UJI ANGKA KAPANG/KHAMIR PADA BAHAN DASAR OBAT TRADISIONAL

MAKALAH PARASITOLOGI UJI ANGKA KAPANG/KHAMIR KAPANG/KHAMIR PADA BAHAN DASAR OBAT TRADISIONAL

Disusun oleh Agung Wicasono A!"#$"%$""#

Aa&e'i Analis Keseha(an Ansional Su)aa)(a #"!* / #"!+

Ka(a Pengan(a)

Pu,i &an s-uu) .enulis .an,a(an e ha&i)a( Allah SWT -ang a(as a)unia )ah'a(&an ni'a(0N-a 'aalah 1e),u&ul 2U,i Anga Ka.ang Pa&a Bahan Dasa) O1a( T)a&isional 3Ri'.ang un-i( 4 Asa' Ja5a6 7 &a.a( &iselesaian$ Maalah ini &i'asu&an un(u 'e'enuhi salah sa(u (ugas 'a(a uliah Pa)asi(ologi &i Akademi Analis Kesehatan Nasional Surakarta$

Dala' .en-elesaian 'aalah ini 1an-a 'en&a.a( 1an(uan

&an &o)ongan &a)i 1e)1agai .iha 1ai 'o)il 'au.un 'a(e)il$Oleh a)ena i(u sela-an-a &ala' ese'.a(an ini .enulis 'en-a'.aian uca.an (e)i'a asih e.a&a se'ua .iha -ang (elah 'e'1an(u .enulis -ang (i&a 'ungin .enulis se1u(an sa(u .e)sa(u$Mu&ah0'u&ahan segala 1an(uan &an e1i,aan -ang (elah &i1e)ian e.a&a .enulis 'en&a.a( i'1alan &a)i Allah SWT$Penulis 'en-a&a)i 1ah5a &ala' .enulisan ini 'asih 1an-a eu)angan &an ele'ahan$Hal ini se'a(a0 'a(a a)ena e(e)1asan e'a'.uan .enulis sen&i)i$ Oleh a)ena i(u )i(i &an sa)an sanga( .enulis ha)a.an &a)i se'ua .iha hususn-a .e'1aca un(u .e)1aian &i 'asa -ang aan &a(ang$ Ha)a.an .enulis se'oga 'aalah ini 1e)'an8aa( hususn-a 1agi .enulis u'u'n-a 1agi .a)a .e'1aca$

Su)aa)(a A.)il #"!*

Penulis

BAB I Pen&ahuluan

A$ La(a) Belaang 'asalah Belaangan ini .e)ha(ian &unia (e)ha&a. o1a(0o1a(an ()a&isional 'enun,uan .eninga(an1ai &i nega)a0nega) 'a,u 'au.un

nega)a

()a&isional

.e)lu

1e)e'1ang

$Peninga(an

.enggunan

&isia.i seca)a 1i,a a)ena 'asih

o1a( a&a

.an&angan -ang eli)u 1ah5a o1a( ()a&isional selalu a'an(i&a a&a

)esio

1aha-a

onsu'en$(e(a.i

&ala'

1agi

eseha(an

en-a(aann-a

&an

1e1e)a.a

esela'a(an ,enis

o1a(

()a&isional &ie(ahui (osi1ai se1agai si8a( &a)i 1ahan o1a( ()a&isional i(u sen&i)i 'au.un ai1a( an&ungan 1ahan asing -ang 1e)1aha-a a(au (i&a &ii9inan$ De.a)(e'en Keseha(an

RI

&ala'

Ke.u(usan

Men(e)i

Keseha(an RI No: ++!/Menes/SK/;II/!%%< 'en-a(aan 1ah5a .e)lu &icegah 1e)e&a)n-a o1a( ()a&isional -ang (i&a 'e'enuhi .e)s-a)a(an

ea'anane'an8aa(an

&an

'u(u$Pa)a'e(e)

ea'anan 'eli.u(i u,i ce'a)an 'i)oo)ganis'e se.e)(i u,i 'i)oo)ganis'e .a(ogen u,i anga a.ang/ha'i) u,i anga le'.eng (o(al u,i nilai &uga (e)&ea( coli8o)' &an u,i a8la(osin se)(a u,i ce'a)an loga' 1e)a($ B$ Tu,uan Tu,uan &a)i .e'1ua(an 'aalah ini &iha)a.an 'a'.u 'e'1e)ian in8o)'asi (en(ang .e'e)isaan anga a.ang .a&a es()a )i'.ang un-i( &an es()a &aging 1uah asa' ,a5a$

=$ Man8aa(

Man8aa( -ang &iha)a.an oleh .en-usun 'aalah ini 'eli.u(i : !$ Me'1e)ian in8o)'asi (e)ha&a. ea'anan o1a( ()a&isional ususn-a ,a'u un-i( asa'$ #$ Me'1e)ian (a'1ahan 5a5asan se)(a il'u .enge(ahuan e.a&a .en-usun$

BAB II ISI A$ O1a( T)a&isional O1a( ()a&isional a&alah 1ahan a(au )a'uan 1ahan -ang 1e)u.a 1ahan (u'1uhan he5an 1ahan 'ine)al se&iaan sa)ian a(au.un ca'.u)an &a)i 1ahan (e)se1u( -ang seca)a (u)un (e'u)un

(elah

&igunaan

.engala'an$3Soe&i1-o#""<6 B$ Kun-i( &an Asa' Ja5a

un(u

.engo1a(an

1e)&asa)an

Tana'an

-ang

'engan&ung

sen-a5a

i'ia

se.e)(i

a)1ohi&)a( .)o(ein le'a 1e)'an8aaa( se1agai 'aanan 1agi 'anusia sen-a5a

&an

he5an$ Tana'an

i'ia

'ene-1a1an

se.e)(i

(ana'an

-ang 'engan&ung 1an-a

gliosi&a

(e)se1u(

alaloi&

'e'ilii

(e).enoi&

e8e (e)a.e(i$

Sen-a5a &engan e8e (e)a.e(i ini &ise1u( ons(i(uen a(i8 se&angan -ang lain &ise1u( ons(i(uen ine)($ Salah sa(u (ana'an -ang 'e'ilii e8e (e)a.e(i a&alah un-i( sehingga (ana'an ini se)ing &igunaan &ala' )a'uan &engan 1uah asa' ,a5a un(u .engo1a(an se1agai .en-ai( se.e)(i 'enghilangan n-e)i

.a&a

5ani(a

hai&$

Ri'.ang

un-i(

'engan&ung

u)u'inoi& -ang &ila.o)an 'e'ilii e8e analgesi sen-a5a ini s(a1il &ala' suasana asa' oleh a)ena i(u &i(a'1ahan 1uah asa' ,a5a -ang 'engan&ung asa' si()a( &an asa' 'ala( un(u

'ens(a1ilan

u)u'inoi&$

3Suha)'ia(i

&an

Han&a-ani#""+6 =$ >s()a >s()a

a&alah

se&iaan

en(al

-ang

&i.e)oleh

&engan

'enges()asi sen-a5a a(i8 &a)i si'.lisia na1a(i a(au he5ani 'enggunaan .ela)u( -ang sesuai e'u&ian se'ua a(au ha'.i) se'ua .ela)u( &iua.an &an 'assa a(au se)1u -ang (e)sisa &i.e)lauan se&e'iian sehinggga 'e'enuhi 1au -ang (elah &i(e(a.an$ D$ Ka.ang / Kha'i) Ka.ang a&alah 8ungi 'ul(islule) -ang 'e'.un-ai 8ila'en$ ?ila'en

'e)u.aan

'e'1e&aan

&engan

.ena'.aan

oloni

ci)i

has

ha'i)$ a.ang

'o)8ologi Dengan

a.ang

a&ann-a

1e)se)a1u(

se.e)(i

-ang

8ila'en a.as$

Pe)(u'1uhann-a 'ula0'ula 1e)5a)na .u(ih (e(a.i ,ia s.o)a (elah (i'1ul aan 'e'1en(u 1e)1agai 5a)na (e)gan(ung &a)i ,enis a.ang$ Si8a(0si8a( 'o)8ologi a.ang 1ai .ena'.aan

'a)oso.i 'au.un 'i)oso.i &igunaan &ala' i&en(i8iasi &an lasi8iasi a.ang 3?a)&ia9 #""<6 Kha'i) a&alah 8ungi 'ul(iselule) .a&a 1e1e)a.a genus a&a -ang 'e'1en(u 'iselliu' &engan .e)ca1angan$ Se1agian 1esa) ha'i) (e)'asu &ala' elas  Ascomycetes se1agian ecil (e)'asu &ala' elas Basidiomycetes &an  fungi imperfecti$ Kha'i)

-ang

(e)'asu

elas

.e)(a'a

&an

elas

e&ua

1e)e'1ang 1ia &engan (unas 3budding6 .e'1elahan sel s.o)a asesual &an s.o)a sesual$ Pe)hi(ungan ,u'lah a.ang &an ha'i) 'e'ilii e(en(uan u'u' -ai(u seca)a ()a&isional 'e&ia -ang &asa'an &igunaan un(u

'enghi(ung a.ang/ha'i) &ala' o1a( ()a&isional$

Pena'1ahan an(i1io(i ,uga &a.a( &igunaan un(u 'engha'1a( .e)e'1angan oloni 1a(e)i$ Be)1agai 'e&ia &a.a( &igunaan un(u

'enghi(ung

(e)gan(ung

.a&a

,u'lah

si8a(

a.ang/ha'i)

ala'i

o1a(

-ang

()a&isional

&an

hi&u. si8a(

a.ang/ha'i) -ang a&a$ Me&ia na(i1io(ia .a&a  plate count agar   &an

dichloran

roses

bengal

agar  &engan

(eni

.engence)an$ Ka.ang &an ha'i) 1iasan-a &ihi(ung &engan (eni su)8ace s.)ea& .la(e &a)i.a&a .ou) .la(e$ Teni ini 'e'asi'alan .ena'.aan sel (e)ha&a. isigen u&a)a &an s()ess suhu .en&inginan aga)$ S.)ea& .la(e aga) &ie)ingan se'ala' se1elu' &igunaan$ Bu88e) .hos.ha( a(au .e.(one 5a(e) "!@ 1ai

un(u

&igunaan

.engence)an &engan

.H

sa'.el$ ne)(al

An(i1io(i

a&alah

-ang

se)ing

chlortetracycline,

chloramphenicol, oxytetracycline, gentamicine, streptomycin, dan kanamycin $ =hlo)a'.henicol 3!"" 'g/'l6 a(au gen(a'icin

3*" g/'l6 a&alah -ang &i)eo'en&asian a)ena s(a1il (e)ha&a. .anas &an s.e()u' an(i1a(e)in-a luas$ Ke&ua an(i1io(i ini &a.a( &is(e)ilan .a&a au(ocla8 &ala' 'e&ia lenga.$ Inu1asi 1iasan-a &ilauan .a&a suhu ##0#*o= sela'a * ha)i se1elu'

oloni &ihi(ung$ Jia (i&a ()ese&ia inu1a(o) 'aa &a.a( &igunaan suhu )uang &engan 'enca(a( .e)u1ahan suhu -ang (e),a&i 3Hi&a-a(& #""+6$ Pa&a 'aalah ini .e)hi(ungan anga a.ang/ha'i) .a&a ca)

u,i

ce'a)an

'i)oo)ganis'e

SNI

"!0#%0!%%#$P&a

.)insi.n-a &a)i u,i anga a.ang/ha'i) a&alah .e)(u'1uhan a.ang &an ha'i) &ala' 'e&ia -ang sesuaise(elah &iinu1asi .a&a suhu #*"= a(au suhu a'a) sela'a * ha)i$ >$ Me&ia Un(u 'enu'1uhan sa(u 'i)oo)ganis''e &i.e)luan sua(u su1s()a( 'aanan -ang 1iasa &ise1u( &engan 'e&ia a)ena &i &ala' 'e&ia 'engan&ung unsu)0unsu) 'aanan -ang &i.e)luan oleh ,asa& un(u (e(a. hi&u.$Bahan01ahan nu()ien -ang &ise&iaan un(u 'enu'1uhan 'i)oo)ganis'e &i &ala' la1o)a(o)iu' &ise1u( ul(u) 'e&ia$ Me&ia i(u sen&i)i se1elu' &igunaan ha)us &ala' ea&aan s(e)il$ Be)iu( a&alah 'e&ia -ang &igunaan : !$ PDA 3 Po(a(oes DeC()ose Aga)6 PDA 'e)u.aan 'e&ia -ang &igunaan un(u 'e'acu .)o&usi oni&ia oleh 8ungi &a)i en(ang &an &eC()ise .a&a 'e&ia ini 'en-e&iaan 8a(o) nu()ien -ang sanga( 1ai un(u .e)(u'1uhan 8ungi 3 Mu))- #""+6 ?$ Ta(a ca)a U,i a.ang/ha'i) !$ Penga'1ilan sa'.el Sa'.el -ang &igunaan a&alah es()a )i'.ang un-i( &an es()a &aging 1uah asa' ,a5a -ang su&ah &ala' 1en(i es()a$ #$ Pe)sia.an &an Ho'ogenisasi sa'.el Dengan ase.(i (i'1ang ! g)a' es()a en(al e'u&ian &ila)u(an &ala' % 'l Pe.(one 5a(e) hingga &i.e)oleh

.engence)an !:!"$ Diho'ogenisasi &engan 1ai e'u&ian lan,u(an &engan .engence)an !"0# sa'.ai !"0+$ $ =a)a .engu,ian Di.i.e( ! 'l &a)i 'asing0'asing .engence)an &i'asuan e &ala' ca5an .e()i s(e)il$ Ke &ala' se(ia. ca5an .e()i &i(uangan se1an-a !*0#" 'l 'e&ia PDA -ang (elah &icai)an -ang 1e)suhu sei(a) <*"=$ Digo-angan ca5an .e()i

&engan

Pe'e)isaan

ha(i0ha(i

on()ol

hingga

&ilauan

1e)ca'.u)

'e)a(a$

&engan 'enca'.u)

.engence) &engan .e'1enihan un(u

ai)

se(ia. con(oh -ang

&i.e)isa$Bia)an hingga ca'.u)an &ala' .e()i 'e'1eu Di'asuan se'ua ca5an .e()i &engan .osisi (e)1ali e &ala' inu1a(o) &an &iinu1asi .a&a suhu #*"= a(au suhu a'a) sela'a * ha)i$Dihi(ung oloni a.ang &an ha'i) se(elah * ha)i &an ca(a( hasiln-a se1agai ,u'lah a.ang &an ha'i) .e) g)a' con(oh$ <$ =a)a Analisis Hasil =a)a 'eganalisis hasil .engu,ian sesuan &engan SNI "!0#%0!%%# se.e)(i 1e)iu( : &i.ilih ca5an .e()i &a)i sa(u .engence)an -ang 'enun,uan ,u'lah oloni an(a)a !"0!*"$ Ju'lah oloni &a)i e&ua ca5an &ihi(ung lalu &ialian &engan 8a(o) .engence)ann-a$ Bila .a&a ca5an .e()i &a)i &ua (inga( .engence)an -ang 1e)u)u(an 'enun,uan ,u'lah oloni !"0!*" 'aa &ihi(ung ,u'lah oloni &an &ialian 8a(o) .engence)an e'u&ian &ia'1il )a(0)a(a$ Hasil &in-a(aan se1agai anga a.ang/ha'i) &ala' (ia. g)a' a(au 'l sa'.el$ Un(u

1e1e)a.a

e'unginan

lain

-ang

1e)a&a

&a)i

.e)n-a(aan &ia(as 'aa &iiu(i .e(un,u se1agai 1e)iu( :

a$ Bila han-a salah sa(u &ian(a)a e&ua ca5an .e()i &a)i .engence)an -ang sa'a 'enun,uan ,u'lah an(a)a !"0 !*" oloni &ihi(ung ,u'lah oloni &a)i e&ua ca5an &an &ialian &engan 8a(o) .engence)an$ 1$ Bila .a&a (inga( .engence)an -ang le1ih (inggi &i&a.a( ,u'lah oloni le1ih 1esa) &ua ali ,u'lah oloni .a&a .engence)an

&i1a5ahn-a

'aa

&i.ilih

(inga(

.engence)an (e)en&ah 3'isal : .a&a .engence)an !"0# &i.e)oleh +" oloni &an .a&a .engence)an !"0 &i.e)oleh " oloni 'aa &i.ilih ,u'lah oloni .a&a .engence)an !"0# -ai(u +" oloni6 Bila .a&a .engence)an -ang le1ih (inggi &i&a.a( ,u'lah oloni u)ang &a)i &ua ali ,u'lah oloni .engence)an &i1a5ahn-a 'aa &ia'1il anga )a(a0)a(a &a)i ,u'lah oloni

&a)i

e&ua

.engence)an

(e)se1u($

Hasiln-a

&in-a(aan se1agai anga a.ang &an ha'i) &ala' (ia. g)a' sa'.el 3'isal .a&a .engence)an !"0# &i&a.a( +" oloni &an .a&a .engence)an !"0 &i&a.a( !" oloni 'aa anga a.anng/ha'i) a&alah +" E !" F !" # c$ Bila &a)i selu)uh ca5an .e()i (i&a a&a sa(u.un -ang 'enun,uan ,u'lah an(a)a !"0!*" oloni 'aa &ica(a( anga se1ena)n-a &a)i (inga( .engence)an (e)en&ah &an &ihi(ung se1agai anga a.ang &an ha'i) .e)i)aan$ &$ Bila (i&a a&a .e)(u'1uhan .a&a se'ua ca5an &an 1au &ise1a1an a)ena 8a(o) inhi1i(o) 'aa anga a.ang &an ha'i) &ila.o)an se1agi u)ang &a)i sa(u &ialian 8a(o) .engence) (e)en&ah$

BAB III P>NUTUP

A$ Kesi'.ulan Penen(uan (inga( on(a'inasi 8ungi .a&a 1ahan 'aanan a(au 'aanan 'en,a&i sua(u hal -ang .en(ing$ Oleh a)ena i(u &i.e)luan .e'e)isaan -ang (e.a( &an ce.a( un(u 'en&e(esi a&an-a a.ang &ala' 1ahan 'aanan &ala' hal ini a&alah 1ahan &asa) o1a( ()a&isional$Salah sa(u .e'e)isaan -ang &ilauan a&alah .e'e)isaan anga a.ang sehingga &a.a( &ie(ahui a.aah 1ahan o1a( ()a&isional (e)se1u( 'e'enuhi s(an&a) a(au (i&a un(u &i,a&ian se1agai .)o&u 'aanan$ B$ Sa)an Se1ain-a 1ahan 'aanan a(au 'aanan &isi'.an &ala' 5a(u -ang (i&a (e)lalu la'a &an &i(e'.a( -ang (i&a le'1a1 3 'isal al'a)i es 6 sehingga 'e'ini'alisi) .e)(u'1uhan a.ang$ Konsu'en 'aanan ,uga ha)us 'eninga(an e(eli(ian &ala' 'e'ilih 'aanan -ang aan &ionsu'si a.aah 'engan&ung ,a'u)/a.ang a(au (i&a$

Da8(a) Pus(aa

?a)&ia9S #""< Mikrobiologi Pangan    !!0!#% !%* G)a'e&ia U(a'a Jaa)(a Hi&a-a( N & #""+, Mikrobiologi industri