SADRŽAJ
1.
UVOD ............................................. ................................................................... ............................................ ............................................ ........................................... ..................... 1
2.
POJAM I KARAKTERISTIKE CENTRALNE BANKE ............................. .................................................... ......................... 2 2.1. Modeli organizacije Centralne banke ............................................. .................................................................... ................................ ......... 2 2.2. Upravljanje Centralnom bankom ....................... ............................................. ............................................. ....................................... ................ 3
3.
FUNKCIJE I ZADACI CENTRALNE BANKE........................................... .................................................................. ......................... 4 ................................................................. ....................................... ................ 4 Emisija novčanica, novca i kredita .......................................... 3.2. Sprovođenje mjera kreditno-monetarne politike........................................ politike............................................................. ..................... 4 3.1.
3.3. Regulisanje i supervizija rada banaka.......................................... ................................................................. ................................... ............ 6 .................................................................. ........................................... ..................... 7 Održavanje spoljne likvidnosti ............................................ 3.5. Obavljanje određenih poslova na račun države ......................................... .............................................................. ..................... 7 3.4.
3.6. Ostale funkcije .............................................................. .................................................................................... ............................................. ............................ ..... 8 4.
ORGANIZACIJA I FUNKCIONISANJE CENTRALNE BANKE BOSNE I HERCEGOVINE (CBBIH) ......................................... ............................................................... ............................................. .................................... ............. 9
5.
.................................................................. ............................................ ............................................ .............................. ........ 11 ZAKLJUČAK ............................................
6.
LITERATURA .......................................... ................................................................ ............................................ ............................................. .............................. ....... 12
1. UVOD
U monetarnom sistemu svake zemlje glavnu ulogu ima ustanova koja se naziva Centralna banka , koja je definisana kao samostalna i jedinstvena emisiona ustanova
monetarnog sistema, odgovorna za monetarnu politiku, za stabilnost valute i finansijsku disciplinu i za obavljanje d rugih obezbijedi ostvarivanje s vojih
poslova određenih zakonom . Centralna banka može da
kreditnog funkcija uz pomoć instrumenata monetarno– kreditnog
regulisanja, u koje spadaju: eskontna stopa, obavezna rezerva, utvrđivanje minimalne rezerve likvidnosti, kupovina i prodaja hartija od vrijednosti, učešće u deviznim transakcijama, ograničenje plasm ana i slično. Centralna banka
1
direktno ili indirektno utiče na najvažnija zbivanja na finansijskim
tržištima i u finansijskom sistemu , ali i na cjelokupnu privredu jedne zemlje. To je specifična državna institucija koja ima privilegovanu poziciju u bankarskom, kreditnom i monetarnom sistemu jedne
države, zbog čega se tretira kao „ banka banaka“ ili „banka
države“. Za
razliku od ostalih, uslovno rečeno „običnih“ ban aka, koje su institucije
profitabilnog karaktera, Centralna banka je neprofitabilna
institucija, koja ne može
uspostavljati direktne odnose sa nebankarskim sektorom osim sa državom i ne predstavlja konkurenciju ostalim, tj. komercijalnim bankama.
U svakoj državi uglavnom postoji samo jedna takva banka, npr. u BiH Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBIH), u EU Evropska centralna banka (ECB) i slično.
Negdje
ih ima više (SAD, Kanada) mada su one okupljene oko jedne centralne banke i
zajedno čine tzv. federalni sistem rezervi (FED – Federal Reserve System). U ovom radu razmatraju se pojam i karakteristike Centralne banke, kao i njene osnovne funkcije i zadaci, uz kratak osvrt na organizaciju i funkcionisan f unkcionisanje je Centralne banke Bosne i Hercegovine i njen uticaj na monetarni sistem BiH.
1
www.sr.wikipedia.org
1
2. POJAM I KARAKTERISTIKE CENTRALNE BANKE
Centralna banka ili emisiona banka
je specifična privilegovana bankarska
institucija monetarnog sistema, koja se nalazi pod jakim nadzorom i uticajem države. Zadužena je i odgovorna za stvaranje vrijednosti domaće valute, za kontrolu i regulisanje novčanog opticaja i likvidnosti bankarskog sistema, kao i za likvidnost u zemlji i u plaćanjima sa inostranstvom. To je jedina banka ovlašćena za izdavanje papirnih novčanica i kovanog novca kao zakonskog sredstva plaćanja u određenoj državi. Iako neke od centraln ih
banaka imaju mnogo dužu istoriju, centralna banka u
pravom smislu riječi je nastala u XX vijeku vijeku i to na dva načina: načina: 1.
procesom evolucije od komercijalnih banaka koje su, dobijajući dodatnu moć i odgovornost u vezi sa funkcionisanjem finansijskog sistema, postale centralne banke;
2.
usvajanjem zakona kojim su od početka ustanovljene kao institucije sa osobinama centralne banke.
2.1. Modeli organizacije Centralne banke
Način organizovanja centralne banke zavisi od razvijenosti i strukture ekonomskog sistema
čiji je ona dio i od političkog faktora u državi u kojoj je osnovana. Zato nije
moguće pronaći, u organizacionom smislu, dvije potpuno iste centralne banke u svijetu, jer ne postoje ni dvije identične države. Uprkos tome, o rganizacija centralnih banaka uglavnom se svodi na tri osnovna modela: 1. jedinstvena centralna banka – u savremenim uslovima ova j
koncept je najviše
zastupljen. Pravilo organizovanja centralne banke prema ovom principu glasi:
„ jedna država – jedna banka“. Tako konstituisana jedinstvena centralna banka može, radi uspešnijeg izvršavanja svojih zadataka, osnivati ogranke u zemlji i punktove u inostranstvu. 2. složeni sistem centralne banke – podrazumijeva – podrazumijeva
da u jednoj zemlji postoji više
banaka koje zajedno obavljaju funkcije centralne banke; u ti m
sistemima obično
jedna o njih ima ulogu koordinatora; primjer – Sistem federalnih rezervi (FED) u SAD. 3. supernacionalna centralna banka
– model karakterističan za monetarnu uniju
grupe zemalja (Evropska unija); države članice se odriču svojih monetarnih 2
suvereniteta, promovišu jedinstvenu valutu, uslađuju kreditno -monetarnu i deviznu politiku, formiraju zajedničke devizne rezerve i osnivaju zajedničku centralnu banku.
2.2. Upravljanje Centralnom bankom
Upravljanje Centralnom
bankom jedan je od najvažnijih faktora njenog uspješnog
funkcionisanja. U gotovo svim zemljama svijeta upravljanje Centralnom bankom povjereno je guverneru,
koji i predstavlja ovu instituciju u javnosti. U većini slučajeva
guverner ima jednog zamjenika ili viceguvernera , ali taj broj Guvernera uglavnom imenuje p redsjednik
može biti i drugačiji.
države, premijer ili parlament. Zamjenik
guvernera bira se po pravilu na isti način kao i guverner. Važnu ulogu u upravljanju direktora, koji predstavljaju kolektivni vid centralnim bankama imaju i tzv. odbori direktora,
rukovođenja ovim institucijama. Ovaj odbor još se zove i monetarni odbor, a suština mu je ista – predstavlja – predstavlja
štab koji upravlja centralnom bankom. Uz odbore direktora značajnu
funkciju imaju i tzv. izvršni komiteti ,
odnosno upravljački odbo ri – koji u stvari sprovode
odluke guvernera, odnosno odbora direktora.
Autonomija centralnih banaka mjeri se stepenom slobode odlučivanja u oblasti kreditno-monetarne i devizne politike. Prema ovom kriterijumu centralne banke mogu se razvrstati na dvije osnovne kategorije: zavisne ( depedent ) i nezavisne ( independent ) centralne banke. Zavisne imaju veoma mali stepen samostalnosti, gotovo sve njihove
odluke su pod jakim uticajem države, odnosno vlade. Nezavisne nisu potpuno nezavisne od vladine politike, v eć samo imaju veći stepen samostalnosti u
okviru državnih struktura.
Na međunaronom planu, centralna banka uspostavlja poslovnu saradnju sa fond (MMF), Svjetska finansijskim organizacijama, kao što su: Međunarodni monetarni fond (MMF), banka (IBRD) i Banka međunar odne obračune (BIS). Po pravilu, nema direktne odnose i Banka za međunarodne
sa nebankarskim sektorom, izuzev države, za koju vrši određene finansijske poslove. Zbog značaja centralne banke za ukupan privredni razvoj, svaka zemlja striktno zakonski definiše poziciju, funkcije i odgovornosti vrhovne monetarne vlasti.
3
3. FUNKCIJE I ZADACI CENTRALNE BANKE
Aktivnosti Centralne
banake su teoretski raznovrsne i razlikuju se od države do
države (zavisno od političkog sistema i specifičnosti ekonomskog i bankarskog sektora), a mogu se grupisati u nekoliko osnovnih funkcija:
1.
emisija papirnih novčanica i kovanog novca,
2. regulisanje ponude novca i kredita, 3. regulisanje kamatnih stopa, 4. organizovanje platnog prometa, 5. nadzor finansijskog sistema i kontrola bankarskog poslovanja, 6.
čuvanje depozita banaka i drugih finansijskih institucija;
7. upravljanje deviznim rezervama i spoljnim dugom zemlje, 8. upravljanje deviznim kursom nacionalne valute,
U narednim poglavljima biće riječi o nekoliko najčešćih i najvažnijih funkcija centralne banke: emisi ona
funkcija, sprovođenje mjera kreditno -monetarne politike,
regulisanje i nadzor rada banaka, održavanje spoljne likvidnosti, obavljanje poslova za račun države. 3.1. Emisija novčanica, novca i kredita
Centralna banka preko svojih specijalizovanih institucija ili organa (zavoda za
štampanje novčanica ) emituje gotov novac. Međutim, ona emituje i primarni novac tako što odobrava kredite poslovnim bankama ili od njih kupuje nedospj ela potraživanja. Na taj način ona održava potrebnu količinu novca u opt icaju i reguliše visinu kamatnih stopa na finansijskom tržištu. 3.2. Sprovođenje m jera kreditno-monetarne politike
Vrlo značajna funkcija Centralne banke, koja od početka 70-ih godina XX vijeka dobija sve više na značaju i od čijeg obavljanja zavisi monetarna, a često i ukupna privredna stabilnost. Kreditno –monetarnom
politikom obezbeđuje se optimalan odnos
količine novca u opticaju i kvantitativnog karaktera društvenog proizvoda u okviru jedne 4
nacionalne privrede. Ona se odnosi na emisiju i povlačenje novca iz opticaja u cilju obezbjeđenja adekvatne količine novca u nekoj
nacionalnoj privredi.
U sprovođenju m jera kreditno – monetarne politike Centralna banka koristi više instrumenata, a neki od njih su:
1. O peracije na otvorenom tržištu – predstavljaju – predstavljaju
važnu polugu monetarne politike.
Suština je u tome da se Centralna banka pojavljuje na finansij skim tržištima kao kupac ili prodavac određenih državnih HoV. Ukratko, Centralna banka vrši kupovinu HoV banaka
kada želi da poveća količinu gotovog novca u opticaju, likvidnost
i njihov kreditni potencijal. Ovo se dešava u slučaju ekspanzivne kreditno-
monetarne politike, kada je cilj da se
poveća nivo novčane mase. U slučaju
restriktivne kreditno-monetarne politike, Centralna
banka vrši prodaju HoV, čime
smanjuje količinu novca u opticaju i kredi tni potencijal poslovnih banaka. U SAD ovo je veoma značajan mehanizam regulisanja nivoa novčane mase i centralna banka, odnosno Sistem federalnih rezervi (FED) ga sprovodi preko posebnog
Federalnog komiteta za operacije na otvorenom tržištu ( Federal Open Market Committee – FOMC) koji je kreiran još 1933. godine.
2. Politika obaveznih rezervi – vrlo – vrlo
značajna u realizaciji ciljeva kreditno-monetarne
politike preko kontrole visine kreditnog potencijala, kao i za kontrolu bankarskog
sistema i održavanje likvidnosti banaka. Njena suština je utvrđivanje osnovice i stope izdvajanja banaka iz svog depozitnog potencijala u korist obaveznih rezervi kod centralne banke.
Stopa obavezne rezerve djeluje na veličinu novčanog
multiplikatora koji utiče na ponudu novca. Ako Centralna banka poveća stopu obaveznih
rezervi, depozitni i novčani multiplikator se smanjuje usporavajući rast
novčane mase, depozita i kreditnog potencijala banaka. Obrnuto, smanjenje stope obavezne rezerve povećava novčanu masu i kreditni potencijal banaka. Drugim riječima, povećanje stope obavezne rezerve obično je signal restriktivne kreditno monetarne politike, pošto se time smanjuje nivo kreditnog potencijala banaka raspoloživog za plasiranje. Obrnuto, smanjenje stope obavezne rezerve je signal ekspanzivne monetarne politike, jer
dovodi do povećanja kreditnog potencijala
banaka, čime se podiže nivo nivo novčane mase preko mogućnosti mogućnosti novog kreditiranja.
2
2
Erić, D., (2003), "Finansijska tržišta i instrumenti", Čigoja štampa, Beograd, str.176 5
3. Eskontna politika – sastoji
u određivanju visine eskontnih (diskontnih) stopa i
uslova za odobravanje kredita na toj osnovi (tzv.
reeskont), gdje se definišu
parametri kao što su: visina kredita, rok trajanja, namjena i slično. U slučaju ekspanzivne monetarne politike kada C entralna novca u opticaju,
banka želi da poveća količinu
ona će obarati nivo eksontnih stopa, što će imati za p osljedicu
povećano uzimanje kredita. Sa druge strane, restriktivna monetarna politika izaziva smanjivanje novca u opticaju, jer
će Centralna banka povećavati nivo eskontne
stope i povlačiti kredite. 4. Politika aktiviranja i deaktiviranje depozita -
instrument kreditno-monetarne
politike za regulisanje obima novčane mase. Aktiviranje depozita znači ukidanje ograničenja za njihovo slobodno korišćenje. Obrnuto, deaktiviranje depozita znači njihovo povlačenje u smislu uvođenja različitih ograničenja u korišćenju slobodnih sredstava.
U bivšoj SFRJ ova mjera je često bila korišćena od strane Narodne banke
Jugoslavije (NBJ) kako bi se ograničio uvoz. Ova mjera danas nema nikakav značaj. monetarne politike Centralna banka može da Sprovođenjem mjera kreditno – monetarne ostvaruje veći broj ciljeva, od kojih su najvažniji: -
podsticanje privrednog rasta
– centralna banka mora da obezbijedi stabilnost
finansijskog sistema, što treba da doprinese stvaranju osnova za stabilan rast. -
stabilnost kamatnih stopa i sprečavanje pojave finans ijskih kriza – čime se doprinosi stabilnosti finansijskih tržišta.
-
stabilnost deviznog tržišta – da – da postoje usklađeni odnosi između ponude i tražnje, kako bi devizni kurs bio realna cijena tih odnosa.
-
stabilnost cijena – suština – suština je u sprečavanju inflacij e.
3.3. Regulisanje i supervizija rada banaka
Funkcija u okviru koje C entralna banka reguliše i vrši kontrolu rada banaka i
drugih
finansijskih institucija. Regulativa banaka podrazumijeva definisanje niza zakona i drugih
propisa koji omogućavaju nesmetano funkcionisanje bankarskog sistema. Kontrola i supervizija mogu da se
vrše na različite načine – direktno ili indirektno. Centralna banka
može da vrši licenciranje banaka (davanje odobrenja za njihov rad), zahtijevanje poštovanja visokih standarda poslovanja, davanje saglasnosti za izbor direktora, sprečavanje različitih manipulacija i ukazivanje na problematične banke. 6
Vrlo često se ističe kako su banke veoma regulisane i kontrolisane finansijske institucije, jer jedino takve banke su
sposobne da privlače nove deponente (štediše) i
obezbeđuju dovoljan iznos novca za kredite.
Centralna banka može značajno da unese sigurnost u poslovanje banaka preko politike osiguranja depozita,
što dodatno uliva povjerenje u bankarski i cjelokupni
finansijski sistem. Praksa osiguranja depozita je započela u SAD posle velike ekonomskekrize 30-ih godina XX vijeka, kada je osnovana Federalna korporacija za osiguranja depozita ( Federal Deposit insurance Corporation osigurava de pozite
FDiC) koja je počela da
i na taj način povećava sigurnost u cjelokupan bankarski sistem.
Glavna svrha FDiC je bila da obezbij edi
povlačenje depozita čak i u slučaju bankrotstva
banaka.
3.4. Održavanje spoljne likvidnosti
U obavljanju ove funkcije C entralna
banka je vrlo angažovana na segmentu
deviznog tržišta, gd je ostvaruje ciljeve devizne politike. Neki od osnovnih ciljeva ove politike su: -
normalno obavljanje platnog prometa i obezbeđenje međunarodne likvidnosti zemlje,
-
održanje ravnoteže platnog bilansa,
-
održavanje stabilnosti deviznog kursa,
-
upravljanje deviznim rezervama,
-
janja poslova sa inostranstvom, praćenje i kontrola kontrola obavl janja
-
otplata dugova, itd.
3.5. Obavljanje odre đenih poslova na račun države
To
su različiti kreditni i fiskalni poslovi. U tom smislu, zakonska regulativa svake
zemlje striktno određuje d jelokrug rada i ovlašćenja Centralne banke. Na primjer, Centralna banka može
da upravlja nacionalnim dugom ili obavlja neke druge poslove od
javnog interesa. interesa.
7
3.6. Ostale funkcije
-
kontrola rada banaka i drugih finansijskih institucija;
-
pomoć pri održavanju održavanju likvidnosti ostalih učesn učesnika na finansijskim tržištima;
-
politika selektivnog kreditiranja određenih određenih segmenata privredne aktivnosti,
-
ontrole rezervi plemenitih metala, takozvana poslovi u vezi sa održavanjem i k ontrole zlatna politika,
-
obezbj eđivanje
adekvatnih podataka, informacija i sprovođenje različitih
ekonomskih istraživanja, itd. Teško je definisati koja je od nabrojanih funkcija najznačajnija, jer svaka predstavlja važan segment funkcionisanja privrednog si stema, sa velikim stepenom njihove međusobne
uslovljenosti. Zbog značaja Centralne banke za ukupan privredni
razvoj, svaka zemlja striktno zakonski definiše poziciju, funkcije i odgovornosti nosioca vrhovne monetarne vlasti. Cilj te državne regulative je da uspostavi takav način organizovanosti organizovanosti centralne banke da d a ona što uspješnije ispunjava svoje zadatke.
8
4. ORGANIZACIJA I FUNKCIONISANJE CENTRALNE BANKE BOSNE I HERCEGOVINE (CBBIH)
Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBiH) osnovana je 20. juna 1997. godine
donošenjem Zakona o Centralnoj banci koji je usvojila Paralamentarna skupština BiH , a 11. avgusta 1997. 1997. godine. počela je sa radom 11.
CBBiH
održava monetarnu stabilnost u skladu sa " currency board " aranžmanom 3
(1KM : 0,51129 EURO), što znači da izdaje domaću valutu uz puno pokriće u slobodnim konvertibilnim deviznim sredstvima po fiksnom kursu 1KM : 0.51129 EURO.
Centralna banka definiše i kontroliše provođenje monetarne politike Bosne i Hercegovine. Centralna banka upravlja službenim deviznim rezervama ostvarenim izdavanjem domaće valute.
Najviši organ CBBiH je Upravni odbor, koji je nadležan za utvrđivanje monetarne politike i kontrolu njenog provođenja, organizaciju i strategiju Centralne banke u skladu s ovlaštenjima utvrđenim Zakonom. U prvih šest godina, Upravni odbor činili su guverner (prvobitno stranac koji nije smio biti iz zemalja koje graniče sa BiH) , koji je bio i predsjedavajući predsjedavajući i tri člana, od kojih su dva (Bošnjak i Hrvat) iz Federacije BiH i jedan (Srbin) iz Republike Srpske. Nakon toga, Upravni odbor se, prema Zakonu o CBBiH,
sastoji od pet lica koja imenuje Predsjedništvo na period od šest godina. Odbor za guvernera imenuje jednog od svojih članova. Upravu Centralne banke čine guverner i tri viceguvernera, koje je imenovao guverner uz odobrenje Upravno g vijeća. Zadatak Uprave
je operativno rukovođenje poslovanjem Centralne banke. Svaki viceguverner je neposredno neposredno odgovoran za rad jednog odjela - sektora Centralne banke.
Centralna banka ima Centralni ured, tri glavne jedinice i dvije filijale. Centralni ured CBBIH je u Sarajevu. Glavne jedinice su Glavna jedinica Sarajevo, Glavna banka
Republike Srpske Banja Luka i Glavna jedinica Mostar. Filijale su Filijala Centralne
banke u Brčkom Brčkom i Filijala Glavne Banke Banke RS na Palama. Palama. 4
3
Currency board aranžman ograničava aktivnosti Centralne banke tako da ona ne može kreditirati vladu, ne može finansirati ekonomski razvoj, ne može biti posuđivač u krajnjoj nuždi (uticati na likvidnost bankarskog sektora) i ne može žrtvovati kurs KM zbog saniranja ekono mskih šokova ili lošeg ekonomskog djelovanja.
4
www.cbbh.ba
9
Umjesto klasične centralne banke koja koristi više instrumenata u vođenju monetarne politike, CBBIH vodi monetarnu politiku po konceptu valutnog odbora (currency board ) i koristi obaveznu rezervu
kao jedini instrument u vođenju monetarne
politike. Ovaj koncept obezbjedio je čvrst oslonac u obliku stabilnog kursa, uklonio velike
poteškoće pri uspostavljanju institucija i donošenja političkih odluka i pokazao se kao dobro
rešenje u nekim drugim zemljama Istočne Evrope. Dobre strane sp rovođenja
monetarne politike po principima valutnog odbora su:
stabilnost KM prema € (čime se
izgrađuje povjerenje u nacionalnu valutu ), niska stopa inflacije i cjenovna stabilnost, povećanje povećanje deviznih rezervi, privlačenje rezervi, privlačenje direktnih stranih investicija. Međutim, zbog nekorištenja drugih instrumenata u vođenju monetarne politike ovaj koncept je krut i nedovoljan i ima svoje nedostatke, nedostatke, a najveći najveći su: -
nemogućnost uticaja na uvoz i izvoz (fiksni devizni režim pozitivno utiče na smanjenje inflacije, ali umanjuje izvoznu konkurentnost),
-
sporiji rast produktivnosti. Obavezne rezerve komercijalnih banaka kod Centralne banke Bosne i Hercegovine
su definisane članom 36. Zakona o Centralnoj banci Bosne i Hercegovine. Navedenim članom je definisano da:
Upravni odbor Centralne banke propisom zahtijeva da banke drže depozite kod Centralne banke, preko centrale ili glavnih jedinica, u minimalno propisanom nivou od 20% njihovih depozita i
pozajmljenih sredstava, bez obzira u kojoj valuti su sredstva izražena. Obavezne rezerve se primjenjuju jednako za sve banke; banke;
obavezne rezerve se održavaju držanjem novčanih depozita kod Centralne banke i glavnih jedinica i
obračunavaju se kao prosječne dnevne rezerve u desetodnevnom periodu;
propisom Upravnog odbora se određuje naknada koju Centralna banka isplaćuje bankama na iznos rezervi;
propisi kojima se modificiraju nivoi obaveznih rezervi specificiraju datum do kojeg banke moraju obezbijediti iznos novih rezervi;
ukoliko banka ne izvrši svoju obavezu u pogledu obaveznih rezervi tokom dva uzastopna perioda, Centralna banka prestaje obavljati transakcije povlačenja za tu banku i obavještava nadležne
bankarske institucije kako bi se preduzele odgovarajuće mjere i nadoknadio manjak u toku istog perioda, odnosno 10 dana. Ukoliko se neispunjavanje obaveza produži za još jedan period, od no sno 10 dana, Centralna banka će ob avijestiti nadležne bankarske institucije kako bi one mogle preduzeti odgovarajuće korake protiv banke. Centralna banka određuje i naplaćuje kaznu za svaku banku koja ne uspije održati obavezne rezerve na minimalnom nivou od strane Centralne banke, u iznosu od 5% (5/1000) dnevno od ostvarenog deficita obaveznih rezervi te banke, sve dok se taj deficit ne 5
ispravi.
5
Zakon o Centralnoj banci Bosne i Hercegovine, Sl.glasnik BiH 1/97
10
5. ZAKLJUČAK
Centralna banka mora biti potpuno nezavisna i samostalna u svom radu. Nezavisnost i samostalnost centralne banke se ogleda u sposobnosti da preuzima sve neophodne mjere kako bi se ostvarili zacrtani ciljevi. Samo ukoliko je nezavisna i
samostalna u svome radu centralna banka može da pomogne u ostvarenju makro i mikro ekonomskih ciljeva,
kao što su nisk a inflacija, jeftini krediti, niska stopa nezaposlenosti,
efikasan bankarski i finansijski sistem, itd.
Koliko znači nezavisnost bankarskog sistema najbolje može da posluži primjer SR Jugoslavije tokom 90-ih
1994.godina kada je bjesnila godina, naročito u peridu 1991– 1994.godina
jedna od najžešćih hiperinflacija u istoriji čovječanstva. Glavni razlog je ležao u ogromnoj zavisnosti centrane banke
od volje političkih struktura.
S tim u vezi, treba naglasiti da je nezavisnost i samostalnost Centralne banke BiH jedan od najbitnijih faktora u kontekstu pristupanja BiH Evropskoj uniji. Naime, jaka,
stabilna i nezavisna Centralna banka doprinosi makroekonomskoj stabilnosti i uopšte boljoj pripremljenosti države države za procese evropskih integracija.
11
6. LITERATURA
Erić, D., (2003), Finansijska tržišta i institucije, Čigoja, Beograd;
Zakon o Centralnoj banci Bosne i Hercegovine, Sl.glasnik BiH, 1/97
Internet stranice:
www.cbbh.ba
www.sr.wikipedia.org
12
