ORIENTALIZM 27.02.2014 Dr Jakubczak problematyka Azji Południowej, dr Zemanek – kontekst cywilizacji chińskiej, dr Guzik – orientalizm Japonia Oddzielne kolokwia – suma ocen – zaliczenie całego kursu . U dr Jakubczaka 4-5 pytań jeden charakter wyboru reszta otwarty. Nieobecności – dwie. Aktywność: dwa plusy – podniesienie oceny. 1) Czym będziemy się zajmować? A-Wizerunki jakie kultura atlantycka (europejska) na temat Orientu – umownie nazywany Dalekim Wschodem: Indie-Japonia. Tym, jak tworzyły
się
wizerunki
owego
Orientu.
Jak
myśmy
sobie
stereotypizowali Azję Wschodnią, kulturę. B-Jak Azjaci tworzyli swoją świadomość pod kątem tego jak my ich obserwowaliśmy. Kształtowanie ich tożsamości przez nasz pogląd. 2) Zagadnienie Orientalizmu -Wprowadzenie do dyskursu naukowego przez bliskowschodniego badacza Edwarda Saida – książka „Orientalizm” – kontrowersje, krytyki
idei
zawartych
w
książce,
zmagał
się
z
problemem
stereotypizacji Orientu przez Europę. Dyskusja. Ale udało mu się nadać problemowi ważną rangę. Po dyskusjach w świecie, w zasadzie nie ma już powrotu do pewnych sposobów myślenia i mówienia, które funkcjonowały wcześniej (dotyczy to Europy a nie Polski).
To jest duże osiągnięcie cywilizacyjne – sposób w jaki
pokazał budowanie obrazu tego INNEGO. Czynniki: korzyści ekonomiczne – kolonializm.
Jak
potrzeby
kolonistów wpływały na to, jaki to budowaliśmy wizerunek, który miał
legitymizować
nasze
działania.
Demokracja
wyrasta
z
tożsamości, wyrastanie z przemian cywilizacyjnych, kulturowych. Said na to zwrócił uwagę – tworzyliśmy sobie ten wizerunek z intencją – my wam zrobimy dobrze, a chodziło o zyski ekonomiczne. Analizy Saida – zbyt wąskie, dostrzegł problem i rozwiązał go w
sposób skrajny. Książka ważna z perspektywy teoretycznej, stawia zagadnienie (bardziej bliskowschodnie zagadnienia). Okres czasu od XVIII w. 3) Historyczny zarys kształtowania się europejskiej -od czasów starożytnej
Grecji
prosty
świadomości
wizerunek
Orientu
–
barbarzyńcy [kultura-my i barbarzyńcy-obcy], kulturowy egotyzm. Np.
Arystoteles
wyrzucał
Macedońskiemu,
że
sobie
buduje
wielokulturowe imperium. Herodot ojciec historii też przyjmował wyższość swojej kultury. -Tezjasz miał czelność dominującej teorii się przeciwstawiać -Prosta prymitywna nieznajomość, znamy się z konfrontacji, więc wroga się marginalizuje (magiczne myślenie), usprawiedliwienie swych roszczeń. -Aleksander Macedoński integralności
w
zdał
państwie
sobie
jeżeli
nie
sprawę,
że
zmieni
nie
utrzyma
swojego
sposobu
myślenia, z greckim NIE DA RADY. Aleksander otworzył Greków na Orient – kultura eklektyczna, nazywana hellenistyczną, otwarta na asymilację wątków obcych. Przeformułował ideę swego imperium, nie greckie ale wielokulturowe. -Idee po Aleksandrze Wielkim rozwijające się – Piron z Elidy - twórca sceptycyzmu, - typ idei, wizerunek Indii przyniesiony przez : termin gymnosofista – nagi myśliciel, indyjski mędrzec -podobieństwo światopoglądów,
kwestia
politeizmu,
różne
wyznaczniki światopoglądu – ci ludzie wcale nie byli od siebie tak odlegli -sposób
myślenia
o
filozofii
–
zetknięcie
z
gymnosofistami,
Aleksander organizował meetingi filozoficzne, wymiana poglądów różnych myślicieli – na ile byli w stanie się porozumieć – grekasanskryt,
to
już
inna
kwestia.
Wielopoziomowe
tłumaczenia.
Sanskryt-perski-grecki. Przekład filozofii rzecz arcytrudna. Tym, co wpłynęło na ich świadomość może być to co widzieli – akt samospalenia – jeden gymnosofista. Szok bo płonący asceta panował nad bólem. Grecy nie byli w stanie zrozumieć jak bardzo można panować nad sobą, aby móc doświadczyć takiego bólu.
Zapoczątkowało
ono
wizję
Indii
jako
coś
nadzwyczajnego.
Nadzwyczajnego regionu mądrości. Region nadzwyczajnych rzeczy. -Czandragupta – coś tam na dworze, chyba wizyta i zapiski z niej. Zawarte w nich nadzwyczajne rzeczy - ŚRE DNIO WIE CZE. - Indie przestały być terra incognita – wszystko co zawdzięczamy tylko sobie -
mamy
NO JUŻ NIE, otóż pojawia się
ambiwalencja – Greckie rozumienie cielesności się zmienia. -Pojawienie się pozytywnego kosmopolityzmu, życie Greka
–
myślenie o człowieku – ten sam los czeka Greka, Persa itd. – UNIWERSALIZACJA życia. Proces ten, to wytwór pewnej asymilacji. -Rzym – kultura mentalnie coraz bardziej eklektyczna, państwo rzymskie odziedziczy pewien model, można być Celtem, Galem, Grekiem ale ma się pewne prawa. Eklektyzm wybija się na pierwszy plan; konglomerat różnych tradycji. Otwartość na wielość religijną – uznanie boskości samego cesarza. -Idea Indii jako krynicy mądrości - początek I w n.e. – grecka tradycja filozoficzna odziedziczona przez Rzymian, pewna postać wybitny
mędrzec,
wybitność
otoczona
legendą,
mitem
tym
Appoloniusz pochodzący z Tiany jest – jakaś Turcja, wschodnie rubieże państwa rzymskiego. Miał on przebywać w Indiach i z nich wywodzić swoją mądrość. -Wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego, kontakt handlowy i kulturowy się zerwał – myśmy weszli w średniowiecze bez kontaktu – znowu perspektywa kultura-barbarzyńcy. Średniowiecze wywiera większy wpływ na naszą kulturę. -Odkrycie szlaku morskiego do Azji: konsekwencje nawiązania kulturowych związków, „My sobie odbudujemy ten wizerunek!” – świadectwa opisów. „My się tym zajmiemy!”
Jakie czynniki miały
wpływ na kształtowanie wizerunku? Tekst na następne zajęcia
EUROPA, INDIE I „EUROPEIZACJA
ŚWIATA” 1) Hegel: wyższość europejskiego dorobku nad indyjskim, czy takie przekonanie nadal istnieje? Powiązanie idei filozofii z dziejową tożsamością i wizją Europy. Misja badań orientalistycznych:
A) Badania same w sobie produktem kultury europejskiej i elementem samo utwierdzenia europejskiej tożsamości? B) W jaki sposób spotkanie z Indiami, nagromadzone wiadomości działały na samowiedzę i poczucie tożsamości Europejczyków? 2) Czerpanie z relacji misjonarzy Romantyczne pojmowanie Indii – niemieccy filozofowie –ojczyzna filozofii i kultury europejskiej - krytyka Hegla : sprawa miniona Schopenhauer <3 i Indie – rozczarowanie europejskochrześcijańską tradycją Zajęcia 06.03.2014 Drugi tekst, zaliczenie – ważny, trudny – jest gęsto i ciasno, zabrać się w weekend. AHAHA. Halbfass – ciekawa postać w świecie jeszcze indologów. Znana książka, po Saidzie wyszła po niemiecku – lata 80- tłumaczenie anglojęzyczne. Uznanie. Chwała i gloria. Myśliciel, który odziedziczył najlepsze cechy edukacji niemieckiej, które teraz karleją. Zaczynał jako filozof – praca magisterska nt. Kartezjusza. Potem indologia – studia. Analizował kulturę z perspektywy filozoficznego znawcy – co przyniosło mu ogromne uznanie Kanon analizy kultury indyjskiej. Jego książka pierwszego rodzaju tak wysokiego poziomu pracą – nasz europejski sposób konstruowania hinduskości oraz jak Indusi zareagowali na nasz sposób konstruowania kultury. „Indie i Europa” - nie trzeba czytać w całości – aspekty stricte metodologiczne.
Określiły
kres
pewnego
typu
badań
zwróconych
generalnie na Orient. My pozostajemy pod wpływem niemieckiej metody badania
Orientu,
orientalistyki
nie
na
którą
radzą
wpływa
sobie
z
paradygmat
filologiczny.
przekierowaniem
na
Nasze
metodologię
interdyscyplinarną - odporna na pokusę zawłaszczenia przedmiotem, na który jest się zwrócony badawczo. Kultury bezpodmiotowe – tak filologia orientalna traktuje obszary badań. Tekst wygłoszony przez Halbfassa w latach 90. Analiza tekstu w ciągu logicznym zaproponowanym przez autora. 1) Pytanie z lotu ptaka – określić stanowiska wobec kultury indyjskiej jakie ukształtowały się w obszarze kultury europejskiej
w XIX i XX w. Czy da się w łatwy sposób zidentyfikować stanowiska w postawie Europejczyków w XIX i XX w.? -Hegel – typ refleksji filozoficznej, podstawa poczucia wyższości, jednokierunkowa zmiana, którą można nazwać rozwojem. W refleksji Hegla człowieczeństwo rozwija się w sposób linearny – on realizuje się w różnych miejscach tej kultury, miarą tego postępu jest postęp wolności – świadomość wolności, ona jest wymiarem tego postępu i największa świadomość odbywa się w Europie. To dzieje uświadamiania sobie wolności – nie ma powrotu do przeszłości, on oznacza degenerację, degradację. Metafizyczne poglądy Hegla. Kultura ma charakter idealny w sensie ontologicznym
–
absolut,
który
ma
szczególny
charakter
nie
jest
zrealizowany tylko poprzez dzieje ludzkości. Uświadamia sobie swoją doskonałość – Hegel to największy XIX wieczny idealista. Uświadamianie sobie przez ducha siebie samego. Ona zadecydowała o linearności pewnego postępu, więc jest i miejsce dla Indii. W perspektywie Hegla nie ma osobnych konstruktów. Indie spełniły swoje zadanie, ale one nie są odrębnym nurtem człowieczeństwa.
Hegel rzecznikiem podejścia, które
artykułuje wyższość i europocentryzm. Hegel zaczerpnął od Kanta sposób realizowania filozofii. Heidegger – szacun u szkoły z Kioto, uświadomił sobie pewną koincydencję. Nie miał stanowiska wyższości, ale Husserl tak. Popełnił pod koniec życia taki tekst programowy, w którym wypowiada zdania o kulturze europejskiej i jej kryzysie. Wyrastający z przekonania, że Grecja jest tym obszarem, gdzie rozum wyraża się najpełniej – gdzie indziej to NIE. Filozofia made in EUROPE. Nie warto zajmować się Indiami, bo one nic nie dadzą, ewentualnie wiedzę historyczną, jaką rolę tam odegrały itd. ale nic nie mają już do dania. Niemcy – fascynacja filozofią orientalną rodzi się właśnie tam, nie mieli kolonii – inna motywacja, paradoks – gorący zwolennicy Greków, a pojawia się fascynacja Indiami. Ci co byli sformatowani na wyższość, mieli potrzebę na poznanie. Hegel formował swoje stanowisko w opozycji do romantyków, którzy traktowali Indie jako kolebkę mądrości, która jest czystym źródłem. Platonizm – źródło - jest jakieś czyste źródło, do którego trzeba powrócić. IDEE.
Wracając
do
Indii,
wracamy
do
siebie.
Motywacja
romantyków
podyktowana sprzeciwem – artykulacja krytycznego podejścia do pewnego typu rozumowania.
Wg nich pogrążała się w zafałszowującym sposobie
rozumienia – zimna logika – technika, podporządkowanie człowieka krytyka własnej kultury, PYTANIE gdzie znajdziemy krynicę utraconą. ANEGDOTKA:
Wykłady
Hegla
przyciągnęły
tłumy,
a
wykłady
Schopenhauera NIE :DDD [oni nie wiedzą, oni nie rozumieją…]. Schopenhauer: kwestia Indii nie jest zamknięta, to filozofia z której należy czerpać, nie ma problemu z przekroczeniem stanu świadomości,. Jego filozofia – (krytyka idealizmu, Kanta) wychodząc z podstawy Kanta, ale uważał że traktując go za punkt wyjścia pokazywał typ refleksji, który posuwa nas do przodu, ale jest to odniesienie do przeszłości, wyraz legitymizacji – to co ja mówię to już inni powiedzieli – taka myśl wyrastająca z Kanta. Moja myśl się legitymizuje starym dziedzictwem – to nie jest zamknięty rozdział. Taki filozof co oddziaływał na artystów literatów, a nie suchych intelektualistów. Paul Deussen – zapomniany myśliciel, napisał pierwszą historię filozofii po prostu, a nie tylko europejską, nie rozgraniczał, nie wskazywał na wyższość europejskiej. Hegel – wyższość Romantycy – gloryfikacja Schopenhauer – ani to ani to, ew. Heidegger Wspomniał o „Wielkim miareczkowaniu”– dlaczego nie ukształtowało się coś takiego jak chińska nauka pomimo odkryć naukowych. 2)
Pobudki z jakich przystępowano w XIX w. do badania kultury
indyjskiej. -wykazanie wyższości a z drugiej strony niższości kultury europejskiej
3)
Jak
stanowisko
poznawcze,
wybory
metodologiczne
–
zorientowanie na preferowany przez nas typ naukowości jak to wpływa
na
zajmujemy?
sposób
konstruowania
przedmiotu,
którym
się
Sposób w jaki Europejczycy i Indusi później konstruowali swoją własną tożsamość, czy przyglądając się temu jak Indusi konstruowali swoją tożsamość - mamy paralelność czy są to odmienne modele konstruowania tożsamości? Podobieństwa czy różnice w sposobach konstruowania. Jakie aspekty naszego obrazu siebie miały dla nas znaczenie, a nie miały dla Indusa? Co decydowało o nadawaniu sensu. Opozycja – ja kontra inni, dla Europejczyka takie poczucie jest podstawą definiowania siebie. Grecy – nasza helleńskość, tożsamość, buduje się w oparciu o inność – inny był dla nas wyzwaniem, teren do zawłaszczenia, przekroczenia, punkt odniesienia wobec którego myśmy siebie definiowali, swoją tożsamość. Szczególny aspekt tradycji chrześcijańskiej. Poza kościołem nie ma zbawienia. Motywacja
aktywności
misyjnej.
Zadanie
chrześcijaństwa.
Typ
chrześcijańskiej religijności jest szczególny. Nie było potrzeby definiowania się w opozycji do czegoś. Indie rozwijały się w oparciu o parametry własnej kultury
–
aryjskości,
zainteresowania,
coś
wewnątrz czemu
się
indyjskie nie
.
Inny
poświęca
nie
uwagi,
wzbudza nie
ma
zainteresowania obcością. W refleksji o swoich wartościach nie odnosimy się do innych. Z tego się bierze niezwykła zdolność asymilacji w kulturze indyjskiej, ona definiuje specyfikę kultury indyjskiej. 4) Jak kultura indyjska się rozprzestrzeniała poza Indie? -rozprzestrzenianie się ludności poprzez mechanizm – zjawisko kulturowe, społeczne – EKONOMICZNE: kupiectwo, zwykły handel 5) Dlaczego Brytyjczycy byli wyzwaniem dla Indusów? Czy mieli oni wcześniej jakieś wyzwania? -Brytyjczycy okazali się odporni na bycie wchłoniętymi i to okazało się wyzwaniem 6) Jak Indusi w XIX w. próbowali sobie poradzić z tym wyzwaniem (modele odpowiedzi) obecności Brytyjczyków ich roli. 13.03.2014 C.d. Halbfassa
Hegel: Indie ważne w sensie biernym, zastój, coś czym nie warto się zajmować Schopenhauer: stanowisko ponad Heglem i romantyzmem – jego myśl znajduje
antycypację
uprawomocniając
w
swoją
filozofii myśl
indyjskiej.
–legitymacja
Wykorzystuje refleksji.
Tory
Indie myśli,
uniwersalne tory myśli. Halbfass przechodzi od razu do niemieckich filozofów. Husserl przyjmuje ton Hegla. Konstytutywne esencjalne aspekty kultury europejskiej – dyskurs typu: sami się rozmiękczamy własną krytyką, konsolidujmy się zatem. Nauka czymś, co definiuje naszą kulturę. Należy jej bronić. Myśliciel poszukujący esencji europejskości, bo tworzy się na jej podstawie tożsamość. Halbfass odnosi się do tego jak europejskie perspektywy wpłynęły na indyjskie tożsamości. Wyzwanie dla Indusów – Brytyjczycy, oni nie dali się zasymilować. Ile sposobów radzenia sobie z owym brytyjskim zagrożeniem wyróżnił Halbfass? Jak Indusi odpowiadają na owo zagrożenie? Czy
stowarzyszenia,
organizacje
wyrastają
z
tej
samej
perspektywy? Dwie różne odpowiedzi Neohinduizm
- szczególny nurt poza Arjasamacz i Brahmosamacz,
używając tego terminu można w dwóch znaczeniach. Węższy sposób: jako trzeci sposób reakcji indyjskiej na kolonializm. Można mówić o procesach w obliczu brytyjskiego zagrożenia: w węższym i szerszym znaczeniu. Brahmosamacz – tradycja zapoczątkowana przez Ram Mohan Roya, arjasamacz i neohinduizm w węższym znaczeniu powiązany z takimi postaciami jak Vivkananda.
Brahmosamacz – forma unowocześnienia, brać z kultury europejskiej to co się przyda w indyjskiej – z racjonalizmu. Przeszczepianie angielskiego, kultury europejskiej, etyka chrześcijańska – aspekty: szczególny stosunek do człowieka, humanitaryzm związany z wrażliwością
na drugiego
człowieka. Podporządkowanie się obyczajowi i zainteresowanie własnym losem – nawet ahinsa schodzi na drugi plan. W gruncie rzeczy Hindusi mało wrażliwi na cierpienie. NO PRZECIEŻ KARMA, TO WSZYSCY I TAK CIERPIĄ. To stępia wrażliwość na cierpienie. Nowy Testament źródłem etyki, która ma nas uwrażliwiać – Ram Mohan Roy uważał, że to coś cennego. Zwolennik zakazu sati. Rzecznik otwartej edukacji. Przyswoimy wszystko co się da. Próba czerpania wszystkiego co cenne w europejskiej kulturze , postulat wewnętrznej reformy pod wpływem brytyjskim. Łączenie kultur. ARJASAMACZ Dayananda Saraswati, inne działania, postulaty: - zjawisko związane z tradycjonalizmem, konserwatyzmem, powrót do tradycji w szczególny sposób widziany – wracamy do Wed bo przez wieki zostały zapomniane, nie jakiś PROSTACKI sposób. Zapomnieliśmy o wielu rzeczach – trzeba zredefiniować kastowość - to tradycja etyczna, a nie społeczna Sprawiliśmy, że jesteśmy społeczeństwem podzielonym, próba powrotu do tradycji poprzez zredefiniowanie tej tradycji. To nie jest prymitywny konserwatyzm – tak jak jest jest dobrze, wrócimy do Wed i znajdziemy wszystko. W szerszym znaczeniu zaliczamy do Neohinduizmu. Węższe rozumienie neohinduizmu – dyskurs romantyków wpada na podatny grunt –
Hindusi: to my jesteśmy krynicą mądrości. Postulat
pewnej syntezy w poszukiwaniu mądrości wartości duchowych. Nasze poczucie wartości wyraża się w tym, że jesteśmy ciągle bijącym źródłem duchowości – neutralność względem technologii, tak można czerpać, ale jak się nie utraci duchowości jak Europejczycy. Zaliczenie:
postawy
europejskie,
względem brytyjskiego kolonializmu.
trzy
formy
odpowiedzi
w
Indiach
DENIKEN KING Tekst Kinga zbiera w sposób syntetyczny większość kwestii omawianych w kontekście indyjskim : podsumowanie prac nt. orientalizmu w kontekście indyjskiej
kultury.
Na
czym
polega
problematyczność,
perspektywa
nazwana orientalizmem – odczucie problemu. Zaczyna się od prostej refleksji, schematycznej. Jakie dwa, a nie trzy modele wyobrażenia Indii funkcjonowały przez nowożytny okres kultury europejskiej i funkcjonują na Zachodzie. -Mistyczny wschód – kraina cudowności, kolebka mądrości, nieskażona błędami -Wojujący
fanatyzm
–
dziki,
barbarzyński,
nieokiełznany
–
polskie
wyobrażenie o wschodzie- my jesteśmy przedmurzem. King podnosi kwestie krytyki Saida – w czym Said okazał się błądzić? -Said jest zbyt jednostronny – orientalizm łączy z kolonializmem, patrzy przez pryzmat celów kolonialnych, potrzeb uprawomocnienia swojej pozycji, jakby orientalizm wyrastał tylko z potrzeb uprawomocnienia swojej dominacji.
Pominięcie
kontekstu
niemieckiego.
Jakie
idee
stoją
za
kształtowaniem się niemieckiej perspektywy? Ten orientalizm wyrastał z innych potrzeb – mit aryjskości, w czym się wyrażał? Poszukiwanie aryjskości jest świadectwem czego? Aryjskość miała zjednoczyć Niemcy – poszukiwanie mitu, to jest Bismarck, potrzeba budowania niemieckiej tożsamości. Model
niemieckiej orientalistyki jest o wiele bardziej
tekstualny. Pokazać co to jest aryjskość – tłumaczenie tekstów. Brytyjczycy po to aby się porozumieć. -Nie wziął pod uwagę jak ramy zostały przez nich samych wykorzystane, Said za bardzo polaryzuje, sztucznie polaryzuje Zachód i Wschód czyniąc ze
Wschodu
obszar
działania
Zachodu,
czynnik
absolutnie
bierny.
Przyjmuje perspektywę biernego Wschodu, obszar którym się manipuluje. Pozostaje w orientalnym złudzeniu. Czynny Zachód, bierny Wschód. Szczególny przykład
kraju Wschodu – Japonia, klasyczna odpowiedź
wschodniej kultury na dyskurs na Zachodzie – reformacja Meiji – akt przekształcenia wykorzystując zachodnie modele. -Kultury wchodzą w relacje i to one wpływają na zmianę kultur, czymś innym jest westernizacja i czymś innym jest modernizacja - czerpanie pewnych kulturowych wzorców z jednej od drugiej. Kwestia relatywności oceny.
Nie
mylić
jednego
z
drugim.
Akt
przejmowania
wzorców
kulturowych ma miejsce i zawsze miał. Said przedstawia sprawę jakby chodziło tylko o westernizację. Kiedy zdaniem Kinga pojawia się kategoria hinduizmu i jak ewoluowała? Jak kolonializm brytyjski przyczynił się do skonstruowania hinduizmu? – aspekty Czy termin hinduizm w ogóle cokolwiek opisuje? Na czym polega coś co King nazywa drugą kolonizacją Indii? King podejmuje temat który wiąże się z zyskującymi na znaczeniu postawami – esencjalizm. Na czym polega esencjalizm – historia naszej kultury, budowa tożsamości, która każde nam wierzyć w istnienie norm poznawczych. Mówienie o kulturach przez pryzmat języka esencjonalizującego. Kiedy termin hinduizm się pojawia? Jak jego znaczenie ewoluuje? W XIX w nabiera szczególnego znaczenia a pojawia się koniec XVIII w. Termin – hindu – hinduski, indyjski termin pojawia się znacznie wcześniej tj. czasy perskie głęboko przed arabskie. Różnice – wczesny sposób rozumienia terminu a późniejszy:
-wcześniejszy miał konotacje geograficzne – wszyscy, którzy żyją od Indusu. -późniejszy – całokształt religijny, takie konotacje w związku z tym, ureligijnienie, pojawiają się problemy w związku z procesem tworzenia się czegoś co jest hinduizmem. To, że pojawia się w obszarze samej indyjskiej kultury świadomość hinduskości - ma swoje parametry, wyraża się jakoś. Jak kolonializm ukształtował, skonstruował hinduizm? Tekstualizacja – preferencja dla pewnej grupy tekstów, poznawanie obcych kultur to proces odszukania rzeczy podobnych do tych w naszej kulturze – tutaj będzie to religijność. Co robimy? Przenosimy własne przekonanie co to znaczy być religią – chrześcijańska tradycja, paradygmatem była tradycja protestancka. Ważność tekstu i budowanie własnego zrozumienia, traci masa zjawisk o charakterze kulturowym. Protestantyzm – tekst biblijny
tekstem
normatywnym.
Jak
Ci
badacze
z
protestanckim
doświadczeniem czego szukają? Analogicznego tekstu takiego jak nasz europejski. Tak mamy – teksty wedyjskie, nie tylko kwestia tego, że są stare ale są pod opieką kapłanów, rozpoznajemy pewne funkcje w kulturze indyjskiej. Zaczynamy patrzeć na hinduizm jak na kapłańską tradycję z chrześcijańskimi aberracjami. Szukamy rdzenia przekazu, w oparciu o który konstruujemy pojęcie religijności. Tekstualizacja wpisuje się w coś co nazywamy braminizacją. Proces narzucania pewnego wzorca – semityfikacja /semityzacja. Chodzi tutaj o próbę upodobnienia hinduizmu do tradycji semickich „abrahamowych”; abrahamizacja tradycji indyjskiej. Tekstualizacja i semityfikacja wpisuje się w braminizację. Arjasamacz
w
perspektywie
Kinga
–
dokładna
semityfikacja
i
tekstualizacja, przejęcie pewnych kategorii przez Indie. W związku z tą krytyką kategorii hinduizmu, pokazaniem jak jest skonstruowana – czy mówienie o hinduizmie ma jakikolwiek sens? Może
należy zaniechać jej używania, jeżeli jest oparta na wyobrażeniach europejskich? W XIX w. pojawiły się zjawiska, które odpowiadają kategorii hinduizmu. Chociaż nie było w Indiach hinduizmu ale był neohinduizm – tworzy się świadomość bycia Hindusem, King wiąże to z tradycją neowedanty. Halbfass w wąskim zakresie określa to jako neohinduizm. Na czym polega zjawisko które King nazywa drugą kolonizacją Indii? Na czym polega pierwszy – supremacja polityczna, drugi – to kolonializm tożsamości kształtuje my tożsamość na podstawie wzorców kulturowych, które są obce. Czy możliwe jest jeszcze powstrzymanie europeizacji świata? Lista wartości azjatyckich – esencjalizujący sposób ujęcia czyli europejski – sam pomysł, że taka lista powstała. Wczytać się przed zaliczeniem bo można dużo punktów stracić i dużo zyskać. 20-03-2014 Amartia Sen – wybitny indyjski ekonomista, rzecznik kultury indyjskiej, jego ranga wzrosła do pozycji mega gwiazdy, ktoś opiniotwórczy, jego opiniom się przyglądamy. Uwagi dotyczące tendencji, które miały charakteryzować zachodni sposób podejścia do kultury indyjskiej (perspektywy metodologiczne): - religijność i duchowość – pierwsza grupa badaczy patrzyła tak na Indie – romantycy - irracjonalny wymiar kultury indyjskiej – magiczność, zabobon, absolutność władzy, oświeceniowy model kultury europejskiej
Co będzie chciał wykazać, podkreślić Amartia Sen – że kultura indyjska nie jest homogeniczna, jest wewnętrznie zróżnicowana, heterogeniczna – problem konstrukcji, pomijamy aspekt wielokulturowości. Subaltern studies – patrzymy na historię z perspektywy grup, które były marginalizowane. Różnica pomiędzy projektem Amarti Sena a Saida: Said opisuje perspektywę na Orient homogenicznie a Sen pokazuje różne modele. Ile form dostrzega, perspektyw? Otóż trzy: -magisterialna – ta, poprzez którą wyraża się kolonialna dominacja, wyrażenie działania poprzez wdrożenie misji – ci ludzie cierpią, bo wiele rzeczy złych, a my im pomożemy. Tłumaczenie się, próba uspokojenia opinii publicznej, wskazuje na motywy działania mające usprawiedliwić nasze działania, misja cywilizacyjna – siebie stawiamy w perspektywie wyższych, więc siłą rzeczy będziemy odbierali tym kulturom wartość. Prostacka perspektywa poznawcza. -egzotyzująca – gloryfikacja mądrości, duchowości, patrzymy na Indie jako na coś dziwnego, ciekawy, intrygujący, pociągający – to odpowiada temu, co Halbfass identyfikował jako postawę romantyczną. -kuratorialna – perspektywa w podejściu do Indii, specyfika: pozornie neutralna, motywacja do szukania wiedzy, my się stawiamy w pozycji kuratora, bycie kuratorem wystawy to bycie autorem wystawy, projekt autorski, wybieranie obiektów godnych pokazania, w tej postawie kryje się selekcja wynikająca z własnych przeświadczeń nt. co ma wartość a co nie. Problem : musimy być autokrytyczni, bo inaczej jesteśmy ostatecznymi depozytariuszami narzędzi poznawczych. Uzupełnić wykład ostatni z dr Jakubczakiem 03.04.2014 dr Zemanek
Said – porządek naukowy jako uzasadnienie kolonializmu – zespół pojęć uzasadniających – ludzie wschodu podrzędni. Ten porządek już nie prawdziwy. Wada teorii – wybiórcze przykłady. Te wątki są powielane w kulturze popularnej, powielanie stereotypów. Skróty – kto jest kto, co jest czym. Przykłady stereotypizacji w kulturze popularnej: a) Piosenka „I like Chinese” – Erick Idle, Monty Python Skróty, koncentracja treści – interpretacja, lata 60. zagrożenie wojną nuklearną, podmiot liryczny uważa że Chińczycy są mali, zawsze przyjemni, lepiej się ich naucz lubić, ktoś kto ma Chińczyków u siebie – WB lata 60. -zgadza się, jedzonko, kelnerzy mili, tyle wynaleźli – ale nie szachy bo toż one z Indii ale chess-impress, małe drzewka – też nie chińskie bo bonsai, zen też nie. Pytanie: czy Idle o tym wiedział – nie wiadomo, może tylko wygodnie wrzucić różne rzeczy do jednego worka. Możliwość, że wiedział ale robił pod słuchaczy. Ale to Monty Python tak więc zaraz, zaraz, dystansu trochę bo przecież u nich zawsze prześmiewczość. Oczywiście Konfucjusz. Potem znowu mniej sympatycznie, kwestia przetrwania najlepiej przystosowanych. Czy kontrapunkt?
Czy
nawias
na
„I
like”?
Pewna
staranność
w
opracowaniu materiału zatem sugestia, że opracowali też inne pojęcia. 3 min, a wszystko wsadził. Ta skrótowość – hasła – nie pozwala
się
zastanowić.
Popularne
wyobrażenia
o
kulturze
dalekowschodniej. Mieszanie wątków. b) Teledysk – There will be HARMONY. Gdzieś tam malarstwo pejzażowe, znaki – słaba kaligrafia, Chinami trąca, pawilonik chińskawy, strój – trąca, ale nie do końca - nie wiadomo co to ale robi wrażenie, orientalny przepych, potwór w masce – tybetańskie, przypomina samurajskie? Jakieś w każdym razie azjatycka. A tu nagle symbolika chrześcijańska – krzyż mu na drogę. Wiosna przyszła na obrazku – znaki prawidłowo napisane, ktoś się wysilił i sprawdził znaki. W tekście brak treści. Trąci wschodem – ale jakim? Nie da się jednoznacznie określić, mieszanie
jest
dość
popularne
w
powszechnym
mniemaniu.
Powielanie,
powtarzanie takiego punktu widzenia. c) Reklama Rozum i Serce Chińszczyzna dużo chińszczyzny, sajgonki, sushi, won ton. 19 sekund i wszystko pomieszane d) Mumio reklama Plusa. Córka mandaryna, „5
cięć”
czcionka,
brzmienie, droga, elementy chińskawe: zwoje, półka z bambusa, strój bardziej kapelusz
japońska ale orientalna
NAJGORZEJ,
bonsai,
stójeczka, materiał ale
wachlarz,
pędzle
w
pojemniku
chińskawym, urzędnik, warkocz, bródka, meble i lampa spójne w miare w miare. Dzisiaj nikt tak nie chodzi ubrany w Chinach, reklamy powtarzają wątki: ubiorów, kuchni, strojów. Stereotyp – teoria Pojęcie
często
używane
w
sposób
negatywny
–
myślenie
stereotypowe. Opisowo to pojęcie wprowadzone przez Lippmana (1922) „Obrazy w naszych głowach” ten stereotyp dawniej to odlana linia czcionek w metalu – twarda rzecz, wyobrażenia, obrazy w naszych głowach. Wskakują obrazy. Do bólu schemat da radę wywołać skojarzenia. Skracanie myŚlenia. Złożoność świata w skojarzeniach, nie zawsze musi być to wada. Jesteśmy skazani na to, ale trzeba uświadamiać sobie i zdawać sprawę , że możemy operować właśnie na takim słabym poziomie. Ujęcie terminu -Psychospołeczne – struktura myślowa, sposób myślenia, trudno zmienny -Kulturalistyczne: Subiektywny, psychiczny byt obrazów naszych głowach ma swoje oparcie w obiektywnym bycie kultury. My możemy je zobaczyć, są namacalne. Przekazywane w procesie socjalizacji z pokolenia na pokolenie, niemal rzecz odziedziczona, trudno się ich wyzbyć, stabilizują utarte sposoby widzenia świata. Z.Mitosek „Literatura i Stereotypy” Z. Bokszański Stereotypy i kultura 1997 s. 31 Stereotypy są zakorzenione w języku. „Chińszczyzna”.
Głębokie zakorzenienie w języku – czasownik ocyganić , niższy poziom przysłów, wiedza się przesącza i się pojawia w wielu miejscach – jak Niemiec to SS man a Francuz to w beretce.
