ROZDZIAŁ II 1. Przestępstwo- czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźba kary jako
zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. Przestępstwo jako czyn człowieka - podmiotem przestępstwa może być tylko człowiek – osoba izyczna. !ac"owanie się człowieka musi być zewnętrznym zac"owaniem zac"owaniem się zależnym od woli człowieka, musi być sterowane jego wol#. $ednak nie każde zewnętrzne zac"owanie może być nazwane czynem. %ie jest czynem zac"owanie się człowieka pod wpływem przymusu ezwz!"ę#ne!o – kt&remu nie m&gł się człowiek przeciwstawić i wobec tego zac"owanie nie było sterowane jego wol#. Przymus wz!"ę#ny- polega na wywieraniu nacisku na wolę człowieka, ale niewykluczaj#cy kierowania przez tę wolę jego zac"owaniem się. 'rzykładem tego rodzaju przymusu jest stosowanie groźby lub tortur. $. %stawowe znamiona przestępstwa.
'rzestępstwo musi odpowiadać opisowi ustawowemu okre(lonego typu przestępstwa. )ystępowanie znamion w czynie sprawcy musi być stwierdzone, by było mu można przypisać popełnienie popełnienie okre(lonego okre(lonego typu przestępstwa. przestępstwa. *og# one dotyczyć podmiotu podmiotu przestępstwa, strony przedmiotowej, przedmiotowej, strony podmiotowej podmiotowej lub przedmiotu oc"rony oc"rony +musz# być spełnione takie przesłanki aby można było m&wić, że zostało popełnione przestępstwo. )yr&żniamy !namiona opisowe- stwierdzenie ic" nie wymaga stosowania ocen !namiona ocenne- wymagaj#, przy ustalaniu ic" występowania w czynie, posługiwania się r&żnego rodzaju ocenami. &. 'ezprawno() czynu
%ie popełnia przestępstwa, przestępstwa, kto dopuszcza dopuszcza się czynu zabronionego zabronionego w usprawiedliwionej usprawiedliwionej nie (wiadomo(ci (wiadomo(ci jego bezprawno(ci. $eżeli bł#d sprawcy jest nieusprawiedliwiony, nieusprawiedliwiony, s#d może zastosować nadzwyczajne nadzwyczajne złagodzenie kary. Przestępstwa nieumy("ne- s# przestępstwami z nieostrożno(ci. prawca nie miał zamiaru jego popełnienia, popełnienia, popełnia go jednak jednak wskutek niezac"owania niezac"owania ostrożno(ci ostrożno(ci wymaganej wymaganej w danyc" okoliczno(ciac", okoliczno(ciac", mimo ze możliwo(ć popełnienia tego czynu przewidywał lub m&gł przewidzieć. Oko"iczno(ci wył*czaj*ce ezprawno()+
- obrona konieczna - stan wyższej konieczno(ci konieczno(ci ryzyko nowatorstwa - działanie w ramac" uprawnie/ i obowi#zk&w ,. ina
'rzestępstwem jest tylko czyn zawiniony. )ina zac"odzi wtedy, gdy możemy sprawcy postawić zarzut zarzut z popełniania danego danego czynu zabronionego. zabronionego. 'rzesłank# winy jest jest strona podmiotowa przestępstwa. przestępstwa. ormy winy+
0my(lna- przy przestępstwac" umy(lnyc"- zamiar popełnienia przestępstwa+zamiar może być ewentualny- przewiduje i godzi się na nie1 bezpo(redni ma (wiadomo(ć i c"ce popełnić przestępstwo %ieumy(lna- w przestępstwac" przestępstwac" nieumy(lnyc"nieumy(lnyc"- brak zamiaru, zamiaru, lekkomy(lno(ć lekkomy(lno(ć lub niedbalstwo. niedbalstwo. 2onieczne jest też ustalenie, że c"odzi o osobę zdoln# do ponoszenia winy, tzn. osobę, kt&ra osi#gnęła okre(lony wiek. # to przesłanki, kt&re musz# być ustalone, aby można było przypisać winę sprawcy.
Oko"iczno(ci wył*czaj*ce winę/
- niepoczytalno(ć sprawcy - bł#d, co do aktu, bł#d co do prawa - stan odurzenia - działanie na rozkaz - stan wyższej konieczno(ci 0. "asy2ikacja przestępstw+
!brodnie- s# to czyny zagrożone kara pozbawienia wolno(ci na czas nie kr&tszy od 3 lat albo kara surowsz#. +4"odzi tu o doln# granicę zagrożenia ustawowego musi wynosić, co najmniej 3 lata. !brodni# jest morderstwo, rozb&j z użyciem broni lub innego niebezpiecznego przedmiotu, ałszowanie pieniędzy. *ożna j# popełnić tylko umy(lnie. )ystępki- czyny zagrożone kar# przekraczaj#ca +g&rna granica zagrożenia ustawowego jeden miesi#c pozbawienia wolno(ci, 5 m-c ograniczenia wolno(ci lub grzywny powyżej 36 stawek dziennyc". )ystępek może być popełniony r&wnież nieumy(lnie. 4zyny, przy kt&ryc" g&rne zagrożenie kar# nie przekracza tyc" granic – s# wykroczeniami. Ze wz!. na 2ormę czynyu wyr34niamy 'rzestępstwa z działania- mog# one być popełnione tylko przez działanie np. zgwałcenie 'rzestępstwa z zaniec"ania- popełnione przez zaniec"anie np. niezawiadomienie o przestępstwie, nieudzielanie pomocy. Ze wz!. na znamię skutku+
'rzestępstwa ormalne+bezskutkowe- przestępstwo, kt&re polega na okre(lonym zac"owaniu np. nieudzielanie pomocy, ałszywe zeznania. 'rzestępstwa materialne+skutkowe- jeżeli okre(lony skutek do znamion przestępstwa należy mamy z nim do czynienia. %p. uszkodzenie rzeczy, uszczerbek na zdrowiu pozbawienie człowieka wolno(ci. 5kutek- zmiana w (wiecie zewnętrznym, kt&ra może mieć r&żny c"arakter i kt&ra da się oddzielić od samego zac"owania się. 6ypy przestępstwa+
7yp podstawowy – typ przestępstwa będ#cy punktem wyj(cia 7yp kwaliikowany- gdy przestępstwo zagrożone jest kara surowsz# 7yp uprzywilejowany- gdy przestępstwo zagrożone jest kar# łagodniejsz# Ze wz!"ę#u na try (ci!ania+
'rzestępstwa (cigane z oskarżenia publicznego+publicznoskargowe-ic" (ciganiem zajmuje się oskarżyciel publiczny +z reguły jest nim prokurator działaj#cy w imieniu pa/stwa. 'rowadzi on postępowanie przygotowawcze, sporz#dza akt oskarżenia i wykonuje czynno(ci oskarżyciela przed s#dem. 'rzestępstwa (cigane z oskarżenia prywatnego +prywatnoskargowe- +s# nieliczne należ# do nic" np. zniesławienie, zniewaga. 8ciganie tyc" przestępstwa jest prywatn# spraw# pokrzywdzonego, kt&ry jako oskarżyciel prywatny może wnosić i popierać oskarżenie przed s#dem. 'rzestępstwa wnioskowe- mog# być (cigane jedynie wtedy, gdy pokrzywdzony złoży wniosek o (ciganie. 'rzestępstwami tymi s# np. zgwałcenie, kradzież na szkodę osoby najbliższej. ) przestępstwac" tyc" uzależnienie (cigania zależy od woli osoby pokrzywdzonej. 'rzestępstwa wojskowe (cigane na wniosek dow&dcy jednostki. •
7. 5truktura przestępstwa Po#miot przestępstwa
)iek sprawcy – podmiotem przestępstwa może być tylko osoba izyczna, kt&ra uko/czyła w c"wili popełnienia czynu 59 lat. :soba poniżej 59 lat nie podlega odpowiedzialno(ci karnej, lecz stosuje się wobec niej (rodki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawac" nieletnic". +)ystępuj# dwa wyj#tki) pewnyc" wypadkac" odpowiedzialno(ć karn# może ponie(ć nieletni, kt&ry uko/czył 5; lat. $est to możliwe przy spełnieniu warunk&w odnosz#cyc" się do rodzaju popełnionego czynu oraz do wła(ciwo(ci sprawcy i okoliczno(ci sprawy. )yj#tek drugi polega na potraktowaniu dorosłego sprawcy w wieku 59 do 5< lat jak nieletniego. :dnosi się to tylko do sprawcy występku, wobec kt®o można zastosować zamiast kary (rodki poprawcze lub wyc"owawcze. %ieletni- osoby do lat 5< , wobec kt&ryc" stosuje się (rodki wyc"owawcze w zwi#zku z ic" demoralizacj#, osoby miedzy 53 a 59 rokiem życia wobec kt&ryc" toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniaj#ce znamiona przestępstw, osoby wobec kt&ryc" wykonuje się orzeczone (rodki wyc"owawcze lub poprawcze okre(lani = jako nieletni do czasu uko/czenia >5 lat. ) sprawac" nieletnic" należy się kierować przede wszystkim ic" dobrem. 8rodki, jakie można zastosować wobec nieletniego to - (rodki wyc"owawcze+upomnienie, zobowi#zanie do okre(lonego postępowanie, nadz&r odpowiedni rodzica lub opiekuna, nadz&r kuratora, umieszczenie w rodzinie zastępczej - 8rodki leczniczo – wyc"owawcze – umieszczenie nieletniego w szpitalu psyc"iatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym. - 0mieszczenie w zakładzie poprawczym- zastosować można jedynie w razie popełnienia przez nieletniego między 53 a 59 rokiem życia czynu wypełniaj#cego znamiona przestępstwa. *łodociany – to taki, kt&ry nie uko/czył >5 lat w c"wili czynu, ani >? lata w c"wili orzekania w @ instancji. $est to szczeg&lna kategoria sprawce dorosłego, kt&ry w zwi#zku ze swoim wiekiem traktowany jest odmiennie niż inni sprawcy. •
•
•
zwi*zku z pro"ematyk* po#miotu przestępstwa wyr34niamy+
'rzestępstwa indywidualne- znamię podmiotu okre(lone jest przez użycie pewnej dodatkowej cec"y +np.. matka, żołnierz, unkcjonariusz publiczny. prawcami mog# być osoby kt&re posiadaj# taka cec"ę. Azielimy je na )ła(ciwe- szczeg&lna cec"a podmiotu decyduje o bycie przestępstwa, brak tej cec"y powoduje brak przestępstwa %iewła(ciwe- szczeg&lna cec"a podmiotu decyduje o stworzeniu jego typu kwaliikowanego lub uprzywilejowanego. •
•
8. 5trona prze#miotowa przestępstwa
Ao strony przedmiotowej przestępstwa zaliczamy a 4zyn +zac"owanie się- przez zaniec"anie albo działanie podmiotu, b kutek czynu, c 4zas i miejsce czynu, d ytuację w jaki czyn popełniono, e pos&b popełnienia i przedmiot wykonywania czynu.
ormy czynu
'rzestępstwa trwałe – przestępstwo może być ujęte jako utrzymanie pewnego stanu rzeczy np. pozbawienie człowieka wolno(ci, nielegalne posiadanie broni palnej, dezercja. 4zas popełnienia takic" przestępstw, nazywamy przestępstwami trwałymi, rozci#ga się w&wczas na okres od zapocz#tkowania takiego stanu do jego zako/czenia. 'rzestępstwa wieloosobowe 'rzestępstwa wieloszynowe – zac"owanie się sprawcy polegaj#ce na pewnego rodzaju działalno(ci, na kt&r# składaj# się poszczeg&lne czyny. !aniec"anie- przestępstwo z zaniec"ania polega na niepodjęciu przez sprawcę działania, do kt®o był on zobowi#zany +ormalne przestępstwa z zaniec"ania lub na spowodowaniu okre(lonego skutku przez niepodjęcie takiego działania +materialne przestępstwa z zaniec"ania. # to przestępstwa indywidualne gdyż mog# być popełniane tylko przez pewien kr#g os&b. Br&dłem obowi#zku działania przy przestępstwac" z zaniec"ania jest sama ustawa karna. $eżeli c"odzi o przestępstwa materialne z zaniec"ania to źr&dłem obowi#zku działania może być ustawa i umowa lub przyjęcie okre(lonej unkcji. 9. 5trona po#miotowa przestępstwa
:bejmuje ona zjawiska psyc"iczne, kt&re musz# towarzyszyć stronie przedmiotowej, czyli zewnętrznemu zac"owaniu się sprawcy, kt&re wyrażaj# stosunek psyc"iczny sprawcy do czynu. trona podmiotowa jest najważniejsz# przesłank# winy. ! kolei okre(lona postać strony podmiotowej +tzw. orma winy decyduje o stopniu winy i o stopniu społecznej szkodliwo(ci czynu. ina : umy(lna C zamiar bezpo(redni • •
•
:
prawca c"ce popełnić czyn zabroniony obejmuje on swoja (wiadomo(ci# wszystkie znamiona tego czynu wyr&żniamy zamiar bezpo(redni nagły i zamiar bezpo(redni przemy(lany
zamiar ewentualny •
sprawca możliwo(ć popełnienia czynu zabronionego przewiduje i się na to godzi
Do#atkowe cec;y umy("no(ci. Przestępstwa kierunkowe
) znamionac" niekt&ryc" typ&w przestępstw umy(lnyc" znajdujemy dodatkowe cec"y, kt&re musi zawierać strona podmiotowa. %ajczę(ciej jest to znamię okre(lonego celu, kt&rym ma się kierować sprawca. Dzadziej jest to okre(lony motyw lub pobudka działania. 'rzez motyw rozumie się przeżycie psyc"iczne o c"arakterze intelektualnym skłaniaj#ce sprawcę do popełnienia czynu. Pou#ka pełni taka sam# rolę jest przeżyciem o c"arakterze emocjonalnym. 'rzestępstwa kierunkowe- s# to przestępstwa znamienne celem, motywem lub pobudk# ormy winy nieumy("nej
'rzesłank# odpowiedzialno(ci za przestępstwo nieumy(lne jest naruszenie zasady ostrożno(ci. Eekkomy(lno(ć – polega na tym, że sprawca (wiadomie naruszaj#c zasady ostrożno(ci możliwo(ć popełnienia czynu zabronionego przewiduje, lecz przypuszcza że go uniknie. %iedbalstwo- polega na tym , że sprawca możliwo(ci popełnienia czynu zabronionego nie przewiduje, c"ociaż może je przewidzieć. *amy tu do czynienia z nie(wiadomo(ci# możliwo(ci popełnienia czynu zabronionego.
ina mieszana
*ieszany c"arakter winy polega na tym, że czę(ć znamion przestępstwa objęta jest zamiarem sprawcy, a druga czę(ć tylko win# nieumy(lna. Aotyczy to tylko przestępstw umy(lnyc" kwaliikowanyc" przez okre(lone następstwo. 'rzestępstwa popełnione z winy mieszanej traktuje się w sumie jako przestępstwa umy(lne tzn. we wszystkic" tyc" przypadkac", gdy ustawa wi#że pewne skutki z umy(lnym c"arakterem przestępstwa, dotyczy to także tyc" przestępstw. >. Prze#miot przestępstwa
'rzestępstwo jako czyn społecznie szkodliwy godzi w istotne dla społecze/stwa dobra prawne, tj. życie, własno(ć, bezpiecze/stwo, wolno(ć itd. *&wimy, że te dobra s# prze#miotem przestępstwa. 'rzestępstwo stanowi zamac" na nie i dlatego nazywamy je prze#miotem zamac;u +patrz#c od strony przestępstwa, a od strony prawa karnego nazywamy je prze#miotem oc;rony. Prze#miot wykonawczy- oznacza przedmiot materialny, na kt&rym dokonuje się przestępstwa. Po#ział przestępstw ze wz!. na prze#miot oc;rony+ • przestępstwa polegaj#ce na naruszeniu #ora prawne!o - typy przestępstw do znamion
kt&ryc" należy uszczerbek wyrz#dzony okre(lonemu dobru prawnemu np. zab&jstwo1 przestępstwa polegaj#ce na nara4aniu #ora prawne!o na konkretne nieezpiecze?stwo- przestępstwa do kt&ryc" znamion należy skutek w postaci stanu konkretnego niebezpiecze/stwa dla dobra prawnego n. spowodowanie niebezpiecze/stwa pożaru1 przestępstwa astrakcyjne!o nara4ania #ora prawne!o @ polegaj# na zac"owaniu, kt&re jest uważane za niebezpieczne dla okre(lonego dobra prawnego np. używanie broni palnej przez uczestnika b&jki lub pobicia. Ro#zajowy
•
1. ormy popełnienia przestępstwa+
Formy zjawiskowe- sprawstwo zwykłe wsp&łsprawstwo, sprawstwo kierownicze, podżeganie i pomocnictwo1 Formy stadialne – przygotowanie i usiłowanie. 5prawstwo- odpowiada za nie ten
kto wykonuje czyn zabroniony sam. :znacza osobiste wypełnienie znamion, działanie pojedynczej osoby sp3łsprawstwo- wykonanie przestępstwa z inna osob# +osobami. Aziałanie dw&c" lub więcej os&b objęte jest porozumieniem i jest pewnym działaniem wsp&lnym. prawstwo r&wnoległe- )sp&łsprawstwo nie zac"odzi kiedy dwie osoby popełniaj# przestępstwa w tym samym czasie i miejscu ale niezależnie od siebie. 5prawstwo kierownicze- kierowanie wykonaniem czynu zabronionego przez inn# osobę lub wykorzystywanie uzależnienia innej osoby, polecanie jej wykonania takiego czynu. prawstwo po(rednie- polega na popełnienia przestępstwa za po(rednictwem innej osoby @ndywidualizacja winy - 2ażdy ze wsp&łdziałaj#cyc" odpowiada w granicac" swojej umy(lno(ci lub nieumy(lno(ci. Po#4e!anie nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego. trona podmiotowa podżegania polega na umy(lno(ci w postaci zamiaru bezpo(redniego.
'rowokator – osoba kt&ra nakłania inn# osobę do popełnienia czynu zabronionego Pomocnictwo- polega na ułatwianiu innej osobie popełnienia czynu zabronionego przez dostarczenie narzędzi +pomocnictwo izyczne, (rodka przewozu, udzielenia rady lub inormacji +pomocnictwo psyc"iczne. 'omocnictwo może być popełnione tylko umy(lnie. 'omocnik i podżegacz odpowiadaj# w granicac" swojej umy(lno(ci. :dpowiadaj# tak jak za usiłowanie, kara wymierzana jest w granicac" zagrożenia przewidzianego za sprawstwo 11. ormy sta#ia"ne przestępstwa+
zamiar przygotowanie w sensie (cisłym i wej(cie w porozumienie- czynno(ci podjęte w celu popełnienia czynu zabronionego. $est karalne tylko wtedy gdy ustawa tak stanowi. usiłowanie - zamiar popełnienia czynu zabronionego - zac"owanie się zmierzaj#ce do bezpo(rednio ku dokonaniu - brak dokonania !agrożone jest tak# sam# kar# jak przestępstwo dokonane. 0siłowanie nieudolne – zac"odzi wtedy gdy usiłuj#cy nie u(wiadamia sobie, że dokonanie jest możliwe. !a takie usiłowanie można zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odst#pić od jej wymierzenia. %ie podlega karze za usiłowanie kto dobrowolnie odst#pił od czynu lub zapobiegł skutkowi stanowi#cego znamię czynu zabronionego. dokonanie- zasadnicza orma popełnienia przestępstwa • •
•
•
1$. ył*czenie o#powie#zia"no(ci karnej Oko"iczno(ci wył*czaj*ce ezprawno() czynu- to
takie przy kt&ryc" czyn wypełniaj#cy znamiona przestępstwa nie jest jednak w rzeczywisto(ci przestępstwem, ponieważ działania taki uważane s# za zgodne z prawem obrona konieczna- polega na odpieraniu bezpo(redniego+ jeżeli zagrożone dobro może być naruszone w najbliższym czasie, bezprawnego +naruszaj#cy prawo karne zamac"u na jakiekolwiek dobro c"ronione prawem, przy użyciu (rodk&w koniecznyc" do odparcia tego zamac"u w spos&b wsp&łmierny do niebezpiecze/stwa zamac"u. :brona musi być konieczna + w sensie tec"nicznym i wsp&łmierna do zamac"u. 'rzekroczenie granic obrony - eksces intensywny- dysproporcja d&br+użytego (rodka obrony - eksces ekstensywny- sp&źnione działanie +przekroczenie w czasie •
stan wyższej konieczno(ci - niebezpiecze/stwo- źr&dłem może być człowiek lub siły przyrody - bezpo(redni- zagrożenie dobra w najbliższej przyszło(ci - zasada subsydiarno(ci – niebezpiecze/stwa nie można unikn#ć - zasada proporcjonalno(ci d&br- proporcja między dobrem ratowanym a po(więconym. Aobro po(więcone jest warto(ci mniejszej niż ratowane Aobra s# tej samej warto(ci Aobro po(więcone jest warto(ci wyższej niż dobro ratowane. Aziałanie musi mieć c"arakter działania umy(lnego i znamiennego okre(lonego celem •
!asada wył#czenia – pewne osoby nie mog# się powoływać na stan wyższej konieczno(ci np. policjant, strażak, lekarz. 'rzekroczenie granic - niebezpiecze/stwo nie było bezpo(rednie - niebezpiecze/stwa można było unikn#ć - nie zac"owano zasady proporcjonalno(ci działanie w ramac" uprawnie/ i obowi#zk&w prawo pozwala na pewne zac"owania np. pozbawienie wolno(ci na mocy postanowienia o tymczasowym aresztowaniu. Aozwolona samopomoc- uprawnienia wynikaj#ce z prawa cywilnego. %p. ustawa o oc"ronie lokator&w w razie awarii wej(cie do cudzego lokalu w obecno(ci policji czy straży. !goda pokrzywdzonego +dysponenta dobra - dotyczy d&br kt&rymi osoba dysponuje - zgoda dobrowolna+osoba poczytalna i pełnoletnia - zasada istnieje w c"wili czynu •
•
•
czynno(ci lecznicze - działanie podjęto w celu leczniczym - działanie zgodne z zasadami sztuki medycznej
karcenie nieletnic" - musi mieć cel wyc"owawczy - wykonywane jest przez rodzic&w lub prawnyc" opiekun&w dziecka - nie przekracza pewnego stopnia intensywno(ci ryzyko sportowe $eżeli zostały spełnione następuj#ce warunki - uprawianie danej dyscypliny sportu jest dozwolone - działanie było podjęte w celu sportowym - nie zostały naruszone reguły danej dyscypliny sportowej •
•
•
•
•
ryzyko nowatorstwa - celem działania jest eksperyment poznawczy, medyczny lub gospodarczy - spodziewana korzy(ć ma istotne znaczenie - aktualny stan wiedzy uzasadnia celowo(ć eksperymentu - zgoda osoby ostateczna potrzeba - wymuszenie wykonania rozkazu zwyczaj - wręczanie prezent&w +nie może być na ż#danie, po dokonaniu czynno(ci, nie może przekraczać norm zwyczajowo przyjętyc" - napiwki
Oko"iczno(ci wył*czaj*ce winę
4zyn pozostaje wprawdzie bezprawny, ale nie jest przestępstwem ze wzg. na brak elementu zawinienia
niepoczytalno(ć – brak możliwo(ci rozpoznania znaczenia swego czynu i spowodowany jest upo(ledzeniem umysłowym, c"orob# psyc"iczn# lub innym zakł&ceniem czynno(ci psyc"icznej wprowadzenie w stan odurzenia – wprawienia w stan nietrzeźwo(ci lub odurzenia innym (rodkiem. prawca odpowiada tak jakby było poczytalny jeżeli - sprawca wprawił się w stan nietrzeźwo(ci lub odurzenia - sprawca przewidział lub m&gł przewidzieć, że wprawiaj#c się w taki stan wywoła u siebie niepoczytalno(ć lub znaczne ograniczenie poczytalno(ci bł#d co do aktu ytuacja gdy zac"odzi rozbieżno(ć między jakim( ragmentem rzeczywisto(ci a wyobrażeniem o nim sprawcy. @stotny jest taki bł#d co do aktu, kt&ry dotyczy Gokoliczno(ci stanowi#cej znamię czynu zabronionegoH. $est to bł#d co do znamienia czynu zabronionego. 2onsekwencj# istotnego błędu co do aktu jest, to że sprawca nie popełnia umy(lnie czynu zabronionego, co do znamienia kt®o się pomylił. Ił#d co do prawa Aotyczy cało(ci prawnej oceny czynu. - nie(wiadomo(ć bezprawno(ci - nie(wiadomo(ć bezprawno(ci usprawiedliwiona - możliwo(ć uniknięcia błędu. 'rzestępstwo urojone- zac"odzi wtedy gdy kto( zac"owuje się zgodnie z prawem, ale błędnie s#dzi, że jego zac"owanie się jest przestępstwem. •
•
•
•
Ił#d co do okoliczno(ci wył#czaj#cej winę %ie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zac"odzi tu jedna z tyc" okoliczno(ci. Dozkaz przełożonego Jołnierz dopuszczaj#cy się czynu zabronionego będ#cego wykonaniem rozkazu umy(lnie popełnia przestępstwo. - koncepcja G(lepyc" bagnet&wH- absolutne posłusze/stwo - koncepcja Gmy(l#cyc" bagnet&wH- analiza rozkazu pod k#tem legalno(ci - koncepcja Gumiarkowanego posłusze/stwaH- żołnierz wykonuj#c rozkaz nie popełnia przestępstwa, c"yba że działał umy(lnie. •
•
1&. Znikoma społeczna szko#"iwo() czynu
%ie stanowi przestępstwa czyn, kt®o społeczna szkodliwo(ć jest znikoma. $est to specyiczna okoliczno(ć wył#czaj#ca odpowiedzialno(ć karn#. 4"odzi o czyn, kt&ry wypełnia znamiona przestępstwa, ale przez sw# nietypowo(ć merytorycznie nie zasługuje na to, by potraktować go jako przestępstwo. %p. wolno(ć człowieka została naruszona, ale rozmiar wyrz#dzonej temu dobru prawnemu szkody był znikomy. 1,. Zie! przestępstwa
'rzesłanki zbiegu przestępstw : zbiegu przestępstw ,m&wimy gdy ten sam sprawca popełnia dwa lub więcej przestępstw. !bieg przestępstw 22 traktuje tak# sytuację, w kt&rej sprawca popełnia dwa lub więcej
przestępstw w okre(lonym czasie tzn. przed wydaniem pierwszego z wyrok&w, nawet nieprawomocnego, za kt&rekolwiek z tyc" przestępstw. )ymiar kary ł#cznej - system absorpcji- najsurowsza kara poc"łania pozostałe - system kumulacji- dodaje się wszystkie kary - system aspiracji- zaostrzenie kary najsurowszej - system mieszany+'olski- kara ł#czna nie może być niższa od najwyższej z kar1 kara ł#czna nie może być wyższa od sumy kar, kara ł#czna nie może być wyższa od maksimum wysoko(ci danej kary. 4i#g przestępstw 'olega na - sprawca popełnia dwa lub więcej przestępstw - w kr&tkic" odstępac" czasu - w podobny spos&b - i zanim zapadł pierwszy wyrok, c"ociażby nieprawomocny za kt&rekolwiek z tyc" przestępstw $eżeli zac"odzi ci#g przestępstw s#d orzeka jedna karę na podstawie przepisu, kt®o znamiona każde z tyc" przestępstw wyczerpuje w wysoko(ci do g&rnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. !bieg kar *amy do czynienia gdy pewne kary nie podlegaj# ł#czeniu, wykonywane s# one w&wczas kolejno, co sprowadza się do ic" zsumowania. 'rzestępstwo ci#głe *amy do czynienia z takim przestępstwem gdy sprawca dopu(cił się - w kr&tkic" odstępac" czasu - dw&c" lub więcej zac"owa/ - w wykonaniu z g&ry powziętego zamiaru - tożsamo(ć pokrzywdzonego nie ma wpływu na wymiar kary. 10. Zie! przepis3w ustawy
!ac"odzi wtedy, gdy jeden czyn wypełnia znamiona dw&c" lub więcej przestępstw, +np. zgwałcenie osoby poniżej 5; lat. )ymierza się karę na podstawie najsurowszego przepisu. 'ozorny zbieg przepis&w - przepis szczeg&lny wył#cza og&lny, np. zab&jstwo w aekcie wył#cza zab&jstwo zwykłe - wył#czenie przepisu poc"łoniętego przez przepis poc"łaniaj#cy np. zgwałcenie pod groźb# użycia noża - przepis gł&wny wył#cza posiłkowy np. przekroczenie uprawnie/, niedopełnienie obowi#zk&w, łapownictwo bierne
