TURSKI JEZIK - HOġ GELDĠNĠZ ROD
U turskom jeziku ne postoji gramatičko razlikovanje roda imenica. Zamjenica o znači on, ona ili ono. U mnogim slučajevima se koriste posebne riječi da bi se razlikovao rod živih bića npr. at - konj, kısrak - kobila; güvey mladoženja (Ďuvegija),gelin - mlada; Kad nema posebnih imenica za oba roda, razlikovanje se postiže pomoću odreĎenih imenica koje poprimaju pridjevno značenje npr. er - čovjek, erkek - muško, kız - djevojka, kadın - žena, diĢi žensko. Primjeri: erkek çocuk - muško dijete, kız çocuk - žensko dijete, erkek arslan - lav, diĢi arslan - lavica, erkek kurt - vuk, diĢi kurt - vučica itd. Lekcija 1:
Izgovor: ç = č, y = j, c = dž, ş = š, ı = poluglas koji se čuje izmeĎu h i r u "hrt", ğ = mekano g (produžuje prethodni vokal); aferdersiniz – izvinite ingilizce – engleski bilmek – znati biliyorsunuz – vi znate biliyor musunuz? – da li znate? ingilizce biliyor musunuz? – da li znate engleski? hayır - ne biliyorum – ja znam ingilizce biliyorum – ja znam engleski bilmiyorum – ja ne znam ingilizce bilmiyorum – ja ne znam engleski hayır, bilmiyorum - ne, ja ne znam türkçe - turski siz türkçe biliyor musunuz? – da li vi znate turski? biraz - malo biraz biliyorum – znam malo türkçe biliyorum – znam turski biraz türkçe biliyorum – znam malo turski amerikalı - Amerikanac amerikalısınız – vi ste Amerikanac amerikalı mısınız? – da li ste vi Amerikanac? amerikalıyım – Ja sam Amerikanac evet – da
1
EZEL
Serijal započinje ovako: Buraya uzun bir yoldan geldim, daha uzun bir yolum var. – Puno sam toga prošao i još je dalek put ispred mene.
Dolazeći pred hotel na Kipru Ezel kaže: Benim adım Ezel. Buraya intikam almaya geldim . – Zovem se Ezel. Došao sam ovdje da se osvetim.
Turska riječ se sastoji od korijena koji se s e ne mijenja i na koji se dodaje jedan ili više sufiksa, od kojih svaki dodaje po jednu novu ideju i značenje. Ovako se jednom riječju može izraziti nešto nešto što bi u našem jeziku zahtijevalo cijelu rečenicu. Npr. bilgi – znanje; bilgisiz – bez znanja; bilgisizlik – nedostatak znanja; bilgisizlikleri – njihov nedostatak znanja; bilgisizliklerinden – iz njihovog nedostatka znanja; bilgisizliklerindenmiş – nalazim (zaključujem) da je to bilo iz njihovog nedostatka znanja; Ili jedan lakši primjer: ev – kuća; evler – kuće; evlerimiz – naše kuće; evlerimizde – u našim kućama. Ovo je pomalo nelogično za naš način razmišljanja, ali što kažu Turci zamanla insan herşeye alışıyor – čovjek se vremenom na sve navikne. U turskom jeziku ne postoji gramatičko razlikovanje roda ime nica. Zamjenica o znači on, ona ili ono. U mnogim slučajevima s lučajevima se koriste posebne riječi da bi se razlikovao rod živih bića npr. at - konj, kısrak - kobila; güvey - mladoženja (Ďuvegija), gelin - mlada; Kad nema posebnih imenica za oba roda, razlikovanje se postiže pomoću odreĎenih imenica koje poprimaju pridjevno značenje npr. er - čovjek, erkek - muško, kız - djevojka, kadın - žena, dişi - žensko. Primjeri: erkek çocuk - muško dijete, kız çocuk - žensko dijete, erkek arslan - lav, dişi arslan - lavica, erkek kurt - vuk, dişi kurt - vučica itd.
Lekcija 2:
merhaba – zdravo nasılsınız? – kako ste? teşekkür ederim – hvala vam iyiyim – dobro sam iyi – dobar, dobro siz nasılsınız? – kako ste vi? ben de iyiyim – ja sam takoĎe dobro siz de – vi takoĎe siz de ingilizce biliyor musunuz? – da li vi takoĎe znate (govorite) turski? evet, ben de ingilizce biliyorum – da, ja takoĎe znam engleski 2
EZEL
Serijal započinje ovako: Buraya uzun bir yoldan geldim, daha uzun bir yolum var. – Puno sam toga prošao i još je dalek put ispred mene.
Dolazeći pred hotel na Kipru Ezel kaže: Benim adım Ezel. Buraya intikam almaya geldim . – Zovem se Ezel. Došao sam ovdje da se osvetim.
Turska riječ se sastoji od korijena koji se s e ne mijenja i na koji se dodaje jedan ili više sufiksa, od kojih svaki dodaje po jednu novu ideju i značenje. Ovako se jednom riječju može izraziti nešto nešto što bi u našem jeziku zahtijevalo cijelu rečenicu. Npr. bilgi – znanje; bilgisiz – bez znanja; bilgisizlik – nedostatak znanja; bilgisizlikleri – njihov nedostatak znanja; bilgisizliklerinden – iz njihovog nedostatka znanja; bilgisizliklerindenmiş – nalazim (zaključujem) da je to bilo iz njihovog nedostatka znanja; Ili jedan lakši primjer: ev – kuća; evler – kuće; evlerimiz – naše kuće; evlerimizde – u našim kućama. Ovo je pomalo nelogično za naš način razmišljanja, ali što kažu Turci zamanla insan herşeye alışıyor – čovjek se vremenom na sve navikne. U turskom jeziku ne postoji gramatičko razlikovanje roda ime nica. Zamjenica o znači on, ona ili ono. U mnogim slučajevima s lučajevima se koriste posebne riječi da bi se razlikovao rod živih bića npr. at - konj, kısrak - kobila; güvey - mladoženja (Ďuvegija), gelin - mlada; Kad nema posebnih imenica za oba roda, razlikovanje se postiže pomoću odreĎenih imenica koje poprimaju pridjevno značenje npr. er - čovjek, erkek - muško, kız - djevojka, kadın - žena, dişi - žensko. Primjeri: erkek çocuk - muško dijete, kız çocuk - žensko dijete, erkek arslan - lav, dişi arslan - lavica, erkek kurt - vuk, dişi kurt - vučica itd.
Lekcija 2:
merhaba – zdravo nasılsınız? – kako ste? teşekkür ederim – hvala vam iyiyim – dobro sam iyi – dobar, dobro siz nasılsınız? – kako ste vi? ben de iyiyim – ja sam takoĎe dobro siz de – vi takoĎe siz de ingilizce biliyor musunuz? – da li vi takoĎe znate (govorite) turski? evet, ben de ingilizce biliyorum – da, ja takoĎe znam engleski 2
türkçem – moj turski değil – ne türkçem iyi değil – moj turski nije dobar çok iyi – veoma je dobar yo – o ne
- LER, - LAR NASTAVCI ZA MNOŽINU
Plural u turskom jeziku se pravi nastavcima –ler i –lar npr. ev – kuća, evler – kuće; orman – šuma, ormanlar – šume; öğrenci – učenik, öğrenciler – učenici; kaşık – kašika, kaşıklar - kašike; gemi – laĎa, gemiler – laĎe; ay – mjesec, aylar – mjeseci; cadde – ulica, caddeler –ulice;
BĠNBĠR GECE (HILJADU I JEDNA NOģ) Benimle bir gece... (Sa mnom jednu noć...) Şehrazatın suratı değişir, sert bir tonla; (Šeherzadino lice se mijenja, poprimajući oštar ton) - Ne? (Šta?) Onur; - Sadece bir gece ve 150.000$ sizin. (Samo jednu noć i 150.000 dolara je vaše) Şehrazat; - Siz beni ne zannettiniz? (Za šta me smatrate?) Onur; - Ben sadece bir teklifte bulunuyorum. Niye bu kadar sinirleniyorsunuz ki? Benimle bir gece geçirin ve 150.000$ sizin olsun. (Ja samo dajem prijedlog. Zašto vas to toliko iritira? Provedite jednu noć sa s a mnom i 150.000 dolara je vaše). muhteşem - veličanstven, sjajan, plemenit, imperijalni Muhteşem Süleyman - Sulejman Veličanstveni muhteşem zafer - sjajna pobjeda muhteşem ikili - veličanstveni duet geçen yüzyıl - prošlo stoljeće yüzyıl sonu - kraj stoljeća on dokuzuncu yüzyıl - devetnaesto stoljeće yirminci yüzyıl - dvadeseto stoljeće yirmibirinci yüzyıl - dvadeset prvo stoljeće
3
KAD JE NEŠTO MOJE Ideja da je nešto moje u turskom jeziku se formira nastavcima: -im, -ım, -üm i -um; Primjeri: ev - kuća; evim - moja kuća göz - oko; gözüm - moje oko hesap - račun; hesabım - moj račun yurt - domovina; yurdum - moja domovina armut - kruška; armudum - moja kruška senet - priznanica; senedim - moja priznanica kız - kći; kızım - moja kći kol - ruka; kolum - moja ruka _________________________________________________________ NASTAVAK -LĠ
Dodavanjem nastavka -li na pojedine imenice formiraju se pridjevi koji označavaju da nešto ima odreĎeni kvalitet ili sadrži nešto. Ovo je čest slučaj i u našem jeziku. süt - mlijeko; sütlü - sa mlijekom, mliječni; Bir sütlü kahve lütfen. - Kafu sa mlijekom molim. para - paralı şeker - şekerli kuvvet - kuvvetli biber - biberli
Zvuči poznato, zar ne?
KUPOVINA
Par korisnih fraza vezanih za kupovinu.
alışveriş merkezi - šoping centar büyuk mağazada - u robnoj kući alışveriş yapmak - ići u kupovinu bunun fiyatı ne kadar? - koliko košta ovo? ekmek taze mi? - da li je hljeb svjež? yarım kilo kıyma lütfen - pola kilograma faširanog molim daha büyüğü var mı? - da li imate veći broj? 4
bu elbise bana uyamdı - ova haljina mi ne odgovara. bunu beğenmedim - ovo mi se nije svidjelo bu hoşuma gitti - ovo mi se dopalo kasa nerede? - gdje je kasa? lütfen paket yapınız - molim vas da zapakujete borcum ne kadar? - koliko sam dužan? Lekcija 3:
ama - ali iyi değil - nije dobar konuşuryorsunuz - vi govorite çok iyi konuşuyorsunuz - vi govorite veoma dobro konuşuyorum - ja govorim türkçem çok iyi değil - moj turski nije veoma dobar teşekkür ederim, iyiyim - dobro sam, hvala siz nasılsınız? - kako ste vi? ben de iyiyim - ja sam takoĎe dobro ingilizce konuşuyorum - ja govorim engleski çok iyi türkçe konuşuyorsunuz - vi veoma dobro govorite turski amerikalı mısınız? - da li ste vi Amerikanac? amerikalısınız - vi ste Amerikanac türk - Turčin türksünüz - vi ste Turčin türk müsünüz? - da li ste vi Turčin? evet, türküm - da, ja sam Turčin amerikalıyım - ja sam Amerikanac değilim - ja nisam türk değilim - ja nisam Turčin amerikalı değilim - ja sam Amerikanac hayır, türk değilim - ne, ja nisam Turčin ya siz? - šta je s vama? ben amerikalıyım, ya siz? ja sam Amerikanac, šta je s vama? siz amerikalı mısınız? da li ste vi Amerikanac? ingilizce bilmiyorum - ne znam engleski
NASTAVAK (Y)ĠM - JA SAM
Sljedeći nastavci služe da se izrazi "ja sam" - (y)im, (y)ım, (y)üm i (y)um npr. iyi - dobar; iyiyim - ja sam dobro 5
İngiliz - Englez; İngilizim - ja sam Englez kötü - loše; kötüyüm - ja sam loše yaşlı - star; yaşlıyım - ja sam star mutlu - sretan; mutluyum - ja sam sretan Türk - Turčin; Türküm - ja sam Turčin doktor - doktor; doktorum - ja sam doktor ġEY - STVAR Riječ şey na turskom znači "stvar" i koristi se u raznim kombinacijama. - bir şey = nešto - hiçbir şey = ništa - yeni bir şey yok = ništa novo - herhangi bir şey = bilo šta - birkaç şey = nekolicina - başka bir şey = nešto drugo (još nešto?) - her şey = sve - her şey tamam = sve je O.K. - tek şey = jedina stvar - çok şey = puno stvari - her şey dahil = all inclusive - her şey aynı = sve je isto
NEGACIJA "DEĞĠL" Negacija "değil" se izgovara (dei:l) kolay değil - nije lako oda büyük değil - soba nije velika deniz sıcak değil - more nije toplo hasta değilim - nisam bolestan yorgun değiliz - nismo umorni 6
ahım şahım bir şey değil - to nije ništa specijalno fena değil - nije loše zerre kadar değil - ni najmanje
NEGACIJA "YOK"
Negacija "yok", čije nam je značenje jasno jer je često koristimo u našem govornom jeziku, izražava ideju odsustva ili nepostojanja nečega . Sokakta araba yok. - Nema automobila na ulici. Ankara'da deniz yok. - U Ankari nema mora. Televiziyonda iyi bir film yok. - Nema dobrog fillma na TV. Bu akĢam evde yokuz. - Večeras nismo kod kuće. Hasta mısın? Yok. - Jesi li bolestan? Ne.
........
Ellerinize sağlık! - Neka ti ruke budu zdrave. Kolay gelsin!- Sretan rad! Öpücükler- poljubac İyi günler! - DoviĎenja. Teşekkür! - Hvala. Teşekkürler! - Hvala Vam. Hoş geldiniz! - Dobrodošli! Kendine iyi bak – Pazi na sebe! Lüften- Molim Vas! ev-kuća evim- moja kuća evler- kuće evime- k mojoj kući eve-ka kući evimden- iz moje kuće
OLSUN - NEKA BUDE
öyle olsun - neka bude tako ne olursa olsun - bez obzira hayırlısı olsun - nadajmo se najboljem lanet olsun - prokleto bilo yolunuz açık olsun - sretan put yazıklar olsun sana - sram te bilo doğum günün kutlu olsun - sretan ti roĎendan ne olursa olsun seni seviyorum - u svakom slučaju te volim 7
OLMAZ - NE MOŽE zorla olmaz - ne može na silu kaderden kaçıĢ olmaz - ne može se pobjeći od sudbine olur olmaz - nepotrebno dünyada olmaz - nipošto risk olmadan, kazanç olmaz - bez rizika nema profita olmaz ki - to je nemoguće hatasız kul olmaz - ljudski je griješiti (niko nije savršen) olmazsa olmaz - to je pod moranje eğer zahmet olmazsa - ako vam to ne predstavlja problem (ako se nećete zahmetiti) sensiz olmaz - bez tebe se ne može HAVA - ZRAK, VRIJEME türk hava kuvvetleri - turske zračne snage hava Ģirketi - avio kompanija hava durumu - vremenska prognoza Ġzmir'de hava bulutlu - u Izmiru je oblačno vrijeme hava nasıl orada - kakvo je tamo vrijeme takımda hava çok iyi - u timu je atmosfera jako dobra Bugün hava çok güzel değil mi? . Zar nije danas vrijeme jako lijepo? Evet, hava çok güzel ama deniz biraz soğuk . Da, vrijeme je jako lijepo, ali je more malo hladno. YAZIK - ŠTETA, SRAMOTA yazık etmek - pokvariti, napraviti štetu yazıklar olsun! - neka te bude sram! ne yazık - kakva šteta ne yazık ki bu resim gerçek - nažalost, ova je slika stvarna ne yazık ki başarılı olamadık - šteta je što nisam uspio Evet çok sevdik birbirimizi. - Da, voljeli smo se puno Ama ne yazık ki aynı zamanda değil.. Ali nažalost, ne u isto vrijeme.
PITANJA SA "MUSUN" Yorgun musun? - Da li si umoran? Beni anlıyor musun? - Da li me razumiješ? Beni duyabiliyor musun? - Da li me čuješ? (Možeš li me čuti?) Türkiye'ye gelmeyi düşünüyor musun? - Da li praniraš doći u Tursku? Benden nefret ediyor musun? - Da li me mrziš? Benimle arkadaş olur musun? - Hoćeš li mi biti prijatelj? 8
Beni seviyor musun? - Da li me voliš? Sen de öyle düşünmüyor musun? - Zar i ti ne misliš tako? Karım olur musun? - Hoćeš li mi biti žena? Beni dinliyor musun? - Slušaš li me? Burayı seviyor musun? - Da li ti se sviĎa ovdje? Bunun hakkında bir şey biliyor musun? - Da li znaš nešto o tome?
YOKSA - ILI, U PROTIVNOM, AKO NE sizce bir sakıncası yoksa - ako nemate ništa protiv dur! yoksa ateş ederim - stani ili pucam! yoksa seni kırdım mı? - da te nisam možda uvrijedio? aşık mı oldun yoksa? - da se nisi zaljubio? ya parası yoksa? - šta ako on nema para? başka işim yoksa gelirim - doći ću ako ne budem imao drugih obaveza
UMUT - NADA umut etmek - nadati se umut dolu olmak - biti pun nade umut kaybetmek - izgubiti nadu umut ışığı - tračak nade umut vermek - dati nade boş umut - lažna nada seni tekrar görmeyi umut ediyorum - nadam se da ću te ponovo vidjeti çıkmadık candan umut kesilmez - dok ima života ima i nade en iyiyi umut et en kötüye hazırlıklı ol - nadaj se najboljem, a pripremi se za najgore BITTI - GOTOVO, ZAVRŠENO (BITMEK - ZAVRŠITI) bitti gibi - skoro (gotovo) završeno vakit bitti - vrijeme je isteklo oyun bitti - igra je završena maç berabere bitti - meč je završen neriješeno işim bitti - završio sam posao seninle işim bitti - sa tobom sam završio aramızdaki her şey bitti - meĎu nama je gotovo RAHAT rahat bırakmak - ostaviti na miru beni rahat bırak - ostavi me na miru rahat yüzü görmemek - nemati mira rahat olmak - osjećati se slobodnim (da) rahat hissetmek - osjećati se komotno (opušteno) 9
rahatsız ettiğim için özür dilerim - žao mi je što vas uznemiravam lütfen rahatsız etmeyin - molimo da ne uznemiravate
TAMAM tamam mı? - je li sve u redu? tamam canım - u redu dušo (moja) tamam ziyan - totalni gubitak tamam olmak - biti završeno (kompletirano) her şey tamam - sve je ok vakit tamam - vrijeme je (isteklo) HEPSI – SVE hepsi bu kadar - to je sve hepsi iyi durumda - sve je u redu hepsi aynı - sve je isto hepsi aynı bana - sve mi je to isto hepsi bir - svejedno hepsi birden - sve odjednom hepsi birlikte - u cjelosti (Ďuture) hepsi iyi hoş ama - sve je dobro ali hepsi beraber - svi skupa hepsi doğru - sve je tačno hepsi bu kadar - to je sve hepsi iyi durumda - sve je u redu hepsi aynı - sve je isto hepsi aynı bana - sve mi je to isto hepsi bir - svejedno hepsi birden - sve odjednom hepsi birlikte - u cjelosti (Ďuture) hepsi iyi hoş ama - sve je dobro ali hepsi beraber - svi skupa hepsi doğru - sve je tačno
MEVSĠMLER - GODIŠNJA DOBA ilkbahar – proljeće (ilkbaharda - u proljeće) yaz – ljeto (yaz aylarında - u ljetnim mjesecima) sonbahar - jesen (sonbahar modası - jesenka moda) kış - zima (kış sporları - zimski sportovi) SOFRA HAZIR MI? - DA LI JE SOFRA SPREMNA? İyi bir lokanta biliyor musunuz? - Da li znate neki dobr restoran? Affedersiniz, bu masa boş mu? - Izvinite, da li je ovaj stol slobodan? Bize iki kahve getirebilir misiniz? - Da li bi ste nam mogli donijeti dvije kafe? Garson, hesap! - Konobar, račun. 10
Hepsini birlikte hesaplayın. - Sračunajte sve zajedno. Sofra başında - za stolom (na kojem se nalaze jela). Haydi buyrun sofraya, yemekler hazır. - Izvolite za stol, jelo je spremno. ETMEK - ČINITI Etmek je jedan od najfrekventnijih glagola i koristi se u raznim kombinacijama.
kabul etmek - prihvatiti merak etmek - brinuti merak etme - ne brini minnet etmek - tražiti uslugu izafe etmek - dodati beni sinir etti - iznervirao me je bana iş teklif etti - ponudio mi je posao dikkat et! - pazi! devam et – nastavi
JOŠ MALO O "KIM" Kim može imati bilo koji padežni završetak i sufiks za plural. Kimi gördunuz? - Koga si vidio? (Whom did you see?) Kimleri gördunuz? - Koje ljude si vidio? (What people did you see?) Arabayı kimden aldınız? - Od koga si kupio automobil? (From whom did you buy this car?) Parayı kime verdiniz? - Kome si dao novac? (To whom did you give the money?) Bu gözluk kimin? - Čije su ovo naočale? (Whose spectacles are these?) Kiminle birlikte geldi? - Sa kim je ona došla? (With whome did she come?) VAKIT - VRIJEME vakit kaybetmek - gubiti vrijeme (lose time) vakit öldürmek - ubijati vrijeme (kill time) boş vakit - slobodno vrijeme (spare time) hoşça vakit geçirmek - lijepo se provoditi (have a nice time) vakit kazanmak - kupovati vrijeme (buy time)
YOKTU - NIJE BILO zaman yoktu - nije bilo vremena kimsecikler yoktu - nije bilo nikoga bunu yapmana gerek yoktu - nije trebalo da to uradiš baĢka seçeneğim yoktu - nisam imao izbora yapabileceğim bir Ģey yoktu - nisam mogao ništa uraditi bana yardım edecek hiç kimsem yoktu - nije bilo nikoga da mi pomogne
11
PADEŽ AKUZATIV Nastavci za akuzativ su: -(y)ı/i/ü/u polisi gördüm - vidio sam policajca suyu yumuşatmak - omekšati vodu Ahmet'i tanıdım - prepoznao sam Ahmeta çayı içtik - popili smo čaj Istanbul'u gezdim - obišao sam Istanbul kahveveyi içtik - popili smo kafu NAJFREKVENTNIJI GLAGOLI (D)
demek - reći (demek istediğim - ono što pokušavam reći) dinlemek - slušati (şarki dinlemek - slušati pjesmu) doğmak - biti roĎen (kadir gecesi doğmak - biti roĎen pod sretnom zvijezdom) durmak - stajati, zaustaviti se (sözünün arkasında durmak - stajati iza svojih riječi) duymak - osjećati, čuti (antipati duymak - osjećati antipatiju) düşmek - pasti (yenik düşmek - biti poražen) düşünmek - misliti (yanlış düşünmek - pogrešno razmišljati)
SANA - DATIV OD SEN
sana kızgınım - ljut sam na tebe ben sana hala aşığım - još uvijek te volim sana nasıl yardım edebilirim - kako ti mogu pomoći sana ihtiyacım var - trebam te sana söylemem gereken bir şey var - potrebno je da ti nešto kažem sana özel - posebno za tebe (posebno tebi) sana ne oldu - šta ti se desilo sana inanmıyorum - ne vjerujem ti sana küçük bir sürprizim var - imam malo iznenaĎenje za tebe ben sana bir daire buldum - našao sam stan za tebe beni dinle, sana yardım edebilirim - slušaj me, ja ti mogu pomoći ZOR - TEŽAK
zor nefes almak - teško disati zor kullanmak - upotrijebiti silu zor durumda kalmak - naći se u teškoj situaciji zor bir aşk hikayesi - teška ljubavna priča 12
bizi zor bir maç bekliyor - očekujemo tešku utakmicu o kadar da zor olmaz - to ne bi trebalo biti tako teško mutlu olmak zor değil - nije teško biti sretan Hangisi daha zor: Türkçe mi, İngilizce mi? - Koji je (jezik) teži - turski ili engleski? affetmek çok zor - teško je oprostiti MESELE - STVAR, SPORNO PITANJE, PROBLEM
ana mesele - ključna stvar o başka mesele - to je posebna priča (to je nešto posebno) mesele çıkarmak - prouzročiti nevolju mesele çıkaran kimse - probematična osoba (troublemaker) mesele etmemek - ne praviti problem od nečega mesele bu değil - nije to u pitanju asıl mesele - suštinska stvar hayati mesele - pitanje života i smrti bütün mesele burada - eto to je to OLUP - JE
olup olmadığı - da li olup bitenleri bilmek - znati šta je šta olup biten ne ? - pa šta je sad tu poenta? olup olmadığına bakılmaksızın - bez obzira da li ili ne olup bitenleri bilmek - brzo kopčati olup biteni kavramak - povezati stvari (dobiti sliku) dünyada olup bitenlerden haberi olmamak - biti izvan zbivanja olup biteni uzaktan izlemek - posmatrati sve sa distance HEMEN - ODMAH
hemen gelirim - odmah se vraćam hemen şimdi - upravo sada hemen hemen hiç - skoro ništa hemen hemen aynı - gotovo isto hemen kullanıma uygun - spreman za neposredno korištenje hemen başlangıçta - od samog početka hemen yakında - u neposrednoj blizini hemen sonra - odmah potom
HARĠKA - DIVNO, ČUDESNO, SUPER harika bir kitap - odlična knjiga harika çocuk - čudo od djeteta (wunderkind) 13
harika görünüyorsun - sjajno izgledaš ikiniz de harika görünüyorsunuz - oboje izgledate sjajno harika bir hafta sonu geçirdim - super sam se proveo za vikend harika bir iş yapıyorsun - odlično to radiš (odraĎuješ odličan posao) Harika olmaz mı? - Zar ne bi (to) bilo sjajno? bunu duymak harika - lijepo je to čuti Harika bir fikir değil mi? - Zar to nije sjajna ideja? DAKIKA - MINUTA
son dakika - posljednja minuta bir dakika - sačekajte malo (momenat) son dakika golü - pogodak u posljednjem minutu birkaç dakika sonra - poslije par minuta son dakika haberleri - zadnje vijesti bir dakika geç kalmak - zakasniti minutu geçen her dakika önemli - svaki je trenutak bitan 15 dakika önce - prije 15 minuta KAHVALTI - DORUČAK
kahvaltı etmek - doručkovati kahvaltı hazırlamak - pripremiti doručak oda kahvaltı - noćenje sa doručkom (bed & breakfast) yatakta kahvaltı - doručak u krevetu kahvaltıdan sonra - nakon doručka TELEFON telefonu açmak - javiti se na telefon telefonu kapamak - spustiti slušalicu iĢ telefonu - telefon na poslu cep telefonu - mobitel ev telefonu - kućni telefon telefon görüĢmesi yapmak - obaviti telefonski razgovor telefon meĢgul sesi - zauzeće telefon santralı - telefonska centrla kırmızı telefon - vruća linija birine telefon etmek - nazvati nekoga
14
ZAYIF - SLAB, MRŠAV
zayıf karakterli - slabog karaktera zayıf nokta - slaba tačka zayıf sinirler - slabi nervi (tanki živci) çok zayıf - kost i koža zayıf iletken - slab provodnik zayıf kompresyon - slaba kompresija en zayıf halka - najslabija karika GEREK - POTREBA, NEOPHODNO gerek yok - nema potrebe gerek görmek - smatrati nešto neophodnim gerek duyulması halinde - u slučaju potrebe Ģeytan azapta gerek - Ďavo doĎe po svoje söylemeye gerek yok - nepotreno je reći (to se podrazumijeva) söylemeye gerek yoktur ki - ne treba ni pominjati da böyle bir Ģeye gerek yoktu - nije bilo porebe za tako nešto GALIBA - ČINI SE, IZGLEDA, MOŽDA
aĢık oldum galiba - čini mi se da sam se zaljubio öyle galiba - to se tako čini ben özledim galiba seni - možda ti nedostajem ben seni hatırladım ama sen beni unuttun galiba - ja sam se tebe sjetio, ali si ti mene možda zaboravio. NEŠTO IZ NOVINA Davutoğlu, Bosna'ya gitti (Davutoglu otišao u Bosnu) DıĢiĢleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Bosna Hersek'e gitti. (Ministar inozemnih poslova Ahmet Davutoglu je otputovao u BiH) DıĢiĢleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, günübirlik ziyaret için Bosna -Hersek'e gitti. (Ministar inozemnih poslova Ahmet Davutoglu je otputovao u jednodnevnu posjetu Bosni i Hercegovini) Davutoğlu, Saraybosna ziyaretinde, 3 Ekimde yapılan genel seçimlerin ardından Bosna -Hersek'in gerçekleĢtireceği çalıĢmalara iliĢkin siyasi liderlerle görüĢ alıĢveriĢinde bulunacak ve Türkiye'nin desteğini vurgulayacak. 15
(Davutoglu će posjetu Sarajevu realizirati 3. oktobra nakon općih izbora u BiH, gdje će razmijeniti mišljenje sa političkim liderima i istaknuti podršku Turske. ADAM - ČOVJEK adam gibi - ljudski, pošteno adam gibi adam - pravi/čestit čovjek adam gibi adam olmak - biti poštena osoba görmüĢ geçirmiĢ adam - svjetski čovjek efendi bir adam - gospodin čovjek evli adam - oženjen čovjek herhangi bir adam - običan čovjek
SENI ÖZLEDĠM - NEDOSTAJEŠ MI seni çok özledim - jako mi nedostaješ seni gerçekten özledim - zaista mi nedostaješ seni özleyeceğim - nedostajat ćeš mi hepinizi özleyeceğim - svi ćete mi nedostajati ben de seni özledim - i ti meni nedostaješ seni ne kadar çok özlediğimi söylemek istiyorum - želim ti reći koliko mi nedostaješ seninle konuĢmayı özledim - nedostaje mi razgovor sa tobom NAJFREKVENTNIJI GLAGOLI (Ç)
çalıĢmak - raditi, pokušavati, nastojati (eĢek gibi çalıĢmak - raditi kao magarac/slamati se od posla, boĢta çalıĢmak - raditi u leru/raditi u praznom hodu) çekmek - vući, izvlačiti, patiti (para çekmek - podići novac iz banke, özlemini çekmek - čeznuti) çıkmak - izaći, podići se (kontrolden çıkmak - biti izvan kontrole, ortaya çıkmak - izaći na vidjelo) -DĠRLER - ONI SU
Varijante ovog sufiksa su sljedeće: -tirler, -tırlar, -türler, -turlar i -dirler,-dırlar, -dürler, -durlar. iyidirler - oni su dobro yorgundurlar - oni su umorni büyüktürler - oni su veliki çalıĢkandırlar - oni su marljivi
TakoĎe je moguće izostaviti -dir i koristiti samo -ler, ako se ne koristi posebna riječ za subjekt. 16
iyiler - oni su dobro yorgunlar - oni su umorni
Ako subjekt ima nastavak za množinu -ler, on se izostavlja u predikatu. Odalar küçüktür - sobe su male Oteller pahalı - hoteli su skupi Adamlar yaĢlı - ljudi su stari Çocuklar tembeldir - djeca su lijena BAK - POGLEDAJ
sen kendi iĢine bak - gledaj svoja posla bana bak - gledaj ovamo kendine iyi bak - pazi na sebe (čuvaj se) sen kendine bak - pogledaj (malo) sebe aynaya bak - pogledaj u ogledalo keyfine bak - raskomoti se (osjećaj se kao kod kuće) gözlerime bak - gledaj me u oči Ģuna bir bak - provjeri to bak ne yaptın - pogledaj šta si uradio NAJFREKVENTNIJI GLAGOLI (B) bakmak - gledati (dikkatli bakmak - pažljivo gledati) baĢlamak - početi (iĢe baĢlamak - početi raditi) beklemek - čekati (bebek beklemek - očekivati bebu) bırakmak - napustiti (çalıĢmayı bırakmak - prestati raditi) bilmek - znati (yol yordam bilmek - lijepo se ponašati) bulmak - naći (bir orta yol bulmak - naći kompromis) ÇOK - PUNO (MNOGO, VRLO, VEOMA) Çok je veoma frekventna riječ. Ispred pridjeva se prevodi sa "vrlo", a ispred imenica "puno". Çok güzel - veoma lijepo, vrlo lijep Çok iyiyim. - Veoma sam dobro. Seni çok seviyorum - puno te volim çok çok az - na jedvite jade Bu kitapta bir çok resim var . - U ovoj knjizi ima puno slika. Çok üzüldüm. - Jako mi je žao. çok daha fazla - puno više çok erken - prerano çok geç - prekasno Bu çok pahalı . - Ovo je preskupo. Çok yalnızım. - Jako sam usamljen. Sorun çok, para yok. - Puno problema, a para nema.
17
NAJFREKVENTNIJI GLAGOLI (A) açmak - otvorti (banka hesabı açmak - otvoriti bankovni račun) almak - uzeti, primiti, kupiti (bakandan kredi almak - uzeti kredit u banci) anlamak - razumjeti (yanlıĢ anlamak - pogrešno shvatiti) aramak - tražiti (derman aramak - tražiti lijeka) atmak - baciti (gazete baĢlıklarına bir göz atmak - pogledati naslove u novinama)
NEREDE & ġURADA - GDJE & TAMO Nerede oturuyorsunuz? - Gdje živite? Nereye gidiyorsunuz? - Gdje idete? Nereden geliyorsunuz? - Odakle dolazite?
ġurada duruyor. - On stoji tamo. ġuraya gidiyor. - On ide tamo. ġuradan ayrılıyor. - On odlazi odatle. (On napušta to mjesto tamo.) Sen nerelisin? - Odakle ste? Ben Bursalıyım. - Ja sam iz Burse. Sen de oralı mısın? - Da li ste i vi takoĎe odatle? (Da li ste i vi takoĎe iz tog mjesta?)
UPITNE RJEČICE nerede? - gdje? (tuvalet nerede? – gdje je WC?) neden? - zašto? (neden geldin istanbul'a – zašto si došao u Istanbul?) nereden? - odakle? (nereden arıyorsunuz? - odakle zoveš?) nereye? - kuda? (nereye gidiyorsun? – gdje/kuda ideš?)
nasıl? - kako? (nasıl vakit geçiriyorsun? – kako provodiš vrijeme?) ne? - šta? (ingilizce ne demek? – kako se to kaže na engleskom?) ne kadar? - koliko? (ne kadar zaman? - koliko vremena?) ne zaman? - kad? (ne zaman emekli olabilirim? – kad se mogu penzionisati?) niye? - zašto? (niye gülüyorsun - zašto se smiješ?) kimin? - čiji? (kimin için? – za koga?) kim? - ko? (kim geldi? – ko je došao?) kimi? - koga? (kimi bekliyorsun? - koga čekaš?) hangi? - koji? (hangi kitabı satın alacaksın? – koju ćeš knjigu kupiti?)
18
KARIKATURA - KARĠKATÜR uslu durmak - biti dobar, biti miran, lijepo se ponašati uslu çocuk - dijete koje se lijepo ponaša SUFIKS -SĠNĠZ (PLURAL I PERSIRANJE)
Varijante nastavaka u skladu sa harmonijom vokala su: -siniz, - sınız, -sünüz, sunuz zenginsiniz - vi ste bogati fakirsiniz - vi ste siromašni yorgunsunuz - vi ste umorni büyüksünüz - vi ste veliki hazırsınız - vi ste spremni YENİ YILINIZ KUTLU OLSUN - SRETNA NOVA GODINA
mutlu yeni yıl. Sretna nova godina.
Selâm / Merhabā Hi (merhabā is more common)
Güle güle / Ġyi günler Bye / Goodbye (Good day)
Lütfen Please
TeĢekkür ederim / Sağol Thank you / Thanks
Bir Ģey değil / Ricā ederim You're welcome / My pleasure
HoĢ geldiniz / HoĢ geldin Welcome (formal / informal)
Sonra görüĢürüz See you later
GörüĢürüz! See you!
Yarın görüĢürüz See you tomorrow
Özür dilerim! Sorry!
Affedersiniz / Pardon! Excuse me!
Hadi gidelim! Let's go!
Nasılsınız? How are you? (formal)
Nasılsın / Nāber? How are you? / What’s up? (inf.)
Ġyi değilim / Fenā değil Not fine / not bad
19
Ġyiyim. I'm fine.
Ġyilik. I'm fine. (informal)
Evet / Hayır / Yok Yes / no / no (common inf. use)
Ġsminiz? What's your name? (formal)
Ġsmin/Adın ne? What's your name? (informal)
Adım / Ġsmim… My name is...
Memnun oldum Nice to meet you.
___ Bey, ___ Hanım Mister, Misses
Hanımlar ve Beyler Ladies and gentlemen
Nerelisiniz? Where are you from? (formal)
Nerelisin? Where are you from? (informal)
…lıyım / …liyim. I am from...
Nerede oturuyorsunuz? Nerede oturuyorsun? Where do you live? Where do you live? (formal) (informal)
…de/da/te/ta oturuyorum. I live in...
Kaç yaĢındasın? Kaç yaĢındasınız? How old are you? How old are you? (formal) (informal)
____ yaĢındayım. I am ____ years old.
Türkçe biliyor musunuz? Do you speak [know] Turkish? (formal)
Ġngilizce biliyor musun? Do you speak [know] English? (informal)
Biliyorum / Bilmiyorum. I speak [know]… / I don’t speak…
Anlıyor musunuz? / Anlıyor musun? Do you understand? (formal / informal)
Anlıyorum / Anlamıyorum. I understand / I don’t understand.
Biliyorum / Bilmiyorum. I know / I don’t know.
Yardım eder misiniz? / Yardım eder misin? Can you help me? (formal / informal)
Tabii / Tabii ki Of course.
Efendim? What? Pardon me?
…nerede? Where is... / Where are...?
ĠĢte / Buyurun There it is / Here you are.
…var / ...vardı. There is/are... / There was/were...
Türkçe’de ____ nasıl denir? How do you say ____ in Turkish?
Bu ne? / Bunun mānāsı ne? Neyin var? What is this? / What does What's the matter? this mean?
Önemli bir Ģey değil. It doesn't matter.
Ne oluyor? What's happening?
Hiç bilmiyorum. I have no idea.
Yoruldum / Hastayım. I'm tired / sick.
Acıktım / Susadım. I'm hungry / thirsty.
Yandım / ÜĢüdüm. I'm hot / cold. 20
Sıkıldım. I'm bored.
Beni ilgilendirmez I don't care.
Merāk etmeyin / Merāk etme. Don't worry (formal / informal)
Sorun değil / Önemli değil It's no problem. / It's alright.
Unuttum. I forgot.
Gitmem lāzım. I must go.
Çok yaĢayın / Çok yaĢa! Bless you! (formal / informal)
Tebrikler / Tebrik ederim. Congratulations!
Kolay gelsin! / Ġyi Ģanslar! (wish of success) / Good luck! (less common)
Sıra sizde / Sıra sende It's your turn! (formal / informal)
Sessiz olun / Sessiz ol! Seni seviyorum. Be quiet! (formal / I love you (singular) informal)
arkadaĢ adam kadın çocuk; oğul
and but only
ve ama sādece
friend man woman
now
Ģimdi
boy
at the moment always never something nothing also / too
Ģu anda
baby
bebek
her zaman hiç bir Ģey hiçbir Ģey de/da yine; gene; tekrar tabii; tabii ki
girl child book pencil paper
kız çocuk kitap kalem kâğıt
dog
köpek
cat
kedi
again of course
21
what
ne
why
niye ne zaman nerede nasıl ne kadar / kaç
when where how how much / many
which / which one who
hangi / hangisi kim
whom
kimi
to whom whose from where to where
kime kimin nereden nereye
Nereden biliyorsun? How do you know? Kimi tanıyorsun? Whom do you know? Kaç dil öğreniyorsun? How many languages are you learning? Hangi üniversitede okuyorsun? In which university are you studying? Why are you laughing? Niye gülüyorsun? ben -im sen -sin o -dur
biz we are iz you are siz you are (plural) (sing.) siniz he / she / onlar they are dırlar it is
I am
mutlu - happy ( ending in a vowel ) mutlu + y + um
I am happy
mutlu + y + uz
we are happy
mutlu + sun
you are happy
mutlu + sunuz
you are happy (plural)
mutlu
he/she/it is happy
mutlu
they are happy
okumak - to read/to study
okuyorum
okuyoruz
öğrenmek - to learn öğreniyorum
öğreniyoruz
okuyorsun okuyorsunuz
öğreniyorsun öğreniyorsunuz
okuyor
öğreniyor
okuyorlar
öğreniyorlar
22
Türkçe öğreniyorum. I’m learning Turkish. Ne okuyorsun? What are you reading / Which subject are you studying? Edebiyat okuyorum. I’m studying Literature. Harry Potter okuyorum. I’m reading Harry Potter. Ahmet Bey, meĢgul müsün? Mr. Ahmet, are you busy? Ġpek Hanım, misāfiriniz var. Ms. İpek, you have a visitor/guest. Merhabā Ömer amca, nasılsın? Hello Ömer amca, how are you? Merhabā Hocam, nasılsınız? Hello Professor, how are you? tanımak - to know people tanıyorum
tanıyoruz
bilmek - to know facts
biliyorum
biliyoruz
tanıyorsun tanıyorsunuz
biliyorsun biliyorsunuz
tanıyor
biliyor
tanıyorlar
biliyorlar
Numbers/ ordinals 0
sıfır
zero
Monday
1
bir
first
birinci / ilk Tuesday
2
iki
second
ikinci
Wednesday çarşamba
3
üç
third
üçüncü
Thursday
perşembe
4
dört
fourth
dördüncü
Friday
cumā
5
beĢ
fifth
beĢinci
Saturday
cumartesi
6
altı
sixth
altıncı
Sunday
pazar
7
yedi
seventh
yedinci
the day
gün
8
sekiz
eighth
sekizinci
the week
hafta
9
dokuz
ninth
dokuzuncu this week
10
on
tenth
onuncu
11 12 13
on bir on iki on üç on dört on beĢ on altı on yedi
eleventh twelfth thirteenth
on birinci on ikinci on üçüncü on dördüncü on beĢinci on altıncı
14 15 16 17
fourteenth fifteenth sixteenth
the weekend
pazartesi salı
bu hafta haftasonu
seventeenth on yedinci
23
on sekiz on 19 dokuz 20 yirmi yirmi 21 bir yirmi 22 iki 30 otuz kırk 40 elli 50 altmıĢ 60 yetmiĢ 70 seksen 80 doksan 90 100 yüz 1000 bin
18
eighteenth nineteenth twentieth twenty-first twentysecond thirtieth fortieth fiftieth sixtieth seventieth eightieth ninetieth hundredth thousandth
on sekizinci on dokuzuncu yirminci yirmi birinci yirmi ikinci otuzuncu kırkıncı ellinci altmıĢıncı yetmiĢinci sekseninci doksanıncı yüzüncü bininci
The Present Tense /ġimdiki Zaman -yorum yorsun -yor
I am ___ing you are ___ing (sing.) he / she / it is ___ing
we are ___ing -yoruz you are ___ing yorsunuz (plural) -yorlar
they are ___ing
açmak ―to open‖ - aç- >> aç + ı + yor >> açıyor ―he/she/it is opening‖ olmak ―to become, to happen‖ - ol- >> ol + u + yor >> oluyor ―it is
happening‖ içmek ―to drink‖ - iç- >> iç + i + yor >> içiyor ―he/she/it is drinking‖ gülmek ―to laugh‖ - gül- >> gül + ü + yor >> gülüyor ―he/she/it is laughing‖ anlamak ―to understand‖ - anla- >> anl + ı + yor >> anlıyor ―he/she/it
understands‖ okumak ―to read / to study‖ - oku- >> ok + u + yor >> okuyor ―he/she/it is
reading‖ In all cases the ending –yor and the personal suffixes always remain the same in all verbs in the Present Tense. 24
Ne yapıyorsun? What are you doing? ġimdi uyuyor. He/she/it is sleeping now. Yunus Emre’yi tanıyorum. I know Yunus Emre. Hemen geliyorum. I’m coming right now. The verbs gitmek (to go) and etmek (to do) go through a consonant mutation when conjugated. The final consonant of the verb stem t softens to d. git- >> gid + i + yor >> gidiyor ―he/she/it is going‖ - et- >> ed + i + yor >> ediyor ―he/she/it is doing‖ anne - mother; mom ( ending in a vowel ) annem
my mother
annemiz
our mother
annen
your mother (singular)
anneniz
your mother (plural)
annesi
his/her/its mother
anneleri
their mother
āile >> āile+m >> āilem ―my family‖ araba >> araba+m >> arabam ―my car‖ araba >> araba+mız >> arabamız ―our car‖ uyku >> uyku+su>> uykusu ―his/her/its sleep‖ kedi >> kedi+niz >> kediniz ―your cat‖ (plural) türkü >> türkü+müz >> türkümüz ―our folk song‖ arabaları ―their car(s)‖
ev - house (ending in a consonant) evim
my house
evimiz
our house
evin
your house (singular)
eviniz
your house (plural)
evi
his/her/its house
evleri
their house
ev >> ev + i + miz >> evimiz ―our house‖ köy >> köy + ü + nüz >> köyünüz ―your village‖ (plural) at >> at + ı >> atı ―his/her/its horse‖
spring
bahar
summer yaz
autumn sonbahar winter
kıĢ
25
temmuz the month Ağustos this February Ģubat August month next March September Eylül mart month last nīsan April October Ekim month the mayıs May November Kasım year this hazīran December Aralık June year
January
ocak
July
ay bu ay gelecek ay geçen ay
yıl /sene bu sene
red
kırmızı
turquoise turkuaz
pink
pembe
brown
kahverengi
azure
gök māvisi
orange turuncu yellow
sarı
black
siyah
green
yeĢil
gray
grī
blue
māvi
white
beyaz
26
light blue
açık māvi
gold
altın rengi
purple
mor
silver
gümüĢ rengi
kırmızı elma red apple yeĢil yapraklar green leaves beyaz kapı white door The indefinite article bir comes after the adjective. In poetry and creative writing, it can sometimes precede the adjective as well, but this is rare in the spoken language.
Bahçemizde yeĢil bir ağaç var. GümüĢ rengi bir saatim var. Öğrenciyim.
There’s a green tree in our garden. I have a silver-colored watch.
I’m a student.
Most of the time, the last consonant of bir is not pronounced in daily life. Bi hafta sonra geliyorum. I’m coming in a week. Bi saat önce buradaydı. He was here an hour ago. Formation of plural nouns is fairly easy in Turkish. To make words plural, add –ler or –lar to the word, according the vowel in the last syllable. If the vowel in the last syllable is an Edotted vowel it gets –ler , if it is an A-undotted vowel it gets –lar .
evler houses arabalar cars okullar schools hastalar patients insanlar people
There are some exceptions as well that can be memorized without much difficulty: saatler hours festivaller festivals Galler Wales (i.e. the country) Zaman /Time Saat kaç? Bir. Ġki/üç/dört… Öğle vakti. Gece yarısı.
What time is it? It's one. It's two/three/four... It's noon. It's midnight. 27
BeĢi beĢ geçiyor. Sekizi çeyrek geçiyor. Dokuz kırk beĢ. Dokuza on var. BeĢ otuz beĢ. Üç buçuk.
It's 5:05 It's 8:15 It's 9:45 (common use) It's 8:50 It's 5:35 (common use) It's 3:30
Weather – Hava durumu
Bugün hava nasıl?
How's the weather today?
Hava güzel.
The weather's nice.
Hava kötü / bozuk.
The weather's bad.
Soğuk.
It's cold.
Sıcak.
It's hot.
GüneĢli.
It's sunny.
Rüzgârlı.
It's windy.
Yağmurlu.
It's raining.
Kar yağıyor.
It's snowing.
Bulutlu.
It's cloudy.
Family and animals – Aile ve hayvanlar
family parents husband wife father mother son daughter child(ren) sister brother
āile ebeveyn koca karı; eĢ baba anne oğul kız çocuk(lar) kız kardeĢ erkek kardeĢ
sibling grandfather grandmother grandson granddaughter uncle aunt nephew niece cousin
kardeĢ dede nine torun torun amca/dayı hala/teyze yeğen yeğen kuzen
dog cat bird fish horse goat pig cow rabbit turtle
relatives
akrabā
mouse fāre
köpek kedi kuĢ balık at keçi domuz inek tavĢan kaplumbağa
28
Otoparkta beĢ araba var . Bahçemizde üç ağaç var .
We don’t have a (lit. ―our‖) cat.
Kedimiz yok.
doctor dentist lawyer professor teacher engineer architect writer journalist musician artist pharmacist banker carpenter barber mechanic salesman electrician postman policeman soldier pilot secretary poet nurse
There are five cars in the parking lot. There are three trees in our garden.
doktor diĢ hekimi / diĢçi avukat profesör öğretmen mühendis mīmar yazar gazeteci müzisyen ressam eczācı bankacı marangoz berber makine ustası satıcı elektrikçi postacı polis asker pilot sekreter Ģāir hasta bakıcı
apple
elma
orange
history math algebra geometry science physics chemistry zoology botany geography music art drawing painting linguistics languages drawing painting
tārih matematik cebir geometri fen fizik kimyā zooloji botanik coğrafya müzik sanat çizim resim dilbilim diller çizim yapmak resim yapmak
lettuce
marul
ham
jambon
portakal
cabbage
lahana
meatball
köfte
banana
muz
cauliflower karnabahar
chicken
tavuk
grapefruit
greyfurt
asparagus
kuĢkonmaz
turkey
hindi
lemon
limon
spinach
ıspanak
lobster
yengeç
peach
Ģeftāli
tomato
domates
water
su
fig
incir
bean
fasulye
soda
soda 29
grape
üzüm
rice
pirinç
wine
Ģarap
pear
armut
carrot
havuç
pork
domuz eti
plum
erik
turnip
Ģalgam
pancake
gözleme
cherry
kiraz
onion
soğan
corn
mısır
pineapple
ananas
cucumber
salatalık
sauce
sos
melon
kavun
artichoke
enginar
pasta
makarna
watermelon karpuz
eggplant
patlıcan
beet
pancar
strawberry
çilek
radish
turp
egg
yumurta
raspberry
ahududu
broccoli
brokoli
cake
kek
blackberry
böğürtlen
pepper
biber
pie
turta; börek
garlic
sarımsak
ice cream
dondurma
patates
pancake with meat filling
lahmācun
beef sausage
sığır eti; biftek sosis
potato
git- >> git + mi + yor >> gitmiyor “he/she/it is not going” et- >> et + mi + yor >> etmiyor “he/she/it is not doing”
Hiçbir Ģey bilmiyorum . I don’t know anything (lit. ―I don’t know nothing.‖) New York’a hiç gitmedim . I’ve never been to New York (lit. ―I haven’t never went to New York .‖) Bana hiç kimse yardım etmiyor . No one is helping me. (lit. ―No one is not helping me.‖) To and From Places
to the house eve okula to school Ġstanbul’a to Istanbul arkadaĢıma to my friend
30
If the word ends in a vowel (samoglasnik), y is included between the word and the suffix. arabaya to the car hastāneye to the hospital Fransa’ya to France from the house evden from the university üniversiteden kütüphāneden from the library Note that there are also –ten and –tan, used if the last letter of the word is a hard consonant (one of these letters: f, s, t, k, ç, Ģ, h, p ).
Teksas’tan from Texas Mehmet’ten from Mehmet kitaptan from the book Country
Nationality
Germany
Almanya
Alman
Argentina
Arjantin
Arjantinli
Australia
Avustralya
Avustralyalı
Bolivia
Bolivya
Bolivyalı
Bosnia
Bosna
Boşnak
Turkey
Türkiye
Türk
Canada
Kanada
Kanadalı
Columbia
Kolombiya
Kolombiyalı
Costa Rica
Kostarīka
Kostarīkalı
Cuba
Küba
Kübalı
Croatia
Hırvatistan
Hırvat
Chile
Şili
Şilili
China
Çin
Çinli
Ecuador
Ekvador
Ekvadorlu
Egypt
Mısır
Mısırlı
Georgia
Gürcistan
Gürcü
Spain
İspanya
İspanyol
United States
Amerika
Amerikalı
Albania
Arnavutluk
Arnavut
France
Fransa
Fransız
India
Hindistan
Hintli
England
İngiltere
İngiliz
Hungary
Macaristan
Macar
Italy
İtalya
İtalyan
Japan
Japonya
Japon
Jordan
Ürdün
Ürdünlü
Kazakhstan
Kazakistan
Kazak; Kazak Türkü
31
Lithuania
Litvanya
Litvanyalı
Mexico
Meksika
Meksikalı
Norway
Norveç
Norveçli
Poland
Polonya
Polonyalı
Portugal
Portekiz
Portekizli
Russia
Rusya
Rus
Serbia
Sırbistan
Sırp
South Africa
Güney Afrika
Güney Afrikalı
Sweden
İsveç
İsveçli
Syria
Sūriye
Sūriyeli
To do or to make yapmak
etmek
yapıyorum
yapıyoruz
ediyorum
ediyoruz
yapıyorsun
yapıyorsunuz
ediyorsun
ediyorsunuz
yapıyor
yapıyorlar
ediyor
ediyorlar
The verbs yapmak and etmek both mean “to do / to make” in English. While yapmak is used more as a stand-alone verb, etmek has many uses as an auxiliary verb. As noted earlier, the verb etmek goes through a consonant mutation: t turns into d when conjugated. Common verbs with etmek:
reddetmek – to refuse hapsetmek – to imprison kabul etmek – to accept emretmek – to command fark etmek – to notice hak etmek – to deserve
Commands Person
Imperative Form gitmek –to go
sen
git!
siz (formal / plural)
gidin! / gidiniz! (more formal&less common)
o
gitsin!
onlar
gitsinler!
32
Sabırlı ol! Be patient! Buraya gelin! Come here! (formal / plural) Acele edin, lütfen! Please hurry up! (formal / plural) Çocuklar uyusunlar. Let the kids sleep. Şuna bak! Look at that!
Food and meals
breakfast lunch supper meal food bread roll butter meat fish vegetables fruit cheese crackers candy sandwich ice cream
kahvaltı öğle yemeği akĢam yemeği yemek yiyecek ekmek tost ekmeği yağ et balık sebze meyve peynir kraker Ģekerleme sandviç dondurma
tablecloth napkin fork knife spoon plate, dish glass cup salt saltshaker pepper pepper shaker sugar sugar bowl vinegar coffeepot teapot tray
masa örtüsü peçete çatal bıçak kaĢık tabak bardak fincan tuz tuzluk biber biberlik Ģeker Ģekerlik sirke cezve çaydanlık tepsi
Holiday Phrases the new year
yeni yıl
birthday
doğum günü
Mother’s Day
anneler günü
Father’s Day
babalar günü
may it be blessed!
kutlu olsun!
Eid-al-Fitr
Ramazan bayramı
Christmas
Noel bayramı
Feast of Sacrifice
Kurban bayramı
33
Yeni yılınız kutlu olsun! / Yeni yılın kutlu olsun! (formal / informal) Happy New Year! Doğum gününüz / günün kutlu olsun! (formal / informal) Happy Birthday! Anneler gününüz / günün kutlu olsun! Happy Mothers’ Day!
Ramazan bayramınız / bayramın kutlu olsun! Happy Ramadan Bayram (Eid-al-Fitr)! Noel bayramınız / bayramın kutlu olsun! Merry Christmas! Kurban bayramınız / bayramın kutlu olsun! Happy Feast of Sacrifice (Eid-al-Adha)!
Nature – doğa Parts of the body air
hava
eye
göz
bay
koy
arm
kol
beach
sahil
ear
kulak
branch
dal
mouth
ağız
bridge
köprü
eyebrow kaş
cave
mağara face
city
Ģehir
finger
parmak
climate
iklim
hand
el
cloud
bulut
foot
ayak
daisy
papatya forehead alın
yüz
darkness karanlık hair
saç
dust
toz
head
baş
soil
toprak
leg
bacak
grass
çimen
knee
diz
moon
ay
nose
burun
mountain dağ
shoulder omuz
water
tongue
su
dil
34
Future tense Examples Come - Gel
I will come - Geleceğim Be - Ol
You will be - Olacaksın Drink - Ġç
He will drink - İçecek Want - Ġste
We will want - İsteyeceğiz Walk - Yürü
You will walk - Yürüyeceksiniz Jump - Atla
They will jump – Atlayacaklar
Some expressions:
Çok Teşekkür Ederim : Thank you very much Görüşürüz : See you Adın ne?: What is your name?
Benim adım Bond,James BOND: My name is Bond,James BOND. :)) Sıfır Sıfır Yedi (007 :o)
Tanıştığımıza memnun oldum : Pleased to meet you Kaç Lira?: How much money? Lütfen : Please Hesap Lütfen: Bill Please / May I have the bill please Güle güle : Bye Bira : Beer <— Life saving word :)
Şarap : wine Kola : Coke Su : water Ekmek : Bread
Bir soğuk bira lütfen : One cold beer please <— (Life saver sentence) Hope you enjoy ordering your beer in Turkish when you visit Turkey.
Şerefe(Turkish),
Cheers
,Kippis
(Finnish)
,Narok
(Romanian),
Egészségedre(Hungarian),Skål(Swedish) and the ones that i forgot to say! 35
