UNIVERSIDAD NACIONAL DE TRUJILLO FACULTAD DECI ENCI ASAGROPECUARI AS ESCUELA DE I NGE GENI ERÍ A AGR GROI NDUSTRI AL
SISTEMA HCCP CONSERVA DE PESCADO
Curso: CONTROL DE CALIDAD DE LOS PAI
Profesor: Ing. Julio Rojas Naccha
Ciclo: VIII
Alumno: MEDINA ZAVALETA, YONEL SANCHEZ CASTRO, DANY VALERA VASQUEZ, HUGO H UGO RUIZ LA ROSA, DANTE
2014-II
I
INTRODUCCIÓN
La co con n!" !"#a #a ! $n %& %&'o 'o(o (o (! co con n!" !"#a #ac) c)*n *n (! +o +o a+ a+)% )%!n !n'o 'o )n#!n'a(o o" !+ "anc& N)co+. A!"' a /na+! (!+ )+o VIII E+ "oc!o, 3$! aoc)a $n '"a'a%)!n'o '&"%)co $n !n#a! !'anco, "!!"#a "!!" #a +a c$a+)(a(! n$'")c)ona+!, #)'a%5n)ca o"ano o"ano+&')ca +&')ca (! +o "o($c'o D!(! +a ca'$"a (!+ !ca(o 6a'a 3$! !+ "o($c'o 7Con!"#a (! 8on)' 8o n)'o o !n" !n"o+ o++a( +a(o o con #! #!!'a !'a+! +!9 9 ++! ++!$! $! a+ con con$% $%)(o )(o", ", +a %a %a'!" '!")a )a ")%a ")% a ! o% o%!'! !'! a ()#!" ()#!"o o '"a' '"a'a%)! a%)!n'o n'o '!cno '!cno+*)c +*)co o )n($ )n($'")a '")a+! +! co%o: con!+ac)*n, (!con!+ac)*n, "!-cocc)*n !'!")+);ac)*n La cocc co cc)* )*n n ! a a+) +)ca ca co con n !+ /n (! "!( !($c $c)" )" !+ !< !
a+a +a""a
?o o'! '!") ")o" o"%! %!n' n'! !
a
a(!c a( !c$a $a(a (a%! %!n' n'!, !,
+a +a
a"a a "a
#)( )(a a
>')+ >' )+
!'! ! '!") ")+) +);a ;ac) c)*n *n
!+
a"a a "an' n'); );a" a" $n $na a
!+)% !+ )%)n )na a
%)c )c""oo"a an) n) %o %o
"o( " o($c $c'o 'o =$!n =$ !na a
!
a+%a a+ %ac! c!na na,,
a+a a +a'a 'a=) =)+)( +)(a( a(
(!++ (!
"o($c'o Lo ca%=)o 3$5%)co "o($c)(o !n !+ !ca(o (!(! $ ca'$"a ($"an'! $ a+%ac!na%)!n'o "oc!a%)!n'o, o"))nan $na !")! (! co%$!'o (! "an )%o"'anc)a !n !+ a=o", o+o" +a '!<'$"a (!+ %>c$+o (!+ !ca(o En !+ "!!n'! '"a=a@o !+a=o"a"!%o con!"#a (! =on)'o !n"o++a(o con #!!'a+! (o)/ca(a !n ac!)'! a+, "!a+);an(o a5 $n "o($c'o )nno )n no#a #a(o (o"" ($ ($"a "a(!" (!"o o !n !+ ') ')!% !%o o,, "!c !con onoc oc)! )!n( n(o o a +a #! #!; ; +a +a "o)!(a(! /)co3$5%)ca 3$! ! "!!n'a"an !n !+ '"anc$"o (! ()c6a !+a=o"ac)* !+a=o"ac)*n n
La co con n!" !"#a #a ! $n %& %&'o 'o(o (o (! co con n!" !"#a #ac) c)*n *n (! +o +o a+ a+)% )%!n !n'o 'o )n#!n'a(o o" !+ "anc& N)co+. A!"' a /na+! (!+ )+o VIII E+ "oc!o, 3$! aoc)a $n '"a'a%)!n'o '&"%)co $n !n#a! !'anco, "!!"#a "!!" #a +a c$a+)(a(! n$'")c)ona+!, #)'a%5n)ca o"ano o"ano+&')ca +&')ca (! +o "o($c'o D!(! +a ca'$"a (!+ !ca(o 6a'a 3$! !+ "o($c'o 7Con!"#a (! 8on)' 8o n)'o o !n" !n"o+ o++a( +a(o o con #! #!!'a !'a+! +!9 9 ++! ++!$! $! a+ con con$% $%)(o )(o", ", +a %a %a'!" '!")a )a ")%a ")% a ! o% o%!'! !'! a ()#!" ()#!"o o '"a' '"a'a%)! a%)!n'o n'o '!cno '!cno+*)c +*)co o )n($ )n($'")a '")a+! +! co%o: con!+ac)*n, (!con!+ac)*n, "!-cocc)*n !'!")+);ac)*n La cocc co cc)* )*n n ! a a+) +)ca ca co con n !+ /n (! "!( !($c $c)" )" !+ !< !
a+a +a""a
?o o'! '!") ")o" o"%! %!n' n'! !
a
a(!c a( !c$a $a(a (a%! %!n' n'!, !,
+a +a
a"a a "a
#)( )(a a
>')+ >' )+
!'! ! '!") ")+) +);a ;ac) c)*n *n
!+
a"a a "an' n'); );a" a" $n $na a
!+)% !+ )%)n )na a
%)c )c""oo"a an) n) %o %o
"o( " o($c $c'o 'o =$!n =$ !na a
!
a+%a a+ %ac! c!na na,,
a+a a +a'a 'a=) =)+)( +)(a( a(
(!++ (!
"o($c'o Lo ca%=)o 3$5%)co "o($c)(o !n !+ !ca(o (!(! $ ca'$"a ($"an'! $ a+%ac!na%)!n'o "oc!a%)!n'o, o"))nan $na !")! (! co%$!'o (! "an )%o"'anc)a !n !+ a=o", o+o" +a '!<'$"a (!+ %>c$+o (!+ !ca(o En !+ "!!n'! '"a=a@o !+a=o"a"!%o con!"#a (! =on)'o !n"o++a(o con #!!'a+! (o)/ca(a !n ac!)'! a+, "!a+);an(o a5 $n "o($c'o )nno )n no#a #a(o (o"" ($ ($"a "a(!" (!"o o !n !+ ') ')!% !%o o,, "!c !con onoc oc)! )!n( n(o o a +a #! #!; ; +a +a "o)!(a(! /)co3$5%)ca 3$! ! "!!n'a"an !n !+ '"anc$"o (! ()c6a !+a=o"ac)* !+a=o"ac)*n n
II .
OBETIVOS !.". O#$e%i&o 'ener(l I(!n I(!n') ')/c /ca" a",, !#a+ !#a+$a $a"" 'o%a 'o%a"" %!() %!()(a (a (! con' con'""o+ a 'o(o 'o(o +o +o o)=+! !+)"o 5)co, 3$5%)co =)o+*)co !n ca(a !'aa (!+ "oc!o 'o%an(o co%o "!!"!nc)a !+ ()a"a%a (! $@o
III .
)UNDAMENTO TEÓRICO *."
De+nici,n De+ni ci,n -e conser&(: conse r&(: 7Con Con!" !"# #a
a+)% +)%!n')c n')c)a )a9 9
!
!+
"!$+' $+'a(o
(!+ (!+
"o "oc!o
(!
%an) %an)$ $+a +ac) c)*n *n (! +o +o a+)% a+)%!n !n'o 'o (! 'a+ 'a+ o"% o"%a a 3$! 3$! !a !a o) o)=+ =+! ! "!!"#a"+o "!!"#a"+o !n +a + a %!@o"! con()c)on! o)=+! ($"an'! $n +a"o !")o(o (! ')!%oB !+ o=@!')#o /na+ (! +a con!"#a ! %an'!n!" +o a+)%! a+)%!n'o n'o "! "!!"# !"#a( a(o o (! +a acc)*n acc)*n (! %)c" %)c"oo" oo"an an)% )%o o caac! (! %o()/ca" +a con()c)on! an)'a")a (! a=o" (! +o a+)%!n'o E+ !")o(o (! ')!%o 3$! ! %an')!n!n +o a+)%!n'o !n con!"#a ! %$ $!")o" a+ 3$! '!n("5an ) +a con!"#a no !<)')!!
*.!. Tios -e conser&(: conser&(: *.!." C/ASI)ICACION DE /AS CONSERVAS CONSERVAS DE PESCADO 3.2.1.1 SEGÚN TIPO DE PROCESO
Conser&(s en&(s(-(s en cru-o o %io s(r-in( C$an(o C$an(o !+ !ca !ca(o (o !n '"o;o '"o;o ! !n#aa !n#aa(o (o c"$(o c"$(o,, (! (!$& $& (! 6a=! 6a=!" "! ! !ca !ca%a %a(o (o,, (!c (!ca= a=!; !;a( a(o o !#)c!"a(o, a"a +$!o !" coc)(o !n !+ )n'!")o" (!+ !n#a!
Conser&(s en&(s(-(s coci-(s o %io (%0n
C$an(o !+ !ca(o ! coc)(o, !n")a(o /+!'!a(o !+)%)nan(o )!+, #5c!"a, ca=!;a, co+a, %>c$+o oc$"oB o'!")o"%!n'! !n#aa(o
3.2.1.2 SEGÚN EL LIQUIDO DE GOBIERNO
Al n(%ur(l o en su roio $u1o ?"o($c'o !+a=o"a(o c"$(o con a+ c$o %!()o ++!nan'! ! !+ "o)o @$o (!+ !ca(o
En (1u( 2 s(l ?"o($c'o "! coc)(o, !n !+ c$a+ ! 6a a()c)ona(o co%o %!()o (! "!++!no a$a a+ !n $n o"c!n'a@! %!no" a+
En s(lmuer( 3resen%(ci,n %io li14%5 ?"o($c'o !+a=o"a(o c"$(o, a+ c$a+ ! 6a a()c)ona(o co%o %!()o (! "!++!no $na o+$c)*n (! a$a a+ !n $n o"c!n'a@! %!no" a+
En (cei%e ?"o($c'o "!coc)(o a+ c$a+ ! 6a a"!a(o co%o %!()o (! "!++!no ac!)'! #!!'a+ co%!')=+!
S(ls( o (s%( ?"o($c'o !+a=o"a(o c"$(o a+ c$a+ ! 6a a"!a(o $na a'a o a+a a"a (a"+! a=o" ca"ac'!"5')co
3.2.1.3 SEGÚN EL TIPO DE PRESENTACIÓN
)ile%e ?o"c)*n +on)'$()na+ (!+ !ca(o (! 'a%ao o"%a )""!$+a", !a"a(a (!+ c$!"o %!()an'! co"'! a"a+!+o a +a !)na (o"a+, co"'a(o o no '"an#!"a+%!n'! a"a ac)+)'a" $ !n#aa(o
/omi%os
F)+!'! (o"a+! (! !ca(o +)="! (! )!+, !)na, an"! ca"n! oc$"a S! !n#aan !n o"%a 6o");on'a+ o"(!na(a
S,li-o ?!ca(o co"'a(o !n !%!n'o '"an#!"a+! co+oca(o !n !+ !n#a! con +o +ano (! $ co"'! a"a+!+o a+ on(o (!+ %)%o, $()&n(o! aa()"! $n "a%!n'o (! !%!n'o a"a ++!na" !+ !n#a!
Tro6os o c4un7s ?o"c)on! (! %$c$+o (! !ca(o (! 14 c% !n +o 3$! ! %an')!n! +a !'"$c'$"a o"))na+ (!+ %$c$+o En !+ cao (! '>n)(o, co%o %5n)%o (!=! !" "!'!n)(o !+ 0 (!+ !o (!+ con'!n)(o (!+ !n#a! !n $n 'a%); ITINTEC 12 %%
Troci%os o 8(7es ?o"c)on! (! %$c$+o (! !ca(o, %. !3$!a 3$! +a an'!")o"%!n'! )n()ca(a, !n +a 3$! ! %an'!n(". +a !'"$c'$"a o"))na+ (!+ %>c$+o En !+ cao (! '$n)(o, %. (!+ 0 (!+ !o (!+ con'!n)(o (!+ !n#a! (!=! aa" a '"a#& (! $n 'a%); ITINTEC 12 %%
3.2.1.4 SEGÚN EL TIPO DE PRESENTACION
Desmenu6(-o o 1r(%eM!;c+a (!
a"'5c$+a
(! !ca(o
"!($c)(a
a
()%!n)on! $n)o"%!, !n +o 3$! +a a"'5c$+a !'.n !a"a(a, no o"%a"an a'a D!=!n aa" a '"a#& (! $n 'a%); )')n'!c 12 %%
Vien%res o &en%resc(s
F)+!'! #!n'"a+! (! !ca(o +)="! (! )!+, !)na, an"! ca"n! oc$"a S! !n#aan !n o"%a 6o");on'a+ o"(!na(a
En%ero ?!ca(o (!ca=!;a(o !#)c!"a(o, +)="! o no (! a+!'a !ca%a
Me-(llones ?o"c)on! (! !ca(o co"'a(o !n !n')(o '"an#!"a+ a +a !)na (o"a+
Col(s -e esc(-o ?o"c)*n ca$(a+ (! !ca(o, +)="! (! a+!'a !ca%a
P(s%( Maa $n'a=+! !+a=o"a(o !n =a! a !ca(o %o+)(o La
%a'!")a "aa
o'"o )n"!()!n'! on
oc)ona+!, (on(! $n %5n)%o (! 0 (! +a a'a (!=!". !" a"'! co%!')=+! (! !ca(o
Moli-o Maa !+a=o"a(a a a"')" (! !ca(o c"$(o %o+)(o, $()!n(o %an'!n!" o no $ +a')c)(a(
So(s o c(l-os ?"!a"ac)on! !n con!"#a +)3$)(a o !%)-+)3$)(a, "o#!n)!n'! (! +a cocc)*n !n a$a (! $no o #a")o "o($c'o
(!
+a
!ca,
con
!+
a"!a(o
(!
a;onan'! o a()')#o
*.*
M(%eri( rim( e Insumos *.*." Pescado (Bo!"o#$ E+ =on)'o ! $n !ca(o a;$+, o" +o 3$! $ con'!n)(o "ao ! !+!#a(o !n co%a"ac)*n con !+ (! +o !ca(o
%a"o ?o!! $no "a%o (! "aa o" ca(a 100 "a%o (! o"c)*n co%!')=+! S$ "aa ! ")ca !n .c)(o "ao o%!a- 3$! con'")=$! a ()%)n$)" +o n)#!+! (! co+!'!"o+ (! '")+)c&")(o !n an"!, a(!%. (! 6ac!" +a an"! %. $)(a, +o 3$! "!=a@a !+ ")!o (! o"%ac)*n (! co.$+o o '"o%=o A(!%., !+ =on)'o, co%o !+ "!'o (! +o !ca(o, ! =$!na $!n'! (! "o'!5na (! a+'o #a+o" =)o+*)co o!! can')(a(! ()#!"a (! #)'a%)na %)n!"a+! En'"! +a #)'a%)na ! !nc$!n'"an +a (!+ "$o 8, co%o +a 82 %. a=$n(an'! !n +o !ca(o a;$+!K +a 8, a$n3$! $ con'!n)(o ! %!no "!+!#an'! ) ! co%a"a con o'"o a+)%!n'o ")co !n !'o n$'")!n'! 65a(o, +!#a($"a (! c!"#!;a, c!"!a+! )n'!"a+!, +!$%="!, #!"($"a (! 6o@a #!"(!K R!!c'o a o'"o !ca(o, !+ =on)'o ')!n! $n con'!n)(o o="!a+)!n'! (! #)'a%)na 8 812, !'a >+')%a !n can')(a( $!")o" a %$c6o !ca(o ca"n!
C$a("o 1
: Co%o)c)*n
n$'")c)ona+ (!+ 8on)'o9 Fuente: Elaboaci!n Po"ia
IV.
1)
)ICHA TECNICA
CARACTER9STICAS 'ENERA/ES DE/ BIEN
Denomin(ci,n -el #ien: CONSERVA DE ANCHOVETA EN ACEITE VEGETAL Denomin(ci,n %cnic( $ Engaulis ingens Tio -e (limen%os: No ?!"!c)=+! 'ruo -e (limen%os: Ca"n! (!")#a(o - H$!#o Uni-(- -e me-i-(: )+o"a%o K Descrici,n 'ener(l: E $n "o($c'o !n+a'a(o, !+a=o"a(o a a"')" (! Anc6o#!'a Engaulis ingens# "!ca !n'!"a, co"'! ')o '$=o )n ca=!;a, co+a #5c!"a, !n#aa(a !n ac!)'! #!!'a+, coc)(a, !++a(o 6!"%&')ca%!n'! o%!')(o a $n "oc!o (! !'!")+);ac)*n co%!"c)a+ 3$! +! con)!"! +a"a #)(a >')+, a '!%!"a'$"a a%=)!n'!
!5 CARACTER9STICAS T;CNICAS DE/ BIEN (5 CARACTER9STICA In"!()!n'!: Anc6o#!'a $Engaulis ingens#, a+ ac!)'! #!!'a+
#5 RE
)%+! (!+
R!)'"o
?"o'oco+o
T&cn)co (! Ha=)+)'ac)*n o
(! ?+an'a (! ?"oc!a%)!n'o In($'")a+ #)!n'!,
o'o"a(o o" !+ SANI?ES 2 Co)a
)%+!
(!+
?"o'oco+o
T&cn)co
San)'a")o (!+ ?"o($c'o #)!n'!, o'o"a(o o" !+ SANI?ES
(!
R!)'"o
%. C!"'))ca(o O)c)a+ San)'a")o (! Ca+)(a( (!+ ?"o($c'o 3$! )nc+$a "$!=a (! !'!")+)(a( co%!"c)a+K, !<!()(o o"
!+
SANI?ES
La C!"'))cac)*n a"an');a +a con()c)*n
an)'a")a (! ca+)(a( (!+ "o($c'o 6)("o=)o+*)co (! ac$!"(o a+ !'.n(a" "!3$))'o !'a=+!c)(o !n +a F)c6a T&cn)ca (! a+)%!n'o (!+ ?"o"a%a Qa+) a"%a, )n()can(o 3$! !+ "o($c'o ! A"to "aa consu&o hu&ano.
No%(: Da(o 3$! !+ "o($c'o !". "!3$!")(o a"a +a a+)%!n'ac)*n (! n)o n)a (!+ n)#!+ )n)c)a+ ")%a")a (! )n')'$c)on! !($ca')#a >=+)ca, +o "o#!!(o"! (!=!".n a!$"a", =a@o "!ona=)+)(a(, !+ a=a'!c)%)!n'o "o($c'o 3$!
a(!%. (! c$%+)" con
(!
+o "!3$))'o
!<))(o a +o "o($c'o !n con!"#a, +o )$)!n'!:
no $!n !n $ !+a=o"ac)*n )n$%o o "!!"#an'! a"'))c)a+! En 'a+ !n')(o, !+ "o($c'o no (!=!".
•
con'!n!" n)n>n a()')#o a"'))c)a+ Lo "o($c'o (!=!n !" a(3$)")(o ()"!c'a%!n'! (!+ a=")can'! o ()'")=$)(o" a$'o");a(o o" !+ a=")can'!, a(!%. (! con'a" con +a (oc$%!n'ac)*n 3$! ac"!()'! $ "oc!(!nc)a ac'$"aK, !n +a 3$! (!=!". )$"a" !+ +o'!,
%a"ca
o'"o
(a'o
n!c!a")o
a"a
+a
"a'"!a=)+)(a( (!+ "o($c'o 4 Co)a
(!+
C!"'))ca(o
(!
S!"#)c)o
(!
San!a%)!n'o
A%=)!n'a+ con $na an')P!(a( no %ao" a '"! %!! a
a"')"
(!
+a
!c6a
(!+ !"#)c)oK,
(on(!
)$"!
+a
()"!cc)*n (!+ !'a=+!c)%)!n'o 3$! (!=!". !" +a %)%a !a+a(a
!n
!+
$n'o
1,
(on(!
c!"'))3$!
6a=!"
"!a+);a(o +o )$)!n'! '"a'a%)!n'o:
•
D!)n!c'ac)*n o=+)a'o")oK D!)n!cc)*n o=+)a'o")oK D!"a');ac)*n o=+)a'o")oK L)%)!;a (!)n!cc)*n (! "!!"#o")o (! a$a
•
o=+)a'o")oK L)%)!;a (! 'an3$! &')co (! !" !+ caoK
• • •
)uen%e: DS N 022-2001-SA 7R!+a%!n'o San)'a")o a"a +a ac')#)(a(! A%=)!n'a+
(!
San!a%)!n'o
!n
V)#)!n(a
E'a=+!c)%)!n'o Co%!"c)a+! In($'")a+! (! S!"#)c)o RM N 44-2001-SADM 7No"%a San)'a")a a"a T"a=a@o (! D!)n!c'ac)*n, D!"a');ac)*n, D!)n!cc)*n, L)%)!;a D!)n!cc)*n
(!
R!!"#o")o
(!
A$a,
L)%)!;a
(!
A%=)!n'! (! Tan3$! S&')co9
Cer%ific(ci,n ( en%re1(r en c(-( lo%e re&io ( l( -is%ri#uci,n S! 6a". (! ac$!"(o a+ ?+an (! M$!'"!o 1 N)#!+ (! In!cc)*n I, NCA ,K (! +o
+an! (! %$!'"!o o"
a'")=$'o
!'a=+!c)(o !n +a NT? 00002 Lo
!'.n(a"! a"a
!#a+$a(a
!n =a!
n$%!"a+! 211,
+a
a
21,
c!"'))cac)*n
+a
NT?
+a %$!'"a !".n
20400
con)(!"an(o
+o
21, 21 2110 '!n)!n(o !n
con)(!"ac)*n !+ n$%!"a+ A?ENDICE !n +o 3$! conc)!"na
• • • • •
C!"'))ca(o (! E'!")+)(a( Co%!"c)a+ C!"'))ca(o (! Mon)'o"!o (! ?"oc!o Con'"o+ (! +a "!c$"a (! +a %a'!")a ")%a Con'"o+ (! 6!"%!')c)(a( (!+ (o=+! c)!""! T!"%o-"!)'"o (! "oc!o (! !'!")+);ac)*n co%!"c)a+
•
(!+ +o'! co%+!'o Con'"o+ (!+ a$a (! !n")a%)!n'o c+o"o "!)($a+K E+ Va+o" Fo !!c'o +!'a+K a+)ca(o ')!n! $n
•
%5n)%o (! %)n$'o ?a"a "o($c'o a !" (!')na(o a
•
;ona
#a+o" c.+)(a
'!%!"a'$"a %ao"! a CK !+ #a+o" F o !". co%o •
%5n)%o 10 %)n$'o C!"'))ca(o (! cono"%)(a(
(!
"!3$))'o
F5)co,
O"ano+&')co, Q$5%)co, ca"ac'!"5')ca (! +a +a'a "o'$+a(o
ii5 A%ri#u%os -el #ien Re=uisi%os f>sico ? =u>micos Inform(ci,n nu%ricion(l Ca(a 100 (! a+)%!n'o (!=! con'!n!" co%o %5n)%o: ?"o'!5na
:
1,0 21,0
G"aa
:
12,0 - 2,0
C!n);a
:
2, - ,
Va+o" ca+*")co :
1,0 - 0,0 ca+
N)#!+! $!")o"! !n con'!n)(o (! ?"o'!5na, G"aa Va+o" Ca+*")co !".n con)(!"a(o cono"%!
C(r(c%er>s%ic(s f>sic(s 2 or1(nol%ic(s A(rienci( -el ro-uc%o: T"onco con )!+ =")++an'! ! )n'!"a A(rienci(
-el l>=ui-o -e
co#er%ur(:
A%a")++o
c+a"o,
'"ana"!n'!
Olor: Ca"ac'!"5')co a !ca(o coc)(o, +)="! (! o+o"! !<'"ao S(#or: A"a(a=+!, a !ca(o coc)(o, +)="! (! a=o"! !<'"ao Te@%ur(: S$a#! a %!()ana%!n'! )"%! E&(lu(ci,n -el -o#le cierre D!=! c$%+)" con +o )n()ca(o !n !+ ac.)'! 1 7E#a+$ac)*n (!+ (o=+! c)!""! !n +a 'a=+a N 2 7R!3$!")%)!n'o '&cn)co %5n)%o !n !n#a! (! 6o@a+a'a9 R!!"!nc)a: SGC
7Man$a+: In()ca(o"! !
H))!n!
MAISANI?ES o
C")'!")o
R!#))*n 02, (!
A=")+
2010
S!$")(a( A+)%!n'a")a
a"a a+)%!n'o )!no (! o")!n !3$!"o
ac$5co+a9
No%(: E+ "o#!!(o" (!=! con)(!"a" $n !")o(o (! c$a"!n'!na %5n)%o (! 1 (5a, "!#)o a +a co%!"c)a+);ac)*n (! +a con!"#a co%o %!()(a (! "!ca$c)*n a"a (!'!c'a" (!!c'o #))=+!, 3$! !"%)'a a!$"a 3$! ! "!($;can a+ %5n)%o +o ")!o (! con'a%)nac)*n %)c"oo"an)%o 3$ ! $!(an (a" +$a" a+ (!'!")o"o (! +o a+)%!n'o
V(c>o D!=! c$%+)" con +o )n()ca(o !n !+ ac.)'! 14 7C")'!")o (! Ca+)(a( San)'a")a ! Inoc$)(a(9 R!!"!nc)a: RM N 4-200MINSA 3$! a"$!=a +a NTS N 0-200- MINSADIGESA V01 7No"%a San)'a")a a+)ca=+! a
+a
a=")cac)*n
(! a+)%!n'o !n#aa(o (! =a@a ac)(!;
ac)())ca(o (!')na(a a+ con$%o 6$%ano9 E+ "o#!!(o" (!=!". oo"'!
a"an');a" $n
#ac5o a(!c$a(o 3$!
+a ()!"!n'! con()c)on! (! "!)*n a'%o&")ca
'!%!"a'$"a a%=)!n'a+
D
e%e
r
min
(c
i,n
-e Hi
s%(
min( D!=! c$%+)" con +o )n()ca(o !n !+ ac.)'! 1 7H)'a%)na a+)ca=+! o+o a c+$&)(o !c*%=")(oK
R!!"!nc)a: SGC-MAISANI?ES R!#))*n 02, A=")+
2010
7Man$a+: In()ca(o"! o C")'!")o (! S!$")(a( A+)%!n'a")a ! H))!n! a"a a+)%!n'o )!no (! o")!n !3$!"o ac$5co+a9
iii5 Cer%ific(-o micro#iol,1ico Es%erili-(- Comerci(l: E+ "o($c'o (!=! c$%+)" con +a con()c)on! (! +a
!'!")+)(a(
co%!"c)a+
!n'!n()(a
co%o:
con()c)*n con!$)(a o" +a a+)cac)*n (! ca+o", o" +a c$a+
!
!+)%)nan (!
(!+
a+)%!n'o
"!"o($c)"! !n
%)c"oo"an)%o
con()c)on! no
caac!
"!")!"a(a
(! a+%ac!na%)!n'o ()'")=$c)*n, %)c"oo"an)%o #)a=+! (! )%o"'anc)a a"a +a a+$(
c5 OTROS i5 En&(se C(r(c%er>s%ic(s -e l(s l(%(s •
Ho@a+a'a con co'$"a +a'!"a+ !+!c'"oo+(a(a =a"n);a(a con =a"n)c! *+!o-"!)noa a +o 3$! ! a()c)ona a'a (!
• • •
*<)(o (! ;)nc Con !!c))cac)on! '&cn)ca (!+ a=")can'! T)o (! +a'a: La'a con !o n!'o (! W C+$= o 12 += T$na Co%$!'o H!"%!');an'!: 0-0 % S!++a(o 6!"%&')co: a #!"))ca"!, (!=)(o a 3$! c$a+3$)!" (!#)ac)* n o )%!"!cc)*n !n +a o!"ac)*n (! !++a(o )nc"!%!n'a".
•
!+
")!o
(! con'a%)nac)*n o" +o 3$! +a
#))+anc)a con'"o+ o="! &'a o!"ac)*n ! o=+)a'o")a To(a +a +a'a (!=!n !'a" +)="! (! (!!c'o $a (! +53$)(o, 6)nc6a;*n,
")!'a,
"a@a($"a,
a=o++a($"a
3$!
$!(an a!c'a" +a 6!"%!')c)(a( $ o'"oK o<)(ac)*n La %!()(a (! c)!""! (!=!".n (! !'a"
(!
ac$!"(o a +o a".%!'"o no"%a+! (! "o($cc)*n No ! ac!'a". "o($cc)on! +o'!K c$o (!!c'o !a !+
(!"!n()%)!n'o (!+ =a"n); )n'!"no E+ !n#a! (!=!". co""!on(!"
a+
a$'o");a(o
!n
!+
•
?"o'oco+o T&cn)co (! R!)'"o San)'a")o (!+ ?"o($c'o E+ "o($c'o (!=! !" !n#aa(o c$%+)!n(o
con
+o
!'a=+!c)(o !n !+ a"'5c$+o (! +a 7No"%a San)'a")a a"a +a Ac')#)(a(! ?!3$!"a Ac$5co+a9 DS N 040-2001?EK
C(r(c%er>s%ic(s -e l(s c($(s •
La ca@a (!=!".n
(!
!" 'a+ 3$!
a"an')c!n
$n
a+%ac!na%)!n'o '"ano"'! a"o)a(o a"a a!$"a" +a con()c)on! (! +)%)!;a (! +o !n#a! !#)'a" $ •
(!o"%ac)*n 5)ca En ca(a $no (! +o +a(o !<'!")o"! (!
+a ca@a (!
ca"'*n (!=!". )$"a" )%"!o (! $na %an!"a +!)=+! !+ c*()o (! "o($cc)*n co+ocan(o a(!%. $na !')3$!'a •
)(!n'))ca'o")a (!+ "o($c'o !n +o (o +a(o (! +a ca@a No ! ac!'a".n ca@a (! ca"'*n $c)a, "o'a o con 5n'o%a (! a($+'!"ac)*n (! +a %)%a
ii5 Tiemo -e &i-( 0%il V)(a >')+ !')%a(a: C$a'"o 04K ao, a+%ac!na(aa '!%!"a'$"a a%=)!n'!,
!n
."!a
6))&n)ca,
!ca,
"o'!)(a (! +a con'a%)nac)*n, !#)'an(o !<o)c)*n ()"!c'a (!+ o+
iii5 Presen%(ci,n
La "!!n'ac)*n !n#a! o" 42 no a+)ca a"a !+ "!!n'! "o($c'o
Consi-er(ci,n
(r(
l(
mo-(li-(-
ro-uc%os:
E+
"o#!!(o"
a"a !!c'o (!
"o($c'o con !+ )n (!
!n'"!a =a@o
+a
%o(a+)(a(
%)n)%);a" ")!o (! con'a%)nac)*n
($"an'! +a $')+);ac)*n (!+ "o($c'o, o(". o!"'a" (!!n()!n(o (! +a )no"%ac)*n 3$! )$"! !n !+ 7R!o"'! (! R!3$!")%)!n'o (! A+)%!n'o No ?!"!c)=+!9, +a )$)!n'! "!!n'ac)on! co%!"c)a+!, 'o%an(o !n con)(!"ac)*n +o !o !c$"")(o o" ca(a !n#a! (!c")'o !n !+ c$a("o +5n!a a"")=a: aK C6)ca: W C+$= %5n)%o 120 K =K G"an(!: X += T$na %5n)%o 10 K
i&5 Ro%ul(-o Lo !n#a! (!=!".n
++!#a" "o'$+a(o!')3$!'a(o, !n o"%a
(!'aca(a, +o )n()ca(o !n +a No"%a M!'"o+*)ca ?!"$ana 7NM? 0011 ?"o($c'o En#aa(o Ro'$+a(o9, !n !+ A"' 10
(!+
7No"%a
T5'$+o San)'a")a
II
7D!+
a"a
E')3$!'a(o Ro'$+a(o9
+a
ac')#)(a(!
(!
+a
?!3$!"a
Ac$5co+a9 DS N 040-2001-?EK !+ n>%!"o (! R!)'"o San)'a")o
&5 Alm(cen(mien%o 2 Tr(nsor%e D!=!n c$%+)" con +o !'a=+!c)(o !n +o A"'5c$+o 1, (!+ T5'$+o IV
7D!+
A+%ac!na%)!n'o
T"ano"'!9
(!
+a
7No"%a San)'a")a a"a +a Ac')#)(a(! ?!3$!"a Ac$5co+a9 DS N 040-2001-?EK
V.
DIA'RAMA DE )/UO:
R!c! c)*n Cocc)*n
T 100C < 1
T 4C
L)% )!;a
F)+!'!a(o ?!o: 120 " En#aa(o
A()c)*n (! a+%$!"a
T C , 4
E<6a$')n
A()c)*n (! ac!)'!
T 0C
S!++a(o
La#a(o (! +o'!
E'!")+);a(o
T 11C < 0 %)n
En")a%)!n'o
A+%ac!na(o
VI.PROCEDIMIENTO .". Receci,n -e m(%eri(s rim(s E'a ! +a !'aa (!+ "oc!o !n +a c$a+ +a %a'!")a ")%a on "!c)=)(a !n +a ac'o"5a, !n !'a !'aa (!=!%o con'"o+a" +o )$)!n'! ac'o"!: 1K T!%!"a'$"a (! %a'!")a ")%a, !n +o "o($c'o "!co !+ !ca(o (!=! '!n!" $na '!%!"a'$"a (! !n'"! 0C 4C, !n +o "o($c'o con!+a(o +a '!%!"a'$"a (!=! !" (! -1C E'o con'"o+! ! ')!n!n 3$! "!a+);a" !n
'o(a +a a"')(a "!c)=)(a )n(!!n()!n'!%!n'! (! $ "oc!(!nc)a o !!c)! 2K A!c'o (! +a )!+ a+a'a%)!n'o !n +a ca"n!, !n !'! cao '!n!%o 3$! "!a+);a" $na o=!"#ac)*n #)$a+ (!+ co+o" (! +a )!+ +a %$co)(a( (!+ !ca(o, a5 co%o o=!"#a" o)=+! ")!'a %a$++a($"a !n +a ca"n! (!+ !ca(o E+ !ca(o (!=! (! '!n!" +a )!+ +a ca"n! !n'!"a, $n co+o" 6o%o&n!o )n (!co+o"ac)on! K En"anc)a%)!n'o, o=!"#ac)*n (!+ co+o" o+o" (! +a ;ona $=c$'.n!a !<'!"na !n !ca(o "!co con!+a(o, )%"!c)n()=+! +a a$!nc)a (! ;ona a%a")++!n'a !n +a ca"n! (!+ !ca(o, a5 co%o o+o" a ["anc)o[ E %$ )%o"'an'! +a co()/cac)*n (! +a %a'!")a ")%a a +a c$a+! ! +! a)na $n n>%!"o (! +o'!, %!()an'! !+ c$a+ o("!%o conoc!" !n c$a+3$)!" %o%!n'o !+ 6)'o")a+ (! !! !ca(o Ta"!a 'a%=)&n %$ )%o"'an'! +a (!+ !a(o, con !'! !o conoc!"!%o !+ "!n()%)!n'o o='!n)(o con ca(a $n)(a(, (a'o )%o"'an'! $!'o 3$! no !"%)')". conoc!" 3$& %a'!")a ")%a on %. )n'!"!an'! co%"a", a'!n()!n(o a +o "!$+'a(o o='!n)(o ?o" !@!%+o con + a Ca=a++a Sco%=!" Sco%="$K (! ca(a )+o (! !ca(o !n ="$'o o='!n("!%o 00 "a%o (! !ca(o >')+ a"a +a con!"#a +$!o o='!n!%o $n "!n()%)!n'o (!+ 0 D!!n()!n(o (!+ 'a%ao (! +a &oca (! !ca ! $!(!n con!$)" "!$+'a(o ()!"!n'! E+ "oc!o (! a=")cac)*n (! +a con!"#a (! !ca(o co%)!n;a con +a "!c!c)*n (! +a ()')n'a %a'!")a ")%a "oc!(!n'! (! +a ()')n'a +on@a Ea %a'!")a ")%a ! o%!')(a a $na !")! (! '"a'a%)!n'o an'! (! $ !n#aa(o Con)'!n =.)ca%!n'! !n !+ +a#a(o, (!ca=!;a(o, cocc)*n, '"oc!a(o o /+!'!a(o
.!. /(&(-o To(o +o !ca(o 3$! #an 6a !" "oc!a(o "!3$!")".n $n +a#a(o, a5 co%o $na o=!"#ac)*n #)$a+ (! "!!nc)a (! !!c)! ()#!"a o %a'!")a !<'"aa
.*. Desc(#e6(-o O=!"#a"!%o +a ;ona $$+a" (! +o !ca(o (!ca)'a(o E+ (!ca=!;a(o ! "!a+);a". %!()an'! co"'! +)%)o "!c'o, )n a+a'a" o %a$++a" +a ca"n!, +a $!"/c)! (!+ co"'! (!=! 3$!(a" )n a!"!;a S) +o co"'! "o($c!n (!a""o !n +a ca"n!, !'o a#o"!c!n +a !n'"a(a !n !+ %>c$+o (! %)c"oo"an)%o "!!n'! !n +a $!"/c)!
.. Cocci,n En !'a a! ! %$ )%o"'an'! +a %!()c)*n (!+ ')!%o (! cocc)*n, +a %!()c)*n (! +a '!%!"a'$"a (!+ #ao" o a$a (! cocc)*n, %!()c)*n (! +a '!%!"a'$"a (! +a !)na c!n'"a+, o=!"#ac)*n #)$a+ +a '!<'$"a (! +a ca"n! Una #!; +)%)a(o (!ca=!;a(o, !+ !ca(o ! co+oca(o %an$a+%!n'! !n +a a"")++a a"a !" coc)(o a 100 C !n a+%$!"a o a+ #ao" La cocc)*n (!+ !ca(o ! $na (! +a a"'! %. )%o"'an'! !n !+ "oc!o (! a=")cac)*n, no 6a n)n>n ')!%o !')%a(o, (!!n(! )!%"! (!+ 'a%ao +a "aa (!+ !ca(o, +$!o (!!n(!". (! +a "oc!(!nc)a '!%o"a(a (! !ca In()ca" +o ')!%o (! cocc)*n ! $na 'a"!a %$ (!+)ca(a, $n !n no !'. coc)(o !"!c'a%!n'! "!3$)!"! %. ')!%o
.. )ile%e(-o En !'a a! (!=!%o !+)%)na" 'o(o +o "!'o (! !)na, #5c!"a, )!+ (! an"!, a5 co%o (! ;ona oc$"!c)(a Lo co"'! (!=!n !" "!a+);a(o +on)'$()na+%!n'! a+ c$!"o (!+ !ca(o, co"'! +)%)o, )n (!a""o )n !)na (! +a ca#)(a( a=(o%)na+ !n +a !!c)! !3$!a
Co%o a ! 6a co%!n'a(o, $na #!; 3$! !+ !ca(o 6a )(o coc)(o, ! +! !n'"!a a+ !3$)o (! !"ona !nca"a(a (!+ "aa(o /+!'!a(o 3$! o='!n(".n c$a'"o /+!'! +)%)o (! $na )!;a (! !ca(o coc)(o En !'! "oc!o +o /+!'! on c$)(a(oa%!n'! +)%)a(o, !+)%)nan(o 'o(a +a !)na )!+ To(o +o /+!'! on !a(o a+ co%a"a" con +o )+o ="$'o o(!%o o='!n!" !+ "!n()%)!n'o o" +o'! a=")ca(o Lo /+!'! (! ca(a o!"a")o on !a(o a"a o(!" a5 )nc!n')#a" a a3$!++o 3$! o=')!n!n %. )+o La 'a=+a (! "o($c')#)(a( on ca%=)a(a a'!n()!n(o a+ 'a%ao ca+)(a( (!+ !ca(o, c$an'o %. !3$!o !a !+ !ca(o %!no )+o (! /+!'! ')!n! 3$! o='!n!" !+ o!"a")o Lo o!"a")o on )no"%a(o )n()#)($a+%!n'! ca(a 6o"a (! $ "o($c')#)(a(
.. En&(s(-o E+ !ca(o !3$!o (!=! !" !n#aa(o (! $na )!;a !n'!"a, !+ 'a%ao (! +a )!;a (! $n !n#a! (!=! !" +o %. 6o%o&n!o o)=+!, !+ n>%!"o (! )!;a o" !n#a! (!n'"o (!+ %)%o +o'! (!=! !" )%)+a" ?a"a +o '>n)(o !n#aa(o !n '"onco o =+o3$!, (!=! 3$!(a" $n !ac)o $/c)!n'! a"a "!c)=)" !+ +53$)(o (! co=!"'$"a Una #!; 6!%o o='!n)(o +o /+!'!, aa%o a "!co"'a"+o %an$a+%!n'! D!$& !".n !+!cc)ona(o %!')(o !n +a +a'a o !n#a! (! #)(")o, '"a a!$"a"no 3$! !+ !ca(o !'. (!=)(a%!n'! !%aca(o
.. A-ici,n -el l>=ui-o -e co#er%ur( En !'a a!, no ()on!%o a "!++!na" !+ !n#a! con !+ +53$)(o (! co=!"'$"a, 3$! (!!n()!n(o (! +o cao !". ac!)'! (! o+)#a, ac!)'! #!!'a+, 'o%a'!, o !ca=!c6! E+ +53$)(o (! co=!"'$"a (!=! oc)+a" !n'"! !+ !+ 10 (! +a caac)(a( (!+ !n#a!, !>n "o($c'o, o"%a (! "!!n'ac)*n, ()%!n)on! (!+ !n#a! +o )n()ca(o !n +a !')3$!'a E+ 'o%a'! ! con)$! "!a+);an(o $na %!;c+a con 'o%a'!, a$a, ac!)'! a+ E+ !ca=!c6! +o con!$)%o %!;c+an(o #)na"!, a$a a+
.. Cerr(-o 2 l(&(-o E+ 6!"%!')%o (! +a +a'a #ac5a (!=! co%"o=a"! a+ )n)c)o (! +a @o"na(a )!%"! 3$! ! %o()/3$! a+>n a".%!'"o (! +a %.3$)na c!""a(o"a, )n!c'an(o a)"! a "!)*n, 6a'a (!o"%ac)*n !"%an!n'! o o="! 2, c%2K, con !+ !n#a! $%!")(o !n a$a Con !+ +53$)(o a !n +a +a'a, &'a on c!""a(a 6!"%&')ca%!n'! +a#a(a a"a con!$)" $na =$!na con!"#ac)*n La no "!-con'a%)nac)*n (!+ "o($c'o /na+, (!(! $ a=")cac)*n 6a'a $ con$%o, ! n!c!a")a a"a 3$! $na con!"#a $!(a !" (!/n)(a co%o 'a+, o" 'an'o co%o $n "o($c'o no !"!c!(!"o ?o" !++o, !+ c)!""! 6!"%&')co (!+ !n#a! ! $n ac'o" !!nc)a+ a con'"o+a" E+ !n#a! %. "!c$!n'! a"a +a con!"#a (! !ca(o ! !+ %!'.+)co 6o@a+a'a o a+$%)n)oK
.F. Tr(%(mien%o %rmico 2 enfri(mien%o F)na+%!n'! ! "oc!(! a +a !'!")+);ac)*n, %!()an'! +a c$a+ +a +a'a on (!o)'a(a !n !+ A$'oc+a#! (on(! !".n o%!')(a a a+'a '!%!"a'$"a ($"an'! $n ')!%o 3$! #a"5a (!!n()!n(o (!+ ')o (! "o($c'o ?a"a 3$! c$a+3$)!" a+)%!n'o !n con!"#a !a a=o+$'a%!n'! !$"o ! con()c)*n n!c!a")a 3$! !+ "o($c'o 6aa )(o o%!')(o a $n '"a'a%)!n'o '&"%)co $/c)!n'! a"a !+)%)na" 'o(o +o %)c"oo"an)%o a'*!no $ o"%a "!)'!n'! E+ %. conoc)(o (! &'o, 3$! ! 'o%a co%o "!!"!nc)a, ! !+ C+o'")()$% =o'$+)n$% E+ ++!na(o c!""a(o (! !n#a! (!=! !" con')n$o, "!a+);.n(o!
+a
!'!")+);ac)*n )n%!()a'a%!n'! (!$& (! co%+!'a"! !+ n>%!"o (! !n#a! n!c!a")o a"a ca"a" !+ a$'oc+a#! E+ ')!%o (!(! 3$! ! c!""* !+ ")%!" !n#a! 6a'a 3$! ! )n)c)a +a !'!")+);ac)*n (!=! !" )n!")o" a $na 6o"a En n)n>n cao (!=!n 3$!(a" !n#a! )n '"a'a" a+ /na+);a" +a @o"na(a To(o +o !n#a! ca"a(o !n $n a$'oc+a#! (!=!n !" (! +a %)%a ()%!n)on! con !+ %)%o "o($c'o +53$)(o (! co=!"'$"a ?o("5a a(%)')"! !n c!'a ()!"!n'! o !n "o($c'o ()!"!n'! )!%"! 3$! !+ "oc!o $!"a )(&n')co E+ !n")a%)!n'o (!=! !" %$ ".)(o, ++!an(o a +o 40C !n !+ c!n'"o (!+ !n#a! !n %!no (! 10 %)n$'o (!!n()!n(o (!+ 'a%ao (!+ !n#a!K S$on! "!($c)" +a '!%!"a'$"a )n'!")o" (!+ a$'oc+a#! 1 a 2 %)n$'o E+ a$a (! "!")!"ac)*n (!=! !'a" c+o"a(a )!%"! (!=!
$')+);a"! a$a o'a=+! +)%)a, 'an'o !n !+ !n")a%)!n'o (!+ a$'oc+a#! co%o !n +o =ao o'!")o"! (! +o !n#a! Una #!; !'!")+);a(a !n")a(a, +a +a'a on +)%)a(a, %a"ca(a con $n n>%!"o (! +o'!, !'$c6a(a, !')3$!'a(a, 3$!(an(o a5 +)'a a"a !+ con$%o
."G. E%i=ue%(-o E+ con'!n)(o %5n)%o (!+ !')3$!'a(o !".: D!no%)nac)*n (!+ "o($c'o, o"%a (! "!!n'ac)*n, !o n!'o !c$"")(o, caac)(a( no"%a+);a(a (!+ !n#a!, "!+ac)*n (! )n"!()!n'!, )(!n')/cac)*n (!+ a=")can'! !c6a (! con$%o "!!"!n'!
."". Alm(cen(mien%o E+ +oca+ (! a+%ac!na@! (!=!". !'a" +)%)o !co, +o !%=a+a@! (!=!n !" (! $n 'a%ao 'a+ 3$! )%)(an !+ %o#)%)!n'o (! +o !n#a! Lo !%=a+a@! (!=!n a)+a"! !n @a$+a o a a+'$"a "!($c)(a, a"a !#)'a" a+a'a%)!n'o To(a %an)$+ac)*n (! !%=a+a@! (!=!". !" c$)(a(oa, a /n (! !#)'a" o+!, 3$! o("5an a=o++a" +o !n#a!, a!c'an(o a $ co'$"a !"')(o, co%"o%!')!n(o $ 6!"%!')c)(a(, a(!%. (! (!%!"!c!" $ a!c'o
VII.ANA/ISIS DE PE/I'ROS .". O#$e%i&o I(!n')/ca", !#a+$a" 'o%a" %!()(a (! con'"o+ a 'o(o +o o)=+! !+)"o 5)co, 3$5%)co =)o+*)co !n ca(a !'aa (!+ "oc!o 'o%an(o co%o "!!"!nc)a !+ ()a"a%a (! $@o
.!. Alc(nce A+)ca(o a"a 'o(a +a !'aa (!+ "oc!o (!(! +a "!c!c)*n (! %a'!")a ")%a 6a'a !+ (!ac6o (! "o($c'o '!"%)na(o !n +an'a
.*. Documen%os -e referenci(
?")nc))o (!+ HACC? +)n!a%)!n'o a"a )%+!%!n'ac)*n $o
.. Resons(#ili-(El E=uio HACCP: E "!ona=+! (! c$%+)" con &'! "oc!()%)!n'o
.. /ine(mien%os No a+)ca
.. Des(rrollo Con !+ ()a"a%a (! $@o (!+ "oc!o )(!n')/ca" 'o(o +o !+)"o =)o+*)co, 5)co 3$5%)coK "!a+! o o'!nc)a+! !n ca(a !'aa (!+ "oc!o (! !+a=o"ac)*n (! con!"#a (! !.""ao L$!o (!'!"%)na" +a )%o"'anc)a o c+a! (! ")!o (! ca(a !+)"o )(!n')/ca(o, ana+);a(o (! ac$!"(o a $na !#a+$ac)*n (! ")!o Una #!; 3$! ! 6a "!a+);a(o +a !#a+$ac)*n (! ")!o ! )(!n')/can +a %!()(a (! con'"o+ (! ac$!"(o a +a )%o"'anc)a (! +o !+)"o
.." PE/I'ROS POR SU CATE'OR9A A. Peli1ros #iol,1icos Lo !+)"o =)o+*)co $!(!n !" %ac"o %)c"o=)o+*)co, !@!%+o: ?a".)'o, 6ono, a+a, =ac'!")a #)"$ Lo
!+)"o
%ac"o=)o+*)co
$!(!n
"!!n'a"
")!o
)n()"!c'o ) on o"'a(o"! (! %)c"oo"an)%o a'*!no +o )n'"o($c!n E@!%+o (! !+)"o %ac"o=)o+*)co ! +a "!!nc)a (! %oca o )n!c'o Lo
!+)"o
%)c"o=)o+*)co,
on
+o
%)c"oo"an)%o
a'*!no +o ca$an'! (! 'o<))n!cc)on! 3$! "o($c!n $ !!c'o !n +o 6$%ano ()"!c'a o )n()"!c'a%!n'! Lo !!c'o ()"!c'o on +o "o($c)(o o" +a )n#a)*n (! +o
'!@)(o on ca$a(o o" !+ o"an)%o !n 5, o" !@!%+o =ac'!")a, #)"$ "o'o;oo Lo !!c'o (! +o )n()"!c'o on ca$a(o o" 'o<)na #!n!noK 3$! !'.n 6a=)'$a+%!n'! "!o"%a(o !n !+ a+)%!n'o, o" !@!%+o +o "o($c)(o o" =ac'!")a %o6o 6onoK En'"! +o %)c"oo"an)%o '!n!%o:
Sal&onella
s"'
Shigella
s"'
Escheichia
coli'
Ca&"(lobacte s"' Closti)iu& botulinu&, !'c
B. Peli1ros =u>micos La con'a%)nac)*n 3$5%)ca (! +o a+)%!n'o $!(! oc$"")" !n c$a+3$)!" %o%!n'o (! $ a=")cac)*n Lo !!c'o (! +o con'a%)nan'! 3$5%)co !n !+ con$%)(o" $!(!n !" a +a"o +a;o c"*n)coK, co%o +o "o($c)(o o" "o($c'o 3$5%)co ca"c)n*!no o ac$%$+a')#o o" !@ M!"c$")oK 3$! ! $!(! ac$%$+a" !n !+ o"an)%o ($"an'! %$c6o ao, o $!(! !" a co"'o +a;o a$(oK, co%o +o "o($c)(o o" a+)%!n'o a+!"&n)co En'"! +o !+)"o 3$5%)co %. )%o"'an'! co%$n! '!n!%o:
?"o($c'o (! +)%)!;a
?!')c)(a
)n!c')c)(a,
"o(!n')c)(a,
"o($c'o
6))&n)coK
A+&"!no
M!'a+! '*<)co a"&n)co, %!"c$")o, +o%o, ca(%)oK
N)'"a'o, n)'")'o n)'"oa%)na
A()')#o 3$5%)co
C. Peli1ros f>sicos Lo !+)"o 5)co $!(!n ++!a" a +o a+)%!n'o !n c$a+3$)!" a!
(!
$
"o($cc)*n
E<)'!
$na
"an
#a")!(a(
(!
con'a%)nan'! 5)co 3$! $!(!n aa"!c!" !n +o a+)%!n'o co%o $'anc)a !<'"aa a +o %)%o E )%o"'an'! "!co"(a" 3$! c$a+3$)!" $'anc)a !<'"aa $!(! !" $n !+)"o a"a +a a+$( ) $!(! "o($c)" a/<)a o +!)on! !n $n con$%)(o" En'"! +o ")nc)a+! !+)"o 5)co '!n!%o: #)(")o, %!'a+, )!("a, %a(!"a a')++aK, +.')co, !'c
..!
TIPOS
DE
PE/I'ROS
POR
SU
NATURA/EA A. Peli1ros f>sicos:
Presenci(: C$an(o "!c)&n 'o%a%o con'"o+ (!+ "o($c'o +a %a'!")a ")%a #)!n! con'a%)na(a con %a'!")a+! !<'"aoK
'ener(ci,n: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ (!"!n()%)!n'o (! %a'!")a+! !<'"ao o" a+'a (! %an'!n)%)!n'oK
Persis%enci(: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ La !'aa !'. ()!a(a a"a "!#!n)", !+)%)na" o
"!($c)"
%a'!")a+!
!<'"ao
a
n)#!+!
ac!'a=+!
?$")/ca(o"K
Con%(min(ci,n: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ Con'a%)nac)*n o" ac'o"! a%=)!n'a+! #!c'o"! (! con'a%)nac)*n
Peli1ros =u>micos:
Presenci(: C$an(o "!c)&n 'o%a%o con'"o+ (!+ "o($c'o +a %a'!")a ")%a #)!n! con'a%)na(o con D)o<)na, ?C8, M!'a+! !a(o, o'"oK
'ener(ci,n: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+
G!n!"ac)*n (! H)'a%)na !n o;a (!
a+%ac!na%)!n'o (! M?K
Persis%enci(: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ La !'aa !'. ()!a(a a"a "!#!n)", !+)%)na" o "!($c)" 3$5%)co a n)#!+! ac!'a=+!
Con%(min(ci,n: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ Con'a%)nac)*n o" ac'o"! a%=)!n'a+! #!c'o"! (! con'a%)nac)*n
C. Peli1ros #iol,1icos:
Presenci(: C$an(o "!c)&n 'o%a%o con'"o+ (!+ "o($c'o +a %a'!")a ")%a #)!n! con'a%)na(o con =ac'!")a a'*!na: Sal&onella s"' E.coli' Shiguella s"' *ibio choleaeK
Crecimien%o: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ S! (an +a con()c)on! a(!c$a(a a"a !+ c"!c)%)!n'o
%)c"o=)ano
C"!c)%)!n'o
!n
o;a
(!
A+%ac!na%)!n'o (! M?K
So#re&i&enci(: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ La !'aa !'. ()!a(a a"a "!#!n)", !+)%)na" o "!($c)" =ac'!")a a n)#!+! ac!'a=+!
Con%(min(ci,n: C$an(o +a %a'!")a ")%a "o($c'o !'. =a@o n$!'"o con'"o+ Con'a%)nac)*n o" ac'o"! a%=)!n'a+! #!c'o"! (! con'a%)nac)*n
..* EVA/UACIÓN DE PE/I'ROS R!a+);a" $n an.+)) (! !+)"o (!'!"%)na" +a )%o"'anc)a (! +o !+)"o )(!n')/ca(o E+ !+)"o ! (!'!"%)na(o o" (o !+!%!n'o, !#!")(a( "o=a=)+)(a( (! $n o'!nc)a+ !+)"o, a"a (!'!"%)na" +a )%o"'anc)a (! $n !+)"o !<)'!n (o %&'o(o:
M&'o(o 1 ?"o=a=)+)(a(S!#!")(a(K M&'o(o 2 Ma'"); (! Inoc$)(a(Ca+)(a(K
?a"a +a !#a+$ac)*n (! !+)"o !n +a ?+an'a E?ORT VALLE VERDE SAC ! 6a !%+!a(o !+ M%o-o !. La !#!")(a(: E +a "a#!(a( (! +a con!c$!nc)a a"a !+ con$%)(o" /na+ c$an(o !'. !<$!'o a+ !+)"o E+ !3$)o HACC? (!=! con)(!"a" +a "a#!(a( (!+ !+)"o, ) ! "o($@!"a,
con "!!c'o a $ )%ac'o !n +a a+$( (!+ con$%)(o", +a ca+)(a( (!+
"o($c'o , !n >+')%a )n'anc)a !+ !+)"o (! +a
!%"!a, +an)/ca" +a !')*n a"o)a(a La ?"o=a=)+)(a(: E +a "!c$!nc)a con +a 3$! !+ !+)"o ! "!!n'! !n !+ "o($c'o /na+ a+ %o%!n'o (!+ con$%o o" !"! 6$%ano o an)%a+ o=@!')#o La "o=a=)+)(a( ! =aa !n %!()c)on!, o=!"#ac)on! o !<!c'a')#a !n $na )'$ac)*n !!c5/ca (! +a co%a5a Evaluación de la importancia del peligro - Método 2:
U')+);a $na %a'"); a"a )%+)/ca" !+ !no3$! En !+ ")%!" cao, +a %a'"); (! an.+)) (! !+)"o ! a+)ca a "o=+!%a (! !$")(a( (! a+)%!n'o L$!o ! %o()/ca +a %a'"); (! an.+)) (! !+)"o ! a+)ca a "o=+!%a (! ca+)(a( (! a+)%!n'o
T(#l( ". M&'o(o (! %a'"); a"a +a !$")(a( (! a+)%!n'o De%ermin(r l( Imor%(nci( -e Peli1ros M%o-o -e M(%ri6 (r( l( Se1uri-(- -e Alimen%os G"a#!(a( con!c$!nc)aK 1 M$!"'! 2 En!"%!(a( "a#! R!')"o (!+ ?"o($c'o 4 Q$!@a (!+ C+)!n'! No )n)/ca')#o
?"o=a=)+)(a( "!c$!nc)aK A S! "!)'! co%>n%!n'! 8 S! a=! 3$! ! "o($c! C ?o("5a "o($c)"! $=+)ca(aK D No ! !!"a 3$! ! "o($;ca E I%o)=+! 3$! oc$""a
.. EVA/UACIÓN DE /A IMPORTANCIA DE PE/I'ROS Un ac'o" (! )%o"'anc)a %ao" 3$! 10 ! con)(!"a(o $n ")!o ac!'a=+!, !"o $!(! !" %$ "a;ona=+! )%+!%!n'a" %!()(a (! con'"o+ a"a %)n)%);a" %. !+ o)=+! !+)"o ?a"a $n #a+o" )$a+ o )n!")o" a 10, ! !!nc)a+ '!n!" $na %!()(a (! con'"o+
a"o)a(a a"a %an!@a" !+ !+)"o )(!n')/ca(o E
o)=+! 3$! !'a %!()(aK (! con'"o+ con')'$a $n $n'oK c"5')co (! con'"o+ ?CCK
T(#l( !. Ma'"); (! )%o"'anc)a (! !+)"o a"a +a !$")(a( (! a+)%!n'o )RECUENCIA
A
B
C
D
E
" * "G
! F
11 1 20 2 2
CONSECUENCIA
1 2 4
1
14 1
12 1 21 24
1 1 22
VIII. RESU/TADOS Cuadro 1. Análisis de peligros en la producción de conservas de pescado.
ETAPA
PROB. DE OCURRENC IA
PELIGRO
SEVERIDA D
FISICO
S)n ?!+)"o
---
---
QUIMICO
S)n ?!+)"o
---
---
ESTERI/IA CION 8IOLOGIC To<)na (! C+o'")()$% O 8o'$+)n
%$FISICO
QUIMICO
S)n ?!+)"o E
A+'a
---
8a@a
A+'a
---
Ec6!")c6)a co+) A$a (! !n")a%)!n'o A+'a con'a%)na(oK
J
-------------
E+ C 8o '!"%*/+ "!)'!n S)n)/ca')# c$a+3$) o c"5')co #a+)(ac) '&"%)co "o=a=)+
-------
M!()a
No A"!a" S)n)/ca')# no ! !+ o ! !"@$
M!()a
E $n )n con'a%) con'"o+ S)n)/ca')# (!')na o 6$%ano ac$.')c %. "!)
EN)RIADO 8IOLOGIC O
SIGNIFICANCIA
IDENTI)ICACIÓN DE /OS PUNTOS DE CONTRO/ CRITICOS 3PCC5
ARBO !E !EC"#"O$E# !E %CC
LE@is%e P". un eli1ro si1ni+c(%i&o en es%e (so -el rocesoK LCul NO
SI
No ! $n ?CC \E<)'!nP!. %!()(a "!#!n')#a a"a +o !+)"o )(!n')/ca(o] Mo-i+c(r P(soJ roceso o
NO
SI
SI
\E+ ao !'. ()!a(o !!c5/ca%!n'! a"a !+)%)na" o "!($c)" +a "o=a=+! aa")c)*n !+)"o !nen $nes%e n)#!+ LEl con%rol es(!+ neces(rio ?
l con%rol es neces(rio en es%e ( NO NO No ! $n ?CC
LPo-r>( ro-ucirse un( con%(min(ci,n o incremen%(rse ( ni&eles in(ce%(#lesK ?4
SI
NO No ! $n ?CC
LUn (so o (cci,n os%erior elimin(r( o re-ucir los eli1ros ( un ni&el (ce%(#leK ?
SI No es PCC
NO ?$n'o C"5')co (! Con'"o+
Cuadro 2. Determinación de los PCC en la línea de producción de Conserva de Pescado
ETAPA
E'!")+);ac)*n
PE/I'RO SI'NI)ICATIVO
P"
P!
P*
P
P
PCC
To<)na (! C+o'")()$% 8o'$+)n
%$S)
S)
S)
-
-
?CC 1
S)
S)
-
-
?CC2
E
En")a(o
Ec6!")c6)a co+) A$a (! !n")a%)!n'o con'a%)na(oK
S)
Cu(-ro *. D!'!"%)nac)*n (! +o +5%)'! c"5')co, )'!%a (! #))+anc)a acc)*n co""!c')#a !n +a producción de conserva de pescado
PCC
PE/I'RO SI'NI)ICA TIVO
To<)na (! Es%erili6( C+o'")()$% ci,n 8o'$+)n
%$E
Enfri(-o
Ec6!")c6)a co+) A$a (! !n")a%)!n' o con'a%)na( oK
/IMITE CR9TICO
Fac'o"! c"5')co (!/n)(o !n !+ "oc!o (! #a+)(ac)*n (!+ "oc!o '&"%)co 11C o" 0 %)nK
PROCEDIMIENTO DE VI'I/ANCIA
T!%!"a'$" a a%=)!n'! T)!%o (! "oc!o "!)'"a(o !n '!"%*"ao
Fac'o"! Con'"o+ (! c"5')co (!/n)(o !n T)!%o !+ "oc!o (! T!%!"a'$" #a+)(ac)*n (!+ a "oc!o '&"%)co
CÓMO
S) ! "!)'"o %an$a+ 'o%a" '!%!"a'$" a ca(a %)n D!(! )n)c)o
L!c'$"a (!+ ')!%o '!%!"a'$" a
CUANDO
Ca(a 8a'c6 a"a a$'oc+a#! #!"')ca+ ca(a %)n
O!"a")o
Ca(a 8a'c6 O!"a")o
ACCIONES CORRECTIVAS S) +a '!%!"a'$"a a%=)!n'! ! %!no" a+ LM? ) !'a )'$ac)*n ! %an')!n! o" 2 %)n, $a" 'a=+a (! "oc!o !3$)#a+!n'! a$%!n'a" !+ ')!%o (! ca+!n'a%)!n'o !>n +o !'a=+!c)(o !n +a #a+)(ac)*n (!+ "oc!o '&"%)co
U')+);a" a$a o'a=+!, con $n n)#!+ (! c+o"o "!)($a+ !n'"! 02 % a 2 %
E
Enfri(-o
Ec6!")c6)a co+) A$a (! !n")a%)!n' o con'a%)na( oK
Fac'o"! Con'"o+ (! c"5')co (!/n)(o !n T)!%o !+ "oc!o (! T!%!"a'$" #a+)(ac)*n (!+ a "oc!o '&"%)co
L!c'$"a (!+ ')!%o '!%!"a'$" a
Ca(a 8a'c6 O!"a")o
U')+);a" a$a o'a=+!, con $n n)#!+ (! c+o"o "!)($a+ !n'"! 02 % a 2 %
I. RE)ERENCIAS BIB/IO'RA)ICAS
8RENNAN, JGB 8$''!", JRB Co^!++ ND 14 La o!"ac)on! (!
+a )n!n)!"5a (! +o a+)%!n'o ? 1-2 CHARLEY, H!+!n 2001 ?"oc!o 5)co 3$5%)co !n +a
"!a"ac)*n (! a+)%!n'o ? 01-12 HALL, G!o"! MB 2001 T!cno+o5a (!+ "oc!a(o (!+ !ca(o
01 FORMOSO, An'on)o 1 2000 "oc!()%)!n'o )n($'")a+! a+ a+canc! (! 'o(o ? 42