PanduanPengel ol aanLi nen PanduanPengel ol aanLi nen Me t odepenul i s anm me engi k ut i s t r uk t urs ebagai ber i k ut: Hal ama nJ udul …………………………………………………………………………………………. Daf t arI s i …………………………………………………………………………………………………. . LembarPenges ahan…………………………………………………………………………………. . BABI .PENDAHUL UAN…………………………………………………………………………… 1. 1.Lat arBel ak ang……………………………………………………………………………. . 1. 2.Das arPel ay ananL i nenDi RumahSa k i t …………………………………………. . 1. 3.T uj uan………………………………………………………………………………………… 1. 3. 1.Umu m ………………………………………………………………………………………. 1. 3. 2.Khus us ………………………………………………………………………………………. 1. 4.Defi ni s i ………………………………………………………………………………………… BABI I .MANAJ EMENLI NENDIRUMA MAHSAKI T……………………………………… 2. 1.J eni sLi nen…………………………………………………………………………………. 2. 2.BahanLi nen………………………………………………………………………………. . 2. 3.Per anDanFungs i ………………………………………………………………………… 2. 4. Pr i ns i pPeng el ol aa nLi ne nDi RumahSak i t ……………………………………. . 2. 5.Pengel ol aanLi nen………………………………………………………………………… BABI I I .SARANAFI SI K,PRASARANADAN PERALAT AN…… …………………………… 3. 1.Sar anaFi s i k …………………………………………………………………………………… 3. 2.Pr as ar ana……………………………………………………………………………………. . 3. 3.Per al at anDanBa hanPenc uc i …………………………………………………………. 3. 4.Pr odukDa nbahanKi mi a……………………………………………………………… 3. 5.Pemel i har aanPer al at an………………………………………………………………… BABI V.KESEHAT ANDANKESELAMAT ANKERJ A( K3)……………………………. 4. 1.Kes ehat anDa nKes el amat anKer j a…………………………………………………… BABV.PPROSEDURPELAYANAN L I NEN………………………………………………… 5. 1.Per enc anaanLi nen………………………………………………………………………. 5. 1. 1.Sent r al i s as i Li nen…………………………………………………………………. 5. 1. 2.St andar i s as i Li nen………………………………………………………………… 5. 2.Mes i nCuc i …………………………………………………………………………………….
5. 3.T enagaLaundr y……………………………………………………………………………. . 5. 4.Penat al ak s anaanLi nen…………………………………………………………………. . BABVI .MONI TORI NG DAN EVAL UASI ……………………………………………………. 6. 1.Moni t or i ng……………………………………………………………………………………. 6. 1. 1.T uj uanMoni t or i ng………………………………………………………………………. 6. 2.Ev al uas i ………………………………………………………………………………………… 6. 2. 1.T uj uanDar i Ev al uas i ……………………………………………………………………. BABVI I .PENUTUP —————————————————————————————————-
BAB 1PENDAHULUAN 1 . 1 .La t a rBe l a ka ng. Sa l a hs a t uu pa y aun t u kme ni n gk a t k a nmu t up el a y a na nr u ma ma hs a k i ta da l a hme l a l u ip el a y a na n p en un j a ngme di c ,s al a hs at u ny ad al a mu pa y ap en ge l o l a anl i n end ir u ma ma hs a ki t .L i n end ir u ma ma hs a ki t di but uhk andi s et i apr uangan. k ebut uhanak anl i nendi s et i apr uangani ni s angatber v ar i as ibai kj eni s , j uml ahdank ondi s i ny a.Al urpengel ol aanl i nenc uk uppanj ang,membut uhk anban y akk et er l i bat an t e na gak e s eh at a nd en ga nb er ma c am-ma c am k l a s i fi k a s i .Un t u kme me nd ap at k a nk u al i t a sl i n eny a ng b ao k,n y ama nd ans i a pp ak ai d i p er l u kanp er h at i a nk hu su ss e pe r t i k e mu mu ng ki n ant e r j a di n y a p e nc e ma ma r a ni n f e k s i d a ne f e kpe n gg un aa nb ah ank i mi a . 1. 2.DasarPel ayananLi nenDiRuma mahSaki t 1 .UUNo .2 3t a hu n1 9 92t e nt a ngk e s e ha t a n . 2 .UUNo .2 3t a hu n1 997t e nt a ngpe ng el o l aa nl i n gk i ng anhi du p. 3 .UuNo .1t a hu n1 97 0t e nt a ngk e s e l a ma ma t a nk e r j a . 4 .PPNo .8 5 / 1 99 9t e n t a ngp e r u ba ha nPPNo .1 8t a hu n1 9 99t e nt a ngp e ng el o l a anl i mb ahb e r b a ha y a d anbe r a c un . 5 .PPNo .2 0t a hu n1 9 90t e n t a ngp e nc e ma ma r a na i r . 6.PPNo.27t ahun1999t ent angAMDAL. 7 .Pe r me n k esRINo .4 72 /Me nk e s /p er a t u r a n/V/1 99 6t e n t a ngpe n gg un aa nb ah anbe r b ah a y ab ag i k e s eh at a n. 8 .Pe r me nk e sNo .4 16 / Me nk e s / Pe r / XI / 1 99 2t e nt a ngp en y e di a ana i rb er s i hd ana i rmi n um. 9 .Pe r me nk e sNo .9 86 / Me nk e s / Pe r / XI / 1 99 2t e nt a ngp en y e ha t a nl i n gk u ng anr u ma ma hs a k i t . 1 0.Ke pu t u s anMe Me nt e r i Ke s eh at a nRINo .9 83 / Me nk e s / SK/ XI / 1 99 2t e nt a ngpe do ma ma no r g an i s a s i r u ma mahs a ki t 1 1.Ke pme nL H No .5 8/ MENL H/ 1 2/ 1 99 5t e nt a ngba k umu mu t ul i mb ahc ai rb ag ik e g i a t a nr u ma ma hs a k i t . 1 2.Ped oma ns an i t a si r u ma mahs ak i td iI n don es i at a hu n1 99 2t e nt a ngp en gel o l a anl i n en . 1 3.Bu k up ed oma ni n f e k s in os o k o mi mi a lt a hu n2 00 1. 1 4.St a nd ar tp el a y an anr u ma ma hs ak i tt a hun19 99. 1 . 3 .T uj ua n.
1. 3. 1.Umum: Un t u kme ni n gk a t k a nmu t up el a y a na nl i n end ir u ma hs a k i t . 1 . 3 . 2 .Kh us us : 1 .Se b ag a ip e do ma nd a l a m me mb er i k a np el a y a n anl i n e nd ir u ma hs a k i t . 2.Se bag ai pe domank er j aunt ukmendap at k anl i neny an gber s i h,k er i ng ,r a pi ,ut uhdansi a ppak ai . 3.Se bag ai pa nduandal am memi n i mal i s as ik emu ngk i nanunt ukt e r j adi n y ai nf ek s is i l an g. 4 .Un t u kme nj a mi nt e na gak es eh at an ,p en gu nj u ngda nl i n gk u ng anda r i b ah ay apo t en si a l . 5.Unt ukmenj ami nk et er s edi aanl i nendi s et i apuni tdi r umahs ak i t . 1. 4.De fini si . 1.Ant i s ept i c ; Ad al a hd es i n f e k t a ny a n gd i g un ak a npa d ap e r mu k a ank u l i td a nme mb r a nemu k o s aun t u k me nu r u n k anj u ml a hmi k r o o r g an i s me . 2.Dek o nt ami nas i : Ad al a hs u at up r o s esun t u kme ng ur a ng ij u ml a hp en c ema r a nmi k r o or g an i s mea t a us u bs t a ns i l a i n y a n gb er b ah ay as e hi n gg aa ma nu nt u kpe na ng an anl e bi hl a nj u t . 3.Des i nf ek si : Adal ahpr os esi nak t i v as imi k r o or ga ni s memel a l ui s y s t em. 4.I nf ek s i ; Ad al a hp r o se sdi man as e se or an gy a ngr e nt a nt e r k e nai n v as ia ge np at h og enat a ui n f e k si u sy an g t umbuh,ber kembangbi akdandanmenyebabkanpenyaki t . 5 .I n f e k si n os ok o mi a l :Ad al a hi n f e k si y a ngd i da pa td ir u ma hs a ki td i man ap ad as a atma su kr u ma h s ak i tt i dakad at and a/gej a l aa t a ut i dakdal am ma sai nk uba si . 6 .St e r i l :Ada l ahk o nd i s i b eb asda r i s emu ami k r o or g an i s me t e r ma su ks po r a . 7.Li n en :Adal ahbahanat aua l aty angt er bua td ar i k ai nat aut enun. 8 .Ke wa sp ad aa nu ni v e r s a l : Adal ahs uat upr i ns i pdi manadar ah,s emuaj eni sc ai r ant ubuh,s ek r et a,k ul i ty angt i dakut uh,dan s el a pu tl e ndi rp as i e nd i a ng gaps eb ag ai s u mb erp ot e ns i a lu nt u kp en ul a r ani n f e k si HI Vma up un i n f ek s il ai n ny a.Pr i ns i pi n iber l ak uba gi s emuapas i e n,t anpamemb eda kanr e si k o,di a gno sea t a upun s t a t u s . 9.Li nenkot ort er i nf ek s i :Adal ahl i neny angt er k ont ami nas idenganc ai r an,dar ahdanf es est er ut ama y angber as al dar i i nf ek si TBpar u,i nf ek s is al monel l adans hi gel l a(s ek r es idanek s kr es i ) ,HBVdan HI V(j i k at e r da pa tn odada r a h)d ani n f e k si l a i n ny ay an gs p es i fi k( SARS)d i ma s uk k ank e da l a m k an t on gde ng anseg el y a ngdapatt e r l ar utdi a i rdank embal i d i t u t upde ng ankan t ongl ua rbe r war na k uni ngber t ul i s kant er i nf ek si . 10.Li nenk ot ort i dakt er i nf ek si :Adal ahl i neny angt i dakt eer k ont ami nas iol ehdar ah,c ai r ant ubuhdan f e sesy an gbe r as al d ar i p as i enl ai nn y as ec ar ar ut i n,mes k i p unmu ngk i nl i neny an gdi k l as i fi k as i k an dar i s el ur uhpas i enber as ldar i s umberr uangi s ol as iy angt er i nf ek si . 1 1.Ba ha nb er b ah ay a :Ad al a hz a t ,b ah ank i mi ad anb i o l o gi b ai kda l a mb en t u kt u ng ga lma up un c a mp ur a ny a n gd a pa tme mb ah a y a k ank e s e ha t a nd anl i n gk u n ga nh i d u ps e c a r al a n gs u n ga t a ut i d ak l angs ungy angmempuny ai s i f atber ac un,k ar s i ogeni k ,t er at ogeni k ,mut ageni c ,k or os i fdani r i t as i .
1 2 .L i mb ahba h anb er b ah a y a :Ad al a hs i s as u a t uus a h ad a na t a uk e g i a t a ny a n gme ng a nd un gb a ha n b er b ah ay ada na t a ub er a cu ny a ngka r e nas i f a td anat a uk o ns en t r a s i n y ad anat a uj u ml a hn y ab ai k s e c a r al a n gs u n gma u pu nt i d a kl a n gs u n gd a pa tme n c ema r k a nd anat a ume r u s a kl i n g k un ga nh i d up d anat a uda pa tme mb ah ay a k anl i n gk u ng anhi d up ,k e s e ha t a n,k e l a ng s un ga nh i d upma nu s i as e r t a ma kh l u kh i d upl a i n ny a . 1 3.Ke se l a ma t a nk e r j a:Ada l ahk es el a ma t a ny a ngbe r k ai t ande ng anal a tk e r j a ,b ah anda np r o se s p en go l a han ny a ,t e mp atk e r j a ,d anl i n gk u ng ans e r t ac a r a c a r ame l a k uk a np ek e r j a an . 1 4.Ke ce l a ka ank e r j a :Ad al ahk ej a di a nt i d akt e r du gad ant a kd i h ar a pk an ,d ap atme ny e ba bk an k e r ugi anma t er i al a t aupunpe nder i t aandar i y a ngpal i n gr i n gans ampa iden ganber a t . 1 5.Ba ha y a(h az a r d) : Adal ahsuat ukeadaanyangber pot ensimeni mbul kandampakmer ugi kanat aumeni mbul kan k e r u s a k a n . ————————————————————————————————BABI I–MANAJEMEN LI NENDIRUMAHSAKI T 2 . 1 .J eni sLi ne n. Ad ab er ma c am-ma c am j e ni sl i n eny a n gd i g un ak a nd ir u ma hs a k i t .J e ni sl i n eny a ng di ma ks udan t ar al ai n: 1.Sper i at aul ak en. 2.St e ekl a k en. 3.Per l ak . 4 .Sa r u ngb an t al . 5.Sa r un ggu l i ng . 6.Sel i mut . 7.Al askas ur . 8 .Be dc o v er . 9.Ti r ai at auk or den. 1 0.Ka i np en y ek at . 11.Kel ambu. 12 .T apl ak. 13 .Sc hor t . 1 4.Ce l e me k ,t o pi d anl a p. 1 5.Ba j up as i e n. 16 .Baj uoper a si . 17.Kai npenut upunt ukt abunggas ,t r ol i . 18. Mac am-mac am doe k . 19.Popokba yi ,baj uba yi ,k ai nbedong,gur i t aba yi . 20 .St eekl ak enba y i . 2 1.Ke l a mb ub ay i . 2 2.L ak e nb ay i . 23.Sel i mutba yi .
2 4.Ma s k er . 2 5 .Wa s h al p . 26.Handuk. 27 .L i ne nun t u koper a si . 2. 2.BahanLi nen. Ba ha nl i n eny a ngd i g un ak a nb i a s an y at e r b ua td ar i : 1.Kat un100%. 2 .Wo ol . 3 .Ko mb i n as i s e pe r t i 6 5% a c on i l i cda n3 5% wo ol . 4.Si l k . 5.Bl a cu. 6.Fl annel . 7.T et r a. 8. CVC50 % –5 0%. 9 .Po l y e s t e r1 0 0%. 10.T wi l l at audr i l l . Pemi l i h anba ha nl i n ens eb ai k n y ad i s e su ai k a nd en ga nf u ng si d anc ar ape r a wa t a ns er t ape na mpi l a n y a n gd i h ar a pk a n. 2. 3.Per anDanFungsi . Pe r a np en ge l ol a anl i n end ir u ma hs ak i tc u k upp en t i n g.Di a wa l i d en ganp er e nc an aa n,s al a hs at u s ubs i s t em pengel ol aanl i nenadal ahpr os espenc uc i an.Al urak t i fi t asf ungs i onal di mul ai dar i p en er i ma anl i n enk ot or ,p en i mb an gan ,p emi l a ha n,p r o se spe nc u ci a n,p eme r a s an ,p en ge r i n gan , s or t i rn oda ,p en y et r i k aa n,s or t i rl i nenr u sak ,p el i pat an ,mer api k anmengepakat aumeng emas , me ny i mp anda nme nd i s t r i b us i k a nk eun i ty a ngme mb ut u hk a ns e da ng k anl i n eny an gr u s akd i k i r i mk e k amarj ahi t . Un t u kme l a k uk ana k t i fi t a st e r s eb utd en ga nl a nc e rd anb ai k ,ma kad i p er l u ka na l u ry a ngt e r e nc an a d en ga nb ai k . Pe r a ns e nt r a ll a i n ny aa da l a hp er e nc a na an ,p en ga da an ,p en ge l o l a an ,p emu s na ha n, c on t r o l ,danpemel i har aanf as i l i t ass ehi n gg al i nenda patt er s edi adi u ni ty angmembut uhk an 2. 4.Pr i nsi pPengel ol aanLi nenDiRumahSaki t Ke mu ng k i n anme n i mb u l k a ni n f e k s i : –Rendah:–De si nf ek s it i ngk atr e nda h –Ti nggi :–Des i nf ek si t i ngk att i nggi &St er i l i s as i 2 . 5 .Pe nge l ol a anLi ne n. T at al ak s anapengel ol aanpenc uc i anl i nent er di r i dar i : 1 .Pe r e nc a n aa n. 2.Pe ne r i maanl i n enk o t or . 3.Peni mbangan. 4.Pe ns or t i r ana t a upemi l ah an.
5 .Pr o s espe nc u c i a n. 6.Pemer asan. 7 .Pe ng er i n ga n. 8.Sor t i rnoda. 9.Pen y et r i k aan. 10.Sor t i rl i nenr us ak . 1 1.Pe l i p at a n.Me r a pi k a n,p en ge pa k ana t a upe ng ema s an . 12.Penyi mpanan. 13.Di s t r i bus i . 14.Per awat ank ual i t asl i nen. 1 5.Pe nc a t a t a nd anp el a po r a n. Sk e map en ge l o l aa nl i n end ir u ma hs a ki t : 1.
Per enc anaan
2.
Pr os espengadaan
3.
Pengadaan
4.
Pener i maanPember i ani dent i t as
5.
Di st r i busi k euni ty angmembut uhkan
6.
Pemanf aat anl i nenol ehuni tt er kai t
7.
Hi l ang; Rus ak ;Per bai ka n;Mus nahk an
8.
Penc at at anda npe l apo r an
————————————————————————— BABI I I–SARANAFI SI K,PRASARANADANPERALAT AN. 3. 1.Sar anaFi si k. Sa r a nafi s i kun t u ki n s t a l a si l a un dr yme mp un y ai p er s y a r a t a nt e r s en di r i . T er u t a mau nt u kp ema sa ng an p er a l a t a np en c uc i a ny a n gb ar u . Se be l u mp ema s an ga nd at al e ng k aps an ga td i p er l u k anun t u k me mu da hk a nk o o r d i n as i d anj e j a r i n gs e l a map en go pe r a s i a nn y a . T a t al e t a kd anh ub un ga na nt a r r u a ng anme me r l u k a np er e nc a n aa ny a n gb a i k ,u n t u kme mu da hk a np e ng i n s t a l a s i a nt e r ma s u k i ns t al as il i s t r i k ,a i r ,uap,danl ai nny a.Sar anfi si ki ns t al as il aundr yt er di r i dar i beber apr uangant ar a l ai n: 1 .Ru an gp en er i ma anl i n enk o t o r . –Ruangani ni memuat : Mej apener i ma,y ai t uunt ukl i neny angt er i nf ek s idant i dakt er i nf ek si .Li nen y a ngd i t e r i mah ar u ss u da ht e r p i s ah ,k a nt o ngwa r n ak u ni n gu nt u ky a ngt e r i nf e k si d ank a nt o ngwa r n a hi t am unt ukyangt i dakt er i nf ek si . –Ti mbangan –Ruangy angc uk upunt ukt r ol i p emba wal i nenk ot orunt ukdi l ak uk andes i n f ek s is es ua is t an dar t . 2 .Ru an gp emi s a ha na t a up emi l a ha nl i n en . Ruangi n imemua tme j apa nj anunt ukme ns or t i rj e ni sl i neny a ngt i da kt er i nf ek s i . 3 .Ru a ngpe n c uc i a nd anpe n ge r i n g an . Ruangi ni memuat :
a.Mes i nc uc i . b .Me si npe ng er i n g. 4.Ru angpen y et r i k aanl i nen. Ruangi ni memuat : a.Pen y et r i k aanl i nenmen gguna kanfl at wor ki r oner sat aup r es s i ngi r o ne r s . b.Al ats et r i k abi as aat aumanual . 5 .Ru a ngpe n y i mp an anl i n en . Ruangi ni memuat : a .L ema r i d anr a kun t u kme ny i mp anl i n en . b.Mej aadmi ni s t r as i . 6.Ruangdi s t r i bus il i nen. Ruangi ni memuat : Me j apa nj a ngun t u kpe ny e r a ha nl i n enbe r s i hk e pa dape ng gu na . 3 . 2 .Pr a sa r a na . 1.Pr asar a nal i st r i k. Sebagi anbes arpe r al t anl aundr ymen ggu na kand ay al i s t r i k .Ada pu nt e nag al i s t r i ky angdi gunak andi i ns t al as il aundr yt er bagi duabagi anant ar al ai n: •
I ns t al as ipe ner ang an.
•
I ns t al as it enaga.
•
Pr as ar anaai r .
2 .Pr a sa r a naai r Pr a sar an aai runt uki n st al as il aun dr ymemer l uk ans ed i k i t n y a40% dar i k eb ut uh ana i rdi r u mah s ak i tat audi per k i r ak an200l i t erpert empatt i durperhar i .Kebut uhanai runt ukpr os espenc uc i an de ng ank ual i t asai rbe r s i hse suai s t anda r t ai r .St andar tai ry a ngdi guna kaun t u kme nc uc imempun y ai s t a nd ar ta i rb er s i hb er d as a r k a nPe r me nk e sNo .4 16t a hu n1 99 2d ans t a nd ar tk h us u sb ah ank i mi a d e ng a npe ne k a na nt i d aka d a n y a : a .Ha r d ne ss–ga r a m (c al c i u m,c ar b on at e ,d anc hl o r i d e0 . St andar tbakumut u:0–90ppm. –Ti n gg i n y ak o n s en t r a s ig ar a md al a ma i rme ng ha mb atk e r j aba ha nk i mi ape nc u c is e hi n gg ap r o s es p en cu ci a nt i d akbe r j a l a ns eb ag ai ma name s t i n y a. –Ef e kpa dal i n enda nme s i n . –Ga r a ma k a nme ng u ba hwa r n al i n enpu t i hme nj a di k e a b u-a b ua nd a nl i n enwa r n aak a nc ep at p ud ar . –Me s i nc uc i a ka nb er k e r a k(s c al ef o r mi ng ) ,s eh i n gg ad ap atme ny umb ats al u r an -s al u r a na i rd an mesi n. b.I r on–Fe(bes i) St a nd ar tb a k umu t u :0–0 , 1pp m. –Ka nd un ga nz a tb es i p ad aa i rme mp en ga r u hi k o ns e nt r a s ib ah ank i mi a ,d anpr o s esp en c uc i a n. –L i n enp ut i ha ka nme nj a di k e k un i n gk u ni n ga n(y e l l o wi ng)d anl i n enwa r n aa ka nc e pa tp ud ar .
–Me s i nc uc i a ka nb er k a r a t . –Ber s i f atal k al i . 3.Pr asaranauap. Pr a s ar a naua pp ad ai n s t a l a si l a und r yd i p er gu na ka np ad ap r o se spe nc uc i a n,p en ge r i n ga nd an s et r i k a. 3. 3.Per al at anDanBahanPencuci Pe r a l a t a np ad ai n s t a l a s il a un dr yme ng gu na k anb ah anp en c uc i k i mi a wi d en ga nk o mp os i s i d ank a da r t er t ent u,agart i dakmer us akbahany angdi c uc iat aul i nen,mes i nc uc i ,k ul i tpet ugasy ang me l a k s a na k a nn y ada nl i mb ahbu a ng a nn y at i d akme r u s a kl i n g k un ga n. Per al at any angadadi i ns t al as il aundr yant ar al ai n: 1 .Me s i nc u c i/wa s hi n gma c hi n e. 2.Mes i np er a s/wa shi nge xt r ac t o r . 3.Mes i np enger i ng/dr y i ngt umbl e r . 4.Mes i npen y et r i k a/fl at wor ki r oner . 5.Mes i npen yet r i k apr es/pr es seri r oner . 3. 4.Pr odukDanBahanKi mi a Me ng gu na k anb ah ank i mi ab er l e bi h ant i d akak anme mb ua th as i l l e bi hb ai k ,b eg i t uj u gaa pa bi l a k e k ur an ga n. c Ba ha nk i mi ay a ngd i p ak ai s ec a r au mu mt e r d i r i d ar i : 1.Al k al i . Me mp un y a ip er a nme ni n gk a t k a nf u ng s ia t a up er a nd et e r g en td anemu l s i fi e rs e r t ame mb uk apo r i d ar i l i nen. 2.De t er gent . Sabunpencuci . Me mp un y a ip er a nme ng hi l a ng k ank ot o r a ny a n gb er s i f a ta s am s e c ar agl o ba l . 3.Emul s i fi er . Me mp un y a ip e r a nun t u kme ng emu l s i k o t o r a ny a n gbe r b en t u kmi n y a kd a nl e ma k . 4 .Bl e ac ha t a up emu t i h . Me ng an gk atk o t or a na t a un od a,me nc eme r l a ng ka nl i n en ,d anbe r t i nd aks eb ag ai d es i n f e k t a n,b ai k pa dal i neny an gbe r war na(oz on e)dany an gput i h(c hl or i ne) . 5.Sourat aupenet r al . Me ne t r al k ansi s ad ar i b ah ank i mi ape mu t i hse hi n gg aPHn y ame nj a di 7at a un et r a l . 6.Sof t ener . Be r f u ng s ime l e mb ut k anl i n en .Di p er g un ak anpa dapr o s esa k hi rp en cu c i a n. 7.St ar c hat auk anj i . Di g un ak a np ad ap r o s esa k hi rp en c uc i a nu nt u kme mb ua tl i n enme nj a di k a k u.J u gas eb ag ai p el i n du ngl i n ent e r h ad apn odas e hi n gg an od at i d aks amp ai k ese r a t . 3 . 5 .Pe me l i ha r a a nPe r a l a t a n Al atc uc ipadai ns t al as il aundr ydi j al ank anol ehpar aoper at oral at ,dengandemi k i anpar aoper at or al athar usmemel i har aper al at an ny a. Ber bag ai k el a i na np adas aatp engoper a si an,mi s al n y ak el ai nan
bun yi padaal atdapats eger adi k enal i ol ehpar aoper at or .Pemel i har aanper al at anpenc uc i ant er di r i dar i : •
1 .Pe mb er s i h anp er a l a t a ns e be l u md ans e s ud ahp ema k ai a n,d i l a k uk a ns e t i a ph ar i d en ga n me ng gu na k anl a pb as a hd i c a mp urd en ga nb ah ank i mi amu l t i p ur p os ec l e an erd andi k e r i n gk a n deng anl apk er i n g.Unt ukbag i ant ombol a t a uc ont r ol di gunak anl apk er i ngdanj a nga nt e r l al u di t ek an, di k ar enak anpad ab agi ani ni bi as an y at er t i l i spr os ed urd eng ans emac am s t i k e ry a ng mu da hd i h ap us .Se t e l a hp ema k a i a nk o s o n gk a na i ru n t u kme ng ur a ng ik a n du ng a na i rd al a m mes i nc uc is ek ec i l mu ngk i n.J i k at e r bent ukno dap ut i hdi dal a m mes i nc uc i ,c uc i l a hba gi andal am d r u md en ga na i rb er s i h .
•
2.Pemer i k s aanba gi a ny a ngb er ger ak ,di l ak uk ans et i aps at ub ul ans ek al i y ai t up adabea r i ng , eng sel p i nt ual a ta t a ur od ay a ngb er put ar .Ber i l a hmi n y akpel uma sat auf a t .Peng gan t i angemu k a t a uf a ts e ca r at o t a ld i s a r a nk and uat a hu ns e ka l i .J e ni sda np r od ukmi n y akpe l u ma sme s i ny a ng di guna kand apatdi k e t ahui d ar i b uk uope r at i ngmanu al d ar i s et i apmes i n.
•
3.Pemer i k s aanV-b el tdi l ak uk ans et i aps at ubul a ns ek al i .Ya kni s ec ar av i s ual de ng an me l i h atk e r e t a ka nl e mp en gV-b el td ank e t e ga ng an ny a(k e l e nt u r a n) . T ol e r a ns i p en gu k ur a n0 , 2–0, 5mm.j i k ame l e bi h ia t a us u da ht i d akme men nu hi s y a r a tV– be l t t er s ebuthar usseger adi gant i .
•
4 .Pe me r i k s aa np i p au appa na s(s t e am )d i l a k uk a ns e t i apak andi mu l a ime nj a l a nk anme s i n c uc i .Se t i apsal ur andi per i k s at er l ebi hdahul ut er ut amapi payangt er bungk usSt y r of oam (i s ol a si )d en ga nc ar ad i l i h ata pa ka hma s i ht e r bu ngk u sd eng anb ai kda nt i d akad as emb ur a na i r a t a uu ap .Pa dapr i n s i p ny apa das amb un ga na nt a r api p ad en ga np er a l a t a np en c uc i a nh ar u s d al a mk e ad aanu t u hd ant i d akbo co r .J i k at e r j ad ik e bo co r a nh ar u ss e ge r ad i l ap or k a np ad a t ehni s ir umahsak i tunt ukper bai k an.
————————————————————————————————
BABI V–KESEHAT ANDANKESELAMAT ANKERJ A(K3) . 4. 1.Kesehat anDanKesel amat aKer j a. Po t en si baha y apa dai n st al as il au nd r y . 1. Baha y ami k r o bi o l og i . Bahaya mi kr obi ol ogi adal ah penyak i t at au gangguan kes ehat an yang di aki bat kan ol eh mi k r oor gani s me hi dup s ep er t ib ak t er i ,v i r u s,r i k e t s i a,p ar as i td an j amur .Pe t ugas l au ndr yy a ng me na ng a ni l i n enk o t o rs e n an t i a s ak o n t a kd e ng anb ah a nd a nme ng h i r u pu d ar ay a n gt e r c e ma rk u ma n p at h og en .Me nu r u tp e ne l i t i a n me nu nj u k k anb ah waj u ml a ht o t a lb ak t e r ime ni n gk a t5 0k a l is e l a ma p er i o dewa kt use be l u mc u ci a nmu l a id i p r o se s. Co nt o hmi k r o or g an i s me: a.My c ob ac t e r i um t u ber c ul os i s .
Ad al a hmi k r o or g an i s mepe ny a ba bt u be r c ul o s i sd anpa l i n ds e r i n gme ny e r a ngpa r u p ar u . Pe nu l a r an ny ame l a l u ip er c i k a na t a ud ah akpe nde r i t a. Pencegahannya: –Me ni n gk a t k a np en ge r t i a nd ank e p ed ul i a np et u ga sr u ma hs a k i tt e r h ad app en y a k i tTBCd an p en ul a r a nn y a . –Me ng up ay a k anv e nt i l a s id anp en c ah ay a any a ngba i kd al a mr u an ga nl a un dr y . –Me ng gu na k anal a tp el i n du ngdi r i s e s ua iSPO. –Me l ak uk ant i n dak ande k on t amoi n as i ,de si nf e ks id ans t er i l i s as it e r ha dapbahandanal aty a ng d i g un a k an . –Se c ar at e hn i ss e t i a pp et u ga sh ar u sme l a k s an ak at u ga spe k er j a an ny as es u ai SPO. b.Vi r ushepat i t i sB. Sel ai nmani f es t as is ebag ai hepa t i t i sBak utd eng ans eg al ak ompl i k as i n y a,l e bi hp ent i n gda n be r baha y al agi adal ahman i f es t as id al a m ben t u ks ebag ai p engi dap( c ar r i er )k r oni k ,y angda pat me r u pa k ans u mb erp en ul a r a nb ag il i n gk u ng an . Pe nu l a r a nd ap atme l a l u id ar a hd anc a i r a nt u bu h l ai nn y a. Pencegahan: –Me ni ng k at k anpe ng et a hu anda nk e pe du l i a np et u ga sr u ma hs a ki tt e r h ad appen y ak i th ep at i t i sBd an p en ul a r a nn y a . –Me mb er i k a nv a k s i n as i k e p a dap e t u g as . –Menggu nak anAPDse su ai SPO. –Me l ak uk ant i n dak ande k on t ami na si ,des i n f ek s i ,dans t e r i l i s as it er hadapba handanpe r al at any ang di per guna kant er ut a mabi l at e r k e nab ahani n f ek s i . –Se c ar at e hn i ss e t i a pp et u ga sha r u sme l a k s an ak a nt u ga ss e s ua iSPO. c .Vi r u sHI V(h uma ni mmu no de fi c i e nc yv i r u s) . Pe ny a k i ty a n gd i t i mb ul k a nn y ad i s e bu tAI DS (a c qu i r e di mmu no de fi c i e nc ys y nd r o me ) .Vi r u s HI V me n y e r a ngt a r g e ts e ld al a mj a n gk awa k t ul a ma .J a r a kwa k t uma s u k n y av i r u sk e da l a mt u bu hs a mp ai t i mb ul n y aAI DSt e r g an t u ngp ad ad a y at a ha nt u bu hs e s e or a ngd ang a y ah i d ups e h at n y a .HI Vd ap a t h i d up d id al am d ar a h,c ai r a nv a gi na ,c a i r a ns pe r ma ,a i rs u s ui b u,s e kr e t ad an e k s kr e t at u bu h. Pe nu l a r a nn y ame l al u id ar a h,j a r i n gan ,s ek r e t a ,e k sk r e t at u bu hy a ngme ng an du ngv i r u sd ank o nt a k l angs ung
dengan
k ul i t
y ang
t er l uk a.
Pencegahan: –Li neny angt er k ont ami nas iber atdi t empat k andi k ant ongpl as t i ck er asber i s ides i nf ek t an,ber l api s g an da ,t a ha nt u s uk a n,k e d apa i rd anb er wa r n ak h us u ss e r t ad i b er il a be lb ah anme nu l a r/AI DS s el anj ut ny a –Meng gun ak anAPDs es uai SPO.
2 .Ba h ay ab ah a nk i mi a . a.Debu.
di bak ar .
Padai ns t al a sil au ndr ydebuda patb er as alda r iba hanl i neni t us end i r i .Deb ul i n eny angy a ngs es uai adal ah
0, 2
mi l l i gr am/ m3.
Ef e kpa dak e s e h at a n:Me k a ni s mep e ni mb un ande b ud a l a mp ar u p ar ud a pa tt e r j a di d en g anme na r i k napassehi nggaudar ayangmengandungdebumasukkedal am par upar u. Padapemaj ananyang l a madap att er j adipne umoc oni o si s ,di manapar t i k eld ebudi j ump aid ip ar u p ar ude nga ngej al asuk ar b er n ap as . Pn eu mo c on i o s i sy a n gd i s e ba bk a no l e hs e r a tk ai n /l i n en / k a pa sd i s e bu tbi s s i n os i s . Gej al anyahampi rsamadengan asmayangdi sebutMondaychestt i ght nessat au Mondayf ever , k ar enagej al at er j adipadahar iper t amak er j as et el ahl i bury a i t us eni n,s er i nggej al ahi l angpadahar i k edu a
da n
bi l a
per map ar an
ber l anj ut mak a
ge j al a
ak an
s emak i n
be r at .
Pengendal i an
:
–
Penc egahan
t er hadap
s umber .
– Di usahakan agar debu t i dak kel uar dar idumber ny a dengan mengi sol asisumber debu. –
Memak ai
–
APD
Vent i l as i
s es uai y ang
SPO. bai k .
–De ng anal a te x ha us t e r . b .Ba h ay ab ah a nk i mi a . Sebagi anbes ardar i baha yadi i ns t al as il aundr ydi ak i bat k anol ehz atk i mi as eper t i det er gen, des i nf ek t an,z atpemut i hdl l . Ti ngk atr es i k oy angdi ak i bat k ant er gant ungdar i bes ar ,l uasdanl ama p ema j a na n.Ol e hk ar en ai t us i k apbe r h at i h at i t e r h ad aps emu ab aha nk i mi ay a ngd i p ak ai d an p ot e ns i a lma su kk eda l a mt u bu hs an ga td i p er l u ka n.I n f o r ma si d ar i b ah ank i mi ad ap atd i b ac ap ad a l a b el k e ma s a nd a r i p r o d us e n ny ay a ngl a z i md i s e b utMSDS. Penangananz atk i mi adi i ns t al as il aundr y : 1.Al k al i . Fun gs i :bub ukpenambahs i f atal k al i . Si f at :Bi l at er k enapanasak ant er k ompos i s imenj adi gasy angmungk i nber ac undani r i t as it api t i dak mu da ht e r b ak ar . Ba ha y a : –I r i t as i mat adank ul i t . –Bi l at e r h i r u pa k anme ng ak i b at k a ne de map ar u . –Bi l at e r t e l a nme ny e ba bk ank e r u s ak anh eb atp ad as el a pu tl e nd i r . Pe r t o l o ng anpe r t a ma: –Ma t a :c u c is e c ep at n y ad en ga na i rs e ba ny a k -b an y a k ny a . –Kul i t :c uc ik ul i ts ec epat ny adenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –T er hi r up:j auhk andar i j angk auan. –T er t el an:c uc i mul ut ,mi num ai ra t a us us u. Ti ndakanpencegahan: –Co nt r ol t e kni s ,guna kanv ent i l a si y an gc uk up. –Pemak ai anAPD. –Pe ny i mp an and anp en ga nk at a n:s i mp and i t e mp ata s l i n y a,wa daht e r t ut u p,d i ba wahk o nd i s i k e r i ng , v e nt i l as ibai k ,j auh kandar i a sam dans uhuy a ngek s t r i m. 2 .De t e r g en .
Fun gs i :de t er ge nat ausabunc uc i . Si f at :Bi l at er k enapan asak ant er k omp os i s ime nj ad ig asy a ngmu ngk i nber a cund ani r i t as i ,t i d ak mu da ht e r b ak ar . Bahay a: –I r i t as i mat adank ul i t . –Bi l at e r h i r u pme n y e ba b k ane de map a r u . –Bi l at e r t el anme ny ebabk ank er u sak ans el apu tl endi r . Pe r t o l o ng anpe r t a ma: –Ma t a :c u c is e c ep at n y ade ng anai ry a n gb an y a k . –Kul i t :c uc idenganai rdangant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –T er h i r up :p i n da hk and anj a uh ka n. –T er t el an:b er s i hk anba hank i mi ad ar i mul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti ndakanpencegahan: –Memak ai APD. –Pe ny i mp an anda np en ga ng k ut a n;s i mp andi t e mp ata s l i n y a ,wa da ht e r t u t u pd i b awa h k o ndi s ik er i ng,v en t i l as iy a ngb ai k ,j auh kand ar i a sam dans uhuy a ngek s t r i m. 3 . Emu l s i fi er Fu ng si :c ai r a np en ge mul s i l e ma ka t a umi n y akda np r e spo t t e r . Si f at :r us akol ehs i narmat ahar i ,s t abi l dant i dakmudaht er bak ar . Bahaya: –I r i t as i mat adank ul i t . –Bi l at er hi r upmeny ebabk ani r i t as i . –Bi l at er t el anmeny ebabk ani r i t as i . Pe r t o l o ng anpe r t a ma : –Ma t a:a l i r i de ng anai rs el ama15meni t . –Kul i t ;c uc idenganai r . –T er h i r up :p i n da hk and anj a uh ka nd ar i s u mb er . –T er t e l a n:c u ci mu l u t ,mi n um a i ra t a us u su1 2g el a sd anj a ng anb er u sa hau nt u k munt ah. Ti ndakanpencegahan: –Pemak ai anAPD. –Pe ny i mp an and anp en ga ng k ut a n:s i mp and it e mp ats e j u kda nk e r i n g,j a uh k and ar i s i n arma t a ha r i l a ng s un gd ans umb erp an as . 4.Bl e ac h(ok s i g enb l eac hdanc hl or i neb l eac h) . a .Ok s i g enbl e ac h. Fu ng si :b ub ukp emu t i hbe r o k si g en. Si f at :ber eak s iden ganbah anp er eduk s i ,t i d akmudaht e r ba kar ,ber ac ununt uki k an(di l ar ut k and ul u s eb el u md i bu an gk ese l i k ana t a us umb era i r) . Ba ha y a : –I r i t as iber atpadamat a. –Ras at e r ba karp adak ul i t .
–Bi l at e r h i r u pme ny e ba bk ani r i t a si d ano ed emap ar u . –Bi l at e r t el anme ny ebabk anr as at e r bak ar . Pe r t o l o ng anp er t a ma : –Ma t a :c u ci s e ce pa t n y ad en ga na i r . –Kul i t ;c uc ik ul i ts ec epat ny adenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –Ter hi r up :pi nda hk andar i s umbe r . –T er t el an:c uc imul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti ndakanpencegahan: –Memak ai APD. –Pe ny i mp an anda np en ga ng k ut a n:s i mp andi t e mp ats e j u kda nk er i n g,j a uh k anda r i a s am d an sumberpanas. b.Chl or i nebl eac h. Fungs i :pemut i hber k l or i ne. Si f a t :b er e ak s i d en ga na sa ma k anme ng el u ar k anga sk l o r i n ed en ga nc ep at,t i d akmu da ht e r b ak ar . Ba ha y a : –I r i t as iber atpadamat adanr as at er bak arpadak ul i t . –Bi l at e r h i r u pme ny e ba bk ani r i t a si s al u r anpe r n ap as an ,a s maed emapa r uda nk a nk e rp ar u . –Bi l at e r t el anme ny ebabk anr as at e r bak ar . Pe r t o l o ng anpe r t a ma : –Ma t a :c u ci d en ga na i rs e ce pa t n y a. –Kul i t :c uc ik ul i ts ec epat ny adenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . T er hi r up:pi ndahk andar i s umber . –T er t el an:c uc imul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti n da k a npe n c eg a ha n: –Memak ai APD. –Pe n y i mp an and a np e ng a ng k u t a n:s i mp am d i t e mp ats e j u kda nk e r i n g,j a uh k a nd ar i a s a md an h i n da r i s u mb erp an as . c .Sourat aupene t r al . Fun gs i :bub ukpeng as am at aupene t r al i s i rl a undr y . Si f a t :b er e ak s i d en ga na sa ma k am me ng el u ar k ans ul f u rd i o k si dak e l u ar ,d ant i d akmu da ht e r b ak ar . Ba ha y a: –I r i t as iber atpadamat adank ul i t . –Bi l at er hi r updant er t el anmeny ebabk ani r i t as i . Pe r t o l o ng anpe r t a ma: –Ma t a :c u ci s e ce pa t n y ad en ga na i r . –Kul i t :c uc ik ul i ts ec epat ny adenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –T er hi r up :j a uhk anda r i s umbe r . –T er t el an:c uc imul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti n da k a npe n c eg a ha n: –Memak ai APd.
–Pe ny i mp an and anp en ga ng k ut a n:s i mp and i t e mp ats e j u kd ank e r i n g,j a uh k and ar i asam danhi ndar i sumberpanas. d.Sof t ener . Fun gs i :c ai r anpel una kdanp el embutk ai n .Si f at :s t a bi l ,t i dakmen gandungb aha nb er ba ha y a,t i dak mu da ht e r b ak ar . Ba ha y a: –I r i t as iber atpadamat adank ul i t . –Bi l at er hi r upmeny ebabk ani r i t as i . –Bi l at er t el anmeny ebabk ani r i t as i . Pe r t o l o ng anpe r t a ma: –Ma t a :c u ci s e ce pa t n y ad en ga na i r . –Kul i t :c uc is ec epat n yadenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –Ter hi r up:j auhk andar i s umber . –T er t el an:c uc imul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti n da k a npe n c eg a ha n: –Memak ai APD. –Pe ny i mp an and anp en ga ng k ut a n:s i mp and i t e mp ats e j u kd ank r i n g,h i n da r i s u hu y a nge k s t r i m. e.St ar c h. Fu ng si :Ba ha np en gk an j i . Si f at :s t ab i l ,t i d akmeng andungba hanber baha y a,t i d akmuda ht e r bak ar . Ba ha y a : –I r i t as ipadamat a,k emungk i nani r i t as ipadak ul i t . –Bi l at er hi r upmeny ebabk ani r i t as i . –Bi l at e r t el ank e mungk i nanmen y ebab kani r i t a si . Pe r t o l o ng anpe r t a ma : –Ma t a :c u ci s e ce pa t n y ad en ga na i r . –Kul i t :c uc ik ul i ts ec epat ny adenganai r ,gant i pak ai any angt er k ont ami nas i . –Ter hi r up :pi nda hk andar i s umbe r . –T er t el an:c uc imul u t ,mi num 12gel asai ra t a us us u. Ti n da k a npe n c eg a ha n: –Memak ai APD. –Pe ny i mp an and anp en ga ng k ut a n:s i mp and it e mp ats e j u kda nk e r i n g,h i n da r i s u hu y a nge k s t r i m. f .Fo r ma l d eh y de . Pe ma j a na nd e ng a na n t i s e p t i cda l a m wa k t ul a mad a pa tme n y e ba b k and er ma t i t i s ,e k s e me ,d a n al er gi . For ma l de hy demer upa kank ompone nd ar i ban y akan t i s ep t i cdandes i nf ek t an,z ati ni me ny e ba bk and er ma t i t i sk on t a k,g an gg uans al u r a np er na pa sa nd anb er s i f a tk ar s i o ge ni k . Per l i ndu ng an: –Denga npemak ai anAPDse su ai SPo.
–Se ge r ame n c uc i t a ng a ns e s u da hk o nt a k . –Me n i n gk a t k a nh y g i e nep e r o r a ng a n. –Me mp er k u a td a y at a h ant u b uhd en g ang i s i y a n gb ai k .
c .Baha y aFi s i k a. 1.Bi s i ng. Bi s i ngda pa td i ar t i k ans eba gai s uar ay angdapatmenur unk anpe nde ng ar anbai ks ec ar ak uant i t at i f ( p en i n gk a t a na mb an gp en de ng ar a n)ma up uns e c ar ak u al i t a t i f( p en y e mp i t a ns p ec t r u m pendengar an) ,ber k ai t andenganf ac t ori nt ens i t as ,f r ek uens i ,dur as idanpol awak t u. Di r u ma hs a ki tb i s i n gme r u pa k anma s al a hy a ngsa l a hs at u ny abe r a sa ld ar i me si ncu ci . Pa j a na n b i s i n gy a n gt e r j a di l a mame mb ua te f e kk u mu l a t i fy a n gb er t i n gk a td anme ny e ba bk a ng an gg ua n p en de ng ar a nb er up an oi s ei n du cehe ar i ngl o s s( NI HL ) . Pe ng en da l i a n: a .Su mb er : De sai nak us t i k . Me ng gu na k anme s i nat a ua l a ty a n gk u r a ngbi s i n g. b .Me di a : –Me nj a uh k ans umb erd ar i p ek e r j a . –Me ngab sor bs idanmeng ur angi pan t ul anbi s i ngs ec ar aak us t i kpad ad i ndi ng,l an gi t l angi td an l ant ai . –Me nu t u ps u mb erb i s i n gd en ga nb ar r i e r . c .Pek er j a: –MenggunakanAPD(earpl ugat auearmuff) . –Ruangi s ol as iunt uki s t i r ahat . –Ro t a si pe k er j aun t ukper i odewak t ut e r t en t uan t ar al i ngk unga nk e r j ay an gb i s i ngd eng any a ngt i da k bi s i ng. –Pe ng en da l i ans ec ar aad mi n i s t r a t i v ede ng anme ng gu na kaj a dwa lk e r j a . 2.Cahaya Pe nc a ha y a and il a un dr ys a ng atp en t i n gk a r e nab er h ub un ga nd en ga nk e s e l a ma t a np ek e r j a , p en i n gk a t a np en c er ma t a n,k e s e ha t a ny a n gl e bi hb ai k ,s u as a nan y a ma n.Pe t u ga sy a n gt e r p aj a n g an gg ua np en c ah ay a ana k anme ng el u hk e l e l a ha nma t ad ank el u ha nl a i a nb er u pai r i t a s i ( k onj ungt i v i t i s ) ,k et aj amanpengl i hat ant er ganggu,ak omodas idank on ver gens it er ganggu,s ak i t k epal a. Pe nc e g ah any a n gda p atd i l a k u k a na n t a r al a i nd en ga nme ng ad a k anp en c a ha y a a ny a n gc u k u p s es uai de ng ans t a nda r tr umahs ak i t(mi ni mal 20 0l u x) . 3.L i s t r i k .
Kec el a kaant er s eng atl i s t r i kd apatt e r j a di pa dape t ugasl a undr yol ehkar enaduk un ganpen ge t ahuan l i s t r i ky an gbe l um memadai .Padaumumn y ay a ngt er j ad idi r u mahs ak i tad al ahk e j ut anl i s t r i k mi c r os hoc kdi ma nal i s t r i kmen gal i rk eba danpe t ug asmel al ui s y s t e m per al at any an gt i dakba i k . Ef e kk e s eh at a n: –Luk abak ardi t empatt er s engatl i s t r i k . –Kak upadaot otdi t empaty angt er s engatl i s t r i k . Pe ng en da l i a n: –Penguk ur anj ar i nganat aui ns t al as il i s t r i k . –Pemasanganpengamanat aual atpengamanansesuaiket ent uan. –Pe ma s an ga nt a nd at a nd ab ah a y ad ani n di c a t o r . –Pe ne mp at a np ek e r j as e s ua ik e t r a mp i l a n. –Wak t uk er j apet ugasdi gi l i r . –Me ma k ai s e pa t ua t a us an da li s o l a si . 4 . Pa na s . Pa na sd i r a s ak a nb i l as u huu da r ad ia t a ss u hun y a ma n(2 62 8d er a j a tc e l c i u s )d en ga nk e l e mb ab an a nt a r a6 07 0%.Pa dai n s t a l a si l a und r ypa na sy a ngt e r j a di a da l a hp an asl e mb ab . Ef e kpa dak es e ha t a n: –He ats y n c op e(p i n gs a nk a r e napa na s ) . –He a td i s o r d e r(k u mp ul a ng e j a l ay a n gb er h ub un g and en g ank e n a i k a ns u h ut u b uhd an meng ak i bat k ank ek ur anganc ai r a nt ubu h)s ep er t i : a .He ats t r e s sa t a uh ea te x h au s t i o n:T e r a s ap an asda nt i d akn y ama n,t e k an and ar a hme nu r u n me n y e ba b k ang ej a l ap us i n gda nmu a l . b .He atc r a mp s :Sp as meot o ty a ngdi s eb ab ka nc ai r a nd en ga ne l e kt r o l i ty a ngr en da h,ma su k k e dal am o t o t ,a ki ba tb an y akc ai r a nt ub uhy angk el ua rmel a l ui k er i n gats ed ang kanpengg an t i n y a han yaai rmi num bi as at anpael ek t r ol i t . c .He ats t r o k e :Di s e ba bk a nk e g ag al a nb ek e r j aSSPd al a m me ng at u rp e ng el u ar a nk e r i n ga t ,s u hu t ubuhdapatmen capai 40der aj atc el c i us . Pe ng en da l i a n: –I s ol a s ip er a l a t any an gme ni mbu l k a np an as . –Me n y emp ur n ak a nv e n t i l a s iy a n gd i t e mp at k a nd i a t a ss umb erp an asy a ngbe r t u j u anme na r i ku da r a p an ask e l u arr u an ga nd ap atd i g un ak a nk i p asa ng i nr u an ga n. –Me n y e di a k a np e r s e d i a anai rmi n um y a n gc u k u pd a nme me nu hi s y a r a td e k att e mp atk e r j ad a n k al auper l udi s edi ak anex t r as al t . –Hi n da r k a np et u ga sy an gh ar u sbe k e r j adi l i n gk u ng anpa na sap ab i l abe r b ad ange mu kda n ber pen yak i tk ar di o v as k ul er .Pengat ur anwak t uk er j adani s t i r ahat . 5 .Ge t a r a n. Ge t ar anat auv i b r as iada l ahf ac t orfi s i ky angdi t i mbu l k anol ehs ub y ekde nga nge t ar ani s ol as i . Vi br as iy angt er j adi dapatl oc al at aus el ur uht ubuh. Mes i ncu ci y an gber ge t ard apa tme maj ani p et ug asmel a l ui t r an smi s iat a up enj al ar an,bai kge t a r an y a n gme n ge na is e l u r u ht u b uha t a up u ns e t e mp aty a n gme r a mb atme l a l u it a ng a na t a ul e n ga n o p e r a t o r .
Ef e kk e s eh at a n: –Pa das y s t e mp er e da r a nd ar a hd ap att e r j a di k e s e mu t a n, d anp ar e s e. –Ter ha da ps y s t e mt ul ang ,s endi d anot odapatt er j ad ig angguanos t eoar t i c ul a ry a i t ugang gu anpada s endi j ar i t angan. –T er h ada ps y s t e ms y a r a fd ap att e r j a di p ar a s t e si ,me nu r u nn y as e ns i t i fi t a s ,g an gg ua nk e ma mpu an membedakandanat r ofi. Pe ng en da l i a n: –T er h ada ps umb erd i u s ah ak anme nu r un k ange t a r ande ng anba nt a l a na nt i v i b r a si a t a ui s o l a t o rd en p eme l i h ar a anme s i ny a ngba i k . –T er h ad appe k e r j at i d aka dape l i n du ngk hu s ush an y adi a nj u r k a nme ng gu na k ans ar u ngt a ng an u n t u kme ng h an ga t k a nt a ng a nd a np e r l i n du ng a ng a ng gu anv a s k u l e r . 6 .Er g on omi c . Ad al a hi l muy an gme mp el a j a r i p er i l a k uma nu s i ada l a mk ai t a nn y ad eng anpe k er j aa nme r e ka .Po si s i t u bu hy a ngs al a ha t a ut i d aka l a mi a ha pa l a gi d al a ms i k appa k sada patme ni mbu l k ank es ul i t anda l a m mel a ks ana kank e r j a,men gu r angi k e t el i t i an,mu dahl el a hs eh i ngg ak e r j amen j adi k ur angefi s i en .Ha l i n ij i k at e r j a di d al a mj a ng k awa kt ul a mad ap atme ny e ba bk ang an gg ua nfi s i kda np si k o l og i . Gej al apen y ak i ts ehu bungande nganal a tge r aky ai t uper s endi an,j a r i ng ano t o t , s ar afat aup embu l uh d ar ah(l o wb ac kpa i n) . Pe ng en da l i a n: a.Mengangkatbebanber at T ubu hk i t amampumeng ang katbe banseber a tbadank i t as endi r i ,k i r a k i r a50kgun t u kl ak i l a ki dan 4 0k gu nt u kp er e mp ua n.Bi l ab ar a tb eb any a ngak and i a ng ka tl e bi hd ar i s e t e ng ahd ar i b er a tb ad ans i p en ga ng k at ,ma k ab eb anh ar u sd i b ag ime nj a di d ua .Ap ab i l ab eb ant i d akda pa td i b ag ima k a h en da k ny ab eb andi a ng k ats e c ar abe r a ma i r a ma i . b.Pos i s idu duk Ti n gg ia l a sdu du ks eb ai k n y aan t a r a38s amp ai 4 8c m. Kur s ihar u ss t ab i l da nt i d akgo y angat aube r ger ak . Ku r s i h ar u sme mu ng k i n k a nc u k u pk e be ba s a nb a gi g e r a k a np e t u ga s . c .Pos i s i ber di r i Ber di r i l ebi hbai kt i dakl ebi hdar i 6j am. d.Ba ha y ap si k o sos i al . Di a nt ar aber b ag ai anc amanbah ay ay angt i mbul a kai batk e r j adi r u mahs ak i t ,f ac t orp si k ol o gi sj u ga memer l uk anp er hat i anant ar al ai n: –St r es sy ai t uanc amanfi s i kdanps i k ol ogi sdar i f ac t orl i ngk ungant er hadapk es ej aht er aani ndi v i du. St r e ssd ap atd i s e bab k anol e h: –T unt ut anpek e r j aan: Du k un ga nk e r j ay an gl e bi hma up uny a n gk u r a ng ,t e k an anwa k t u ,t a ng gu ngj a wa by a n gb er l e bi h a t a up u nk u r a ng . –Dukungandankendal a: Hu bu ng any a ngt i d akba i kde ng anat s a n,t e ma ns ek e r j a ,a da ny abe r i t ay a ngt i d akdi k e he nd ak i a t a u go ss i p,adan y ak e sul i t ank euanga nd l l .
Mani f es t as ik l i ni sdar i s t r es sant ar al ai ndepr es i ,ans i et as ,s ak i tk epal a,k el el ahan,dank ej enuhan, g an gg ua np en c er n aa n,d anga ng gu anf u ng s io r g anl a i n ny a . Pe ng en da l i a n:me n j a gak e bu ga r a nj a s ma n id a na da n y ak e g i a t a ny a n gme ni mb ul k a nr a s as en a ng dal am bek er j as eper t i c ar ak eber s amaan,r e t r etdl l . e .Ke s el a ma t a nd ank e c e l a k aa nk e r j a Ke se l a ma t ank er j aad al a hk e s el a ma t a ny a ngbe r k ai t a nd en ga na l a tk e r j ada np r o se s p en go l a han ny a ,t e mp atk e r j ad anl i n gk u ng an ny as e r t ac ar a c ar ame l ak u k ank e r j a .Ke c el a ka ank e r j a ad al a hk e j adi any a ngt a kt e r dug ao l ehk ar enadi bel ak angper i s t i wat er s ebu tt i d akt er d apatuns ur e k e s e n ga j a an . Beber apabaha yapot ens i al t er j adi n yak ec el ak aank er j adi l aundr yant ar al ai n: 1 .Ke ba k ar a n Keba kar ant er j adi apabi l at er dapatt i g auns ur esec ar aber s amas ama. Uns ur et er s ebuta dal ahza t asam,bahanyangmudaht er bakardanpanas. Pe na ng gu l a ng a n: –Adanyasyst em penyi mpananyangbai kt er hadapbahanyangmudaht ebakar . –Pe ng awa s ant e r h ad apk e mu ng k i n ant i mb ul n y ak e ba k ar a ndi l a k uk a ns e c ar at e r u sme ne r u s . –Jal ure vak uas i . –Per l engkapanpemadam danpenanggul angankebak ar an. 2.T er pel es etat aut er j at uh. Wal aup unj ar an gt e r j adi t e t api t er pel es etat auj a t u hda patmeng ak i bat k anc i der ar i ng ans ampai be r at mi s al ny af r ak t ur ,di s l ok as i ,s al ahur atdanmemar . Penanggul angan: –J a ng anme ma k ai s e pa t ud en ga nh akt i n gg i ,s o ly a ngr u s aka t a ume ma k ai t a l i s e pa t uy a n gl o ng ga r . –Kons t r uk s il ant ai har usr at adansedapatmungk i ndi buatdar i bahanyangt i dakl i c i n. –Lant ai har u ssel al udi be r s i h kandar i k o t or ansepe r t i pas i r ,d ebu ,mi n y aky a ngmemud ahk an t er pel es et . –La nt a iy a ngca c atmi s al n y ab an y akl u ba nhat a up er mu k aa nn y ami r i n gh ar u sse ga r adi p er ba i k i . ————————————————————————————————————BAB V–PROSEDURPELAYANAN LI NEN 5 . 1 .Pe r e nc ana anLi nen. 5. 1. 1.Sent r al i sasiLi nen. Me r u pa k ans ua t uk e ha r u s any a ngdi mu al i d ar i p r o s esp er e nc a na an ,p ema nt a ua nd ane v al u as i di manamer upak ansi k l usy a ngbe r p ut ar .Si f atl i nenadal ahba r anghab i spak ai .Supa y at er penuh i d e ng a nb a i kma k ad i p e r l u k a ns y s t e mp e ng a da ans a t upi n t uy a n gs u d aht e r p r o g am d e ng a nb a i k . 5. 1. 2.St andar i sasiLi nen Li nenadal ahi s t i l ahun t u kmen y ebu t k ans el ur uhpr od ukt e ks t i l y angbe r adadi r u mahs ak i ty an g mel i put i l i n endi r uangper a wat anmaupunr uan go per as idanuni tl ai ny angad a. St andar i s as il i neny angdi pak ai adal ah: 1.St andar tp r o duk . Be r h ubu ngs ar a nak es eh at a nb er s i f a tu ni v e r s al ,ma kas eb ai k n y as e t i a pr u ma hs a ki tme mp un y ai
s t andar tpr od uky an gs amaag arbi asd i pr od uk s is ec ar ami s s al .Pr odukd eng ank ua l i t ast i nggi ak an member i kankeny amananpadawakt upemakai annyadanmempunyai wakt upenggunaanyangl ebi h l a ma ,s e hi n gg as e c ar ae k o no mi l e bi ho pt i ma ld i b an di n gk a nd en ga np r o du ky a n gl e bi hmu r a h. 2.St andar td es ai n. Pa dad as a r n y ab aj ur u ma hs a ki tl e bi hme me nt i n gk anf u ns i d ar i pa dae s t e t i k an y a,ma kad i b ua t l a h d es a i ny a ngs e de r h an a,e r g on omi sda ni n i s e x . 3.St andar tmat er i al . Pemi l i h anma t e r i a lh ar u sdi s es ua i k ande ng anf u ng si ,c ar ape r a wa t a nd anpe namp i l a ny a ng d i h ar a pk a n.Be be r a pak a i ny a n gd i p ak a id ir u ma hs a k i ta nt a r al a i nc o t t o n1 00 %,CVC5 05 0%,T C 6 5%3 5%,p ol y s t e r1 0 0% d en ga na ny a ma np l a ta t a ut wi l l a t a ud r i l l .De ng ana da ny ab er b ag ai p i l i h an t e r s eb utme mun gk i n ka nu nt u kme nd ap at k a nh as i l t e r ba i ku nt u kse t i a pp r o du k .Wa r n ap ad ak ai nj u ga me mb er i k annu an s at e r s edi r i ,s eh i n gg as e ca r aps i k o l o gi sme mp un y ai p en ga r u ht e r h ada p l i n gk ung ann y a.Ol e hk ar enai t upemi l i ha nwar n as an gatpen t i ng.Al t er n at i v ed ar i k ai nwa r nay ang p ol o sa da l a hk ai nde ng anco r a kmo t i f ,t r e ndi n ime mb er i k a nn ua ns ay a ngl e bi hs a nt a id anmo de r n . 4.St andar tu kur an. Uk ur anl i nens eba i k ny adi per t i mb an gk ant i d akhan y as i s ipen ggu na an ,t e t ap ij ug adar i bi a y a p eng ad aa nd anb i a y ao pe r a si o na ly a ngt i mb ul .Ma ki nl u asda nb er a tl i n en,ma ki nma ha lb i a y a pengadaandanpengoper asi annya. 5.St andar tj u ml ah. I deal n yaj uml ahs t okl i nen5par(k apas i t as)denganpos i s i3parber put ardi r uangan:Is t ok t er pak ai ,1st okdi c uc i ,1st okc adangandan2par ;mengendapdi l ogi s t i c :1pars udaht er j ahi tdan1 p arma s i hbe r u pal e mb ar a nk a i n . 6 .St a nd ar tp en gg un aa n. St a nd ar ty a n gb ai ks eh ar u s ny at a ha nc u c is a mp ai 3 50k a l i d en ga np r o s ed urn or ma l .Se ba i k n y a s e t i a pr u ma hs a ki tme ne nt u ka ns t a nd ar tk e l a y ak ak anse bu ahl i n en ,a pa ka hd en ga nu mu rl i n en . , k ondi s ifi si kat audenganf r ek uens ic uc i .Sebai k ny al i neni t us endi r i di ber i i dent i t asat aupun i nf or mas i .I nf or mas iy angdi t ampi l k anbi as an ya: –L og or u ma hs ak i td ann amar u ma hs ak i t . –T a ng ga lb er ed ara t a umu l a id i pe r gu na ka n. –I t em uk ur an. –No .I D –Dannamar uanganpemakai .
5. 2.Mesi nCuci Per s y a r a t a nme si nc u ci : 1 .Me si nc uc i d en gank ap si t a sbe s ar( d i a t a s10 0k g )y a ngdi s ar a nk anme mi l i k i2k omp ar t e men ( p i n t u )y a ngme mbe da ka na nt a r ame ma s uk k anl i n enk o t o rd eng anha s i l p en cu c i anl i n enbe r s i h .
An t a r a2k o mp ar t e me nd i b at a s io l e hp ar t i s i y a ngk e da pa i r .Ma k su dd ar i p emi s a ha nt e r s eb uta da l a h menghi ndar i k ont ami nas idar i l i nenk ot ordanl i nenber s i hbai kdar i l ant ai at aupundar i udar a. 2 .Me si ncu c iu k ur a ns ed an gd ank ec i l (2 5-1 00 k g)t a np ap en y ek ats ep er t i p ad ame si nbe sa rd ap at d i g un ak a nd en ga nme mp er h at i k a nb at a sr u an gk o t o rd anbe r s i hde ng anj e l a s . 3 .Pi p ap emb ua ng anl i mb ahc ai rh as i l p en cu c i an(p ema na sa n-d es i n f e k si )l a ng s un gd i a l i r k ank e dal am sy st em pembuanganyangt er pendam dal am t anahmenuj uI PAL. 4 .Pe r a l a t a np en du k un gy a n gmu t l a kdi g un ak a nu nt u kme nb an t upr o s esp ema na s an–de s i n f e k s i : –Pe nc a t a ts u s h upa dame s i n . –Ther most atunt ukmembant umeni ngkat kansuhupadamesi n. –Gl as sat auk ac aunt ukmel i hatl e vel ai r . –Fl o w me t e rp ad ai n l e ta i rb er s i hk eme si nc uc i u nt u kme ng uk u rj u ml a ha i ry a mgd i b ut u hk a n p ad as a atp en ge nc e r a nb ah ank i mi at e r u t a map ad as a atd es i n f e k s i .
5. 3.TenagaLaundr y. Un t u kme nc eg ahi n f e k si y a ngt e r j a di d i d al am p el a k san aa nk e r j at e r ha dapt e na gal a un dr yma kap er l u adapencegahandengan: –Pe me r i k s a ank es e ha t a nk e r j as eb el u mk e r j ada np eme r i k s a ank es e ha t a nb er k a l a . –Pember i ani muni s as ipol i omy el i t i s ,t e t anus ,BCG danhepat i t i s . –Pek er j ayangmemi l i k iper mas al ahandengankul i tmi s al ny al uk al uk a,r uam,k ondi s ik ul i tek sf ol i at i f t i d akbo l e hme l a k uk a np r o s espe nc u c i a n. 5 . 4 .Pe na t a l a k sa na anLi ne n. Pe na t a l a k sa na anl i n endi be da ka nme nu r u tl o ka si d ank emu ng k i n ant r a ns mi s i o r g ani s mb er p i n da h. –Ruanga n. –Per j al anant r ans por t as il i nenk ot or . –Pr o se sp en cu ci a nd il a und r y . –Pe ny i mp an anl i n enbe r s i h . –Di s t r i bus i l i nenber s i h. Li nenko t ory angdapatdi c uc idi l aundr ydapatdi k at egor i k anmenj adi : 1.Li nenk ot ori nf ek si us . Adal ahl i neny angt e r k o nt ami nas id eng andar ah ,c ai r ant ub uh ,da nf e sest er ut a may angber as al dar i i n f ek s iTBpar u ,i nf ek s is al monel l ad ans hi gel l a,HBVda nHI Vdani nf e ks il a i nn y ay angs pes i fi k (SARS)d i ma s uk k a nk eda l a mk a nt o ngde ng ans eg el y a n gd ap att e r l a r u td al a ma i rd ank emb al i di t ut u pd enga nk an t on gl u arbe r war nak uni ngber t ul i s k ani n f ek s i us . 2.Li nenk ot ort i daki nf ek si us . Adal ahl i neny angt i dakt er k ont ami nas idar ah,c ai r an,danf es esy angber as al dar i pas i enl ai nn ya s ec ar ar ut i ndar i s el ur uhpas i endar i r uanganbi as aat aupunr uangi s ol as iy angt er i nf ek si . Unt ukl eb i ht e r p er i n ci pe nang an anl i nendi b eda kandeng anl ok as i s eba gai ber i k ut :
a.Pe nge l ol aanl i ne ndi r uang an Se pe r t i d i s eb ut k and ia t a sy a ngd i ma k su dd en ga nl i n eny a ngi n f e k si u sd ann oni n f e k si u sy a ng s e c ar as p es i fi kdi p er l a k uk a ns e c ar ak h us u sd en ga nk a nt o ngl i n eny a n gb er b ed a.Pe na ng an anl i n en di mul ai dar i pr os espenggant i anl i nen. Pr o s esp en gg ant i a nl i n end i l a k uk ano l e hp er a watd eng anme l e pa sk a nl i n eny a ngk o t o rt e r l e bi h d ah ul u . Pr os edurunt ukl i nenk ot ori nf ek si us : –Bi a s a k anun t u kme n c uc i t a ng anpe k e r j a an .s e b el u md a ns e s u da hme l a k u k a n –GunakanAPD(sar ungt angan,apr ondanmasker) . –Pe r s i a pk a na l a td anb ah an . –L i patb agi any an gt e r i nf ek s ik eb agi anda l am d anmas uk k anl i n enk edal am t r o l i t e r t u t u pd an s e g er ab awak es p o el h oc k . –No dad ar a ha t a uf e s esdi b ua ngk es po el h oc k ,b as a hi l i n end en ga na i rl a l uma s uk k a nk e da l a m k a nt o ngbe r wa r n ak u ni n g. –Tut upr a patk an t on gda ns eg er amas uk k ank et r o l i l i ne nk o t o rde katr uan gs poel j oc kdansi a p d i ba wak el a und r y . Pr os edurunt ukl i nenk ot ort i daki nf ek si us: –Bi asakanmencuci t angansebel um dansesudahmel akukanpeker j aan. –GunakanAPD(sar ungt angan,apr ondanmasker) . –Pe r s i a pk a na l a td anb ah an . –Ma s uk k anl i n enk o t o rk eda l am t r o l i k o t ory a ngbe r a dad ek atr u an gs po el h oc kda ns i a pd i b awak e l aundr y . b.T r ans por t as i T r a ns p or t a si d ap atme r u pa k anb ah ay ap ot e ns i a ld al a m me ny e ba r k ano r g ani s m,j i k al i n enk o t ort i d ak t er t ut updant r ol i t i dakdi ber s i hk an. Per s yar at anal att r ans por t as il i nen: –Di pi s ahk ana nt a r at r ol i l i nenk o t ordanl i ne nbe r s i h,j i k at i dakma kawad ahpen amp ungy an gh ar us t er pi s ah. –Bahant r ol i t er buatdar i s t ai nl es ss t el l dant i dakmudahber k ar at . –Wada hmampumena mpun gbeb anl i nen . –Wad ahmuda hdi l epa sdanse t i apsaa thab i sdi f un gs i k ansel al udi c uc id emi k i anj ug aden gant r o l i har usdi c uc i . –Mu at ana t a ul oa di n gl i n enk o t ord anber s i ht i d akbol ehber l e bi h an . –Wa da hh ar u st e r t u t u p. c .L au ndr y T ahapank er j adi l au ndr y : 1 .Pe ne r i ma anl i n enk ot o rd en ga np r o se du rp en ca t a t a n. 2 .Pe mi l a ha nd anpe ni mb an ga nl i n enk o t o r 3 .Pe nc uc i a n. 4.Pemer asan. 5 .Pe ng er i n ga n.
6.Pen y et r i k aan. 7.Pel i pat an. 8.Penyi mpanan. 9.Pendi s t r i bus i an. 1 0.Pen gg an t i a nl i n eny a ngr u s ak . Pa das a a tp en e r i ma ans a ma p ai d e ng a np en y e t r i k a a nme r u pa k a np r o s e sy a n gk r u s i a ld i ma na kemungki nanor gani sm masi hhi dup,makapet ugasdi waj i bkanmemakaiAPD. Al atpel i ndungdi r i pet ugasl aundr y : –Pa ka i a nk e r j ada r i b aha ny a ngme ny e r apk er i n ga t . –Apr on –Sa r u n gt a n ga n –Se pa t ub oo td i g un a k anun t u kar e ab a s ah . –Ma s k e rd i g un ak a np ad ap r o s espe mi l i h and ans o r t i r –Se be l u md a ns e s u d ahme l a k u k anpe k e r j a anbi a s a k anu nt u kme nc u c i t a ng a ns e b ag ai p er t a ha na n di r i . Penj el as anl ebi hl anj utt ahapank er j adi l aundr y : 1 .Pe ne r i ma anl i n enk o t o rd anp en i mb an ga np r o s ed urp en c at a t a n. Li nenko t ordi t er i mayangber as al dar i r uangandi c at atber att i mbangan. Ti dakdi l ak uk an pembongkar anmuat anunt ukmencegahpenyebar anor gani sm. 2 .Pe mi l a ha nd anp en i mb an ga nl i n enk o t o r . a.La kuk anpe mi l ahanber d as ar k anl i neni nf e ks i u sdannoni nf ek s i u s. b .Up ay a k ant i d akme l a k uk anp en s or t i r a n. Pe ng gu na anka nt o ngda r i r u an ganad al a hs a l a hs a t uup ay ame ng hi n da r i s o r t i r . c .Pe ni mb an ga ns e s ua id en ga nk a pa s i t a sme s i nc uc i y a n gd i g un ak a n. 3 .Pe nc uc i a n. Pe nc uc i a nme mp un y ai t u j u ans e l a i nme ng hi l a ng ka nn oda(b er s i h ) ,a we t( t i d akce pa tr a pu h) , n a mu nme me nu hi p er s y r a t a ns e h atb eb a sda r i mi k r o or g a ni s mepa t h og en . Se be l u m me l a k uk a np en c uc i a ns et i a pha r i n y al a k uk a npe ma na s ans a mp ai d en ga nde s i n f e k s iu nt u k me mb un uhmi k r o o r g a ni s mey a n gmu ng k i nt u mb uhd i me s i nc u c i .Un t u kd ap atme nc a p ai t u j u a n p en cu ci a nh ar u sme ngi k u t i p er s y a r a t an t e hn i sp en cu ci a n: a .Wa k t u . Wa k t ume r u pa k a nb a gi a ny a n gt i d a kt e r p i s a h k ande ng ant e mp er a t u r ed a nb a ha nk i mi ag u na men capa iha si l c uc i any angber s i h,danseha t . J i k awak t ut i d akt er c apai s es uai d eng any ang di per s y ar a t k anmak ak e r j abah ank i mi at i d akber has i l dany angt er pe nt i ngmi k r o or g ani s medanj eni s pe t s ts eper t i k ut uda nt ung aud apatma t i . b.Suhu. Su huy a ngdi r e k ome nd as i k ans an ga tb er v a r i a si mu l a i3 0d er a j a tc el c i u ss a mp ai d eng an9 0d er a j a t c el c i ust er gant ungdar i bahandanj eni sl i nen. –p r o s e sp r ac uc i d en g ana t a ut a n pab a ha nk i mi ad en g ans u h un o r ma l . –Pr os escuc i de ng anbah ank i mi aal k al i dande t e r gentunt ukl i n enput i h4 550der aj atc el c i u s,un t u k l i nenwar na6080der aj atc el c i us .
–Pr os esbl e ac hi nga t a udi l a ku kandes i n f ek s ic el c i us65at au7 0der aj at –Pr o s e sbi l a s1d an2d en g ans uh un or ma l . –Pr o s e sp e ne t r a l a nd e ng a ns u h un o r ma l . –Pr o s e spe l e mb uta t a up e ng k a nj i a nd en g ans uh un o r ma l . c .Baha nk i mi a . Bahank i mi ay angdi gunak ant er di r i dar i al k al i ,emul s i fi er ,det er gent ,bl eac h( c l or i nedanok si gen bl eac h) ,s our ,s of t er ner ,dans t ar c h. Mas i ng-mas i ngmempun yai f ungs it er s endi r i . d.Mec ha ni c al ac t i on. Ad al a hp ut a r a nme s i npa das aa tp r o s esp en c uc i a n.F ac t o ry a n gme mp en ga r u hi : –Lo ad i n ga t a umu at a nt i d aks e s ua id en ga nk a pa s i t a sme s i n .Me s i nha r u sdi k o s on gk a n2 5% d ar i k ap as i t a sme si n . –Lev el ai ry angt i dakt epat . –Mo t orpe ng ger a ky angt i daks t a bi l y a ngdi s eb abk anol e hpo r ost i daks i me t r i sl ag ida naut omat i c r e ver s ey angt i dakbek er j a. –T ak ar ande t e r ge nty a ngbe r l e bi h anda pa tme ng ak i b at k anme l i c i n ka nl i n enda nb us ay an g b er l e bi h ana k anme ng ak i b at k ans ed i k i tg es e ka n. –Me ng gu na k anba ha nk i mi ay an gs e s ua ia t a ut i d akb er l e bi h an . 4.Pemer asan. Pe me r a s anme r u pa k anp r o s esp e ng ur a ng ank a da ra i rs e t e l a ht a ha ppe nc u c i a ns el e s ai .Pe me r a s an d i l ak u k ande ng anme si nc uc i y a ngj u game mi l i k if u ng s ip eme r a san . 5 .Pe ng er i n ga n. Pe ng e r i n ga nd i l a k u k ande ng anme s i npe n ge r i n ga t a ud r y i n gy a n gme mp un y a is u h ume n c ap a i7 0 de r aj a tc el c i ussel ama10me ni t .Padapr os esi ni ,j i k ami k r oor gani s mey a ngb el um ma t i at aut er j ad i k o nt a mi n as iu l a ngd i h ar a pk and ap atma t i . 6.Pen y et r i k aan. Pen y et r i k aanda pa tdi l ak uk andeng anme si nse t r i k ao t omat i sde ngansuh u120der a j atc el c i u s, n amu nh ar u sd i i n ga tb ah wal i n enme mp un y a ik e t e r b at a s ant e r h ad aps u hua nt a r a7 08 0d er a j a t c el c i us . 7.Pel i pat an. Me l i p atl i n enme mp un y ai t u j u ans el a i nk e r ap i h anj u gamu da hd i g un ak anpa das aa tp en gg an t i a n l i nendi manat empatt i durk os ongat ausaatpas i endi at ast empatt i dur .Pr os espel i pat ans ek al i gus j ugamel ak uk anpemant auanant ar al i neny angmas i hbai kdans udahr us akagart i dakdi pak ai l agi . 8.Penyi mpanan. Pen y i mpa na nme mp un y ai t u j u ans el a i nme l i n du ng il i n end ar i k o nt a mi n as i u l a ngb ai kda r i b ah ay s eper t i mi k r oor gani s medanpes t ,j ugaunt ukmengont r ol pos i s il i nent e t aps t abi l . Sebai k ny a p en y i mp an anl i n en1 , 5p ard ir u an gp en y i mp an and an1, 5p ard i s i mp and i r u an ga n.Ad ab ai k n y a l e ma r i p en y i mp an and i p i s ah ka nme nu r u tma si ng ma si n gr u an ga nd andi b er i o ba ta nt i n ge ng aty a i t u k ap urb ar u s. Se be l u md i s i mpa ns eb ai k n y al i n endi b un gk u sde ng anpl a s t i ct r a ns p ar a ns eb el um di di s t r i bus i k an.
9.Pendi s t r i bus i an. Di s i n idi t er apk ans y s t em FI FO y ai t ul i neny angt er s i mpa ns ebel umn y aha r usdi k e l u ar k anat au di pak ai t er l ebi hdahul u. 1 0.Pen gg an t i a nl i n eny a ngr u s ak . Li nenr us akda pa tdi k at eg or i k an: –Umu rl i n eny an gs u da hs t a nd ar t . –Hu ma ne r r o rt e r ma s ukh i l a ng . J e ni sk er u s ak a na day a ngd ap atd i p er b ai k i d ana da pu l ay a ngme ma sh ar u sd i g an t i . p en gg an t i a n d ap ats e ge r ad i l a k uk a np et u ga sl a un dr yde ng anme ng i r i mk anf o r mu l i rp er mi n t a anl i n enk ep i h ak l ogi s t i c . ———————————————————————————————– BABVI–MONI TORI NG DANEVALUASI . 6 . 1 .Moni t or i ng. Yangdi maksuddenganmoni t or i ngadal ahupayaunt ukmengamat i pel ayanandancakupanpr ogam p e l a y a n ans e a wa l l mu ng k i n ,u nt u kd ap atme n emu k a nd a nme mp er b ai k i ma s a l a hy a ngt i mb ul d al a m pel aksanaanpr ogam. 6 . 1 . 1 .T uj ua nMoni t or i ng: 1 .Un t u kme ng ad ak anpe r b ai k an ,p er u ba ha no r i e nt a si a t a ud es ai nda r i s y s t e mp el a y an an . 2 .Un t u kme n y es u ai k a ns t r a t e gi a t a up ed oma np el a y a na ny a ngd i l a k s an ak a nd i l a pa ng an ,s e s ua i dengant emuandi l apangan. 3 .Ha si l a na l i s i sda r i mo ni t o r i n gd i g un ak anu nt u kp er b ai k and al a mp emb er i a np el a y an and i r u ma h s ak i t .Moni t or i n gs ebai k ny adi l ak uk anse sua ik epe r l uandandi per gunak anseg er aunt ukper bai k an pr ogam. Kh us usd al a mp el a y an anl i n end i r u ma hs a ki tmo ni t o r i n gs eb ai k n y ad i l ak u k ans e ca r at e r a t u rd an k o n t i n y u.As p ek -a s pe ky a n gd i mo ni t o rme nc a k up : a .Sa r a na ,p r a sa r a nad anp er a l a t an . b.St andar t ,pedomanpel ay ananl i nen,SPO,k ebi j ak anr umahs ak i t ,v i s imi s idl l . c .Pe ng ama t a nd en ga np en gl i h at a np ad al i n en ,y a i t uwa r n ay a n gk u s am d anp ud ar ,t i d akc er a h me ng ga mb ar k a nus i ap ak i a .T e r d ap atb a y an ga nd ar i b ar a ngy a ngd i b un gk u s n y ame nu nj u k k anl i n en s u d ahme n i p i s . d.Dar i per abaanbi l adi t ar i kt er j adi per obek anat aul apuk . e.Kel a yak anpak ai dans i s ii nf ek s idi l ak uk anmel al ui uj i k uman. 6. 2.Ev al uasi . Se t i a pk e gi a t anha r uss el a l ud i e v al uas ipa dat ah app r os esak hi rs ep er t i t a happenc uc i an , p en ge r i n ga nd ans eb ag ai n y a,j u gae v al u as is e ca r ak e s el u r u ha nd al a mr a ng k ak i n er j ad ar i pe ngel o l aanl i ne nd ir umahs ak i t . 6. 2. 1.T uj uanDar i Ev al uas i: 1.Meni ngk at k ank i n er j apeng el o l aanl i n eny a ngbai k . 2 .Se b ag a ia c u ana t a uma s u k and al a mp e r e nc a n aa npe ng a da anl i n en ,b ah ank i mi ap emb er s i h an s a r a nad anp r a s ar a nar u an gc u c i .
3 .Se b ag a ia c u and al a mp er e nc a n aa ns y s t e mp e me l i h ar a anme s i n . 4 .Se b ag a ia c u anpe r e nc a n aa np en i n gk a t a np e ng e t a hu anda nk e t r a mp i l a ns u mb erd a y ama nu s i a . Mat er i y angdi ev al uas iant ar al ai n: a.Kuant i t asl i nen. b.Kual i t asl i nen. c .Ba ha nk i mi a . d.Ba kumu t uai rbe r s i h. e .Ba k umu t ul i mba hc ai r . Ha s i l e v al u as id i b er i k a nk pa dape na ngg un gj a wa bd anpe ng el o l al i n endi r u ma hs ak i td anump an b al i ky a ngdi b er i k a nd ap atme nj a di b ah anl a po r a nd anpe r t i mb an ga nd al a mp emb ua t a n p er e nc an aa ns e su ai t u j u ane v al u as i . ————————————————————————————— BABVI I–PENUTUP Be sa rh a r a pa nk ami d en ga na da ny ap an du ani n iI n s t a l a si Pu s atSt e r i l i s as i –L au nd r yda pa t me mb er i k a np e l a y a n ans e s u ai y a n gd i h ar a pk a n .
