STEP 7 LBM 3 SGD 15 ENTEROHEPATIK
1. Apa Apa yang yang meny menyeb ebab abk kan !"# !"#ng ng $en! $en!% % &e#k e#k'%! '%!" ge%e ge%e(( ke kanan) *a+ab , Ha%! Ha%!&& !"# !"#ng ng $en! $en!% % &e#k &e#k'% '%!" !" ge%e ge%e(( ke kanan anan mena menann-ak akan an a-any a-anya a pen!n pen!ngk gka"a a"an n $#m& $#m&a a &!m &!m'% '%!" !" -an -an m'n' m'n'%! %!"" (e&a (e&a"! "! -!ba -!ban-! n-!ng ng ne"( ne"('/& -!%eb -!%eb#" #" sh Inek%! %! yang yang shif iftt to the the righ right t . Inek -!%e -!%e("a ("a!! shift to the right b!a%anya me(#pakan !nek%! 0!(#% -an me(#pakan !nek%! k('n!%. K'n-!%! n'n!nek%! yang -apa" menyebabkan shift to the right an"a(a an"a(a &a!n ke(a#nan "!mba&2 en!"'!n2 -an a%p!(!n. S#mbe( S#mbe( , e(nek e(neky y 4 Be(ge( Be(ge( B*. Lab'(a"' Lab'(a"'(y (y Te%"% e%"% anD!agn'%"! P('e-#(e% 5" e-!"!'n. Sa#n-e(%E&%e0!e(2 68. 6. Apa #b#ngan #b#ngan pen!ngka"an pen!ngka"an %g'" -an %gp" -engan -engan penyak!") penyak!") *a+ab , SGPT SGPT 9%e(# 9%e(#m m g&#"a g&#"am! m!ne ne p!(#0 p!(#0a" a"e e "(an% "(an%am am!n !na% a%e: e: ; 9ALT: 9ALT: a&am!ne a&am!ne am!n'"( am!n'"(an% an%e(a e(a%e %e ya!"# ya!"# en
n!&a! n'(ma& ; =13 #n!" >L > 535 9 P;135 -an L; 53:. SGOT SGOT 9%e(#m 9%e(#m g&#"am! g&#"am!ne ne 'k%a&' 'k%a&'a%e a%e"a" "a" "(an%am! "(an%am!na%e na%e:: > AST 9a%pa("a" am!na "(an%e(a%e ; ya!"# enL Hepa"'%!" $#ga memp('-#k%! p('"e!n -an en
"(an "(an% %am!na m!na% %e.
En
yang
-!a% a%!&kan
'&e
epa"'%!" ya!"# A&an!ne Am!n'"(an%e(a%e 9ALT: a"a# Se(#m G&#" G&#"am am! !
Py(# Py(#0! 0!
T(an% (an%am am!n !na% a%e e
9SGP 9SGPT: T:22
-an -an
A%pa A%pa(" ("a" a"e e
Am!n'"(an%e(a%e 9AST: a"a# Se(#m G&#"am! Ok%a&'a%e"a" T(an%am!na%e T(an%am!na%e 9SGOT:. SGPT "e(-apa" pa-a %e& -a(a me(a2 '"'" $an"#ng2 '"'" %ke&e"2 g!n$a& -an '"ak. Se-angkan SGOT -!"e -!"em# m#k kan pa-a pa-a a"! a"!.. En
Am!n'"(an%e(a%e
9ALT:
a"a#
Se(#m
G&#"am!
Py(#0!
T(an%am!na%e 9SGPT:2 -an A%pa("a"e Am!n'"(an%e(a%e 9AST: a"a# Se(#m G&#"am! Ok%a&'a%e"a" T(an%am!na%e 9SGOT:2 -!%ebabkan a-anya keb''(an en
mempenga(#! "(an%k(!p%! %e& ya!"# RNA polymerase2 !n!b!%! pe("aanan -engan !n"e(e('n2 -an %ea(a "!-ak &ang%#ng penyebab ke(#%akan %e& a-a&a gen'me 0!(#%2 !n-#k%! m#"a%! gen'me '%"2 !n?ama%!2 -an (e%p'n !m#n '%"2 '&e !nek%! 0!(#%. S#mbe( , Diagnostic and Laboratory Test Reference2 6@ 3. Mengapa ka-a( HB (en-a) *a+ab , Pa-a
penyak!"
epa"!"!%
ak#"
ma#p#n
k('n!%
"e($a-!
!pe(b!&!(#b!nem!a ak!ba" "e($a-!nya ke(#%akan epa"'%!" yang meyebabkan peny#mba"an %e!ngga a&!(an b!&!(#b!n yang akan -!%!mpan -an -!peka"kan -! kan-#ng empe-# "e(gangg# -an b!&!(#b!n -!%!(k#&a%! men!ngka". B!&!(#b!n %en-!(! "e(ben"#k 85 ka(ena pemeaan e(!"('%!" 9Hb:2
%e!ngga b!&a !pe(b!&!(#b!nem!a maka e(!"('%!" 9Hb: yang -!pea $#ga men!ngka" %e!ngga e(!"('%!" 9Hb: $a-! (en-a. S#mbe( , Se(&'k San- D''&ey I2 D!%ea%e ' L!0e( anB!&&!a(y Sy%"em2 E- 1. =. Mengapa LED men!ngka") *a+ab , LED mene(m!nkan pe(a-angan ak#" -an k('n!k2 p('%e% kema"!an
%e&2
p('%e%
-egene(a"!2
%e("a
penyak!"
&!m'p('&!e(a"! yang -apa" menyebabkan pe(#baan pa-a p('"e!n p&a%ma yang "e(-apa" -! -a(a yang mengak!ba"kan pengg#mpa&an -a(! %e& -a(a me(a. Pen!ngka"an LED me(#pakan (e%p'n yang "!-ak %pe%!/k "e(a-ap ke(#%akan $a(!ngan -an
me(#pakan pe"#n$#k
a-anya penyak!". Pen!ngka"an LED men#n$#kkan %#a"# !nek%! yang ak"! a"a# "e(ap! penyak!" %ebe&#mnya yang "!-ak be(a%!&. LED yang "!ngg! $#ga -apa" -!$#mpa! pa-a kea-aankea-aan %epe("! a!-2 anem!a2 keam!&an %e"e&a b#&an ke"!ga2 -an pa-a '(ang "#a. Bebe(apa 'ba"'ba"an $#ga -apa" men!ngka"kan a%!& LED2 -!an"a(anya -e"(an2 me"!&-'pa2
k'n"(a%ep%!
'(a&2
"e'/&!n2
pen!%!&am!n
p('ka!nam!-2 -an 0!"am!n A2 %emen"a(a a%p!(!n2 k'("!%'n2 -an k#!n!n -apa" men#(#nkan LED. S#mbe( , Da(ma R2 Imman#e& S2 C!(a+an R. Pen!&a!an a%!& peme(!k%aan ema"'&'g! (#"!n. e(m!n D#n!a Ke-'k"e(an.
5. Mengapa pa%!en me(a%a nyaman2 pa-aa& 8 b#&an &a&# -! -!agn'%!% epa"!"!% ak#") *a+ab , A-a 3 kem#ngk!nan "anggapan kekeba&an yang -!be(!kan '&e "#b# "e(a-ap 0!(#% epa"!"!% B pa%a pe(!'-e ak#". Kem#ngk!nan pe("ama2 $!ka "anggapan kekeba&an "#b# a-ek#a" maka akan "e($a-! pembe(%!an 0!(#%2 pa%!en %emb#. Ke-#a2 $!ka "anggapan kekeba&an "#b# &ema maka pa%!en"e(%eb#" akan men$a-! carrier !nak"!. Ke "!ga2 $!ka "anggapan "#b# be(%!a" intermediate 9an"a(a -#a a& -! a"a%: maka penyak!" "e(#% be(kembang men$a-! epa"!"!% B k('n!%. Pa-a kem#ngk!nan pertama2 "#b# mamp# membe(!kan "anggapan a-ek#a" "e(a-ap 0!(#% epa"!"!% B 9HB:2 akan "e($a-! = %"a-!#m %!k&#% HB2 ya!"# fase replikasi 9%"a-!#m 1-an 6: -an fase integratif 9%"a-!#m 3 -an =:. Pa-a fase replikasi kadar HBsAg (hepatitis B surface antigen), HBV
DNA,
(aspartate
HBeAg
(hepatitis
aminotransferase)
Be dan
antigen), ALT
AST
(alanine
aminotransferase) serum akan meningkat2 %e-angkan
ka-a( anti-HBs dan anti Hbe masih negatif . Pa-a fase integratif (khususnya stadium) keadaan seba!iknya ter"adi, HBsAg, HBV DNA, HBeAg dan ALT#AST men"adi negatif#n$rma!, sedangkan antib$di terhadap antigen yaitu
%
anti
HBs
dan
anti
HBe
men"adi
p$sitif
(ser$k$n&ersi). Kea-aan -em!k!an banyak -!"em#kan pa-a
pen-e(!"a epa"!"!% B yang "e(!nek%! pa-a #%!a -e+a%a -! mana %ek!"a( @5@7 !nek%! epa"!"!% B ak#" akan %emb# ka(ena
!m#n!"a%
"#b#
-apa"
membe(!kan
"anggapan
a-ek#a". Pa-a pa%!en -! %kena(!' -!-apa"kan kea-aan pe(%!%"en -!mana Inek%! 0!(#% "anpa -!%e("a! p('%e% nek('!n?ama%! yang %!gn!/kan pa-aa& Hb%Ag 2 %e!ngga pa%!en me(a%a kea-aannya %#-a nyaman kemba&!. Sumber % Suhar"$ 'B, ahy$n$ B Diagn$sis dan *ana"emen
Hepatitis
B
+r$nis
ermin
Dunia+ed$kteran N$ . %/.
F. Apa #b#ngan ke&#an pa%!en -engan HB%Ag p'%!"! -engan -!agn'%a &a&#) *a+ab , HB%Ag me(#pakan pe"an-a %e('&'g!k !nek%! 0!(#% epa"!"!% B pe("ama yang m#n#& -! -a&am %e(#m -an m#&a! "e(-e"ek%! an"a(a 1 %ampa! 16 m!ngg# pa%a !nek%!2 men-a#&#! m#n#&nya
ge$a&a
Se&an$#"nya
HB%Ag
k&!n!k
%e("a
me(#pakan
men!ngka"nya %a"#%a"#nya
SGPT. pe"an-a
%e('&'g!k %e&ama 3 5 m!ngg#. Pa-a ka%#% yang %emb#2 HB%Ag akan !&ang an"a(a 3 %ampa! F b#&an pa%a !nek%! %e-angkan pa-a ka%#% k('n!%2 HB%Ag akan "e"ap "e(-e"ek%!
%ampa! &eb! -a(! F b#&an. HB%Ag p'%!"! yang pe(%!%"en &eb! -a(! F b#&an -!-e/n!%!kan %ebaga! pemba+a 9 carrier :. Sek!"a( 1 pen-e(!"a yang mem!&!k! HB%Ag p'%!"! a-a&a a((!e(2 -an a%!& #$! -apa" "e"ap p'%!"! %e&ama be("a#n"a#n. S#mbe(,
S#&a!man
-an
I#&!"a%a(!.
Pa"'gene%a
-an
pena"a&ak%anaan Hepa"!"!% B Ak#" -an k('n!k2 MKI2 '&== N' 5 7. N!&a! n'(ma& %g'" %gp" -an ke&a!nanan nya) *a+ab , SGPT 9%e(#m g&#"am!ne p!(#0a"e "(an%am!na%e: ; 9ALT: a&am!ne am!n'"(an%e(a%e ya!"# enL > 535 9 P;135 -an L; 53:. SGOT 9%e(#m g&#"am!ne 'k%a&'a%e"a" "(an%am!na%e: > AST 9a%pa("a" am!na "(an%e(a%e ; ya!"# enL
K'n-!%! yang men!ngka"kan ka-a( SGPT>ALT a-a&a ,
•
Pen!ngka"an SGOT>SGPT 6 ka&! n'(ma& , epa"!"!%
•
0!(a& ak#"2 nek('%!% a"! 9"'k%!%!"a%'ba" a"a# k!m!a: Pen!ngka"an 31 ka&! n'(ma& , !nek%! m'n'n#k&ea(2 epa"!"!% k('n!% ak"!2 %#mba"anempe-# ek%"(a epa"!k2
•
%!n-('m Reye2 -an !na(k m!'ka(- 9SGOTSGPT: Pen!ngka"an 13 ka&! n'(ma& , pank(ea"!"!%2 pe(&emakan a"!2 %!('%!% Laenne2 %!('%!% b!&!a(!%
S#mbe( , Diagnostic and Laboratory Test Reference2 6@
8. Mengapa #(!n be(b#! k#n!ng) *a+ab , Ca(na #(!ne men$a-! k#n!ng ka(ena "e(gangg#nya %a&#(an b!&!(#b!n a"!2 %e!ngga b!&!(#b!n "!-ak "e(%a&#(kan -an men#mp#k -! -a(a. Ha& !n! -!%ebabkan '&e ka(ena a-anya p('%e% pe(&a+anan "e(a-ap an"!gen yang ma%#k ke-a&am epa(2 -! epa( a-a mak('ag 9 %e& k#ppe( : yang #n"#k me&a+an an"!gen "e(%eb#" %e("a a-a ak"!0a%! -a(! me-!a"'( ma-!a"'( !n?ama%! -an "e($a-!&a p('%e% pe(a-angan2 p('%e% pe(a-angan "e(%eb#" memb#a" %e& a"! men$a-! (#%ak -an "e($a-! peny#mba"an pa-a epa"'%!"
"e(%eb#" %e!ngga
"e($a-! gangg#an -a&am penya&#(an b!&&!(#b!n ke ana&&!#&! b!&&!a(!% -an "e($a-! pen!ngka"an b!&&!(#b!n -! %!(k#&a%! yang menyebabkan !pe(b!&&!(#b!nem!a -an "e("!mb#n -!ba+a k#&!" %e!ngga k#&!" $a-! k#n!ng -an a-a yang "e(ba+a ke #(!ne %e!ngga #(!ne akan be(+a(na k#n!ng. T!mb#& b#! $#ga
-apa" -!ka(enakan pen!ngka"an ka-a( p('"e!n ak!ba" p('%e% (ep&!ka%! 0!(#% yang memeb#"#kan banyak %!n"e%!% p('"e!n. S#mbe( , An'n!m2 682 Hepa"!"!%2 ""p,>>en. +!k!pe-!a In-'ne%!a2 en%!k&'pe-!a beba% be(baa%a In-'ne%!a.m"2 -!ak%e% "angga& 6 Me! 68 ""p,>>+++.(ee+eb"'+n.'m>na"#ang&an>!n-e."m&
@. Apa yang menyebabkan ma"a pen-e(!"a k#n!ng) *a+ab , Sea(a k&!n!% !pe(b!&!(#b!nem!a "e(&!a"
%ebaga!
ge$a&a
k#n!ng a"a# !k"e(#%2 ya!"# p!gmen"a%! k#n!ng pa-a k#&!" -an %k&e(a. Ik"e(#% b!a%anya ba(# -apa" -!&!a" ka&a# ka-a( b!&(#b!n %e(#m me&eb!! 3= !ngga =3 Jm'&>L 962 !ngga 625 mg>-L:2 a"a# %ek!"a( -#a ka&! ba"a% a"a% k!%a(an n'(ma& nam#n -em!k!an2 ge$a&a !n! -apa" "e(-e"ek%! -engan ka-a( b!&!(#b!n yang &eb! (en-a pa-a pa%!en yang k#&!"nya p#"! -an yang men-e(!"a anem!a be(a". Seba&!knya2 ge$a&a !k"e(#% %e(!ng "!-ak "e(&!a" $e&a% pa-a '(ang'(ang yang k#&!"nya ge&ap a"a# yang men-e(!"a e-ema. *a(!ngan %k&e(a kaya -engan e&a%"!n yang mem!&!k! a/n!"a% yang "!ngg! "e(a-ap b!&!(#b!n2 %e!ngga !k"e(#% pa-a %k&e(a b!a%anya me(#pakan "an-a
yang
&eb!
%en%!"!
#n"#k
men#n$#kkan
!pe(b!&!(#b!nem!a -a(!pa-a !k"e(#% yang menye&#(#. Tan-a -!n! yang %e(#pa #n"#k !pe(b!&!(#b!nem!a a-a&a +a(na #(!n yang ge&ap2 yang "e($a-! ak!ba" ek%k(e%! b!&!(#b!n &e+a" g!n$a& -a&am
ben"#k b!&!(#b!n
g&#k#('n!-.
Pa-a
!k"e(#%
yang
men'&'k2 k#&!" -apa" be(+a(na ke!$a#an ka(ena 'k%!-a%! %ebag!an b!&!(#b!n yang be(e-a( men$a-! b!&!0e(-!n. Eek !n! %e(!ng
"e(&!a"
pa-a
k'n-!%!
-engan
!pe(b!&!(#b!nem!a
"e(k'n$#ga%! be(&ang%#ng &ama "a# be(a" %epe("! %!('%!%. Ge$a&a &a!n -apa" m#n#& "e(gan"#ng pa-a penyebabnya2 m!%a&nya, 1. pe(a-angan a"! 9epa"!"!%: b!%a menyebabkan !&angnya na%# makan2 m#a& m#n"a2 -an -emam 3 6.
Peny#mba"an empe-# b!%a menyebabkan
ge$a&a k'&e%"a%!% S#mbe( , H'((!%'n I&m# Penyak!" Da&am 1.
DD) Hepatitis B kr$nis
a. De/n!%!, Penyak!" !n! me(#pakan pe(a-angan a"! yang mene"ap &eb! &ama -a(! F b#&an, a-a -#gaan k#a" "en"ang pe(kembangannya kea (a %!('%!% a"a# gaga& a"!. Spe!e(2 a(& E2 M.D 4 *ak C.Sm!"2 *(.2 m.D.2M.S . Pemilihan UJi Laboratorim yang !fektif. E-.-(.S!"! B'e-!na K(e%n'2 DSPK.EG.
S#a"# %!n-('m k&!n!k -an pa"'&'g!% yang -!%ebabkan '&e
be(maammaam
e"!'&'g!2-!"an-a!
'&e
be(baga! "!ngka" pe(a-angan -an nek('%!% pa-a a"! yang
be(&ang%#ng
"e(#%mene(#%
"anpa
penyemb#an -a&am +ak"# pa&!ng %e-!k!" F b#&an. "PD #$U".$!&!- 1 e-!%! ke 3
b. E"!'&'g!, 1. !nek%! 0!(#%, 0!(#% epa"!"!% B22-an D 0!(#%
&a!n,%!"'mega&'
0!(#%2Ep%"e!nBa((2-an
R#be&&a 6. penyak!" a"! a#"'!m#n 3. 'ba" ,me"!&-'pa2!%'n!a
Be(baga! mekan!%me baga!mana 0!(#% epa"'"('p!k me(#%ak %e& a"! ma%! be&#m $e&a%2 baga!mana pe(an yang %e%#ngg#nya -a(! a& a& "e(%eb#". In'(ma%!
-a(!
kenya"aanya
!n!
men!ngka"kan
kem#ngk!nan a-anya pe(be-aan pa"'gene"!k. A-a -#a kem#ngk!nan , 91: Eek %!mp"'ma"!k &ang%#ng -an 96: a-anya !n-#k%! -an (eak%! !m#n!"a% me&a+an an"!gen 0!(#% a"a# an"!gen epa"'%!" yang -!#ba '&e 0!(#%2 yang menyebabkan ke(#%akan epa"'%!" yang -! !nek%! 0!(#%. O(gan a"! pa-a "#b# man#%!a. Pa-a epa"!"!% k('n!k "e($a-! pe(a-angan %e& a"! yang be(&an$#" !ngga "!mb#& ke(#%akan %e& a"!. Da&am p('%e% !n! -!b#"#kan pene"#% "a(ge" -an mekan!%me pe(%!%"en%!. Pene"#%nya a-a&a an"!gen 0!(#%2 a#"'gene"! a"a# 'ba". Ta(ge"nya -apa" be(#pa k'mp'nen
%"(#k"#( %e&2 #&"(a%"(#k"#(
a"a# $a&#(
en
-. Pa"'/%!'&'g!, !(#% epa"!"!% B ma%#k ke -a&am "#b# %ea(a pa(en"e(a&2
-a(!
pe(e-a(an
-a(a pa("!ke&
Dane
ma%#k ke -a&am a"! -an "e($a-! p('%e% (ep&!ka%! 0!(#%. Se&an$#"nya %e&%e& a"! akan memp('-#k%! -an men%ek(e%!
pa("!ke& Dane #"#2
pa("!ke& Hb%Ag
ben"#k b#&a" -an "#b#&e( -an HBeAg yang "!-ak !k#" memben"#k
pa("!ke&
0!(#%.
!(#%
epa"!"!%
B
me(ang%ang (e%p'n !m#n "#b#2 yang pe("ama ka&! a-a&a
(e%p'n
!m#nn'n
%pe%!/k
ka(ena
-apa"
"e(ang%ang -a&am +ak"# bebe(apa men!" %ampa! bebe(apa $am -engan memanaa"kan %e&%e& NK -an NKT. Kem#-!an -!pe(&#kan (e%p'n !m#n%pe%!/k ya!"# -engan mengak%"!0a%! %e& &!m'%!" T -an %e& &!m'%!" B. ak"!0a%! %e& T2D8 "e($a-! %e"e&a k'n"ak (e%ep"'( %e& T -engan k'mp&ek pep"!-e HBMH ke&a%I yang a-a pa-a pe(m#kaan -!n-!ng %e& a"!. Se& T D8 akan menge&!m!na%! 0!(#% ang a-a -! -a&am %e& a"! "e(!nek%!. P('%e% e&!m!na%! b!%a "e($a-! -a&am ben"#k nek('%!% %e& a"! yang akan menyebabkan men!ngka"nya ALT. Ak"!0a%! %e& &!m'%!" B -engan ban"#an %e& D akan mengak!ba"kan p('-#k%!an"!b'-y an"a(a &a!n an"! HB%2 an"!HB2 an"!HBe. #ng%! an"!HB% a-a&a ne"(a&!%a%! pa("!ke& menega
0!(#%
ma%#knya
-engan-em!k!an
epa"!"!% 0!(#%
an"!HB%
B
ke akan
beba% -a&am
-an %e&2
menega
penyeba(an 0!(#% -a(! %e& ke %e&.B!&a p('%e% e&!m!na%! 0!(#% be(&ang%#ng e/%!en maka !nek%! 0!(#% epa"!"!%
B -apa"-!ak!(! "e"ap! ka&a# p('%e% "e(%eb#" k#(ang e/%!en maka "e($a-! !nek%! 0!(#% epa"!"!%B yang mene"ap. P('%e% e&!m!n%a! 0!(#% epa"!"!% B '&e (e%p'n !m#n yang "!-ak e/%!en -apa" -!%ebabkan '&e ak"'( 0!(#% a"a# p#n ak"'( pe$am#.ak"'( 0!(#% an"a(a &a!n , "e($a-!nya !m#n'"'&e(an%! "e(a-ap p('-#k 0!(#% epa"!"!% B2amba"an "e(a-ap TL yang be(#ng%! me&ak#kan &!%!% %e& %e& "e(!nek%!2 "e($a-!nyam#"an
0!(#%
epa"!"!%
memp('-#k%!
HBeAg2
B
yang
!n"ega(a%!
"!-ak gen'm
0!(#%epa"!"!% B -a&am gen'm %e& a"!ak"'( pe$am# an"a(a &a!n , ak"'( gene"!k2 k#(angnya p('-#k%! IN2 a-anya
an"!b'-!"e(a-ap
ke&a!nan
#ng%!
&!m'%!"2
an"!gen
n#k&e'kap%!-2
(e%p'n%
an"!!-!'"!pe2
ak"'( ke&am!n -an '(m'na&.
e. Man!e%"a%! k&!n!%,
. Peme(!k%aan pen#n$ang, g. K'mp&!ka%!, K'mp&!ka%!
epa"!"!%
0!(#%
yang
pa&!ng
%e(!ng
-!$#mpa! a-a&a pe($a&anan penyak!" yang pan$ang !ngga = %ampa! 8 b#&an2 kea-aan !n! -!kena& %ebaga! epa"!"!% k('n!k pe(%!%"en2 -an "e($a-! pa-a 5
!ngga 1 pa%!en. Akan "e"ap! me%k!p#n k('n!k pe(%!%"en -an "e($a-! pa-a 5 !ngga 1 pa%!en. Akan "e"ap! me%k!p#n "e(&amba"2 pa%!en pa%!en epa"!"!% k('n!k pe(%!%"en akan %emb# kemba&!. Pa%!en epa"!"!% 0!(#% %ek!"a( 5 akan menga&am! kekamb#an %e"e&a %e(angan a+a&. Kekamb#aan b!a%anya -!#b#ngkan -engan keb!a%aan m!n#m a&k''& -an ak"!0!"a% /%!k yang be(&eb!an. Ik"e(#% b!a%anya "!-ak "e(&a&# nya"a -an "e% #ng%! a"! "!-ak mempe(&!a"kan ke&a!nan -a&a&m -e(a$a" yang %ama. T!(a
ba(!ng
b!a%anya
akan
%ege(a
-!
!k#"!
penyemb#an yang "!-ak %emp#(na. Ak!(nya %#a"# k'mp&!ka%! &an$#" -a(! epa"!"!% yang #k#p be(makna a-a&a pe(kembangan carcinoma hepatosellar% ken-a"!p#n "!-ak %e(!ng -!"em#kan2
%e&a!n !"# $#ga a-anya kanke( a"! yang p(!me(. D#a ak"'( penyebab #"ama yang be(ka!"an -engan pa"'gene%!%nya a-a&a !nek%! 0!(#% epa"!"!% B k('n!k -an %!('%!% "e(ak!" -engan 0!(#% epa"!"!% -an !nek%! k('n!k "e&a -!ka!"kan p#&a -engan kanke( a"! 9Sy&0!a2 1@@5:.
. Penegakan -!agn'%!%
De0nisi dan De0nisi
+riteria diagn$stik
kriteria diagn$stik pasien dengan infeksi hepatitisB () +eadaan
P('%e% nek(' !n?ama%!
1. HB%Ag F b#&an a"! 6. HB DNA %e(#m 1 5 'p!e%>m&
k('n!%
-!%ebabkan '&e
Hepa"!"!% k('n!%
B
3.
Pen!ngka"an
ka-a(
ALT>AST
%ea(a
!nek%! be(ka&a>pe(%!%"en
pe(%!%"en
=. B!'p%! a"! men#n$#kkan epa"!"!% k('
0!(#%
n!% 9%k'( nek('!n?ama%! =:
epa"!"!% B. Dapa" -!bag! men$a-! epa"!"!%
B
k('n!% -engan HBeAg -an &arrier
HBeAg Inek%! 0!(#%
HB%Ag !nak"! epa"!"!%
B 1. HB%Ag F b#&an
pe(%!%"en
6. HBeAg 2 an"! HBe
"anpa
3. HB DNA %e(#m 1 5 'p!e%>m&
-!%e("a!
=. Ka-a( ALT>AST n'(ma&
p('%e% nek(' 5. B!'p%! a"! men#n$#kkan "!-ak a-anya !n?ama%!
epa"!"!%
yang
yang
!n?ama%! =:
%!gn!/kan
9%k'(
nek('
%!gn!/kan
!. Pena"a&ak%anaan
Pen-e(!"a -an ke&#a(ga -!be(! pen$e&a%an a"a# peny#&#an "en"ang peng!-ap
a(a
pen#&a(an2!nek%!'%!"a%
HB%Ag2
apa&ag!
$!ka
pen-e(!"a
HBeAG
%ebaga!
p'%!"!2ke&#a(ga
%e(#ma -an yang men$a&!n #b#ngan !n"!m>%ek%#a& pe(&# -!0ak%!na%! "e(a-ap epa"!"!% B 9pe(&# #$! %a(!ng p(a 0ak%!na%! a"a% HB%Ag -an an"!HB%: Ak"!0!"a% peke($aan %ea(!a(! %epe("! b!a%a -!%e%#a!kan -engan ke&#an 9ak"!0!"a%epa"!"!%:2 $angan %ampa! "e(&a&# me&e"!kan2 -em!k!an $#ga -engan '&a(aga. D!e" k#%#% "ak -!pe(&#kan2 nam#n a(#% pe("aankan g!kg>a(!. Te(ap! %pe%!/k !ngga %eka(ang
ma%!
-a&am
"aapek%pe(!men"a&
-an
p'&a
pembe(!an be(maammaam. T#$#an peng'ba"an epa"!"!% B k('n!k a-a&a #n"#k menega a"a# mengen"!kan p('ge%! $e$a% a"! -engan a(a menekan (ep&!ka%! 0!(#% a"a#meng!&angkan !nek%! -a&am peng'ba"an epa"!"!% B k('n!k2 "#$#an ak!( yang %e(!ng-!paka! a-a&a !&angnya pe"an-a (ep&!ka%! 0!(#% yang ak"! %ea(a mene"ap 9HBeAg-an DNA HB : a"a# -engan ka"a &a!n meng'n"('& 0!(a& &'a-Q %e(en-a m#ngk!n men$a-! an"!HBe -!%e("a! -engan !&angnya DNA HB -a&am %e(#m -an me(e-anya penyak!" a"!.Pa-a ke&'mp'k pa%!en epa"!"!% B k('n!k HBeAg nega"!2 %e(' k'n0en%! HBeAg "!-ak -apa" -!paka! %ebaga! "!"!k ak!( peng'ba"an -an (e%p'n% peng'ba"an anya -apa"-!n!&a! -engan
peme(!k%aan
DNA
HB.Te(-apa"
pengba"an #n"#k epa"!"!% k('n!k ya!"# ,1.
-#a
g'&'ngan
G'&'ngan !m#n'm'-#&a%! In"e(e('n 9IN: In"e(e('n a-a&a ke&'mp'k p('"e!n !n"(e%e&#&e( yang n'(ma& a-a -a&am "#b#2-!p('-#k%! '&e %e& &!m'%!" -an m'n'%!". P('-#k%!nya
-!(ang%ang
'&e
be(baga!maam
%"!m#&a%!
"e(#"ama !nek%! 0!(#%.IN be(ka%!a" %ebaga! an"!0!(#%2 !m#n' m'-#&a"'(2 an"! p('&!(a"!0e -an an"!p(!b'"!.Eek an"! 0!(#% "e($a-! -!mana IN be(!n"e(ak%! -engan (e%ep"'(nya yang "e(-a"a( pa-a memb(ane %!"'p&a%ma %e& a"! yang -!!k##"! an"!0!(#%.
-engan Pa-a
-!p('-#k%!nya epa"!"!%
B
p('"e!neek"'(
k('n!k
%e(!ng
%ebaga!
-!-apa"kan
pen#(#nan IN.Ak!ba"nya2"e($a-! penamp!&an m'&ek#& HLA ke&a% 1 pa-a memb(ane epa"'%!" yang %anga" -!pe(&#kan aga( %e& T %!"'"'k%!" -apa" mengena&! %e& %e& epa"'%!" yang"e(kena 0!(#% HB. Se& %e& "e(%e#" menamp!&kan an"!gen
%a%a(an
epa"'%!".IN
9"a(ge"
a-a&a
an"!gen:HB
%a&a
%a"#
pa-a
'ba"
memb(ane
p!&!an
#n"#k
peng'ba"an pa%!en epa"!"!% B k('n!k -negan HbeAg p'%!"!2 -engan
ak"!/"!%
be&#mmenga&am!
penyak!" %!('%!%.
meng#(ang! (ep&!ka%!
(!ngan IN
"e&a
%e-ang2
yang
-!&ap'(kan
-apa"
0!(#%.Bebe(apa a"'( yang -apa"
me(ama&kan kebe(a%!&an IN , K'n%en"(a%! ALT yang "!ngg! K'n%en"(a%! DNA HB yang (en-a T!mb#&nya ?a(e #p %e&ama "e(ap! IgM an"! HB yang p'%!"!
Eek %amp!ng IN1. Ge$a&a %epe("! ?#6. Tan-a "an-a %#p(e%! %#"#&3. Dep(e%! Ramb#" ('n"'k Be(a" ba-an "#(#n Gangg#an #ng%! "!('!-.D'%!% IN yang -!an$#(kan #n"#k HBeAg 9: a-a&a 5 1 M 3 %em!ngg# %e&ama1F 6= m!ngg#. n"#k HBe Ag 9: %eba!knya %ek#(ang k#(angnya -!be(!kan %e&ama16 b#&an. T!m'%!n a&a T!m'%!n a&a me(ang%ang #ng%! %e& &!m'%!". Pa-a epa"!"!% 0!(#% B2 "!m'%!n a&a be(#ng%! men#(#nkan (ep&!ka%! HB -an men#(#nkan
k'n%en"(a%!
a"a#meng!&angkan
DNA
HB.
Ke#ngg#&an 'ba" !n! a-a&a "!-ak eek %amp!ng %epe("!IN2 -engan k'mb!na%! -engan IN 'ba" !n! -apa" men!ngka"kan eek"!/"a% IN.6.
G'&'ngan an"!0!(a& Lam!0#-!n
Lam!0#-!n a-a&a %#a"# enan"!'me( 9: -a(! 3 "!a%!"!-!n yang me(#pakan %#a"# ana&'gn#k&e'%!-2 be(#ng%! %ebaga! baan pemben"#k p(egen'm2 %e!ngga ana&'g n#k&e'%!- be(%a!ng -engan n#k&e'%!- a%&!. Lam!0#-!n be(ka%!a" mengamba" ena(! %e&ama 1 "a#n -apa" menekan HBDNA2 n'(ma&!%a%! ALT2 %e('k'n0e(%! HBeAg -an meng#(ang! p('g(e%! /b('%!%%ea(a be(makna -!ban-!ngkan
p&aeb'.
Nam#n
&am!0#-!n
mem!#
(e%!%"en%!.D!&ap'(kan ba+a (e%!%"en%! "e(a-ap &am!0#-!n %ebe%a( &eb! -a(! 36 %e"e&a "e(ap!%e&ama %a"# "a#n -an men$a-!
57
%e"e&a
(e%!%"en%!"e(a-ap
"e(ap!
&am!0#-!n
%e&ama men!ngka"
3
"a#n.
R!%!k'
-engan
mak!n
&amanya pembe(!an. Da&am %#a"# %"#-!-! A%!a2 (e%!%"en%! gen'"!p
men!ngka"
-a(!
1=
pa-a
"a#n
pe("ama
pembe(!an&am!0#-!n2 men$a-! 382 =@2 FF -an F@ ma%!ng ma%!ng pa-a "a#n ke 6232= -an5 "e(ap!. A-e'0!( D!p!0'k%!& P(!n%!p ke($anya ampe( %ama -engan &am!0#-!n2 ya!"# %ebaga! ana&'g n#k&e'%!- yangmengamba" en
"(an%(!p"a%e. m#mnya -!g#nakan pa-a ka%#% ka%#%yang keba& "e(a-ap &am!0#-!n2 -'%!%nya 1 3 mg "!ap a(! %e&ama =8 m!ngg#
$. p('gn'%!% Pa-a HB k('n!k #m#mnya -!-apa"kan HB%Ag yang p'%!"! %e#m#( !-#p. Pa-a %ebag!an ke!& HB%Ag akan meng!&ang %ea(a %p'n"an -an akan "!mb#& An"!HB% yang p'%!"!2 maka -a&am kea-aan -em!k!an '(ang "e(%eb#" -apa" -!nya"akan %emb#. Banyak pa%!en be(p!n-ap!n-a an"a(a kea-aan (ep&!ka%! -an n'n (ep&!ka%!. T(an%'(ma%! -a(! kea-aan (ep&!ka%! kea-aan n'n (ep&!ka%! -!%e("a! !&ang HbeAg -an "!mb#&nya An"!Hbe. Se('k'n0e(%! %p'n"an -a(! HBeAg ke An"!HBe -apa" "e($a-! pa-a pa%!en -!mana $#m&anya be&#m $e&a%2 a-a yang menga"akan 115 pe( "a#n 9De%a! 4 P(a"" :. Mengapa
pa-a
%ebag!an
pen-e(!"a
"e"ap
pa-a
%"a-!#m k('n!k pe(%!%"en -an %e&ama !-#pnya "!-ak apa apa %e-angkan pa-a pen-e(!"a &a!nnya men$a-! k('n!k ak"! -an kem#-!an men$a-! %!('%!% a"! bakan kanke( a"!) Temya"a a& !n! "e(gan"#ng -a(!
!n"e(ak%! an"a(a (ep&!ka%! 0!(#% epa"!"!% B yang k'n"!n#e -an %"a"#% !m#n'&'g! pen-e(!"a 9Se(&'k:. Be-a epa"!"!% B k('n!% -an Hepa"!"!% D) !(#% epa"!"!% -e&"a a"a# HD2 me(#pakan 0!(#% RNA yang mem!&!k! %!a" !nek%! "ambaan -an memb#"#kan ban"#an -a(! 0!(#% epa"!"!% B 9HB: #n"#k me&ak#kan (ep&!ka%! -an ek%p(e%!. Hepa"!"!% D -apa" "e(!nek%! be(%amaan -engan epa"!"!% B a"a# pa-a pa%!en yang %ebe&#mnya %#-a "e(!nek%! epa"!"!% B. Pa-a !nek%! ak#"2 akan "e(-apa" pen!ngka"an IgM an"!HD -an akan !&ang -a&am 3 = a(!. Pa-a pen-e(!"a -engan !nek%! k('n!% HD2 akan "e(-apa" pen!ngka"an "!"e( -a(! IgM -an IgG an"!HD. Penyeba(an !nek%! epa"!"!% D %#-a men-#n!a2 -an mem!&!k! -#a $en!% ben"#kan ep!-em'&'g!. D! -ae(a me-!"e(an!an 9A(!ka2 E('pa %e&a"an2 T!m#(:2 HD en-em!k pa-a pen-e(!"a epa"!"!% B2 penyeba(annya
"e(#"ama
ak!ba"
k'n"ak
e(a"
an"a(
'(ang.
D!-ae(a yang "!-ak en-em!k epa"!"!% B penyeba(an epa"!"!% D me&a&#! "(an#%! -a(a -an p('-#knya2 "e(#"ama pen-e(!"a em'/&!a -an pa(a pengg#na 'ba"'ba"an "e(&a(ang.
Ge$a&a !nek%! HD m!(!p -engan epa"!"!% B. "!mb#&nya ge$a&a a-a&a b!a%anya men-a-ak -an "e(ma%#k ke&e&aan2 na%# makan2 -emam m!%k!n2 m#n"a -an ka-angka-ang be(%ama
pa!n2 !0e% '( (a%. nye(!2 ga"a&ga"a& a"a# (#am. (!n -apa" men$a-!
be(+a(na
ge&ap2
-an
kem#-!an
penyak!"
9meng#n!ng -a(! k#&!" -an p#"! ma"a: m#ngk!n m#n#&2
k#n!ng
