OTVORENI UNIVERZITET „APEIRON“ TRAVNIK FAKULTET POSLOVNE EKONOMIJE U TRAVNIKU
ŠTAMPAČI SEMINARSKI RAD
PREDMET: POSLOVNA INFORMATIKA PROFESOR:Prof. PROFESOR:Prof. Dr. Branko Latinović ASISTENTI: Mr. Sc. Hadžib Salkić Emir Šabić STUDENT: Lejla Cimirotić
INDEX BR.:0157-09/VFBO TRAVNIK, april 2010. godine
SADRŽAJ
Stranica
1. UVOD
..............................................................................................................................2
2. HISTORIJSKI RAZVOJ ŠTAMPAČA : OD XEROX-A DO MW-100...........................3 3. ŠTAMPAČI I NJEGOVE OSNOVNE KARAKTERISTIKE..........................................5 3.1.1.
Brzina
štampača..................................................................................................6
3.1.2.
Veličina
ispisa.....................................................................................................6
3.1.3.
Kvaliteta
ispisa....................................................................................................6
3.1.4.
Memorija
u
štampaču..........................................................................................6
3.1.5.
Boja
ispisa...........................................................................................................7
4. VRSTE ŠTAMPAČA..........................................................................................................7 4.1.1.
Štampači
sa
udarom
(Matrični
štampači)............................................................7
4.1.2.
Štampači
bez
udara ...........................................................................................9
2
4.1.2.1.
Ink–jet
štampači......................................................................................9
4.1.2.2.
Laserski
štampači..................................................................................10
4.1.3.
Višenamjenski
štampači....................................................................................11
4.1.3.1.
Photosmart
višenamjenski
štampači ....................................................12
4.1.3.2.
Uredski
višenamjenski
štampači...........................................................12
4.1.3.3. Laserski
višenamjenski
štampači..........................................................12
4.1.4.
Ploteri...........................................................................................................
.....13
4.1.4.1.
Dye
i
pigmentirani pigmentirani .......... .................. ................. ................. ................. .................. .................. .................. ................. ........14 14
4.1.4.2.
Solventni
štampači................................................................................14
5. ODABIR ŠTAMPAČA – KAKO ODABRATI ODGOVARAJUĆI ODGOVARAJUĆI ŠTAMPAČ.........15 6. ZAKLJUČAK...................................................................................................................19 7. LITERATURA..................................................................................................................20
1.UVOD 3
Potreba da se određene informacije iz računara prenesu na papir dovela je do izrade posebnih uređaja za ispis teksta i/ili slike na papir. Takve posebne uređaje koji ispisuju željene podatke na papir nazivamo Štampačima (engl. Printer). Štampač je jedan od najčešće korištenih izlaznih jedinica na računaru, čija je osnovna funkcija da na neki materijal poput papira, pravi fizičku kopiju nekog teksta i/ili slike, koja se u elektronsko elektronskojj formi nalazi na računaru. računaru. Prvi mehanički mehanički štampač štampač na svijetu svijetu proizvede proizvedenn je davne 1938. godine pod nazivom Xerox. Ovi štampači su radili kao pisaće mašine koje su imale glavu za štampanje sačinjenu od matrica igala, koja se pomjerala naprijed-nazad uz osovinu dok se papir previjao ispod nje. Iglice su udarale udarale u papir kroz ribon, ostavljajući ostavljajući znakove znakove na papiru. papiru. Nakon Nakon Xerox-a Xerox-a dolazi dolazi do razvoja novih tehnologija tehnologija za ispis na papir, što dovodi dovodi do razvoja naprednijih štampača.Danas štampače najčešće dijelimo na štampače sa udarom i bez udara. Štampači sa udarom su matrični štampači, a štampači bez udara su laserski i ink-jet štampači. Ink–jet štampači se najčešće koriste za kućnu upotrebu. Kod ovih štampača glava za štampanje je od mikroskops mikroskopskih kih rupa, kod kojih mali zagrijavaju zagrijavajući ći elementi elementi okružuju okružuju rupe. Laserski Laserski štampači koji su tek u posljednjih nekoliko godina godina postali pristupačni za kućne korisnike, rade na principu projekcije kopije na sjajni, statično-naelektrisani cilindrični „bubanj” koristeći laserski snop. Osnovne karakteristike štampača su: brzina ispisa, veličina ispisa, kvaliteta ispisa, memorija u štampaču i boja ispisa (crno-bijeli štampač i/ili štampač u boji), pri čemu se tehnologija, kvaliteta i brzina ispisa bitno razlikuju od uređaja do uređaja. Velika ponuda različitih modela štampača na tržištu za potencijalnog kupca, može predstavljati velik problem pri odabiru, stoga ćemo u ovom radu pokušati odgovoriti na pitanje: „Kako odabrati odgovarajući štampač“?
2. HISTORIJSKI RAZVOJ RAZVOJ ŠTAMPAČA: OD XEROX-A DO MW-100
4
Prvi štampač proizveden je 1983. Godine,a razvio ga je Chester Clarson. Taj štampač bio je baziran baziran na procesu procesu suhe štampe zvanom zvanom elektrofotog elektrofotografija,po rafija,poznatij znatijii pod nazivom nazivom Xerox.Ova Xerox.Ovajj štampač pružio je osnovu za razvoj današnjih laserskih štampača.
Ilustracija br. 1. Izum štampača predstavljao je revolucionarni događaj .1
Nakon Nakon Xeroxs-a Xeroxs-a dolazi dolazi do daljeg razvoja razvoja štampača, štampača, te 1953. 1953. godine godine dolazi dolazi do proizvod proizvodnje nje prvih prvih bržih štampača. štampača. Ove godine Remingto–R Remingto–Rand and razvio je prvi brzi štampač štampač koji se koristio koristio na „Univac“ računaru.
Ilustracija br. 2. Prvi printer iz 1938. god. 2 Prvi pravi laserski štampač razvijen na Xerox Palo Alto istraživačkom centru 1969 godine, pod nazivom EARS, a završen je 1971 godine. Xerox-ov inžinjer Gary Starkweather dodao je 1 2
Ilustracija preuzeta sa internet stranice: http://www.officemuseum.com/copy_machines.htm http://www.officemuseum.com/copy_machines.htm Ilustracija preuzeta sa internet stranice: http://computerlaserprinter.com/images/computer_laser_printer.jpg
5
starom Xerox-ovom štampaču lasersku zraku, te na taj način dolazi do razvoja laserskih štampača. štampača. Potomak Potomak EARS-a EARS-a bio je također također Xerox-ov štampač, štampač, tzv. Xerox Xerox 9700, 9700, koji se na tržištu pojavio 1977. godine. Prvi ink-jet štamapač razvijen je 1976. godine, pri čemu tek 1988. godine postaje dostupan za kućnu upotrebu. U to vrijeme štampači nisu bili komercijalni proizvodi, već su uglavnom korišteni za novine i biltene zbog njihove visoke cijene. 1988. godine tzv. DeskJet štampač kompanije HP (Hjulet Parkard) koštao je 1000 $. Pored kompanije HP, tehnologiji štampača doprinio je i konkurentski proizvođač IBM. Prvi IMB-ov štampač (IMB 3800) instaliran je 1976. godine u središnjem knjigovodstvenom uredu na F.W. Woolworth u Sjeverno američkom centru baze podataka u Milwaukee-u. IMB-ov 3800 printerski printerski sistem bio je industrijski industrijski brzi laserski laserski štampač, koji je radio na brzinama preko 100 znakova u minuti. minuti.3 Od 1976. godine pa do danas različite konkurentske kompanije vode veliku „bitku“ oko izuma novih i naprednijih štampača, a sve sa osnovnim ciljem; stvaranjanjem što boljeg i jeftinijeg štampača koji daje vrhunski kvalitet ispisa. Tokom više desetljeća proizvedeno je više hiljada različitih modela. Tako se danas najnovijom tehnologijom štampača smatra MW – 100 firme Brother.
Ilustracija br.3. Najmanji Najmanji štampač na svijetu proizvela je 2002. godine godine firma „Brother“: MW – 100 (dimenzija 16x10x1,75 cm, težina 300 gr).
3 4
4
http://oliver.efos.hr/informatika/so/upsem/pisaci_1.doc http://www.wcm.at/contentteller.php/news_teaserimage/711
6
Ovaj štampač, koji je proizveden je 2002. godine, smatra se trenutno najmanjim štampačem na svijetu. Ovaj ručni štamapač koji je veličine kompjuterskog miša i težine 300 grama, štampa do veličine A 4, a trenutno košta oko 360 €.
Ilustracija br. 4. 4. MW-100 košta oko oko 360 eura. eura. 5
3. ŠTAMPAČI I NJEGOVE OSNOVNE KARAKTERISTIKE KARAKTERISTIKE Štampač (pisač, tiskalo, tiskač, tiskaljka ili printer) je jedan od najčešće korištenih izlaznih jedinica jedinica na računaru. računaru. Štampač omogućava omogućava da se ono što je urađeno urađeno na računaru računaru prezentuje prezentuje na način koji je pogodan za umnožavanje u širem krugu ljudi u printanoj formi. Osnovne karakteristike štampača su: 6 -Brzina ispisa, -Veličina ispisa, -Kvaliteta ispisa, -Memorija u pisaču i -Boja ispisa (crno-bijeli štampač i/ili štampač u boji). 5 6
http://www.wcm.at/contentteller.php/news_story/brother_weltweit_kleinster_drucker.html http://oliver.efos.hr/informatika/so/upsem/pisaci_1.doc
7
3.1.1. Brzina štampača Brzina ispisa - broj ispisanih znakova, redova ili čitavih stranica u nekoj jedinici vremena. Brzina starijih igličnih pisača se prije mjerila u jedinici znakova u sekundi (cps - characters per second), dok se danas mjeri koliko stranica štampač može ispisati u minuti (ppm - pages per minut). Današnji laserski štampači imaju brzinu ispisa od 10 do 20 stranica po minuti, a oni namijenjeni profesinonalnijoj upotrebi od 20 do 40 stranica u minuti. Kod ink-jet štampača brzina ispisa je manja i kreće se oko 10 stranica stranica po minuti, minuti, u ovisnosti ovisnosti da li se radi o crno bijelom bijelom ispisu ili o ispisu u boji, kao i o kvalitetu kvalitetu ispisa. ispisa. Brzina ispisa se smanjuje smanjuje samo kod kompl komplek eksnij snijih ih grafičk grafičkih ih dok dokume umenat nataa koji koji zahtije zahtijevaj vajuu duž dužee vrijeme vrijeme obrade obrade na računa računaru ru ili štampaču.
3.1.2. Veličina ispisa Veličina ispisa – određena je širinom i dužinom papira koji može stati u štampač. Danas se koriste uobičajne veličine listova papira, kao što su A4, A3 ili još veći A2, pa čak i listovi veličina A1 i A0 formata. Neki štampači mogu štampati i na beskonačnom papiru ili dugačkim rolnama papira. Također ako planiramo ispisivati na papirima koji nisu uobičajni (tvrđi papir, hamer, glatki papir, paus etc.) potrebno je provjeriti da li štampač može koristiti željeni tip papira. papira.
3.1.3. Kvaliteta ispisa Kvaliteta ispisa – ispisa – ovisi o rezoluciji rezoluciji teksta teksta ili slike (engl. Resolution) Resolution),, koja se izražava izražava brojem brojem tačkica po 1 inču (engl. Dots Per Inch - dpi), te se sastoji od dva podatka: horizontalne i vertikalne rezolucije. Rezolucija je podatak koji pokazuje koliko tačaka štampač može smjestiti na papiru. Što je rezolucija štampača veća to je kvalitet ispisa bolji.
3.1.4. Memorija u štampaču Memorija u štampaču – služi za prihvatanje podataka iz računara, pripremanje dokumenta za ispis i pohranu pripremljenog dokumenta. Za ugodniji rad potrebno je imati više memorije. Ovo je posebno važno važno kod laserskih laserskih štampača, štampača, koji moraju cijele stranice stranice sačuvati sačuvati u memoriji prije početka početka ispisa. ispisa. Laserski Laserski štampači štampači uglavnom uglavnom imaju od 8 MB do 16 MB memorije, memorije, dok profesional profesionalniji niji modeli modeli imaju od 64 MB do 96 MB memorije. memorije. Kod ink-jet ink-jet štampača štampača količina 8
memorije obično je manja jer oni ne moraju čuvati cijele stranice u svojoj memoriji, već se ona prenosi prenosi štampaču štampaču tokom tokom štampe. štampe.
3.1.5. Boja ispisa Boja ispisa – ovisi da li štampamo u crno-bijeloj tehnologiji ili u boji. Osim matričnih štampača koji uopće nisu predviđeni za ispis u boji, danas se sve ostale vrste štampača prizvode za ispis u boji. Lasersk Laserskii štampači štampači (engl. Laser Laser Printer) Printer) imaju mogućn mogućnost ost ispisa u boji , ali je cijena cijena takvih takvih štampača znatno viša (od 3 do 4 puta) u odnosu na laserske štampače koji nude samo crno bijeli ispis. ispis.Naj Najpoz poznat natiji iji proizv proizvođa ođači či štampa štampača ča su tzv. tzv. velika velika četvor četvorka: ka: Epson, Epson, Canon Canon,, He Hewle wlettttPackard i Lexmark, dok su još poznati i Brother, Kyocera, Minolta etc.
4. VRSTE ŠTAMPAČA Postoji velik broj štampača koji se razlikuju po tehnologiji i načinu na koji štampaju, po kvalitetu štampe, brzini štampe, po bojama koje koriste etc. U historiji je bilo više podjela vrsta štampača, ali najčešća podjela je na: 1.Štampače sa udarom (matrični štampači) i 2.Štampače bez udara (ink-jet štampači i laserski štampači). Bajgorić naglašava da „između različitih hardcopy izlaznih uređaja korištenih na računarima, štampači i ploteri su najčešće u upotrebi. Štampači su kategorizirani prema tome da li je ili ne dobive dobiveni ni izlaz izlaz proizv proizvede edenn fizički fizičkim m kon kontak taktom tom mehani mehanizma zma za štampa štampanje nje s pap papiro irom. m. Tzv. Tzv. „štampači sa udarom“ (impact printers) imaju kontakt a „neudarni“ (non – impact printers) nemaju (podvukao D.T.).Ploter se uglavnom koristi za štampanje grafike u većim formatima.“ 7
4.1.1. Štampači sa udarom (Matrični štampači) Štampači sa udarom – ostvaruju kontakt preko odgovarajućeg ribona (engl. ribbon) na papir, uz pomoć pomoć mehaničkog mehaničkog udarca udarca i tako ostvaruju ostvaruju ispis. Ribon je potrošna potrošna traka natopljena natopljena bojom preko preko koje iglice formiraju formiraju ispis. Glavni Glavni dio ovih štampača štampača je glava glava štampača štampača na koju su smještene iglice. Stariji modeli su imali devet iglica dok savremeni imaju 24 iglice. Ovakvi štampači su veoma bučni, nemaju jasan kvalitet ispisa i lako se održavaju te su zbog toga bili cijenovno veoma prihvatljivi. Najčešće štampači ovakvog tipa su tzv. matrični štampači ( engl. 7
Ibid., str. 128.
9
Dot-matrix). Ovakva vrsta štampača je zastrajela iako ih možemo i danas vidjeti u upotrebi. Koriste ih kompanije koje u svom poslovanju za ispise faktura, platnih izvještaja i drugih dokumenata gdje je potrebno da se pravi više kopija. Način rada je dosta jednostavan. Glava štampača pomjera se horizontalno s lijeva na desno te pritom ispisuje tačkice, koje formiraju željeni simbol. Nakon ispisanog reda papir se mehanizmom pomjera prema gore za jedan red, što omogučava štampanje novog reda. Djelovanjem elektromagneta, iglice se velikom brzinom kreću prema papiru. Brzina matričnih štampača mjeri se brojem znakova koji se ispisuju po sekundi (engl. cps characters per second), ali se ne uzima vrijeme potrebno da se papir namjesti za ponovni ispis reda.
Ilustracija br. 5. Matrični štampači rade na veoma jedostavnom principu. 8
Postoji još jedna kategorija štampača s udarom tzv. linijski štampač koji je poznat po svojoj brzini ispisa. ispisa. Linijski Linijski štampači štampači ispisuju odjed odjednom nom cijelu liniju liniju ili red teksta, postižući postižući brzinu brzinu od 100 do 500 linija po minuti (engl. lpm – line per minute).
4.1.2.Štampači bez udara Štampači bez udara – ne ostvaruju mehanički kontakt s papirom prilikom ispisa na papir. Ovakav način ispisa znakova je nešto noviji i ima prednost u odnosu na štampače sa udarom. Ova vrsta štampača stvara mnogo manje buke nego udarni udarni štampači. 8
http://www.adriatiko.com/photos/products/1/5171/EPSON%20LQ-590.jpg
10
U ovu vrstu štampača spadaju:Ink – jet štampači i laserski štampači.
4.1.2.1. Ink–jet štampači Ink–jet štampači - se takođe nazivaju tintni štampači. Prvi ink-jet štampači se pojavljuju 1976 godine. Ovi štampači su najprihvatljiviji cjenovno na tržištu, a najčešće se koriste za kućnu upotrebu. Tinta, koju ovi štampači koriste, je na bazi vode i brzo se suši. Ispis na papir se vrši štrcanjem mlaza tinte koja na papir ispisuje željeni simbol. Princip ispisa je sličan kao na matričnom štampaču (red po red), tačkice se dobivaju ubrizgavanjem tinte kroz niz mlaznica bez fizičkog fizičkog kontakta kontakta glave i papira ( umjesto udaraca udaraca iglica). iglica). Glava štampača štrca vrlo tanak tanak mlaz tinte (oko 0,1 mm) u smjeru papira. Glava može imati 50 do više od 500 mlaznica.
Ilustracija br. 6. 6. Prikaz rada ink-jet ink-jet štampača. štampača.9
Ink-jet štampači u boji imaju posebnu glavu kroz čije mlaznice se štrcaju tri boje. Ove tri boje su: zelenopl zelenoplava ava (engl. cyan, C), ljubičas ljubičasta ta (engl. (engl. magent magenta, a, M) i žuta (engl. (engl. yellow yellow,, Y). Sastavljanjem boja, od tri osnovne (Cyan, Magenta, Yellow-CMY) dobijamo sve ostale boje. Pored potrošnog materijala koji se brzo troši najveći nedostatak ovih štampača je i mala brzina ispisa. Brzina štampanja se mjeri po stranicama u minuti (engl. ppm – pages per minut), tako da ink-jet štampač ispiše do 36 crno bijelih stranica u minuti, dok u boji ispiše do 30 stranica u minuti.
9
http://www.scribd.com/doc/8749012/Pisaci-marinkovic
11
Ilustracija br. 7. Dijelovi ink-jet štampača. 10
4.1.2.2.Laserski štamapači Laserski štamapači - kakve danas poznajemo u kvaliteti crno bijeloga ispisa nadmašuju i neke klasične štamparske tehnike i nude mnogo više od pukog sadržaja informacije, sve do njezina potpunoga potpunoga vizualno vizualnogg predstavljanja.T predstavljanja.Taa tehnika bitno je složenija složenija od već opisanih, a preuzeta preuzeta je iz fotokopirnog stroja. Niz podataka (nula i jedinica) kojima se opisuje slika, modulira (pali i gasi) lasersku zraku koja se upućuje na fotoelektrostatički bubanj (engl. optical photocoupler OPC) OPC) koji se prethodno prethodno elektronički elektronički negativno nabija. Osvijetljena Osvijetljena područja područja bub bubnja nja električki električki se neutraliziraju i pri dodiru skupljaju čestice negativno nabijena tonera, dok ona neosvijetljena i sama ostaju negativno nabijena i stoga odbijaju toner. Tada bubanj dolazi u dodir s pozitivno nabijenom površinom papira, koja privlači i preuzima toner, te tako pripremljena slika prelazi u fazu fiksiranja, gdje papir prolazi između vrućih valjaka koji koji rastale i zapeku toner tako da on postane postane neodvojiv do poluge. Kvaliteta Kvaliteta ispisa laserskih laserskih štampača stoga nije vezana s fizičkom fizičkom izvedbom mehaničkih komponenti, nego s finoćom pomaka konačnog motora koji rotira bubanj i s granulacijom tonera, čije čestice moraju biti dovoljno sitne da odgovaraju finim laserskim pulsiranjima pulsiranjima ili, drugim drugim riječima, riječima, deklarira deklariranoj noj rezoluciji rezoluciji štampa štampača. ča.
10
http://media-2.web.britannica.com/eb-media/66/74066-004-FE86A730.jpg
12
Ilustracija br. 8. Prikaz rada laserskog štampača. štampača . 11
Laserske štampače odlikuje brzina ispisa i kvaliteta ispisa. Kod savremenih laserskih štampača brzina ispisa se kreće od 15 do 55 stranica stranica po minuti (engl. (engl. ppm - pages pages per minut). Kvalitet Kvalitet ispisa se kreće od 600 do 4800 dpi (engl. dots per inch). Ova vrsta štampača može posjedovati najviše četiri ladice za papir.
4.1.3. Višenamjenski štampači Višenamjenski štampači – su treća generacija štampača tzv. sve u jednom (engl. all in one). Ovi štampači se proizvode kao ink-jet i laserski, pri čemu su ink-jet štampači više zastupljeni. Njihova Njihova najveća najveća prednost prednost je u tome što zauzimaju zauzimaju manje prostora i jeftiniji su nego kada bi kupov kupovali ali svaki svaki uređaj uređaj posebn posebno. o. Mogu Mogu sadrža sadržavat vatii u sebi: sebi: štampač štampač,, skener skener,, kop kopir, ir, telefak telefaks, s, elektronsku sekretaricu i email. email .12 Postoje tri vrste višenamjenskih štampača: 13 1.Photosmart višenamjenski štampači, 2.Uredski višenamjenski štampači i 3.Laserski višenamjenski štampači.
4.1.3.1. Photosmart višenamjenski štampači 11
http://www.scribd.com/doc/8749012/Pisaci-marinkovic http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/visenamjenski.htm 13 Ibid. 12
13
Photosmart višenamjenski štampači omogućuju jednako kvalitetan ispis dokumenata kao i fotografija. Kod ovakvih uređaja postoji mogućnost direktnog povezivanja s digitalnim fotoaparatom za jednostavan ispis fotografija. Za ispis fotografija nije potrebno da računar bude uključen.
4.1.3.2. Uredski višenamjenski štampači Uredski višenamjenski štampači omogućuju ispis u boji, skeniranje u boji, kopiranje u boji te faksiranje u boji. Njihova osnovna namjena je korištenje u uredima, gdje je j e vrlo često bitno postojanje postojanje svih svih tih uređaja, uređaja, a prostor prostor za njihovo njihovo smješta smještanje nje je ograniče ograničen. n.
4.1.3.3. Laserski višenamjenski štampači Laserski Laserski višenamjens višenamjenski ki štampači štampači su najkvalitetniji, najkvalitetniji, najbrži najbrži i najvrijedniji najvrijedniji od svih višenamjenskih štampača. To naravno utječe i na njihovu cijenu. Oni omogućuju ispis u boji, skeniranje u boji, kopiranje u boji, te faksiranje u boji.
Ilustracija br. 9. Višenamjenski štampači se ubrajaju u treću generaciju štampača. 14
4.1.4. Ploteri 14
Ilustracija preuzeta sa sa internet stranice: stranice: http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/visenam http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/visenamjenski.htm jenski.htm
14
Ploteri - su štampači velikog formata. Osim malih stolnih štampača, postoje i veliki štampači koji koriste istu tehnologiju, ali su većih dimenzija. Zanimljivi su jer u zadnje vrijeme najčešće zamjenjuju tradicionalna fotografska povećanja koja su se koristila za izložbene fotografije. Štampače velikog formata dijelimo u tri kategorije (ovisno o tinti koju koriste): 15 Dye štampači - s bojom koja nije otporna na UV zračenje, ali ima prilično širok spektar pa se ti štampači koriste za tzv. unutrašnju upotrebu, Pigm Pigmen entir tiran anii štamp štampač ačii- s pigme pigment ntira irano nom, m, odno odnosn snoo UV stab stabiln ilnom om bojo bojom, m, koris koriste te se za oslikavanje izloga i izložbenih prostora koji su izloženi suncu i Solventni štampači - sa solventnim bojama, odnosno bojama otpornima na UV zračenje i razne vremenske nepogode, koje se mogu aplicirati na razne podloge (npr. običnu PVC samoljepljivu foliju).
Ilustracija br. 10. Ploteri su štampači velikog formata .16
4.1.4.1. Dye i pigmentirani štampači Dye i pagementir pagementirani ani štampači - uglavnom uglavnom koriste četiri ili šest boja za ispis u dvije kombinacije. Prva kombinacija je s dodatkom svijetle tirkizno plave i purpurno crvene boje, a druga kombinacija koristi fluorescentnu zelenu i narančastu, oboje su uz osnovne boje tirkizno 15 16
http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/ploteri.htm http://www.timpol.pl/el_graf/oce.JPG
15
plavu, plavu, purpurno purpurno crvenu, crvenu, žutu i crnu. Širina ovih štampača štampača je do 150 cm, a brzina brzina ispisa izmedu izmedu 4 i 40 metara kvadratnih na sat.
4.1.4.2. Solventni štampači Solventni štampači - su donedavno koristili četiri boje za ispis, ali su mogli imati nekoliko glava za ispis jedne boje. Danas je potpuno normalna pojava da se i u solventnoj tehnologiji koristi šest ili više boja za ispis. Solventni štampači uglavnom su lošije rezolucije i kvalitete ispisa, ispisa, ali im je ispis puno jeftiniji, pa se koriste za zaista velike formate. Širina ovih štampača je od 1.6 metara do ogromnih ogromnih 5 metara. metara. Uz solventne solventne štampače idu, nažalost nažalost i neke negativne negativne karakteristike: jedna od najgorih je potreba za posebnim sustavima ventilacije i dotoka svježeg zraka, jer solventne boje isparavaju prilično agresivne hemikalije, od kojih neke mogu biti i kancerogene.
Ilustracija br. 11. Solventni štampači danas koriste šest ili više boja za ispis .17
17
http://www.difol.net/market/images/dgi.jpg
16
5. ODABIR ŠTAMPAČA – KAKO ODABRATI ODGOVARAJUĆI ŠTAMPAČ Osnovna funkcija funkcija svakog štampača je ista: ispis teksta i/ili slike na papir. Međutim tehnologija, kvaliteta i brzina ispisa se pri tome bitno razlikuju, a jako velika ponuda različitih modela štampača na tržištu za potencijalnog kupca može predstavljati velik problem pri odabiru. Stoga ćemo u ovom poglavlju rada iznijeti osnovne preporuke s kojima bi se svaki potencijalni kupac prije kupovin kupovinee trebao trebao upozna upoznati. ti. Prvenstveno je potrebno upoznati se sa temeljnim razlikama osnovnih modela. Štampači se mogu razlikovati po sljedećim svojstvima: 18 tehnologija ispisa,crno-bijeli ispis ili ispis u boji ,brzina ispisa,rezolucija,format ispisa, cijena,količina ugrađene memorije,jezik koji se koristi za opis i ispis stranica,broj i kapacitet ladica za papir i način spajanja na računalo (ili mrežu). „Kako
odabrati odgovarajući štampač?“ pitanje je na koje je, korištenjem temeljnih preporuka
sasvim lako odgovoriti. Kao što smo već ranije naveli, dvije najčešće korištene tehnologije u printerima printerima su: su: ink–jet ink–jet (Tintini) (Tintini) štampači štampači i lasers laserski ki štampači. štampači. Obje tehnologije nude mogućnost crno-bijelog ispisa i ispisa u boji, a i prosječna rezulucija rezulucija im je veoma veoma slična. Mada je prosječna prosječna nabavna nabavna cijena ink-jet ink-jet štampača štampača niža od cijene laserskih laserskih štampača, ukupni troškovi posjedovanja, a time je i cijena ispisa po stranici u slučaju laserskih štampača štampača niža. Ugrubo Ugrubo rečeno, kada tražimo tražimo štampače, štampače, moramo moramo odlučiti: da li da kupimo kupimo jeftiniji (ink-jet (ink-jet štampač) štampač) i platimo platimo više za potrošni potrošni materijal materijal ili da kupimo kupimo skuplji skuplji (laserski (laserski štampač) i platimo puno manje po stranici? Ovo zapravo zaivisi od budžeta svakog pojedinca i od toga šta želi štampati. Prije kupovine štampača potrebno je procijeniti koliko se stranica mjesečno planira štampati, te na osnovu toga procijeniti koliko će koštati takav ispis jedne stranice. Pri ovome potrebno je uzeti u obzir cijenu spremnika za toner, broj stranica koje se mogu ispisati jednim spremnikom, kao i očekivani radni vijeki štampača.
Primjer računanja cijene ispisa Cijena štampača 18
Lasers serski ki štam štamppač HP 120 12000 Tint intni pisa pisačč HP HP De DeskJe skJett 382 38200 3000 kn 1000 kn
http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci
17
Cijena spremnika s tonerom / crnom tintom Trajanje spremnika Očekivani radni vijek štampača Planirani ispis Ukupni trošak za toner / tintu Ukupni trošak Cijena ispisa jedne stranice
500 kn 2500 str. 2 godine 500 stranica mjesečno (12000 u dvije godine) 2400 kn 5400 kn 0,45 kn
300 kn 500 str.
7200 kn 8200 kn 0,68 kn
Tabela br. 1. Primjer računanja cijene ispisa (u kunama). 19
Ukratko rečeno, ink-jet štampači su dobar odabir ako se planira štampati manji broj stranica mjesečno mjesečno ili ako je potreban ispis u boji, a laserski laserski štampači su bolji izbor ukoliko je potrebno štampati veći broj stranica.
Osnovne preporuke za odabir ink-jet štampača Svojstvo Rezolucija Brzina ispisa Spre premnic nici za za tin tintu tu Spajanje Trajnost spremnika za tintu
Preporučene vrijednosti 1200 x 1200 dpi 12 str/min (crno-bijelo), 8 str/min (boja) Odvo dvojeni jeni i pos poseebni izmj izmjeenjiv njivii spr spreemnic nici za za crn crnuu i za ost ostaale tint tintee USB Najmanje Najmanje 600 600 stranica stranica u boji i 600 600 stranica stranica crno-bijelo crno-bijelo
Tabela br. 2. Osnovne preporuke za odabir ink-jet štampača .20
Preporuke za odabir laserskih štampača (sa crno-bijelim ispisom) Svojstvo
Preporučene vrijednosti Jeftinija kategorija - male Skuplja kategorija - veće
19
http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci,, http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/savjeti.htm 20
18
Rezolucija Brzina ispisa Količina ugrađene memorije Spajanje Jezik za ispis Ukupni kapacitet ladica za papir Opcije
radne grupe 600 x 600 dpi 12 str/min 8 MB USB PCL5 ili PCL6 150 listova -
radne grupe 1200 x 1200 dpi 24 str/min 16 MB, mogućnost nadogradnje na 128 MB USB i EPP PCL5/PCL6 i PS2/PS3 500 listova Dvostrani ispis, mrežni priključak priključak
Tabela br. 3. Osnovne Osnovne preporuke za odabir odabir laserskih štampača. 21
Iz prethodno navedenog se može zaključiti da su osnovni kriteriji za odabir štampača: 22 -količina stranica koja se planira štampati (broj stranica koji se štampa u mjesec dana), -procjena potrebe o vrsti štampača (štampač u boji ili crno-bijeli štampač) i -raspoloživi financijski resursi za nabavu i za održavanje štampača. Osim ovoga, prilikom kupovine štampača potrebno je i voditi računa o sljedećem: 1. Izbj Izbjeg egva vati ti GD GDII štamp štampač ačee (skra (skraće ćenic nicaa od engl engl.. Grap Graphic hical al De Devic vicee Inte Interfa rface ce). ). To je Windows standard za prikazivanje grafičkih objekata i prenošenje na izlazne uređaje kao što su monitor i štampač. GDI štampači ne posjeduju ugrađeni jezik za opis i ispis stranica, nego im računar treba dostaviti već obrađenu rastersku sliku stranice koju treba ispisati. GDI štampači mogu raditi isključivo s MS Windows operacijskim sistemu, zahtijevaju posebne upravljačke programe i prilikom ispisa značajno opterećuju računar. 2.
Kod kupovine štampača (bez obzira radi li se o laserskim ili tintnim štampačima) potrebno potrebno je provjeriti provjeriti dolazi dolazi li štampač s punim punim tonerom, tonerom, odnosno odnosno sprem spremnikom nikom za tintu. tintu. Prilikom kupovine tintnih štampača preporučuje se naročito biti oprezan.
3.
Provjeriti dolazi li s printerom i kabel za povezivanje s računarom.
6. ZAKLJUČAK Od kućne pa do kancelarijske upotrebe, život bez štampača se danas čini nezamislivim. Izum računara predstavljao je revolucionarni događaj, međutim bez obzira na brojne mogućnosti koje nam pruža računar, današnja civilizacija je još uvijek veoma ovisna o papiru i drugim printanim medijima. Prvi štampač, pod nazivom Xeroxx, proizveden je 1938. godine. Ovaj štampač, koji 21
http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci, http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci, http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/savjeti.htm 22 http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri/savjeti.htm
19
je pružio osnovu za razvoj razvoj današnjih današnjih laserskih laserskih štampača, štampača, radio je na procesu suhe štampe tzv. elektrografijom. Od Xerox-a pa do danas proizvedeni su različiti štampači, pri čemu je današnja tehnologija štampača znatno napredovala u odnosu na onu iz 1938. godine. Tako danas postoje i tzv. „ručni štampači“ veličine kompjuterskog miša i težine 300 grama.Danas postoji mnogo vrsta i podjela štampača. U ovom radu radu pošli smo od kategorizacije štampača na; štampače sa udarom udarom (matrični štampači) i štampači štampači bez udara (ink-jet i laserski laserski štampači). Ovi štampači se razlikuju po tehnologiji i načinu štampanja, kao i po kvalitetu i brzini štampe, po bojama koje koriste etc. Ove razlike istovremeno predstavljaju i osnovne karakteristike štampača. Matrični štampači za pravljenje otiska koriste udar iglica na platnenu traku natopljenu bojom. Ovakvi štampači su veoma bučni, nemaju jasan kvalitet ispisa i lako se održavaju te su zbog toga bili cijenovno veoma prihvatljivi.Ink–jet štampači su najrasprostranjenija vrsta štampača koja se koristi najčešće u kućnoj upotrebi. Ovi štampači koriste tintu kao izvor za štampanje. Osnovna prednost prednost ovih štampača je što su prilično jeftini, a nedostatak nedostatak im je mala brzina i velika cijena potrošnog potrošnog materijala.L materijala.Lasers aserski ki štampač štampač je veoma veoma precizan precizan štampač štampač koji radi na principu principu laserskih zraka. Ovi štampači se karakterišu velikom brzinom i kvalitetom štampe. Pored prethodno prethodno navedenih navedenih štampača, štampača, u zadnje vrijeme su veoma veoma popularni popularni i tzv. „višenamjesnk „višenamjesnkii štampači“ koji zamjenjuju više uređaja: štampače, skenere, kopir mašine etc. Ovi štampači predstavlja predstavljaju ju treću generaciju generaciju štampača, štampača, a proizvode proizvode se i kao ink-jet ink-jet i kao laserski laserski štampači. štampači. Najveća Najveća prednost prednost ovih uređaja uređaja je u tome što što zauzimaj zauzimajuu manje prostora prostora i jeftiniji jeftiniji su nego nego kada kada bi se kupovao svaki uređaj pojedinačno.Osim malih stolnih štampača danas postoje i veliki štampači koji koriste istu tehnologiju, ali koji su znatno većih dimenzija, tzv. ploteri. Ploteri su uređaji namjenjeni izradi crteža i nactra, naročito većih dimenzija i vrhunskog kvaliteta. Velik izbor štampača može predstavljati velik problem pri odabiru odgovarajućeg štampača. Stoga sam u ovom radu navela osnovne preporuke za odabir štampača. Ugrubo rečeno, zaključila sam da kada tražimo štampač, moramo odlučiti: da li da kupimo jeftiniji (ink-jet štampač) i platimo više za potrošni materijal ili da kupimo skuplji (laserski štampač) i platimo puno manje po stranici? Odgovor na ovo pitanje zapravo zavisi od budžeta svakog pojedinca i od toga šta želi štampati.
20
7. LITERATURA 1.Bajgorić, Nijaz. Menadžment informacijskih tehnologija. Sarajevo: Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2007. 2. http://ahyco.ffri.hr/seminari2005/printeri 3. http://wwww.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/hardver/pisaci 4. http://computerlaserprinter.com/images/computer_laser_printer.jpg 5. http://www.difol.net/market/images/dgi.jpg 6. http://media-2.web.britannica.com/eb-media/66/74066-004-FE86A730.jpg 7. http://oliver.efos.hr/informatika/so/upsem/pisaci_1.doc 8. http://www.adriatiko.com/photos/products/1/5171/EPSON%20LQ-590.jpg 9. http://www.canon.com http://www.canon.com 10. http://www.epson.com http://www.epson.com.. 11. http://www.hp.com http://www.hp.com 12. http://www.lexmark.com http://www.lexmark.com 13. http://www.officemuseum.com/copy_mach http://www.officemuseum.com/copy_machines.htm ines.htm 14. http://www.scribd.com/doc/8749012/Pisaci-marinkovic 15. http://www.timpol.pl/el_graf/oce.JPG 16. http://www.wcm.at/contentteller.php/news_story/brother_weltweit_kleinster_drucker.html 17. http://www.wcm.at/contentteller.php/news_teaserimage/711
21
22
