ANALISA JURNAL KEPERAWA KEPERAWATAN ANAK A NAK PENGARUH TERAPI BERMAIN TERHADAP KECEMASAN ANAK PRA SEKOLAH ( USIA 3 – 6 TAHUN TAHUN ) YANG YANG MENGALAMI HOSPITALISASI
1 ALI RIF'AN 2 SRI WAHYUNI 3 SUMI'AH !
UMI KHOTIMAH
DISUSUN OLEH : KELOMPOK 2 STASE KEPERAWATAN ANAK 2015030 5 NUR HIDAYATI 72 2015031 6 IMRON FUADI 05 2015031 NURUL FARIDA FN 09 2015031 " SULISTYORINI 13
PROGRAM STUDI NERS SEKOLAH TINGGI ILMU KESEHA KESE HAT TAN CENDEKIA UTAMA KUDUS 2#15$2#16 1
201503098 201503086 201503099 201503108
BAB I PENDAHULUAN Anak adaa! "nd"#"d$ %an& $n"k dan $kan ("n"a)$* +*an& d,-a.a/ Anak adaa! adaa! d,-a.a d,-a.a
"nd"#"d$ "nd"#"d$
%an&
(a."!
(,(""k" (,(""k"
k,),*& k,),*&an)$n an)$n&an &an ada
dan "n&k$n&an "n&k$n&an .,k")a*n .,k")a*n%a/ %a/ Anak
(,(,*$!k (,(,*$!kan an
+*an& +*an&
"n&k$n&an "n&k$n&an
%an& daa) (,(a."")a." daa( ,(,(,n$!an k,$)$!an k,$)$!an da.a* .,*)a ,aa* (and"*"% Saa) anak %an& (,n&aa(" .ak") dan (,naan" ,*a-a)an d" *$(a! .ak") (,*,ka (,*,ka akan akan ),*ak.a ),*ak.a ,*".a! ,*".a! a(an a(an
,n$! ,n$!
ka."! ka ."!
.a%an& .a%an&
da*"
"n&k$n&an "n&k$n&an
dan
%an&
(,n%,n (,n%,nan& an&ka kan n
d"*a.ak d"*a.akann%a ann%a %a")$ %a")$ *$(a! *$(a!
,*(a"nan dan ),(an .,,*(a"nann%a/ .,,*(a"nann%a/ 4*+.,. 4*+.,. "n" d"ka)akan .,a&a" *+., *+.,. .
!+." !+.")a )a".a ".a."/ ."/ H+.") H+.")a". a".a." a." (,*$a (,*$aka kan n .$a)$ .$a)$ *+. *+.,. ,. d"(ana d"(ana
ka*,na .$a)$ aa.an ),*),n)$ a"k da*$*a) a)a$ ,*,nana (,n&!a*$.kan anak anak )"n& )"n&&a &a d" *$(a *$(a! ! .ak" .ak")) (,n (,na aan an"" ),*a ),*a" " dan dan ,*a ,*a-a -a)a )an n .a( .a(a" a" ,($an&an k,(a" k, *$(a! 4*+.,. 4*+.,.
!+.")a". !+.")a".a." a."
ada
anak
$."a
*a.,k *a.,k+a! +a! akan akan ,*da( ,*da(ak ak
.an&a) .,*"$./ 4,*a-a)an 4,*a-a)an d" *$(a! .ak") $&a (,($a) anak k,!"an&an k+n)*+ k+n)*+ ),*!ada ),*!ada d"*"n%a/ d"*"n%a/ S,a(a *+.,. !+.")a".a." anak dan +*an& )$a daa) (,n&aa(" ,,*aa ,n&aa(an %an& .an&a) )*a$(a)"k dan ,n$! d,n&an k,,(a.an k,,(a.an !a "n" akan ,*da(ak n,&a)" n,&a)" a&" anak/ Da(ak n,&a)" da*" ,,k !+.")a".a." .an&a) ,*,n&a*$! ),*!ada $a%a $a%a
,*a,*a-a)a a)an n
dan ,n& ,n&+a +a)an )an %an& %an& .,dan .,dan& & d"aa d"aan" n" ada ada anak anak//
R,ak." %an& d"($n$kan ada anak akan ,*,da an)a*a .a)$ d,n&an a"nn%a/ Anak %an& ,*na! (,n&aa(" ,*a-a)an d" *$(a! .ak") ),n)$ akan (,n$n$kk (,n$n$kkan an *,k *,ka." a."
,*,da ,*,da
"a
d"and"n&k d"and"n&kan an
d,n&an d,n&an
anak
%an& a*$ ,*)a(a ka"/ Anak %an& ,*na! d"*a-a) d" *$(a! .ak") ),a! (,(""k"
,n&aa(an
akan
k,&"a)an
%an&
k,($n&k k, ($n&k"nan "nan !a "n" ,*da( ,*da(ak ak ),*!ada ),*!ada 2
ada
)"n&ka) )"n&ka)
d"
*$(a!
.ak")
k,,(a. k, ,(a.an an
%an&
d"aa("/
S,dan&kan
anak
%an&
a*$
,*na!
d"*a-a)
($n&k"n
(,n&aa(" k,,(a.an %an& ,"! )"n&&"/ 4ada k,adaan .,,*)" "n" d",*$kan .$a)$ )"ndakan %an& daa) (,n$*$nkan )"n&ka) k,,(a.an/ Saa!
.a)$
k,,(a.an
$a%a adaa!
%an&
daa)
(,a$"
d"ak$kan
$n)$k
k,&"a)an ),*a"
(,n$*$nkan
,*(a"n/
,*(a"n
(,*$akan .aa! .a)$ aa) k+($n"ka." %an& na)$*a a&" anakanak/ ,*(a"n (,*$akan da.a* ,nd"d"kan dan a"ka." ),*a,$)"k %an& (,($)$!kan ,n&,(an&an ada ,nd"d"kan anak $."a d"n"/ ,*(a"n daa) d"ak$kan +,! anak %an& .,!a) (a$$n .ak")/ Waa$$n anak .,dan& (,n&aa(" .ak") ),)a" k,$)$!an akan ,*(a"n ),)a ada/ Saa! .a)$ $n&."
,*(a"n adaa!
.,a&a"
),*a"
d"(ana
d,n&an
(,ak$kan ,*(a"nan anak akan ),*,a. da*" k,),&an&an dan .)*,.. %an& d"aa("n%a/ M,a$" k,&"a)an ,*(a"n anak daa) (,n&a"!kan *a.a .ak")n%a ada ,*(a"nann%a d".)*ak." dan *,ak.a." (,a$" k,.,nan&ann%a (,ak$kan ,*(a"nan/ 4,(""!an ,n". ,*(a"nan !a*$. d".,.$a"kan d,n&an $."a anak/ 4ada $."a *a.,k+a! $($* 3 : 6 )a!$n ,*(a"nan %an& ++k d"ak$kan an)a*a a"n (,-a*na" +*"&a(" ,&+ a.)"."n *+, a%
dan ),kn"k ,*,*")a
d"(ana anak ($a" (,n%$ka" dan (,n&,na -a*na .,*)a ,n)$k,n)$k
,nda
d"
(,n&,na
.,k,""n&n%a ),*$)a(a d" *$(a! .ak")/
M,-a*na" (,("k" (anaa) $n)$k k,&"a)an (,n%,nan&kan .,ka"&$. (,a)"! .a*a (+)+*"k k*,a)"#")a. dan da%a "(a"na." anak/ O*"&a("
adaa!
.,n"
(,"a)
k,*)a.
%an&
,*a.a
da*"
;,an&/
O*"&a(" ,*(anaa) $n)$k (,a)"! (+)+*"k !a$. .,*)a (,n$($!kan (+)"#a." k*,a)"#")a. k,)*a("an .,*)a k,),k$nan/ T,*a" ,*(a"n d,n&an (,n&&$nakan ""n a.)"."n .an&a) ),a) ka*,na ""n )"dak (,($)$!kan ,n,*&" %an& ,.a* $n)$k ,*(a"n ,*(a"nan "n" $&a daa) d"ak$kan d" a)a. ),(a) )"d$* anak .,!"n&&a )"dak (,n&&an&&$ daa( *+.,. ,($"!an k,.,!a)an anak N&a.)"%a! 2005 L,&+ (,*$akan .,,n". aa) ,*(a"nan +n&ka! a.)"k k," %an& daa) d".$.$n dan d"+n&ka* a.an& (,nad" an&$nan a)a$ ,n)$k a"nn%a/ 3
L,&+ ),*(a.$k ,*(a"nan k+n.)*$k)" a)a$ an&$n (,(an&$n %an& (,n"n&ka)kan k,,*da.an dan k*,a)"#")a. anak M,n$*$) S$a*)"n" 200< d,n&an ,*,*")a k")a ".a (,n%a(a"kan ,.an ),*),n)$ ada anak/ =,*")a daa) ,*(anaa) .,a&a" +a) $n)$k (,n%,($!kan .ak")/ =,*")a (,(a-a .$a.ana %an& akan (,($a) ."*") .$&,.)" dan $&a .,d"k") !"n+)". .,!"n&&a akan (,nd+*+n& anak %an& .,dan& (,n&aa(" ,*a-a)an d" *$(a! .ak") $n)$k ,a) .,($!/ =,*")a %an& akan d"&$nakan adaa! ,*")a d+n&,n& d+n&,n& adaa! ,*")a ),n)an& )+k+! %an& (,n&aa(" .$ka dand$ka k,!"d$an M,a$" k,&"a)an ,*(a"n %an& (,n%,nan&kan anak ,*$.a!a $n)$k (,n%,"d"k" dan (,ndaa)kan ,n&aa(an %an& ka%a a"k ,n&aa(an d,n&an d"*"n%a .,nd"*" +*an& a"n (a$$n d,n&an "n&k$n&an d" .,k")a*n%a
BAB II &ARIASI TERAPI BERMAIN
A% TERAPI BERMAIN MEWARNAI 1/ ;$*na ,n,"")"an d,n&an $d$ > ? PENGARUH TERAPI BERMAIN MEWARNAI GAMBAR TERHADAP TINGKAT KECEMASAN PADA ANAK
USIA
PRA
SEKOLAH
AKIBAT
HOSPITALISASI
DI
RUANGAN IRINA E BLU RSUP% PRO'% DR% R% D% KANDOU MANADO +,!
F*"""a @$k,."a W+-""n& A(a)$. Y$d" I.(an)+
A*a(
4*+&*a(
aaka
S)$d"
I($
K,,*a-a)an
Fak$)a.
K,d+k),*an Un"#,*.")a. Sa( Ra)$an&" Manad+ @(a" > *"""a,$k,."a&(a"/+( M*+, -./0*0. pre experimental designs/ T.0 -.40/. 4-/ %a")$ accidental sampling .,an%ak 30 *,.+nd,n/ U" S)a)".)"k paired sample t-Test d,n&an )"n&ka) k,(aknaan 95B C 005/ <
H0/ -./0*0. (,n$n$kkan a!-a n"a" value = 0,000 (<0,05)
.,!"n&&a ),*daa) ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an ada anak $."a *a .,k+a! ak"a) !+.")a".a." d" R$an&an I*"na @ LU RSU4 4*+/ D*/ R/ D/Kand+$ Manad+/ K04-7/. > D",*+,! !a." adan%a ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an ada anak $."a *a .,k+a! ak"a) !+.")a".a." d" R$an&an I*"na @ LU RSU4 4*+/ D*/ R/ D/Kand+$/ anak $."a *a .,k+a! ak"a) !+.")a".a." d" R$an&an I*"na @ LU RSU4 4*+/ DR/ R/ D/ Kand+$ Manad+/ 2/ ;$*na ,n,"")"an d,n&an ;$d$ > ? AKTI&ITAS MEWARNAI
DAPAT
MENINGKATKAN
BERMAIN
MEKANISME
KOPING
ADAPTI' SAAT MENGHADAPI STRES HOSPITALISASI PADA ANAK
O,!
S$"
S$k+a)"
K"" A.)a*an" STIK@S RS a)". K,d"*" a.)a*an"k""%(a"/+( T787. -./0*0. "n" adaa! (,n&ana".a ,n&a*$! ak)"#")a. ,*(a"n (,-a*na" ),*!ada ,n&&$naan (,kan".(, k+"n& .aa) !+.")a".a."/ D0. -./0*0. %an& d"&$nakan *a,k.,*"(,n)a *,+.) ),.) +n, &*+$/ P+-7/0 -./0*0. adaa! anak $."a *a.,k+a! %an& d"*a-a) d" *$an& anak R$(a! Sak") a)". K,d"*" .,$(a! 31 *,.+nd,n/ Sa("n& d,n&an ),kn"k a"d,n)a .a("n&/ Ea*"a, ,n,")"an %a")$ak)"#")a. ,*(a"n (,-a*na" dan (,kan".(, k+"n&/ 4,n&$($an
da)a
d"ak$kan
d,n&an
(,ak$kan
-a-ana*a
.,,$( dan .,),a! "n),*#,n."/ 4,n&$($an da)a (,n&&$nakan $" .)a)".)"k -"++n ."&n,d *an&, ),.) d,n&an )"n&ka) ."&n"Gkan." C005/ H0/ -./0*0.
(,n$n$kkan
2<
*,.+nd,n
(,n&aa("
,*$a!an (,kan".(, k+"n& k, a*a! +.")" 6 *,.+nd,n )"dak (,n&aa(" ,*$a!an (,kan".(, k+"n&
dan
1
*,.+nd,n
(,n&aa("
,*$a!an
(,kan".(, k+"n& k, a*a! n,&a)"/ 0000 ad" ada ,n&a*$! ak)"#")a. ,*(a"n (,-a*na" ),*!ada ,n&&$naan (,kan".(, k+"n& (,n&!ada" !+.")a".a."/
5
K04-7/. ,(,*"an ,*(a"nan (,-a*na" ada a.",n anak
akan
(,n"n&ka)kan
(,kan".(,
k+"n&
%an&
ada)"
.aa)
H+.")a".a."/ 3/ ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ > UPAYA MENURUNKAN TINGKAT STRES
HOSPITALISASI
DENGAN
AKTI'ITAS
MEWARNAI
GAMBAR PADA ANAK USIA !96 TAHUN DI RUANG ANGGREK RSUD GAMBIRAN KEDIRI
O,! S")" A"a! S$" @*na Wa)"
Un"#,*.")a. N$.an)a*a 4JRI K,d"*" a"(d*%a!++/+( D0. -./0*0. (,n&&$nakan *,,k.,*"(,n)a
On,
K,+(+k 4*,4+.) U" D,.a"n/ Sa(, d"""! ,*da.a*kan k*"),*"a "nk$."/ 4,n&$($an da)a d"ak$kan d$a 2 ka" ada .,,$( dan .,),a! (,(,*"kan ,*a-a)an d,n&an (,n&&$nakan ,(a* +.,*#a."/ H0/ -./0*0. M,n$n$kkan #a$, 0000 005 ),*daa) ,*,daaan )"n&ka) .)*,. .,,$( dan .,),a! d",*" ak)"G)a. (,-a*na" ada anak $."a <6 )a!$n %an& (,n&aa(" !+.")a".a." d" R$(a! Sak") Ja("*an K,d"*" B% TERAPI BERMAIN PULE 1% ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ : PERBEDAAN TERAPI BERMAIN PULE DAN BERCERITA TERHADAP KECEMASAN ANAK USIA PRASEKOLAH(395
TAHUN)
SELAMA
HOSPITALISASI
RUANGANAK RS TK% III% R% W% MONGISIDI MANADO
DI
O,!
In&&*")! Ka$a. A(a)$. Y$d" I.(an)+ R"na Ma*&a*,)!a K$nd*, 4*+&*a( S)$d" I($ K,,*a-a)an Fak$)a. K,d+k),*an Un"#,*.")a. Sa( Ra)$an&" Manad+
@(a" >
ka$a."n&&*")!%a!++/+( T787. $n)$k (,n&,)a!$" ,*,daan ),*a" ,*(a"n puzzle dan ,*,*")a ),*!ada k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! 35 )a!$n .,a(a !+.")a".a."/ M*+, P./0*0. (,n&&$nakan quasi experimental design d,n&an *anan&an ,*and"n&an k,+(+k
.)a)"./ T.0 -.40/. 4-/ %a")$ d,n&an purposive sampling/ H0/ -./0*0. ana".a da)a (,n&&$nakan $" .)a)".)"k paired sample
t-Test
d,n&an
)"n&ka)
k,(aknaan
95B
C
d"daa)kan n"a" p value 0000 C 005 H+ d")+ak/ 6
005
K04-7/. %a")$ ada ,*,daan ),*a" ,*(a"n puzzle dan
,*,*")a ),*!ada k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! 35 )a!$n .,a(a !+.")a".a." d" *$an& anak RS/TK/III R/W/M+n&"."d" Manad+/ 2/ ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ : P;,. P.;7< T;-0 B;40. M=;.0 G4; ,.. B;40.
Puzzle
T;<,-
K>4. A. U0 P;+/< ,0 IRNA A. RSUP D;%M%D840/ P,.
O,! @a S*" 4*a)"-" D,.-")a Fak$)a.
K,,*a-a)an
Un"#,*.")a.
E-mail> !aRa&"%a!++/+( T787. -./0*0. "n" $n)$k
Andaa.
(,n&,)a!$"
,*,daan
.k+*
k,,(a.an ada anak *a.,k+a! %an& d"*a-a) d" *$(a! .ak") .,,$( dan .,.$da! d",*"kan ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* d,n&an ,*(a"n $,/ M*+, P./0*0. "n" (,n&&$nakan d,.a"n $a." ,k.,*"(,n d,n&an ,nd,ka)an N+n @$"#a,n =+(a*".+n J*+$ 4*,),.) 4+.)),.) ),*!ada 30 *,.+nd,n %an& ),*d"*" da*" 2 &*$/ H0/ : T,*daa) ,*,daan ,*(akna ,n$*$nan .k+* k,,(a.an ada k,d$a k,+(+k 0/010C dan (,-a*na" &a(a* daa) (,n$*$nkan .k+* k,,(a.an ,"! a"k d"and"n&kan d,n&an ,*(a"n $, d,n&an ,*,daan *a)a*a)a5/93+"n/ Daa) d"."($kan a!-a ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* dan ),*a" ,*(a"n $, daa) (,n$*$nkan .k+* k,,(a.an/ T,*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* ,"! a"k d"and"n&kan d,n&an ),*a" ,*(a"n $, daa( (,n$*$nkan .k+* k,,(a.an/ C% TERAPI BERMAIN ORIGAMI 1/ ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ > ?PENGARUH TERAPI BERMAIN MEWARNAI DAN ORIGAMI TERHADAP TINGKAT KECEMASAN SEBAGAI
E'EK
SEKOLAH
DI
HOSPITALISASI
RSUD
,;%
R%
PADA
ANAK
GOETHENG
USIA
PRA
TARUNADIBRATA
PURBALINGGA ? O,! S$*%an)" S+d"k"n M$.)"a! Y$".)"an" T787.> Un)$k (,n&,)a!$" )"n&ka) k,,(a.an ak"a) !+.")a".a."
%an& ),*ad" ada anakanak *a.,k+a! dan ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n $n)$k (,n$*$nkan )"n&ka) k,,(a.an ak"a) !+.")a".a."/ M,)+d,> 4,n,")"an "n" (,n&&$nakan d,.a"n ,k.,*"(,n)a d,n&an .a)$ k,+(+k d,.a"n *, ),.)+.) ),.)/ T,kn"k (,n&&$nakan ),kn"k 7
n$n *+a"")". .a("n& d,n&an $+)a .a("n&/ Sa(, daa( ,n,")"an "n" .,,.a* 30 anakanak *a.,k+a! anak ak"ak" dan ,*,($an/ T,*a" ,*(a"n d"&$nakan %an& (,-a*na" .,$a! +*"&a("/ H0/: Ha." ana".". "#a*"a) (,n$n$kkan a!-a ada ,*,daan an)a*a )"n&ka) k,,(a.an d"aa(" +,! anakanak .,,$( dan .,.$da! ),*a" ,*(a"n d,n&an 00001 ."&n""kan ada C 005/ T"n&ka) k,,(a.an .,,$( ),*a" ,*(a"n (,n$n$kkan .k+* 2113 ),*(a.$k )"n&ka) k,,(a.an .,dan& .,(,n)a*a )"n&ka) k,,(a.an .,),a!
),*a" ,*(a"n (,n$n$kkan .k+* 1<00
),*(a.$k )"n&ka) k,,(a.an *"n&an/ K04-7/.> Ada ,*,daan %an&
."&n"Gkan
ada
)"n&ka)
k,,(a.an .,,$( dan .,.$da! ),*a" ,*(a"n/ T,*a" ,*(a"n daa) (,n&$*an&" )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! da*" k,,(a.an .,dan& .a(a" k,,(a.an *"n&an/ D% TERAPI BERMAIN LILIN ( PLASTISIN ) 1/ ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ > ?PENGARUH TERAPI BERMAIN LILIN TERHADAP PENURUNAN TINGKAT KECEMASAN PADA ANAK USIA PRASEKOLAH YANG MENGALAMI HOSPITALISASI DI RSUD ,;% SOEDARSO PONTIANAK
O,! Ika F*ad"an)+
4a*+ A*"%an" 4*adana D,-" 4*+&*a( S)$d" K,,*a-a)an Fak$)a. K,d+k),*an Un"#,*.")a. Tan$n&$*a 4+n)"anak Ka"(an)an a*a) T$$an ,n,")"an > 4,n,")"an "n" d"ak$kan $n)$k (,n&,)a!$" ada )"dakn%a ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ""n ),*!ada ,n$*$nan)"n&ka) k,,(a.an ada anak $."a *a.,k+a! M*+, P./0*0. : ;,n". ,n,")"an "n" *,,k.,*"(,n d,n&an one group pre-post test design. $(a! .a(, 20 anak %an&
d"ak$kan
d,n&an
purposive
sampling.
Ana".a
,n,")"an
(,n&&$nakan $" .)a)".)"k T ,*a.an&an H0/ P.0/0*0. : Da*" ana".a ,*$a!an )"n&ka) k,,(a.an .,,$( dan .,.$da! d,n&an (,n&&$nakan $" T ,*a.an&an d"daa)kan !a." n"a" 0000 d"(ana n"a" 005 K04-7/. : 4ada ,n,")"an "n" ada ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ""n ),*!ada ,n$*$nan )"n&ka) k,,(a.an ada anak $."a *a.,k+a! d" R$an& Anak RSUD d*/ S+,da*.+ 4+n)"anak 8
E% TERAPI BERMAIN ROLE PLAY 1% ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ : PENGARUH TERAPI BERMAIN TERHADAP TINGKAT KEGEMASAN ANAK USIA PRASEKOTAH SETAMA
TINDAKAN
KEPERAWATAN
DI
RUANG
RUMAH SAKIT ROEMANI SEMARANG ? O,!
Ha*)")"
A("n
Sa("a."!
FIKK,.
TUKMAN
D,*a A)"%an)" T*"
Un"#,*.")a.
M$!a((ad"%a!
S,(a*an& T787. -./0*0. "n" adaa! $n)$k (,n&,)a!$" ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! .,a(a )"ndakan k,,*a-a)an d" $an& L$k(an R$(a! Sak") R+,(an" S,(a*an&/ M*+, -./0*0. %an& d"),*akan adaa! $a.% ,,*"(,n) d,n&an +n, &*+$ *, T,.) and +.) ),.) d,."&n/ 4,n&$($an da)a d"ak$kan d,n&an a*a (,n&+.,*#a. d$a $$! *,.+nd,n %an& (,n&a$ ada ,na( "),( ,*n%a)aan %an& ),*an)$( d" ,(a* +.,*#a."/ T"a)"a *,.+nd,n d"+.,*#a." d$a ka" .,,$( dan .,.$da! ,(,*"an ),*a" ,*(a"n ada d$a )"ndakan k,,*a-a)an %an& .a(a/ Aa) ,n&+a!an da)a %an& d"&$nakan adaa! *+&*a( S4SS 71/0 +* -"nd+-.
*,,a.,/
4a"*,d
),.)
d"&$nakan
$n)$k
(,n&ana".a
,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! .,a(a )"ndakan k,,*a-a)an/ H0/ ,;0 -./0*0. "n" (,n$n$kkan a!-a ada ,*,daan %an& ."&n"Gkan an)a*a )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! .,a(a )"ndakan k,,*a-a)an .,,$( dan .,.$da! d"ak$kan ),*a" ,*(a"n #a$, 0005 ,"! k," da*" a 005 K04-7/. > a!-a ),*a" ,*(a"n ,*,n&a*$! ),*!ada )"n&ka)
k,,(a.an
anak
$."a
*a.,k+a!
.,a(a
)"ndakan
k,,*a-a)an/ 4,n,")" (,n&!a*akan ada ,n,")"an ,"! an$) $n)$k (,,n&ka" !a." ,n,")"a "n" d,n&an .a(, dan (,)+d, %an& ,"! *,*,.,n)a)"/ '% TERAPI BERMAIN BERCERITA ( BERDONGENG ) 1% ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ : PENGARUH TERAPI BERMAIN DALAM
MENURUNKAN
KECEMASAN
PADA
ANAK
USIA
PRASEKOLAH (395TAHUN) YANG MENGALAMI HOSPITALISASI 9
DI RUMAH SAKIT UMUM DAERAH TUGUREJO SEMARANG
O,! Ka)"na-a)"
N. / S*" Ha*%an" S/K, N. / S%a(.$ A*"
S/K,/M/K,."+(,d 4*+&*a( S)$d" S1 I($ K,,*a-a)an STIK@S T,+&+*,+ S,(a*an& T787. P./0*0. : $n)$k (,nd,.k*"."kan ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ),kn"k ,*,*")a daa( (,n$*$nkan k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! 35 )a!$n %an& (,n&aa(" !+.")a".a." d" R$(a! Sak") U($( Da,*a! T$&$*,+ S,(a*an&/ D0. -./0*0. "n" adaa! ,k.,*"(,n
d,n&an
$(a!
,k.,*"(,n .a(,
15
.,($
P$a,..%
*,.+nd,n%an&
d",*+,!d,n&an ),kn"k )+)a .a("n&/ 4,n&$($an da)a d"ak$kan d,n&an (,n&&$nakan "n.)*$(,n k$,."+n,*/ Un)$k (,n&,)a!$" ,*,daan k,,(a.an an)a*a .,,$( dan .,.$da! ,*ak$an d" &$nakan $" ) ,*a.an&an/ H0/ P./0*0. : ,*da.a*kan !a." ,n,")"an d"daa)kan a"n& an%ak *,.+nd,n ,*$($* 3 )a!$n %a")$ 7 <66B
*,.+nd,n/
S,dan&kan ,*da.a*kan *++*." ,n". k,a("n ada 15 *,.+nd,n d"daa)kan 12 80B *,.+nd,n ak" ak" dan 3 20B *,.+nd,n ,*,($an/ S,,$( d",*"kan ),*a" ,*(a"n .,a&"an ,.a* *,.+nd,n (,n&aa(" ,(a. .,dan& 11 7333B anak dan ,(a. ,*a) < 2666B anak/ S,dan&kan k,,(a.an .,.$da! d",*"kan ),*a" ,*(a"n (,n$*$n %a")$ ,(a. *"n&an 13 866 anak dan ,(a. .,dan& 2 133 anak/ Ada ,n&a*$! %an& ."&n"Gkan ,(,*"an ),*a" ,*(a"n d,n&an ,n$*$nan k,,(a.an ada anak $."a *a.,k+a! 35 )a!$n %an& (,n&aa(" !+.")a".a." d" R$(a! Sak") U($( Da,*a! T$&$*,+ S,(a*an&/ ,*da.a*kan $" 4a"*,d Sa(, T T,.) d",*+,! n"a" .,,.a* 0000 d"(ana value 005 K04-7/. -./0*0. > (,n$n$kkan n"a" 0000 0/05 .,!"n&&a daa) d" ."($kan a!-a ),*a" ,*(a"n d,n&an ),kn"k ,*,*")a (a($ (,n$*$nkan k,,(a.an anak/ G% TERAPI BERMAIN LEGO 1/ ;$*na ,n,")"an d,n&an $d$ TERAPI BERMAIN LEGO DALAM MENURUNKAN
TINGKAT
KECEMASAN
10
ANAK
USIA
PRASEKOLAH ?
O,! $a T,.an"n&*$( Ma*"%a( Fak$)a. I($
K,,*a-a)an dan K,.,!a)an Un"#,*.")a. M$!a((ad"%a! S,(a*an& ,(a"> (a*"%a($n"($./a/"d T787. P./0*0. > Un)$k (,n&,)a!$" ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ,&+ ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a! .aa) !+.")a".a." d" *$an& M,a)" RSU RA Ka*)"n" ;,a*a/ M*+, P./0*0. : 4,n,")"an "n" (,*$akan
,n,")"an
,k.,*"(,n .,($ quas experiment d,n&an d,.a"n pre test-post test !it" control group d,n&an
)*,a)(,n)
),*a" ,*(a"n ,&+
ada anak $."a *a.,k+a! .aa) !+.")a".a." d,n&an
aa) $k$*
,(a* +.,*#a."/ ;$(a! .a(, ,n,")"an .,an%ak 16 *,.+nd,n k,+(+k "n),*#,n." dan 16 k,+(+k k+n)*+/ 4,n&a("an da)a d"ak$kan d,n&an a*a (,ak$kan +.,*#a." )"n&ka) k,,(a.an .,,$( dan .,),a! ),*a" ,*(a"n ,&+ ada k,d$a k,+(+k/ Ha." ,n,")"an (,n$n$kkan *,*a)a )"n&ka) k,,(a.an .,,$( d"ak$kan ),*a" ,*(a"n ,&+ ada k,+(+k k+n)*+ <56 dan ada k,+(+k "n),*#,n." <25 .,dan&kan *,*a)a )"n&ka) k,,(a.an .,),a! ),*a" ,*(a"n ,&+ ada k,+(+k k+n)*+ <06 dan ada k,+(+k "n),*#,n." 256/ H0/ P./0*0. > Ha." ana".". ,"! an$) (,n$n$kkan n"a" U575 U )a,66 ada k,+(+k "n),*#,n." %an& d",*"kan ),*a" %an& ,*a*)" ."&n"Gkan ada ,n&a*$! (,n$*$nkan k,,(a.an anak/ S,!"n&&a daa) d"."($kan ada ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ,&+ ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a!/
BAB III PEMBAHASAN
Anak .ak") %an& d"ak$kan
!+.")a".a." (,n&aa(" k,,(a.an ($a"
)"n&ka) *"n&an .a(a" ,*a)/ Saa! .a)$ $a%a %an& daa) d"ak$kan $n)$k
(,n$*$nkan
k,,(a.an
adaa!
(,a$"
k,&"a)an ),*a"
,*(a"n/ Ka*,na ,*(a"n (,*$akan .aa! .a)$ aa) k+($n"ka." %an& 11
na)$*a
a&"
a"ka."
anakanak .,ka"&$. .,a&a"
),*a,$)"k
%an&
(,($)$!kan
da.a*
,nd"d"kan
,n&,(an&an
dan ada
,nd"d"kan anak $."a d"n"/ 4,(""!an ,n". ,*(a"nan !a*$. d".,.$a"kan d,n&an $."a anak/ 4ada $."a *a.,k+a! $."a 3 : 6 )a!$n ,*(a"nan %an& ++k d"ak$kan an)a*a a"n (,-a*na" +*"&a(" a.)"."n *+, a% dan ),kn"k ,*,*")a d"(ana anak ($a" (,n%$ka" dan (,n&,na -a*na .,*)a
(,n&,na
,n)$k,n)$k
,nda d"
.,k,""n&n%a ),*$)a(a d"
*$(a! .ak")/ M,(and"n&kan da*" $*na ,n,")"an > T,*a" ,*(a"n $, ,"! a"k da*" ada ),*a" ,*(a"n ,*,*")a akan ),)a" ),*a" ,*(a"n (,-a*na" ,"! a"k da*" ),*a" ,*(a"n $,
12
PERBANDINGAN METODE DAN HASIL PENELITIAN N
JENIS
O
TERAPI
1
JUMLA H
METODE PENELITIAN
JURNAL M@WARNAI 3 1/ ;,n".
,n,")"an
pre
HASIL
experimental 1/ N"a"
value
=
0,000
(< 0,05)
designs/ T,kn"k ,n&a("an .a(,
.,!"n&&a ),*daa) ,n&a*$! ),*a"
%a")$ accidental sampling .,an%ak 30
,*(a"n (,-a*na" &a(a* ),*!ada
*,.+nd,n/ U" S)a)".)"k paired sample t-
)"n&ka) k,,(a.an ada anak $."a *a
Test d,n&an )"n&ka) k,(aknaan 95B C
.,k+a!
005/
R$an&an I*"na @ LU RSU4 4*+/ D*/ R/
2/ ;,n". ,n,")"an prae#sperimental pre post test one group/ 4+$a." ,n,")"an
adaa!
anak
$."a
*a.,k+a!
%an&
d"*a-a) d" *$an& anak R$(a! Sak") a)". K,d"*" .,$(a! 31 *,.+nd,n/ Sa("n&
d,n&an
),kn"k
a"d,n)a
.a("n&/
Ea*"a,
,n,")"an
%a")$
ak)"#")a.
,*(a"n
(,-a*na"
dan
(,kan".(, k+"n&/ 4,n&$($an da)a d"ak$kan
d,n&an
(,ak$kan 13
ak"a)
!+.")a".a."
d"
D/Kand+$ Manad+ 2/ 2< *,.+nd,n (,n&aa(" ,*$a!an (,kan".(, k+"n& k, a*a! +.")" 6 *,.+nd,n
)"dak
(,n&aa("
,*$a!an (,kan".(, k+"n& dan 1 *,.+nd,n
(,n&aa("
,*$a!an
(,kan".(, k+"n& k, a*a! n,&a)"/ 0000 C 005 ad" ada ,n&a*$! ak)"#")a. ,*(a"n (,-a*na" ),*!ada ,n&&$naan
(,kan".(,
(,n&!ada" !+.")a".a."/
k+"n&
-a-ana*a
.,,$(
dan
.,),a!
"n),*#,n."/
4,n&$($an
da)a
(,n&&$nakan
$"
.)a)".)"k
!ilcoxon 3/ M,n$n$kkan #a$, 0000
)"n&ka)
005
),*daa)
,*,daaan )"n&ka)
."&n""kan." C005/ 3/ ;,n". ,n,")"an (,n&&$nakan pre-
.)*,.
.,,$(
dan
signed
test d,n&an
range
e#sperimental ($ne %elompo# &re-&ost 'i esain)/ Sa(, d"""! ,*da.a*kan
k*"),*"a
"nk$."/
4,n&$($an
.,),a!
d",*"
ak)"G)a. (,-a*na" ada anak $."a <6 )a!$n %an& (,n&aa(" !+.")a".a." d" *$(a! .ak") Ja("*an K,d"*"/
da)a
d"ak$kan d$a 2 ka" ada .,,$( dan .,),a! (,(,*"kan ,*a-a)an d,n&an 2
LILIN4LAS
1
TISIN
(,n&&$nakan ,(a* +.,*#a." ;,n". ,n,")"an "n" pre-e#sperimen d,n&an Da*"
ana".a
one group pre-post test design. $(a! k,,(a.an
,*$a!an
.,,$(
dan
)"n&ka) .,.$da!
.a(, 20 anak %an& d"ak$kan d,n&an ,*ak$an d,n&an (,n&&$nakan $" T purposive
sampling.
Ana".a
,n,")"an ,*a.an&an d"daa)kan !a." n"a"
(,n&&$nakan $" .)a)".)"k T ,*a.an&an
0000 d"(ana
n"a"
005 ada
,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ""n ),*!ada ,n$*$nan
)"n&ka)
k,,(a.an
ada
anak $."a *a.,k+a! d" R$an& Anak 3
@R=@RITA
1
M,n&&$nakan
,k.,*"(,n 1<
.,($
RSUD d*/ S+,da*.+ 4+n)"anak Ada ,n&a*$! %an& ."&n"Gkan ,(,*"an
*uaess e#sperimen d,n&an $(a! ),*a"
.a(, 15 d,n&an
*,.+nd,n
),kn"k
)+)a
%an&
,*(a"n
dan
.a("n&/
.,.$da!
Un)$k 35
,*ak$an
)a!$n
L@JO
1
M,n&&$nakan
d"
%an& R$(a!
(,n&aa(" Sak")
U($(
d" Da,*a! T$&$*,+ S,(a*an&/ ,*da.a*kan
&$nakan $" ) ,*a.an&an/ <
,n$*$nan
d",*+,! k,,(a.an ada anak $."a *a.,k+a!
(,n&,)a!$" ,*,daan k,,(a.an an)a*a !+.")a".a." .,,$(
d,n&an
$" 4a"*,d Sa(, T T,.) d",*+,! n"a"
,n,")"an
,k.,*"(,n
.,,.a* 0000 d"(ana value 005 Ada ,n&a*$! ),*a" ,*(a"n ,&+
.,($ quas experiment d,n&an d,.a"n ),*!ada )"n&ka) k,,(a.an anak $."a pre test-post test !it" control group *a.,k+a! n"a" U575 U )a,66
d,n&an ada
)*,a)(,n) anak
),*a" ,*(a"n ,&+ ada k,+(+k "n),*#,n."
$."a
!+.")a".a." d,n&an +.,*#a."/
;$(a!
.,an%ak
16
"n),*#,n."
dan
*a.,k+a!
.aa)
aa) $k$* ,(a* .a(,
,n,")"an
*,.+nd,n
k,+(+k
16
k,+(+k
k+n)*+/
4,n&a("an da)a d"ak$kan d,n&an a*a (,ak$kan +.,*#a." )"n&ka) k,,(a.an .,,$( dan .,),a! ),*a" ,*(a"n ,&+ 5
ROL@ 4LAY
1
ada k,d$a k,+(+k M,n&&$nakaan quas experiment d,n&an Ada ,*,daan %an& ."&n"Gkan an)a*a one group pre Test and post test design / 15
)"n&ka) k,,(a.an anak $."a *a.,k+a!
4,n&$($an da)a d"ak$kan d,n&an a*a
.,a(a )"ndakan k,,*a-a)an .,,$(
(,n&+.,*#a. 20 *,.+nd,n/ T"a)"a dan .,.$da! d"ak$kan ),*a" ,*(a"n *,.+nd,n d"+.,*#a." d$a ka" .,,$( *+, a% #a$, 0005 ,"! k," da*" dan .,.$da! ,(,*"an ),*a" ,*(a"n a 005 ada d$a )"ndakan k,,*a-a)an %an& 6
ORIJAMI
1
.a(a/ M,n&&$nakan
d,.a"n
e#sperimental Ha."
dengan satu #elompo# desain pre test post test / T,kn"k (,n&&$nakan ),kn"k n+n
*+a"")".
.a("n&
d,n&an
ana".".
"#a*"a)
(,n$n$kkan
a!-a ada ,*,daan an)a*a )"n&ka) k,,(a.an
d"aa("
+,!
anakanak
$+)a .,,$( dan .,.$da! ),*a" ,*(a"n
.a("n&/ Sa(, .,,.a* 30 anakanak d,n&an 00001 ."&n""kan ada C *a.,k+a! anak ak"ak" dan ,*,($an 005/ !+.")a".a." d" RSUD DR/ R/ J+,)!,n& 7
4UL@
1
Ta*$nad"*a)a 4$*a"n&&a M,n&&$nakan quasi experimental design d,n&an
*anan&an
D,n&an )"n&ka) k,(aknaan 95B C
,*and"n&an 005 d"daa)kan n"a" p value 0000
k,+(+k .)a)"./ T.0 -.40/. C 005 H+ d")+ak/Ada ,*,daan 4-/ %a")$ d,n&an purposive sampling/ ),*a"
,*(a"n puzzle dan ,*,*")a
ana".a da)a (,n&&$nakan $" .)a)".)"k ),*!ada
k,,(a.an
*a.,k+a!
paired sample t-Test
!+.")a".a." R/W/M+n&"."d" 16
35 d"
anak
)a!$n
*$an&
Manad+
anak
$."a .,a(a
RS/TK/III
d,n&an
,"!
a"k ada ,*(a"nan $,
MENGGUNAKAN ANALISA SWOT N O 1
JENIS TERAPI M,-a*na"
STRENGTHS
($*a!
3
<
5
6
OPPORTUNITIES
($da! kanan
,*$ k,"n&"nank,.$kaan
L,&+
R+, a%
O*"&a("
,*$an& SDM ($da!
k!$.$. !a". aka"
k+n.,n)*a." dan +."." anak
)$$! ),*),n)$ L""na.)"."n SDM ,*a-a) *$an& T,*a.an& "n$. )an&an Wak)$ ),(a) dan k,"n&"nank,.$kaan ,*(a"n ($da! kanan ,*$ ),na&a anak daa) d"aka" ,*,*")a
THREATS
(KEKUATAN) (KELEMAHAN) (KESEMPATAN) (HAMBATAN) SDM ,*a-a) *$an& T,*a.an& "n$. )an&an Wak)$ ),(a) dan 4,*$ k,*)a. dan a!an
,*(a"n
2
WEAKNESSES
SDM
k$*an&
15 Wak)$ ),(a) dan k,"n&"nank,.$kaan ,*a-a) anak SDM ,*a-a) *$an& T,*a.an& "n$. )an&an Wak)$ ),(a) dan k,"n&"nank,.$kaan ,*(a"n ($da! kanan ,*$ ),na&a anak .,dan& )*,n SDM ,*a-a) *$an& SDM k$*an& Wak)$ ),(a) dan k,"n&"nank,.$kaan ,*(a"n ($da! anak ),(a d" RS
SDM ,*a-a) *$an& T,*a.an& "n$. )an&an Wak)$ ),(a) dan 17
S,d"k") k+)+*
4,*$ -ak)$
dan SDM
k!$.$. Ma!a
($da!
),*,,*!"an& Ma!a ),*,,*!"an&
($da! ,*$
-ak)$ a!an dan SDM ,"! an%ak Sk" k!$.$.
dan
,*(a"n ($da! 7
4$,
kanan SDM k$*an&
k,"n&"nank,.$kaan anak
SDM ,*a-a) *$an& T,*a.an& "n$. )an&an Wak)$ ),(a) dan k,"n&"nank,.$kaan ,*(a"n ($da! kanan SDM k$*an& anak
18
,*,nda!a*aan ,*(a"nan Ma!a ),*,,*!"an&
($da!
BAB I& PENUTUP
A/ K@SIM4ULAN H+.")a".a." ada anak (,n%aakan ,(a. *,ak." ,*".a!an dan k,!"an&an k+n)*+/ Ada ,,*aa a*a $n)$k (,n&$*an&" ,,k !+.")a".a." ),*$)a(a ada anak $."a *a .,k+a! 36 )a!$n an)a*a a"n d,n&an ),*a" ,*(a"n/ ,*a&a" (aa( ),*a" ,*(a"n an)a*a a"n ,*$a (,-a*na" &a(a* $, ,*,*")a ,&+ a.)"."n""n +*"&a(" dan ,*,*")a/ Da*" )$$! ,n". (+d, ),*a" ,*(a"n ),*.,$) !a." ,n,")"an (,n$n$kkan a!-a ),*a" ,*(a"n (,-a*na" ,"! an%ak (,(""k" k,,"!an d"and"n&kan d,n&an ),*a" %an& a"n/ S,a&a" ,*"n&ka)
+),n." a"ka." d" R$an& +$&,n#", 2 RSUD d*
L+,k(n+ Had" K$d$. ,*)$*$))$*$) adaa! ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* $, ,*,*")a ,&+ a.)"."n""n +*"&a(" dan ,*,*")a
/ SARAN 4+),n." ,n,*aan da*" 7 ,n)$k ,*(a"nan .,a&a" ),*a" ,*(a"n anak $n)$k (,n&$*an&" ,,k !+.")a".a." anak $."a *a .,k+a! 3 : 6 )a!$n d,n&an (,(,*!a)"kan !a." ,n,")"an %an& ada dan ana".a SWOT k"*an%a .,$*$! ,*(a"nan daa) d"),*akan d" R$an& 4,*a-a)an Anak RSUD d* L$k(+n+ Had" K$d$. d,n&an ""!an $)a(a adaa! ),*a" ,*(a"n (,-a*na" &a(a* k,($d"an $, ,*,*")a ,&+ a.)"."n""n +*"&a(" dan ,*,*")a D,n&an !a."!a." ,n,")"an %an& ),a! ada R$an& ,*a-a)an anak ),*$)a(a d" R$an& +$&,n#", 2 RSUD d* L+,k(n+ Had" K$d$. $n)$k daa) (,n,*akan ),*a" "n" ada ada *a .,k+a! %an& (,n&aa(" !+.")a".a."/ Un)$k k,+(+k S)a., K,,*a-a)an Anak .,),a! "n" $n)$k daa) (,n&ana".". ,"! an$) dan (,,n&ka" !a!a ),*$)a(a *,&$a." %an& d",*$kan a&a* !a." ,n,")"an %an& ada daa) d"),*akan d"
19
R$an& 4,*a-a)an Anak ),*$)a(a R$an& +$&,n#", 2 RSUD d* L+,k(+n+ Had" K$d$.
R@F@R@NSI Adriana, D. (2011). Tumbuh kembang dan terapi bermain pada anak. Jakarta :Salemba Medika. Wijayanti, P. (2009). Faktor-faktor yang berhubungan dengan regresi anak prasekolah saat hospitalisasi di rumah sakit anak dan bunda harapan kita Jakarta. Skripi. S!partini, "!pi. (200#). Konsep dasar keperawatan anak. Jakarta : $%&. '!ralam.200. Asuhan Keperawatan Bayi dan Anak . Jakarta: Salemba Medika 'atiya*. (200+). Perawatan Anak Sakit !"#. $%&, Jakarta.
20