu i kościach. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc. Skurcze jelit, przelewanie i bóle w brzuchu. Rzeżączka. Żółtaczkowe zabarwienie skóry. Porażenie zwieraczy pęcherza moczowego. Opuchnięcie kolana z powodu niszczących czynników Wiatru - Wilgoci. Ból łamiący w okolicy stawu ramiennego. Odrętwienie i ból na grzbietowej stronie powierzchni przedramienia. Porażenie mięśni ręki. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego, wzmacniające się przy poruszaniu ręką w stronę głowy. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE związane ze zwieraczem pęcherza moczowego. * LAŃ-SIUE - KG i KOM jelita grubego. CZŻUAŃ-SIUE bóle stawu ramiennego (zwłaszcza zesztywnienie stawu ramiennego); bóle ramienia. SZOUSAŃLI (trzy odstępy na ręce) GI 10. Lokalizacja. Powierzchnia zewnętrzna przedramienia. O 2 cunie poniżej fałdu łokciowego, pomiędzy długim a krótkim prostownikiem dłoni. Nie dotykać w 6-m i 8-m miesiącu ciążył Wskazania. Grypa. Bóle głowy. Bóle zębów. Zapalenie zatoki czołowej. Zapalenie jamy ustnej. Świnka. Zapalenie migdałków. Udar. Obwodowy i centralny niedowład nerwu twarzowego. Zmniejsza pobudliwość nerwu błędnego. Zapalenie nerwu promieniowego. Zapalenie nerwu splotu barkowego (niemożność podniesienia ręki). Bóle i zdrętwienie ramienia i stawu ramiennego.
121
Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów z ropotokiem; żołądka; powierzchni dłoni z utrudnieniem w chwytaniu przedmiotów; palców, przechodzące na grzbiet dłoni i przedramię. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-S1UE - choroby skóry. CZŻUŃJAO-S1UE - działanie ogólnie wzmacniające. CIUJCZI (kręty staw) GI 11. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia stawu łokciowego. W zagłębieniu, two rzącym się pomiędzy początkiem długiego prostownika dłoni a zewnętrznym brze giem mięśnia ramienno-promieniowego. ^ Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Depresja. Neurastenia. Anemia. Bóle i przekrwienie oczu. Bóle głowy w okolicy skroni. Choroba nadciśnieniowa. Angina, zapalenie migdałków. Dychawica oskrzelowa, gruźlica płuc, kaszel, zapalenie opłucnej. Zaburzenie perystaltyki jelit, zaparcie atoniczne, nieżyt okrężnicy, zapalenie żołądka, bóle żołądka przy wrzodach dwunastnicy. Brak miesiączki. Świerzbiączka. Świąd. Zaczerwienienie się skóry. Pokrzywka. Schorzenia gorączkowe. Niedowład połowiczy. Bóle w okolicy łopatki, obrzęk i bóle w okolicy przedramienia, stawu łokciowego i ramienia. Porażenie kończyny górnej. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów z ropotokiem; przed uszami; przy hemoroidach z zaparciami lub poporodowe; fantomowe bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z zaparciami lub stolcem odbarwionym; żołądka ze skurczami; opłucno-płucne i oskrzeli z utrudnionym oddychaniem; gardła przy anginie z wrażeniem opuchniętego gardła; po bokach od białej linii brzucha z przykurczami nad pępkiem; klatki piersiowej w formie haka z tyłu - w przód; przedramienia docierające do łokcia; górnej części pleców, przychodzące na pierś w formie haka lub ze skurczami; stawu łokciowego. Świąd po ugryzieniu przez owady. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE - Che. DU-Ll-CY - Ciao energii, przepływającej przez kanał jelita grubego. JUJE-SIUE - ŻEŃ-SIUJ. f CZŻUŃJAO-SIUE - dla likwidacji nadkrwistości i wysokiego ciśnienia tętniczego. CZŻUAŃ-SIUE - choroby skórne, bóle stawu łokciowego z przykurczami. CZŻOULAO (dół łokciowy) GI 12. lokalizacja. Tylna powierzchnia ramienia. O 1 cuń powyżej fałdu stawu łokcio-. wego. Przy zewnętrznym brzegu kości ramiennej. Wskazania. Skurcz twarzy, przykurcz i bóle w okolicy ramienia i stawu łokciowego. Znieczulenie skóry ramienia i okolicy stawu łokciowego. Reumatyczne zapalenie stawu ramiennego. Porażenie ręki.
SZOUULI (pięć odstępów na ręce) GI 13. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. O 3 cunie powyżej fałdu łokciowego. Wskazania. Melancholia. Bóle pod sercem. Zapalenie płuc, kaszel, krwioplucie. Zwiększona potliwość. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Reumatyzm. Bóle oraz utrudnienia ruchów w ramiennym i łokciowym stawie. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się. BINAO (mięśnie ramienia) GI 14. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia, przy miejscu przymocowania mięśnia naramiennego. O 7 cuni powyżej fałdu zgięcia łokciowego, przy zewnętrznym brzegu trójgłowego mięśnia ramienia. Wskazania. Fobie. Bóle głowy. Schorzenia oczu. Zapalenie płuc, kaszel. Dreszcze, gorączka. Reumatyzm. Porażenie połowicze. Kręcz szyi. Toniczne napięcie mięśni potylicy i szyi. Bóle przy ruchach w stawie ramiennym. Nerwoból splotu barkowego. Zapalenie ropne gruczołów potowych. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w stawie ramiennym. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-WEJ - maj. CHUEJ-SIUE - kanałów: jelita grubego, trzech świeczników, jelita cienkiego, pęcherzyka żółciowego. TZIN-SIUE - kanału jelita grubego i KOM żołądka. TZIAŃJUJ (okolice ramienia) GI 15. Lokalizacja. Między wyrostkiem barkowym łopatki a guzem kości ramiennej, gdzie przy podniesionej w bok ręce tworzy się zagłębienie. Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Choroby nadciśnieniowe. Wyciek nasienia. Wysypki skórne alergicznego pochodzenia, pokrzywka, świąd i wypryski na rękach, suchość skóry. Porażenie połowicze. Przykurcz i skurcz mięśni obszaru szyjno-ramiennego. Zapalenie i atrofia mięśnia naramiennego. Porażenie kończyn górnych. Bóle w okolicy stawu ramiennego i ramienia. Nerwoból splotu barkowego. Zdrętwienie w okolicy ramienia. Reumatyczne zapalenie stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego z przykurczami, wzmagające się przy poruszaniu ręki w przód lub w bok. Szczegófy dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO-maj. TAJ-SZU-SIUE - przednia strona i środek ramienia. CZŻUŃJAO-SIUE - rozproszenie nadmiernej energii okolicy kończyn. Rozproszenie nadmiernego gorąca. CZUN-SIUE - KOW jelita grubego. TZIN-S1UE - KG jelita grubego oraz KOS jelita grubego, pęcherza moczowego, płuc; KG jelita grubego z podłużnymi LO kanałami, jelita grubego i cienkiego.
CZŻUAŃ-SIUE - dla diagnozowania uszkodzenia KOM jelita grubego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawu ramiennego. TZIUJGU (duża kość) GI 16. Lokalizacja. Do środka od stawu obojczykowo-łopatkowego. W miejscu łączenia się obojczyka i wyrostka barkowego łopatki. Wskazania. Padaczkowe drgawki u dzieci. Gruźlica. Krwioplucie. Krwawe wymioty. Krwotok żołądkowy. Motoryczne i czuciowe zaburzenia na obszarze ramiennołopatkowym i potylicznym. Utrudnienie ruchów w stawie ramiennym przy schorzeniach splotu barkowego. Wskazania dodatkowe na czas aktywności kanału. Bóle: oczu (przy jaskrze); pourazowe w gałce ocznej; zębów żuchwy; w stawie ramiennym. Ruchy zwiększające ból w stawach rąk. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO - maj. CHUEJ-SIUE - kanałów; jelita grubego, tylnośrodkowego, żołądka. TZIN-SIUE - KG jelita grubego i Lo - podłużny jelita cienkiego i jelita grubego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w okolicy oczodołu i przylegających tkankach. TIANDIN (niebiańskie naczynie) GI 17. Lokalizacja. Na szyi. Przy tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Na wysokości dolnego brzegu chrząstki tarczowatej (jabłka Adama). Na linii równoległej obojczykowi i żuchwie. Wskazania. Zapalenie migdałków, nieżyt gardła, zapalenie krtani, angina, utrudnione przełykanie, nagła utrata głosu, porażenia mięśni i okolicy podjęzykowej, bóle i obrzęki błony śluzowej gardła i krtani, wrażenie obecności obcego ciała w gardle. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE - kanałów jelita grubego i żołądka. FUTU (szyjna) (wypukłość podtrzymywana) GI 18. Lokalizacja. Na szyi. Pośrodku mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, na linii przechodzącej przez punkt lań-ciuań, znajdujący się w szczelinie pomiędzy górnym brzegiem chrząstki tarczowatej a dolnym brzegiem kości gnykowej. W miejscu rozdwojenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Wskazania. Utrata głosu i afazja. Drżenie wargi górnej. Nadmierny i niewystarczający ślinotok. Porażenie obszaru pod językiem. Nadciśnienie tętnicze. Dychawi-ca oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zadyszka, kaszel. Utrudnienia przy połykaniu. Wskazania dodatkowe. Kręcz szyi. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-SIUE - Czuan - „okno nieba". Punkt górnego połączenia KOW jelita grubego i płuc. TZIN-SIUE - KG jelita grubego i KOM pęcherzyka żółciowego. CHELAO (twarzowy) (loże ziół) GI 19. Lokalizacja. Na twarzy pod skrzydełkiem nosa. Na wysokości punktu żeńczżun, znajdującego się w bruździe nosowo-wargowej, 2/3 odległości od wargi górnej do nasady nosa. Pierwsza boczna linia głowy.
124
Wskazania. Zatkany nos, ostry lub przewlekły katar, pogorszenie węchu, krwotok z nosa, polipy nosa, czyrak w nosie. Porażenie nerwu twarzowego ze skrzywieniem ust. Świnka. Rwa nerwu trójdzielnego. Skurcz i przykurcz mięśnia żwacza. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! INSIAN (percepcja zapachów) GI 20. Lokalizacja. Przy górnym brzegu bocznej bruzdy nosowej. We wklęśnięciu, na brzegu otworu gruszkowa tego. Wskazania. Katar, zatkany nos, polipy w nosie, brak powonienia, krwawienie z nosa. Nasiąkanie, zapalenie i świąd cery twarzy. Suchość w ustach. Odczuwanie kąta ust przy porażeniu nerwu twarzowego. Dychawica oskrzelowa, zadyszka. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! DU-LI-CY - Che energii z kanału jelita grubego. CHUEJ-S1UE - KG jelita grubego i KOS pęcherza moczowego.
Kanał żołądka - Wej CZENCY (kontynuować łzawienie) E 1. Lokalizacja. Pośrodku dolnego brzegu oczodołu, pod źrenicą. Wskazania. Wszystkie schorzenia oczu, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki, krótkowzroczność, zanik nerwu wzrokowego. Łzawienie, ślepota kurza, pogorszenie ostrości wzroku. Skurcze powieki górnej. Szum w uszach. Przykurczę, skurcze oraz nadmierna ruchliwość mięśni oka i ust. Pozostałości po porażeniach nerwu twarzowego. Wskazania dodatkowe. Ból z jednej strony w strefie skroniowej (+ na stronie bez bólu). Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! DU-LI-CY- Czun energii do kanału żołądka. CHUEJ-SIUEŻEŃ -JAN-CIAO - maj kanałów żołądka i jelita grubego. TZIN-SIUE - KG żołądka z KOM jelita grubego, przedniośrodkowego, kanału pęcherza moczowego. KOS jelita grubego, przedniośrodkowego. SYBAJ (czwarta biel) E 2. Lokalizacja. Pod oczodołem. Na linii, przechodzącej przez środek źrenicy. Poniżej dolnego brzegu oczodołu o l cuń. Odpowiada otworowi podocznemu. Wskazania. Krótkowzroczność, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki, świąd w oczach, opadnięcie lub skurcz powieki górnej, bóle w oczach, zmętnienie rogówki. Zapalenie zatoki szczękowej. Alergiczny nieżyt nosa. Bóle głowy, zawroty głowy. Jąkanie się. Bóle w szczęce górnej. Rwa nerwu trójdzielnego. Porażenie nerwu twarzowego. ; Wskazania dodatkowe. Bóle ucha z wydzielinami lub promieniujące w górę.
715
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żólciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - przy głębokim ukłuciu zmienia się kolor oczu na granatowo-żółty. TZIUJLAO (twarz) (duży dołek) E 3. Lokalizacja. W punkcie przecinania linii przechodzącej przez punkt żeńczżun (znajdujący się w bruździe nosowo-wargowej wzdłuż linii środkowej wyżej górnej linii wargi na 2/3 odległości od podstawy nosa do górnej wargi). W fałdzie noso-wowargowym. Wskazania. Zatkanie nosa, ropień w nosie, krwotok z nosa, ropne zapalenie zatoki szczękowej. Krótkowzroczność, jaskra, łzawienie, zapalenie rogówki, bielmo, skurcz powiek, opadnięcie powieki górnej. Znieczulenie skóry twarzy, zaburzenia konwergencji. Skurcze połowicze. Porażenie połowicze. Opuchnięcie ust. Stany zapalne okolicy policzkowo-zębowej i podszczękowej. Bóle zębów. Rwa nerwu trójdzielnego. Porażenie obwodowe nerwu twarzowego. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów szczęki górnej; przy nerwobólu wyrostka zębodołowego; w zębach przy gorącym i zimnym jedzeniu i piciu; z opuchnięciem przy śwince; w stawie kolanowym z przykurczeni. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-SIUE -JAN-CIAO-maj. E 31
E41
Kanał żołądka.
DICAN (spichlerz ziemi) E 4. Lokalizacja. Na zewnątrz od kącika ust o 1 cm. W miejscu skrzyżowania z linią pionową, przechodzącą przez środek źrenicy. Wskazania. Bezsenność. Pogorszenie widzenia zmierzchowego, jaskra, oczopląs. Nagła niemota, jąkanie. Ślinotok, znieczulenie skóry twarzy, szczękościsk mięśni żwaczy. Rwa nerwu trójdzielnego. Porażenie nerwu twarzowego, skurcz i przykurcz mięśni twarzy. Bóle zębów. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE -JAN-CIAO-maj. TZIN-SIUE - KOM żołądka, jelita grubego, kanału przedniośrodkowego. DAIN (duże pozdrowienie) E 5. Lokalizacja. W przód od kąta żuchwy o 1,3 cm, w bruździe stworzonej przez przedni brzeg mięśnia żwacza a tętnicę twarzową. W miejscu przymocowania mięśnia żwacza, przy korzeniu 3-go zęba trzonowego. Wskazania. Schorzenia oczu, skurcz mięśni oka. Skurcz i przykurcz mięśni mimicznych, opadnięcie kącika ust, porażenie obwodowe nerwu twarzowego. Przykurczę i nadmierna ruchliwość mięśni żwaczy, rwa nerwu trójdzielnego. Afonia. Zaburzenie artykulacji. Świnka, obrzęk twarzy. Ból zębów. Wskazania dodatkowe. Bóle: powiek i rzęs, przy rwie nerwu trójdzielnego. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów żołądka i jelita grubego. TZIN-SIUE kanałów żołądka i pęcherzyka żółciowego; kanału żołądka i KOS jelita cienkiego.
FEŃ-SiULi kanałów żołądka na schodzącą w dół i unoszącą się w górę gałąź. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia żuchwy (energia kanału jelita grubego, przez kanał żołądka przenikają głęboko do żuchwy). TZIACZE (oś policzka) E 6. Lokalizacja. Na policzku. W dół i do przodu od płatka usznego, w dole żuchwy, w miejscu przymocowania mięśnia żwacza. O jeden poprzeczny palec do przodu i w górę od kąta żuchwy. Wskazania. Szum w uszach. Pryszcze na twarzy. Zapalenie jamy ustnej, zwiększony ślinotok. Zaburzenia mowy, chrypka. Bóle gardła, twardy język. Bóle zębów żuchwy. Porażenie nerwu twarzowego, skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Zwiększenie tarczycy. Porażenie połowicze, porażenie czterech kończyn. Kręcz szyi, bóle i napięcie mięśni obszaru szyjno-potylicznego. Wskazania dodatkowe. Rwa nerwu trójdzielnego (-ł- po stronie bez bólu). Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE kanałów żołądka, jelita grubego, pęcherzyka żółciowego. S1AGUAŃ (granica dolna) E 7. Lokalizacja. W przód od ucha. W przód i w dół od wyrostka stawowego żuchwy. We wklęśnięciu pod dolnym brzegiem łuku jarzmowego. Przy otwartych ustach jest namacalna jamka. Wskazania. Krótkowzroczność, niewyraźne widzenie przedmiotów, opadnięcie powieki górnej. Głuchota, zapalenie ucha, szum w uszach. Zawroty głowy. Obwodowy niedowład nerwu twarzowego, odczuwanie kącika oka. Rwa nerwu trójdzielnego. Paradontoza, wypadanie zębów, bóle zębów szczęki górnej. Histeryczny szczękościsk. Skurcz połowiczy. Omdlenie. Ziewanie kurczowe. Wskazania dodatkowe. Rwa nerwu trójdzielnego (-ł- po stronie bez bólu). Bóle ucha, promieniujące w żuchwę. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! CHUEJ-SIUE kanałów: żołądka i jelita grubego. TOUWEJ (strażnik głowy) E 8. Lokalizacja. W kącie czołowym owłosionej części głowy, l ,5 cm dalej od granicy nasady włosów, w zagłębieniu. W miejscu łączenia się kości czołowej i ciemieniowej. Odpowiada górnemu brzegowi mięśnia skroniowego, gdzie podczas żucia jest namacalne wklęśnięcie. Wskazania. Schorzenia błony śluzowej oczu, nieżyt spojówki, ropienie błon śluzowych, łzawienie, pogorszenie ostrości wzroku, bóle w gałce ocznej. Silny łamiący ból głowy, zawroty głowy, uderzenia krwi do mózgu. Rwa 1-ej gałęzi nerwu trójdzielnego. Niedowład obwodowy nerwu twarzowego. Niedowład połowiczy. Wskazania dodatkowe. Bóle przedniej powierzchni szyi. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! TZl-SlUE-JAN-WEJ-maj.
128
CHUEI-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żółciowego. U-SZU Chu-Jan-Min połączenia KOM żołądka i jelita grubego. ŻEŃIN (przyjęcie człowieka) E 9. Lokalizacja. Na szyi. Przy przednim brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowosutkowego. Na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowej. Wskazania. Silny ból głowy, spowodowany brakiem możliwości chi do uniesienia się w górę. Wrażenie ścieśnienia i ciężkości w piersi, któremu towarzyszy ciężkie oddychanie (zadyszka). Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, ropień gardła lub krtani, nacieki na szyi, zanik mięśni języka, zapalenie języka, ślinotok. Zapalenie oskrzeli, dychawica oskrzelowa. Wymioty. Nadciśnienie tętnicze. Wskazania dodatkowe. Bóle gardła nerwopochodne lub pochodzenia niejasnego, przeszkadzające w głośnym mówieniu, lecz bez afonii. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-S1UE - Czuan - duże „Okno nieba". CHAI-SIUE - Czun w morzu energii. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego i żołądka. TZIN-SIUE - KG żołądka i KOW śledziony i żołądka. CZŻUAŃJAO-SIUE - dla sprawdzenia JAN-stanu organizmu. Gruczoł przytarczycowy (przy nadczynności). SZUJTU (napór wody) E 10. Lokalizacja. Na wysokości dolnego brzegu chrząstki tarczycowej, przy przednim brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Wskazania. Świąd. Pokrzywka. Krztusiec. Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, zapalenie gardła, ropień gardła lub krtani, utrudnienia przy połykaniu. Dychawica oskrzelowa, kaszel, zadyszka. Wskazania dodatkowe. Bóle żołądka ze skurczami. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - tarczyca. CYSZE (dom energii) E 11. Lokalizacja. Na szyi. Między główkami mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego przy górnym brzegu obojczyka. Wskazania. Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, zapalenie gardła. Krztusiec. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka. Wole. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Zdrętwienie lub opuchnięcie gardła. Brak apetytu. Skurcze przepony. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - timus. CIUEPEŃ (wyszczerbiona miednica) E 12. Lokalizacja. W dole nadobojczykowym za tylno-dolnym brzegiem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Przy górnym brzegu obojczyka. Wskazania. Nadpobudliwość. Zaburzenia snu. Zapalenie migdałków, angina, szyjne zapalenie węzłów chłonnych. Dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej,
krwioplucie, kaszel. Czynnościowe zaburzenia żołądkowe. Obrzęki tkanki podskórnej. Nerwobół międzyżebrowy. Bóle w okolicy nadobojczykowej. Bóle w klatce piersiowej. Zapalenie mięśni okolicy szyjno-ramiennej. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego, promieniujące w plecy. Szczegóły dla specjalistów. PIN-S1UE wszystkich JAN-kanałów. SIAO-SIUE nadmiernej JAN-energii obszaru klatki piersiowej. CHUEI-SIUE kanałów: żołądka, płuc, jelita grubego, jelita cienkiego, pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników. Miejsce rozgałęzienia kanału żołądka na wewnętrzny i zewnętrzny przepływy do punktu CYCZUN. TZIN-SIUE - KG żołądka: z KOW trzech świeczników, z KOW jelita grubego, z KOM żołądka, pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego, z KOS żołądka, pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego, z podłużnym Lo-kanałem jelita cienkiego, z podłużnym kanałem jelita grubego, z podłużnym Lo-kanałem trzech świeczników. CZŻUŃJAO-SłUE - przy zaburzeniach odżywiania. CYCHU (jezioro energii) E 13. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. Pod obojczykiem; w miejscu zbliżenia obojczyka i I żebra. Wskazania. Bezwęch. Dychawica oskrzelowa, stały kaszel, przewlekłe zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej. Krztusiec. Jąkanie. Skurcze przepony. Czkawka, słaby apetyt. Skurcze i przykurczę mięśni klatki piersiowej. Wrażenie ciężkości w kończynach i klatce piersiowej. Wzmożone pocenie się. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - dla wejścia i wyjścia chi (kontroluje przepływ chi od wewnątrz na zewnątrz i na odwrót). TZIN-SIUE kanałów: żołądka, jelita grubego, jelita cienkiego. KOW żołądka, jelita grubego, jelita cienkiego wychodzą na zewnątrz. KUFAN (składnica skarbów) E 14. Lokalizacja. Druga linia piersi, w l międzyżebrzu. Wskazania. Fizyczne i psychiczne następstwa szoku. Zapalenie pluć, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, kaszel z wydzielinami, zadyszka, zjawiska zastoino-we w płucach, uczucie ciężkości w piersiach i kończynach. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w piersi. Szczegóły dla specjalistów. Usuwa szkodliwe oddziaływanie psychiczne (zwłaszcza prawa). Ul (przegródka komnaty) E 15. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. W H międzyżebrzu. Wskazania. Melancholia. Zadyszka i wzdęcie brzucha u małych dzieci. Dycha-
wica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, krwioplucie, zadyszka. Kaszel, zapalenie opłucnej, utrudnione wydalanie gęstej plwociny. Uczucie ciężkości w klatce piersiowej i kończynach. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Nieznoszenie dotyku lub ucisku na skórę piersi. Pokrzywka ze świądem. Bóle: w okolicy mostka; w żołądku z odczuwaniem ścieśnienia w piersi. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierna wilgoć wzmacnia stany patologiczne. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w sutkach. INCZUAN (wytrzymałe okno) E 16. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi, w II międzyżebrzu. Wskazania. Bezsenność. Dychawica oskrzelowa, rozedma płuc, kaszel, zadyszka, wrażenie duszności. Wzdęcia brzucha przy zaburzeniach perystaltyki i gorzkim posmaku w ustach, przelewanie w brzuchu, biegunka. Zwiększenie sutka, wrzody na piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w okolicy klatki piersiowej. Spuchnięcie ust. ŻUCZŻUN ( środek sutka) E 17. Lokalizacja. Pośrodku sutka. Wskazania. Rak sutka, zapalenie gruczołu sutkowego, zmniejszenie wydzielania mleka u matek karmiących, przetoka sutka. Szczegóły dla specjalistów. TZIU i CZŻEŃ zabrania się (może wywołać ostry obłęd, szaleństwo)! ŻUGEŃ (podstawa sutka) E 18. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi w V międzyżebrzu. Wskazania. Zapalenie sutka, zmniejszenie się wydzielania mleka u matek karmiących, wycieńczenie lub bóle w piersi. Zapalenie opłucnej, kaszel, zadyszka. Zatrzymanie łożyska. Rwa lub porażenie nerwów międzyżebrowych. Bóle w okolicy stawu ramiennego. BUŻUN (brak powietrza) E 19. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 6 cuni powyżej pępka, przy dolnym brzegu umocowania chrząstki VIII żebra. Wskazania. Choroby oczu u dzieci. Choroba wieńcowa, dychawica sercowa, bóle w okolicy serca. Dychawica oskrzelowa, zadyszka, kaszel. Anoreksja. Wymioty z krwią, poszerzenie żołądka, bóle w okolicy nadbrzusznej, przelewanie w brzuchu, zaburzenia trawienia z dużą ilością śluzu i bolącymi żebrami. Zapalenie wątroby. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w piersi. Zanik mięśni ramienia i ściany brzusznej. Zaburzenie funkcji motorycznej i czuciowej w okolicy ramienno-łopatkowej. CZENMAŃ (przyjęcie pełności) E 20. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 5 cuni powyżej pępka. Wskazania. Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc, kaszel, zadyszka, zapalenie płuc. Brak apetytu. Skurcze przełyku. Skurcze przepony. Przelewanie
i wzdęcie brzucha, wymioty z krwią. Żółtaczka. Zapalenie otrzewnej. Silny ból pod żebrami. Wskazania dodatkowe. Nieznoszenie dotyku lub nacisku ubrania. LANMEŃ (brama na most) E 21. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 4 cunie powyżej pępka. Wskazania. Wrzody żołądka, ostry lub przewlekły nieżyt żołądka, skurcze żołądka, bóle w żołądku, słaby apetyt, wzdęcie brzucha, zaparcie, biegunka, skurczowe bóle w jelitach. Wskazania dodatkowe na czas aktywności kanału. Bóle w żołądku z odczuwaniem zastoju pokarmu. GUAŃMEŃ (zamknięte drzwi) E 22. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 3 cunie powyżej pępka. Wskazania. Ostry nieżyt żołądka, skurcze żołądka. Brak apetytu, wzdęcie brzucha, kolki w jelitach, zaburzenia perystaltyki żołądka, zaparcie, biegunka. Bóle przy przepuklinie. Wodobrzusze. Nietrzymanie moczu, nocne mimowolne moczenie się. TAJI (duży pień) E 23. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 2 cunie powyżej pępka. Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Stan niepokoju lub przygnębienia. Silne kołatanie serca. Nocne mimowolne moczenie się. Nieżyt żołądka, nudności, wymioty, skurcze żołądka, przelewanie i skurcze brzucha, kolki w jelitach, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, pogorszenie apetytu, zaparcie. Beri-beri. Zimne kończyny. Wskazania dodatkowe. Ból, zwiększający się przy naciskaniu na sutek podczas miesiączki. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! CHUAŻOUMEŃ (drzwi mocnego ciaJa) E 24. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, l cuń powyżej pępka. Wskazania. Psychozy. Stany maniakalne. Padaczka. Zapalenie języka, opuchnięcie lub ropień języka, zapalenie okolicy gnykowej. Opalenie nerek. Obrzęki. Wodobrzusze. Zapalenie macicy i jej błony śluzowej, zapalenie przydatków macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego. TIAŃSZU (niebiański trzon) E 25. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha na wysokości pępka. Wskazania. Osłabienie. Szybkie męczenie się. Przestraszenie się. Malaria i inne choroby gorączkowe. Wodobrzusze. Obrzęki. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. Wszystkie choroby żołądkowo-jelitowe. Przewlekły i ostry nieżyt żołądka, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, wymioty, biegunka, przelewania i wzdęcia brzucha, stany porażenne jelita cienkiego, zaparcia, wodnisty stolec. Zapalenie nerek, zatrzymanie moczu. Zapalenie prostaty. Bezpłodność, zapalenie przydatków macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego, upławy.
132
Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, promieniujące w jamą brzuszną; w macicy z krwawieniem; przy bolesnym lub nieprawidłowym miesiączkowaniu. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-S1UE - CZŻUN - !Ń-WEJ-maj. CZŻUAŃ-S1UE - schorzenia jelit. Dla obniżenia bólów do możliwych do wytrzymania (+). WAJLIN (zewnętrzny duch) E 26. Lokalizacja. Druga Roczna linia brzucha, l cuń poniżej poziomu pępka. Przy zewnętrznym brzegu prostego mięśnia brzucha. Wskazania. Nerwice jelit, stany kurczowe jelit z bólami i kolkami. Skurcze prostego mięśnia brzucha. Tężyczka. Drgawki toniczne. Zapalenie otrzewnej. Bóle przy przepuklinie. Nieprzyjemne odczucia w okolicy nadbrzusza, którym towarzyszy ból pępka. DATZIUJ (duża wielkość) E 27. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 2 cunie poniżej pępka. Wskazania. Bezsenność i inne zaburzenia snu. Stan asteniczny. Niepokój. Zmazy, przedwczesny wytrysk nasienia, przedwczesne rodzenie. Częste i bolesne oddawanie moczu, zatrzymanie moczu, schorzenia jelit, kolki jelitowe, wzdęcia brzucha i bóle w dolnej części, zaparcia. Bóle przy przepuklinie. Skurcz prostych mięśni brzucha. Wskazania dodatkowe. Bóle w jelitach ze zwykłym rozwolnieniem. SZUJDAO (szlak wody) E 28. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka. Wskazania. Różnego rodzaju obrzęki. Ciężki przypadek puchliny. Nieżyt żołądka, kolka jelitowa. Wypadnięcie odbytnicy. Hemoroidy. Wzdęcie dolnej części brzucha. Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, bóle w zewnętrznych organach płciowych, zatrzymanie moczu lub stolca. Impotencja, zapalenie jądra. Jalowość, zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków macicy, schorzenia macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego. Bóle przy przepuklinie. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE dla regulacji wody (płynów) w organizmie. GUJLAJ (droga pszenica) E 29. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 4 cunie poniżej pępka. Wskazania. Impotencja. Zapalenie jądra, zapalenie najądrza, bóle w członku, wciągnięcie jądra, zmarszczona moszna, opuchnięcie i bóle zewnętrznych organów płciowych. Jałowość. Brak miesiączki, zapalenie przydatków macicy, bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie, zapalenie błony śluzowej macicy, upławy, opuszczenie macicy. Przepuklina. Bóle brzucha o charakterze skurczowym. Odczucia podparcia pod przeponą. Zapalenie okrężnicy. Bóle na odcinku lędźwiowym. Wskazania dodatkowe. Bóle w macicy z krwotokiem. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-S1UE - organy płciowe.
133
GCZUN (węzeł energii) E 30. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 5 cuni poniżej pępka. Przy górnym brzegu kości Jonowej. Wskazania. Przepełnienie chi górnej części ciata (zapalenie). Podparcie przepony. Wzdęcie brzucha z bólami, brakiem apetytu lub nadmierny apetyt, zaburzenia trawienia, bóle brzucha, odczucie ciepła w brzuchu, krwawa biegunka. Przepukliny. Bóle i opuchnięcie członka i jąder, niemożność erekcji, impotencja. Choroby moszny, zapalenie prostaty, zapalenie najądrza. Choroby czynnościowe lub zapalne jajników lub macicy, jałowość czynnościowa, brak miesiączki, nadmierne krwawienie miesiączkowe, zaburzenia rozwarcia szyjki macicy. Silne kolki w nerkach z bólami w lędźwiach. Skurcze nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle: obszaru szyjno-potylicznego z wrażeniem ścieśnienia; w okolicy miednicy mniejszej u mężczyzn; narządów płciowych; pochwowe ze świądem. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! CHAJ-SIUE - CZUN odżywiania (centralny punkt łączenia się chi odżywczej). TZI-SIUE - CZŻUN-maj. ŻY-S1UE - dolny punkt łączenia KOW żołądka i śledziony. CHUEi-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żółciowego (do CHUAN-CIAO przez staw biodrowy). TZiN-SIUE - KG żołądka i KOS śledziony. CZUN-DIUE - KOW żołądka.
CZŻUŃJAO-S1UE - środek podziału CHI. Punkt rozproszenia nadmiernej energii ciała. Wywiera wpływ na krew (tętnica biodrowa). Punkt stymulacji organów płciowych i żołądka. CZŻUAŃ-S1UE - przy schorzeniach rdzenia kręgowego. Przy zaburzeniach odżywczych. Przy schorzeniach jelit. BIGUAŃ (granica biodra) E 31. Lokalizacja. 12 cuni powyżej górnego brzegu rzepki k9lanowej, na wysokości dolnego punktu krocza, pomiędzy mięśniem krawieckim a mięśniem naciągającym szeroką powięź biodra, w przód i w dół od dużego krętacza kości udowej. Wskazania. Beri-beri. Pachwinowe zapalenie węzłów chłonnych. Skurcz mięśnia prostownika nogi. Bóle brzucha, promieniujące w gardło. Bóle w okolice lędźwiowej, w okolicy dolnej części odbytnicy. Zdrętwienie skóry biodra. Utrata czucia w nodze. Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku, promieniujące na boki; w okolicy dolnej części odbytnicy. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! FUTU (udowy) (podtrzymująca wyniosłość) E 32. Lokalizacja, zewnętrzna strona biodra, 6 cuni powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. Na brzuścu prostego mięśnia biodra, na zewnątrz od kości udowej. Wskazania. Schorzenia macicy. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy. Beriberi. Pokrzywka. Ociężała głowa. Nocne napady przy dychawicy oskrzelowej. Za-
nik mięśni ręki. Bóle na odcinku lędźwiowym kręgosłupa i w stawie biodrowym. Poszerzenie żył na nogach. Obrzęk nóg. Zimne nogi. Skurcze nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle mięśni przedniej powierzchni biodra z uczuciem mrowienia. Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE - KG żołądka i KOS pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - tętnicy i żyły (leczenie żylaków). CZŻUAŃ-SIUE - bóle w przełyku. IŃSZY (rynek iń) E 33. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra, 3 cunie powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. Między mięśniem biodra prostym a zewnętrznym obszernym. Wskazania. Niemoc mięśniowa, drżenie rąk. Beri-beri. Cukrzyca. Wodobrzusze. Bóle i wzdęcia brzucha. Bolesność przy przepuklinie. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Częste bolesne oddawanie moczu, zaburzenia funkcji motorycznej, czuciowej odcinku lędźwiowego. Drgawki, skurcze, zdrętwienie, ochłodzenie i drżenie nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle: w udach, promieniujące w staw kolanowy; w kolanie, promieniujące w udo; przedsercowe z uczuciem ciężkości na wysokości serca. LAŃCIU (wierzchołek pagórka) E 34. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra, 2 cunie powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. Między mięśniem biodra prostym a zewnętrznym obszernym, w zagłębieniu. Wskazania. Ból, ociężałość i kurcze żołądka, bolesne napięcie w jamie nadbrzusznej, biegunka; zapalenie nerek, krwiomocz. Zapalenie gruczołu sutkowego. Zapalenie korzonków. Znieczulenie skóry i słabość w kończynach dolnych. Zapalenie stawu kolanowego z ograniczeniem ruchomości stawu kolanowego. Nogi marzną i drętwieją. Bóle w lędźwiach, promieniujące w nogę. Bóle w okolicy sutka. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chuan energii, przepływającej przez kanał żołądka. CZŻUAŃ-SIUE - kurcz żołądka (tziu). Bardzo wrażliwy przy wszystkich schorzeniach żołądka (ma znaczenie diagnostyczne). DUB1 (nos cielaka) E 35. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. W zagłębieniu na wysokości dolnego brzegu rzepki kolanowej, nad kością piszczelową. , Wskazania. Beri-beri. Zapalenie stawu kolanowego, bóle i ograniczenia ruchów w stawie kolanowym. Obrzęki i zdrętwienie nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle: na zewnętrznej powierzchni kolana; w głębi stanu kolanowego z opuchnięciem lub wysiękiem. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w stawach kończyn; w okolicy kolana.
TZUSAŃLI (trzy odstępy na nodze) E 36. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 3 cunie poniżej dolnego brzegu rzepki kolanowej. Na zewnątrz od przedniego brzegu kości piszczelowej o 1 cuń. Między mięśniem piszczelowym a długim prostownikiem palca. Wskazania. Histeria. Padaczka. Nadpobudliwość. Bezsenność. Miażdżyca. Schorzenia uktadu nerwowego. Nadciśnienie tętnicze. Bóle głowy. Szum w uszach. Zaburzenia mowy. Wycieńczenie. Schorzenia oczu. Wszystkie wzdęcia i bóle brzucha, zaburzenia trawienia, czkawka, wymioty, zaparcia, biegunka. Schorzenia gorączkowe. Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu. Wzmożone lub zmniejszone napięcie mięśni nogi. Reumatyczne zapalenie stawu kolanowego. Porażenie lu b słabość w nogach. Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, spowodowane żółtaczką; wątroby i pęcherzyka żółciowego z wymiotami; w żołądku, wzmagające się przy uciskaniu lub z aerofagią; przy chorobie wieńcowej u cierpiących na nadciśnienie; głowy z zawrotami głowy; na przedniej stronie kolana, z przykurczeni, z okresowym utykaniem lub wrażeniem „brakującej" nogi; w goleni, promieniujące w kolano; z opuchnięciem stawu skokowo-goleniowego; w lędźwiach, promieniujący w udo. Dzieciom do lat 7 TZIU zabrania się! Szczegóty dla specjalistów. CZAJ-SIUE - Che energii z morza energii. U-S1N - Ziemia. Nie dotykać w żadnym z miesięcy ciąży! ŻY-S1UE - Duch kanału żołądka, kontroluje szyszynkę. JUJE-SIUE - GEN-TZY. LAŃ-SIUE-IŃ-JAN-CY CZŻUŃJAO-SIUE - wywiera wpływ na cały organizm, kontroluje procesy życiowe (przemiana materii) okazuje działanie ogólno wzmacniające. Stymuluje WEJ-CY organizmu. Jeżeli przeważają IN - objawy pięciu CZŻAN - tonizować. Neutralizuje działanie nadmiernej CHl, wywołujące zaburzenia CHl odżywczej i ochronnej (zastój lub osłabienie IŃ-CHI). Punkt rozpraszania nadmiernej energii organizmu. Nad nią przechodzi CHl w dolne części ciała. CZŻUAŃ-SIUE - nadmierne gorąco pogarsza patologiczne stany organizmu. Nadmierny chłód pogarsza stany patologiczne organizmu. Regulator krążenia tętniczego w goleni. Niepokój pogarsza stany patologiczne organizmu. Schorzenia żołądka. Bóle w jelitach; w kończynach dolnych. SZANTZIUJSIUJ (duża pustka na górze) E 37. Lokalizacja. Powierzchnia zewnętrzna goleni. 6 cuni poniżej dolnego brzegu rzepki kolanowej, na brzuścu mięśnia piszczelowego. Wskazania. Anemia mózgowia, odczuwanie Zimna w mózgu, beri-beri. Nieżyt żołądka, zapalenie żołądka i jelit, kolka jelitowa, przelewanie i bóle brzucha, rozwolnienie przewlekłe, bóle w okolicy pępka i w dole brzucha. Słaby apetyt. Porażenie połowicze. Zdrętwienie nóg. Zaburzenie funkcji motorycznej i czuciowej.
136
Utrudnione stanie. Obrzęki i bóle stawu kolanowego. Bóle w lędźwiach. Ciastowatość kończyn dolnych. Wskazania dodatkowe. Bóle ramienia. Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-SIUE - Czun Krwi. ŻY-SIUE - dolna Che jelita grubego. SIAO-SIUE - nadmierna JAN - CHl (okolice żołądka). CZŻUŃJAO-SIUE - wywiera wpływ na głębokie formacje mózgowia. Nakłuwa się przy wszystkich schorzeniach jelita grubego. TIAOKOU (pomarszczone usta) E 38. Lokalizacja. Zewnętrzna strona goleni. 6 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki. Między kością piszczelową a strzałką. Między długim prostownikiem palców a przednim mięśniem piszczelowym. Wskazania. Angina. Zapalenie migdałków. Beri-beri. Zapalenie żołądka, nieżyt jelit cienkich. Reumatyzm. Ogólny ból i łamanie ciała. Osłabienie nóg z zaburzeniem czucia. Przykurcz mięśni nóg. Bóle w goleni i stopie. Zapalenie stawu kolanowego. Szczegóty dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - zmniejsza szkodliwe oddziaływanie nadmiernego Zimna i Upału. Skurcze kończyn dolnych. SIATZIUJSIUJ (duża pustka na dole) E 39. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 5 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki. Nnędzy ścięgnami przedniego mięśnia piszczelowego a ogólnego prostownika palców. Wskazania. Anemia mózgowia. Bóle głowy, zawroty głowy. Wypadanie włosów. Suchość ust. Zapalenie migdałków, angina. Osłabienie apetytu. Uczucie pieczenia w żołądku, bóle w dole brzucha i w podżebrzu, wzdęcie brzucha, zaparcia. Czerwonka. Beri-beri. Zapalenie gruczołu sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w piersi. Zdrętwienie nóg. Zapalenie mięśni. Zapalenie stawów stopy. Wskazania dodatkowe. Bóle: w stawach na zmianę pogody lub nadmiernej wilgotności; stawie kolanowym, schodzące w dół schodkowe; drżenie kikuta i bóle po amputacji; w stopie, niemożliwość postawienia nogi na ziemię. Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-SIUE - Czun morza Krwi. ŻY-SIUE-SIA - Che energii jelita cienkiego. CZŻUŃJAO-SIUE kieruje automatyzmem reakcji psychicznych. CZŻUŃJAO-SIUE - bóle fantomowe w kończynach.
FENLUN (zgrabny wzgórek) E 40. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 6 cuni poniżej dolnego brzegu rzepki kolanowej lub 8 cuni powyżej zewnętrznej kostki (jej górnego brzegu), przy zewnętrznym brzegu mięśnia piszczelowego. Nie dotykać w 6-m miesiącu ciąży! Wskazania. Zmienność emocjonalna (śmiech - płacz). Padaczka. Stany zawstydzę-
737
nią. Stany maniakalne. Widzenie zjaw. Bóle głowy, porażenie połowicze, zawroty głowy. Opuchnięcie twarzy. Utrata czucia w gardle. Zapalenie opłucnej, zadyszka, kaszel z obfitą plwociną. Wymioty, bóle brzucha przy zaparciach. Zapalenie i inne schorzenia wątroby. Skurcze. Bóle w piersi. Zaburzenie motorycznej i czuciowej funkcji nogi. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy chorobie wieńcowej, niejasne, świdrujące, w formie trzonu; jelit, okresowe, z wrażeniem rozerwania; idące od ucha w kierunku twarzy (+ po stronie bez bólu). Skurcz naczyń dna oka. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału żołądka.
CZŻUŃJAO-SIUE poprawia pracę przednich oddziałów mózgowia (analiza -synteza). CZŻUAŃ-SIUE - nerwoból nerwu trójdzielnego (4- po stronie bez bólu). TZESI (rozerwany potok) E 41. Lokalizacja. Na przedniej powierzchni stawu goleniowo-skokowego, na zgięciu, w zagłębieniu pomiędzy ścięgnami prostownika palców a .prostownika kciuka. Wskazania. Padaczka. Przestraszenie. Niepokój, bóle głowy, zawroty głowy. Obrzęk twarzy. Zapalenie dziąseł. Bóle zębów, wzdęcie brzucha, zaparcie, biegunka, wymioty. Osłabienie apetytu. Reumatyzm. Obrzęki nóg. Zapalenie mięśni. Motoryczne i czuciowe zaburzenia w nodze. Zwisająca przy chodzeniu stopa, zapalenie stawów stopy. Wskazania dodatkowe. Bóle: głowy z czerwoną twarzą lub/i czerwonymi oczami; powiek i brwi; języka i jamy ustnej z ugryzieniem języka; zębów szczęki górnej przy jedzeniu gorącego pokarmu lub piciu; w stawie goleniowo-skokowym. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. JAO-SIUE - tzin. JUJE-SIUE - ŻEŃ-SZEŃ; CZŻUŃJAO-SIUE - leczenie chorób nadmiernego Wiatru - Wilgotności. CZUNIAN (źródło jan) E 42. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najwyższym miejscu sklepienia stopy, pomiędzy 2. i 3. kośćmi klinowatymi a kością łódeczkowatą. 5 cuni powyżej od odstępu międzypalcowego 2. i 3. palca. Wskazania. Padaczka. Stany maniakalne. Zawstydzenie. Zmieszanie. Chaotyczność myśli. Chęć publicznego rozebrania się. Stałe wrażenie zimna. Opadnięcie powieki. Obrzęk twarzy. Porażenie nerwu twarzowego. Odczuwanie kącika ust. Zapalenie dziąseł, bóle zębów, ziewanie kurczowe. Słaby apetyt. Wymioty, bóle żołądka, wzdęcia brzucha. Gorączka bez pocenia. Porażenie połowicze. Porażenie i słabość nogi. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Przekrwienie i opuchnięcie grzbietowej powierzchni stopy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE -Juń.
ŻY-SIUE - Ciuań, źródło, przyjmuje Lo kanał od śledziony. DU-LI-CY - Che odpływu od kanału żołądka. CZŻUŃJAO-SIUE - dla diagnostycznej kontroli IN stanu organizmu.
SIAŃGU (schodząca w dół dolina) E 43. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najszerszym miejscu odstępu międzykostnego pomiędzy 2. a 3. kością śródstopia. W tył od stawu śródstopnopaliczkowego. Wskazania. Niekończący się kaszel, uczucie ciężkości w klatce piersiowej i kończynach. Gorączka przerywana. Nocne pocenie się. Obrzęki. Wodobrzusze. Odbijanie się jedzenia, przelewanie i bóle w brzuchu, kolki jelitowe, biegunka. Pragnienie przy zaburzeniach trawienia. Bóle przy przepuklinie. Obrzęk i bóle w okolicy grzbietu stopy, ból w pięcie. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-JU. ŻY-SIUE - Ded.
JUJE-SIUE - TZIA-IŃ. CZŻUAN-SIUE - bóle palców stopy.
NEJT1N (wewnętrzny dziedziniec) E 44. Lokalizacja. Strona grzbietowa stopy. W zagłębieniu, przy podstawie 2. i 3. palca. Między główkami 2. a 3. kości śródstopia. Wskazania. Zmniejsz Upał (zapalenie, ciśnienie) przy schorzeniach, wywołanych Ciepłem i Wilgotnością (pokrzywka, opuchnięcia). Zwiotczenie żołądka, bóle żołądka, kolka jelitowa, przelewanie i wzdęcia brzucha, czerwonka, biegunka. Czkawka. Bóle przy przepuklinie. Gorączka. Bóle głowy. Bóle zębów, zapalenie dziąseł. Krwotok z nosa, wydzielina surowiczo-śluzowa z nosa. Zapalenie migdałków. Obrzęk twarzy, wysypka i pryszcze na cerze twarzy. Skurcze więzadeł głosowych. Bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów przy gorącym lub zimnym jedzeniu lub piciu; szczęki górnej; palców stopy z pieczeniem; przy podagrze; grzbietowej lub podeszwowej powierzchni stopy; w pięcie i pod piętą. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody. JAO-SIUE - IN. ŻY-SIUE - Wnuk. JUJE-SIUE - BIN-SIUJ.
CZŻUAŃ-SIUE - zmniejsza wydzielanie soku żołądkowego (-). LIDUJ (choroba przemiany) E 45. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokcia 2. palca stopy.' Nie dotykać w 6-m miesiącu ciążył Wskazania. Bezsenność lub ospałość. Padaczka. Koszmary nocne. Stany maniakalne. Omdlenia. Anemia mózgu. Zimny nos, krwotok z nosa. Zapalenie zatok. Zapalenie migdałków, bóle gardła. Obrzęk twarzy, porażenie obwodowe nerwu twarzowego, skurcze i przykurczę mięśni twarzy, opadnięcie kącika ust. Bóle zębów. Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, promieniujące w żebra; przy śwince ze zmniejszonym ślinotokiem; w kroczu; po przedniej stronie uda; w okolicy rzepki kolanowej z wysiękiem.
Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-S1UE-TZ1. ŻY-SIUE - Syn. DU-L1-CY - punkt - hamulec kanału żołądka. CZUN-S1UE - KOW, KOM, KOS, KG żolądka. U-SZU - CZUN ochronno-mięśniowego połączenia JAN-MIN. CZŻUŃJAO-S1UE - przekazuje ciepło do dolnych części ciała. Wykorzystywane jest przy schorzeniach, wywołanych Ciepłem, które unosi się do górnych części ciała.
CZŻUAŃ-S1UE - bóle w żołądku.
Kanał śledziony i trzustki - Pi IŃBAJ (ukryta jasność) RP 1. Lokalizacja. 0,3 cm do środka od macierzy paznokciowej l-go palca stopy. Wskazania. Schorzenia psychiczne. Padaczka. Koszmary nocne. Omdlenia. Wymioty, wzdęcie brzucha, ostry nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy. Silne pragnienie. Hemoroidy. Kolka jelitowa. Krwotoki maciczne, brak miesiączki, zaburzenia cyklu miesiączkowego, kurczowe bóle w macicy. Skurcze i kaprysy u dzieci. Wskazania dodatkowe. Bóle w żołądku (bezsenność, spowodowana bólami), bolesne miesiączki, zbyt długotrwałe miesiączki. Szczegóły dla specjalistów. TZ1U zabrania się! U-SIN - Drzewo. JAO-SIUE - Tzin (źródło). ŻY-SE - Ded. DU-LI-CY - przypływu energii do kanału Śledziony. U-SZU - ochronno-mięśniowego połączenia CZUN - TAJ - IN. CZUN-SIUE - KG, KOW, KOM, KOS śledziony.
RP13 RP12
JUJE-SIUE - TZI-SY.
CZŻUAŃ-S1UE dla leczenia zemdleń z „trupią bladością", jeżełi omdlenie zostało wywołane zaburzeniem KOW nerek, płuc, serca i żołądka; bóle przy hemoroidach. CZŻUŃJAO - SIUE - działanie napotne. DADU (duże miasto) RP 2. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy. Pomiędzy 1. kością śródstopną a podstawowym paliczkiem dużego palca. W zagłębieniu, w przód od stawu śródstopno-paliczkowego, na granicy powierzchni grzbietowej i podeszwowej. Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży. Wskazania. Ogólne osłabienie. Ogólne zmęczenie. Ociężałość w całym ciele. Melancholia. Dla rozwoju piersi i ciała (do 20 roku). Zmienność emocjonalna. Stany przygnębienia. Zimne kończyny. Pocenie się przy chodzeniu. Gorączka. Skurcze u dzieci. Niewyraźne widzenie przedmiotów. Wymioty, wzdęcia brzucha, skurczoRys. str. 207. Kanał śledziony i trzustki
we bóle w żołądku, jedzenie się nie wchłania, biegunka, zap/rcie. Bóle w lędźwiach, stopie oraz stawie goleniowo-skokowym. Wskazania dodatkowe. Ból i świąd na całym ciele. Bóle ogóle przy podagrze. Bóle: kości piszczelowej i strzałki; na wewnętrznej stronie stopy; w lędźwiach z jednoczesnym bólem w jamie brzusznej; po bokach białej linii brzucha z przykurczami. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. LU-CY - Upał, Ciepło. JAO-SIUE - In. ŻY-SIUE - Matka.
DU-L1-CY - przyspieszacz (stymulator) kanału śledziony. JUJE-SIUE - DIN-JU.
CZŻUŃJAO-SIUE kontroluje wydzielanie potu. Poprawia pracę przednich oddzia-łóV mózgu. Reguluje ilość monocytów (niewydolność wątroby). CZŻUAŃ-S1UE - czyraki i zastrzały. Choroby skórne: łuszczyca, wyprysk, liszajec,\pęcherzyca. ĄJBAJ (wyższa jasność) RP 3. Lokalizacja. Na wewnętrznej stronie stopy. Pod głową 1. kości śródstopnej, bliżej os\ ciała, w zagłębieniu. Wskazania. Padaczka. Melancholia. Stany niepokoju. Bóle w okolicy serca. Wymioty, póle i skurcze żołądka, wzdęcie brzucha, biegunka lub zaparcia, krwotok jelitowy! brak apetytu. Hemoroidy. Czerwonka. Zaczerwienienie i obrzęk stopy, bóle kości stppy. Zaburzenia czynności motorycznej i czuciowej w nodze. Zimne nogi. Wskazania dodatkowe. Fantomowe bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego, wyłącznie w nadbrzuszu. Bóle: głowy z ociężałością lub zaparciem, lub spowodowane zaburzeniem funkcji jajników (bez zaburzenia miesiączki); po bokach białej linii z głębokimi przykurczami; miesiączkowe pod postacią pionowego pasmu wzdłuż kręgosłup^; odcinka lędźwiowego; wzmagające się przy pochyleniach; górnej części pleców\ze skurczami; przy rwie kulszowej ze skurczami; ogólne przy podagrze; w stopie z przykurczami; w kościach goleni; w udzie z przykurczami; stawów nóg i rąk ze skurczami. Szczegów dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUjE-JU.
ŻY-SIUE - Duch kanału śledziony. CIUAŃ - źródło, przyjmuje Lo kanału żołądka. JUJE-S1UE-1-CZOU. DULIDY-SIUE - przykurczę i kurcze (-). CZŻUŃJAO-SIUE - trzustka. CZŻUAŃ-SIUE - bóle białej linii brzucha i na boki od niej. GUŃSUŃ (wnuk księcia) RP 4.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy, 1 cuń do tyłu od wzgórka podstawy 1-go palca stopy. Przy przednim brzegu 1. kości śródstopnej. Na wysokości przejścia skóry grzbietu stopy w powierzchnię podeszwową.
Wskazania. Padaczka. Chwiejność emocjonalna. Parkinsonizm. Choroba wieńcowa, częstoskurcz, zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia, bóle w klatce piersiowej. Zapalenie opłucnej. Puchlina brzuszna. Obrzęki lokalne, obrzęki twarzy i głowy. Pragnienie. Aerofagia, wymioty zawartością zastoinową, nudności, biegunka. Rak żołądka, krwotok jelitowy, osłabienie apetytu, wzdęcie brzucha, bóle żołądka i jelit o charakterze kurczowym. Poronienie nawykowe, krwotoki maciczne. Kurczowe stany nóg. Bóle stóp. Wskazania dodatkowe. Pourazowe bóle jąder, bóle po bokach od białej linii brzucha z przykurczami powierzchownymi pod pępkiem (+) po stronie przeciwległej bólowi. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - Du cudownego naczynia Czżun-maj. ŻY-SIUE - Lo kanału śledziony. CZŻUAŃ-SIUE- dla leczenia przeciwległej strony. Stymuluje produkcję czerwonych krwinek przy anemii, przez wywieranie wpływu na śledzionę. Dla leczenia schorzeń żołądka z intensywną biegunką i bólami brzucha. Bóle jąder. SZANCIU (szacunek wobec starszych) RP 5. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy. W przód i w dół od wewnętrznej kostki, w zagłębieniu. Pośrodku odległości od guzków kości łódeczkowatej a wewnętrzną kostką. Wskazania. Niespokojny sen z koszmarami. Ociężałość. Ospałość. Bóle 'głowy. Ból języka. Pobudliwość i skurcze u dzieci. Krztusiec. Drgawki, spowodowane nadmiarem insuliny, doprowadzające do śpiączki. Słaby apetyt. Zapalenie żołądka i dwunastnicy, nudności, wymioty, wzdęcia i przelewanie w brzuchu, nieżyt jelit cienkich, zaparcia, biegunki. Żółtaczka. Bóle brzucha. „Pusta" śledziona. Przepuklina, hemoroidy. Niepłodność. Żylaki z bólem wzdłuż naczyń. Zaburzenie krwio-biegu w nodze. Wszystkie schorzenia układu kostno-mięśniowego. Reumatyzm. Napięcie i bóle w mięśniach wzdłuż kanału śledziony. Ostre bóle i kurcze mięśnia brzuchatego łydki. Bóle przy zapaleniu okostnej. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy hemoroidach; przy rozciągnięciu stepowych więzadeł stawowych; na kości piszczelowej i strzałce; w goleni z ciężarem w nodze; stawu skokowo-goleniowego i grzbietowej powierzchni stopy. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - Tzin.
DU-LI-CY - Si hamuje energię, przepływającą przez kanał śledziony. JUJE-SIUE - GUJ-SY.
CZŻUAŃ-SIUE - przy schorzeniach żył, przy schorzeniach kości (odwapnienie, reumatyzm), uszkodzenie stawów, bóle stawów; przy skręceniu stopy. CZŻUAŃJAO-S1UE - wywiera wpływ na krew. Przy uszkodzeniu kanałów śledziony z powodu nadmiernego Wiatru (dreszcze z bólem brzucha, przy podwyższeniu temperatury pojawia się przelewanie w brzu chu z poceniem się). »
SAŃIŃTZIAO (powrót 3-ch iń) RP 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. Do tyłu od kości piszczelowej. O 3 cunie powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki. Przy długim mięśniu zgi-naczu palców. Nie dotykać przez cały czas ciąży! Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Choroby układu wydzielania wewnętrznego. Wszystkie schorzenia układu moczowo-płciowego. Upór u dzieci. Uczucie chłodu w organizmie i kończynach. Nogi zimne - głowa gorąca. Zaburzenia krwiobiegu w nogach. Miażdżyca tętnic. Choroba nadciśnieniowa. Bóle głowy .i zawroty głowy. Szok. Zapaść. Omdlenie. Bezsenność. Neurastenia. Klimaks. Psychozy. Niewydolność czynnościowa żołądka, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, przelewanie, wzdęcie, bóle brzucha, słaby apetyt, biegunka. Hemoroidy. Rzeżącz-ka. Zaburzenie w oddawaniu moczu. Jałowość czynnościowa, brak miesiączki, przedłużony poród, zapobieganie poronieniom (masować przed poczęciem). Częste zmazy, przedwczesny wytrysk nasienia, wyciek nasienia. Wskazania dodatkowe. Bóle: w wątrobie i pęcherzyku żółciowym, powodowane zaburzeniami systemu odżywiania; jelit w części nadbrzusznej; nerek i dróg moczowych z krwiomoczem; pęcherza moczowego, promieniujące w odbytnicę bez bólu przy oddawaniu moczu. Bóle narządów płciowych w pozycji stojącej, zanikają w pozycji leżącej; pochwowe z opuchnięciem; podczas miesiączki jako poprzeczny pas z tyłu nad kośćmi biodrowymi, zwłaszcza w pierwszym dniu miesiączki; przy przedwczesnych miesiączkach (+); z obfitą wydzieliną (+); długotrwałe miesiączki (+). Szczegóły dla specjalistów. TA1-LO-SIUE - Lo trzech kanałów nogi; CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia rdzenia kręgowego. Półpasiec. Bóle w macicy, w członku. CZŻUŃJAO-S1UE - trzustka, jajniki. Niedobór Chi u starców. LOUGU (otwarta dolina) RP 7. Lokalizacja. 6 cuni powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki. 1,5 cm w tył od kości piszczelowej. . Wskazania. Zwiększony apetyt bez przybierania na wadze. Schorzenia jelitowożołądkowe, wzdęcia brzucha z przelewaniem. Mała ilość mleka przy laktacji. Jednostronne powiększenie jajnika. Nadmierne wydzielanie pochwowe. Obfite moczenie się w nocy. Reumatyzm. Zaburzenie motorycznej funkcji nogi, bóle i opuchnięcia goleni i stawu goleniowo-skokowego. Szczegóty dla specjalistów. TZIU zabrania się! DITZI (wyższa silą ziemi) RP 8. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni, 8 cuni powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki. Przy tylnym brzegu kości piszczelowej. Wskazania. Zaburzenie apetytu, dyskomfort w okolicy żołądka, wzdęcia brzucha, kurczowe bóle brzucha, biegunka. Hemoroidy. Wodobrzusze. Zaburzenia cy-
U4
klu miesiączkowego, zapalenie błony śluzowej macicy, uplawy, zbyt krwawa miesiączka. Brak nasienia. Ostry nieżyt pęcherz moczowego, mała ilość moczu. Uczucie ciepła w górnej części ciała z twardą potylicą. Bóle w lędźwiach. Wskazania dodatkowe. Bóle: w pachwinie; jelit z napiętym brzuchem i wymiotami. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez kanał Śledziony. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w jelitach; organów miednicy mniejszej. IŃLIŃCIUAŃ (źródło ducha IN) RP 9. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej dolnego brzegu rzepki kolanowej. Przy wewnętrznym brzegu kości piszczelowej. Nie dotykać w 5-m miesiącu ciąży! Wskazania. Zaburzenia snu. Bóle głowy. Wodobrzusze. Obrzęki. Zapaleni otrzewnej. Wymioty, bóle w jelitach z uczuciem zimna w brzuchu, wzdęcia bn/u-cha, biegunka, zaparcia kurczowe. Bóle w okolicy pępka (uszkodzenie nadmiernym Ciepłem). Uczucie ścieśnienia w piersi. Zaburzenie cyklu miesiączkowego, ot/fite miesiączkowanie. Wyciek nasienia. Bóle nerek (piasek lub kamienie w pęcherzu moczowym oddziałują na mięsień zwieracz pęcherza moczowego), nocne mimowolne moczenie się (tziu), bóle w zewnętrznych organach płciowych, nietrzymanie lub utrudnione oddania moczu. Osłabienie nóg z bólami w stawie kolanowym. Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku ze stałym złym trawieniem; z wrażeniem trudnego przechodzenia jedzenia; z chłodem w okolicy nadbrzusznej; fantomowe w wątrobie i pęcherzyku żółciowym, odbijające w pierś; w okolicy pępka (zakłócenie działalności jelit); w jelitach z biegunką; w cewce moczowej z nieznacznym bólem lub utrudnieniami w oddawaniu moczu; narządów płciowych w pozycji stojącej, zanikających w pozycji leżącej; pochwowe z zapaleniem; w biodrach przy odwróceniu; w stawie kolanowym przy chodzeniu. Szczegófy dla specjalistów. U-SIN - Wody. JAO-SIUE-CHEŻY-SIUE - Wnuk. JUJE-SIUE - SIŃ-CHAJ. CZŻUŃJAO-SIUE poprawia wydalanie płynów z organizmu. Choroby, umiejscowione u góry, wywołane zaburzeniami IŃ-CY ciała. CZŻUAŃ-SIUE - choroby tkanki mięśniowej. Uszkodzenie żył goleni. Bóle: w przełyku; w okolicy bioder i pośladków; stawu kolanowego. SIUECHAJ (morze krwi) RP 10. Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni biodra. 2 cunie powyżej rzepki kola nowej, jej górnego brzegu, pomiędzy ścięgnami mięśnia krawieckiego a obszernego mięśnia biodra. ; Wskazania. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, brak miesiączki, zapalenie macicy, zapalenie błony śluzowej macicy. Zapalenie jądra. Nocne mimowolne
moczenie się i inne formy nietrzymania moczu, zapalenie otrzewnej. Wodobrzusze. Wzdęcie brzucha. Zapalenie szpiku. Gorączki. Wyprysk, świąd skórny, swędząca
145
wysypka, owrzodzenie troficzne. Wszystkiego rodzaju ropnie. Ból po wewnętrznej stronie biodra. Wskazania dodatkowe. Bóle: podczas miesiączki w dole brzucha, lub przy zatrzymaniu, lub ze skrzepliną w wydzielinie; w okolicy prostaty z utrudnieniami w oddawaniu moczu. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE kieruje trzustką. CZŻUAŃ-SIUE - nieregularne miesiączki, uplawy, nagle podwyższenie temperatury (spowodowane nadmiernym Wiatrem). CZŻUŃJAO-SIUE - zastój żylny i związane z nim choroby. TZIMEŃ (brama w kształcie koszyka) RP 11. Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni biodra. 6 cuni powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. Przy wewnętrznym brzegu czworobocznego mięśnia uda. Wskazania. Rzeżączka. Schorzenia organów plciowych. Pachwinowe zapalenie węzlów chłonnych, obrzęki i bóle w okolicy pachwinowej i na wewnętrznej powierzchni uda. Utrudnione oddawanie moczu i nietrzymanie moczu. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w gaikach ocznych. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - GRUCZOŁU PŁCIOWEGO. CZUNMEŃ (brama źródła) RP 12. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, 5 cuni poniżej pępka, przy dolnym brzegu fałdu pachwinowego. Wskazania. Zapalenie gruczołu sutkowego. Niewystarczalność mleka u karmiącej kobiety. Kurczowe bóle w żołądku, wzdęcia brzucha. Wypadnięcie odbytnicy. Bóle w dole brzucha. Przepuklina. Zapalenie najądrza, zapalenie jądra, zapalenie prostaty, bóle powrózku nasiennego przy jego nerwobólu. Zapalenie błony śluzowej macicy. Rzeżączka. Zatrzymanie moczu. Wskazania dodatkowe. Bóle w jądrach przy zapaleniach. Szczegóły dla specjalistów. TZI-S1UE - IŃ-WEJ-maj. CZUN-SIUE - KOW śledziony. LAŃ-SIUŻ - KG śledziony i KOS śledziony. CHUE1-SIUE - kanałów śledziony i wątroby. FUSZE (uwolnienie wnętrzności) RP 13. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, 4,3 cunie poniżej pępka. Wskazania. Zatrucia ołowiem. Beri-beri. Cholera. Powiększenia śledziony. Wymioty, kolka jelitowa, biegunka, wzdęcia i przelewanie w brzuchu. Przepuklina. Bóle brzucha. Niestrawność. Zaparcia. Bóle w pośladkach. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-SIUE - IŃ-WEJ-maj. CHUEJ-SIUE kanałów: śledziony, wątroby, nerek. CZŻUŃJAO-SIUE - macica, schorzenia ginekologiczne. FUTZE (węzeł brzucha) RP 14. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka.
Wskazania. Kołatanie serca, przewlekłe zapalenie oskrzeli, kaszel. Nadmierne wydzielanie potu. Zapalenie otrzewnej. Kolki jelitowe, biegunka, zaparcia. Impotencja, zapalenie prostaty. Bóle dookoła pępka. Słabość nóg. DACHEN (duża pozioma) RP 15. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, na wysokości pępka. Wskazania. Stany osłabienia. Stały smutek. Grypa. Impotencja. Przewlekłe zaparcia, przewlekła czerwonka, kolka jelitowa, biegunka, zarobaczenie. Nieżyt jelita cienkiego 5 okrężnicy. Bóle brzucha. Schorzenia gorączkowe. Nadmierne pocenie się. Skurcze mięśni nóg. Wskazania dodatkowe. Bolesne miesiączki, ze skrzeplinami w wydzielinie. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - IŃ-WEJ-maj. LAŃ-SIUE kanałów śledziony i przedniośrodkowego.
l
FUAJ (smutek brzucha) PR 16. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha. 3 cunie powyżej pępka. Wskazania. Grypa. Uczucie zimna w tułowiu lub kończynach. Podwyższona lub obniżona kwasowość soku żołądkowego, trawienny wrzód żołądka, nieżyt żołądka, kurczowe stany brzucha, wrzody dwunastnicy, krwotok jelitowy lub krew w stolcu, zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, zaparcia, biegunka. Schorzenia wątroby i dróg żółciowych. Skurczowe drgania przepony. Bóle w nogach. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei TZI-SIUE-IŃ-WEJ-maj. CZŻUŃJAO-SIUE reguluje kwasowość soku żołądkowego. SZYDOU (uchodzenia pożywienia) RP 17. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi, w V międzyżebrzu. Wskazania. Szum w uszach. Zadyszka, zapalenie opłucnej, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, przekrwienie płuc. Czkawka, przelewanie w brzuchu. Wodobrzu-. sze. Zapalenie wątroby (prawa). Bóle w przeponie. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w okolicy ramienia. Szczegóły dla specjalistów. CHUI-SIUE kanałów: śledziony, wątroby. CIAŃSI (niebiański potok) RP 18. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi, w IV międzyżebrzu, na zewnątrz od sutka. Wskazania. Utrudnione połykanie. Zapalenie pluć, zapalenie oskrzeli, zastój w płucach, kaszel, zadyszka. Czkawka. Wrzód trawienny. Zapalenie sutka, zmniejszenie wydzielania mleka u karmiących matek z różnych powodów. Nerwoból międzyżebrowy, poszerzenia i bóle w piersi. SIUNSIAN (obszar piersi) RP 19. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi, w III międzyżebrzu. Wskazania. Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zjawiska zastoinowe w płu-
cach, zadyszka, kaszel z plwociną. Czkawka, zaburzenia połykania. Słaby apetyt. Bóle w piersi i plecach. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w ramieniu. Wskazania dodatkowe. Bóle w górnej części pleców przy obrotach tułowia. CZŻOUŻUN (otaczający przepych) RP 20. Lokalizacja. Trzecia boczna linia piersi, w. 11 międzyżebrzu. Wskazania. Obrzęki i opuchnięcie powiek. Zastój w płucach, kaszel, zadyszka, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej. Czkawka, zaburzenia przejścia pokarmu przez przełyk, zwężenie przełyku, krew lub ropa w ślinie. Silne pragnienie. Słaby apetyt. Uczucie przepełnienia w brzuchu. Bóle w piersi, plecach, okolicy stawu ramiennego. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego, promieniujące w pachę. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei ŻY-S1UE - Che energii z kanału śledziony. DABAO (duży węzeł) RP 21. , Lokalizacja. Czwarta boczna linia piersi, w VI międzyżebrzu. Wskazania. „Jeżeli duży Lo znajduje się w pełni, to pojawiają się bóle na całym ciele - trzeba go rozproszyć. Jeżeli duży Lo znajduje się w pustce, to wszystkie stawy są rozluźnione - trzeba go aktywizować". NĘJ-TZIN. Słabość w kończynach. Bóle w piersi i żebrach, w jednej połowie ciała i głowy. Nerwoból międzyżebrowy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej, zadyszka. Schorzenia wątroby. Wskazania dodatkowe. Bóle: w całej klatce piersiowej; w okolicy serca z zadyszka lub dusznością. Szczegóły dla specjalistów. TA1-LO-SIUE - duży Lo organizmu; PIN-S1UE - stabilizacja i wyrównanie: lewy - prawy, dół - góra, wewnętrzne -zewnętrzne.
Kanał serca - Sin TZIC1UAŃ (nieruchome źródło) C 1. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia ramienia, na wysokości dolnego brzegu pach, w kącie pomiędzy łokciowym brzegiem dwugłowego mięśnia ramienia a mięśniem piersiowym większym. Wskazania. Histeria, nerwice, nerwobóle. Przygnębienie. Obfite pocenie się, suchość w gardle. Silne pragnienie przy ogólnej słabości. Bolesność i zdrętwienie końca języka. Nudności, wymioty. Choroby serca, zapalenie osierdzia, kołatanie serca, bóle w okolicy serca. Niedociśnienie. Porażenie wszystkich kończyn, zdrętwienie i uczucie chłodu w rękach. Bóle w stawie ramiennym, ramieniu i stawie łokciowym. Nerwoból międzyżebrowy. Skurcze mięśni piersi i stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle ramienia, promieniujące w pachę.
148
Kanał serca
Szczególy dla specjalistów. DU-LI-CY - Czun energii w kanał serca. CZUN-SIUE - KOW serca. CYNLIN (młoda dusza) C 2. Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni ramienia, 3 cunie powyżej fałdu łokciowego, przy wewnętrznym brzegu mięśnia łokciowego. Wskazania. Złe znoszenie chłodu. Bóle głowy, zwłaszcza w części czołowej. Niemożliwość noszenia ubrań z powodu bólów. Bóle w okolicy serca. Malaria. Zaburzenia czuciowe i ruchowe w rękach. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w stawie ramiennym. Porażenie i znieczulenie w okolicy barkowo-łopatkowej. Niemożliwość podniesienia ręki, spowodowana bólem. SZAOCHAJ (małe morze) C 3. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. W fałdzie zgięcia łokciowego. Przy łokciowym brzegu ścięgna mięśnia dwugłowego, w przód od wewnętrznego nadkłykcia kości ramiennej. Wskazania. Choroby psychiczne. Obłęd naprzemienny. Pogorszenie pamięci. Bóle głowy, spowodowane szkodliwymi energiami Wiatru i Chłodu. Zawroty głowy. Powiększenie tarczycy. Drżenie u niemowląt. Skaza u dzieci. Gruźlicze zapalenie opłucnej. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Obrzęki. Świąd. Bóle w sutkach. Kręcz szyi. Zaburzenia czynnościowe działalności sercowej, częstoskurcz napadowy, bóle w okolicy serca. Zmniejszenie czucia w ręce, drżenie rąk. Zapalenie splotu szyjnego nerwowego. Przykurcz mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Zapalenie stawów. Skurcze i przykurczę stawu łokciowego. Bóle przy zapaleniu łokciowego nerwu. Wskazania dodatkowe. Tępy ból głowy bez określonego umiejscowienia; bóle w okolicy serca z drżeniem rąk; w całej klatce piersiowej; ramienia, promieniujące w okolicę pach; na wewnętrznej powierzchni ramienia; palców z mrowieniem. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody, JAO-SIUE - Che. ŻY-S1UE - kontroluje tarczycę. JUJE-SIUE - TZI-CZOU. CZŻUAŃ-S1UE - depresja. f LINDAO (droga ducha) C 4. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia, 1,5 cuni powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Przy zewnętrznym brzegu ścięgna łokciowego zginacza dłoni. Wskazania. Lodowaty chłód w kościach. Depresja. Lęki. Niepokój. Bezsenność. Histeria. Bóle głowy, zawroty głowy. Bóle zębów. Bóle w okolicy serca. Nagła utrata głosu. Zaburzenie czucia i skurcze w ramieniu, przedramieniu i stawie łokciowym. Porażenie nerwu łokciowego. Bóle w stawach ręki. Przykurcz mięśni okolicy szyjnopotyłicznej. Szczególy dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
JAO-SIUE-Tzin. ŻY-SIUE - Wnuk. JUJE-SIUE - SIŃ-JU.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle przy chorobie wieńcowej. TUNLI (przenikanie do środka) C 5. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia, l cuń powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Pomiędzy ścięgnami łokciowego zginacza dłoni a powierzchownego zginacza palców. Wskazania. Psychoza. Depresja. Nerwice, rozdrażnienie. Uczucie wewnętrznego niepokoju. Obawa, stany osłabienia. Bóle głowy, zawroty głowy. Przykurczę, bóle w oczach. Utrudnione mówienie. Przekrwienie twarzy bez potu. Ziewanie kurczowe (niedobór chi). Zapalenie migdałków, zapalenie gardła. Obrzęki. Wzdęcia brzucha. Nocne mimowołne moczenie się u dzieci. Nadmierne krwawienie miesiączkowe. Zaparcia. Połażenie i znieczulenie ręki. Wskazania dodatkowe. Opuchnięcie powiek. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego; przy chorobie wieńcowej, docierający do małżowiny usznej i schodzący wzdłuż ręki (+ na prawej ręce); w stawie łokciowym, odbijające wzdłuż ręki. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo-kanału Serca. CZŻUŃJAO-SIUE - dysfunkcja tarczycy. Wzruszenie wzmaga patologiczne stany organizmu. CZŻUAN-SIUE - bóle fantomowe wątroby i pęcherzyka żółciowego. IŃC1 (choroba IN) C 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia, 0,5 cunia powyżej bliższego osi ciała fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Wskazania. Histeria. Przestraszenie się. Lęki. Utrata przytomności. Zawroty głowy. Nagła niemota. Nadmierne pocenie się, spowodowane strachem lub przestraszeniem podczas snu. Dreszcze. Częstoskurcz napadowy, kołatanie serca, bóle w okolicy serca, uczucie pełni w piersi. Krwotok z nosa, jego zatkanie, zapalenie migdałków. Krwioplucie. Krwawe wymioty, czkawka, wrzody żołądka. Zapalenie błony śluzowej macicy, upławy. Porażenie mięśni okolicy gnykowej. Szczególy dla specjalistów. ŻY-SIUE CHUN - punkt kontroli energii, przepływającej przez kanał serca. SZEŃMEŃ (drzwi ducha) C 7. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. Na wewnętrznym końcu fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego, w zagłębieniu, przy brzegu przyśrodkowym kości grochowej. Ze strony promieniowej ścięgna łokciowego zginacza dłoni. Wskazania. Strach, niepokój, przestraszenie, histeria. Pobudzenie. Uczucie zawstydzenia, zmieszania. Częste westchnienia. Gadatliwość. Bezsenność. Zaburzenia umysłowe. Pogorszenie pamięci. Halucynacje. Czynnościowe i morfologiczne choroby serca, arytmia, przerost mięśnia sercowego (kardiomegalia), choroba wień-
cowa, zawal mięśnia sercowego, osłabienie wydolności sercowej i nerkowej, bóle w okolicy serca, kołatanie serca pochodzenia nerwowego. Choroba nadciśnienio-wa. Zadyszka. Migrena. Twarz czerwona lub bordowa. Katar, zapalenie migdałków, suchość w gardle, obrzęk języka. Zanik czucia smaku i apetytu. Wymioty. Niewydolność czynnościowa wątroby. Bóle pod żebrami. Duża utrata krwi po porodzie. Nietrzymanie moczu. Nadmierne wydzielanie się potu na dłoniach. Dreszcze. Gorące dionie. Zimne nogi. Uszkodzenie nerwów obwodowych w potylicznej okolicy. Wskazania dodatkowe. Bóle wokół serca z częstoskurczem; w macicy z zapaleniami. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE-JU.
ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmujące Lo kanał jelita cienkiego. DU-L1-CY - Si - hamulec energii, przepływającej przez kanał serca. JUJE-SIUE - GUJ-MAO.
CZŻUAŃ-SIUE dla leczenia nadmiernego Gorąca, przenikającego do kanału płuc. Objawy: uczucie nieszczęścia w sercu, pragnienie, zapotrzebowanie na zimne picie, długotrwale dreszcze, krótkotrwała gorączka. Dla leczenia „zemdleń z trupią bladością", spowodowanych zaburzeniami w kanałach wtórnych: płuc, serca, żołądka, nerek. SZAOFU (mały pałacyk) C 8. Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni dłoni. Na linii głowy, która dzieli dłoń mniej więcej na pół. Ze strony promieniowej 5. kości w najszerszym miejscu odstępu międzykostnego, pomiędzy 4. a 5. kośćmi śródręcza. Wskazania. Obawy. Histeria. Stany niepokoju. Obawa przed ludźmi. Odosobnienie. Uczucie zbliżającego się nieszczęścia. Silne kołatanie serca o podłożu nerwowym. Bóle w piersi. Częste westchnienia. Uczucie duszności. Suchość w gardle. Drżenie. Dreszcze. Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu. Krwotok maciczny, nadmierne krwawienie miesiączkowe, kurcz pochwy, wypadnięcie lub opadnięcie macicy, świąd zewnętrznych organów płciowych. Jedna strona moszny większa od drugiej. Uczucie gorąca w dłoniach. Skurczowy ścisk palców dłoni. Osłabienie mięśni rąk. Niemożliwość wyciągnięcia ręki, spowodowana bólem lub skurczem mięśni ramienia lub przedramienia. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle pochwowe ze świądem, zwłaszcza sromu. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-S1UE - IN.
i-
i bóle gardła, zapalenie gardła, nieżyt krtani. Mocne kołatanie serca, arytmia, choroby serca, osłabienie sercowe, częstoskurcz napadowy, bóle w okolicy serca, uczucie duszności. Słabość po gorączce. Oskrzelowe nadmierne wydzielanie. Zapach z pochwy, jaskrawo-czerwone i białe upławy. Nerwoból międzyżebrowy. Skurcze mięśni ręki. Bóle w okolicy przedramienia. Porażenie i znieczulenie skóry rąk. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy dolnej części odbytnicy ze świądem; przy chorobie wieńcowej z pulsowaniem tętnicy leniwej. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. DU-LI-CY - Che z kanału serca. CIAO energii, przepływającej przez kanał serca. U-SZU - Che połączenie ochronne - mięśniowego SZAO-IŃ. ĆZUN-SIUE - KOW, KOM, KOS serca. CZŻUAŃ-SIUE dla leczenia chorób nadmiernego Wiatru, pochwowe bóle ze świądem (+). CZŻUŃJAO-S1UE poprawia pracę mózgu (analiza i synteza).
Kanał jelita cienkiego - Siaoczan SZAOTZE (mała sadzawka) IG l. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokcia 5. palca dłoni. Wskazania. Udzielanie pierwszej pomocy. Zaburzenia wzroku „woalka", niewyraźne widzenie przedmiotów. Bóle głowy. Krwotok z nosa. Sztywność języka. Suchość w ustach. Bóle i utrudnienia przy połykaniu/Zapalenie gardła, zapalenie migdałków, obrzęk błony śluzowej krtani. Kaszel uczucie braku powietrza i bóle w okolicy serca przy obciążeniu fizycznym. Skurcze u dzieci. Zapalenie sutka, zmniejszenie mleka u karmiących matek z różnych przyczyn. Biegunka. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Bóle ręki. Wskazania dodatkowe. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - tzin. DU-LI-CY - Czun w kanał jelita cienkiego. JUJE-SIUE - BIN-SZEŃ.
U-SZU - Che ochronno-mięśniowego połączenia TAJ -JAN. CZUN-SIUE-KOW, KOM, KOS jelita cienkiego. CZŻUŃJAO-SIUE - uszkodzenia wszystkich błon śluzowych.
ŻY-SIUE - Lin Ducha kanału serca.
SZAOCZUN (nieduże wypluczysko) C 9. Lokalizacja. 0,3 cm do środka od podstawy 5-go palca dłoni. Wskazania. Zmienne nastroje (to radość, to złość). Sny o ogniu i dymie. Depresja. Stany niepokoju. Strach. Tęsknota. Utrata świadomości. Rozstrój duchowy. Wrażenie chi unoszącej się do górnych części ciała. Stale zwiotczały puls. Suchość
152
CIAŃGU (zejście do doliny) IG 2. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia dłoni. Przy zewnętrznym brzegu podstawy małego palca, we wklęśnięciu, dalej stawu. Wskazania. Padaczka. Bóle głowy, zwłaszcza w okolicy potylicy. Pogorszenie ostrości widzenia. Głuchota, szum w uszach. Krwotok z nosa, katar, zatkanie nosa. Zapalenie migdałków, angina. Czkawka, krwawe wymioty. Zapalenie sutka. Gorączka bez pocenia się. Niemożliwość podniesienia ręki. Bóle i zaburzenia czucia skóry
753
tylnej powierzchni przedramienia i ramienia. Świąd palców i odstępów międzypalcowych. Wskazania dodatkowe. Bółe i suchość w gardle przy anginie; w potylicy (+ po stronie bez bólu). Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Wody. JAO-SIUE - 1Ń. JUJE-SIUE - TZIA-TZY.
CHOUSl (władca potoku) IG 3. Lokalizacja. Grzbietowo-zewnętrzna powierzchnia dłoni, na końcu fałdu, jeżeli dłoń zacisnąć w pięść. Pomiędzy główką 5. kości śródręcza a mięśniem odwodzicielem małego palca. Wskazania. Tężec, skurcze. Powolne wyzdrowienie. Pląsawica. Psychozy. Histeria. Padaczka. Przekrwienie oczu, zapalenie rogówki, świąd oczu, zapalenie powiek. Głuchota. Krwotok z nosa. Angina, zapalenie migdalków. Słabe trawienie, tłusty stolec. Wyprysk. Świerzb. Zapalenie sutka. Kręcz szyi. Zdrętwienie i bóle w potylicy. Bóle głowy, w okolicy szyi i pleców. Drżenie rąk. Skurcze mięśni ramienia i przedramienia. Bóle wszystkich palców. Wskazania dodatkowe. Łuszczyca. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - cudownego naczynia DU-maj. P1N-S1UE - rozdzielaczy. U-S1N - Drzewa. JAO-SIUE-JU.
DU-Ll-CY - Ciao - przyspieszacz toku energii przez kanały elita cienkiego JUJE-SIUE - ŻEŃ-U.
CHUEJ-SIUE kanałów: jelita cienkiego i płuc, przedniośrodkowego, tyłnośrodkowego, żołądka, jelita grubego, trzech świeczników, pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - układ nerwowy współczuły (gorączka i nadpobudliwość +; ogóle osłabienie +). CZŻUAŃ-SIUE - zaparcia (działanie przeciwkurczowe). Schorzenia małżowiny usznej i zewnętrznego przewodu słuchowego. Bóle: przy kręczu szyi; w kończynie górnej; na obszarze szyjno - potylicznym.
Kanał jelita cienkiego
WAŃGU (kości przedramienia) IG 4. Lokalizacja. Tylna powierzchnia kości, między 5. kością śródręcza a kością trójgraniastą. Wskazania. Skłonności do procesów zapalnych. Choroby gorączkowe. Nadmierne pocenie się. Nieżyt nosa alergiczny, zapalenie rogówki. Zapalenie gardła, zapalenie migdałków. Bóle głowy. Głuchota, szum w uszach. Schorzenia wątroby i pęcherzyka żółciowego. Nudności, wymioty. Zaburzenia trawienia. Samozatrucie jelitowe. Zaparcia. Zaburzenia żołądkowe. Zapalenia stawów palców rąk, promie-niowonadgarstkowego, łokciowego. Skurcze palców. Bóle w okolicy przedramienia z wrażeniem ciepła w stawach rąk. Niemożliwość utrzymania przedmiotów. Kurcz pisarski.
Wskazania dodatkowe. Bóle: opłucno-płucne oraz bóle oskrzeli - trwałe, nie powodowane przez kaszel; wątroby i pęcherzyka żółciowego, którym towarzyszy żółtaczka. Ramienia ze zdrętwieniem, przedramienia, docierające do łokcia; w palcach przy uginaniu - ze strony pierwszego palca; powierzchni dłoniowej ze skurczami. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN Drzewa. LU-CY - Wiatr. JAO-S1UE-JUŃ.
ŻY-DIUE - JUŃ. Przyjmuje zmienny Lo - kanał serca. JUJE-SIUE - BIN-TZY.
CZŻUAŃ-S1UE - bez bólu.
JANGU Oanska dolina) IG 5. Lokalizacja. Na łokciowym końcu fałdu promieniowo-nadgarstkowego w dole, nad głową kości łokciowej. Między wyrostkiem rylcowatym a kością trójgra-niastą. Wskazania. Zaburzenia psychiczne. Histeria. Padaczka. Bóle głowy, zawroty głowy. Zapalenie rogówki, migotanie przed oczami, mimowolne łzawienie. Głuchota, szum w uszach. Zapalenie jamy ustnej, zapalenie dziąseł, bóle zębów. Słabość. Dziecko nie może ssać piersi. Skurcze u dzieci. Wymioty. Bolesne hemoroidy. Nerwoból międzyżebrowy. Zapalenie nerwu łokciowego. Niemożność podniesienia ręki. Obrzęk podszczękowej okolicy szyi i żuchwy. Bóle po łokciowej stronie przedramienia, nadgarstka i dłoni. Wskazania dodatkowe. Bóle języka i jamy ustnej z ugryzieniem języka. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-SIUE - Tzin. ŻY-SIUE - Lin Ducha kanału jelita cienkiego. JUJE-SIUE - GEN-SIUJ.
LAŃ-S1UE - KG i KOS jelita cienkiego. JANLAO (podtrzymywanie starości) IG 6. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia na brzegu łokciowym.l cuń powyżej fałdu promieniowo-nadgarstkowego. W zagłębieniu nad głową kości łokciowej. Wskazania. Krótkowzroczność, zanik nerwu wzrokowego, pogorszenie się ostrości widzenia, przekrwienie oczu. Bóle głowy. Porażenie połowiczne. Łamiący ból w okolicy stawu ramiennego i zewnętrznej powierzchni ramienia. Słaba ruchomość w stawach ręki. Zaburzenie czuciowej i ruchomej funkcji ręki. Niemożliwość podniesienia ręki. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez kanał jelita cienkiego. CZŻUŃJAO-S1UE - dla leczenia czyraków i krost. CZŻUAŃ-S1UE - przy zapaleniu korzeni nerwów rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych.
156
CZŻYCZŻEN (prosta gałąź) IG 7. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia, 5 cuni powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Pośrodku tylnej powierzchni kości łokciowej. Przy łokciowym brzegu prostownika dłoni. Wskazania. Schorzenia psychiczne. Neurastenia. Obawy. Lęki. Światłoczułość. Zawroty głowy, bóle głowy. Opuchnięcie zatoki szczękowej. Torbiel powieki. Obrzęki i opuchnięcie gardła. Nacieki w okolicy podszczękowej. Skurcze przedramienia i przedniej powierzchni ramienia. Niemożliwość ugięcia i wyciągnięcia ręki, bóle w ręku. Napięcie mięśni potylicy, przedramienia i palców. Zdrętwienie i ograniczenia ruchowe w stawie łokciowym. Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów z ropotokiem; w przedramieniu, zwiększające się przy nawracaniu do wewnątrz czy zwracaniu na zewnątrz. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału jelita cienkiego. SIAOCHAJ (małe morze) IG 8. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia przedramienia. Pomiędzy wewnętrznym nadkłykciem kości ramiennej a wyrostkiem kości łokciowej. W rowku nerwu łokciowego. Na linii zgięcia łokciowego. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Przekrwienie oczu. Nadmierny Wiatr wywołuje zawroty głowy, osłabia słuch i wrażenia czuciowe. Głuchota, szum w uszach. Dreszcze, drżenie. Zapalenie dziąseł, bóle zębów, bóle dziąseł. Opuchnięcie gardła. Obrzęk płuc. Skurcze. Pląsawica reumatyczna. Bóle w okolicy podszczękowej, szyi, w podbrzuszu, dookoła pępka, na zewnętrznej powierzchni stawu ramiennego i ręki. Porażenie i nerwobóle ręki. Wskazania dodatkowe. Świąd pach i łokcia. Bóle: jelit w podbrzuszu z kurczami; mięśni ramienia. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE - Che. ŻY-SIUE - Syn. ŻY-SIUE kontroluje gruczoły przy tarczycowe. DU-LI-CY - Si - hamulec przepływu energii kanału jelita cienkiego. JUJE-SIUE - U-IŃ.
TZIAŃCZŻEŃ (czystość ramion) IG 9. Lokalizacja. Okolica ramienno-łopatkowa. Przy tylnym brzegu dołu pachwinowego. Pomiędzy łopatką a kością ramienną, na wysokości dołu podgrzebieniowe-go. Na linii poziomej między 4. i 5. kręgami piersiowymi oraz pionowej a linią pionową dołu pachwinowego. Wskazania. Bóle głowy. Szum w uszach, głuchota. Bóle w wątrobie (prawa). Bóle i znieczulenie skóry okolicy łopatkowej i ramiennej, stawu ramiennego. Zapalenia stawów i zastój krwi w kończynie górnej. • Wskazania dodatkowe. Bóle: w żuchwie; w stawie ramiennym przy poruszaniu ręką w tył w kierunku potylicy lub pleców; przy nerwobólu nerwu trójdzielnego. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się.
157
NAOSZU (drenowanie ramienia) IG 10. Lokalizacja. Na tylnej powierzchni stawu ramiennego. Na tej samej linii pionowej, co dół pachwinowy, na wysokości 3. kręgu piersiowego. Wskazania. Bóle i znieczulenie skóry w okolicy ramienia/i łopatki, niemożność podniesienia ręki. Schorzenia splotów nerwowych. Niedowład mięśni ramienia i przedramienia. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego z lumbago i parestezjami, ramienia z parestezjami; w stawie łokciowym, promieniujący wzdłuż ręki; przedramienia z parestezjami (mrowienie). Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-WEJ -JAN-CIAO-maj. CZU-SIUE - KOW jelita cienkiego. CHUEJ-SIUE kanałów: jelita cienkiego i pęcherza moczowego. TAI-SZU-SIUE - tylna strona ramienia i ręki. CZŻUŃJAO-SIUE - choroba nadciśnieniowa. TIAŃTZUN (niebiańscy przodkowie) IG 11. Lokalizacja. Pośrodku dołu podgrzebieniowego łopatki. Na linii biegnącej między 5. a 6. kręgiem piersiowym. Wskazania. Czkawka. Opuchnięcie policzków. Opuchnięcie zatok szczękowych. Opuchnięcie żuchwy. Brak mleka u matek karmiących. Przykurcz, kurcz i porażenie mięśni okolicy ramienno-potylicznej. Bóle w okolicy wątroby. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle okolicy ramienno-łopatkowej i łokciowej. Ręka się nie podnosi. BINFEN (utrzymać wiatr w rękach) IG 12. Lokalizacja. Pośrodku wysunięcia górnego brzegu lopatki, przy górnym brzegu kolca łopatkowego. Wskazania. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej. Nerwoból międzyżebrowy. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy ramienno-łopatkowej. Parestezje rąk. Niemożliwość podniesienia ręki w górę. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanatu energetycznego. Bóle: w okolicy stawu ramiennego, w okolicy łopatki, wzmagające się przy poruszaniu ręką w przód lub w bok. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów jelita cienkiego i pęcherzyka żółciowego. CIUJJUAŃ (wijąca się ściana) IG 13. Lokalizacja. Okolica ramienno-łopatkowa. Przy górnym brzegu kolca łopatki, pomiędzy mięśniem czworobocznym a nadgrzebieniowym. Nie dotykać w 4-m miesiącu ciążył Wskazania. Zadyszka. Nerwoból międzyżebrowy. Rwa nerwu łokciowego. Bóle i napięcie mięśni okolicy ramienno-łopatkowej. TZIAŃWAJSZU (drenowanie zewnętrznej powierzchni ramienia) IG 14. Lokalizacja. Okolica ramienno-łopatkowa. W miejscu przecinania linii biegnącej przez wewnętrzny brzeg łopatki. 3 cunie od linii środkowej.
Wskazania. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej. Nerwoból. Choroba niedociśnienia. Cukrzyca. Wyprysk. Wrażenie zimna wokół ramion, docierające do stawu łokciowego. Skurcze. Bóle w okolicy łopatki. Nerwoból i porażenie splotu barkowego. Reumatyczne zapalenie stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle górno-zewnętrznej powierzchni stawu ramiennego. Szczegóły dla specjalistów. TZJ-SZU-SIUE - boczna powierzchnia ramienia i szyi. TZIAŃCZŻUNSZU (drenowanie środka ramienia) IG 15. Lokalizacja. Okolica ramienno-łopatkowa, 2 cunie od linii środkowej. Pośrodku odległości między punktem daczżuj, znajdującym się pomiędzy 7. szyjnym a 1. piersiowym kręgiem, i punktem tziańtzin, znajdującym się pośrodku dołu nadgrzebieniowego łopatki. Na linii poziomej, biegnącej przez punkt daczżuj. Wskazania. Pogorszenie ostrości wzroku, zaburzenia konwergencji. Dychawica oskrzelowa, krwioplucie, krwotok płucny, kaszel, zadyszka, zapalenie oskrzeli. Bóle w okolicy policzków. Kręcz szyi. Bóle w okolicy łopatek i pleców. Nerwoból splotu barkowego. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów-jelita cienkiego i tylnośrodkowego. CIAŃCZUAN (niebiańskie okno) IG 16. Lokalizacja. Na szyi, przy tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowatego. Na linii biegnącej równolegle obojczykowi i żuchwie przez punkt lańciuań, znajdujący się pomiędzy górnym brzegiem chrząstki tarczowatej a kością gnykową pośrodku linii szyi. Wskazania. Brak samokontroli. Ruchy powolne, jałowe. Porażenie połowicze. Skurczowe bóle szyi i łopatki. Kurcze i przykurczę mięśni pleców. Nerwoból międzyżebrowy. Zapalenie mięśni obręczy barkowej, niemożność odwrócenia szyi. Głuchota, szum w uszach. Zapalenie dziąseł, zapalenie jamy ustnej. Obrzęki błony śluzowej gardła i krtani, jej bolesność, angina, zapalenie krtani i gardła, chrypka. Zapalenie okołoodbytnicze. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Czuan - małe „okno nieba". CZŻUAŃ-SIUE - płat przedni przysadki. CZŻUAŃ-SIUE - kręcz szyi. CIAŃŻUN (niebiańska postać) IG 17. Lokalizacja. Poniżej podstawy płatka usznego o 1-1,2 cm. W miejscu przymocowania.mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowatego do wyrostka sutkowatego. Pomiędzy końcem wyrostka sutkowatego a tylnym brzegiem żuchwy, w zagłębieniu. Wskazania. Głuchota, szum w uszach. Zapalenie dziąseł. Nudności, wymioty. Zapalenie opłucnej, zadyszka. Kręcz szyi, zapalenie mięśni szyi. Ścieśnienie w piersiach ł ciężkie oddychanie z powodu podnoszenia się jan-chi do góry. Nadmierna ruchliwość i przykurczę mięśni pleców i piersi. Skurcz mięśni twarzy. Bóle skurczowe oraz opuchnięcie potylicy.
Wskazania dodatkowe. Bóle i skurcze okolicy szyjno-potylicznej z opuchnięciem. Bóle gardła przy anginie, niemożność przełykania pokarmów stałych. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Czuan - małe „okno nieba". TZIN-S1UE - KG jelita cienkiego i KOM pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle przy kręczu szyi. CIUAŃLAO (dół kości jarzmowej) IG 18. Lokalizacja. Na policzku. Pod dolnym brzegiem kości jarzmowej, w zagłębieniu. Na linii pionowej, biegnącej przez zewnętrzny koniec brwi. W tył od łęku zębodo-łowego 1-go zęba trzonowego szczęki górnej. Wskazania. Oczy mrużą się, stale są rozbiegane, obrzęk powieki dolnej, worki pod oczami. Obrzęk twarzy innego pochodzenia niż róża. Znieczulenie skóry twarzy. Naciek w okolicy policzka. Porażenie obwodowe nerwu twarzowego. Skurcze i przykurczę mięśni twarzy. Skrzywienie ust przy rwie nerwu trójdzielnego. Schorzenia zębów i dziąseł. Bóle zębów szczęki górnej. Wskazania dodatkowe. Rwa nerwu trójdzielnego (+ po stronie bez bólu). Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, jelita cienkiego, pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników. TZ1N-SIUE - KG jelita cienkiego z KOM jelita cienkiego, z KOS jelita cienkiego. Punkt połączenia trzech KOS JAN - nogi. TINGUN (pałac słuchu) IG 19. Lokalizacja. W przód od ucha. Pomiędzy przednim brzegiem skrawku, na wysokości jego środka, a tylnym brzegiem odcinka stawowego żuchwy. W zagłębieniu. Wskazania. Szum w uszach, głuchota, zapalenie ucha, zatkanie uszu. Bezgłos. Bóle zębów. Szczegóły dla specjalistów. CZUEJ-SIUE kanałów: jelita cienkiego, trzech świeczników, pęcherzyka żółciowego. TZIN-SIUE- jelita cienkiego oraz KOM pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników. U-SZU - Chu-Szao-Jan połączenie KOM pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników.
Kanał pęcherza moczowego - Panguan CYNMIN (przezroczysta źrenica) VI. Lokalizacja. Nad wewnętrznym brzegiem przyśrodkowego więzadła powiekowego. W kąciku szczeliny ocznej. Wskazania. Choroby oczu, nieżyt spojówki, zapalenie tęczówki, zanik nerwu wzrokowego, ślepota kurza, bielmo rogówki, zapalenie siatkówki, zapalenie i świąd spojówki, biała błona na oku, oczy łzawią na wietrze, krążenie przed oczami, mgliste widzenie przedmiotów, zapalenie powiek. Schorzenia nosa, zatkany nos,
160
Kanał pęcherza moczowego
161
zapalenie zatoki czołowej, nieżyt nosa. Bóle głowy, zawroty głowy. Nerwoból nerwu trójdzielnego. Zaburzenia oddechu. Oczy szeroko otwarte (pełnia jan), oczy na wpół zamknięte, ciężko je otworzyć (pustka iń). Wskazania dodatkowe. Świąd oczu. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! PIN-S1UE - IŃ-JAN-TZI-maj (Iń-jan-cy). TZI-S1UE kanałów: pęcherza moczowego, jelita cienkiego, żołądka, jelita grubego. KOW: śledziony, żołądka, serca, jelita cienkiego. ŻY-S1UE - górny punkt łączenie się KOW: serca, jelita cienkiego, śledziony, żołądka. LAŃ-SIUE - KG pęcherza moczowego i podłużnego Lo - kanału Serca. DU-L1-CY - Czun - energii do kanału pęcherza moczowego. U-SZU - Chu - ochronno - mięśniowego połączenia Taj-Jan. CUAŃCZŻU (zbieranie bambusa) V 2. Lokalizacja. Na wewnętrznym końcu brwi, w zagłębieniu. Wskazania. Bóle głowy z zaczerwienionymi i bolącymi oczami, zmęczenie mózgu. Rozbiegane oczy, zbyt częste mruganie, zez towarzyszący. Pogorszenie się ostrości widzenia, ślepota kurza, zmętnienie rogówki, mgliste widzenie przedmiotów, bielmo rogówki, łzawienie, zapalenie rogówki. Bóle głowy, zawroty głowy. Bóle w okolicy brwi. Zapalenie zatoki czołowej, zapalenie zatok. Obrzęk twarzy. Kichanie. Schorzenie podniebienia. Gorączka sienna. Nudności, wymioty. Kwaśny lub zjełczały pot. Koszmary nocne. Psychozy. Stany maniakalne. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. Szyja nie ugina się. Wskazania dodatkowe. Powierzchniowy ból w gałkach ocznych. Szczególy dla specjalistów. TZIU zabrania się! MEJCZUN (zatopienie brwi) V 3. Lokalizacja. Na czole. W punkcie krzyżowania się linii, biegnącej równolegle do brwi, 2/3 odległości nad brwią (podziel odległość od brwi do granicy włosów na pięć części), z pionową linią, biegnącą przez wewnętrzny koniec brwi. Wskazania. Padaczka. Omdlenie. Bóle głowy, zawroty głowy. Zapalenie zatoki szczękowej, zapalenie zatok, zatkanie nosa, nieżyt gardła, pogorszenie się węchu. Kichanie. Nieżyt spojówki, łzawienie, ślepota kurza. Bóle w okolicy oczu i z przodu głowy. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. CIUJCZA (krzywy sługa) V 4. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. Na jej skrzyżowaniu z linią poziomą, biegnącą przez punkt szeńtin, znajdujący się na środkowej linii głowy, 3 cunie powyżej nasady nosa. Wskazania. Pogorszenie się wzroku, migotanie w oczach, zanik nerwu wzrokowego. Zapalenie zatok, polipy nosa, krwotok z nosa, zatkanie nosa, katar, wrzody w nosie. Piekące bóle głowy, zawroty głowy, bóle w okolicy czoła i ciemienia. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego, zapalenie nerwu twarzowego. Sztywność mięśni szyi. Brak potu.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherza moczowego i tylnośrodkowego. UCZU (piąta pozycja) V 5. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy, l cuń powyżej przedniej granicy włosów. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Stan utraty przytomności. Bóle głowy, zawroty głowy lub krążenie przed oczami. Słaby lub pogarszający się wzrok. Nieżyt nosa. Zapalenie krtani. Podwyższona temperatura. Uczucie pieczenia w okolicy serca. Szczególy dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - dla leczenia migreny z uczuciem ciężkości w głowie, spowodowanym zaburzeniami krążenia chi, lecz nie nadmiaru chi. CZŻUAŃ-S1UE. Bóle: w okolicy szyjnego i piersiowego odcinków kręgosłupa, łopatki i pleców. Kręgosłup nie pochyla się. Bóle w okolicy dolnej części odbytnicy. CZENGUAŃ (spadkobierca światła) V 6. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 3,5 cuni powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Grypa. Bóle głowy, zawroty głowy. Biała powłoka przykrywa oczy, bielmo rogówki, zapalenie rogówki, mgliste widzenie przedmiotów, zaćma. Krwotok z nosa, zatkanie nosa, polipy nosa, brak powonienia. Choroby serca, kołatanie serca. Gorączka bez pocenia się. Bóle w okolicy mięśnia naramiennego. Szczególy dla specjalistów. TZIU zabrania się! CZŻUŃJAO-SIUE - dla leczenia migreny, spowodowanej zaburzeniami krążenia chi. TUNTIAŃ (przedostanie się do nieba) V 7. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 6,5 cuni powyżej punktu ińtan (znajdującego się pomiędzy brwiami), na linii łączącej punkt bajchuej z wierzchołkiem małżowiny usznej. Wskazania. Słaby wzrok, opadnięcie powieki górnej. Zatkanie nosa, krwotok z nosa, katar, bezwęch. Pragnienie, suchość w ustach. Opuchnięta twarz. Drżenie i skurcze mięśni twarzy, opadnięcie kącika ust. Rwa nerwu trójdzielnego. Bóle głowy, zawroty głowy, ciężar w głowie. Zaburzenia psychiczne. Przewlekłe zapalenie oskrzeli. Kręcz szyi. Szczególy dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - leczenie bólu głowy, spowodowanego zaburzeniami w krążeniu chi, a nie dostania się chi nadmiernej. LAŃ-SIUE kanałów: pęcherza moczowego i tylnośrodkowego. LOC1UJE (niecałkowity powrót) V 8. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 5,5 cuni powyżej przedniej linii włosów, lub o 8,5 cuni powyżej punktu ińtan (pomiędzy brwiami). Wskazania. Psychozy, natrętne myśli. Stany bliskie obłędu. Padaczka. Bóle głowy, zawroty głowy (z powodu zaburzenia cyrkulacji chi, a nie nadmiaru chi). Jaskra.
Szum w uszach. Zatkanie lub krwotok z nosa. Mimowolne skurcze mięśni twarzy i potylicy, kurcze mięśnia czworobocznego oraz potylicznych. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! LAŃ-S1UE - kanał pęcherza moczowego wydostaje się na powierzchnię, przechodząc przez mózg (od BAJ-CHUEJ). CZŻUŃJAO-SIUE - szyszynka. JUJCZŻEŃ (poduszka nefrytowa) V 9. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. Na linii poziomej, biegnącej przez inion (punkt naochu). Wskazania. Obraźliwość. Wycieńczenie. Bóle głowy, spowodowane podwyższeniem ciśnienia wewnątrzczaszkowego lub chorobą nadciśnieniową, zawroty głowy, ciężar w głowie, bóle w okolicy potylicy. Bóle w oczach i nad oczami, przeszywający przy pochyleniu lub podniesieniu głowy, krótkowzroczność, niewyraźne widzenie przedmiotów, łzawienie przy wietrze. Zatkanie nosa, pogorszenie węchu. Rwa nerwu trójdzielnego. Nadmierne wydzielanie potu. Wskazania dodatkowe. Bóle w obydwu kącikach oczu; punktowe pośrodku czoła. Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TIAŃCZŻU (niebiański siup) VI0. Lokalizacja. Na szyi, przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego, w zagłębieniu, na granicy włosów. Lub na wysokości odstępu między 1. a 2. kręgiem szyjnym. Wskazania. Histeria. Neurastenia. Poprawia pracę mózgu i pamięć. Wywiera wpływ na czynność rdzenia kręgowego. Migrena, wywołana zaburzeniem krążenia chi, z wzmagającym się bólem w potylicy, bóle głowy, zawroty głowy, ucisk w głowie, głęboki ból w głowie, utrudnienie przy poruszaniu głową. Ślepota, zaburzenia wzroku, łzawienie. Zapalenie gardła, nieżyt krtani, opuchnięcie gardła. Zdrętwienia i bóle w okolicy szyjno-potylicznej i plecach. Kurcze mięśni potylicy i obręczy barkowej. Kręcz szyi. Wskazania dodatkowe. Bóle: stałe przełyku, okołosercowe z częstoskurczem, w formie koła na czole, głębokie w okolicy potylicy, na wysokości 7-go kręgu szyjnego. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-SIUE - Czuan - duże „okno nieba". Che górnego połączenia KOW nerek i pęcherza moczowego. CHUEJ-S1UE kanałów: tylnośrodkowego i pęcherza moczowego. CHAl-SIUE - Czun - chi w morzu energii. CZŻUŃJAO-SIUE panuje nad „ogólną" chi. Współczuły układ nerwowy (wagotonie). Działa na korektę i koordynację ruchów. Zmniejszenie bólu do dającego się znieść (-). CZŻUAŃ-SIUE - głębokie bóle w okolicy szyjno-potylicznej.
164
m
DACZŻU (duże czółno) V 11. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a l-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Lęk. Histeria. Stan niepokoju. Pobudliwość nerwowa. Omdlenie. Częstoskurcz. Skłonność do przeziębień. Gorączka bez pocenia się. Uczucie gorąca w całym ciele. Zapalenia płuc, kaszel, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, uczucie przepełnienia w piersiach. Bóle głowy, zawroty głowy. Wzdęcia brzucha. Ogólne skurcze ciała. Reumatyzm. Sztywność kręgosłupa, bóle i skurcze mięśni odcinku lędźwiowego, nerwoból i skurcze mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Kręcz szyi. Bóle w okolicy barkowo-łopatkowej. Zapalenie stawu kolanowego. Wskazania dodatkowe. Bóle: w klatce piersiowej, promieniujące do mostka; w mostku, promieniujące w żebra. Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-S1UE - Che z „morza krwi". CZŻUŃJAO-SIUE - przednia część przysadki. TZ1N-SIUE kanałów pęcherza moczowego i KOM wątroby i śledziony. S1AO-SIUE -Jan energii całego ciała. CZŻUAŃ-SIUE tkanki kostnej (schorzenia kości). CZŻUŃJAO-SłUE w psychiatrii (zwłaszcza przy schorzeniach, którym towarzyszy nieruchomość i sztywność kończyn). CZŻUAŃ-SIUE - bóle tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatki (+). FENMEŃ (brama wiatru) V 12. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem piersiowym. Wskazania. W celu profilaktyki grypy lub przeziębień. Zatkany nos, jasna wydzielina (nadmierny Wiatr). Gorączka. Uczucie gorąca. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej. Pokrzywka. Bóle głowy, zawroty głowy. Żółtaczka. Choroby żołądka. Wyciek nasienia. Skurcze mięśni i napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Bóle w plecach i lędźwiach. Nerwoból międzyżebrowy. Niemożliwość leżenia z powodu wymiotów. Zapalenie gruczołów łojowych pleców i ramion. Ropnie na plecach. Wskazania dodatkowe. Bóle oskrzeli i opłucno-plucne, promieniujące w plecy. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherza moczowego, pęcherzyka żółciowego, tylnośrodkowego. CZŻUŃJAO-SIUE rozproszenia nadmiernego Gorąca w klatce piersiowej. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w gardle przy anginie z wrażeniem opuchniętego gardła. FEJSZU (drenowanie pluć) V 13. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 3-m a 4-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli. Gruźlica płuc, kwioplucie, kaszel, zadyszka, uczucie ścieśnienia i ciężkości w piersi. Podwyższona temperatura. Nocne pocenie się przy gruźlicy. Wycieńczenie. Zapalenie
165
mięśnia sercowego. Gorączka. Krztusiec. Katar. Żółtaczka. Odbijanie z żołądka, wymioty, zgaga, brak apetytu. Wskazania dodatkowe. Świąd skóry. Bóle: w okolicy serca, powodowane kaszlem. W żołądku z wymiotami bezpośrednio po spożyciu posiłku; górnej części pleców, odbijający w ramię; stawu ramiennego, oddający w plecy. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Szu nadmiernej energii płuc. CZŻUAŃ-S1UE - choroby płuc. Choroby skóry. CZŻUAŃ-SIUE - bóle oskrzeli i opłucno-płucne. TZIUJEIŃSZU (drenowanie IN przy zadyszeć) V 14. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 4-m a 5-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Podniecenie. Niepokój. Bóle głowy. Kaszel z plwociną. Uczucie ścieśnienia w piersi. Bóle w okolicy serca, zapalenie osierdzia. Czkawka, nudności, wymioty. Bóle w okolicy łopatki. Wskazania dodatkowe. Bóle zębów trzonowych. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu nadmiernej energii osierdzia.
GESZU (drenowanie przepony) V 17. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 7-m a 8-m kręgiem szyjnym. Wskazania. Uczucie pustki i zużycia w ciele. Osłabienie ogólne. Skurcze, kurcze. Krwotoki z nosa, jelit, macicy i in. Skaza krwotoczna. Pokrzywka. Wada serca, bóle w sercu. Zapalenie opłucnej, kaszel kurczowy. Kurcze przepony i przełyku. Wymioty nerwopochodne, wymiotuje wszystkim, co zostało zjedzone. Słaby apetyt, pokarm się nie trawi, nieżyt żołądka, zapalenie jelita cienkiego i okrężni-cy. Wodobrzusze. Uczucie ścieśnienia lub utrata czucia w gardle. Pierś i brzuch są wzdęte (wypełnione „gorącą krwią"). Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy serca ze ścieśnieniem. Bóle w klatce piersiowej nad sutkiem, bóle w okolicy serca, pojawiające się podczas spożycia posiłku, z kurczami w przełyku; ostre, kłujące w jelitach. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii przepony. LAŃ-SIUE - IN i JAN krwi (przejściowa SIUE krwi). CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia krwi (anemia); schorzenia serca; bóle przy chorobie wieńcowej.
SIŃSZU (drenowanie serca) V 15. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. Na linii, biegnącej między 5-m a 6-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Histeria. Psychozy. Padaczka. Stany niepokoju. Nadmierna gadatliwość. Pogorszenie pamięci. Bezsenność. Smutek. Ciało puste i osłabione. Zahamowanie rozwoju wzrostu i mowy u dzieci. Schorzenia serca, kołatanie serca, arytmia, uczucie pustki pod sercem. Kaszel, krwioplucie. Wymioty z krwią, krwotok żołądkowy. Zwężenie przełyku. Słaby apetyt. Wyciek nasienia. Czyraczność. Czyraki mnogie. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy serca z rozpieraniem; bóle w okolicy dolnej części odbytnicy. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!. ŻY-SłUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii serca. „Nakłuwać ostrożnie. Ponieważ, jeżeli uszkodzić serce, śmierć nastąpi w ciągu 24 godzin. Choroba zaczyna się od nudności i wymiotów". (Su Wen). CZŻUAŃ-SIUE - bóle przy chorobie wieńcowej (serce obowiązkowo w nadmiarze), odbijające w plecy.
GAŃSZU (drenowanie wątroby) V 18. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 9-m a 10-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Pobudliwość. Uczucie przygnębienia lub ścieśnienia. Lęk. Fobie. Chaotyczność świadomości, nieżyt spojówki, podkrążone oczy. Krwotok z nosa, wydzielina śluzowo-surowicza z nosa. Gorzki posmak w ustach. Choroby wątroby i żołądka, żółtaczka lub bezbarwny stolec, bóle przy zwiększeniu wątroby. Wrzody dwunastnicy. Przewlekły nieżyt żołądka, bóle w okolicy żołądka, piersi i podże-brza. Wzdęcia brzucha. Hemoroidy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, kaszel, wywołujący gwałtowne bóle (wątrobowy). Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii wątroby. „Jeżeli ukłuć błędnie, to zachoruje Gań i chory może umrzeć na 5-y dzień przy nieprzerwanym ziewaniu". (Su Weń). CZŻUAŃ-SIUE - głęboki ból w okolicy czoła przy zapaleniu zatok, bóle: głowy przy alergicznym katarze, przy kaszlu w piersi i boku, przy kolkach wątrobowych, przy hemoroidach z krwotokiem.
DUSZU (drenowanie Du - tzin) V 16. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 6-m a 7-m kręgiem szyjnym. Wskazania. Schorzenia serca, poszerzenie serca, bóle y okolicy serca. Odbijanie z żołądka, czkawka, wzdęcie brzucha, przelewanie w brzuchu, kolki. Nieżyt górnych dróg oddechowych. Gorączka. Wstrząs nerwowy. Wypadanie włosów. Napięcie mięśni potylicy. Bóle w lędźwiach. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Szu rozpraszania nadmiernej energii kanału tylnośrodkowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w przełyku.
DAŃSZU (drenowanie pęcherzyka żółciowego) V 19. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 10-m a 11-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Fobie. Wycieńczenie. Dreszcze. Gorączka. Gruźlica (pustka chi). Suchość lub gorzki posmak w ustach. Zwężenie przełyku, zaburzenie połykania, nieżyt krtani, zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, krwioplucie, kaszel z bólem. Mdłości, wzdęcia i obrzęki brzucha, bóle i ciężar w brzuchu. Zapalenie wątroby, żółtawość warstw skórnych, bóle w okolicy wątroby, zapalenie pęcherzyka żółciowego. Bóle głowy. Przekrwienie oczu. Bolące brwi.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku z pieczeniem, w wątrobie i pęcherzyku żółciowym z wymiotami i gorzkim posmakiem w ustach, przy kolkach wątrobowych. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIU! - Szu rozpraszania nadmiernej energii pęcherzyka żółciowego. „Jeżeli ukłuć błędnie, to chory umiera po 1,5 dniach". (Su Wen). PISZU (drenowanie śledziony) V 20. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 11-m a 12-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Kontroluje apetyt. Czkawka, nudności, wymioty, kurcze lub poszerzenie się żołądka, zjada dużo, lecz nie tyje, odbijanie z żołądka, wzdęcie brzucha, przelewanie w brzuchu, zapalenie żołądka, nieżyt okrężnicy, biegunka. Krwotok żołądkowy. Ślepota kurza. Skurcze u dzieci. Wodobrzusze. Obrzęki. Pokrzywka. Bóle w przełyku i tchawicy. Bóle w plecach z osłabieniem wszystkich kończyn, bolące żebra. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii śledziony. „Jeżeli ukłuć błędnie, to choruje Pl. Zaczyna się niekończące się przełykanie, a śmierć następuje w ciągu 10 dni". (Su Wen). WEJSZU (drenowanie żołądka) V 21. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii znajdującej się między 12-m piersiowym a 1-m lędźwiowym kręgiem. Wskazania. Slaby lub pogarszający się wzrok, zanik nerwu wzrokowego. Schorzenia wątroby, zaburzenia funkcji dróg żółciowych, zapalenie wątroby. Zapalenie trzustki. Zjadanie dużych ilości pokarmu bez przybierania na wadze. Pogorszenie się apetytu. Czkawka, nudności, wymioty, wzdęcie brzucha. Zapalenie żołądka, poszerzenie się żołądka, krwawiące wrzody żołądka. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy. Ogólne wycieńczenie. Wymioty mlekiem i zielony stolec u niemowląt. Uczucie ścieśnienia w piersi. Ciężar w kończynach. Wskazania dodatkowe. Bóle: górnej polowy pleców ze stałymi przykurczami; .odcinka lędźwiowego (obustronne). Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii żolądka. Nadmierna Wilgotność wzmaga patologiczne stany organizmu. CZŻUAŃ-SIUE - bóle żołądka. SAŃTZIAOSZU (drenowanie trzech świeczników) V 22. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 1-m a 2-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Zjawiska zastoinowe w klatce piersiowej. Neurastenia. Zaburzenia płciowe oraz choroby układu moczowo-płciowego, zmazy. Zapalenie nerek, nietrzymanie moczu. Obrzęki. Wodobrzusze. Wymioty, wzdęcia i przelewanie w brzuchu, schorzenia i kurcze żołądka, słaby apetyt, zapalenie okrężnicy, biegunka z bólem w okolicy lędźwiowej, czkawka. Odwodnienie. Ucisk w okolicy nadbrzusznej. Na-
168
pięcie mięśni lędźwiowych, pleców oraz okolicy barkowo-lopatkowej. Sztywność kręgosłupa. Rwa kulszowa. Obrzęki kończyn dolnych. Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku przy zaburzeniach trawienia; fantomo-we wątroby i pęcherzyka żólciowego z wymiotami. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii trzeciego świecznika. CZŻUŃJAO-SIUE - nadnercza. SZEŃSZU (drenowanie nerek) V 23. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Zawroty głowy. Głuchota. Czarno-żólta twarz. Ogólne wyczerpanie. Męczenie się. Dychawica oskrzelowa. Cukrzyca. Schorzenia wątroby, którym towarzyszy jej zwiększenie się. Krwotok jelitowy lub żołądkowy. Obrzęki lokalne lub ogólne (pustka Szeń -v? chi). Gruźlica (przy pustce chi). Zapalenie nerek, obecność białka w moczu, krwiomocz, nerczyca, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu, nocne mimowolne moczenie się, porażenie lub kurcz zwieracza pęcherza moczowego. Zapalenie błony śluzowej macicy, brak miesiączki, bolesne miesiączki, biale lub czerwone upławy. Rzeżączka. Impotencja, brak nasienia, przedwczesny wytrysk nasienia, wyciek nasienia. Erotyczne lub przygnębiające sny. Bóle w dole brzucha. Bóle w okolicy lędźwiowej. Rwa kulszowa. Lumbago. Skurcze lub porażenie mięśni nogi. Wskazania dodatkowe. Bóle: podczas miesiączki, w formie poprzecznego pręta nad grzebieniami kości biodrowych; czlonka bez wyraźnego umiejscowienia; przy hemoroidach, stale lub strzelające; w jelitach przy zwykłym rozwolnieniu lub napiętym brzuchu; fantomowe wątroby i pęcherza żółciowego, odbijająca w brzuch; odcinka lędźwiowego (dwustronne). Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii nerek. TZIN-SIUE - KG pęcherza moczowego i KOW nerek. CZŻUŃJAO-SIUE - dla stymulacji układu moczowo - płciowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle jąder. CICHAJSZU (drenowanie morza energii) V 24. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 3-m a 4-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Astenia. Choroba nadciśnieniowa. Zapalenie nerek, nieżyt pęcherza moczowego. Bolesne miesiączki. Rzeżączka. Krwotoki lub kurcze żołądka. Hemoroidy. Bóle w okolicy lędźwiowej i wokół pępka. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy białej linii poniżej pępka; stale, strzelające przy hemoroidach; pęcherza moczowego, bez bólów przy oddawaniu moczu; z utrudnionym moczeniem się lub krwiomoczem. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE kontroluje timus. TAI-SZU-SIUE - przemiana wodna. :
769
DACZANSZU (drenowanie jelita grubego) V 25. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 4-m a 5-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Choroba nadciśnieniowa. Schorzenia jelita grubego, krwotoki jelitowe, hemoroidy, zaparcia, bóle i przelewanie w brzuchu, biegunka, wypadnięcie odbytnicy. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy. Zapalenie nerek, zapalenie cewki moczowej, nieżyt pęcherza moczowego, zatrzymania lub nietrzymanie moczu. Brak miesiączki. Bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, nerwoból okolicy lędźwiowej, przykurczę mięśni pleców, plecy zimne i bolące. Słabość w nogach. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy dolnej części odbytnicy z uczuciem ciężkości; wątroby i pęcherzyka żółciowego z wzdęciami brzucha. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii jelita grubego. GUAŃJUAŃSZU (drenowanie zamkniętego źródła) V 26. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 5-m lędźwiowym a l-m krzyżowym kręgiem. Wskazania. Wyciek nasienia. Bolesne miesiączki, kurcze macicy. Wycieńczenie. Osłabienie. Choroba nadcłśnieniowa. Wzdęcie brzucha, przelewanie, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, czerwonka, biegunka. Bezmocz, zapalenie pęcherza moczowego, ból pęcherza moczowego, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu. Rwa kulszowa, bóle okolicy lędźwiowej i dolnej części brzucha. Wskazania dodatkowe. Powierzchowne bóle pośladków i bioder; w okolicy punktu guańjuań, białej linii brzucha poniżej pępka. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii okolicy GUAŃ-JUAŃ. BU-S1UE, związana z dolną częścią lędźwi. DU-LI-DY-SZU-SIUE okolicy GUAŃ -JUAŃ. SIAOCZANSZU (drenowanie jelita cienkiego) V 27. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 1-m kręgiem krzyżowym. Wskazania. Bóle głowy z suchością w ustach i pragnieniem. Zapalenie macicy i błony śluzowej macicy, upławy, bolesne miesiączki. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, zapalenie okrężnicy esowatej, kolka jelitowa, przelewanie i wzdęcia brzucha, zaparcia, krew w stolcu. Hemoroidy. Czerwonka. Nietrzymanie moczu, bezmocz, krwiomocz. Bóle w krzyżu i stawie biodrowym. Rwa kulszowa, ból lędźwiowy. Zapalenie mięśni odcinka lędźwiowego. Nerwoból splotu lędźwiowo-krzyżowego. Wskazania dodatkowe. Bóle fantomowe wątroby i pęcherzyka żółciowego, rozchodzące się na cały brzuch. Szczegóty dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii jelita cienkiego.
PANGUANSZU (drenowanie pęcherza moczowego) V 28. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem krzyżowym. Na wysokości 2-go otworu krzyżowego. Wskazania. Chłodna głowa. Choroby kobiece, zapalenie macicy i błon śluzowych macicy, zaburzenia okresu miesiączkowego u młodych kobiet, bóle porodowe. Moczówka prosta. Krwiomocz, nietrzymanie moczu i inne zaburzenia, powodujące bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Zapalenie pęcherza moczowega. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, zaparcia, biegunka, bóle brzucha przy biegunce. Przepuklina przewlekła. Obrzęk zewnętrznych organów płciowych. Bóle w krzyżu, lędźwiach i kręgosłupie. Słabość w stawie kolanowym ł nodze. Skurcze mięśnia brzuchatego łydki. Wskazania dodatkowe. Stałe bóle narządów płciowych, niezależnie od pozycji ciała; pochwowe ze świądem. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii pęcherza moczowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle pęcherza moczowego zanikające przy oddawaniu moczu. CZŻUNLUJSZU (drenowanie środka pleców) V 29. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii poziomej, biegnącej między 3m a 4-m kręgiem krzyżowym. Wskazania. Cukrzyca. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, kolki jelitowe, wzdęcia brzucha, krew w moczu. Czerwonka. Przepuklina. Bolesne miesiączki. Brak pocenia. Bóle w okolicy lędźwiowej i wzdłuż kręgosłupa. Wskazania dodatkowe. Powierzchniowe bóle pośladków i bioder. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii kręgosłupa. TAJ-SZU-S1UE - kręgosłup. BAJCHUAŃSZU (drenowanie białego obszaru) V 30. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców na wysokości 4-go otworu krzyżowego. Wskazania. Wyciek nasienia. Brak miesiączki, krwotok maciczny, zapalenie macicy i jej błony śluzowej. Zapalenie pęcherza moczowego, nietrzymanie moczu lub utrudnione oddawanie moczu, mocz ciemno-żółty lub czerwony. Hemoroidy, zaparcia, skurcze mięśni dolnej części odbytnicy. Porażenie mięśni goleni i stóp. Rwa kulszowa. Wskazania dodatkowe. Bóle przy pęknięciu odbytnicy; tylnej powierzchni kolana; okolicy lędźwiowej, oddające w pośladki; w krzyżu. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania sięł BU-S1UE zwieracza dolnej części odbytnicy. TAJ-SZU-S1UE - „Biały pierścień", bóle pierścieniowe. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w okolicy dolnej części odbytnicy; okolicy kolana.
SZANLAO (górny dół) V 31. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia krzyża. Na linii, biegnącej między l-m a 2-m kręgiem krzyżowym. Nad pierwszym otworem krzyżowym. Wskazania. Wspólny punkt dla leczenie chorób układu moczowo-ptciowego u przedstawicieli obu pici, niezdolność do poczęcia, schorzenia ginekologiczne, nadmierne krwawienie miesiączkowe, nieregularne lub bolesne miesiączki, opadnięcie macicy, bezpłodność funkcjonalna, zapalenie błony śluzowej macicy, białe i czerwone upławy, zapalenie przydatków macicy. Rzeżączka. Zapalenie jądra, zapalenie prostaty, bóle członka. Hemoroidy. Krwotok z nosa. Bóle w lędźwiach i krzyżu. Zapalenie korzonków, lumbago. Rwa kulszowa, bóle w kości guzicznej lub wzdłuż nerwu kulszowego lub w dole brzucha. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, spowodowane zaburzeniem funkcji jajników; podczas miesiączki; w formie pionpwego słupa w okolicy lędźwiowej; ciągłe przy zapaleniu prostaty; przy utrudnionym oddawaniu moczu; pęcherza moczowego, odbijające do odbytnicy; sutka przy jajeczkowaniu; w okolicy lędźwiowej (obustronny). Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherza moczowego oraz pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia serca i żył. CZŻUŃJAO-S1UE - choroby nerek z powodu nadmiernego Wiatru (bóle w okolicy nerek, przeszkadzające przy odwracaniu się i sięgające organów płciowych). CYLAO (następny dół) V 32. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia krzyża. Na linii poziomej, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem krzyżowym. Odpowiada drugiemu otworowi tylnokrzyżowe-mu. Wskazania. Bezpłodność funkcjonalna, brak miesiączki, zapalenie przydatków macicy, białe i czerwone upławy, zapalenie błony śluzowej macicy. Wyciek nasienia, zapalenie prostaty, zapalenie najądrza, zapalenie jąder, impotencja. Rzeżączka. Wypadnięcie macicy. Zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie cewki moczowej, zwężenie cewki moczowej, nocne mimowolne moczenie się. Hemoroidy. Krwawienie z nosa. Bóle w dolnej części brzucha. Lumbago, zapalenie korzonków, rwa kulszowa. Kostnienie i bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Wskazania dodatkowe. Bóle podczas miesiączki usytuowane w kształcie pręta poprzecznego z tylu nad kośćmi miednicy. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherza moczowego i pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - schorzenia płciowe. CZŹUNLAO (dół środkowy) V 33. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia krzyża. Na linii poziomej, biegnącej między 3-m a 4-m kręgiem krzyżowym. Odpowiada 3-mu otworowi krzyżowemu. Nie dotykać w pierwszym miesiącu ciąży! Wskazania. Krwotok z nosa. Wymioty. Wzdęcia brzucha, zaparcia, biegunka. Hemoroidy. Schorzenia organów płciowych, bezpłodność, brak miesiączki, bolesne
T 72
lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków macicy, krwotok maciczny, obfite czerwone i białe upławy, bolesna miesiączka. Zapalenie najądrza. Rzeżączka. Zapalenie pęcherza moczowego, bezmocz, nocne nietrzymanie moczu. Bóle w okolicy lędźwiowej i dolnej części brzucha. Lumbago, rwa kulszowa. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. SIALAO (dolny dół) V 34. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia krzyża. Na linii, biegnącej między 4-m a 5-m kręgiem krzyżowym. Odpowiada 4-mu otworowi krzyżowemu. Zapalenie przydatków macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, krwotok maciczny, bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Zapalenie najądrza. Rzeżączka. Wymioty. Krwotok jelitowy, krew w stolcu, zaparcia, biegunka, przelewanie w brzuchu. Hemoroidy. Zatrzymanie moczu. Bóle na odcinku lędźwiowym, w dolnej części brzucha. Ból lędźwiowy, bóle w kości ogonowej, promieniujące na wewnętrzną powierzchnię bioder. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherza moczowego i pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia płciowe. CHUEJJAN (łączenie się JAN) V 35. Lokalizacja. W bok od górnego brzegu kości ogonowej, o jeden palec poprzeczny od miejsca połączenia 2-go - 3-go segmentów kości ogonowej. Między mięśniami pośladkowymi wielkimi. Wskazania. Choroby płciowe. Impotencja. Oziębłość płciowa. Rzeżączka. Upławy. Bóle w okolicy lędźwiowej podczas miesiączki. Zwiększone pocenie się, świąd skórny lub świerzbiączka zewnętrznych organów płciowych i krocza. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy.,Hemoroidy. Schorzenia odbytnicy. Stolec z krwią lub śluzem, biegunka. Bóle w okolicy dolnej części odbytnicy. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherza moczowego i pęcherzyka żółciowego. CZENFU (punkt oparcia) V 36. Lokalizacja. Pośrodku fałdu pośladkowego. Między pośladkowym, półścięgni-stym a dwugłowym mięśniem biodra. Wskazania. Choroby ginekologiczne. Zatrzymanie moczu. Zaparcia. Hemoroidy. Bóle w okolicy otworu odbytowego. Bóle organów miednicy mniejszej. Czyraki i zapalenia w okolicy pośladków. Obrzęki i bóle w okolicy bioder. Zapalenie korzonków. Lumbago. Bóle w lędźwi i kości ogonowej. Wskazania dodatkowe. Kręcz szyi. Bóle tylnej powierzchni szyi, nogi. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
LAŃ-S1UE trzech linii kanału pęcherza moczowego.
773
IŃMEŃ (brama IN) V 37. Lokalizacja. Tylna powierzchnia biodra. W szczelinie pomiędzy dwugłowym mięśniem pośladka a mięśniem półścięgnistym. 6 cuni poniżej fałdu pośladkowego. Wskazania. Niemożność spoglądania w górę lub w dół, skupienia wzroku. Hemoroidy z krwotokiem. Obrzęk w okolicy bioder. Rwa kulszowa. Porażenie kończyn dolnych, niemożność przestawiania nogi. Zaburzenia w krążeniu krwi w biodrach. Czyrak mnogi w okolicy bioder.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w klatce piersiowej, odbijające w pachę; okołoser-cowe, powodowane kaszlem. Rozległa opryszczka. Szczegófy dla specjalistów. TZ1U zabrania się! U-SIN-Ziemi. LU-CY - Wilgotność. ŻY-SIUE - Ded. JAO-SIUE - Che. JUJE-SIUE TZIA-U. CZUN-SIUE - KOW pęcherza moczowego. SIA -CHU pęcherza moczowego i nerek. LAŃ-SIUE - KG i KOW pęcherza moczowego. SIAO-SIUE żaru ciała (wiosną uniemożliwiać krwawienie). CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia stawów, bóle w lędźwi. Półpasiec.
FUSI (nadmierny odstęp) V 48. Lokalizacja. Tylna powierzchnia biodra, l cuń powyżej fałdy podkolanowego. Przy wewnętrznym tylnym brzegu dwugłowego mięśnia biodra. W tył od górnego brzegu nadkłykcia zewnętrznego kości biodrowej. Wskazania. Wymioty. Zapalenie okrężnicy, zaparcia, biegunka, napięcie mięśni w dole brzucha. Zapalenie pęcherza moczowego, zatrzymanie moczu. Skurcz mięśni biodra. Znieczulenie skóry w okolicy stawu biodrowego. Niedowład nerwu strzałkowego. Niemożność ugięcia kolana. Skurcze zewnętrznej powierzchni goleni. Wskazania dodatkowe. Bóle: podczas okresu po zakończeniu wydzielania; stawu ramiennego, promieniujące w plecy; w plecach z kurczami. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE zmniejsza uczucie ciepła w ciele (-). CZŻUAŃ-S1UE - bóle na tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatki.
FUFEŃ (część dodatkowa) V 41. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Uszkodzenia przy nadmiernym Wietrze i Chłodzie. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, zapalenie oskrzeli. Kręcz szyi. Bóle i napięcie mięśni okolicy potylicznej, ramienia i pleców. Słaba ruchomość szyi. Nerwoból międzyżebrowy. Znieczulenie skóry ramienia i stawu łokciowego. Wskazania dodatkowe. Bóle tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatek, właściwie żeber. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherza moczowego i jelita cienkiego.
WEJJAN (przechowalnia JAN) V 39. Lokalizacja. Padaczka. Zaburzenie napięcia w naczyniach. Beri-beri. Uczucie przepełnienia w piersi. Wzdęcia brzucha. Hemoroidy. Przykurczę mięśni dolnej części brzucha, lędźwi i pleców. Ból i opuchnięcie w okolicy lędźwi, pach. Rwa kulszowa. Skurczowe bóle goleni, nie da się ugiąć kolana. Porażenie mięśni nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle wzdłuż wewnętrznego brzegu łopatki. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - dolna Che trzech świeczników (nietrzyma-nie moczu +; bezmocz -). CZŻUŃJAO-SIUE - krwiotwórczość. WEJCZŻUN (skupienie w środku) V 40. Lokalizacja. Na tylnej powierzchni dołu podkolanowego, pośrodku. Na zewnątrz od tętnicy podkolanowej. Wskazania. Bin-Fen: bóle w okolicy nerek z uciskiem w głowie, dreszczami, podwyższeniem temperatury, poceniem nie przynoszącym ulgi (zastrzyk z igłą trójgraniastą z upustem krwi). Grypa. Zaburzenia przemiany materii. Choroba nadciśnieniowa. Niewystarczalność krążenia krwi w mózgu. Utrata świadomości, reumatyzm. Niewystarczające wydzielanie potu. Choroby skórne, wyprysk. Stany alergiczne. Wypadanie włosów i brwi. Krwotok z nosa. Nietrzymanie moczu, skąpomocz. Wymioty, wzdęcia brzucha, bóle w jamie brzusznej, zaparcia, biegunka. Hemoroidy, krwotok z guzów krwawniczych. Bóle w klatce piersiowej, okolicy lędźwiowej, szyi. W nodze, goleni i stawie kolanowym. Zapalenie stawu kolanowego. Kulenie. Zapalenie korzonków, rwa kulszowa, bóle lędźwiowe.
POCHU (schronisko duszy) V 42. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 3-m a 4-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, niewydolność płuc, kaszel, gruźlica płuc. Napięcie mięśni potylicy. Bóle w okolicy łopatki i zewnętrznej powierzchni ramienia. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - choroby nadmiernego Wiatru. CZŻUAŃ-SIUE - bóle okołosercowe. GAOCHUANSZU (drenowanie obszaru pod sercem) V 43. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii biegnącej między 4-m a 5-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Wszystkie schorzenia przewlekłe. Słabość. Wycieńczenie. Pięć rodzajów zmęczenia. Działanie ogólnowzmacniające. Nocne pocenie się. Gorączka przerywana. Neurastenia. Zaburzenia pamięci. Schorzenia serca. Dychawica oskrzelowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, kaszel, krwioplucie, gruźlica płuc, poszerzenie oskrzeli. Czkawka, wymioty z krwią. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, krwotok żołądkowy. Zmazy, wyciek nasienia. Bóle stawu ramiennego, odbijające w plecy.
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UI: - przy wszystkich bólach serca nie związanych z patologią serca (masować).
Szczegóły dla specjalistów. CZUEj-SIUE - IN energii organizmu. CZŻUŃJAO-SIUE - krwiotwórstwo, niedokrwistość, schorzenia krwi.
JANGAN (jańska istota) V 48. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. Na linii biegnącej między 10-m a 11-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Zmęczenie. Kołatanie serca. Kurcz przełyku i żołądka, odbijanie z żołądka, czkawka, wymioty, przelewanie i bóle brzucha, brak apetytu; schorzenia jelita grubego, którym towarzyszy biegunka. Zaburzenia funkcji wątroby, żółtaczka. Ciśnienie w okolicy nadbrzusznej. Reumatyzm. Nerwoból międzyżebrowy.
SZEŃTAN (sala ducha) V 44. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 5-m a 6-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Wszystkiego rodzaju schorzenia serca, zaburzenie odżywcze mięśnia sercowego, bóle w okolicy serca. Dychawica oskrzelowa, gruźlica pluć, kaszel, zadyszka, zapalenie oskrzeli. Wymioty. Dreszcze. Skurcze i przykurczę długiego mięśnia pleców. Bóle w okolicy ramienia. Napięcie mięśni pleców i kręgosłupa. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle opłucnej, płuc i oskrzeli przy zapaleniu opłucnej.
ISZE (schronienie myśli) V 49. 'Lokalizacja'Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 11-m a 12-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Lęk przed zimnem. Silne pragnienie. Osłabienie apetytu. Zgaga, odbijanie z żołądka, wymioty, wzdęcia brzucha, niemożność przełykania jedzenia i picia, bóle w przełyku i żołądku, ścieśnienie w okolicy nadbrzusznej. Żółtaczkowość białkówki oka. Obrzęki miejscowe. Ciemnożółty mocz. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy rwie kulszowej, promieniujące w pośladki; lędźwi. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - rwa kulszowa.
ISI (krzyk bólu) V 45. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 6-m a 7-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Zemdlenia. Bóle głowy. Krwotok z nosa. Zapalenie osierdzia i inne schorzenia serca. Pocenie się (po przeziębieniu ogrzać punkt tziu). Gorączka bez potu. Malaria. Zaburzenia połykania. Słaby apetyt. Kaszel. Zadyszka. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle dolnych żeber, promieniujące w dół brzucha. Skurcze mięśni lędźwi. Wskazania dodatkowe. Bóle: opłucno-płucne i oskrzeli, przy zapaleniu opłucnej, w kilku stawach. GEGUAŃ (granica przepony) V 46. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 7-m a 8-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Lęk przed zimnem. Wymioty. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, niestrawność. Ból żołądka. Pasożytnicze choroby jelit u dzieci. Odbijanie z żołądka, czkawka, ślinotok. Kurcz przełyku. Skurcze i kurczowe skrócenia przepony. Uczucie przepełnienia w piersi. Krwotok z nosa, żołądka, jelit, macicy. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle i sztywność pleców. Wskazania dodatkowe. Bóle gruczołu sutkowego z węzłowatymi stwardnieniami. CHUŃMEŃ (brama duszy) V 47. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 9-m a 10-m kręgiem piersiowym. Wskazania. Niemożność przełykania jedzenia lub picia. Zapalenie opłucnej. Zapalenie mięśnia sercowego. Uczucie przepełnienia w piersi. Zaburzenia czynnościowe wątroby, zapalenie wątroby. Zapalenie żołądka, kurcze żołądka i przełyku, kołka jelitowa, przelewanie w brzuchu przy pogorszeniu perystaltyki, zaparcia, biegunka, bóle brzucha. Żółtaczka. Mocz czerwony lub żółty. Wskazania dodatkowe. Bóle: nerek i dróg moczowych, promieniujące w nogę; w okolicy lędźwi (obustronne).
176
i:
WEJCAN (przechowalnia żołądka) V 50. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 12-m piersiowym a l-m lędźwiowym kręgiem. Wskazania. Powiększenie wątroby i śledziony. Brak apetytu. Niemożność połykania jedzenia i picia. Zgaga, odbijania z żołądka, wymioty, przelewanie i wzdęcie brzucha, zaparcia, bóle w okolicy nadbrzusznej, kolka jelitowa. Wodobrzusze. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy rwie kulszowej, odbijające na wewnętrzną powierzchnię biodra; okolicy lędźwiowej; lędźwi z jednoczesnymi bólami w jamie brzusznej; długotrwałe przy hemoroidach. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: podczas miesiączki, przy rwie kulszowej. CZUANMEŃ (brama życiowego centrum) V 51. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między l-m a 2-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Zaburzenia laktacji, zapalenie sutka. Zapalenie żołądka, bóle przy kurczach żołądka, przelewanie i wzdęcie brzucha, zaparcia. Bóle pleców na wysokości serca. Wskazania dodatkowe. Kamica moczowa. Bóle: w lędźwiach, wzmagające się przy. przechyleniu w tył; przy rwie kulszowej, promieniujące na tylną powierzchnię biodra; bioder z opuchnięciem; na tylnej powierzchni bioder.
177
CZŻYSZY (miejsce woli) V 52. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii poziomej, biegnącej między 2m a 3-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Brak apetytu, wymioty, zaburzenia trawienia, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, wzdęcie brzucha, biegunka. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. Kamica moczowa, bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Wszystkie choroby płciowe, zapalenie przydatków macicy, zapalenie macicy i jej błony śluzowej, bolesne miesiączki. Zapalenie jądra, zapalenie prostaty, wyciek nasienia, impotencja, bóle i opuchnięcia zewnętrznych organów płciowych. Rzeżączka. Bóle i napięcie lędźwi i pleców, bóle w biodrze. Wskazania dodatkowe. Bóle w lędźwiach, wzmagające się przy pochyleniach w przód - w tył. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE - nadnercza. Przednia część przysadki.
CZEJAN (połączenie JAN) V 55. Lokalizacja. Tylna powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej fałdu dołu podkolanowego, w miejscu rozchodzenia się głów mięśnia brzuchatego łydki. Wskazania. Psychozy, napady u dzieci. Schorzenia macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, krwotok maciczny, upławy, kurcze pochwy. Zapalenie jądra. Zatrzymanie moczu. Hemoroidy, stolec z krwią. Przepuklina. Bóle w dolnej części brzucha. Bóle na odcinku lędźwiowym kręgosłupa, rwa kulszowa. Łamiący ból, ciężar i skurcze w stawie kolanowym i goleni, zdrętwienie nóg. Zapalenie miękkich tkanek obszaru podkolanowego. CZENTZIŃ (przedłużenie mięśnia) V 56. Lokalizacja. Tylna powierzchnia goleni. Pomiędzy brzuścem mięśnia brzuchatego łydki. 5 cuni poniżej fałdu podkolanowego. Wskazania. Krwotok z nosa. Wymioty. Zaparcia, biegunka. Krwotok jelitowy, bóle jelit. Zapalenie błony śluzowej macicy. Zapalenie jądra. Wszelkiego rodzaju hemoroidy. Napięcie mięśni lędźwi i pleców. Bóle i ciężar w udzie i goleni. Kurcze i niedowład mięśni nogi. Obrzęk goleni. Zapalenie miękkich tkanek obszaru podkolanowego. Bóle śródstopia. Wskazania dodatkowe. Bóle: tylnej powierzchni goleni; goleni ze skurczami lub niedowładem; ścięgna Achillesa. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - koncentracja chi w dolnych częściach ciała. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia mięśni.
BAOCHUAN (powloką organów życiowych) V 53. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m kręgiem lędźwiowym. Wskazania. Schorzenia Sin i Siao-czan. Zapalenie nerek odmiedniczkowe, bezmocz, zapalenie cewki moczowej, utrudnione oddawanie moczu lub nietrzymanie moczu. Zapalenie jądra. Zapalenie błony śluzowej macicy, rzeżączka. Obrzęki i uczucie ciężkości w okolicy zewnętrznych organów płciowych. Bóle i przelewanie w brzuchu, zaparcia, hemoroidy, wypadnięcie odbytnicy. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy lędźwiowego odcinka kręgosłupa; drugiego palca stopy. Szczegóły dla specjalistów. CZUEJ-SIUE -JAN energii organizmu. SIAGUAŃ-S1UE energii organizmu. ŻY-S1UE - odprowadzenie (odsiew) energii trzech świeczników. ;
CZŻYBIAŃ (końcowy rząd) V 54. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na poziomej linii biegnącej przez punkt jao - szu nad wejściem do kanału krzyżowego. Wskazania. Czynnościowa niewydolność nerek, zapalenie pęcherza moczowego, bóle pęcherza moczowego, utrudnione oddawanie moczu. Choroby ginekologiczne, bóle i ciężar w organach płciowych. Wszelkiego rodzaju hemoroidy. Zapalenie korzonków nerwów rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych. Porażenie nóg. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy rwie kulszowej, promieniujące do pośladków lub tylnej powierzchni biodra; powierzchniowe w okolicy pośladków i bioder; na tylnej powierzchni stawu kolanowego; w stopie przy podagrze. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE szczególnego działania fizjologicznego na chi ochronną. CZŻUAŃ-S1UE - bóle: przy zapaleniu prostaty; przy hemoroidach; przy podagrze; przy zapaleniach korzonków nerwów rdzeniowych na lędźwiowym odcinku kręgosłupa; w okolicy stawu kolanowego.
l
l
CZENSZAŃ (podstawa góry) V 57. Lokalizacja. Tylna powierzchnia goleni. 7 cuni poniżej fałdu podkołanowego, w miejscu przyłączenia brzuchatego mięśnia łydki. Wskazania. Padaczka lub skurcze u dzieci. Beri-beri. Uczucie gorąca w głowie. Krwotok z nosa. Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego. Rzeżączka. Zaparcia, wypadnięcie odbytnicy. Wymioty z bólem brzucha, nieżyt okrężnicy. Hemoroidy z opuchnięciem lub krwotokiem. Tężyczka. Drżenie rąk. Rwa kulszowa. Skurcze mięśni nogi. Obrzęki i bóle w stawie kolanowym. Łamiący ból w goleni. Wskazania dodatkowe. Bóle fantomowe w wątrobie i pęcherzyku żółciowym z krwią w stolcu; w okolicy dolnej części odbytnicy ze świądem; przy hemoroidach z krwotokiem; stałe w okolicy dolnej części odbytnicy; jelit z krwią w stolcu; lędźwi z jednoczesnym bólem w jamie brzusznej; lędźwi, wzmagające się przy ob-. rotach górnej części tułowia; górnej części pleców z jednoczesnym bólem w jamie brzusznej; bóle bioder, wzmacniające się przy staniu; w kolanach, promieniujące do lędźwi; zewnętrznej powierzchni goleni; goleni ze skurczami. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - przy skupieniu chi w dolnych częściach ciała. CZŻUAŃ-SIUE - skurcze mięśni kończyn dolnych. Bóle palców nogi.
FEJJAN (wysoki lit) V 58. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 7 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki, w miejscu przejścia bocznego brzuśca brzuchatego mięśnia łydki w ścięgno Achillesa. Wskazania. Padaczka. Chaotyczność świadomości. Bóle głowy, zawroty głowy. Podwyższona światloczulość, migotanie w oczach. Opuchnięty nos, krwotok z nosa. Zapalenie pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. Hemoroidy. Zaparcia. Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, nerwica pęcherza moczowego, nietrzyma-nie moczu w nocy. Bóle w podżebrzu. Rwa kulszowa. Reumatyczne zapalenie stawów. Obrzmiewanie lub osłabienie mięśni okolicy lędźwiowej i nogi. Bóle stawów nogi (z powodu nadmiernego Wiatru). Wskazania dodatkowe. Wytrzeszcz. Bóle: zewnętrznej powierzchni stopy i go-leni, z przykurczami; palców nogi przy zginaniu i prostowaniu. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Lo kanału pęcherza moczowego. CZŻUŃJAO-SIUE - skupienie chi w dolnych częściach ciała. CZŻUAŃ-S1UE - bóle goleni. FUJAN (JAN goleni) V 59. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 3 cunie powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki, przy zewnętrznym brzegu ścięgna Achillesa. Nie dotykać w 2-m miesiącu ciąży! Wskazania. Głowa ciężka i boląca. Porażenie nerwu twarzowego. Rwa nerwu trójdzielnego. Skurcze przy odwadnianiu ustroju. Hemoroidy. Zdrętwienie rąk i nóg, niemożność ich podniesienia. Bóle w okolicy pośladkowej i lędźwiowej, bóle w okolicy krzyża i pięty. Porażenie nogi. Reumatyczne bóle w stawie goleniowo-skoko-wym. Skurcze i przykurczę mięśnia brzuchatego łydki. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w skroniach; biodra przy wstawaniu. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE - Chun - kontrolująca przepływ energii przez „cudowne naczynie" JAN-ClAO-maj. KUŃLUŃ (góry w Tybecie) V 60. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 1 cuń w tył i powyżej środka zewnętrznej kostki. Pośrodku odległości między kostką a ścięgnem Achillesa. Wskazania. Padaczka, skurcze. Ogóle bóle lub cierpienia. Zwiększona wrażliwość na Chłód. Zawroty głowy, bóle głowy. Krwotok z nosa. Szum w uszach. Bóle w kościach, spowodowane słabością iń, ból dociera do nerek, brzuch wzdęty, bolące ramiona i plecy. Nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa. Nadciśnienie tętnicze. Schorzenia zapalne organów miednicy mniejszej, bezmocz, zapalenie sromu. Zatrzymanie wydalania łożyska. Hemoroidy. Napięcie i bóle mięśni okolicy szyjno-potylicznej i pleców. Schorzenia splotu barkowego. Skurcze i przykurczę mięśni pleców i łopatki. Ból lędźwiowy. Zapalenie stawu goleniowo-skokowego. Wskazania dodatkowe. Oślepienie. Kurcze powiek. Bóle: głowy (uczucie uderzania młotem); przy chorobie wieńcowej; oddające w plecy; opłucno-płucne przy zapaleniu oskrzeli z napadami kaszlu; górnej części pleców z kurczami mięśni; przy
180
zewnętrznym skręceniu stopy; w stopie, odbijające do palców; przy rwie kulszowej, odbijające w nogę; goleni, odbijające w stopę z obrzmieniem; stawu goleniowoskokowego, promieniujące w górę. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-SIUE-Tzin. ŻY-SIUE - Wnuk. LAŃ-SIUE - KG i KOS pęcherza moczowego. JUJE-SIUE - BIŃ-IŃ.
CZŻUŃJAO-SIUE - tylna część przysadki. Ruchy pogarszają stany patologiczne organizmu. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia nerwów obwodowych (bóle wzdłuż nerwu). .Czyraki i zastrzały. Bóle: podczas miesiączki; przy kolce nerkowej (jeżeli dacz-żuri nie pomógł); organów miednicy mniejszej (u kobiet); organów płciowych; pochwowe z obrzmiewaniem i zaburzeniem okresu; przy bólu nerwu trójdzielnego; zębów. PUSZEŃ (pomoc sługi) V 61. Lokalizacja. Na zewnętrznej .powierzchni kości piętowej, w miejscu przymocowania ścięgna Achillesa, w dole. Wskazania. Psychozy. Halucynacje. Bóle oczu, zaczynające się w wewnętrznym kąciku oka (na stronie bez bólu). Beri-beri. Rzeżączka. Reumatyzm. Skurcze łydki. Bóle w okolicy lędźwi, kostki i pięty. Obrzęk tkanki podskórnej w okolicy kostek. Słabość, zdrętwienie, drżenie i przykurczę nóg. Bóle i zapalenie stawu kolanowego. Wskazania dodatkowe. Ogólne bóle przy podagrze, przy rwie kulszowej, promieniujące w stopę; w biodrze przy wstawaniu; w pięcie i pod piętą. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-CIAO-maj. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w lędźwiach, uniemożliwiające pochylenie się do przodu i do tyłu. SZEŃMAJ (rozpościerające się naczynie ducha) V 62. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy, pod zewnętrzną kostką. Przy dolnym brzegu wyniosłości płytopodobnej kości piętowej, w zagłębieniu, na granicy grzbietowej i podeszwowej powierzchni stopy. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Miażdżyca. Utrata przytomności przy wylewie krwi do mózgu. Ból głowy przy chorobie nadciśnieniowej, zawrotach głowy; zespół Meniera. Bezsenność i inne zaburzenia snu. Szum w uszach. Dreszcze. Wrażenie naelektryzowania skóry. Zwiększone wydzielanie potu. Skurcze. Nerwoból okolicy potylicznej. Łamiący ból w lędźwiach, odbijający do goleni i kostki. Przykurczę rąk i nóg. Rwa kulszowa. Ból lędźwiowy. Słabość mięśni nogi. Bóle w stawie gole-niowoskokowym. Wskazania dodatkowe. Bóle: macicy z kurczami; przy oddawaniu moczu z gorączką; jelit z gorączką; płuc, opłucnej i oskrzeli z gorączką; gardła przy anginie z gorączką lub ropieniem; gruczołu sutkowego z ropieniem; średniego ucha przy zapaleniu; zę-
bów z ropotokiem lub ropieniem; tylnej powierzchni klatki piersiowej 5 łopatki; twarzy z czyrakami; nosa z wydzieliną ropną; w okolicy sklepienia czaszki (zwłaszcza po urazach czaszkowo-mózgowych); w okolicy brwi; tępe głowy bez wyraźnego umiejscowienia; głowy przy ciężkiej głowie; podczas miesiączki ze skąpą wydzieliną (+); stawu ramiennego, promieniujące w łopatkę; stawu goleniowo-skokowego przy zewnętrznym skręceniu stopy; stopy z przykurczami lub obrzękami palców. Liszaj. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! TZI-S1UE - Du cudownego naczynia JAN-ClAO-maj. CZŻUŃJAO-S1UE - wpływa na aktywność Jan-chi. Przy (+) zmniejsza wrażenie Chłodu. Zmienia utajnioną chi (iń spokoju) na chi aktywną (jan aktywności) i na odwrót. Wywiera wpływ na rdzeń kręgowy. Bezsenność z pracującym mózgiem (nadmiar Jan - chi). Miesiączka wzmaga patologiczne stany organizmu. CZŻUAŃ-SIUE przy czyrakach i zastrzałach. Bóle w nodze.
SZUGU (łączenie kości) V 65. lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. Nad tylnym końcem glowy 5. kości śródstopia, w zagłębieniu. Wskazania. Psychozy. Stany maniakalne. Padaczka. Bół głowy, zawroty głowy. Głuchota, katar. Nieżyt spojówki. Przekrwienie i bolesność wewnętrznego kącika oka, zwężenie kanału łzowego. Astenia. Niechęć do Wiatru 5 Chłodu. Skłonność do ropienia. Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, biegunka. Hemoroidy. Gorączka. Napięcie, skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Bóle pleców, lędźwi i tylnej powierzchni biodra. Lumbago. Rwa kulszowa. Skurcze brzuchatego mięśnia łydki. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Kręcz szyi. Bóle: przy hemoroidach; bioder i pośladków przy pochyleniach; zewnętrznej strony stopy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-JU.
DU-L1-CY - Si energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego. JUJE-SIUE - U-S1UJ.
TZIŃMEŃ (złota brama) V 63.
Lokalizacja. Boczna powierzchnia stopy. W dół i do przodu od bocznej, kostki, w tył od podstawy 5. kości śródstopnej, w zagłębieniu. Wskazania. Choroby padaczkowe. Bóle głowy. Trzęsąca się głowa z otwartymi ustami u dzieci. Skurcze u dzieci. Pogorszenia słuchu, szum w uszach. Zapalenie otrzewnej. Bóle w dole brzucha. Zaburzenia czucia w okolicy stawu kolanowego, łamiący ból w kolanie i goleni, w kostce zewnętrznej. Bóle lędźwi. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału energetycznego. Bóle zewnętrznej powierzchni stopy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-S1UE - Czun JAN-WEJ-maj. ŻY-S1UE - Chun energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego.
TZUTUNGU (przeniknięcie do kości nogi) V 66. Lokalizacja. Powierzchnia grzbietowa podstawy 5. palca stopy. W dół i do przodu od główki 5. kości śródstopia. Wskazania. Lęki, niewyraźne widzenie przedmiotów, migotanie w oczach. Krwotok z nosa. Bóle głowy, zawroty głowy. Niestrawność, przewlekłe zapalenie żołądka. Zapalenie błony śluzowej macicy, napływ krwi do macicy. Bóle, sztywność i napięcie okolicy szyjno-potylicznej. Ból stóp. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody. JAO-SlUE-Iń. ŻY-S1UE - Duch kanału pęcherza moczowego. JUJE-SIUE - GEN-U.
TZINGU (wywyższająca się kość) V 64. Lokalizacja, Grzbietowo-zewnętrzna powierzchnia stopy. W przód u w dół od podstawy 5. kości śródstopia. Wskazania. Lęk. Padaczka. Fobie. Przekrwienie mózgu, silne bóle głowy. Choroby oczu, nieżyt spojówki, biała powłoka na spojówce. Zapalenie opon mózgo-wordzeniowych. Schorzenia nosa, krwotok z nosa. Zapalenie mięśnia sercowego, bóle serca spowodowane zaburzeniem energii Szeń. Bóle w okolicy nerek z uczuciem przełamywania. Zdrętwienie ciała. Gorączka zmienna. Bóle pleców z przykurczami mięśni. Wskazania dodatkowe. Bóle: w wewnętrznym kąciku oka; języka i jamy ustnej z ugryzieniem języka lub policzka; cewki moczowej z mimowolnym oddawaniem moczu; górnej części pleców przy pochyleniu; bioder i pośladków przy pochyleniu. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Drzewa. JAO-SlUE-Juń.
ŻY-SIUE-Ciuań, źródło, przyjmuje Lo-kanał Nerek. JUJE-S1UE - ŻEŃ-U.
CZŻY1Ń (IN osiągająca) V 67. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od podstawy macierzy paznokcia 5. palca stopy. Wskazania. Bóle głowy, ciężar w głowie, zawroty głowy. Choroby oczu, jaskra, nieżyt spojówki. Krwotok z nosa, katar, opuchnięty nos. Przewlekłe zapalenie żołądka. Zarobaczenie. Początkowe stadium przerostu sterczą, wyciek nasienia, zmazy patologiczne. Słabość funkcji porodowej, utrudniająca poród. Zatrzymanie moczu przy bezmoczu. Gorączka bez potu. Reumatyzm. Wiąd rdzenia. Bóle w okolicy szyjno-potyłicznej. Przekrwienie podeszwowej powierzchni stopy. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle i świąd na całym ciele; w wewnętrznym kąciku oka; głowy z opuchniętą, czerwoną twarzą; górnej części pleców bez wyraźnego umiejscowienia; ból obręczowy na odcinku lędźwiowym. Nawracające czyraki i zastrzały. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - tzin.
f
'
JUJE-SIUE - ŻEN-IŃ.
DU-LI-CY - Che energii z kanatu pęcherza moczowego. TIAO energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego. CZUN-SIUE - KOM, KOW, KOS pęcherza moczowego. DUL1DY-SIUE - przy bólach bez wyraźnego umiejscowienia (wędrujących +).
Kanał nerek - Szeń JUNC1UAŃ (bulgoczące źródło) R 1. Lokalizacja. Na podeszwie. Na odcinku między 2. a 3. kością śródstopia. 2/3 odległości od podstawy 2-go palca stopy, w dole między wzgórkami podeszwowy-mi. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży! Wskazania. Psychozy. Histeria. Padaczka. Omdlenia z zimnymi nogami. Bezsenność. Niepokój i skurcze u dzieci. Skłonność do stanów lękowych. Afazja. Nieżyt krtani, zapalenie gardła, angina, bóle i suchość w gardle, utrudnione połykanie, bezgłos, chrypka, zapalenie migdałków. Niemota. Porażenie okolicy gnykowej. Krwotok z nosa. Przekrwienie twarzy. Płonica. Odra. Kur. Choroba nadciśnieniowa w stadiach początkowych. Kołatanie serca. Krwioplucie. Pragnienie. Brak apetytu. Wzdęcia brzucha, bóle jelita cienkiego, zaparcia. Reumatyzm. Sztywność i bóle w całym ciele. Zaburzenia czucia w kończynach. Bóle na tylno-wewnętrznej powierzchni biodra. Bóle okolicy lędźwiowej. Bóle palców stóp. Wskazania dodatkowe. Bóle; nerek i dróg moczowych z krwiomoczem; jelit w okolicy pępka; trudny do zniesienia ból głowy, zmuszający do położenia się; wewnętrznej powierzchni biodra; grzbietowej i podeszwowej powierzchni stopy; grzbietu stopy, odbijające w podeszwę. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Drzewa. JAO-SIUE - tzin. DU-LI-CY - Czyn przypływu energii do kanału nerek. Si - hamulec energii, przepływającej przez kanał nerek. JUJE-SIUE - GUJ-HAJ. U-SZU - początkowa kanału ochronno-mięśniowego SZAO - 1Ń. CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM nerek. Dla przerwania ataku kolki nerkowej (czżeń-tziu). CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierny Wiatr pogarsza stany patologiczne organizmu. Choroby nadmiernego Gorąca. Kontroluje wydzielanie, nie wpływając na ilość moczu (+ zwiększa, - zmniejsza).
RIO
R 12
ŻAŃGU (płonąca dolina) R 2. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy. W dół i do przodu od wzgórka kości łódeczkowatej. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży!
184
185 Kanał nerek - Szeń
Wskazania. Stymuluje wolę. Powiększa minimalne ciśnienie tętnicze (nie nerkowego pochodzenia). Zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia. Ból w piersi. Krwioplucie, zapalenie opłucnej, dychawica oskrzelowa. Nieżyt krtani, zapalenie gardła, angina, utrata czucia w gardle. Cukrzyca. Schorzenia żołądka, wymioty, biegunka. Niepłodność, zapalenie błony śluzowej macicy, zaburzenia okresu, wypadnięcie macicy, upławy, wypadnięcie pochwy. Impotencja, wyciek nasienia, zmazy patologiczne. Świąd i zapalenie zewnętrznych organów płciowych. Zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie cewki moczowej, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu. Czyraki. Skurcze u dzieci. Wrażenie Zimna w środku. Obrzmiałość i bóle grzbietu stopy. Zaburzenie czucia w okolicy bioder. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy chorobie wieńcowej, z zimnymi rękami; opłucno-płucne i oskrzeli; trwale, nie powodowane kaszlem, nerek i dróg moczowych, rozprzestrzeniające się na brzuch; w cewce moczowej, macicy przy zapaleniach; w okolicy sklepienia czaszki; okołosercowe, świdrujące, którym towarzyszy wzdęcie brzucha; krtani przy przejściu pokarmu i wody; stopy z obrzmieniem lub opuchnięciem. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. LU-CY - Gorąco, Ciepło. ŻY-SIUE - Wnuk. JAO-S1UE - IN. TZ1-SIUE - CZUN-łŃ-TlAO-maj. JUJE-SIUE - Siń-Sy. CZŻUAŃ - SIUE - rdzeń nerki.
Wzmożone napięcie układu współczulnego, zaburzenia układu nerwowego wspólczulnego. TAJS1 (duży potok) R 3. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy. Na wysokości wierzchołka wewnętrznej kostki, l cuń w tył, pomiędzy ścięgnem Achillesa a kostką. Wskazania. Bezsenność, spowodowana niedostatkiem iń; Gorączka z zadysz-ką. Zapalenie jamy ustnej, bóle zębów. Obrzęk błony śluzowej krtani, angina, nieżyt krtani, zapalenie gardła. Gruźlica płuc, zapalenie opłucnej, zadyszka, kaszel z ciągliwą plwociną, krwioplucie. Powiększenie wątroby i śledziony. Odmied-niczkowe zapalenie nerek i zapalenie pęcherza moczowego. Impo"tencja. Zapalenie gruczołu sutkowego. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, skurcze macicy. Bóle w okolicy serca i lędźwi. Owrzodzenie troficzne na nogach. Reumatyczne zapalenie stawu goleniowo-skokowego. Zanik mięśni nóg. Zimne kończyny. Opuchnięcie i bóle pięty. Wskazania dodatkowe. Bóle: przeszywające przy chorobie wieńcowej; przy chorobie wieńcowej z zimnymi rękoma; nerek i dróg moczowych z zimnymi kończynami; ramienia ze zdrętwieniem w nocy; stawu goleniowo-skokowego na wewnętrznej stronie; stopy z opuchnięciem. Opuchnięcie powiek. Szczegóły dla specjalistów. Wiosną nie pozwalać krwawić!
U-S1N - Ziemi. JAO-SIUE-JU.
ŻY-SIUE - Ded. ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmuje Lo kanał pęcherza moczowego. JUJE-SIUE - TZI-JU. LAŃ-SIUE - KG i KOS nerek. CZZUŃJAO-SIUE - trzustka.
l
i
DACZŻUN (duży dzwon) R 4. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy, w miejscu przymocowania ścięgna Achillesa do kości piętowej. Wskazania. Uczucie Zimna w środku. Nadmierny Wiatr uszkadza kanał nerek: silne wymioty, gorączka z dreszczami, chęć leżenia w ciemnościach. Dodaje pew-' ności siebie. Skłonność do lęków i nieszczęść. Kompleks niedowartościowania. Histeria, senność w dzień z chęcią spania. Nerwica serca, częstoskurcz napadowy. Kaszel, uczucie rozparcia w piersi. Zwężenie przełyku, utrudnienia przy przełykaniu. Zapalenie jamy ustnej, suchość w ustach z uczuciem ciepła. Wymioty, krwioplucie. Zaparcia. Krwiomocz, zapalenie miedniczek nerkowych, zaburzenia oddawania moczu, nietrzymania moczu u dzieci, bezmocz. Skurczowe bóle macicy. Rzeżączka. Bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Opuchnięcia i bóle pięty. Wskazania dodatkowe. Bóle: przełyku z kurczami lub wymiotami, przy kolce nerkowej, w cewce moczowej z kurczami, macicy z kurczami, ucha po uderzeniu; w lędźwiach, odbijające na wewnętrzną powierzchnię biodra; przy wewnętrznym rozciągnięciu, pięty i pod piętą. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału nerek. CZŻUAŃ-SIUE - bóle nerek i dróg moczowych; bóle pęcherza moczowego, zanikające na czas wydalania moczu. Bóle stawu ramiennego (+ po stronie bez bólu). SZUJCIUAŃ (wodne źródło) R 5. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy. W przód od miejsca przymocowania ścięgna Achillesa do kości piętowej. Na granicy powierzchni grzbietowej i podeszwowej, z zagłębieniu. Wskazania. Osłabienie ogólne. Bezsenność. Krótkowzroczność, mgliste widzenie przedmiotów. Depresja lub pobudzenie nerwowe przed miesiączką, zapalenie błony śluzowej macicy, opadnięcie łub wypadnięcie macicy. Impotencja, skurczowe bóle w okolicy jądra lub powrózka nasiennego. Brak miesiączki, bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Zaburzenia wydalania moczu związane z opadnięciem macicy. Częste oddawanie moczu. Wskazania dodatkowe. Bóle: gardła przy anginie z ropieniem; podczas miesiączki ze zmianami humoru; pięty i powierzchni podeszwowej w okolicy pięty. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez kanał nerek.
CZŻAOCHAJ (lśniące morze) R 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stopy, l cuń poniżej wewnętrznej kostki. Na granicy powierzchni grzbietowej i podeszwowej. W tył od guzka kości łódeczkowatej w zagłębieniu. Odpowiada miejscu przymocowania mięśnia odwodziciela dużego palca. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży! Wskazania. Padaczka z atakami w nocy. Smutek. Bezsenność. Astenia. Zaburzenia krwiobiegu w mózgu z zastojem żylnym, ból głowy. Choroba nadciśnieniowa. Zaburzenie wzroku. Suchość w ustach i gardle z bólem lub uczuciem ścieśnienia, zapalenie migdałków. Porażenie połowicze. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, opadnięcie macicy, brak miesiączki, upławy, świąd sromu. Bóle jąder i powrózka nasiennego. Bóle w dolnej części brzucha. Zaparcia. Wycieńczenie rąk i nóg. Żółtaczkowatość białkówki oka. Rozciągnięcie wiązadeł stawu goleniowo-skokowego. Wskazania dodatkowe. Obfity wytrysk nasienia. Bóle: gruczołu sutkowego podczas okresu, nie zwiększające się przy naciśnięciu; podczas miesiączki, przed krwotokiem; podczas miesiączki z zawrotami głowy; pochwowe, promieniujące w dół brzucha (bez świądu). Przy rozciągnięciu stępa, przy wewnętrznym skręceniu stopy; na zewnątrz stawu goleniowo-skokowego. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE - Du-lŃ-CIAO-maj. ŻY-S1UE kontroluje nadnercza. CZŻUŃJAO-S1UE wywiera wpływ na bierność IN (zmienia IN - spokoju na JAN aktywności). Dla szybkiego obniżenia temperatury. Miesiączka potęguje stany patologiczne organizmu. Usuwa zaburzenia psychiczne. CZŻUAŃ-SIUE zwiększa autorytet i urok. Bóle: podczas miesiączki; w gruczołach sutkowych z bolącymi węzłami (schorzenie sutka). FULU (wsteczny potok) R 7. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 2 cunie powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki. W miejscu przejścia brzuchatego mięśnia łydki w ścięgno Achillesa, przy jego wewnętrznym brzegu. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży! Wskazania. Słaby wzrok. Krwotok z nosa. Bóle zębów. Choroby nadmiernego Chłodu. Nocne pocenie się. Nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze (przy niewydolności nerkowej. Stany osłabienia. Cukrzyca. Zaburzenia trawienia, wymioty, czkawka, wzdęcia i przelewanie w brzuchu, zaparcia. Wodobrzusze. Opuchnięcie kończyn. Wrażenie zimna w goleniach i stopach. Porażenia u dzieci. Krwawiące hemoroidy. Wskazania dodatkowe. Bóle przeszywające przy oddawaniu moczu; bóle przy krwawiących hemoroidach; w okolicy dolnej części odbytnicy ze świądem; lędźwi z kurczami, wzmagające się przy pochyleniu w przód lub w tył. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-S1UE - Tzin.
188
ŻY-S1UE - Matka.
ŻY-S1UE - Ciao - przyspieszacz przepływu energii przez kanał nerek. JUJE-SIUE - DIN-CZOU.
CZŻUŃJAO-SIUE - zaburzenia równowagi chi ciała. Słaba wola. Nadnercza, jądra, tarczyca. Kontroluje wydzielanie i wydalanie moczu, nie wpływając na ilość, (+) zwiększa, (-) - zmniejsza. CZŻUŃJAO-SIUE wywiera wpływ na zdolność do poczęcia i żywotność płodu, dodaje kobiecie uroku i atrakcyjności. CZŻUAŃ-SIUE - naprzemienne bóle jąder. Półpasiec. TZIAOS1Ń (wzajemne zaufanie) R 8. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 2 cunie powyżej wewnętrznej kostki. Pośrodku odległości między tylnym brzegiem kości piszczelowej a przednim brzegiem ścięgna Achillesa. Nie dotykać w 9-m miesiącu ciąży! Wskazania. Niestałość emocjonalna. Zwiększone pocenie. Obrzęki ogólne. Zatrzymanie moczu, kapiące wydalanie moczu. Zapalenie najądrza, zapalenie jądra, bóle w cewce moczowej. Rzeżączka. Brak miesiączki, krwotok maciczny, białe lub czerwone upławy, wypadnięcie-macicy, poporodowe zwiotczenie macicy, zaburzenia okresu. Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, czerwonka, zaparcie. Bóle w jednej połowie brzucha. Zaburzenie czuciowej i ruchowej funkcji nogi. Bóle w lędźwiach i nodze. Zdrętwienie języka. Wskazania dodatkowe. Bóle: wewnętrznej powierzchni biodra; strzykające przy oddawaniu moczu. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CHUN-IŃ-CIAO-maj. CZŻUŃJAO-SIUE - kontroluje ilość wydalanego moczu, przy (-) - zwiększenie, przy (+) - zmniejszenie. CZŻUBIŃ (uprzejme obejście) R 9. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 5 cuni powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki, w miejscu przekształcania się brzuchatego mięśnia łydki w ścięgno Achillesa. Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Padaczka. Stany maniakalna. Zatrzymanie rozwoju psychicznego u dzieci. Bóle i przekrwienie języka. Zatrucie ołowiem. Wymioty śluzem. Impotencja, zatrucie ciążowe z kurczami mięśni dołu brzucha. Brak mleka u karmiących matek. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle: głowy, pęcherza moczowego z wra żen i em kłucia. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Czun-IŃ-WEJ-maj. Chun-IŃ-WEJ-maj kontroluje energię, przepływającą przez „cudowne naczynie" IŃWEJ-maj. IŃGU (dolina IN) R 10. Lokalizacja. Tylna powierzchnia goleni. Na wewnętrznym końcu fałdu podkolanowego. Między ścięgnami mięśnia półścięgnistego a półbłoniastego.
189
Wskazania. Impotencja, wszystkie schorzenia męskich organów płciowych, zapalenie prostaty, zapalenie jąder, bóle i obrzęki członka. Oziębłość płciowa, zapalenie pochwy, zapalenie sromu, rzeżączka, zaburzenia okresu, przewlekłe wydzieliny y kobiet, świąd zewnętrznych organów płciowych. Zapalenie cewki moczowej, bóle przy wydalaniu moczu. Bóle i wzdęcia brzucha. Reumatyzm i bóle nóg. Zapalenie stawu kolanowego i bóle stawów. Wskazania dodatkowe. Bóle: żołądka, zwiększające się przy naciskaniu; jelit w okolicy pępka; języka i jamy ustnej ze śłinotokiem; pośladków i bioder, promieniujące na wewnętrzną powierzchnię biodra; przedniej i wewnętrznej powierzchni biodra z przykurczami; kolana z kłuciem i drganiem; z osłabieniem kolana. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Wody. LU-CY-Chłód. JAO-SIUE - Che. ŻY-SIUE - Duch kanału nerek. JUJE-SIUE-I - SY.
CZUN-S1UE - ochronno-mięśniowego kanału nerek. CZŻUŃJAO-SIUE - reguluje filtrację nerkową. Określa ilość moczu (- zwiększa, fR + zmniejsza). Określa ilość śliny. CHENGU (kość poprzeczna) R 11. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 5 cuni poniżej wysokości pępka, na górnym brzegu kości łonowej. Wskazania. Brak In - chi, wywołujący bóle brzucha. Impotencja, niepłodność, zmazy, wyciek nasienia, mała koncentracja plemników. Zapalenie przydatków macicy. Bóle członka, moszny, cewki moczowej. Zapalenie cewki moczowej, porażenie zwieraczy pęcherza moczowego, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu, zapalenie pęcherza moczowego. Przepuklina mosznowa, udowa lub pachwinowa. Hemoroidy. Kolka jelitowa. Bóle w okolicy nerek. Bóle i wzdęcia w dole brzucha. Zapalenie rogówki, nieżyt spojówki. Wskazania dodatkowe. Bóle kolana przy uginaniu lub prostowania. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. CZŻUAŃ-SIUE - rozpraszania nadmiernego gorąca w kończynach. DACHE (duża wściekłość) R 12. lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha, 4 cunie poniżej pępka. Wskazania. Oziębłość płciowa, niepłodność. Krwawienie maciczne, przewlekłe zapalenie pochwy, czerwone upławy. Zmazy patologiczne, wyciek nasienia, przedwczesny wytrysk nasienia, wciągnięcie jądra, impotencja, brak nasienia. Bóle zewnętrznych organów płciowych. Zapalenie pęcherza moczowego, zatrzymanie moczu. Lumbago. Nieżyt spojówki, zapalenie rogówki, przekrwienie spojówki. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. CZŻUAŃ-SIUE -jajowody i jajniki. Bóle głowy spowodowane zaburzeniem czynności jajników. Ból pęcherza moczowego (bolesne oddawanie moczu). Bóle, oddające w pępek.
CYSIUE (miejsce energii) R 13. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 3 cunie poniżej pępka. Wskazania. Jalowość u kobiet, zaburzenia cyklu miesiączkowego, schorzenia jajników. Impotencja, niewystarczalność nasienia, zmazy patologiczne, przedwczesny wytrysk nasienia. Brak erekcji, zapalenie prostaty, bóle penisa. Zapalenie nerek, zatrzymanie lub nietrzymanie moczu, porażenie pęcherza moczowego. Gorączka przy żółtaczce. Uczucie rozpierania w górnej części brzucha. Trwałe biegunki. „Chi miota się w górę i w dół, wywołując bóle w żebrach". Bóle kręgosłupa. Zapalenie rogówki, przekrwienie spojówki. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. LAŃ-SIUE - Cy („drzwi niemowląt"). CZŻUŃJAO-SIUE -jajniki; jajowody; przedni płat przysadki. SYMAŃ (czwarta pełnia) R 14. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 2 cunie poniżej pępka. Wskazania. Impotencja, wyciek nasienia, zmazy patologiczne. Zaburzenia okresu miesiączkowego, kurcze macicy, krwotok maciczny, bóle w dole brzucha przy patologii macicy. Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu. Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, zaburzenia trawienia, obfity stolec, biegunka. Zaparcie atoniczne. Bóle żeber. Przepuklina pępkowa. Wskazania dodatkowe. Bóle: okresu z kurczami; gwałtowne lub naprzemienne macicy; jelit, odbijające się do pępka. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. CZŻUNCZŻU (brzuszna) środkowe płynięcie R 15. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 1 cuń poniżej pępka. Wskazania. Uciskowe bóle głowy. Nieżyt spojówki. Zapalenie przydatków macicy, zapalenie jajowodu, zaburzenie okresu miesiączkowego, zapalenie jajnika. Zapalenie najądrza, zapalenie jądra. Przewlekłe zapalenie okrężnicy, zaburzenie perystaltyki jelit, zaparcie. Bóle i uczucie ciepła w dolnej części brzucha. Bóle w okolicy lędźwiowej. Opuchnięcie stawów palców rąk i nóg. Wskazania dodatkowe. Uciskające bóle głowy. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. CZŻUAŃ-SIUE - bóle przy zapaleniu jajowodu lub zapaleniu przydatków macicy. CHUANSZU (drenowanie ośrodków życiowych) R 16. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. Na wysokości pępka. Wskazania. Przekrwienie i bóle spojówki, zapalenie rogówki. Choroby organów płciowych, wywołane nadmiernym Chłodem. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, zapalenie jajnika, zapalenie jajowodu, pochwica. Kurcze szyjki pęcherza moczowego, zapalenie cewki moczowej. Żółtaczka. Zaburzenie funkcji żołądka, bóle żołądka, wzdęcia i bóle brzucha, zapalenie żołądka, kolka jelitowa, biegunka, zaparcie, ucisk w okolicy nadbrzusznej, brak apetytu.
Wskazania dodatkowe. Uciskający ból głowy; bóle jelit, naprzemienne, z uczuciem rozerwania. Szczegóły dla specjalistów. P1N-S1UE - ogólna zgodność energii organizmu. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. DU-LI-DY-S1UE - związana z jelitami. TAJ-SZU-S1UE - okolica serca. SZANCIU (pieśń kupca) R 17. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 2 cunie powyżej pępka. Wskazania. Przekrwienie oczu, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki. Nadkwaśność soku żołądkowego, kurczowe bóle żołądka, pogorszenie apetytu, kolki jelitowe, zapalenie żołądka, ciśnienie w okolicy nadbrzusznej, zaparcie, biegunka. Impotencja. Kurcze macicy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. SZYGUAŃ (kamienna granica) R 18. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 3 cunie powyżej pępka. Wskazania. „Zła" krew w organizmie: Pi i Wej są puste i zimne. Słaby apetyt. Pokarmy i picie nie są trawione. Czkawka, wymioty, bóle i kurcze brzucha, zaparcia. Zjawiska astmatyczne. Niepłodność. Rzeżączka. Przekrwienie gałek ocznych, bóle oczu. Sztywność kręgosłupa. Wskazania dodatkowe. Bóle przy zapaleniu prostaty, rozprzestrzeniające się na cały brzuch; podczas okresu (przy zbyt skąpych wydzielinach trzeba uaktywniać). Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. CZŻUŃJAO-S1UE dla zapobiegania oddziaływania nadmiernego Chłodu lub Gorąca. Dla uprzedzania negatywnej reakcji na emocjonalny stres (oddychanie i trawienie). INDU (stolica IN) R 19. Lokalizacja. Pierwsza linia brzucha. 4 cunie powyżej pępka. Wskazania. Bóle w piersi i podżebrzu (zbuntowana chi atakuje żebra). Dychawica oskrzelowa, rozedma płuc, zapalenie opłucnej, zadyszka. Bóle brzucha. Żółtaczka. Wrzody dwunastnicy lub żołądka, zapalenie żołądka, bóle żołądka, wzdęcia lub przelewanie w brzuchu. Oczy czerwone i bolące, jaskra, nieżyt spojówki. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle okołosercowe po spożycie pokarmu; gwałtowne, nie do zniesienia, macicy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. P1N-S1UE energii In kanałów. FUTUNGU (dolina, przenikająca wewnątrz) R 20. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 5 cuni powyżej pępka. Wskazania. Drżenie ze strachu. Katar. Niemota. Ziewanie kurczowe. Suchość w ustach. Wymioty, nudności, niestrawność, ostre i przewlekłe zapalenie żołądka, po-
192
szerzenie się żołądka, wrzody dwunastnicy lub żołądka, wzdęcia i przelewanie w brzuchu, biegunka. Żółtaczka. Sztywność szyi. Bóle w piersiach. Wskazania dodatkowe. Bóle przy poszerzeniu żołądka. Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. JUMEŃ (brania pustki) R 21. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 6 cuni powyżej pępka. Wskazania. Zaburzenia nerwicowe u kobiet w sferze erotycznej. Przekrwienie i bóle wewnętrznej części oka. Nadmierny ślinotok. Bóle przy przełykaniu. Zapalenie oskrzeli. Kaszel. Zapalenie gruczołu sutkowego, bóle gruczołu sutkowego z powodu wytwarzania mleka. Wymioty u ciężarnych. Brak apetytu, wzdęcie i uczucie przepełnienia górnych części brzucha, wrzody dwunastnicy, odbijanie z żołądka, wymioty, nadkwaśny nieżyt żołądka, kurcz odźwiernikowej części żołądka; biegunka z krwią, śluzem lub ropą; zapalenia i inne schorzenia wątroby i pęcherzyka żółciowego. Bóle żołądka z kurczami odźwiernika. Nerwoból międzyżebrowy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. U-SZU - Mo połączenia ochronno - mięśniowego SZAO-JAN. CZŻUŃJAO-SIUE - odźwierni.k żołądka. BULAN (młody chód) R 22.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi w 5-m międzyżebrzu. Wskazania. Zatkanie nosa, pogorszenie węchu, katar. Dychawica oskrzelowa, kaszel, zapalenie płuc, zadyszka, zapalenie opłucnej. Wrażenie przepełnienia w piersi i żebrach. Niedobór chi. Schorzenia przełyku, kurcze przełyku. Osłabienie lub brak apetytu. Nudności, wymioty. Zwiotczenie jelita grubego. Zapalenie gruczołu sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy. Kurcze prostego mięśnia brzucha. Ciężko unieść rękę. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy stawu ramiennego, wzmagające się przy uniesieniu ręki; w okolicy nerek i wzdłuż dróg moczowych, podnoszące się nad wysokością 12-go kręgu piersiowego. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek i Czżun-maj. DU-LI-CY - Che-Szeń-tzin (SIUE odpływu KG nerek). SZEŃFEN (pieczątka ducha) R 23.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 4-m międzyżebrzu. Wskazania. Utrudnione oddychanie z powodu uczucia pełni w piersiach. Chory na przemian czuje r^ zimno, to gorąco. Nagłe uderzenia krwi do twarzy. Szum w uszach z powodu przekrwienia. Pogorszenia się powonienia, zatkanie nosa, katar. Zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej. Choroba wieńcowa. Słaby apetyt. Wymioty. Schorzenia przełyku. Zapalenie gruczołu sutkowego, schorzenie sutka, wrzody na piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Kurcze prostego mięśnia brzucha. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek oraz cudownego naczynia CZŻUN-Maj (wtórna gałąź).
193
CZŻUAŃ-S1UE. Bóle: przy chorobie wieńcowej; pochwowe ze świądem. L1NSIUJ (cmentarz ducha) R 24. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 3-m międzyżebrzu. Wskazania. Stany nerwicowe u kobiet. Niepokój. Podejrzliwość. Bezsenność. Amnezja. Słaby apetyt. Angina. Katar, zatkanie nosa, nieżyt nosa cuchnący, zanikowy. Zapalenie opłucnej, kaszel, zapalenie oskrzeli, duszność. Wymioty. Uczucie przepełnienia w piersi i bóle przepony. Zapalenie gruczołu sutkowego i bóle gruczołu sutkowego. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE kanału nerek i CZŻUN-Maj. SZEŃCAN (przechowalnia ducha) R 25. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 2-m międzyżebrzu. Wskazania. Niechęć do życia. Bezsenność, wywołana niepokojem. Pogorszenie słuchu. Przekrwienie pluć, zastój w płucach, dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej, kaszel, zadyszka, ciężko oddychać z powodu uczucia przepełnienia w piersi i żebrach. Brak apetytu, wymioty, poszerzenie żołądka. Bóle w piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle: okolosercowe z uciskiem na wysokości serca; przy chorobie wieńcowej, promieniujące na prawą połowę klatki piersiowej; przy chorobie wieńcowej, przeszywające na wylot. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek i cudownego naczynia CZŻU-maj (wtórna gałąź). JUJCZŻUN (różnokolorowy węzeł) R 26. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W l-m międzyżebrzu. Wskazania. Popędliwość, gniewliwość. Nocne pocenia się. Świąd oka. Ślinotok. Osłabienie więzadeł głosowych. Zapalenie oskrzeli dychawiczne, zastój w płucach, zadyszka, uczucie rozpierania w piersi, zapalenie opłucnej, duża ilość plwociny, kaszel. Brak apetytu, nudności, wymioty, czkawka, kurcze przełyku i żołądka. Kołatanie serca. Bóle w klatce piersiowej. Nerwoból międzyżebrowy. Wrzody gruczolu sutkowego. Zimne ręce i nogi. Szczegóły dla specjalistów. Szeń-tzin - CZŻUN-maj (wtórna gałąź). CZŻUŃJAO-SIUE - oddziaływanie na przełyk. SZUFU (drenowanie wnętrzności) R 27. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. Przy dolnym brzegu obojczyka. Wskazania. Uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Uczucie przepełnienia w piersi. Utrudnione oddychanie. Kaszel napadowy, zadyszka, dychawica oskrzelowa, zastój w płucach, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zapalenie płuc. Bóle języka. Słaby apetyt, czkawka, wymioty, ślinotok. Kurcze przełyku. Wzdęcia brzucha. Bóle i napięcie przed miesiączką. Pobudliwość. Bóle głowy przy nadmiernym napięciu psychicznym. Bóle w klatce piersiowej. Nerwoból międzyżebrowy. Nerwoból splotu barkowego.
Szczegóły dla specjalistów. PIN-S1UE całego organizmu (stabilizacja, wewnętrzna zgoda). TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
Kanał osierdzia - Tziuje-ińsiń TIAŃCZI (niebiański staw) MC 1. Lokalizacja. W 4-m międzyżebrzu. 5 cuni od przedniej linii środkowej. Na zewnątrz od sutka o l poprzeczny palec. Wskazania. Smutek. Strach. Przekrwienie mózgu. Mgliste widzenia przedmiotów. Zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia. Zapalenie płuca, zapalenie oskrzeli, uczucie duszności, zadyszka. Zapalenie gruczołu sutkowego, zmniejszenie wydzielania mleka u karmiących matek, bóle sutka. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w klatce piersiowej i żebrach. Bóle i zapalenie stawu ramiennego. Stany zapalne w okolicy pachowej lub zapalenie węzłów chłonnych. Porażenie kończyn.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Czuan - małe „okno nieba". CZUN-S1UE - KOW osierdzia. DU-L1-CY - Czun energii do kanału osierdzia. CHUEJ-SIUE kanałów: osierdzia i wątroby. CZŻUŃJAO-SIUE przepuszcza krew do górnych części ciała.
TIAŃZIUAŃ (niebiańskie źródło) MC 2. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia ramienia. 2 cunie poniżej wysokości fałdu pachowego. Między głowami mięśnia dwugłowego ramienia. Wskazania. Obawa przed Wiatrem i Chłodem. Pogorszenie wzroku, niewyraźne widzenie przedmiotów. Jąkanie się. Brak apetytu. Zapalenie oskrzeli, zadyszka, kaszel, przekrwienie płuc. Wzdęcie górnej części brzucha, czkawka, wymioty. Zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia, silne kołatanie serca, bóle w okolicy serca, wywołane lękiem. Przepona pełna i boląca. Uczucie rozpierania w piersi i podżebrzu. Wskazania dodatkowe. Bóle: bocznej powierzchni klatki piersiowej, oddające do łopatki; bocznej powierzchni ramienia; okolicy nadbrzusznej. Nerwoból międzyżebrowy. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! C1UJTZE (wijące się błoto) MC 3. Lokalizacja. Pośrodku wewnętrznej powierzchni zgięcia łokciowego, przy łokciowym brzegu ścięgna dwugłowego mięśnia ramienia. Nie dotykać w 3-m miesiącu ciąży! Wskazania. Smutek. Uczucie łęku lub niepokoju. Nadmierne pocenie się szyi i głowy. Silne pragnienie. Suche usta. Ciało gorące przy gorączce. Udar słoneczny. Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej. Choroba wieńcowa, zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia, kołatanie serca, częstoskurcz, bóle w okolicy serca. Zapalenie
gruczołu sutkowego. Pląsawica. Niepłodność. Nudności, wymioty ciężarnych, odbijanie z żołądka, biegunka. Porażenie połowicze. Drżenie rąk. Bóle w stawie ramien-nym przy schorzeniach splotów układu nerwowego. Nerwoból splotu barkowego. Wskazania dodatkowe. Bóle okołosercowe z wymiotami. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody. JAO-SIUE - Che. JUJE-SIUE - S1Ń-CZOU.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawu łokciowego. SIMEŃ (brama choroby) MC 4. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. 5 cuni powyżej fałdu stawu promienipwo-nadgarstkowego. Pomiędzy ścięgnem długiego mięśnia dłoniowego a promieniowym mięśniem zginaczem dłoni. Nie dotykać w 3-m miesiącu ciąży. Wskazania. Zaburzenia psychiczne. Lęk przed łudźmi i otoczeniem. Strach. Stan niepokoju. Stan osłabienia. Słaba pamięć. Podwyższona skłonność do urazów tkanki. Krwotok z nosa. Krwioplucie, kaszel, zapalenie opłucnej. Czkawka, wymioty z krwią; krwotok żołądkowy, zapalenie żołądka, zgaga, bóle w nadbrzusznej okolicy. Zapalenie gruczołu sutkowego. Rwa nerwów przedramienia i dłoni. Przekrwienie skóry dłoni i podeszwy. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez kanał osierdzia.
MC 9
TZIAŃSZY (doskonały pośrednik) MC 5. Lokalizacja, Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. 3 cunie powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Między ścięgnami promieniowego zginacza dłoni a długiego mięśnia zginacza kciuka. Nie dotykać w 3-8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Depresje reaktywne. Stany niepokoju. Psychozy. Padaczka. Neurastenia. Schorzenia mózgu, wywołane przekrwieniem. Choroby, wywołane nadmiernym gorącem. Choroby serca z uczuciem nieszczęścia; wrażenie, że serce się zatrzymuje, częstoskurcz, zapalenie mięśnia sercowego. Angina, zapalenie gardła, nieżyt krtani, bezgłos. Uczucie obcego ciała w gardle. Zaburzenia połykania, wymioty, zapalenie i bóle żołądka. Zaburzenie pięciu organów - czżan. Zapalenie błony śluzowej macicy, zaburzenia okresu miesiączkowego, upławy. Pląsawica, skurcze u dzieci. Naciek w okolicy pachowej. Skurcze przedramienia. Bóle ręki. Przekrwienie dłoni. Zapalenia stawów ręki. Bóle w klatce piersiowej. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - tzin. TAJ-LO - Lo trzech iń-kanałów ręki. JUJE-SIUE - TZ1-MAO.
Kanał osierdzia
m
NEJGUAŃ (wewnętrzna granica) MC 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia przedramienia. 2 cunie powyżej bliższe-
197
go osi ciała fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego, pomiędzy ścięgnami mięśnia dłoniowego a promieniowego zginacza dłoni. Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży! Wskazania. Choroby nadmiernego Gorąca. Ogólne działanie uspokajające. Histeria. Padaczka. Wycieńczenie. Osłabienie ogólne. Stany maniakalne. Osłabienie czynności krwiotwórczej lub krążenia krwi. Szok podczas porodu. Alergia. Zapalenie płuc, dychawica oskrzelowa z wyraźnym kaszlem, zapalenie opłucnej. Katar. Wylew krwi do spojówki. Nieżyt krtani. Utrudnienia połykania. Czkawka, odbijanie z żołądka, nudności, wymioty lub zrywanie na wymioty. Bóle w okolicy serca, kołatanie serca pochodzenia nerwowego, choroba wieńcowa, nerwopochodne schorzenia serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia. Żółtaczka. Zapalenie żołądka, kurcze żołądka, niewydolność wydzielania i wydalania z żołądka, wzdęcia brzucha (żołądek i śledziona są niezgodne). Nieżyt jelit cienkich. Brak miesiączki. Skurcze. Reumatyzm. Bóle bocznej powierzchni klatki piersiowej, okolic stawów ramiennego i łokciowego. Zaburzenia funkcji ruchowej stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Łuszczyca. Bóle: przy kolce wątrobowej; żołądka z utrudnieniem trawienia wina; przy podwyższonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym; wewnętrznej powierzchni dłoni. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - DU-JAN-WEJ-maj (wywiera wpływ na IŃ-CY i IŃ-tzin). ŻY-SIUE - Lo kanału osierdzia. CZŻUAŃ-S1UE - gruczoł przytarczycowy. schorzenia tętnic, bóle przy chorobie wieńcowej, przy oddawaniu moczu. CZŻUŃJAO-SIUE - alkohol pogarsza patologiczne stany organizmu. DALIN (duży wzgórze) MC 7. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stawu promieniowo-nadgarstkowego, na bliższym osi ciała fałdzie, pomiędzy ścięgnami promieniowego zginacza dłoni i długiego mięśnia dłoniowego. Wskazania. Zaburzenie szczelnych czżan-organów. Stany przygnębienia. Neurastenia. Niestałość emocjonalna. Stany maniakalne. Psychozy. Niekończący się śmiech. Uczucie zmęczenia i lęku. Stałe nieprzyjemne odczucia w okolicy serca, zaburzenie odżywcze mięśnia sercowego, kołatanie serca, zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia. Podwyższone maksymalne ciśnienie tętnicze. Zadyszka. Bezsenność. Uczucie gorąca w ciele, podwyższona temperatura. Gorączka bez pocenia. Angina. Wyprysk. Wrzody w okolicy piersi. Stany zapalne w okolicy pachowej. Bóle w okolicy żołądka, wymioty z krwią, zaburzenie połykania, zgaga, krwotok żołądkowy, zapalenie żołądka i inne schorzenia żołądka. Wrzodowy nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy. Bóle i skurcze mięśni rąk, kurcz pisarski, porażenie nerwu pośrodkowego ręki. Nerwoból międzymięśniowy, bóle w klatce piersiowej. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy u chorych na nadciśnienie. Bóle: zębów z nieprzyjemnym zapachem z ust; wątroby i pęcherzyka żółciowego, powodowane przez żółtaczkę; dłoni; lędźwi z przykurczam? mięśni po obydwu stronach kręgosłupa.
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. LUCY - Wilgotność. JAO-SIUE-JU. ŻY-SIUE Matka. ŻY-SIUE-IŃ - źródło, przyjmujące Lo - kanał trzech świeczników. DU-LI-CY - Si hamulec energii, przepływającej przez kanał Osierdzia. Zmniejsza napięcie tętnicze. LAOGUN (paląc pracy) MC 8.
Lokalizacja. Pośrodku dłoni. Na linii „głowy". Między 3. a 4. kośćmi śródręcza. Przy ściśnięciu palców w pięść znajduje się pomiędzy 3-m a 4-m palcem. Wskazania. Psychozy. Ataki histerii. Skurcze u dzieci. Wrażenie unoszenia się chi w górnej części ciała. Zaburzenie szczelnych czżan - organów. Krwotok z nosa. Zapalenie jamy ustnej, paradontoza. Angina z utrudnieniami przy połykaniu. Gorączka bez pocenia. Silne pragnienie. Żółtaczka. Nadciśnienie tętnicze. Słaby apetyt, zaburzenia trawienia. Krew w moczu i stolcu. Bóle w okolicy serca przy jego schorzeniach. Sinica trwała kończyn. Ograniczenie ruchów ręką, bóle bocznej powierzchni klatki piersiowej. Czucie opaczne koniuszków palców dłoni, schorzenia mięśni i stawów dłoni, przykurczę dłoni. Nadmierne wydzielanie potu na dłoniach. Łuszczyca. Zaburzenia temperatury skóry rąk. Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, powodowane żółtaczką; dłoni ze skurczami. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-SIUE-lń. ŻY-SIUE - Duch. JUJE-SIUE - I-WEJ.
DU-LI-CY - Che. CZŻUŃJAO-SIUE - depresja. Udzielanie pierwszej pomocy (zemdlenia). CZŻUAŃ-SIUE - chroniczna egzema dłoni. CZŻUNCZUN (środkowy węzeł) MC 9.
Lokalizacja. Na zewnątrz od macierzy paznokciowej środkowego palca dłoni o 0,3 cm. Wskazania. Wszystkie choroby nadmiaru jan, którym towarzyszy gorączka. Stany niepokoju. Nocne lęki u dzieci. Stany utraty przytomności. Stany majaczeniowe. Pogorszenie pamięci. Astenia. Nadciśnienie i niedociśnienie. Wylew krwi do mózgu. Bóle głowy, uderzenia krwi do głowy. Sztywność języka. Uczucie duszności. Nieprzyjemne odczucia w okolicy serca o charakterze świdrującym, zapalenie mięśnia sercowego, uczucie ścieśnienia w okolicy serca. Podwyższona temperatura, wrażenie „płonącego ciała". Gorączka bez pocenia. Gorące dłonie. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, wrażenie pękającej głowy. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! U-SIN - Drzewa. JAO-S1UE - tzin. JUJE-SIUE - GUJ-JU.
CZUN-S1UE - początkowy punkt KOW, KOS, KOM osierdzia. USZU - Che ochronno-mięśniowego połączenia TZ1UJE-1Ń. CZŻUŃJAO-SIUE - choroby serca i tętnic.
Kanał trzech świeczników - Siatziao GUAŃCZUN (zamknięty węzeł) TR 1. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokciowej 4-go palca dłoni. Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży! Wskazania. Depresja. Tęsknota. Schorzenia oczu. Biały nalot na spojówce, błona na oczach, niewyraźne widzenie przedmiotów. Głuchota. Zapalenie migdałków. Zapalenie gardła, angina, utrata czucia w gardle, suchość warg, pęknięcia języka. Bóle głowy. Nudności, wymioty. Pogorszenie apetytu. Niestrawność u dzieci. Wskazania dodatkowe. Bóle: gardła pochodzenia nerwowego lub niejasnego; przy anginie z suchością w gardle; wrażenie kolca w gardle. Bóle przy chorobie wieńcowej, schodzące wzdłuż ręki i docierające do małżowiny usznej; w okolicy prostaty (jeżeli inne punkty nie były skuteczne); ramienia i stawu ramiennego, wzmagające się przy ubieraniu się lub poruszaniu ręką w kierunku głowy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu. LU-CY - suchość. JAO-SIUE-TZ1N (źródło). ŻY-SIUE - wnuk.
TR 20 TR22 TR23 TR21 TR 19 TR 18 TR 17
JUJE-SIUE - ŻEŃ-TZY.
U-SZU - końcowy punkt ochronno-mięśniowego połączenia Szao-Jan. LAŃ-S1UE kanałów: osierdzia i trzech świeczników. DU-L1-CY przypływu kanału trzech świeczników. CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM, KG trzech świeczników. CZŻUŃJAO-SIUE - działanie na gruczoły płciowe i nadnercza. Choroby nadmiernego Wiatru i Gorąca. EMEŃ (brama płynów) TR 2. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia dłoni. Przy łokciowym brzegu podstawowego paliczka 4. palca, przy jego podstawie. Wskazania. Szok. Zapaść. Utrata przytomności. Udar słoneczny, ból głowy. Zawroty głowy. Przekrwienie oczu. Głuchota, szum w uszach. Nieżyt krtani,,obrzęk błony śluzowej krtani, zapalenie gardła. Anemia, malaria. Niestrawność u dzieci. Bóle, obrzęki i przekrwienie dłoni. Bóle przedramienia, okolicy stawu łokciowego. Drżenie i zdrętwienie rąk. Wskazania dodatkowe. Bóle: potylicy; dłoni, promieniujący w przedramię; gardła pochodzenia nerwowego lub niejasnego. Wrażenie kolca w gardle. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody. LU-CY - Chłód. JAO-S1UE - 1Ń. ŻY-SIUE - Ded. JUJE-SIUE - TZIA-SZEŃ.
CZŻUAŃ-SIUE - bolące dziąsła.
200
Kanał trzech świeczników
201
CZŻUNCZŻU (dłoniowa) (środkowa wyspa) TR 3. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia dloni. W tył od główki 4-j kości śródręcza. Między 4. a 5. kością śródręcza, bliżej 4. kości śródręcza. Wskazania. Głuchoniemota, szum w uszach. Zapalenie migdałków, zapalenie gardła, nieżyt krtani, angina. Zapalenie jamy ustnej. Bóle głowy, zawroty głowy. Słabość. Zwiększone pocenie się. Nadciśnienie tętnicze. Stany gorączkowe. Niedowład dłoni. Ograniczenie możliwości ruchowych stawów dłoni i palców: Palce z trudem się zginają, nie potrafią ściskać i utrzymywać przedmiotów. Bóle w okolicy wyrostka łokciowego. Zapalenia stawów łokciowego i promieniowo-nadgarstkowego. Wskazania dodatkowe. Bóle: palców z utrudnionym zginaniem; przy wyciąganiu palców; górnej części pleców bez wyraźnego umiejscowienia; z trwałymi przykurczami mięśni. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-JU.
DU-LI-CY - Ciao energii, przepływającej przez kanał trzech świeczników. JUJE-SIUE - BIN-U.
CZŻUŃJAO-S1UE - oddziaływanie na przysadkę. CZŻUAŃ-SIUE - bóle głowy z przekrwieniem twarzy. JANCZI (janski staw) TR 4. Lokalizacja. Pośrodku fałdu promieniowo-nadgarstkowego, na grzbietowej powierzchni stawu promieniowo-nadgarstkowego, przy promieniowym brzegu ścięgna wspólnego prostownika palców. Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży! Wskazania. Grypa. Cukrzyca. Pragnienie. Bóle głowy, zawroty głowy. Suchość w ustach. Malaria, dreszcze, gorączka. Zaparcie. Zaburzenia czuciowe i ruchowe w rękach. Niemożność ściśnięcia przedmiotu. Bóle w stawach ramiennym i promieniowo-nadgarstkowym i przedramieniu. Bóle, przekrwienie, opuchnięcie i osłabienie stawu promieniowo-nadgarstkowego, wzmagające się przy uginaniu i prostowaniu. Wskazania dodatkowe. Bóle przy rozstawieniu palców ręki; pięty i podeszwowej ( powierzchni stopy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-S1UE - Ciuań - źródło, przyjmuje Lo - kanał Osierdzia. JUJE-SIUE - Żeń-u. CZŻUŃJAO-SIUE - zwiększa aktywność życiową i napięcie tkanek. WAJGUAŃ (zewnętrzna granica) TR 5. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia, 2 cunie powyżej fałdu promieniowo-nadgarstkowego, w zagłębieniu pomiędzy wspólnym prostownikiem palców a prostownikiem małego palca w przestrzeni międzykostnej. Wskazania. Grypa. Słaba tolerancja zmiany pogody. Choroby letniego upału. Stany gorączkowe. Skłonność do chorób zaziębienia i nieżytów górnych dróg od-
dechowych. Psychozy. Nerwice. Mózgowe skurcze naczyń. Bezsenność. Osłabienie ogólne. Zaburzenia snu. Bóle głowy. Schorzenia oczu. Niedosłuch nerwowy, szum w uszach. Krwotok z nosa. Niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze. Cukrzyca. Reumatyzm. Zapalenie wrzodziejące jelita grubego. Zaparcie. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - DU -Jan-Wej-Maj. ŻY-S1UE - Lo kanału trzech świeczników. CZŻUŃJAO-SIUE kontroli Jan-energii w kanale trzech świeczników. Suchość i Chłód, Wilgotność i zmiana pogody (Wiatr) wzmagają (wyostrzają) zaburzenia w organizmie. CZŻUAŃ-SIUE. Bóle: powierzchowne gałek ocznych; od potylicy do szyi; głowy przy zmianie pogody; stawów przy zmianie pogody; grzbietowej powierzchni dłoni. Jamy ustnej i języka, którym towarzyszy suchość w ustach i utrudnienia w rozmowie. Pęknięcia języka. Palców i przedramienia jednocześnie, niemożność ściśnięcia przedmiotu. Zapalenie nerwów, nerwobóle, niedowłady i przykurczę ręki. CZŻYGOU (bruzda na skraju) TR 6. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia. 3 cunie powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Pomiędzy wspólnym prostownikiem palców a własnym prostownikiem małego palca. Wskazania. Grypa. Bóle głowy, zawroty głowy. Głuchoniemota. Szczękościsk. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej. Wymioty, zaparcia, biegunka. Cholera. Schorzenia gorączkowe bez pocenia się. Zemdlenia i krwotoki poporodowe. Wyprysk. Bóle w okolicy serca, klatki piersiowej i żeber. Nacieki w okolicy szyi. Zapalenia splotów. Nerwoból ręki. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia. JAO-SIUE - tzin. ŻY-S1UE - duch kanału trzech świeczników. JUJE-SIUE - U-CZEŃ. CHUEJTZUN (świątynia spotkań z przodkami) TR 7. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia. 3 cunie powyżej fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Pomiędzy ścięgnami prostownika małego palca a łokciowego prostownika dłoni. O jeden poprzeczny palec na zewnątrz od punktu czżygou, znajdującego się pomiędzy kośćmi przedramienia. Wskazania. Niestałość emocjonalna. Pobudliwość. Dreszcze nerwowe. Głuchoniemota, zdrętwienie małżowiny usznej. Duszność. Kolka jelitowa. Drżenie, bóle, utrudnienia w ruchach i zaburzenia czucia ręki. Mimowolne ruchy palcami dłoni. Bołesność skóry całego ciała. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun energii, przepływającej przez kanał trzech świeczników. CZŻUŃJAO-SIUE - schorzenia skóry. SAŃJANLO (połączenie trzech JAN) TR 8. Lokalizacja. Tylna powierzchnia przedramienia. 4 cunie powyżej fałdu stawu
promieniowo-nadgarstkowego. Pomiędzy wspólnym prostownikiem palców a właściwym-prostownikiem małego palca. Wskazania. Ospałość. Skrępowanie ruchów. Niedowłady i bóle w okolicy dłoni, przedramienia i ramienia, porażenie mięśni ramienia lub zanik mięśni. Rwa nerwów ręki, bóle w lędźwiach. Głuchoniemota. Zawroty głowy. Choroby oczu. Bóle zębów. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TA1-LO-SIUE - Lo trzech JAN kanałów ręki. SYDU (cztery kanały) TR 9. Lokalizacja. Na tylnej powierzchni przedramienia. 5 cuni poniżej fałdu łokciowego. Między wspólnym prostownikiem palców a łokciowym prostownikiem dłoni. Między kośćmi przedramienia. Wskazania. Głuchoniemota, szum w uszach. Schorzenia oczu. Zapalenie gardła, nieżyt krtani. Zawroty głowy. Bóle zębów żuchwy. Drżenie rąk. Bóle w okolicy przedramienia i ramienia. Porażenie i skurcze ręki. Wskazania dodatkowe. Bolesne krwawiące dziąsła. Bóle zębów. TIAŃTZIN (niebiańskie źródło) TR 10. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. Powyżej fałdu stawu łokciowego o l cuń. W miejscu przymocowania trójgłowego mięśnia ramienia. Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży! Wskazania. Padaczka. Neurastenia. Pobudzenie psychomotoryczne, nie wolno leżeć. Otępienie. Wylew krwi do mózgu, migrena, bóle głowy. Choroby oczu, bóle oczu. Niedosłuch nerwowy, szum w uszach. Angina, zapalenie migdalkow, nieżyt krtani, obrzęki błony śluzowej i bóle gardła. Gruźlicze szyjne zapalenie węzłów chłonnych. Zapalenie oskrzeli, kaszel. Wstręt do jedzenia. Skurcze u dzieci. Nadmierne pocenie się. Wskazania dodatkowe. Kurcze powiek. Bóle: w obu kącikach oczu; zatokowe lub nosowe z gorączką; za uchem; głowy, zwiększające się przy odwracaniu głowy; przy kręczu szyi; oskrzeli i opłucno-płucne; całej piersi, boków, z ulgą przy pochyleniu się do przodu, z kurczami przedniej ściany brzusznej; stawu ramiennego (ruchy nie potęgują bólu), wzmagające się przy ruchach obrotowych; tylnej strony stawu łokciowego; przedramienia, zwiększające się przy obrotach kończyn w przód i do środka oraz w tył i na zewnątrz; dłoni, wzmagające się przy wyciąganiu; niemożność utrzymania przedmiotów. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-S1UE - Che. ŻY-SIUE - Syn. DU-LI-CY - Si hamuje szybkość przepływu energii przez kanał trzech świeczników. JUJE-SIUE - GEŃ-1Ń.
CZŻUŃJAO - S1UE dla usunięcia napięcia psychicznego i fizycznego, schorzenia uszu.
204
CINLEŃJUAŃ (czysty chłodny odmęt) TR 11. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. 2 cunie powyżej fałdu łokciowego. Na mięśniu trójgłowym. Wskazania. Żółtawość białkówki ocznej. Szum w uszach. Niemożlność noszenia ubrań z powodu powstających od kontaktu z nimi bólów. Bolące żebra. Bóle pleców i okolicy ramieniowo-lopatkowej. Bóle i niedowłady ramienia i przedramienia, rękę ciężko ugiąć lub wyprostować. Procesy zapalne okolicy szyjno-potylicz-nej i stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego, zwiększające się przy ubieraniu się. S1AOŁE (odprowadzenie stojącej wody) TR 12. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. Pośrodku mięśnia trójgłowego, 5 cuni powyżej fałdu stawu łokciowego, w bruździe nerwu łokciowego. Wskazania. Padaczka. Zawroty głowy, bóle głowy. Obrzęk tkanek i bóle w okolicy szyjno-potylicznej. Szyjne zapalenie węzłów chłonnych. Sztywność szyi. Obrzęki, bóle i parestezje rąk. Wrzody na rękach. NAOCHUEJ (s'rodek ramienia) TR 13. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. Na wysokości pach, przy dolnym brzegu mięśnia naramiennego, 9 cuni powyżej fałdu łokciowego. Wskazania. Bóle galowy. Powiększenie tarczycy. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Bóle w okolicy szyjno-ramiennej, promieniujące do łopatki. Bóle ręki przy ruchach i stawów przy uginaniu i prostowaniu. Wskazania dodatkowe. Bóle: zewnętrznej i tylnej powierzchni ramienia; stawu łokciowego; ręka się nie ugina ani nie prostuje. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów trzech świeczników i jelita grubego, TZIAŃLAO (dół ramienia) TR 14. Lokalizacja. Okolica ramienno-lopatkowa. Przy tylnym brzegu główki kości ramiennej, pod tylnym górnym brzegiem barkowego wyrostka łopatki. Wskazania. Neurastenia. Zawroty głowy. Porażenie połowicze. Niedowład, przykurczę i bóle w okolicy stawu ramiennego z ograniczeniami ruchów. Bóle przy poruszaniu kończyną górną. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Wskazania dodatkowe. Kręcz szyi (jeżeli ból rozprzestrzenia się do ramienia). TIAŃLAO (niebiański dołek) TR 15. Lokalizacja. W dole nadgrzebieniowym łopatki. 4 cunie od linii środkowej, na wysokości odstępu między l-m a 2-m kręgiem piersiowym. Na linii pionowej, biegnącej przez tziań-tzin, znajdujący się pośrodku odległości między punktami DACZŻUJ i TZIAŃ-JUJ, na skrzyżowaniu tej linii z kolcem łopatki. Wskazania. Melancholia. Brak wydzielania potu.
205
Wskazania dodatkowe. Bóle: stawów, zwiększające się przy podwyższeniu wilgotności; stawu ramiennego, wzmagające się przy zmianie pogody lub przy zaburzeniu równowagi układu pęcherzyka żółciowego; wątroby z przykurczami i skurczami okolicy szyjno-potylicznej; łamiące pleców, ramienia i przedramienia, stawu łokciowego przy uginaniu, pośrodku obojczyka, ze sztywną szyją. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-WEJ-maj. CHUEJ-SIUE kanałów: trzech świeczników i pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierna Wilgotność potęguje stany patologiczne organizmu. Działanie normalizujące funkcje termoregulacji, trawienia, oddychania, układu moczowo-płciowego. CZŻUAŃ-SIUE. Bóle stawów kończyny górnej. TIAŃJU (zakratowane okno) TR 16. Lokalizacja. Na szyi. W przód od przedniego brzegu mięśnia czworobocznego i w tył od tylnego brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, w miejscu, gdzie można namacać kość czaszki, przy uciskaniu punktu odczuwa się łamanie. Wskazania. Zaburzenia snu lub sny niespokojne. Bóle głowy (wywołane nadmiernym Wiatrem). Zawroty głowy. Zaburzenie lub pogorszenie wzroku, bóle oczu, przekrwienie spojówki. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Obrzęki twarzy. Zapalenie krtani i gardła. Bóle w okolicy szyjno-potylicznej, utrudniające odwracanie głowy. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy potylicznej. Bóle pleców, rąk. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból gałek ocznych. Szczegóty dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-SIUE - duże „okno nieba". Chu połączenie górnego KOW osierdzia i trzeciego świecznika. CZŻUŃJAO-SIUE - przy postępującej głuchocie i pogorszeniu wzroku. Przy nagłej utracie słuchu lub wzroku. IFEN (ochrona przed wiatrem) TR 17. Lokalizacja. Pod dolnym końcem płatka ucha. W zagłębieniu, między kątem szczęki a wyrostkiem sutkowatym Wskazania. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, zapalenie ucha, zapalenie błony bębenkowej, wyprysk przewodu słuchowego zewnętrznego, wysiękowe zapalenie ucha, wilgotno i swędzi. Opadnięcie powieki górnej. Przykurcz mięśni mimicznych, opadnięcie kącika ust, porażenie obwodowe nerwu twarzowego, rwa nerwu twarzowego. Świnka, szczękościsk. Bóle zębów. Powiększenie tarczycy. Zapalenie węzłów chłonnych okolic szyjnej i pachowej. Zawroty głowy. Jąkanie się. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy śwince; przy rwie nerwu trójdzielnego gałęzi dolnej (oddziaływać na stronę bez bólu); ucha z wydzielinami; zębów przy próchnicy lub z ropotokiem. Szczegóły dla specjalistów. CZUEI-S1UE kanałów trzech świeczników i pęcherzyka żółciowego.
CYMAJ (wściekle naczynie) TR 18. Lokalizacja. Przy tylnym brzegu podstawy małżowiny usznej, na linii poziomej, biegnącej przez środek zewnętrznego przewodu słuchowego. Wskazania. Lęki. Padaczka. Skurcze u dzieci. Szum w uszach, niedosłyszenie nerwowe, zapalenie błony bębenkowej. Pogorszenie ostrości widzenia, zapalenia tęczówki. Uderzenia krwi do mózgu, zastój żylny mózgu, bóle głowy, zawroty głowy. Wymioty, biegunka. Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE kanału trzech świeczników i pęcherzyka żółciowego (przez ucho do KE-CZŻU-CZŻEŃ). LUSI (oparcie czaszki) TR 19. Lokalizacja. Przy tylnej podstawie małżowiny usznej. Pośrodku odległości między linią, biegnącą nad górnym brzegiem małżowiny usznej, a linią biegnącą przez górny brzeg przewodu słuchowego. Wskazania. Padaczka. Lęki. Napływ krwi do głowy, bóle głowy, zawroty głowy, ciężka głowa. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, zapalenie błony bębenkowej. Ciało gorące z utrudnieniami przy odwracaniu się. Bóle żeber. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TZI-SIUE- JAN-WEJ-maj. CHUEJ-SIUE kanałów trzech świeczników i jelita grubego. LAŃ-S1UE - KG i KOM trzech świeczników. TZIAOSUŃ (kąt ucha) TR 20. Lokalizacja. Na skroni. Nad górnym brzegiem małżowiny usznej. Jeżeli małżowinę uszną zagiąć do przodu, odpowiada wierzchołkowi zgięcia. Wskazania. Nadczynność tarczycy. Krwotok z rogówki, zaburzenie ostrości wzroku, zmętnienie rogówki, bielmo rogówki, biała błonka przeszkadza w patrzeniu, zapalenie nerwu wzrokowego. Przekrwienie i opuchnięcie płatków usznych, nacieki małżowiny usznej. Zapalenie jamy usznej, zapalenie dziąseł, bóle zębów, żucie utrudnione z powodu bólu. Skurcze i przykurczę mięśni jamy ustnej. Wymioty, zawroty głowy, bóle w okolicy skroni. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TZIN-SIUE kanałów trzech świeczników, pęcherzyka żółciowego, jelita cienkiego. CCZŻUŃJAO-SIUE - podwzgórze. ERMEŃ (drzwi ucha) TR 21. Lokalizacja. W przód i do góry od skrawka ucha. Odpowiada stawowi żuchwy, przy tylnym jej brzegu, gdzie jest namacalne zagłębienie. Wskazania. Głuchoniemota, szum w uszach, zapalenie ucha, wyciek z ucha, ropień w uchu, zapalenie nerwu słuchowego, dysfunkcja trąbki słuchowej, zapalenie błony bębenkowej, bóle ucha. Bóle głowy, zawroty gło-wy. Krwotok z nosa. Porażenie obwodowe nerwu twarzowego. Rwa nerwu trójdzielnego. Skurcze mięśni żwaczy. Bóle zębów, zapalenie dziąseł.
Szczegóty dla specjalistów. LAŃ-S1UE - KG trzech świeczników i KOS trzech świeczników. CHELAO (skroniowa) (zgodność ucha) TR 22. Lokalizacja. Na skroni, w zagłębieniu, nad łukiem jarzmowym przy przednim górnym brzegu podstawy małżowiny usznej. Wskazania. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego i okolicy szyjno-żuchwowej. Krwotok z nosa. Zapalenie śluzówki dna jamy ustnej, ból zębów. Bóle głowy o charakterze pulsującym, zawroty głowy, ucisk głowy. Porażenie obwodowe nerwu twarzowego, przykurczę i skurcze mięśni twarzy. Wskazania dodatkowe. Ból przed uchem; szczęki górnej. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów trzech świeczników, pęcherzyka żółciowego, jelita cienkiego. SYCZŻUKUN (brama ucha) TR 23. Lokalizacja. Przy zewnętrznym końcu brwi, w zagłębieniu. Wskazania. Krótkowzroczność, zanik nerwu wzrokowego, niewyraźne widzenie przedmiotów, oczy czerwone i bolesne, łzawienie w świetle, nieżyt spojówki, skurcz, migotanie, jaskra, zapalenie rogówki. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Padaczka. Bóle głowy, migrena, bóle okolicy skroniowej. Porażenie obwodowe nerwu twarzowego. Wskazania dodatkowe. Bóle zębów, promieniujące do ucha. Szczegóty dla specjalistów. TZIU zabrania się! CHUEJ-SIUE kanałów: trzech świeczników i pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIUE -bóle ucha.
Kanał pęcherzyka żółciowego - Dań TYNTZYLAO (przeniknięcie do oczodołu) VB l. Lokalizacja. Przy zewnętrznym kąciku oka, trochę poniżej w dole. Odpowiada brzegowi oczodołu. Jest na końcu fałdki przy zamkniętym oku. Wskazania. Krótkowzroczność, zaburzenie poczucia barw, pogorszenie ostrości widzenia, bóle oczu, zanik nerwu wzrokowego, zmętnienie rogówki, krwotok z siatkówki, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki, jaskra, łzawienie. Zapalenie dziąseł, bóle dziąseł szczęki górnej. Zapalenie gardła, bóle głowy podczas snu, zawroty głowy, migrena. Porażenie nerwu twarzowego. Przykurcz mięśni mimicznych. Wskazania dodatkowe. Świąd powiek. Szczegóty dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-SIUE połączenie górnego KOW pęcherzyka żółciowego i wątroby. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników, jelita cienkiego.
208
TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS jelita cienkiego i trzech świeczników. DU-L1-CY - Czun energii do kanału pęcherzyka żółciowego. TfNCHUEJ (zbieracz slychu) VB 2.
Lokalizacja. Z przodu od ucha. W przód i w dół od skrawka, w dole. Wskazania. Głuchoniemota, szum w uszach, zapalenie ucha, wyciek z ucha, bóle uszu. Zawroty głowy. Smutek. Porażenie połowicze. Niedowład obwodowy nerwu twarzowego. Rwa nerwu trójdzielnego. Skurcze i kurcze mięśni żwaczy. Bóle żuchwy po zwichnięciu, opuchnięcie miękkich tkanek żuchwy. Bóle zębów po użyciu zimnego pokarmu i picia. Wskazania dodatkowe. Bóle: ucha z wydzieliną; zębów przy żuciu lub zimnym piciu. Szczegóty dfa specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - bóle ucha. KECZŻUCZŻEŃ (SZANGUAŃ) (górna granica) VB 3. Lokalizacja. Na skroni, nad środkową częścią łuku jarzmowego, na skrzyżowaniu granicy owłosionej części skroni z górnym brzegiem łuku kości jarzmowej. Wskazania. Wstręt do Chłodu i Wiatru. Słaba tolerancja jasnego światła. Bóle głowy, zawroty głowy, bóle w części skroniowej. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Jaskra. Skurcze i przykurczę mięśni twarzy, opadnięcie kącika oka i ust. Rwa nerwu trójdzielnego. Bóle zębów. Szczególydla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników, żołądka. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM żołądka. CHAŃJAN (ciśnienie na szczękę) VB 4. Lokalizacja. Na skroni. O jeden poprzeczny palec poniżej punktu touwej, na linii, łączącej touwej z górnym punktem podstawy małżowiny usznej. Wskazania. Niewyraźne widzenie, bóle przed i poza oczodołem. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Bóle zębów. Zawroty głowy, migrena, bóle w części skroniowej. Porażenie nerwu twarzowego. Bóle twarzy nerwopochodne, zapalenie skóry twarzy o charakterze nie różyczkowym. Napady kichania. Skurcze u dzieci. Wskazania dodatkowe. Bóle: oczodołu; nasady nosa. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników, żołądka, jelita grubego. CZŹUŃJAO-SIUE -''wzgórze.
S1UAŃLU (wisząca czaszka) VB 5. Lokalizacja. Pośrodku kości skroniowej. 2 poprzeczne palce nad górnym brzegiem małżowiny usznej. Na linii, łączącej punkt touwej z małżowiną uszną. Wskazania. Choroby oczu, bóle przed i poza oczodołem, zewnętrzne kąciki oczu są czerwone, opuchnięte, łzawiące. Katar, krwotok z nosa. Bóle głowy, bóle w okolicy skroniowej. Bóle zębów, melancholia. Skurcze u dzieci. Ciało gorące bez pocenia się. Porażenie nerwu twarzowego.
209
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników. TZlN-SłUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM żołądka i pęcherza moczowego. CZŻUŃJAO-SIUE - Przy wszystkich schorzeniach oczu (+ przy pustce i - przy pełni Dań-tzin) - NEJ TZIN.
VB16 VB17 VB18
SIUEŃLI (dyndający koniec) VB 6. Lokalizacja. Na skroni. Na linii, biegnącej od nasady nosa do iniona (łączącej punkt ińtan z naochu), i linii pionowo biegnącej przez podstawę małżowiny usznej. Wskazania. Melancholia. Choroby oczu, zewnętrzne kąciki oczu są czerwone i bolące. Bóle głowy w części skroniowej. Twarz nabrzmiała, czerwona, opuchnięta 5 boląca. Rwa nerwu trójdzielnego. Bóle zębów. Słaby apetyt. Gorączka bez pocenia się. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów trzech świeczników i pęcherzyka żółciowego.
VB19 VB20 VB12 VB11 VB10 VB9 VB21
YB30
VB42 VB43 VB44 Kanał pęcherzyka żółciowego
CIUJB1Ń (luk skroni) VB 7. Lokalizacja. Na skroni. W punkcie skrzyżowania linii biegnącej przez wierzchołek małżowiny usznej, z Un ią pionową, biegnącą przez podstawę małżowiny usznej. Przy zagięciu małżowiny usznej do przodu, wierzchołek odpowiada lokalizacji punktu. Wskazania. Bóle głowy po zatruciu alkoholem, tlenkiem węgla, po narkozie. Migrena, bóle w okolicy skroniowej, ciemieniowej, policzkowo-szczękowej lub szyjnej. Bóle zewnętrznego kącika oka, krwotok z siatkówki, ostre schorzenia oczu. Naciek w okolicy policzka. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych, zniekształcenie ust i oczu. Szczękościsk. Bóle uszu. Rwa nerwu trójdzielnego. Szczegóły dl specjalistów. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM pęcherza moczowego. SZUAJGU (koniec doliny) VB 8. Lokalizacja. 1,5 cuni powyżej górnego brzegu małżowiny usznej. W dołku, na łuskowym szwie w części skroniowej. Wskazania. Alkoholowe upicie się. Bóle głowy w okolicy skroniowej lub ciemieniowej, wywołane nadmiernym Wiatrem. Kaszel, wymioty. Niemożność jedzenia i picia. Choroby oczu. Przykurcz mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w części skroniowej. Szczegóły dla specjalistów, CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego, pęcherza moczowego. TIAŃCZUN (niebiański węzeł) VB 9. Lokalizacja. Trzecia boczna linia głowy. 2 cunie powyżej wierzchołka małżowiny usznej. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Bóle głowy. Skurcze toniczne. Zapalenia i przykurczę mięśni głowy.
Wskazania dodatkowe. Bóle ramienia ze szczypaniem. Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM pęcherza moczowego. FUBAJ (pływająca biel) VB 10. Lokalizacja. Trzecia boczna linia głowy, l cuń powyżej podstawy wyrostka sutkowatego, na linii, biegnącej przez punkt ińtan, znajdujący się między brwiami, oraz naochu, położony na górnym brzegu iniona. Wskazania. Bóle głowy, zawroty głowy, ucisk w głowie. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, zapalenie błony bębenkowej. Zapalenie migdalków, angina, utrata czucia w gardle. Melancholia, kaszel, zadyszka. Czkawka, odbijanie z żołądka. Bóle i opuchnięcie miękkich tkanek szyi. Toniczne napięcie mięśni okolicy szyj-nopotylicznej. Porażenie kończyn. Bóle przy ruchach stawu ramiennego. Wskazania dodatkowe. Świąd oczu. Głęboki ból gałek ocznych przy jaskrze. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM pęcherza moczowego. TOUTZIA01Ń (przyspieszacz głowowy łŃ) VB 11. Lokalizacja. Trzecia boczna linia głowy. Za uchem. W miejscu na wysokości przejścia górnego brzegu skrawka w małżowinę uszną. W zagłębieniu, jeden poprzeczny palec od brzegu małżowiny usznej. Wskazania. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Bóle głowy w okolicy potylicznej i ciemieniowej, zawroty głowy, przekrwienie mózgu. Bóle oczu przy przewracaniu gałek ocznych. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Sztywność języka, utrata czucia w gardle. Czkawka. Czyraczność. Nie ma wydzielania potu. Skurcze kończyn. Rwa nerwu trójdzielnego. Schorzenia okolicy szyjno-szczękowej, którym towarzyszą bóle. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy. Szczegóły dla specjalistów. TZl-SIUE - JAN-WEJ-Maj. CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników, pęcherza moczowego. TOUWAŃGU (kości podstawy czaszki) VB 12. Lokalizacja. Za uchem. Przy tylnym brzegu wyrostka sutkowatego. 1,2 cm powyżej granicy włosów, nad miejscem umocowania mięśnia mostkowo-obojczyko-wosutkowego. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Zaburzenia snu (nadmierny Wiatr). Bóle w okolicy szyjno-potylicznej. Obrzmiałość twarzy i gardła, zapalenie gardła, nieżyt krtani, zapalenie migdalków. Pogorszenie słuchu, zapalenie ucha, szum w uszach. Zapalenie dziąseł, bóle zębów. Niedowład obwodowy nerwu twarzowego. Nacieki w okolicy policzka. Kręcz szyi. Słabość nóg. Mocz ciemno-czerwony lub ciemno-żółty. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników.
212
TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM pęcherza moczowego. KG pęcherzyka żółciowego i KOS jelita cienkiego (przenika do ucha). BEŃSZEŃ (korzeń ducha) VB 13. Lokalizacja. Trzecia boczna linia głowy, nad zewnętrznym kącikiem oka, 3 cu-nie powyżej nasady nosa (wysokość punktu ińtan). Wskazania. Utrata świadomości. Padaczka. Neurastenia/Psychozy. Przestraszenia. Obłęd. Nawały krwi do głowy, bóle głowy w okolicy ciemieniowej, zawroty głowy. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Szczególy dla specjalistów. TZl-SIUE cudownego naczynia Jan-Wej-Maj. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i trzech KOS Jan ręki. SIUE-JAO - choroby Wiatru - Chłodu. JANBAJ (biel janska) VB 14. Lokalizacja, l cuń powyżej brwi, pionowo nad źrenicą. Wskazania. Zaburzenia snu. Bóle głowy. Zapalenie zatoki czołowej. Przekrwienie, bolesność i drganie oczu, pogorszenie widzenia zmierzchowego, łzawienie. Niedowład obwodowy nerwu twarzowego. Skurcze i przykurczę mięśni twarzy. Rwa nerwu trójdzielnego. Wymioty, mdłości. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników. TZIN-SIUE kanału pęcherzyka żółciowego i KOM żołądka; kanału pęcherzyka żółciowego z KOS jelita cienkiego i trzech świeczników. TZl-SIUE -JAN-WEJ-maj.
TOULIŃCY (CHI ducha głowy) VB 15. Lokalizacja. Druga boczna linia głowy. 0,5 cuni powyżej przedniej linii włosów. Na wysokości punktu szeńtin. Wskazania. Lęk przed Wiatrem i Chłodem. Padaczka. Bóle głowy, przekrwienie mózgowia lub wylew krwi do mózgu, bóle w części potylicznej. Łzawienie, zapalenie spojówki, przekrwienie oczu, bielmo rogówki. Katar, zatkanie nosa. Szczegóły dla specjalistów. TZ1U zabrania się! TZI-SIUE-JAN-WEJ-maj. CHUEI-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i trzech świeczników. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM żołądka. MUCZUAN (okno oka) VB 16. Lokalizacja. Druga boczna linia głowy, 4,5 cuni od wysokości punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Pogorszenie ostrości widzenia. Mgliste widzenie przedmiotów, zaburzenia w odbiorze kolorów, ostre zapalenie spojówki, łzawienie. Bóle głowy, zawroty głowy. Obrzęk miękkich tkanek twarzy. Zaburzenia oddychania przez nos. Gorączka z dreszczami. Uczucie drżenia na całym ciele. Szczegóły dla specjalistów. TZl-SIUE -JAN-WEJ-maj.
273
CZŻENIN (główna twierdza) VB 17. Lokalizacja. Druga boczna linia głowy. 6 cuni powyżej wysokości punktu ińtan, znajdującej się między brwiami. Wskazania. Wstręt do głosów ludzi. Bóle głowy, zawroty głowy. Słaby wzrok, zanik nerwu wzrokowego, łzawienie. Utrudnione oddychanie przez nos. Ciastowatość twarzy i powiek. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Suche usta. Zapalenie dziąseł, bóle zębów. Wymioty. Wskazania dodatkowe. Bóle: w części potylicznej; w okolicy szyjno-potylicznej, oddające za uszy; za uchem; w okolicy kości jarzmowej przy rwie nerwu trójdzielnego. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. TZI-SIUE-JAN-WEJ-maj. CZŻUŃJAO-SIUE formacja siateczkowa mózgowia. CZENLIN (przyjęcie ducha) VB 18. Lokalizacja. Druga boczna linia głowy. 6,5 cuni powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Wstręt do Wiatru i Chłodu. Grypa. Działanie obniżające gorączkę. Zaburzenia ostrości widzenia. Utrudnione oddychanie przez nos, krwotok z nosa. Zawroty głowy, bóle głowy. Bóle zębów. Dychawica oskrzelowa. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TZI-SIUE-JAN-WEJ-maj. NAOKUN (przestrzeń mózgu) VB 19. Lokalizacja. Druga boczna łinia głowy, 2,5 cuni powyżej tylnej granicy włosów. Odpowiada miejscu połączenia kości ciemieniowej, potylicznej i skroniowej. Wskazania. Schorzenia oczu, niemożność otworzenia oczu z powodu bólu głowy, światłowstręt. Zawroty głowy. Krwotok z nosa. Grypa. Stany gorączkowe. Osłabienie ogólne. Silne kołatanie serca. Zadyszka. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-WEJ-maj. FENCZ1 (staw wiatru) VB 20. Lokalizacja. Przy dolnym brzegu kości potylicznej, w zagłębieniu między miejscem przymocowania mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Na linii, biegnącej między kością potyliczną a pierwszym kręgiem szyjnym, 1 cuń w bok od tylnej środkowej linii. Wskazania. Choroby nadmiernego Gorąca. Gorączka bez pocenia. Dreszcze. Neurastenia. Niestałość emocjonalna. Porażenie nerwów błędnego i dodatkowego. Pokrzywka. Zatrucia. Choroby oczu, zanik nerwu wzrokowego, niewyraźne widzenie przedmiotów. Wiatr zmusza oczy do łzawienia, krążenie przed oczami. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, bóle ucha. Katar, krwotok z nosa, utrudnienia
oddychania przez nos, bóle nosa. Wylew krwi do mózgu, migrena, bóle w okolicy skroni i potylicy. Zdrętwienie języka. Sztywność mięśni karku. Bóle w okolicy ramienia, pleców, lędźwi. Wskazania dodatkowe. Gorączka z nadpobudliwością (-); przy osłabieniu ogólnym (-f). Trwałe bóle przełyku; okołosercowe z częstoskurczem; przy powierzchniowych uszkodzeniach gałek ocznych; na wysokości punktu daczżuj. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO -JAN-WEJ-maj. CHUEJ-SłUE kanałów tylnośrodkowego i trzech świeczników. TZ1N -SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS pęcherza moczowego. CZŻUŃJAO-SIUE - środkowy płat przysadki. Układ nerwowy autonomiczny (wzmożone napięcie układu współczulnego). Choroby oczu. CZŻUAŃ-SIUE głębokie bóle okolicy szyjno-potylicznej. TZ1AŃTZIN (studnia ramienia) VB 21. Lokalizacja. W środku dołu nadgrzebieniowego, pośrodku odległości między punktem daczżuj, znajd.ującym się między 1-m a 2-m kręgiem szyjnym a punktem tziańjuj, znajdującym się między barkowym wyrostkiem łopatki a głową kości ramiennej, w zagłębieniu, które się tworzy przy podniesieniu rąk do góry. Wskazania. Słabe znoszenie chłodu. Anemia i przekrwienie mózgowia, zawroty głowy, bóle głowy, zwłaszcza w okolicy szczytu głowy. Chi zablokowana. Niewyraźna mowa. Zapalenie gruczołu sutkowego, ropnie gruczołu sutkowego. Czyraki i wrzody. Zapalenie gruczołów na szyi. Krwotoki maciczne, zatrzymanie wydalania łożyska, poporodowy krwotok, bóle porodowe. Porażenie połowicze. Zimne kończyny po przedwczesnych porodach. Bóle w okolicy szyi lub przy odwracaniu się. Bóle przy podnoszeniu rąk do głowy. Sztywność lub przykurczę mięśni rąk z zanikiem mięśniowym. Porażenie nerwu dodatkowego. Rwa nerwu łokciowego. Bóle lędźwi. Wskazania dodatkowe. Powierzchniowe bóle gałek ocznych; stawu ramiennego, zwiększające się przy ruchach obrotowych; w okolicy łopatki. Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-WEJ-maj. CHUEJ-SIUE - kanałów: pęcherzyka żółciowego, żołądka, trzech świeczników! JUAŃJE (pacha) VB 22. Lokalizacja. Czwarta linia piersi, w 4-m międzyżebrzu. Wskazania. Zaburzenia snu. Nadczynność tarczycy. Zapalenie opłucnej. Uczucie przepełnienia łub osłabienia w piersi. Zapalenie węzłów chłonnych. Naciek w podżebrzu. Porażenie i kurcz mięśni piersiowych, niemożność uniesienia ręki. Nerwoból międzyżebrowy. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE trzech KOS 1Ń ręki. KOW serca, płuc, osierdzia, jelita cienkiego. CZŻETZIŃ (mięsień boczny) VB 23. Lokalizacja. W czwartym międzyżebrzu, między 3. a 4. bocznymi liniami piersi, 6 cuni na zewnątrz od linii przednio-środkowej.
Wskazania. Neurastenia. Depresja. Gorzki posmak w ustach. Wymioty nieświeżym jedzeniem, kwaśne odbijanie z żołądka, ślinotok. Dychawica oskrzelowa. Wrażenie rozpierania w piersi, przeszkadzające w spaniu. Skurcze mięśni nóg. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo pęcherzyka żółciowego. CHUEJ-S1UE - kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. ŻYJUJE (słońce i księżyc) VB 24. Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, 3 cunie powyżej pępka. W 7-m międzyżebrzu pod sutkiem. Wskazania. Pobudzenie psychomotoryczne. Wrażenie nieszczęścia lub lęku. Halucynacje. Grypa. Krztusiec. Zaburzenia artykulacji. Anemia, zapalenie wątroby, zapalenie pęcherzyka żółciowego i inne schorzenia wątroby i pęcherzyka żółciowego. Czkawka, kwaśne odbijanie z żołądka, niekończące się wymioty. Wrzodowa choroba żołądka, nieżyt żołądka nadkwasny, kurcze żołądka, kolka jelitowa, wzdęcia brzucha, krwotok jelitowy. Słaby apetyt. Wskazania dodatkowe. Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z wymiotami i gorzkim posmakiem w ustach. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-WEJ-maj. ŻY-SIUE - Mo pęcherzyka żółciowego. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherzyka żółciowego i śledziony. TZINMEŃ (drzwi do stolicy) VB 25. Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, przed wolnym końcem XII żebra. Wskazania. Przegrzanie ciała z dreszczami. Zapalenie nerek odmiedniczkowe i inne schorzenia nerek. Bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Mocz ciemnoczerwony lub ciemno-żółty. Wzdęcie brzucha z przelewaniem, wymioty, zwłaszcza u człowieka przestraszonego, kolki jelitowe, biegunka. Nadciśnienie tętnicze. Dychawica oskrzelowa. Bóle w okolicy lędźwiowej i podżebrzu, w okolicy łopatki i ramienia. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle stawu biodrowego. Bóle w okolicy lędźwiowej. Bóle przy pochyleniach. Niemożność długiego stania.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo nerek.
DAJMAJ (otaczające naczynie) VB 26. Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, na wysokości pępka, poniżej wolnego końca XI żebra. Wskazania. Znużenie mięśni, niedowłady jałowe, porażenia. Wypadnięcia pochwy, zaburzenia okresu miesiączkowego, zapalenie błony śluzowej macicy. Białe i krwiste wydzieliny, bóle macicy, bóle w dole brzucha przy chorobach ginekologicznych, fałszywe parcia na stolec u kobiet, wywołane naciskiem organów biodrowych; oziębłość płciowa. Impotencja u mężczyzn. Zapalenie najądrza. Zapalenie pęcherza moczowego. Brak apetytu. Bóle okolicy lędźwiowej i podżebrza. Bóle w dole brzucha. Bóle stawów, mięśni. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Czun-Daj-maj. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia ginekologiczne, zaburzenia płciowe, przy akupunkturowym znieczuleniu.
216
USZU (piąty trzon) VB 27. Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha. 3 cunie poniżej pępka. Na górnym brzegu kolca kości biodrowej. Wskazania. Nowotwory w jelitach, wywołujące fałszywe parcia na stolec u kobiet. Skurczowe bóle ż.ołądka, kolka jelitowa, odbijanie z żołądka, zaparcia. Zapalenie najądrza. Zapalenie jądra. Zapalenie błony śluzowej macicy, schorzenia macicy, kurcze macicy, białe i czerwone wydzieliny. Zapalenie pęcherza moczowego, bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa, okolicy łopatki i ramienia. Wskazania dodatkowe. Bóle górnej części pleców, odbijające w ramię. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Daj-maj. CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawów. WEJDAO (łącząca droga) VB 28. Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka, przy górnym brzegu grzebienia kości biodrowej. Wskazania. Ostre nieżytowe zapalenie wyrostka robaczkowego (tylko po ustaleniu diagnozy), przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego. Nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy. Pogorszenie apetytu. Częste zaparcia. Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego. Zapalenie najądrza. Zaburzenia okresu miesiączkowego. Upławy. Zapalenie błony śluzowej macicy. Obrzęki, wodobrzusze. Bóle na dole brzucha, w lędźwiach i nodze. Bóle w okolicy lędźwiowej. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Che Daj-maj. TZIUJLAO (biodro) (wypełniony dół) VB 29. Lokalizacja. Pod górno-przednią wyniosłością kości biodrowej, w zagłębieniu. Przy przednim brzegu mięśnia naciągającego szeroką powięź biodra. Wskazania. Ostre i przewlekle (nieżytowe) zapalenie wyrostka robaczkowego (po ustaleniu diagnozy). Zapalenie okrężnicy. Zapalenie nerek. Zapalenie pęcherza moczowego. Impotencja, zapalenie jądra, zapalenie najądrza. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, zapalenie przydatków macicy, zapalenie macicy i jej błony śluzowej, upławy. Bóle w lędźwiach i kończynie dolnej. Schorzenia stawu biodrowego. Bóle w okolicy nerek, promieniujące w dół brzucha. Dolny niedowład częściowy. Bóle ręki, rozprzestrzeniające się od ramienia do piersi. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO-maj. CHUANTIAO (skaczące miejsce) VB 30. Lokalizacja. Na pośladku. Na linii, przeprowadzonej od kąta kości kulszowej do wierzchołka grzebienia kości biodrowej, 1/3 odległości na zewnątrz lub w miejscu krzyżowania się z linią pionową, która się zaczyna w krętarzu kości udowej. Wskazania. Choroby nadmiernego Wiatru. Działanie ogólnowzmacniające. Grypa. Reumatyzm z powodu nadmiernej Wilgotności. Beri-beri. Nocne pocenie się. Porażenie połowicze. Ospa wietrzna. Wyprysk. Świąd. Przykurczę i bóle biodra. Zdrętwienie i porażenie nóg. Ropowica okolicy lędźwiowej, biodra i kolana.
2/7
Wskazania dodatkowe. Bóle: stawu biodrowego, spowodowane zaburzeniami w obiegu chi (zastój lub bardzo szybki przepływ) okolicy lędźwiowej, promieniujące w dół brzucha, nie pozwalające pochylić się do przodu; zewnętrznej strony biodra. Szczegóły dla specjalistów. CZUN-SIUE - KOW pęcherzyka żółciowego. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS żołądka. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia kości (-), bóle przy rwie kulszowej, zapaleniu korzonków nerwów rdzeniowych, postrzale; okolic bioder i pośladków. CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierny Wiatr potęguje stany patologiczne organizmu. FENSZY (rynek wiatru) VB 31. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra. Powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej o 5 orni, przy zewnętrznym brzegu szerokiego mięśnia biodra, pomiędzy bocznym a dwugłowym mięśniem biodra. Przy wyciągniętej wzdłuż tułowia ręce, odpowiada wysokości środkowego palca. Wskazania. Porażenie połowiczne. Beri-beri. Swędząca wysypka. Zapalenia stawów nogi. Zaburzenia czuciowe i ruchowe w nodze, zjawiska niedowładu mięśni nogi, bóle stawów. Osłabienie nóg. Bóle w lędźwiach, promieniujące do biodra i goleni. Wskazania dodatkowe. Bóle i świąd całego ciała; podeszwy; rwa kulszowa, oddająca ból do nogi. CZŻUNDU (rów środkowy) VB 32. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra. 4 cunie powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. Pomiędzy szerokim mięśniem bocznym biodra a dwugłowym mięśniem biodra, w zagłębieniu. Wskazania. Beri-beri. Porażenie połowicze. Rwa kulszowa. Lumbago z bólem, odbijającym do nogi. Zaburzenie ruchowej i czuciowej funkcji nogi, drżenie lub zdrętwienie. Ograniczenie ruchów w stawie biodrowym. Bóle goleni i stawu kolanowego. Skurcze mięśni nogi. Wskazania dodatkowe. Bóle zewnętrznej powierzchni biodra. Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS trzech JAN kanałów nogi. TZUJANUAŃ (granica jan nogi) VB 33. Lokalizacja. Przy zewnętrznym brzegu rzepki kolanowej. \V zagłębieniu do tyłu od zewnętrznego nadkłykcia kości udowej, w przód od ścięgna dwugłowego mięśnia biodra. Na linii, biegnącej przez środek rzepki kolanowej. Wskazania. Beri-beri. Reumatyzm, zaburzenie czucia na zewnętrznej powierzchni biodra. Zmniejszone napięcie mięśni bioder. Zjawiska niedowładu mięśni nogi. Zapalenie stawu kolanowego z bólem i obrzękiem. Wskazania dodatkowe. Bóle: stawu kolanowego przy ruchach obrotowych; przy uginaniu i prostowaniu; przy rwie kulszowej, promieniujące na zewnętrzną powierzchnię biodra.
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei CZŻUAŃ-SłUE - bóle stawów kończyn dolnych. JANLIŃCIUAŃ (źródło, zmniejszające jan) VB 34. Lokalizacja. Przednia powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej brzegu rzepki kolanowej, w zagłębieniu przy przednim brzegu głowy strzałki. Pomiędzy mięśniem strzałkowym a wspólnym prostownikiem palców. Nie dotykać w 2-m miesiącu ciążył Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Przestraszenie. Miażdżyca tętnic. Beri-beri. Drżączka. Pląsawica. Obrzęki i opuchnięcie twarzy. Zapalenie pęcherzyka żółciowego, schorzenia wątroby. Nieustające wymioty. Zwykłe zaparcia, bóle w dole brzucha. Reumatyzm. Porażenie połowicze. Zdrętwienie i ochłodzenie kończyn. Przykurczę i bółe nóg. Zapalenie stawu kolanowego. Niedowłady i skurcze mięśni. Znieczulenie skóry zewnętrznej powierzchni nogi. Porażenia reumatyczne stawu goleniowo-skokowego. Zapalenia stawów i okołostawowe, zniekształcające lub pourazowe. Rwa kulszowa. Lumbago. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy rwie kulszowej, promieniujące do łydki; lędźwi, zwiększające się przy każdym ruchu; kilku stawów; zewnętrznej powierzchni po-, śladków i biodra; mięśni bioder; stawu kolanowego przy chodzeniu. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE - Che. JUJE-SIUE - B1N-CZEŃ. CZŻUAŃ-SIUE - przy schorzeniach mięśni. DULIDY-SZU przykurczę i skurcze (-). CZŻUŃJAO-SIUE - włada chi rozwijającą się. Jeżeli choroba znajduje się w górnej i zewnętrznej części ciała, to kłuje się ten punkt. LAŃ-SIUE.
CZŻUAŃ-SIUE - przy schorzeniach stawu kolanowego. Bóle goleni. JANTZIAO (janskie skrzyżowanie) VB 35. Lokalizacja. Przednio-zewnętrzna powierzchnia goleni. 7 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki. Przy tylnym brzegu strzałki. Przy przednim brzegu mięśnia brzuchatego łydki, w miejscu przymocowania długiego mięśnia strzałkowego. Wskazania. Neurastenia. Obrzęk mózgu. Ciastowatość i nacieki na twarzy. Utrata głosu. Beri-beri. Dychawica oskrzelowa. Skurcze naczyń nóg. Łamiący ból i osłabienie stawu kolanowego i goleni. Obrzęki i bóle stopy. Rwa kulszowa. Porażenie nerwu strzałkowego. Wskazania dodatkowe. Bóle podczas okresu z zawrotami głowy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez „cudowne naczynie" JAN-WEJ-maj. DU-LI-DY-SZU - bóle bez wyraźnego umiejscowienia. WAJCIU (zewnętrzne wzgórze) VB 36. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 7 cuni powyżej górnego brzegu
zewnętrznej kostki, przy przednim brzegu strzałki, na zewnętrznym brzegu długiego prostownika palców. Wskazania. Wstręt do Wiatru i Chłodu. Padaczka. Beri-beri. Choroby oczu. Zapalenie opłucnej. „Kurza" klatka piersiowa u dzieci. Bóle w piersi, okolicy szyi i potylicy. Rwa kulszowa. Bóle i skurcze w brzuchatych mięśniach łydki i na zewnętrznej powierzchni goleni. Rwa nerwu strzałkowego. Zdrętwienie nóg. Obrzęki nóg. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez kanał pęcherzyka żółciowego. GUAŃMIN (jasne s'wiatlo) VB 37. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 5 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki, pomiędzy długim prostownikiem palców a krótkim mięśniem strzałkowym. Wskazania. Psychozy. Nagłe obłąkanie. Gorączka bez pocenia się. Beri-beri. Bóle głowy. Schorzenia rdzenia kręgowego. Niedowład obu nóg. Znieczulenie w okolicy stawu kolanowego, goleni. Zanik mięśni nóg. Skurcze brzuchatego mięśnia łydki. Obrzmienie nóg. Bóle goleni i stawu kolanowego. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - przedni płat przysadki. CZŻUAŃ-SIUE. Świąd oczu. Bóle: stawu ramiennego, odbijające do potylicy, zwiększające się przy poruszaniu ręką w tył lub w kierunku potylicy (+ po stronie bez bólu); języka i jamy ustnej, promieniujące na policzki. JANFU (zatrzymanie jan) VB 38. Lokalizacja. Przednio-zewnętrzna powierzchnia goleni. 4 cunie powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki. Pomiędzy długim prostownikiem palców a krótkim mięśniem strzałkowym. Wskazania. Zatrucia. Niedomaganie ogólne. Migrena. Bóle gałek ocznych. Dla polepszenie wzroku i słuchu. Nadczynność tarczycy. Malaria. Angina, zapalenie migdałków. Obrzmienie twarzy. Dychawica oskrzelowa. Zaburzenie czucia w gardle, gorzki posmak w ustach. Zapalenie pęcherzyka żółciowego, kolka wątrobowa. Choroby żył. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych okolicy pach. Bóle w podżebrzu i okolicy pachowej. Bóle zewnętrznej powierzchni biodra, stawu kolanowego, obszaru pośladkowego. Zapalenie stawu kolanowego. Rwa kulszowa, lumba-go, wrażenie siedzenia po pas w wodzie. Niejasne bóle po całym ciele. Wskazania dodatkowe. Bóle: języka i jamy ustnej z ugryzieniem policzka; wątroby z zaparciem lub bezbarwnym stolcem; przy hemoroidach; zewnętrznego kącika oka; szyi; głębokie w okolicy skroniowej; za mostkiem przy oddychaniu; łopatki bez konkretnego miejsca. Świąd oka. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. JAO-SIUE - Tzin. DU-LI-CY - Si - hamulec energii, przepływającej przez kanał pęcherzyka żółciowego. JUJE-SIUE - U-TZY.
220
TZ1-S1UE -JAN-CIAO-maj. CZŻUAN-SIUG. Przy schorzeniach krwi; przy schorzeniach serca 5 żył; przy schorzeniach stawów. Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego; przy rwie nerwu trójdzielnego (z powodu nadmiaru Dań); okołosercowe (za wyjątkiem niedoboru Dań); przy skręceniu stopy. SIUAŃCZŻUN (wiszący dzwon) VB 39. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 3 cunie powyżej górnego brzegu zewnętrznej kostki. Przy przednim brzegu strzałki, w miejscu łączenia się długiego prostownika palców z krótkim mięśniem strzałkowym. Wskazania. Neurastenia. Miażdżyca tętnic. Wylew krwi do mózgu (nadmierny Wiatr). Gorąca głowa z jednocześnie zimnymi stopami. Krwotok z nosa, nieżyt nosa, suchość w nosie. Angina, obrzęki i bóle krtani. Przewlekle zapalenie żołądka i jelit. Ostre nieżytowe zapalenie wyrostka robaczkowego. Hemoroidy. Odmiedniczkowe zapalenie nerek. Ostry obrzęk pluć. „Bóle nóg (nadmierny Wiatr), gwałtowne, r;;ie zmniejszające się po masażu (oznaka przeniknięcia nadmiernego Wiatru do szpiku kostnego), nakłuwać aż do kości, pozostawiając punkt krwawiący" (Su Wen). Reumatyzm. Porażenie połowicze. Ogólne bóle stawów. Niedowłady. Bóle lędźwi, zewnętrznej powierzchni nogi. Objaw bólowy przy zwichnięciu stawów kolanowego i goleniowo-skokowego. Zaburzenia czuciowe i ruchowe w goleni. Trudno się podnieść z pozycji siedzącej. Sztywność i bóle w okolicy szyjno-potylicznej. Wskazania dodatkowe. Ból i Świąd na całym ciele. Bóle: nosa i zatok przynosowych; gardła przy anginie z zatruciem; pochwowe z uczuciem ucisku; kolana, odbijające do lędźwi; palców nóg z zimną stopą. Szczegóły dla specjalistów. TAJ-LO - Lo - punkt trzech JAN kanałów nogi. CZŻUAŃ-SIUE szpiku kostnego i chorób szpiku kostnego, kości (wzrost i regeneracja tkanki kostnej). Wpływa na szybszy zrost złamań i gojenie się ran, zwiększenie objętości i ilości chi. CIUSIUJ (kopiec mogilny) VB 40. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia stopy. W dół i do przodu od zewnętrznej kostki, w zagłębieniu, pomiędzy ścięgnami mięśnia strzałkowego a krótkim prostownikiem palców. Wskazania. Choroby oczu, biała przepona na spojówce. Nieżyt spojówki, zapalenie rogówki, bielmo rogówki. Beri-beri. Malaria. Zapalenie oskrzeli. Zapalenie opłucnej, krwotoki płucne. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. Nadmierna otyłość. Kolka jelitowa. Bóle w dole brzucha. Bóle z ograniczeniem ruchów w nogach. Skurcze brzuchatego mięśnia łydki. Łamiący ból i opuchnięcie na zewnętrznej powierzchni biodra. Zdrętwienie mięśni goleni. Opuchnięcie okolicy pięty. Rwa kulszowa. Opuchnięcie i ból w okolicy pachowej. Bóle w okolicy szyi. Nerwoból międzyżebrowy.
227
Wskazania dodatkowe. Bóle: lędźwi, promieniujące do uda; przy zwichnięciu stopy; grzbietu stopy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-Juń. ŻY-SIUE - Ciuań (źródło) przyjmuje Lo-kanał wątroby. JUJE-S1UE-TZIA-1Ń. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żólciowego i KOS pęcherza moczowego. TZULIŃCY (spłynięcie leź po nodze) VB 41. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W szczelinie pomiędzy 4. a 5. kością śródstopia, w najbardziej wąskim miejscu, gdzie jest namacalne zagłębienie. Wskazania. Uszkodzenie kanału pęcherzyka żółciowego nadmiernym Wiatrem; zawroty głowy. Dreszcze, gorączka (temperatura niezbyt wysoka). Gorączka naprze mienna, nadmierne pocenie się. Schorzenia oczu, zaburzenie ostrości widzenia, bóle zewnętrznego kącika oka. Kołatanie serca, zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia. Chory nie chce odwiedzin. Schorzenia układu oddechowego. Zapale nie gruczołu sutkowego, wrzody na piersi. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Szyj ne gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Nerwoból międzyżebrowy, bóle w podżebrzu. Reumatyczne bóle stawów. Bóle i ograniczenie w r u c hu stawu goleniowo-skokowego. Stopa wilgotna i opuchnięta. Porażenie czterech kończyn (bóle w kończynach). ** Wskazania dodatkowe. Świąd bez dokładnego umiejscowienia. Bóle: zębów z opuchnięciem; przy zatrzymaniu okresu; kilku stawów; ramienia ze zdrętwieniem w nocy. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei TZl-SIUE, DAJ-maj.
U-SIN - Drzewa. JAO-SIUE-JU.
ŻY-SIUE - Duch kanału pęcherzyka żółciowego.
Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle: okolicy pachowej, stawu ramiennego, promieniujące do okolicy pachowej z blokadą, z obrzękiem stawu goleniowo-skokowego, palców z zaburzeniem czucia. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! SIASI (dno doliny) VB 43. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W zagłębieniu, przy podstawie 4. i 5. palca stopy, w odstępie międzypalcowym. Wskazania. Choroby nadmiernego gorąca. Astenia. Nocne koszmary. Zawroty głowy, bóle głowy, uderzenia krwi do głowy. Światłowstręt, migotanie w oczach, zewnętrzna część błony śluzowej oka czerwona i opuchnięta, nieżyt spojówki. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach, świąd zewnętrznych przewodów słuchowych. Zadyszka, zjawiska zastoinowe w płucach, krwioplucie, zapalenie opłucnej. Gorączka bez potu. Zapalenie gruczołu sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy. Wędrujące bóle. Bóle w piersi. Niedowład częściowy kończyn dolnych. Zaburzenia czuciowe i ruchowe nóg. Nacieki i przekrwienie stopy. Skurcze palców nóg. Wilgotnienie odstępów międzypalcowych na nogach (wyprysk, grzybica). Zaburzenie obiegu krwi i płynów w kończynach dolnych. Wskazania dodatkowe. Bóle: okołosercowe z kłuciem; przy hemoroidach strzykające; trwałe; sklepienia stopy odbijające do palców; palców stopy, stawu goleniowoskokowego. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody. JAO-SIUE - IN. ŻY-SIUE - Matka. DU-LI-CY - Ciao-Dań - przyspieszacz przepływu energii przez kanał pęcherzyka żółciowego. JUJE-SIUE - ŻEŃ-CZEŃ. CZŻUŃJAO-SIUE nakłuwa się przy ochłodzeniu kończyn, jeżeli to ochłodzenie zostało wywołane zaburzeniem w obiegu CY, znaczy to „wsteczny bieg CY". CZŻUAŃ-SIU. Bóle szczęki górnej.
JUJE-SIUE - GEN-SZEŃ.
DU-LI-CY - Che energii z KG pęcherzyka żółciowego. CZŻUŃJAO-SIUE - działanie przeciwalergiczne. DULIDY-SIUE - bóle bez wyraźnego umiejscowienia lub na całym ciele. CZŻUAŃ-SIUE skrępowanie rankiem (stawów). Bóle nogi. DIUCHUEJ (pięć spotkań ziemi) VB 42. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najbardziej szerokim miejscu szczeliny międzykostnej pomiędzy 4. a 5. kością śródstopia. Wskazania. Zawroty głowy. Schorzenia oczu, nieżyt spojówki. Szum w uszach. Grypa. Gruźlica płuc, krwawe wymioty, krwioplucie. Malaria. Gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Zapalenie gruczołu sutkowego, wrzody na piersi. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Reumatyzm.
TZUCIA1Ń (iński przyspieszacz nogi) VB 44. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokcia 4. palca stopy. Wskazania. Koszmary nocne. Bezsenność lub nadmierna ospałość. Niepokój. Skłonność do marzeń i rojeń. Smutek. Bóle głowy, anemia mózgu. Schorzenia oczu, bóle oczu. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Ból, obrzmiewanie błony śluzowej gardła. Suchość w ustach, sztywność języka. Czkawka. Zapalenie opłucnej, dychawica oskrzelowa, krwioplucie, zadyszka. Nie da się podnieść ręki. Przekrwienie dłoni i podeszwy z uczuciem ciepła lub gorąca w nich. Zaburzenia czucia i bóle wzdłuż nerwu strzałkowego. Bóle w podżebrzu. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy kości jarzmowej przy rwie nerwu trójdzielnego. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - tzin. JUJE-SIUE - TZIA-SIUJ.
CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM pęcherzyka żólciowego. CZŻUAŃ-S1UE - dla udzielenia szybkiej pomocy.
Kanał wątroby - Gań DADUŃ (duże naczynie) F 1. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od kąta macierzy paznokciowej 1. palca stopy. Wskazania. Zły wygląd zewnętrzny. Ospałość. Utrata przytomności. Zemdlenie. Choroby nadmiernego Wiatru. Bóle głowy. Nadmierne pocenie się. Cukrzyca. Bóle i wzdęcia brzucha z uczuciem zimna, kolka jelitowa. Zaparcia. Bóle przy przepuklinie. Rzeżączka. Schorzenia członka, moszny, pochwy. Wypadnięcie macicy, krwotok maciczny, brak miesiączki, świąd zewnętrznych organów płciowych. Nietrzymanie moczu, kapiące oddawanie moczu. Bóle członka, zwłaszcza jego głowy, bóle cewki moczowej, jednostronne powiększenie jajnika. Bóle odcinka lędźwiowego. Wskazania dodatkowe. Bółe: narządów płciowych w pozycji stojącej, zanikające w pozycji leżącej i siedzącej. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N- Drzewa. LU-CY - Wiatr. JAO-SIUE - TZIN - źródło. ŻY-SIUE - Duch kanału wątroby. JUJE-S1UE - 1-JU. U-SZU - CZUN-SIUE ochronno-mięśniowego połączenia 1Z1UJE - 1Ń. DU-LI-CY - punkt przypływu energii do kanału wątroby. CZUN-SIUE - KOM, KOW, KOS, KG wątroby. CZŻUAŃ-SIUE - przy zaburzeniach żylnego układu wątroby.
F4
SINTZIAŃ (odstęp żywiołu) F 2. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W przód od podstawy 1. palca stopy. Między główkami 1. i 2. kości śródstopia. Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży. Wskazania. Astenia. Niestałość emocjonalna. Padaczka. Zaburzenia snu. Histeryczne skurcze u dzieci, histeryczny szczękościsk. Psychozy. Roztargnienie. Wylew krwi do mózgu (z powodu nadmiernego Wiatru). Nocne pocenie się. Zapalenie jamy ustnej. Zapalenie dziąseł, bóle zębów. Suchość w gardle. Suchy kaszel. Bóle głowy, zawroty głowy, przekrwienie mózgu. Nerwica serca, częstoskurcz napadowy, bóle w okolicy serca. Zaburzenia czynności wątroby, bóle wątrobowe w podżebrzu. Zapalenie otrzewnej. Nudności, wymioty, nieżyt jelita cienkiego i okrężnicy, kolka jelitowa, przelewanie w brzuchu, zaparcia. Cukrzyca. Brak miesiączki, pochwica z bólem w lędźwiach. Bóle w okolicy członka. Nietrzymanie lub zatrzymanie moczu. Bóle przy przepuklinie. Wskazania dodatkowe. Bóle: oskrzeli i opłucno-płucne z napadami kaszlu; przełyku ze skurczami; jelit z wzdęciem brzucha; przy kolce wątrobowej; gardła przy
F 14 F 13 F 12
224 Kanał wątroby
225
anginie z suchością; w okolicy dolnej części odbytnicy z uczuciem ścieśnienia lub pieczenia, lub świądem; nerek i dróg moczowych, rozprzestrzeniające się na brzuch; podczas okresu z kurczami; przy oddawaniu moczu ze strzykającym bólem; cewki moczowej z mimowolnym oddawaniem moczu; głęboki w penisie; przy rwie nerwu trójdzielnego; zębów, żuchwy; okolicy szyjno-potylicznej; po bokach od białej kresy brzucha z przykurczam! (- po stronie z bólem); w kroczu. Skurcze powiek. Bóle przy podagrze. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. JAO-SIUE-JUŃ. f- • • ŻY-S1UE - Matka. DU-LI-CY - Si, hamująca prędkość ruchu energii w kanale nerek. JUJE-SIUE - GUJ-CZOU. DULIDY-SIUE. CZŻUŃJAO-SIUE - zapalenie wątroby (przy hamowaniu funkcji); Schorzenia oczu. CZŻUAŃ-SIUE. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, pęcherza moczowego przy oddawaniu moczu; pochwowe ze świądem; palców nóg. TAJCZUN (duży węzeł) F 3. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. 2 cunie powyżej odstępu międzypalcowego 1. i 2. palca. W najbardziej wąskim miejscu odstępu międzykostnego 1. i 2. kości śródstopia. Wskazania. Hipochondria. Uczucie lęku. Chwiejność emocjonalna. Zaburzenia snu. Bóle głowy w okolicy ciemieniowej. Zaburzenie ostrości widzenia, niewyraźne widzenie. Suchość ust. Suchość w gardle. Nadciśnienie tętnicze. Bóle wątrobowe. Choroby żołądka, zaburzenia perystaltyki jelit, mdłości, wymioty, skurczowe bóle w jelitach, zaparcia, biegunka. Schorzenia organów płciowych, nadmierne krwawienie miesiączkowe i krwotok maciczny, upławy, pochwica, zwiotczenie macicy, długotrwały krwotok z macicy, świąd kobiecych organów płciowych. Bóle w członku, moszna wciągnięta lub powiększona. Rzeżączka. Krwiomocz, nietrzymanie moczu, zapalenie cewki moczowej. Kurcze i skurcze u dzieci. Bóle i wzdęcia dolnej części brzucha. Bóle przy przepuklinie. Osłabienie nóg, zimne stopy. Bóle brzuchatych mięśni łydki, dookoła wewnętrznej kostki. Kurcze i skurcze palców nóg. Bolesne żebra. Bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Wskazania dodatkowe. Bóle i pęknięcia języka; jamy ustnej; nosa z wydzieliną ropną; żołądka z ciężkością i wzdęciami brzucha; organów płciowych w pozycji stojącej, zanikające w pozycji leżącej; stawów kończyn górnych i dolnych z opuchnięciem; goleni ze skurczami; palców nóg, skupione w jednym stawie. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. JAO-SIUE-JU. ŻY-SIUE - Wnuk. ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmuje Lo - kanał pęcherzyka żółciowego. JUJE-SłUE - SIŃ-WEJ.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle cewki moczowej. Ogólne bóle przy podagrze.
CZŻUNFEN (zamykać wnętrzności) F 4. Lokalizacja. Na grzbietowej powierzchni stopy. W przód i do dołu od wewnętrznej kostki, w zagłębieniu, przy wewnętrznym brzegu ścięgna przedniego mięśnia piszczelowego. Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży! Wskazania. Brak apetytu, niestrawność, pogorszenie się ogólnego stanu po przyjęciu pokarmu, ciężar, bóle i wzdęcia brzucha, zwłaszcza w dolnej części. Żółtawość skóry i białkówki oka. Schorzenia organów płciowych, wyciek nasienia, zmazy patologiczne, impotencja, wciągnięcie jądra, bóle w członku, zwężenie otworu napletka. Zapalenie cewki moczowej. Bóle i świąd pochwy. Zapalenie pęcherza moczowego, utrudnione oddawanie moczu. Bóle przy przepuklinie. Schorzenia gorączkowe. Zwiotczenie mięśni. Bóle w okolicy lędźwiowej. Zaburzenie czuciowej i ruchowej funkcji nogi. Bóle i skurcze goleni i stopy. Ochłodzenie nóg, zwłaszcza stóp. Wskazania dodatkowe. Bóle gardła przy anginie z uniemożliwieniem połykania pokarmów płynnych. Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Metalu. JAO-SIUE - Tzin. JUJE-SIUE - TZ1-CHAJ.
LIGOU (starty rowek) F 5. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. Przy tylnym brzegu kości piszczelowej, 5 cuni powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki. Wskazania. Wszystkie schorzenia organów płciowych, spowodowane nadmiernym Chłodem, zaburzenia okresu miesiączkowego, upławy (białe i krwiste), zapalenie błony śluzowej macicy, obfite miesiączkowanie. Bóle moszny. Zapalenie cewki moczowej, bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Lęki. Nerwowość. Depresja. Przygnębienie psychiczne. Zaburzenia rdzeniowe. Kolka jelitowa, bóle i wzdęcia brzucha. Skóra bolesna i chłodna, świąd skórny. Ochłodzenie i bóle goleni i.stopy. Zaburzenia ruchliwości stawu kolanowego. Skurcze i przykurczę mięśni pleców. Wskazania dodatkowe. Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z kurczami; fantomowe bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego docierające do miednicy mniejszej; bóle pęcherza moczowego bez bólów przy oddawaniu moczu, odbijające do miednicy mniejszej; pochwowe ze świądem; głębokie biodra. Szczegóty dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału wątroby. CZUN-SIUE - KOW wątroby. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego; jelit; miednicy mniejszej; okolic narządów płciowych; macicy; jąder. CZŻUNDU (s'rodkowa stolica) F 6. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 7 cuni powyżej wewnętrznej kostki, jej górnego brzegu. Przy tylnym brzegu kości piszczelowej. Wskazania. Zapalenie gardła. Nieżyt krtani. Reumatyzm. Kolka jelitowa. Wzdęcia i bóle w dole brzucha. Obfity stolec. Obrzęk moszny. Nietrzymanie lub zatrzy-
nianie moczu. Krwotok maciczny, obfite wydzieliny (odchody połogowe). Zdrętwienie nóg. Zaburzenie funkcji czuciowej i ruchowej nóg. Zapalenie stawu kolanowego. Bóle stawów nóg. Nogi slabe i wycieńczone, niemożność stania lub chodzenia. Skóra nóg zimna i boląca. Wskazania dodatkowe. Rwa kulszowa, bóle dochodzą do stawu kolanowego. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Chun kontroluje energię przepiywającą przez kanał wątroby. SI (CHI)GUAŃ (granica choroby) F 7. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej dolnego brzegu rzepki kolanowej. Do tyłu i w dół od przyśrodkowego kłykcia kości piszczelowej, w zagłębieniu. W szczelinie, między brzuchatym a płaszczkowatym mięśniem łydki. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu kolanowego z zesztywnieniem lub na wewnętrznej stronie stawu. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE - żylny system nogi. CIUJCIUAŃ (wijące się źródło) F 8.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stawu kolanowego. Na wysokości środka rzepki kolanowej, przy tylnym brzegu nadkłykcia wewnętrznego, w przód od ścięgna mięśnia półbłoniastego. Wskazania. Nadpobudliwość. Stany maniakalne. Bóle oczu. Gwałtowny ból głowy. Krwotok z nosa. Krwotok jelitowy (zaburzenia chi o podłożu wewnętrznym). Niestrawność, brak apetytu, kolka jelitowa, wzdęcia brzucha, wydzielina z odbytnicy z domieszką krwi, biegunka, zaparcie. Czerwonka. Włókniaki. Zaburzenia czynności wątroby. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, niewystarczające skurcze macicy po porodzie, upławy, wypadnięcie pochwy. Wyciek nasienia, zmazy, bóle w członku, świąd w okolicy zewnętrznych organów płciowych. Zatrzymanie moczu, bóle cewki moczowej. Skurcze mięśni nóg. Wskazania dodatkowe. Świąd skóry. Bóle: długotrwałe pochwowe; wątroby i pęcherzyka żółciowego z zaparciem lub bezbarwnym stolcem; w okolicy dolnej części odbytnicy ze świądem; powierzchni dłoniowej z utrudnieniami przy otwarciu dłoni; wewnętrznej powierzchni biodra; tylnej powierzchni stawu kolanowego; stawu kolanowego przy uginaniu lub z przykurczeni. Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Wody. JAO-SłUE - Che. JUJE-S1UE - DIN-MAO.
DU-LI-CY - Ciao energii, przepływającej przez kanał wątroby. CZŻUAŃ-SIUE- schorzenia stawów. Choroby skórne. Bóle: miednicy mniejszej; okolicy stawu kolanowego. IŃBAO (błona iń) F 9. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. 4 cunie powyżej górnego brzegu rzepki kolanowej. W zagłębieniu przy przednim brzegu mięśnia półbłoniastego.
228
Nie dotykać w 5-ni miesiącu ciąży! Wskazania. Zapalenie opłucnej, uczucie przepełnienia w piersi. Zaburzenia okresu miesiączkowego. Nocne mimowolne moczenie się, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu. Osłabienie ogólne po chorobach zakaźnych. Czyraki w okolicy pośladków. Bóle w dole brzucha i okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Skurcze mięśni nóg. TZUULI (piąty odstęp nóg) F 10.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. Jeden CLIII poniżej wysokości krocza. Przy zewnętrznym brzegu długiego mięśnia przywodziciela biodra. Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży! Wskazania. Osłabienie ogólne. Bezsenność. Grypa. Zapalenie opłucnej. Wzdęcia brzucha. Wyciek nasienia. Egzema moszny. Zatrzymanie moczu. Skurcze i osłabienie nóg. IŃLAŃ (oszczędzanie iń) F 11. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. Na wysokości krocza. Przy przednim brzegu długiego mięśnia przywodziciela biodra. Wskazania. Niepłodność. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Obfite upławy, pochwica, świąd organów płciowych. Ściągający ból wewnętrznej powierzchni biodra. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, bóle i zdrętwienie nogi. Wskazania dodatkowe. Bóle w pachwinie z powiększeniem węzłów chłonnych. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! TZIMAJ (biegnące naczynie) F 12. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, w miejscu jej skrzyżowania z fałdem pachwinowym. Na wewnętrznym końcu fałdu pachwinowego, pod guzkiem kości łonowej, nad pierścieniem pachwinowym. Wskazania. Choroby ginekologiczne. Bóle w członku, powiększenie moszny. Bóle przy przepuklinie udowej. Bóle wewnętrznej powierzchni biodra i okolicy pośladków. Pachwinowe zapalenie węzłów chłonnych. Rzeżączka. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! CZŻUAŃ-SIUE - bóle górnej części bioder i pośladków. CZŻANMEŃ (brama organów) F 13. Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha. Przed swobodnym końcem XI żebra. Wskazania. Schorzenia wywołane nadmiernym Wiatrem. Bóle w plecach z wrażeniem pęknięcia. Wrażenia wzdęcia brzucha i zadyszka (zastój chi ochronnej). Choroba nadciśnieniowa. Uczucie niepokoju w okolicy serca. Skurcze przepony. Dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej, utrudnione oddychanie. Brak apetytu lub przejedzenie. Złe trawienie, zmniejszenie masy ciała przy lekko żółtawej skórze. Zapalenie otrzewnej. Wymioty, biegunka, przelewanie w brzuchu, niestraw-ność, skurczowe bóle brzucha (żołądka), połykanie powietrza. Zapalenie pęcherza moczowego, nocne mimowolne moczenie się, zbyt częste oddawanie moczu, duża ilość mętnego moczu. Suche usta. Gorące ciało. Gorączka naprzemienna. Bóle v;
229
w klatce piersiowej, podżebrzu, sięgające lędźwi, nerwoból międzyżebrowy. Bóle lędźwi przy odwracaniu się. Bóle i przykurczę, skurcze mięśni pleców. Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, sięgające żeber; przy oddawaniu moczu z mętnym moczem. Szczegóty dla specjalistów. TZ1-S1UE - DAJ-maj. LAŃ-S1UE - Pięciu Czżan. ŻY-S1UE - Mo śledziony. TZ1N-SIUE - KG wątroby z KOW wątroby i pęcherzyka żółciowego. CHUEJ-S1UE - KG wątroby i kanału przedniośrodkowego. U-SZU - Mo połączenia ochronno-mięśniowego TAJ-1Ń.
VG23 VG24
CYMEŃ (brama granicy) F 14. Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. Przy dolnym brzegu chrząstki VI żebra. Wskazania. Choroba nadciśnieniowa niejasnego pochodzenia. Suchość błony śluzowej jamy ustnej. Silne pragnienie. Utrudnione oddychanie, uczucie duszności, dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej; zadyszka, kaszel. Schorzenia wątroby, zapalenie wątroby. Zgaga, wymioty, kwaśne odbijanie z żołądka, słaby apetyt, niestrawność, wzdęcia brzucha, biegunka. Kłębuszkowe zapalenie nerek i inne patologie nerkowe. Schorzenia kobiecych organów płciowych z powodu nadmiernego Wiatru, przedłużający się poród, komplikacje poporodowe. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle pleców i lędźwi. Bóle nadgarstków. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy kaszlu przy zapaleniu opłucnej; wątroby i pęcherzyka żółciowego z wymiotami; jelit, rozchodzące się na boki; przy oddawaniu mętnego moczu. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - IŃ-WEJ-maj. ŻY-SIUE - Mo wątroby. DU-LI-CY - Cho energii z kanału wątroby. TZIN-SIUE kanałów wątroby i śledziony. CZŻUŃJAO-SIUE wpływa na czżan - organy.
VG20 YG19 VG18 YG17 VG16 VG15 VG20 VG21
Kanał tylnośrodkowy - Du CZANCIAN (duża moc) VG 1. Lokalizacja. Pośrodku odległości między końcem kości ogonowej a tylnym spojeniem dolnej części odbytnicy. Wskazania. Padaczka. Stany maniakalne. Roztargnienie. Krwawe wymioty, ostre i przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, krwotok jelitowy, zaparcia, biegunka. Hemoroidy, wypadnięcie odbytnicy, schorzenia odbytnicy i odbytu. Impotencja, wnętrostwo, zmazy patologiczne. Rzeżączka. Świąd w okolicy zewnętrznych organów płciowych i odbytu. Bóle kręgosłupa na wysokości nerek, wzmagające się przy pochylaniu się i prostowaniu. Rwa nerwu udowego. Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy wierzchołka czaszki; w okolicy dolnej części odbytnicy z uczuciem ścieśnienia (ciężaru).
VG22
Kanał tyłnośrodkowy
Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UG - Czun cudownego naczynia DU-maj. ŻY-SIUE - Lo kanału tylnośrodkowego. DU-U-CY - Czun kanału tylnośrodkowego. TZIN-S1UE kanałów: tylnośrodkowego, przedniośrodkowego, pęcherzyka żółciowego. Kanału tylnośrodkowego z KOS pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-S1UE - bóle: przy hemoroidach; kości ogonowej; pochwowe bez świądu. JAOSZU (drenowanie lędźwi) VG 2. Lokalizacja. Nad wejściem do kanału krzyżowego, pośrodku splotu krzyżowoguzicznego. Wskazania. Wykorzystuje się dla ulżenia przy porodzie. Brak miesiączki, bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Impotencja. Zmazy patologiczne. Rzeżącz-ka. Mocz ciemno-czerwony, kapiące oddawanie moczy. Hemoroidy. Wypadnięcie odbytnicy. Zaparcia lub mimowolne oddawanie stolca. Bóle cewki moczowej. Nerwoból splotu krzyżowego. Bóle w lędźwiach, zwiększające się przy pochylaniu się lub prostowaniu. Ochłodzenie nóg. Napięcie mięśni pleców. Szczegóty dla specjalistów. TAJ-SZU-S1UE okolicy nerek. JAOJANGUAŃ (janska granica lędźwi) VG 3. Lokalizacja. Pomiędzy wyrostkami kolczystymi IV i V kręgu lędźwiowego. Wskazania. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, upławy. Impotencja, zmazy patologiczne. Ostre lub przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, kolka jelitowa, wzdęcia brzucha, biegunka. Bóle na odcinku lędźwiowym i bocznej powierzchni miednicy. Znieczulenie skóry nogi. Zapalenie stawu kolanowego z bólem zewnętrznej powierzchni stawu kolanowego. Skurcze lub porażenia mięśni nogi. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! CZŻUŃJAO-S1UE - przy nieprawidłowym ukłuciu tego punktu mogą nastąpić zaburzenia w dolnej części ciała. M1NMEŃ (brama losu) VG 4. Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi U i 111 kręgu lędźwiowego. Wskazania. Stany osłabienia. Zaburzenia snu. Bóle głowy, szum w uszach. Podwyższona temperatura, ciało bardzo gorące (jan zwycięża iń). Uczucie zimna w kończynach. Gorączka naprzemienna z jednoczesnym bólem w okolicy lędźwiowej i brzuchu. Skurcze u dzieci przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Tężec. Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy i inne schorzenia jelit, kolka jelitowa. Hemoroidy, krew w stolcu. Zapalenie przydatków macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, upławy. Impotencja, zmazy patologiczne. Nietrzymanie moczu. Bóle w okolicy nerek, sięgające dolnej części brzucha. Bóle w lędźwiach ze sztywnością kręgosłupa i mięśni pleców. Wskazania dodatkowe. Bóle: nerek i dróg moczowych w kształcie pasa w okolicy nerek; bioder, sięgające pośladków.
232
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE stymuluje działalność mózgu (jego kory). U-SZU - CHUEJ-CZU - TAJ-JAN; SI-DAO - GUAŃ-DU. Układ moczowy, jelito cienkie i odbytnica. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: odcinka lędźwiowego kręgosłupa; krzyża (części guzicznej). SIUAŃSZU (wiszący trzon) VG 5. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi I i 11 odcinka lędźwiowego. Wskazania. Nietrawienie pokarmów. Kurcze żołądka, zaburzenie połykania, niestrawność, nieżyt jelita cienkiego, biegunka, uczucie ścieśnienia w dołku podsercowym. Impotencja. Zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przymacicza. Nocne nietrzymanie moczu, częste oddawanie moczu. Wrażenie podnoszenia się i opadnięcia chi. Skrępowanie i sztywność kręgosłupa. Bóle i zdrętwienie w okolicy nerek, przykurczę mięśni okolicy lędźwiowej. TZICZŻUN (węzeł kręgosłupa) VG 6. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi XI i XII kręgu piersiowego. Wskazania. Padaczka. Psychozy. Grypa. Brak apetytu. Wzdęcia brzucha, odbijanie z żołądka, wymioty z krwią, biegunka, krwotok jelitowy. Hemoroidy. Wypadnięcie odbytnicy u dzieci. Żóltaczność skóry i błon śluzowych. Bóle w okolicy kręgosłupa. CZŻUNSZU (środek garbu) VG 7. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi X i XI kręgu piersiowego. Wskazania. Działanie zmniejszające gorączkę przy grypie lub stanach gorączkowych. Stany osłabienia. Pogorszenie ostrości widzenia. Choroby nerek. Bóle żołądka. Słaby apetyt. Bóle w dolnej części okolicy piersiowej i górnej części lędźwi. Przykurczę i zaburzenie ruchomości w kręgosłupie. Szczegóły dla specjalistów. CZEŃ i TZIU zabrania siei CZŻUŃJAO-S1UE kontrola CHI. CZŻUAŃ-SIUE. Kolka jelitowa. TZIŃSO (napięty mięsień) VG 8. Lokalizacja. Między IX a X wyrostkiem kolczystym kręgów piersiowych. Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Histeria. Padaczka. Bóle w okolicy serca. Schorzenia żołądka, którym towarzyszą bóle i skurcze. Lumbago. Wrażenie ściągnięcia kręgosłupa lub jego zdrętwienie. Bóle na odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Oczy unieruchomione u góry. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - podłużne mięśnie pleców. CZŻUAŃ-SIUE - głębokie uszkodzenia w okolicy szyi i potylicy. Bóle: kręgosłupa; przy kolce wątrobowej. CZŻYJAN (sięgająca jan) VG 9. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VII i VIII kręgu piersiowego.
233
Wskazania. Zaburzenia mowy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, kaszel, zadyszka. Brak apetytu. Zapalenie wątroby, zapalenie pęcherzyka żółciowego. Przelewanie w brzuchu, bóle i uczucie zimna w żołądku. Bóle piersi, lędźwi i pleców. Kończyny ciężkie i zmęczone. Gwałtowne bóle w okolicy serca, odbijające w plecy, na tle osłabienia ogólnego i niewystarczalności energii. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle kilku stawów. Szczegóty dla specjalistów. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-CY (przy sprzeczności In i Jan). S1AO-SIUE nadmiar gorąca w nerkach. LINTAJ (wysoki duch) VG 10. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VI a VII kręgu piersiowego. Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, kaszel, gruźlica płuc; zadyszka, która przeszkadza w spaniu, powodowana ruchem lub kaszlem. Grypa (dla jej profilaktyki). Dreszcze. Bóle żołądka. Czyrak mnogi. Bóle okolicy szyi i pleców. Uczucie napięcia w okolicy potylicy. Wskazania dodatkowe. Bóle opłucno-płucne oraz bóle płuc z suchym kaszlem. Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania siei CZŻUŃJAO-SIUE oddziałuje na całą klatkę piersiową. SZEŃDAO (droga ducha) VG 11. Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi V i VI kręgu piersiowego. Wskazania. Lęki. Pogorszenie pamięci. Osłabienie nerwowe. Nerwowość lub psychozy u dzieci. Neurastenia. Stany niepokoju. Schorzenia serca. Zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka. Zapalenie jamy ustnej. Malaria. Przewlekły nieżyt jelit cienkich. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle kręgosłupa. Skurcze i przykurczę mięśni pleców. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy z nudnościami i wymiotami; zębów z chwiejącymi się zębami (+); opłucnej, płuc i oskrzeli; przy kaszlu bez wyraźnego umiejscowienia; tylnej powierzchni klatki piersiowej; okolicy łopatki lub żeber. Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! TZ1N-SIUE kanału przedniośrodkowego 5 KOS śledziony. SZEŃCZŻU (wsparcie ducha) VG 12. Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi III a IV kręgu piersiowego. Wskazania. Neurastenia. Padaczka. Roztargnienie. Stan bliski obłędu. Astenia. Nocne lęki u dzieci. Schorzenia mózgu i rdzenia kręgowego. Osłabienie kręgosłu pa. Chaotyczna mowa. Krwotok z nosa. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, częsty kaszel. Zjawiska reumatyczne. f Szczegóty dla specjalistów. SIAO-S1UE nadmiernego gorąca klatki piersiowej (Fej). CZŻUŃJAO-SIUE - stwardnienie rozsiane. Osłabienie ogólne. CZŻUAŃ-SIUE dla leczenia głębokich uszkodzeń okolicy szyjno-potylicznej.
TAODAO (radosna droga) VG 13. Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi l i II kręgu piersiowego. Wskazania. Neurastenia. Psychozy. Padaczka u dzieci. Pogorszenie pamięci. Grypa. Ucisk w głowie, zawroty głowy lub krążenie przed oczami, bóle głowy. Gorączka. Schorzenia zapalne. Obawa przed chłodem. Brak pocenia się. Pokrzywka. Brak miesiączki. Sztywność, zdrętwienie i napięcie kręgosłupa. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, którym towarzyszą nudności i wymioty. Bóle przy rozstawieniu palców dłoni. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów tyłnośrodkowego i pęcherza moczowego. TZ1N-SIUE - wszystkich janskich KOS kanałów. CZŻUAŃ-SIUE - głębokie bóle, przykurczę i skurcze mięśni szyi i potylicy. DACZŻUJ (duży kręg) VG 14.
Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i I piersiowego kręgu. Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Działanie uspokajające. Grypa. Gruźlica. Malaria. Dreszcze. Schorzenia z podwyższoną temperaturą. Objawy związane z niewystarczalnością chi, osłabienie, wymioty, uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Choroby nadmiernego Gorąca. Zapalenie oskrzeli i płuc, suchy kaszel, dychawica oskrzelowa. Rozedma płuc. Wstręt do Chłodu. Reumatyzm. Pląsawica. Skurcze u dzieci. Padaczka, stany osłabienia. Anemia. Krwotok z nosa. Wylew krwi do siatkówki. Pokrzywka. Bóle głowy. Zapalenie dziąseł. Żółtość skóry. Kolki jelitowe, wymioty, zapalenie zwoju nerwowego, nerwoból międzyżebrowy. Skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej i łopatki. Wskazania dodatkowe. Bóle, zaczynające się od potylicy, przechodzące na głowę. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów tyłnośrodkowego, pęcherza moczowego, jelita grubego, jelita cienkiego, pęcherzyka żółciowego, trzech świeczników. SIAO-SIUE -JAN energii przy niezgodności IN -JAN. CZUN-SIUE-JAN energii. JAMEŃ (nieme drzwi) VG 15. Lokalizacja. Tylna środkowa linia pleców. Na granicy włosów. Między mięśniami czworobocznymi. Wskazania. Choroby psychiczne. Padaczka. Bóle głowy z powodu Bin-Fen, zawroty głowy, ucisk w głowie, zwykły ból głowy. Głuchoniemota, szum w uszach. Krwotok z nosa (nadmiar jan-chi). Zaburzenia mowy, porażenie okolicy gnykowej, obrzęk, zdrętwienie i naciek języka i okolicy gnykowej. Nieżyt krtani. Przewlekłe zapalenie oskrzeli. Sztywność kręgosłupa. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Skurcze. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy sklepienia czaszki (na wysokości punktu daczżuj) w części potylicznej.
Szczegóły dla specjalistów. TZ1U zabrania się! CHAJ-SIUE - Czun przypływu Morza energii. TZ1-SIUE - Cho-JAN-WEJ-maj. ŻY-SIUE - Czuan Okno nieba. TZI-S1UE - kontroli energii ochronnej. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, tylnośrodkowego, pęcherza moczowego i cudownego naczynia JAN-WEJ-maj.
Skurcze u dzieci. Skurcze i zdrętwienie szyi pr/y pochyleniu lub odwrocie głowy. Bóle w okolicy potylicy. Wskazania dodatkowe. Bóle: języka i jamy ustnej z wrażeniem ścieśnienia w gardle; przełyku z wrażeniem ścieśnienia; nerwopochodne lub pochodzące z gardła; gardła z wrażeniem obecności obcego ciała lub drapania; głowy z nudnościami lub wymiotami; głęboka w okolicy skroniowej. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE wzmacnia działanie sąsiednich punktów.
FENFU (pałac wiatru) VG 16. Lokalizacja. Linia tylnośrodkowa. Między kością potyliczną a l kręgiem szyjnym. Wskazania. Roztargnienie z powodu nadmiernego Chłodu. Wszystkie schorzenia głowy, obrzęk mózgu, wylew krwi do mózgu, bóle głowy. Psychozy. Lęki. Padaczka. Stany maniakalne. Grypa. Podwyższona temperatura (działanie obniżające gorączkę). Schorzenia oczu, zanik nerwu wzrokowego, oczy latające. Zaburzenia mowy. Krwotok z nosa, przewlekły nieżyt nosa. Bóle i obrzęki błony śluzowej jamy ustnej, bóle zębów. Zapalenie krtani. Porażenie połowicze. Bóle, zdrętwienie i napięcie mięśni potylicy. Wskazania dodatkowe. Świąd i bóle na całym ciele. Bóle potylicy, sięgające uszu. Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE - DU-JAN-WEJ - JAN-GAO-maj. CHUEJ-SIUE kanałów: tylnośrodkowego, jelita cienkiego, pęcherza moczowego. CHAJ-SIUE - Czun szpiku kostnego. GUAŃ-SIUE -JAN-CY całego ciała. TZ1-S1UE - Chj ochronna organizmu. ŻY-SIUE - źródło kanału tylnośrodkowego. CZŻUŃJAO-SIUE - przysadka (części tylna i przednia). Reguluje działalność nadnerczy. Wysyła chi do mózgu. Wzmacnia źródła cni psychicznej.
CHOUDIN (następny władca) VG 19. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 3 cunie powyżej iniona. Wskazania. Słaba tolerancja nadmiaru Wiatru - Chłodu. Depresja. Pobudzenie psychiczne. Padaczka. Bezsenność. Uderzenia krwi do głowy (nadmierny Wiatr). Wylew krwi do mózgu, migrena, bóle w okolicy czoła i wierzchołka głowy, zdrętwienie, bóle i napięcie mięśni potylicy. Niemożność pochylenia szyi. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, którym towarzyszy ból i ścieśnienie gardła; bóle stawów nóg i rąk z poceniem się. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów tylnośrodkowego i pęcherza moczowego. CZŻUŃJAO-SIUE - głębokie formacje mózgu.
. NAOCHU (schronienie mózgu) VG 17. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. Na górnym brzegu iniona, w zagłębieniu. Wskazania. Padaczka. Neurastenia, bóle głowy, ataki zawrotów głowy, obrzęk mózgu, ciężka głowa, bóle w okolicy ciemieniowej. Pogorszenie ostrości widzenia, bóle oczu, utrudnienia w patrzeniu w dal, przekrwienie spojówki. Żółtaczność białkówki. Biegunka. Szyja boląca i napięta. Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! CHAJ-SIUE - Che z „morza rdzenia kręgowego". CZŻUŃJAO-S1UE - tylny płat przysadki, działa na korę mózgu; odprowadzenie nadmiernej energii z kanału tylnośrodkowego. CHUEJ-SIUE kanałów tylnośrodkowego i pęcherza moczowego (wysyła energię do mózgu). CIANTZIAŃ (duża wieś') VG 18. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 1,5 cuni powyżej iniona. Wskazania. Depresja. Neurastenia. Bezsenność. Silne zawroty głowy, gwałtowne bóle głowy. Schorzenia oczu. Zaburzenia czynności sercowej z silnym bólem.
236
BAJCHUEJ (sto spotkań) VG 20. Lokalizacja. Środkowa linia głowy, 7.5 cuni powyżej punktu i ń tan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Psychozy. Padaczka. Halucynacje. Pobudzenie psychiczne. Neurastenia. Pogorszenie pamięci. Nocne koszmary u dzieci. Przestraszenie. Drżączka po-raźna. Skurcze. Nadmierne pocenie się. Kołatanie serca. Bóle głowy, zawroty głowy, głowa ciężka, wylew krwi do mózgu, przekrwienie lub a nem i a mózgu. Schorzenia oczu. Szum w uszach, zapalenie ucha. Nieżyt nosa, zatkanie lub polipy nosa. Chrypka. Niepłodność, nadmierne krwawienie miesiączkowe, opadnięcie macicy. Hemoroidy, wypadnięcie odbytnicy. Zatrzymanie moczu. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE - JAN-energia organizmu. CZUN-SIUE kanału ochronne-wewnętrznego trzech świeczników. PIN-SIUE - IŃ-JAN energii organizmu.
PIN-SIUE lewego — prawego kanału pęcherza moczowego, lewego-prawego KOS pęcherzyka żółciowego. LAŃ-SIUE - KG i Podłużny Lo - kanał wątroby, KG i podłużny Lo - kanał pęcherza moczowego. CHAJ-SIUE - Czun - w „morzu szpiku kostnego". CZŻUŃJAO-SIUE - przysadka (tylny i przodkowy płat), schorzenia Wiatru -Chłodu. CIAŃDIN (poprzedni szczyt) VG 21. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 6 cuni powyżej iniona lub 6 cuni powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. W dole ciemieniowym.
237
Wskazania. Padaczka, zwiększona nerwowość u dzieci. Niewydolność krążenia mózgu, wylew krwi do mózgu; bóle glowy, zawroty głowy. Światłowstręt, migotanie przed oczami, drżenie powiek. Przewlekły polipowaty nieżyt nosa. Schorzenia ucha. Twarz czerwona i opuchnięta. Skurcze. Bóle w okolicy szyi. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE kontroluje automatyzm reakcji psychicznych. SINCHUEJ (środek ciemienia) VG 22. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 4,5 cuni powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Padaczka u dzieci. Wylew krwi do mózgu z niemotą. Nerwowość. Ospałość. Choroby oczu. Bóle głowy, zawroty głowy (z powodu nadmiernej energii Wiatru). Uderzenia krwi do mózgu. Obrzęk twarzy, zaczerwienienie lub bladość. Wyprysk na twarzy i owłosionej części głowy. Brak powonienia, utrudnienie oddychania przez nos, krwotok z nosa. Wskazania dodatkowe. Tępy nieumiejscowłony ból głowy, któremu może towarzyszyć uczucie gorąca w głowie. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: tylnośrodkowego, pęcherzyka żółciowego, żołądka. SZANSIN (górna gwiazda) VG 23. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 4 cunie powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Nadwerężenie psychiczne, pobudzenie. Ból głowy, zwłaszcza części czołowej, zawroty głowy. Krótkowzroczność, nieżyt spojówki, bielmo rogówki, zmętnienie rogówki. Zapalenie zatoki czołowej. Utrudnienie oddychania przez nos, polipy w nosie, krwotok z nosa, ropny nieżyt nosa. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. Uderzenia krwi do twarzy. Kołatanie serca/Wymioty. Wskazania dodatkowe. Ostre ropne zapalenie zatok nosowych (zapalenie zatoki szczękowej, zapalenie zatoki czołowej). Bóle przedniej powierzchni szyi. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: tylnośrodkowego, żołądka i pęcherza moczowego. CZŻUŃJAO-SIUE - choroby nadmiernego Wiatru, uszkadzające głowę. SZEŃTIN (zapieczętowanie ducha) VG 24. Lokalizacja. Środkowa linia głowy. 3 cunie powyżej punktu ińtan, znajdującego się między brwiami. Wskazania. Bóle głowy z zawrotami, migotaniem przed oczami lub wymiotami, wywołanymi nadmiernym Wiatrem. Bóle w czołowej części głowy. Podwyższona temperatura z bólem głowy lub katarem. Przekrwienie, bolesność i łzawienie oczu, zapalenie gruczołu łzowego, bielmo rogówki. Nieżyt nosa cuchnący, zanikowy, katar. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. Kołatanie serca. Nieadekwatność reakcji w zachowaniu. Uczucie ścieśnienia w piersi. Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w okolicy zatok bocznych nosa.
Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania sięł CHUEJ-SIUE kanałów przedniośrodkowego i pęcherza moczowego. SULAO (podstawowy dołek) VG 25. Lokalizacja. Pośrodku końca nosa. Wskazania. Alkoholizm. Łzawienie. Krwotok z nosa, czyraki nosa, przewlekłe polipowe zapalenie zatok. Wskazania dodatkowe. Bóle: wokół oczu; przy kręczu szyi; szczęki górnej. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE - kanałów: przedniośrodkowego, żołądka i jelita grubego. CZŻUŃJAO-SIUE - dla zabiegów reanimacyjnych przy zapaści, zemdleniu. Choroby nadmiernego Wiatru. CZŻUAŃ-SIUE - bóle na wysokości l piersiowego i VII szyjnego kręgu; kręgosłupa; w okolicy pleców i łopatki. ŻEŃCZŻUN (środek czlowieka) VG 26. Lokalizacja. Środkowa linia twarzy. 2/3 odległości od wargi górnej do nosa. Wskazania. Przekrwienie mózgu. Stan maniakalny. Histeria. Padaczka. Pobudzenie psychiczne. Szok, zapaść, zemdlenie. Udar cieplny. Choroby nadmiernego Gorąca. Silne pragnienie. Cukrzyca. Zawroty głowy. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych, opadnięcie kącika oka, opadnięcie powieki. Utrudnienia oddychania nosem, nieżyt nosa. Rwa nerwu twarzowego, nacieki na skórze twarzy. Schorzenia miękkich tkanek policzków i zębów. Nadmierne krwawienie miesiączkowe, obrzęk, zawroty głowy i krwotok poporodowy. Bóle w okolicy lędźwiowej. Napięcie i bóle kręgosłupa. Skurcze u dzieci. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów tylnośrodkowego, żołądka i jelita grubego. LAŃ-SIUE krzyżowania kanału jelita grubego. CZŻUAŃJAO-SIUE pierwszej pomocy przy utracie świadomości. DUJDUAŃ (krańcowa zmiana) VG 27. Lokalizacja. Pośrodku wargi górnej, w miejscu przejścia skóry w błonę śluzową. Wskazania. Roztargnienie. Apatia. Psychozy. Padaczka. Majaczenie, histeria, zemdlenie, szok, skurcze. Silne pragnienie. Krwotok z nosa. Utrudnione oddychanie przez nos, przewlekłe polipowe zapalenie zatok. Suchość ust i języka. Skurcze mięśni ust i oczu, skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Naciek w okolicy podbródka. Schorzenia zębów. Rwa nerwu trójdzielnego. Cukrzyca. Żółtaczka. Wskazania dodatkowe. Głębokie bóle w okolicy zatok bocznych nosa. Bóle powierzchowne przy czyrakach. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów przedniośrodkowego, tylnośrodkowego, żołądka.
IŃTZIAO (ustna) (skrzyżowanie iń przy dziąsłach) VG 28. Lokalizacja. Pośrodku wędzidelka wargi górnej. W miejscu przejścia dziąsła w wargę górną, pomiędzy korzeniami środkowych siekaczy. Wskazania. Padaczka. Stany maniakalne. Melancholia. Zapalenie woreczka Izowego, ropny nieżyt spojówki, zmętnienie rogówki, nadmierne Izawienie. Nieżyt nosa, zatkanie lub polipy nosa. Zapalenie nerwu twarzowego. Rwa nerwu trójdzielnego. Ropnie na twarzy (u dzieci). Owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej, pryszezykowe zapalenie jamy ustnej. Choroby zębów, zapalenie dziąseł. Bóle w okolicy szyi i potylicy. Bóle w okolicy serca. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! ŻY-SIUE - Che z kanału tylnośrodkowego. TZI-SIUE kierowana energią ochronną. PIN-SIUE ochronnej JAN energii organizmu (lewy - prawy). CHUEJ-SIUE kanałów przedniośrodkowego i tylnośrodkowego. TZ1N-S1UE - KG tylnośrodkowego i KOM żołądka.
Kanał przedniośrodkowy - Żeń CHUEJIŃ (łączenie się iń) VC 1. Lokalizacja. Pośrodku odległości między dolną częścią odbytnicy a nasadą mosz-ny u mężczyzn lub tylnym spojeniem pochwy u kobiet. Wskazania. Wszystkie schorzenia okolicy krocza. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, opuchnięcie warg sromowych, świąd i pocenie się krocza, zapalenie pochwy, opadnięcie macicy, brak miesiączki (u młodych kobiet). Rzeżączka, zapalenie cewki moczowej. Impotencja, zmazy patologiczne, moszna i członek chłodne, bóle glowy członka. Schorzenia odbytnicy, zaparcia, hemoroidy. Utrudnione oddawanie moczu. Nocne pocenie się. Stan utraty przytomności po silnym przemęczeniu się. Potliwość i zdrętwienie nóg.
Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy dolnej części odbytnicy (ze świądem).
Szczegóły dla specjalistów. CZUN-SIUE - CZŻUN-ŻEŃ-maj. CHUEJ-SIUE wszystkich IŃ (kanał nerek wchodzi do środka). CZŻUAŃ-S1UE - bóle w okolicy pochwy (bez świądu). CIUJGU (krzywa kość) VC 2. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha. 5 cuni poniżej pępka. Przy górnym brzegu kości łonowej. Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Wskazania. Wycieńczenie ogólne. Osłabienie ogólne. Nerwice płciowe. Impotencja, zmazy patologiczne, zapalenie jąder, zapalenie najądrza, wyciek nasienia. Zapalenie błony śluzowej macicy, pochwłca, białe lub czerwone upławy, nadżerka szyjki macicy, niewystarczające skurcze macicy po porodzie. Rzeżączka. Świąd i nadmierne wydzielanie potu w okolicy zewnętrznych organów płciowych. Wzdęcia i bóle w dolnej części brzucha. Zapalenia pęcherza moczowego, utrudnione odda-
240
wanie moczu lub nietrzymanie moczu, nocne mimowolne moczenie się, bóle pęcherza moczowego. Przepukliny. Zaparcie. Wskazania dodatkowe. Bóle pęcherza moczowego, zanikające przy oddawaniu moczu z utrudnionym wydalaniem moczu. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego i wątroby. TZIN-SIUE kanału przedniośrodkowego i trzech KOM IŃ - nogi. KOS wątroby, śledziony, nerek, żołądka. KOW wątroby i pęcherza żółciowego. ZY-S1UE - dolnego połączenia KOW wątroby i pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-S1UE - bóle w cewce moczowej. CZŻUNTZI (środkowy stopień) VC 3. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha. 4 cunie poniżej pępka. Wskazania. Nerwice płciowe. Wlókniaki. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, niepłodność, funkcjonalne krwotoki maciczne, opadnięcie macicy, wypadnięcie pochwy, zatrzymanie odklejenia się łożyska, upławy, zapalenie sromu, opuchnięcie wejścia do pochwy. Impotencja, zmazy patologiczne, zapalenie jądra, zapalenie prostaty, bóle zewnętrznych organów płciowych. Rzeżączka, zapalenie cewki moczowej. Nietrzymanie moczu, bolesne oddawanie moczu, zbyt częste oddawanie moczu, krwiomocz. Zapalenie otrzewnej. Wodobrzusze. Wzdęcie dolnej części brzucha. Zapalenie mięśni brzucha. Wskazania dodatkowe. Bóle: przy zapaleniu prostaty; członka bez dokładnego umiejscowienia; pęcherza moczowego z uczuciem ciężkości w dole brzucha. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo pęcherza moczowego. CHUEJ-SIUE - kanałów przedniośrodkowego, wątroby, nerek, śledziony, żołądka, pęcherza moczowego, jelita cienkiego, jelita grubego. TZIN-SIUE przedniośrodkowego z trzema KOS IŃ - nogi i KOS żołądka. CZŻUŃJAO-SIUE -wilgotny Chłód potęguje stany patologiczne organizmu. CZŻUAŃ-SIUE - bolesne oddawanie moczu. GUAŃJUAŃ (zamknięte źródło) VC 4. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka. Wskazania. Zmniejsza wrażenie Chłodu w organizmie (przy tonizacji). Choroby nadmiernego Wiatru - Chłodu (osłabienie kończyn po utracie krwi). Dla leczenia obrzęków skóry i wzdęć brzucha, spowodowanych zaburzeniem chi w dolnych częściach ciała. Psychozy. Neurastenia. Napady gorąca w okresie przekwitania. Choroba nadciśnieniowa. Przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy. Krwotok jelitowy. Cholera. Glistnica. Czerwonka, krwawa biegunka. Wypadnięcie odbytnicy. Niepłodność, zaburzenia cyklu miesiączkowego, zapalenie macicy i jej błony śluzowej, zapalenie przydatków macicy, wypadnięcie macicy lub pochwy, upławy, obfite odchody połogowe, nieustające wydzieliny poporodowe. Świąd i nadmierne wydzielanie potu zewnętrznych organów płciowych. Zapalenie nerek, zapalenie cewki moczowej, krwiomocz, obecność białka w moczu, częste moczenie, stany kurczowe szyjki pęcherza moczowego, zatrzymanie oddawania moczu. Wodobrzusze.
241
Wskazania dodatkowe. Bóle głowy z zawrotami głowy, z uczuciem gorąca na całym ciele. Bóle: dookoła pępka; jelit ze skurczami; przy oddawaniu moczu, sięgające pępka; ucisk przy oddawaniu moczu; z utrudnionym oddawaniem moczu i obecnością krwi w moczu; macicy przy zapaleniu błony śluzowej macicy; pochwowe ze świądem lub bez świądu, sięgające dołu brzucha; miednicy mniejszej u kobiet. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE trzech IN - kanałów nogi. TZIN-SIUE - KG i KOM śledziony i kanału przedniośrodkowego. ŻY-SIUE-MO jelita cienkiego. FEŃ-SIUE Czżun i Żeń-Maj. CZŻUŃJAO-SIUE energii ochronnej i soków ciała. Przy osłabieniu ogólnym. Przy zaburzeniach płciowych. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-energie (bóle serca, sięgające pleców, wylotowe). SZYMEŃ (kamienna brama) VC 5. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha. 2 cunie poniżej pępka. Wskazania. Początkowa clii świecznika dolnego pusta i chłodna u mężczyzn i kobiet w każdym wieku. Słaby apetyt, krwawe wymioty, przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, niestrawność, zaburzenia trawienia, biegunka, zaparcie. Nieżyt jelit cienkich. Ostre nieżytowe zapalenie wyrostka robaczkowego. Wodo-brzusze. Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, zaburzenia przy oddawaniu moczu, bóle cewki moczowej. Brak miesiączki, krwotok maciczny, obfite odchody połogowe i upławy, zapalenie macicy i jej bony śluzowej, zapalenie przy-datków macicy, bolesne miesiączkowanie, zaburzenia cyklu miesiączkowego. Zapalenie prostaty, zapalenie jądra, wciągnięcie jądra, świąd i nadmierne wydzielanie potu zewnętrznych organów płciowych. Wzdęcia i bolesność brzucha. Wskazania dodatkowe. Bóle: białej kresy poniżej pępka, sięgające dołu brzucha (bez świądu). Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lin - duch kanału przedniośrodkowego. Mo - świecznika dolnego. CHUN - energii przepływającej przez kanał przedniośrodkowy.
Kanał przedniośrodkowy
CICHAJ (morze energii) VC 6. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha. 1,5 cuni poniżej pępka. Wskazania. Neurastenia. Niestałość emocjonalna. Bezsenność i inne zaburzenia snu. Astenia. Zmęczenie. Clii pięciu Czżan jest pusta, niewystarczalność chi właściwej. Przewlekłe schorzenia chi. Ciało wycieńczone, bolesne, zmęczone, puste, kończyny osłabione. Chory chce umrzeć. Nowotwory. Dychawica oskrzelowa. Choroba wieńcowa. Śpiączka. Włókniaki jamy ustnej. Wodobrzusze. Zapalenie jelita cienkiego 5 okrężnicy, kolki jelitowe, brak apetytu, krwotok jelitowy, zapalenie wyrostka robaczkowego, wzdęcia brzuch, bóle dookoła pępka przy schorzeniach przewodu pokarmowego. Niewydolność czynnościowa nerek, bezmocz, mocznica, nocne nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu u dzieci, zapalenie pęcherza moczowego. Impotencja, skrócenie penisa i moszny, wciągnięcie jądra, zmazy
patologiczne. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, krwotok maciczny, uplawy, wypadnięcie macicy. Bóle przy przepuklinie. Wskazania dodatkowe. Bóle: głowy z zawrotami głowy lub nieznośne, zmuszające do położenia się; żołądka z połykaniem powietrza, jelit, sięgająca pępka z przelewaniem; macicy ze skurczami. Szczegóły dla specjalistów. TZł-SlUE - IŃ-CY. CHAJ-CY (dla utworzenia CH1 przez ogrzanie). ŻY-SIUE kontroli podwzgórza. DU-LI-CY - Ciao przyspiesza przepływ energii przez kanał przedniosrod-kowy. DU-Ll-DY okolicy własnej. CZŻUŃJAO-S1UE - depresja. IŃTZIAO (brzuszna) (skrzyżowanie iń) VC 7. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 1 cuń poniżej pępka. Wskazania. Psychozy. Depresja poporodowa. Stany utraty świadomości. Zapadnięcie ciemiączka u niemowląt. Zapalenie migdałków. Krwotok z nosa. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, niepłodność czynnościowa, upławy, zapalenie błony śluzowej macicy, odchody połogowe, bolesne miesiączki, długotrwałe wydzieliny poporodowe, bóle macicy, świąd organów płciowych, zapalenie przydatków macicy. Zapalenie cewki moczowej, zatrzymanie oddawania moczu. Bóle jajników. Bóle w dole brzucha, przechodzące na organy płciowe. Kolka jelitowa, wzdęcia brzucha, bóle pępka. Wskazania dodatkowe. Bóle pochwowe z wrażeniem ścieśnienia, ze świądem lub nienormalnym wysiękiem. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo świecznika dolnego. CHUEJ-SIUE - ŻEŃ-CZŻUN-maj.
LAŃ-S1UE - IŃ-JAN energii organizmu. SZEŃCIUE (miejsce ducha) VC 8. Lokalizacja. Pośrodku pępka. Wskazania. Pustka chi. Choroby nadmiernego Wiatru. Zemdlenie, utrata świadomości. Wylew krwi do mózgu. Nieprzerywalne tworzenie się mleka. Wodobrzusze. Wzdęcia brzucha. Wzmożona perystaltyka jelit, bóle brzucha, zwłaszcza w okolicy pępka, zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, niekończąca się biegunka. Wypadnięcie odbytnicy. Ostre zapalenie otrzewnej. Zimne kończyny. Wskazania dodatkowe. Bóle żołądka przy opuszczeniu żołądka. Szczegófy dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania siei CZŻUŃJAO-S1UE kontroli energii. SZUJFEŃ (rozdział wody) VC 9. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 2 cuńie powyżej pępka. Wskazania. Obrzęki. Wodobrzusze. Zapadnięcie ciemiączka u dzieci. Wylew krwi do mózgu. Krwotok z nosa. Zaburzenia oddychania z powodu gwałtownego pod-
244
niesienia się chi do jamy klatki piersiowej. Wzdęcie brzucha, brak apetytu. Połykanie powietrza, bóle żołądka, biegunka, zaparcie, wiatry. Bóle przy wypadnięciu okrężnicy. Okrężny ból na wysokości pępka. Bóle, skurcze i przykurczę mięśni okolicy lędźwiowej. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE - 1Ń-JAN-CY. CHUEJ-SIUE kanałów przedniośrodkowego i wątroby. CZŻUŃJAO-SIUE kontroluje przemianę wodną. Reguluje zawartość wody w organizmie. SIAWAŃ (odźwiernik dolny) VC 10. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 2 cunie powyżej pępka. Wskazania. Zaburzenia chi na górze i w dole brzucha. Wycieńczenie. Brak apetytu. Wszystkie schorzenia żołądka, słabe trawienie, poszerzenia się lub skurcze żołądka, wymioty, zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, opadnięcie żołądka. Wzdęcie, bóle i przelewanie w brzuchu. Skurcze przepony. Krwiomocz. Wskazania dodatkowe. Bóle brzucha ze ścieśnieniem i wzdęciem. Szczegófy dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, wątroby, śledziony. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-CY.
CZŻUAŃ-SIUE ochronna Chi i Soki ciała przez niego docierają do nerek. TZIAŃLI (odbudować sąsiedztwo) VC 11. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 3 cunie powyżej pępka. Wskazania. Neurastenia. Zapalenie opłucnej. Niestrawność, wymioty. Skurcze przepony. Skurczowe drganie mięśni ściany brzusznej. Zapalenie otrzewnej. Wodobrzusze. Zapalenie żołądka, wzdęcie brzucha, biegunka, bóle w okolicy żołądka. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w okolicy serca z odczuciem chi, płynącej do górnych części ciała. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - wywiera wpływ na sąsiednie punkty. CZŻUNWAŃ (odźwiernik środkowy) VC 12. Lokalizacja. 4 cunie powyżej pępka. Wskazania. Choroby nadmiernego Wiatru. Bóle w okolicy serca, sięgające pleców. Wszystkie schorzenia żołądka, krwawe wymioty, bóle żołądka, przełykanie kwaśnej śliny, wymioty, czkawka, nudności, niestrawność z wzdęciem brzucha, ostre poszerzenie się żołądka, krwotok żołądkowy, zapalenie żołądka i dwunastnicy, wrzody żołądka lub dwunastnicy, zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, skurcze żołądka, biegunka, zaparcia. Przewlekle schorzenia śledziony z powodu BIN - FEN. Zatykające zapalenie wątroby, zapalenie przewodów i pęcherzyka żółciowego. Cholera. Psychozy. Zaburzenia snu. Bóle głowy. Choroba nadciśnieniowa. Silne kołatanie serca. Skurcze przepony. Zdrętwienie twarzy. Wskazania dodatkowe. Bóle: płuc i oskrzeli z suchym kaszlem; żołądka, w kształcie pręcików na wysokości splotu trzewnego; z wymiotami lub połykaniem powietrza; przy niestrawności żołądka; wątroby i pęcherzyka żółciowego, którym towa-
245
rzyszy żóltaczność biaikówki i śluzówki, żóltaczność skóry przy zapaleniu wątroby; wątroby i pęcherzyka żółciowego z kurczami; żeber. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Mo niepokoju żołądka. DU-LI-CY - Se hamuje energię, przepływającą przez kanał przedniośrodkowy. LAŃ-S1UE sześciu Fu. IŃ-JAN-CY (przy niezgodności IN i JAN) osierdzia, trzech świeczników. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, wątroby, śledziony, żołądka, jelita cienkiego. TZ1N-S1UE kanału przedniośrodkowego z KOM śledziony i płuc. PIN-S1UE ochronnej i odżywczej chi. U-SZU - Chu łączenia ochronno-mięśniowego połączenia TAJ - IN. GUAŃ-S1UE kieruj chi do środkowego świecznika. SZANWAŃ (górny odźwierny) VC 13. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 5 cuni powyżej pępka. Wskazania. Pełna chi. Zapalenie opłucnej, zapalenie oskrzeli. Bóle serca. Zaburzenie działalności żołądka. Odbijanie z żołądka i czkawka, wymioty, nudności, brak apetytu, bóle, wzdęcia i przelewanie w brzuchu, krwotok żołądkowy, wrzody żołądka, zapalenie żołądka i dwunastnicy, ostre lub przewlekłe zapalenie żołądka, poszerzenie się lub kurcz żołądka, kolka jelitowa. Zrosty żołądka. Bóle w okolicy nadbrzusza. Zapalenie otrzewnej. Zapalenie nerek. Przepukliny. Wskazania dodatkowe. Bóle: żołądka ze skurczami; jelit z kurczami; podczas okresu z wymiotami. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-CY (bóle serca, sięgające pleców). CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, żołądka, jelita cienkiego. CZŻUŃJAO-S1UE chi ochronna i odżywcza sięga klatki piersiowej. Kontroluje wagę ciała. CZŻUAŃ-S1UE - Bóle gruczołu sutkowego. TZIUJCIUE (duże miejsce) VC 14. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 6 cuni powyżej pępka. Wskazania. Lęk. Roztargnienie. Obawy. Zaburzenia pamięci. Padaczka. Psychozy. Stymuluje działalność mózgu przy zemdleniu. Oddziałuje na splot słoneczny. Zemdlenia w czasie ciąży (przy nieprawidłowym ułożeniu płodu). Kaszel, krwioplu-cie. Przepełnienie w piersi. Brak apetytu, czkawka, wymioty. Kwaśny posmak w ustach, odbijanie z żołądka lub wymioty kwaśnym. Schorzenia żołądka, biegunka. Bóle w jamie nadbrzusznej. Nieżyt żołądka i jelit. Zapalenie opłucnej, zapalenie oskrzeli. Zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia, kołatanie serca, zaburzenia czynnościowe w pracy serca. Skurcze przepony. Dysfunkcja dróg żółciowych. Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo-Siń. TZIUWEJ (ogon ptaka) VC 15. Lokalizacja. Środkowa linia brzucha, 1,5 cuni poniżej końca wyrostka mieczykowatego.
Wskazania. Neurastenia. Psychozy. Padaczka. Chaotyczna świadomość. Porażenie połowicze, ból sięga zewnętrznego kącika oka. Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, zapalenie gardła. Dychawica oskrzelowa, rozedma płuc, zapalenie opłucnej, obrzęk płuc, zapalenie oskrzeli, zadyszka, uczucie przepełnienia w piersi. Bóle serca, kołatanie serca, zapalenie osierdzia. Czkawka, nudności, wymioty, kurcz przełyku lub żołądka, ostre zapalenie żołądka, biegunka. Wskazania dodatkowe. Liszaj okolicy lędźwiowej. Bóle: wokół oczu; zewnętrznego kącika oka; przy chwiejących się zębach (+); okołosercowe z utrudnionym oddychaniem; białej kresy nad pępkiem; żołądka z uczuciem ciężkości; bóle w formie pręcików na wysokości splotu trzewnego; żołądka, sięgające pleców. Szczegóły dla specjalistów. Zabrania się nadmiernego hamowania! ŻY-SIUE - Lo kanału przedniośrodkowego. CZŻUAŃ-SIUE - osłabienie ogólne. Boleśność skóry brzucha (-), świąd skóry brzucha (+). CZŻUNTIN (środkowy paląc) VC 16. Lokalizacja. Środkowa linia piersi. Na granicy ciała i wyrostku mieczykowatego mostka. Na wysokości umocowania VII żebra. Wskazania. Zatkanie oraz bóle krtani i gardła. Kurcz przełyku, zwężenie przełyku, zaburzenie połykania. Brak apetytu. Nudności, wymioty, bóle w okolicy żołądka. Ulewanie się u dzieci. Dychawica oskrzelowa, rozedma płuc, obrzęk płuc, zadyszka, zastój w płucach. Uczucie ścieśnienia i rozpieranie w piersi i podżebrzu. Wskazania dodatkowe. Bóle: żołądka z wymiotami; całej klatki piersiowej. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE połączona ze wszystkimi punktami sąsiednimi. TAŃCZŻUN (s'rodek piersi) VC 17. Lokalizacja. Środkowa linia piersi. Na wysokości przymocowania V żebra lub na wysokości sutek, jeżeli gruczoł sutkowy nie jest zniekształcony. Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży. Wskazania. Uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Obrzęk płuc, ataki dychawicy oskrzelowej uniemożliwiające zaśnięcie, rozedma płuc, napady duszności, kaszel, zapalenie oskrzeli. Zwężenie przełyku, czkawka, wymioty. Ulewanie się u niemowląt. Zapalenie gruczołu sutkowego, niewystarczalność laktacji. Kołatanie serca i bóle w okolicy serca. Bóle i uczucie skrępowania w piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Wskazania dodatkowe. Bóle głowy z utrudnieniem oddychania.; gardła pochodzenia niejasnego; z wrażeniem obecności bolącej kuli, podnoszącego się od dołu; oskrzeli oraz opłucno-płucne z utrudnionym oddychaniem. Szczegóły dla specjalistów. CHAI-SIUE - Che morza energii (morze CHI). CZUN-S1UE - IŃ-CHI. ŻY-SIUE - Mo świecznika górnego. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, wątroby, śledziony, serca, trzech świeczników.
TZIN-S1UE - Żeń-tzin - KOS: serca, płuc, osierdzia. LAŃ-SIUE - KG przedniośrodkowego i KOW trzech świeczników. Lo - kanał osierdzia. ŻY-S1UE - kontroluje gruczoły płciowe. CZŻUŃJAO-SIUE - choroby płuc (procesy utleniająco-redukcyjne w płucach, ich kontrola). JUJTAN (sala nefrytowa) VC 18. Lokalizacja. Środkowa linia piersi. Na wysokości umocowania IV żebra. Wskazania. Dychawica oskrzelowa. Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zaburzenie funkcji oddychania, kaszel napadowy, krwioplucie, rozedma płuc. Bóle w okolicy serca. Wymioty, ulewanie się u dzieci. Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE kanałów: płuc, śledziony, serca, osierdzia, nerek, wątroby. U-SZU - Chu łączenia ochronno-mięśniowego połączenia TZIUJE - IN. CZŻUŃJAO-SIUE dla leczenia bezgłosu. CZŻUAŃ-SIUE dla leczenia oskrzeli. Bóle w mostku. TZYGUN (czerwony pałac) VC 19. Lokalizacja. Środkowa linia piersi. Na wysokości umocowania III żebra. Wskazania. Uczucie unoszenia się chi do górnych części ciała, któremu towarzyszy rozpieranie w piersi i podżebrzu. Opuchnięcie sutków. Kurcz krtani. Gruźlica płuc, zapalenie opłucnej, dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka. Zwężenie przełyku. Wymioty śluzem lub pokarmem. Krwotok żołądkowy, wymioty z krwią. Bóle w okolicy serca. Szczegóły dla specjalistów. Włada okolicą mostka. CHUAGAJ (pokrywa kwiatowa) VC 20. Lokalizacja. Pośrodku rękojeści mostka. Na wysokości umocowania II żebra. Wskazania. Palenie. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, kaszel. Angina, zapalenie gardła i krtani, kurcz krtani, niemożność przełknięcia płynów i pokarmów z powodu opuchnięcia gardła, zapalenie migdałków. Uczucie rozpierania w piersi i podżebrzu. Wskazania dodatkowe. Bóle gardła przy anginie z utrudnieniem przy przełykaniu pokarmu i wody. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - IŃ-CI dociera do gardła i gardzieli. SIUAŃTZY (ruchoma skóra) VC 21. Lokalizacja. Pośrodku rękojeści mostka. W zagłębieniu na wysokości wcięcia stawowego I żebra. Wskazania. Zdrętwienie i opuchnięcie gardła, bóle gardła przy połykaniu płynów i pokarmów, ropień w gardle, zapalenie gardła, nieżyt krtani, zapalenie migdałków. Zwężenie przełyku, połykanie powietrza, zaburzenia połykania. Niestraw-ność, kurcze żołądka. Schorzenia płuc, dychawica oskrzelowa, zadyszka, kaszel,
248
zastój w płucach, rozpierające bóle w piersiach i podżebrzu, żebra bolące, bóle za mostkiem, nerwoból międzyżebrowy. Uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Wskazania dodatkowe. Bóle: gardła pochodzenia nerwowego lub niejasnego; z wrażeniem obecności bolesnego dławienia, podchodzącego od dołu; przy anginie z niemożliwością połykania twardych pokarmów; przełyku przy połykaniu; żołądka z pieczeniem; w okolicy mostka. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - CY - ŻEŃ-maj kieruje się do gardła. CZŻUAŃ - SIUE - bóle żołądka. TIAŃTU (niebiańska ścieżka) VC 22. Lokalizacja. Nad wcięciem szyjnym w dołku. Między wewnętrznymi brzegami mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Wskazania. Bezgłos. Uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Przekrwienie twarzy. Opuchnięcie śluzówki i przeszkody przy połykaniu w gardle, zapalenie gardła, nieżyt krtani, skurcze więzadeł głosowych. Zapalenie języka, sztywność języka. Jąkani e się, dychawica oskrzelowa, zadyszka, zapalenie oskrzeli, ropień płuc, wydzielenie ropnej plwociny,.suchy kaszel, krwiopłucie. Kurcz przełyku. Wymioty, zapalenie żołądka i jelit. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. Bóle w okolicy serca. Wskazania dodatkowe. Bóle: przeszkadzające mówić, lecz bez bezgłosu; oskrzeli i opłucno-płucne; bez konkretnego umiejscowienia. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - ŻEŃ-IŃ-WEJ-maj. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-CY.
ŻY-SIUE-Czuan - małe „okno nieba". CZŻUŃJAO-SIUE przepuszcza CY do górnych części ciała. Schorzenia gruczołu tarczycy. CZŻUAŃ-SIUE - Bóle gardła pochodzenia nerwowego lub niejasnego. LAŃCIUAŃ (źródło wstrzemięźliwości) VC 23. Lokalizacja. Środkowa linia szyi. W szczelinie, tworzonej dolnym brzegiem kości gnykowej i górnym brzegiem chrząstki tarczycowej nad jej wcięciem. Wskazania. Głuchoniemota. Zaburzenia mowy, bezgłos, zanik mięśni korzenia języka. Zapalenie języka, nieżyt krtani, utrudnione połykanie, gardło ściśnięte. Nacieki lub poszerzenie się żył pod językiem, sztywność lub nadmierna jałowość języka, pryszczykowe zapalenie jamy ustnej, ślinotok. Silne pragnienie. Zapalenie oskrzeli, dychawica oskrzelowa, kaszel. Wymioty. Wskazania dodatkowe. Bóle: gardła przy anginie z wrażeniem opuchnięcia i dławienia; z wrażeniem obrzęku błony śluzowej; pochodzenia nerwowego lub niejasnego; przełyku przy połykaniu; języka i jamy ustnej z obrzękiem. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - ŻEŃ-maj. TZIN-SIUE kanału przedniośrodkowego z KOW: serca, osierdzia, nerek, jelita cienkiego. LAŃ-SIUE kanału przedniośrodkowego z KOW: serca, osierdzia, nerek, jelita cienkiego.
249
LAŃ-SIUE przedniośrodkowego i kanału nerek. U-SZU - Chu ochronno-mięśniowego połączenia SZAO - IN. CZŻUŃ-JAO-SiUE dla leczenia chorób jan. CZŻUAŃ-S1UE dla leczenia pragnienia (przewodzi soki ciała). Bóle języka i jamy ustnej. CZENTZIAŃ (zbiornik płynów) VC 24. Lokalizacja. Środkowa linia twarzy. Pośrodku (w zagłębieniu) bruzdy podbródkowe-wargowej. Wskazania. Histeria. Padaczka. Udzielanie pierwszej pomocy przy wylewach krwi do mózgu. Porażenie połowicze. Zez, opadnięcie powieki górnej, głuchoniemota, zdrętwienie skóry twarzy, opadnięcie kącika ust. Obrzęk miękkich tkanek twarzy. Schorzenia dziąseł i błony śluzowej policzków. Bóle zębów. Szczękościsk. Porażenie nerwu twarzowego. Silne pragnienie. Cukrzyca. Bóle i przykurczę mięśni głowy i szyi. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanatu. Kręcz szyi. Bóle żuchwy lub zębów żuchwy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-S1UE - Che Żeń-maj. ŻY-SIUE - Chu łączenia się kanałów przedniośrodkowego i tylnośrodkowego. DU-LI-CY - Che odpływu z kanału przedniośrodkowego. CHUEJ-SIUE - CZŻUN-ŻEŃ-DU-maj kanałów: przedniośrodkowego, żołądka, jelita grubego. LAŃ-SIUE - 1Ń-JAN-CY; spotykają się lewa i. prawa gałąź kanału żołądka.
Indywidualna miara długości - cuń W klasycznej medycynie chińskiej istnieje unikatowy system standaryzacji długości, który można zastosować do różnych części ciała człowieka. Podstawą jest podział wszystkich części ciała na proporcjonalne odcinki. Wszystkie próby podziału jakimkolwiek sposobem, na przykład, długości przedramienia lub szerokości brzucha nieuchronnie zaczynają się od poszukiwania wzorcowej miary długości, którą można by było zastosować do indywidualnych proporcji ciała człowieka. Starożytni rozwiązali to zadanie opierając się na jego warunkach i za wzorzec przyjęli odległość, równą odstępowi pomiędzy końcami fałdek środkowego pałiczka ugiętego środkowego palca: dla mężczyzn - prawej ręki, dla kobiet - lewej. Długość ta, nazywana „cuń" jest unikatowa: ze standardowej ilości takich odcinków składa się długość kończyn, części tułowia i głowy. Jedynym wyjątkiem z tego (jeżeli nie brać pod uwagę ułomności wrodzonych i nabytych) są proporcje twarzy i uszu. Z tego wynika, że dłoń, oczywiście, również będzie odpowiadała proporcjom standardowym, które mogą być dokładnie wykorzystywane przy pomiarach własnego ciała. W ten sposób, na przykład, przy złączonych i wyprostowanych czterech pacach dłoni, szerokość przy ich podstawie powinna się równać trzy cunie; szerokość dwóch - półtorej cuni; szerokość złączonych palców wskazującego, środkowego i sercowego - około dwóch cuni. Jeden cuń będzie się równał szerokości dalszego pałiczka kciuka: również prawego - dla mężczyzn, a lewego - dla kobiet. Rzeczywiście, taka miara długości zawsze znajduje się w zasięgu ręki.
a)
DODATEK 3
b)
Terminy i skróty, wykorzystywane w książce Lista terminów chińskich
- l cuń; b - 1,5 cuni; c - 2 omie; d - 3 omie.
Ba - osiem, ósmy Bin - nadmierny, chorobotwórczy Bu-siue - tonizacja (uaktywnienie) punktu; dodać energię Chaj-siue - punkt morza energii kanału akumulującego energię Che - rzeka (w systemie formacji ochronnej) Che (cho) - ujście, czysty punkt kontroli energii w kanale Chu - jezioro, punkt łączenia się kanałów jednego elementu Chuej-siue - punkt łączenia się kanałów jednej istoty (wysokości) Chun - świątynny punkt kontroli przepływu energii przez kanał Ciao - przyspieszacz, tonizator Ciuań - źródło, studnia Ciuań (juan) - rwący potok, czwarty punkt na jan-kanale, trzeci - na iń-kanale Cy (chi) - energia biologiczna organizmu Czuan- „okno nieba", kanałowy zbiornik energii Czun-siue - punkt wyjściowy kanału (układu), punkt przypływu Czżen - ukłucie (działanie akupunkcyjne) Czżuań-siue - punkt specjalny Czżun - środek, środkowy Czżun-maj - naczynie środkowe Daj-maj - naczynie otaczające Dań - pęcherzyk żółciowy Du - tylnośrodkowy Du-li-cy - punkty, działające w określonym rytmie biologicznym (czasowym) Dulidy-szu - niezależny punkt zgody (według objawów) Du-maj - naczynie tylnośrodkowe ;
252
253
Du-siue - punkt - klucz kanału dziedziczno-kontrolującego Er - dwa, drugi Fej - płuca Fen - wiatr Gań - wątroba; suchość Guań-siue - punkt kierowania, kontroli I -jeden, pierwszy In (iong) - strumień (drugi lub przedostatni punkt kanału) Iń-ciao-maj - piętowy; unoszące się naczynie Iń-wej-maj - strażnik iń, cudowne naczynie Jan-min -jasnyjan Jan-tziao-maj -piętowe naczynie podnoszące Jan-wej-maj - "strażnik jan"; cudowne naczynie Jao-siue - punkt w systemie sześciu energii Ju - strumień, nadający się do pływania, trzeci punkt Juje-siue - punkt, pracujący w rytmie księżycowym Lań-siue - punkt połączenia różnych poziomów tego samego kanalu Len - chłód Lin - duch powstawania energii w kanale Liu - sześć, szósty Lo - dający odgałęzienie. Punkt łączący energie sprzężonych kanałów Maj - naczynie, kanał łączący. "Cudowny kanał", łączący kanał Mo - podający do organu, niespokojny Panguan - pęcherz moczowy
Pi - śledziona
Pin-siue - stabilizator, punkt wyrównania energii Sań - trzy, trzeci Si - hamulec Sia - dół, dolny
Siaoczan -jelito cienkie Siao-siue - punkt rozpraszania energii Sin - serce Siue - punkt, aktywny biologicznie Siuń - ruch Sy - cztery, czwarty Szan - góra, górny Szań-siue - punkt migoczący, działający przy objawach bólowych Szao-iń - mała iń Szao-jan - mały jan Szeń - nerki Szou - ręka Szu - dla drenowania, odprowadzająca od kanału Szy - wilgotność Taj-iń - duża iń
^
Taj-jan - duży jan Taj-szu-siue - niezależne punkty zgody, duże szu (według obszarów) Tzia - oś, podstawa Tziao - trzy świeczniki Tzin - kanał (meridian) Tzin (king) - działający potok, piąty lub czwarty punkt na jan- lub iń-kanale. Tzin (ting) - źródło, początek, pierwszy lub ostatni punkt kanału Tzin-siue - punkt łączenia się kanałów o różnej istocie (poziomie) Tzi-siue - punkt kanału (naczynia) dziedziczno-kontrolującego; punkt koncentracji, skupienia energii Tziu przyżeganie Tziue - emocje (kanał seksualności) Tziue-iń - krańcowa iń Tzu noga U - pięć, piąty U-sin - punkt w systemie pięciu przemian Wej - żołądek Że - gorąco, żar Żeń - przedniośrodkowy Żeń-maj naczynie przedniośrodkowe Ży-siue - punkt słoneczny (24-godzinny rytm pracy)
Wykorzystane skróty KG - kanał główny KOW - kanał ochronno-wewnętrzny KOS - kanał ochronno-skórny KOM - kanał ochronno-mięśniowy
Spis treści
Wstęp.....................................................................................................
3
: Część I. Podstawy medycyny chińskiej w praktyce masażu ................... 7 Część II. Praktyka masażu ..................................................................^.. 25 Rozdział 1. Podstawowe techniki masażu ............................................. 27 ) Rozdział 2. Specjalne techniki masażu .................................................. 33 , Rozdział 3. Masaż poszczególnych części ciała ..................................... 37 ;
Rozdział 4. Leczenie manualne stawów i kręgosłupa ............................ 51 Rozdział 5. Profilaktyczny ogólnie wzmacniający masaż....................... 55 Rozdział 6. Masaż dzieci........................................................................ 67 Część III. Korekta systemowa według objawów chorobowych .............. 93 Rozdział 7. Patologie „świecznika górnego ........................................... 95 Rozdział 8. Patologie „środkowego świecznika" .................................... 102 Rozdział 9. Patologie „dolnego świecznika" ........................................... 107 Dodatki ................................................................................................... 111 1. Punkty aktywności na kanałach .......................................................... 111 2. Indywidualna miara długości - cuń..................................................... 251 j 3. Terminy i skróty, wykorzystywane w książce ...................................... 253 j
