1 Ningja Ningnan Hte Sak Hkrung Lu Ai Sak Hkrung Lam II Kor 5:17 – Hkristu hta e marai langai ngai rai nga ai teng yang gaw, shi gaw ningnan hpan da ai wa rai nga ai; dingsa hte gaw lai mat wa sai, yu mu, dai hte gaw ningnan tai wa sai. Ga Hpaw: 2018 ngu ai shaning ningnan de shang wa na shaloi, yawng a myit hta chyeju hte hpring ai ningja ningnan hte hkrung lu ai sak hkrung lam hpe myit mada ga ai re. Karai Kasang mung shinggyim masha yawng hpe tut nawng e chyeju ningnan ni hkam la let sak hkrung lu na matu chyeju jaw nga ai re.Rai tim, Yubak & mungkan lam gaw galoi mung grau grau hten za ai de, hkrit tsang shangun ai de, jam jau shangun ai de, myit htum myit chyum shangun ai de, ningsin de, etc., shinggyim masha ni hpe woi sa nga ai re. Dai majaw yubak & mungkan lam a n hkru n kaja ai hpe mungkan lam hku/myitchye machyang hku/ja gum hpraw lam hku/arawng aya la hku n hparan la lu ai, Shingra tara a n hkru n kaja ai hku gyit hkang da ai hpe shingra tara hku awng dang hkra n hparan la lu ai. Hpan da madu a hkyen lajang ya ai chyeju mahkrun hta sha yubak & mungkan hpe awng dang ai, shingra tara hpe awng dang ai ngu ai chyeju nga ai re. Dai rai nna, Hkristu hta rai nga yang chyu sha 2018 ning hta chyeju hte hpring ai ningja ningnan hte hkrung lu ai sak hkrung lam lu madu la na ga ai. Ningnan Hpan Da Ai Hpe Hkam La Lu Ai Wa II Kor 5:17 hta kasa Pawlu gaw, Yesu hta masha ningnan tai ai ngu ai hpe, yubak a mayam tai ai gawng shingyan dingsa tawn kau da nna, hkrung rawt ai Yesu hte rau asak sumdam ningnan hta hkawm sa ai asak hkrung lam re ngu sang lang dan da nga ai. Dai asak hkrung lam gaw, Yesu Hkristu a marang e Karai Kasang a chyeju hpe hkam la lu ai asak hkrung lam (Yawhan 1:17) Karai Kasang a kasha tai lu ai asak hkrung lam (Yawhan 1:12 ), makam kri dung ai hte Yesu Hkristu hte rau hkrung nga ai asak hkrung lam (Habaku 2; Galati 3:11-17; Hebre 10:38), Karai Kasang a ga madat ai hte hpung shingkang dan hkung ai bungli galaw ai ( I Kor 4:31) asak hkrung lam, Karai Kasang a shaman chyeju ni hpe shani shagu mu mada/chyena/hkam sha lu ai sha n-ga masha ni hpe du hkra chyeju ginlen shalai jaw lu ai sak hkrung lam re. Dai sak hkrung lam gaw gram lajang la ai (reformed) sak hkrung lam n re. Bai gaw gap ya ai sak hkrung lam (rehabilitated) mung n re.Hpaji ningli bai jaw ya hkrum ai (reeducated) sak hkrung lam mung n re. Shinggyim masha ni tinang hkrai gram la lu, mye shading la lu ai lam n re. Yesu Hkristu hku nna Karai Kasang lajang ai chyeju mahkyen lamang hku sha lu la mai ai lam re. Tengman ai myit malai lam hte Yesu Hkristu hpe tinang a hkye la madu hku kam sham ai ni a matu san da ya ai chyeju mahkrum hku sha hkam la lu mai ai chyeju re. De a sakse gaw,sak hkrung lam dingsa aten na manu shadan ai htung lai len masa/ ahkyak da ningshawng jaw masa/tsawra myit masa, hkap la ai makam masa/ shawng lam masing jahkrat masa ni yawng lai mat sai. Chyoi pra ai Wenyi a lam woi bau maka ai chyeju a jaw e, wenyi myit ningmu nnan hte sak hkrung ai lam she re. Yesu Hkristu hta ru jung nna gaw da ai sak hkrung lam ( Kolo 2:5-6); Karai Kasang a tara hpe kraw lawang hta bang da ya hkrum ai hte myit masin hta ka da ya hkrum sai sak hkrung lam re (Yeremia 31:33). Dai majaw, asak hkrung lam ningnan ngu ai gaw, Yesu Hkristu hte rau sak hkrung hkawm sa let, wenyi myit ningmu nnan hte asak hkrung ai lam re. Ga shadawn (a) Dam mat ai kasha (Luka 15:11-32) a lam hta, shi bai Yesu Hkristu hta kaba rawt wa na matu shawng daw na shi a myit jasat arawn alai ni hpe atsai sha tawn da kau wu ai. (1) New situation: objective change (Release) ngu ai satan a kashu /sha tai ai kaw na shanglawt lu ai ai hte Karai Kasang a kasha bai tai lu ai re (reng htum ai hpun palawng jahpun hkrum ai). Dai hpang New self: Inner change (Restore) ngu ai Karai Kasang a kasha aya bai dagraw la lu ai. Chyoi pra ai wenyi a lam woi ai chyeju hta hkrung lu ai asak hkrung lam hpe jaw ya ai re (lata hta la chyawp chyawp ya ai re). Dai hku nna, New steps: behavioral change (Transform) ngu ai Karai Kasang a kasha ngu ai asak hkrung lam hpe gaw gap mat wa shangun ai (lagaw hta kyepdin din ya ai re). (b) Yesu Hkristu jaw ai Hkye hkrang la ai lam hte seng ai ningnan tai ai lam gaw,
2 (1) N sin kaw nna nhtoi de: yubak ningsin kaw nna chyeju nhtoi de, n hkru ai n shawp ai, lachyen ginhka dip kaup ai, tengman ai masha myit jasat n rawng ai kaw nna jet ai shinggyim masha tai wa ai de galai shai mat wa ai asak hkrung lam re. (2) N chyoi pra ai kaw na chyoi pra ai de:Tinggyeng matu sha asak hkrung ai kaw nna,tsawra myit hte masha ni a matu asak hkrung ai lam de; wenyi lam hpe hkrat sum shangun ai nanghpam lu sha the n se n sa lam yawng koi ai asak hkrung lam de sak hkrung shangun ai de; masha wa a matu ahtu kataw hpa lam ni yawng hpe koi nna, Karai Kasang a hpung shingkang a matu sak hkrung ai de galai shai mat wa shangun ai re. Yesu dai hku hkrung lai wa ai re. Dai she chyoi pra san seng ai ngu ai re. Lamu tang hta K.K myit dik ai zawn ga ntsa e dik lit ga law ngu nna daw jau let sak hkrung ai lam re. Kaji htum ai ni hpe daw jau ai lam gaw Yesu hpe daw jau ai re (Mt 25:40). Mungkan kaw na hprawng mat wa, makoi mat wa, yen mat wa ai lam n re.Karai hpan da ai mungkan hpe tsaw ra myit hte daw jau ai de shanang sa wa ai asak hkrung lam re. Wenyi asi law law si ai sak hkrung lam re. (3) Dip ka-up da ai lam yawng kaw nna shanglawt lu ai de: yawn hkyen ai kaw na kabu ai de, hki ba lit li gun ai kawn ban sa ai de, myit htum myit chyum ai kawn myit mada shara ningnan de, matsan chyaren hkrum ai kawn sutsu nga mai ai de, si ai kaw na hkrung ai de kawt lai wa ai asak hkrung lam re. (4) Chyeju ginlen jaw lu ai wa tai wa ai de: Yu maya shinggyim masha a prat kaw na, Karai Kasang a chyeju hta lachyum hpring ai, manu dan ai, myit dik ai, kabu ai lam ni hpring nga ai asak hkrung lu la ai lam re. (5) Wenyi hta sak hkrung hkawm sa lu ai de: Wenyi the hpring tsup let lam shagu hpe Karai myit ra lam hku chye na/ chye yu/ chye mu/ chye manu shadan/ chye hkam sha/ chye gaw gap/ chye asak hkrung ai lam re. Dai rai nna, shinggyim masha langai hkrai a matu shaman chyeju the hpring ai sak hkrung lam ningnan ngu ai gaw, hpunda ningnan, manu ningnan, lit ningnan ni hte asak hkrung ai lam re. Dai gaw, Karai Kasang hpe tsaw ra hkrit hkungga ai hte Yesu Hkristu hpe hkye la madu hku hkap la kam sham ai a jaw e chyoi pra ai Wenyi a lam woi ai chyeju hku hkam la lu ai akyu ara re. Yesu Hkristu hta tu kaba wa nna, wumja ai the asi si law law si ai sak hkrung lam re. Dai hpe tinggyeng shagyawm nna, tsaw ra myit hte masha wa a matu, kaji htum ai ni a matu asak hkrung ai lam hte shadawn ai re. Dai gaw dinghta mungkan hta hkrung ai aten hta hkrung ra ai asak hkrung lam re. Dai hpe dinghta mungkan ntsa hta chyoi pra ai hku asak hkurng ai lam (Holy worldliness) (sh) (Sacred Secularity) ngu tsun ai re. Chyeju the hpring ai ngu ai gaw, dung nga nna, Karai jaw chyeju ni hpe hkam la, dung sha ai hta myit dik nga ai sak hkrung lam n re. Makam hte lai kyang shingni hta kasi tai ai, Karai a mai kaja ai lam hpe lu sha/tsun shaga/hkawm sa/ bungli galaw gun hpai ai hku sakse tai ai, shaman chyeju ginlen ai wa tai ai sak hkrung lam she rai mali ai law! Ga Hpungdim Dai majaw, shaman chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan gaw, htawm hpang prat lu la na htani htana asak hpe sha tsun ai n re. Yubak a mayam, tsadan a power npu, si hkrung sihtan a balen jung nga kaw na lawt ai hpe sha tsun ai mung n re. Yesu hte rau asak hkrung let n dai dinghta mungkan hta Karai Kasang a hpung shingkang a matu asak hkrung ai asak hkrung lam mung lawm ai asak hkrung lam rai nga ai. Karai Kasang hte tutnawng matut mahkai ai a jaw e, Karai a yaw shada lam hpe grau sung/dam ai hku chye na wa let, tinang hpe Karai Kasang kade tsaw ra ai, kade manu shadan ai, kade shaman chyeju jaw nga ai ngu ai hpe grau grau chyena hkam sha lu ai sak hkrung lam re. Dai hta sha n-ga ka ga masha ni mung dai zawn re ai chyeju shani shagu hkam la lu hkra makam ginlen shalai lu ai wa mung tai nga lu shangun ai re.
Gin len shalai ai,
3 Rev. Dr. Lahpai Awng Li