Modul Sains Daerah

MODUL SAINS TINGKATAN 5 – Panitia Daerah Pasir Gudang

2012

1


2012

PRAKATA

Modul Sains SPM diterbitkan khusus untuk memenuhi keperluan pelajar yang akan menghadapi peperiksaan SPM Sains. Modul ini ditulis sebagai alat bantu mengajar bagi guru dan juga sebagai bahan ulangkaji pantas bagi pelajar-pelajar yang bakal menghadapi SPM. Nota penting dan latihan yang komprehensif merupakan teras kepada persediaan mantap modul ini. Setiap bab dimulakan dengan nota penting sebagai persediaan pelajar untuk mengulang kaji pelajaran dengan mudah, tepat dan berkesan. Latihan pengukuhan disediakan sebagai latihan intensif untuk membiasakan pelajar dengan bentuk soalan SPM. Semoga modul ini akan membantu pelajar mencapai kejayaan yang cemerlang dalam peperiksaan dan juga sebagai pemudah cara untuk guru-guru baru dalam mata pelajaran Sains di dalam bilik darjah.

Selamat Maju Jaya.

2


2012

JAWATANKUASA PEMBINAAN MODUL SAINS SPM 2012 DAERAH PASIR GUDANG

KETUA PENYELARAS PENASIHAT

: :

SMK PASIR GUDANG GURU CEMERLANG DAN JU SAINS

PANEL PENULIS: TAJUK M9

PENULIS

Mikroorganisma & Kesannya Ke Atas Hidupan

SMK Permas Jaya SMK Permas Jaya 2

M10 Nutrisi & Pengeluaran Makanan

SMK Pasir Gudang 2

M11 Pemeliharaan & Pemuliharaan Alam Sekitar

SMK Pasir Gudang 3 SMK Pasir Gudang

M12 Sebatian Karbon

SMK Tanjung Puteri Resort SMK Kota Masai SMK Pasir Gudang

M13 Gerakan

SMK Kota Masai 2 SMK Pasir Putih

M14 Teknologi & Pengeluaran Makanan

SMK Permas Jaya 3

M15 Bahan Sintetik Dalam Industri

SMK Taman Molek

M16 Elektronik & Komunikasi

Teknologi

Maklumat

serta

SMK Pasir Gudang

3


2012

Isi kandungan

Prakata Panel Penulis BAB 9:

Mikroorganisma dan kesannya ke atas hidupan

1

BAB 10: Nutrisi dan pengeluaran makanan

35

BAB 11: Pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar

44

BAB 12: Sebatian karbon

58

BAB 13: Gerakan

73

BAB 14: Teknologi dan pengeluaran makanan

100

BAB 15: Bahan sintetik dalam industri

120

BAB 16: Elektronik dan teknologi maklumat serta komunikasi

137

Sekalung Penghargaan

4


2012

BAB 9 : MIKROORGANISMA DAN KESANNYA KE ATAS HIDUPAN

9.1 PENGELASAN MIKROORGANISMA

Mikroorganisma

Rupa Bentuk

Saiz

Nutrisi

Habitat

Cara Pembiakan

Virus

Pelbagai bentuk seperti pilin, sfera, rod dan vibrio

0.02 µm – 0.4 µm Paling kecil

parasitik

Hidup dalam dalam sel perumah

Replikasi dalam sel perumah

Kokus, basilus, vibrio, spirilum

0.5 – 1.0 µm unisel

Autotrof, sapropfitik, parasitik

Hidup dalam air, udara, tanah, tumbuhan dan haiwan

belahan dedua

Berbeza-beza dan mempunyai silium untuk bergerak

5 - 250µm unisel

sapropfitik, parasitik

Hidup dalam air tawar

Aseks :belahan dedua dan seks :pengkonjugatan

Mempunyai struktur sel tumbuhan. Tidak mempunyai batang, akar, atau daun.

1 – 10000 µm Unisel atau multisel

Mempunyai klorofil. Menjalankan fotosintesis autotrof

Mempunyai pelbagai rupa bentuk - filamen - sfera

10 -100 µm Unisel atau multisel

sapropfitik, parasitik

Bakteriofaj

Bakteria

Basilus

Kokus

Spirilum

vibrio

Protozoa

ameba

paramesium

Alga

Klamidomonas Spirogira

Pleuroccocus diatom

Kulat

Mukor

Yis

Hidup dalam Aseks :air, tanah belahan dedua lembap, atas dan batu dan di seks :kulit pokok. pengkonjugatan

Tempat gelap dan lembap

Aseks – pembentukan spora dan pertunasan

5


2012

Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan beberapa jenis mikroorganisma. Kelaskan mikroorganisma di bawah mengikut jenisnya.

A

F

B

G

D

C

H

I

E

J

Lengkapkan jadual di bawah untuk menunjukkan jawapan anda. Virus

Bakteria

Protozoa

Alga

Kulat

2. Mikroorganisma di atas boleh dijumpai di permukaan makanan seperti roti berkulat dan buah reput. Y : _________________ X: _________________

Z (a) Apakah nama mikroorganisma yang ditunjukkan? _______________________________________________________________________

(b) Label struktur-struktur X dan Y dalam rajah tersebut. (c) Apakah fungsi Y? _______________________________________________________________________

(d) Bagaimanakah mikroorganisma ini mendapatkan nutriennya? ______________________________________________________________________ (e) Namakan struktur Z yang membolehkan mikroorganisma tersebut menyerap nutriennya. _______________________________________________________________________

6


2012

9.2 FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA

NUTRIEN

KELEMBAPAN

- Perlu nutrien untuk hidup – hasilkan tenaga dan membiak. - Parasit – mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain. - Saprofit – mendapat nutrien daripada organisma yang telah mati dan mereput - Mikroorganisma yang mempunyai klorofil - menghasilkan makan sendiri

- Perlu air untuk hidup. - Dalam keadaan kering:- bakteria tidak aktif. - bakteria membentuk spora - Apabila keadaan sesuai, bakteria aktif semula. - Mikroorganisma yang tidak boleh membentuk spora akan mati.

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA

CAHAYA - Mikroorganisma aktif di dalam gelap dan tidak aktif dengan kehadiran cahaya. - Mikrorganisma yang mempunyai klorofil memerlukan cahaya untuk melakukan proses fotosintesis

pH - pH7(neutral) atau hampir neutral – aktif membiak. - pH terlalu tinggi atau rendah – merencat pertumbuhan / membunuh mikroorganisma. - keadaan berasid atau beralkali lemah – sebahagian mikroorganisma boleh hidup

SUHU - Mikroorganisma aktif pada suhu 35 oC – 40oC ( suhu optimum pertumbuhan) - Suhu rendah – tidak aktif - Suhu terlalu tinggi – mikroorganisma mati. Tetapi sebahagian spora masih boleh terselamat.

Latihan: Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma. 1. Bakteria sesuai hidup dalam keadaan _________ tetapi tidak sesuai dalam keadaan yang sangat berasid atau _____________. 2. Suhu optimum bagi pertumbuhan bakteria ialah diantara _________________________. 3. Bakteria menjadi _________________ dalam keadaan sejuk dan terbunuh dalam keadaan _________________. 3. _______________ mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain manakala Saprofit _________________________________________. 4. Kekurangan nutrien menyebabkan _______________________ ______ manakala nutrien yang berlebihan __________________________________ mikroorganisma.

7


2012

5. Bakteria gemar hidup di dalam keadaan _________________ dan menjadi tidak aktif dalam keadaan ____________________. 6. Dalam keadaan kering, bakteria membentuk _______________ dan apabila keadaan sesuai, bakteria akan ____________________.

7. Jadual menunjukkan keputusan eksperimen kajian kesan suhu terhadap pertumbuhan bakteria. Suhu/ oC 0 15 25 35 60

Saiz koloni bakteria selepas 24 jam/mm 2 5 10 15 3

(a) Nyatakan satu hipotesis berdasarkan Jadual. ______________________________________________________________________ (b) Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________________ (ii) dimanipulasikan ? ____________________________________________________________________ (c)(i) Berdasarkan Jadual, lukiskan graf menunjukkan hubungan antara saiz koloni bakteria dengan suhu. Saiz koloni bakteria/mm

Suhu

8


2012

(ii) Berdasarkan graf, nyatakan suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria. _____________________________________________________________________ (iii) Ramalkan saiz koloni bakteria pada suhu 80oC. _____________________________________________________________________

7. Rajah dibawah menunjukkan eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji kesan pH terhadap pertumbuhan bakteria. Koloni bakteria Agar nutrien

(a)

Nyatakan satu pemerhatian berdasarkan kepada rajah di atas _____________________________________________________________

(b)

Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________ (ii) dimanipulasikan ? ___________________________________________________________ (iii) bergerak balas ? ___________________________________________________________

(c)

Berdasarkan rajah di atas, lengkapkan jadual di bawah. Nilai pH 2 7 10

(d)

Bilangan Koloni

Nilai pH yang mana menunujukkan bilangan bakteria yang paling tinggi? ______________________________________________________________

9


2012

SOALAN ESEI Jawab soalan-soalan berikut. 8. Kaji pernyataan berikut.

Pertumbuhan bakteria adalah lebih baik dalam keadaan gelap daripada keadaan bercahaya

(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas.

[ 1 markah ]

(b) Menggunakan piring petri, agar nutrien, bacteria Bacillus subtillis dan radas-radas lain, huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 8(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen

[ 1 markah ]

(ii) Mengenal pasti pembolehubah

[ 2 markah ]

(iii) Senarai radas dan bahan

[ 1 markah ]

(iv) Prosedur atau kaedah

[ 4 markah ]

(v) Penjadadualan data

[ 1 markah ]

9. Kaji pernyataan berikut. Nutrien boleh mempengaruhi pertumbuhan bakteria

Anda diberikan bubur nutrien, bubur tanpa nutrien dan kultur bakteria. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas.

[ 1 markah ]

(b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 9(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen

[ 1 markah ]

(ii) Mengenal pasti pembolehubah

[ 2 markah ]

(iii) Senarai radas dan bahan

[ 1 markah ]

(iv) Prosedur atau kaedah

[ 4 markah ]

(v) Penjadualan data

[ 1 markah ]

10


2012

9.3 MIKROORGANISMA YANG BERFAEDAH Pencernaan Makanan

Membantu dalam salur makanan herbivor contohnya lembu, biri-biri dan kuda - Bakteria merembeskan enzim selulase untuk mencernakan selulosa menjadi glukosa.

- Protozoa dalam usus anai-anai merembeskan enzim selulase untuk mencernakan selulosa dalam kayu menjadi glukosa.

- Bakteria dalam usus besar manusia bertindak ke atas sisa-sisa makanan dan menghasilkan vitamin B dan K.

Proses pereputan

- Bakteria dan kulat menukarkan bahan organik mati kepada bahan yang lebih ringkas yang dapat diserap oleh tumbuhan. - Mikroorganisma ini juga membantu dalam mengekalkan kesuburan tanah

- Bakteria, protozoa dan kulat digunakan dalam loji pengolahan kumbahan untuk menguraikan bahan kumuh yang toksik kepada bahan tidak berbahaya seperti karbon dioksida, air dan garam mineral. - Bakteria juga digunakan dalam tangki kumbahan untuk menguraikan kumbahan kepada gas metana yang boleh digunakan sebagai bahan api.

Perubatan

- Virus dan bakteria digunakan untuk menyediakan vaksin

- kulat digunakan untuk menghasilkan antibiotik seperti penisilin.

- Contoh: Vaksin hepatitis disuntik untuk merangsang badan menghasilkan antibodi hepatitis

- Bakteria menghasilkan antibiotik streptomisin

- Yis digunakan sebagai makanan berkhasiat dalam perubatan kerana kaya dengan vitamin B dan protein. - Alga mengandungi bahan kimia seperti beta-karotina (mencegah kanser) dan asid lemak (mencegah penyakit jantung).

11


2012

Pertanian

Bakteria dan kulat - Bakteria pengikat nitrogen pengurai yang hidup dalam nodul menguraikan bahan organik akar tumbuhan legum mati kepada humus. (kekacang) dan dalam tanah mengikat gas nitrogen di atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat. - Nitrat diserap tumbuhan untuk menghasilkan protein

- Bakteria pengurai mencernakan sisa-sisa tumbuhan daripada kelapa sawit, padi, dan kelapa untuk menghasilkan bahan api seperti gas metana - Bahan organik yang tertinggal boleh dijadikan makanan haiwan dan baja tumbuhan.

Perindustrian

- Yis digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek. - Penapaian berlaku, karbon dioksida dibebaskan dan menaikkan adunan

- Bakteria digunakan untuk membuat cuka, dadih dan keju.

- dalam pembuatan tekstil bakteria bertindak balas dengan tumbuhan untuk menyingkirkan tisu lembut dan meninggalkan gentian panjang dan ditenun menjadi kain.

- Yis digunakan membuat minuman beralkohol

- sejenis kulat digunakan dalam pembuatan kicap

- Dalam industripembuatan barangan kulit, bakteria menyingkirkan tisu dan lemak daripada kulit haiwan.

Latihan: 1. Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma. (a) _________________ dan _______________ digunakan untuk membuat vaksin.

(b) _________________ mengikat nitrogen di udara dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah. (c) _________________ membantu mencernakan selulosa dalam salur makanan haiwan herbivor . (d) _________________ dan ________________ saprofit menyingkirkan hidupan mati daripada permukaan bumi. (e) _______________________ digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek. _______________________ digunakan untuk membuat makanan seperti cuka, dadih dan keju.

12


2012

Latihan: 1 Bakteria boleh dikelaskan berdasarkan A Saiz B Cara pembiakan

C D

rupa bentuk cara pemakanan

2 Apakah suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria ialah A 5oC C 37oC B 30oC D 60oC 3 Antara mikrooranisma yang berikut, yang manakah hanya tumbuh dan membiak di dalam sel hidup ? A Kulat C Virus B Bakteria D Alga 4 Mikroorganisma yang membantu mengikat nitrogen daripada atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah ialah A Bakteria C Virus B Alga D Kulat 5 Mikroorganisma yang manakah adalah protozoa ? A

C

B

D

6 Satu mikroorganisma X membebaskan gas Y yang menaikkan adunan roti. Apakah mikroorgabisna X dan gas Y ?

A B C D

Mikroorganisma X Yis Bakteria Yis Mukor

7 Streptomisin ialah sejenis A antibiotik B antitoksin

Gas Y karbon dioksida Karbon monoksiada Oksigen Karbon dioksida

C D

antiseptik disinfektan

8 Antara berikut yang manakah tidak benar tentang protozoa ? A Boleh membiak secara seks B Merupakan haiwan unisel C Merupakan organisma akuatik D Hidup sebagai parasit

13


2012

9 Mikroorganisma yang manakah membiak melalui spora ? A virus C alga B fungi D yis 10 Yis digunakan untuk menghasilkan alkohol. Apakah proses yang terlibat ? A penapaian C penyulingan B pengesteran D fotosintesis 11 Mikroorganisma manakah yang boleh digunakan untuk membuat vaksin? A Alga C kulat B virus D protozoa 12 Mikroorganisma yang manakah paling seni ? A Alga C B virus D

kulat bakteria

13 Gambar rajah menunjukkan mikroorganisma P, Q, R dan S.

P

Q

R

S

Antara berikut manakah pengelasan yang betul ?

A B C D

Bakteria P dan S P dan R R dan Q

Protozoa R dan Q Q dan S P dan S

Q dan S

P dan R

14 Jadual di bawah menunjukkan suhu dan pH suatu kultur bakteria di dalam piring pateri. Piring Petri P Q R S

Suhu (oC) 20 25 37 40

pH 14 12 7 3

Piring petri yang mana menjadi sangat keruh selepas dua hari ? A. P C R B. Q D S

15 Bakteria boleh hidup di dalam keadaan yang tidak sesuai kerana bakteria boleh membentuk A pertunasan C flagela B Spora D chlorophyll

14


2012

16 Antara berikut, yang manakah benar tentang alga? A Semua alga adalah sel uniselular B Alga mengandungi klorofil C Alga hanya boleh hidup dalam keadaan yang kering. D Semua alga hidup sebagai saprofit.

17 Rajah di bawah menunjukkan empat buah tabung uji dengan kandungannya. Kapas yang telah disteril

Bubur nutrient + kultur bakteria

Disimpan pada

Kapas yang telah disteril

Bubur nutrient + kultur bakteria

Disimpan pada

Setiap tabung uji disimpan pada suhu yang berbeza. Diantara tabung uji A, B, C dan D, larutan yang mana satu akan menjadi paling keruh di akhir eksperimen ini?

18 Rajah di bawah menunjukkan piring petri mengandungi agar nutrien yang telah disteril dan telah di dedahkan kepada udara untuk jangkamasa beberapa hari pada suhu bilik.

Koloni bakteria Kawasan jernih

Piring petri

Di akhir eksperimen , kawasan jernih dapat dilihat seperti di atas. Antara yang berikut bahan mana yang terdapat di dalam kawasan jernih ? A B C D

Vaksin Antibiotik Serum Antibodi

15


2012

19 Manakah antara berikut benar mengenai bakteria? A Bakteria tidak mempunyai dinding sel. B Bakteria adalah bakteria adalah organisma multiselular. C Bakteria membiak melalui belahan dedua. D Bakteria wujud dalam bentuk hablur dalam keadaan yang tidak sesuai. 20 Di antara pernyataan di bawah, yang mana adalah benar tentang virus ? I Virus hanya boleh menjangkit kepada binatang. II Virus hanya boleh membiak di dalam sel hidup. III Virus tidak boleh dimusnahkan dengan antibiotik. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

16


2012

9.4 KESAN BERBAHAYA MIKROORGANISMA

9.4.1 Penyakit yang disebabkan oleh Mikroorganisma    

Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit disebut PATOGEN Kebanyakkan PATOGEN adalah parasit yang hidup pada perumah dan memperoleh nutrient daripadanya. Toksin yang terhasil telah menyebabkan penyakit pada organisma yang diserangnya. PATOGEN adalah terdiri daripada BAKTERIA, VIRUS, KULAT atau PROTOZOA

9.4.2 Penyakit yang Disebabkan Oleh Bakteria

1 TAUN / KOLERA    

Bakteria Vibrio



Patogen: Bakteria Vibrio Tempat jangkitan: Usus Simpton / gejala: cirit-birit, demam, muntah, otot kejang dan penyahidratan Cara jangkitan: tersebar melalui air dan makanan yang tercemar (melalui vektor lalat) Pencegahan: menjaga kebersihan dalam penyediaan makanan dan didihkan air minuman sebelum minum

17


2012

2 TIBI   

 

Patogen: Bakteria Bacillus Tempat jangkitan: Peparu Simpton / gejala: demam dan batuk berpanjangan, kurang selera makan, kahak berdarah Cara jangkitan: tersebar melalui titisan air atau debu, makanan dan minuman tercemar Pencegahan: vaksin BCG diberikan kepada bayi atau kanak-kanak

Bakteria Bacillus

3 GONOREA   

Bakteria Kokus





Patogen: Bakteria Kokus Tempat jangkitan: sistem pembiakan Simpton / gejala: i. Perempuan – pada awalnya, jangkitan pada organ pembiakan. Sakit membuang air kencing. Akhirnya, tiub fallopio, uretra dan uterus akan membengkak ii. Lelaki – pada awalnya, sakit pada zakar semasa membuang air kencing, air kencing bernanah, demam dan sakit kepala. Akhirnya, testis akan membengkak. Cara jangkitan: tersebar melalui perhubungan seks dengan pasangan yang terjangkit. Pencegahan: penggunaan kondom semasa mengadakan hubungan seks.

4 SIFILIS    i. ii. iii.  

Patogen: Spirilia 9.4.3 Bakteria Penyakit yang Disebabkan oleh Virus Tempat jangkitan: sistem pembiakan Simpton / gejala: Kudis tumbuh di kawasan kemaluan Letih, hilang selera makan, demam, sakit otot dan sendi serta sakit kepala Lumpuh dan lemah jantung Cara jangkitan: tersebar melalui perhubungan seks dengan pasangan yang terjangkit. Pencegahan: penggunaan kondom semasa mengadakan hubungan seks.

18


2012

19


2012

9.4.4 Penyakit yang Disebabkan oleh Kulat •

Tempat jangkitan: kulit

•

Simpton / gejala: tompok merah / putih yang merebak pada kulit, gatal

•

Cara jangkitan: sentuhan, berkongsi tuala, pakaian dan sikat (dijangkiti melalui spora kulat)

20


2012

9.4.5 Penyakit yang Disebabkan oleh Protozoa

CARA JANGKITAN PENYAKIT

21


2012

LATIHAN 1. Nyatakan patogen yang menyebabkan penyakit berikut: a) b) c) d)

Tibi Malaria Demam denggi Selesema

: _________________________________________ :__________________________________________ :__________________________________________ :__________________________________________

2. Tentukan jenis penyakit berdasarkan simpton yang diberi:

(a) ________________  Kurus  Kahak berdarah

(b) _______________  Muntah  Cirit-birit

(c) ______________  Hati bengkak  letih

(d) _______________  Sakit kerongkong  Hidung berhingus

(e) _______________  Tompok putih yang gatal pada kulit

(f) ______________  Tompok merah yang gatal pada kulit

3. Nyatakan cara jangkitan penyakit. a) b) c) d) e) f)

Taun Hepatitis B Selesema Panau Tibi Demam campak

: _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________

4. Nyatakan vektor yang menyebabkan penyakit-penyakit berikut. a) Demam denggi b) Taun c) Malaria

: ___________________________________ : ___________________________________ : ___________________________________

22


9.5

2012

PENCEGAHAN JANGKITAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA

KAWALAN VEKTOR  Kawalan Nyamuk

Nyamuk dewasa  Guna penyembur serangga untuk musnahkan

Telur 1)Memusnahka n tempat pembiakan seperti parit, kolam, bekas dan takungan air

Pupa

Larva

Pupa dan Larva 1) Sembur minyak pada permukaan air 2) bela ikan gapi untuk memakan jentik-jentik 3) bubuh ubat jentik-jentik ke dalam air bertakung

Kitar Hidup Nyamuk dan Kawalannya

23


2012

 Kawalan Lalat Rumah

Telur

Lalat dewasa KITAR HIDUP LALAT RUMAH Pupa

Larva

LALAT RUMAH DEWASA   

Gunakan penyembur serangga Perangkap elektrik Pelekat lalat

TELUR, LARVA DAN PUPA Kaedah kawalan



Musnahkan tempat pembiakan seperti tutup tong sampah, tutup makanan dan jaga kebersihan rumah dan sekelilingnya

PENSTERILAN  

Definisi: Pensterilan ialah cara menghapuskan pathogen yang menyebabkan penyakit Tiga kaedah pensterilan iaitu penggunaan haba, penggunaan bahan kimia dan penggunaan sinaran.

24


2012

PENGGUNAAN HABA

PENGGUNAAN BAHAN KIMIA

25


2012

PENGGUNAAN SINARAN

1

SINARAN GAMA 



2

Digunakan untuk mensterilkan alat-alat pembedahan yang tidak dapat disterilkan oleh kaedah lain Memusnahkan mikroorganisma dan sporanya

SINARAN UV (Ultraungu)   

 

Sumber utama ultraungu adalah cahaya matahari Boleh membunuh bakteria dan virus Sesuai igunakan ke atas peralatan yang tidak memerlukan suhu yang tinggi Boleh merawat penyakit riket Digunakan untuk untuk mensteril peralatan pembedahan dan bilik pembedahan

26


2012

PENGIMUNAN    

Pengimunan ialah proses yang meningkatkan keupayaan badan untuk menentang penyakit Keimunan ialah keupayaan badan manusia untuk melawan serangan patogen dengan penghasilan antibodi Antibodi ialah bahan kimia yang dihasilkan oleh sel darah putih dalam badan untuk menghapuskan antigen-antigen yang menyebabkan penyakit Antigen ialah jasad asing seperti toksin atau mikrob yang dapat merangsang penghasilan antibodi oleh sel darah putih supaya antigen itu dapat disingkirkan dari sistem peredaran darah seseorang

Badan menghasilkan sendiri antibodi untuk melawan serangan patogen

Badan menerima antibodi atau antiserum yang diperoleh daripada badan haiwan

Jenis

1

1 Semula jadi: keimunan

yang diperoleh apabila seseorang pulih daripada sesuatu penyakit 2 buatan : keimunan yang diperoleh melalui suntikan vaksin

Semula jadi: keimunan yang

diperoleh apabila antibodi ibu dipindahkan kepada fetus menerusi plasenta atau penyusuaan 2 buatan : keimunan yang diperoleh melalui suntikan antiserum

27


2012

Keimunan aktif (badan menghasilkan antibodi sendiri)

1 Keimunan aktif semulajadi  

Seseorang yang sembuh daripada jangkitan penyakit akan menghasilkan antibodi untuk menyerang penyakit. Contohnya : demam campak dan cacar memberi keimunan seumur hidup kepada pengidapnya.

2 Keimunan aktif buatan  

Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang penghasilkan antibodi. Contohnya vaksin BCG untuk tibi,vaksin anti-hepatitis A dan B,dan vaksin antirubella.

Keimunan pasif (badan menerima antibodi dari luar) 1 Keimunan pasif semulajadi  Diperolehi apabila antibodi daripada ibu dipindahkan kepada fetus melalui plasenta dan semasa penyusuan bayi.

2 Keimunan pasif buatan  Serum yang mengandungi antibodi disuntik ke dalam badan penyakit.Keimunan tidak ini adalah serta merta tetapi kekal.

28


2012

Perbandingan antara keimunan aktif dan pasif buatan KEIMUNAN AKTIF Melawan penyakit

KEIMUNAN PASIF Persamaan Perbezaan

Melawan penyakit

Bakteria atau virus yang dilemahkan atau dimatikan

Kandungan bahan yang disuntik

Plasma darah haiwan yang mengandungi antibodi atau antitoksin

Mencegah penyakit

Tujuan keimunan

Merawat penyakit

Merangsang badan menghasilkan antibodi untuk melawan patogen

Peranan bahan dalam badan

Antibodi dari haiwan melawan patogen dalam badan

Lambat

Gerak balas bahan dalam badan

Serta merta

Orang sihat yang belum lagi dijangkiti penyakit

Jenis penyakit yang diberi keimunan

Orang yang sedang dihidapi penyakit

Tahan lama

Ketahanan keimunan

Tidak tahan lama

Kepentingan keimunan kepada manusia  Keimunan membantu manusia mencegah diri daripada jangkitan penyakit.  Pemvaksinan dapat membantu mengelakkan penyakit daripada merebak.  Pemvaksinan dapat mengurangkan kadar kematian di kalangan kanak-kanak.

29


2012

Latihan 1. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi lalat rumah (untuk mencegah penyakit taun) a) ______________________________________________________________ b) ______________________________________________________________ 2. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi nyamuk (untuk mencegah demam denggi) a) ______________________________________________________________ b) ______________________________________________________________ 3. Lengkapkan jadual yang berikut dengan istilah yang sesuai.

Vektor Pensterilan Pemvaksinan Patogen Vaksin Antigen Antiserum Antibiotik

Pernyataan

Istilah

a) Proses untuk membunuh mikroorganisma b) Agen yang membawa penyakit c) Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit d) Bahan yang mengandungi pathogen yang dilemahkan e) Pathogen atau mikrob dalam darah f)

Proses suntikan vaksin

g) Bahan yang digunakan untuk membunuh bakteria h) Bahan yang mengandungi antibodi haiwan

30


2012

Soalan Esei Jawab soalan-soalan yang berikut. (a) Nyatakan dua perbezaan antara keimunan aktif buatan dengan keimunan pasif buatan. Sertakan satu contoh penyakit yang dapat dicegah atau dirawat oleh setiap jenis pengimunan ini.

(b) Satu jangkitan demam denggi telah dikesan di sebuah kampung. Terangkan bagaimana penduduk kampong itu dapat mengatasi masalah merebaknya penyakit itu. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara-perkara berikut: Kenal pasti masalah Penjelasan masalah Kaedah-kaedah penyelesaian Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda

[1 markah] [1 markah] [3 markah] [1 markah]

RAWATAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA

31


2012

Latihan: 1. Rajah 1.1 menunjukkan dua piring petri, X dan Y, yang mengandungi agar-agar nutrient dan bacteria dibiarkan selama tiga hari di dalam makmal.

Rajah 1.1 (a) Nyatakan satu pemerhatian daripada eksperimen ini ___________________________________________________________________ (b) Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini _________________________________________________________________ (c) Nyatakan pembolehubah yang i.

Dimalarkan: _________________________________________________

ii.

Dimanipulasikan: _____________________________________________

iii.

Bergerak balas: ______________________________________________

(d) Nyatakan inferens bagi pemerhatian pada piring petri Y.

(e) Nyatakan definisi secara operasi bagi antibiotik ______________________________________________________________

32


2012

(f) Rajah 1.2 menunjukkan mikroorganisma P, Q, R, dan S.

i.

Kelaskan mikroorganisma P, Q, R dan S kepada bakteria dan virus.

Bakteria: ______________________________________ Virus:

ii.

_______________________________________

Nyatakan mikroorganisma yang dapat dibunuh oleh antibiotik. ___________________________________________________________

2. Dalam suatu eksperimen, bakteria Basillus subtilis dikulturkan dalam piring petri yang mengandungi agar nutrien selama lima hari pada suhu 37C.

Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 3. Hari

Bilangan koloni bakteria

1

8

2

15

3

19

4

21

5

22

Jadual 3

33


2012

a) Dengan menggunakan data dalam Jadual 3, lukis graf bilangan koloni bakteria melawan masa.

b) Apakah hubungan antara bilangan koloni bakteria dengan masa?

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

c) Ramalkan bilangan koloni bakteria yang terhasil pada hari ke-6

______________________________________________________________

d) Nyatakan pembolehubah yang i.

Dimalarkan: _________________________________________________

ii.

Dimanipulasikan: _____________________________________________

34


2012

Latihan: 1. Antara yang berikut, yang manakah tidak mempunyai struktur mikroorganisma? A B C D 2.

Mikroorganisma yang boleh menyebabkan penyakit dipanggil

A B C D 3.

Virus Alga Kulat Protozoa

Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang bakteria?

A B C D 6.

tumbuhan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop benda hidup seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop haiwan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop benda bukan hidup yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop

Antara yang berikut, yang manakah tidak berespirasi, makan dan berkumuh?

A B C D

5.

antigen patogen nitrogen antibodi

Mikroorganisma adalah A B C D

4.

Saprofit Bakteria Kulat Virus

Bakteria tidak boleh menghasilkan spora Bakteria menyebabkan penyakit AIDS Bakteria membiak melalui pembelahan dedua Bakteria gemar tinggal di persekitaran yang terang dan kering

Antara yang berikut, yang manakah bukan faktor yang mempengaruhi pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma? A. B. C. D.

Cahaya Ruang Nutrien Kelembapan

35


7.

Apakah pH optimum bagi aktiviti bakteria?

A B C D 8.

pH 3 7 7 10

Kelembapan kering lembap lembap kering

Cahaya gelap terang gelap terang

Pensterilan menggunakan autoklaf merupakan cara yang lebih berkesan daripada pendidihan kerana A B C D

11.

Suhu yang rendah Persekitaran yang gelap Persekitaran yang tertutup Bebas daripada habuk dan kuman

Antara keadaan-keadaan berikut, yang manakah akan menghasilkan paling banyak bilangan koloni bakteria dalam kultur?

A B C D

10.

14 10 7 4

Makanan yang disimpan di dalam peti sejuk boleh tahan lebih lama kerana aktiviti-aktiviti bakteria di dalam peti sejuk menjadi lebih perlahan disebabkan oleh A B C D

9.

2012

Ia memusnahkan semua jenis mikroorganisma Ia memusnahkan bakteria pada suhu rendah untuk jangka masa yang lama Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi untuk jangka masa yang lama Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi untuk jangka masa yang singkat

Microorganisms are important in the following aspects except Mikroorganisma penting dalam aspek-aspek berikut kecuali A B C D

Penguraian Pencernaan makanan Respirasi Pertanian

36


12.

Antara mikroorganisma-mikroorganisma berikut, yang manakah terlibat dalam pembuatan roti dan kek? A B C D

13.

Protozoa Bakteria Yis Alga

Yang berikut disebabkan oleh virus kecuali A B C D

14.

Selesema AIDS Sifilis Hepatitis

Pesakit yang menghidap batuk kering diasingkan kerana penyakit ini merebak melalui A B C D

15.

Udara Air Vektor Sentuhan

Seekor lalat merupakan satu contoh bagi vektor. Apakah penyakit yang disebabkan oleh vektor ini? A B C D

16.

2012

Batuk kering Kolera Hepatitis Demam malaria

Ali mempunyai simptom-simptom berikut.   

Rasa pening Muntah Penyakit kuning

Apakah penyakit yang mungkin dihidapi oleh Ali? A B C D

AIDS Demam malaria Kolera Hepatitis B

37


17.

Apakah pensterilan? A B C D

18.

Keimunan pasif buatan Keimunan aktif buatan Keimunan pasif semula jadi Keimunan aktif semula jadi

Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang badan menghasilkan A B C D

20.

Proses untuk melambatkan aktiviti-aktiviti mikroorganisma Proses untuk mensteril mikroorganisma Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma dan sporanya

Seorang budak perempuan telah sembuh daripada campak yang merupakan sejenis penyakit berjangkit. Beberapa tahun kemudian, adiknya mengalami campak tetapi dia tidak. Ini kerana dia mempunyai A B C D

19.

2012

Antigen Antibodi Antibiotik Antiserum

Penyakit yang berikut boleh dielakkan melalui pemvaksinan kecuali

A B C D

Cacar air Hepatitis B Disentri Difteria

38


2012

BAB 10 : NUTRISI DAN KEPERLUAN MAKANAN 10.1 KEPERLUAN AMALAN PENGAMBILAN NUTRISI YANG SEIMBANG Gizi Seimbang : mengandungi semua kelas makanan dalam kadar yang betul. Kelas Makanan : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Karbohidrat: membekalkan tenaga Protein : untuk pertumbuhan dan mengantikan sel-sel yang rosak Lemak : membekalkan tenaga dan melindungi organ-organ dalaman Vitamin : melindungi badan daripada penyakit Garam Mineral : mengekalkan kesihatan Pelawas : membantu pergerakan makanan melalui salur percernaan Air : untuk mengangkut makanan tercerna dan bahan buangan dalam badan

JANTINA Lelaki memerlukan lebih kalori berbanding perempuan

KEADAAN KESIHATAN Orang D yang sakit memerlukan lebih makanan bernutrien untuk menentang penyakit

UMUR Orang muda memerlukan lebih kalori berbanding perempuan

SAIZ BADAN Orang gemuk memerlukan lebih banyak kalori berbanding orang yang kurus

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEPERLUAN KALORI INDIVIDU

AKTIVITI FIZIKAL (PEKERJAAN ) Individu yang aktif/kuat bekerja memerlukan lebih kalori berbanding individu yang bekerja ringan

SUHU SEKELILING Orang yang berada di kawasan sejuk memerlukan lebih kalori berbanding orang di kawasan panas

TENAGA yang dibekalkan oleh makanan diukur dalam unit KALORI NILAI KALORI ialah kuantiti tenaga haba yang dibebaskan apabila 1g makanan dibakar dengan lengkap.

39


2012

10.2 KEPERLUAN NUTRIEN OLEH TUMBUHAN

Proses Fotosintesis Cahaya Matahari Karbon Dioksida + Air

Glukosa + Oksigen Klorofil



Proses penghasilan makanan oleh tumbuhan hijau



Tunbuhan mempunyai pigmen klorofil untuk menyerap tenaga cahaya matahari



Tenaga cahaya matahari digunakan untuk memecahkan molekul air kepada gas oksigen dan hidrogen



Hidrogen bertindak balas dengan karbon dioksida untuk membentuk glukosa Boron

Tumbuhan dan Keperluan Nutrien MAKRONUTRIEN Nutrien yang diperolehi oleh tumbuhan dalam kuantiti yang banyak

MIKRONUTRIEN Nutrien yang diperlukan oleh tumbuhan dalam kuantiti yang sedikit

Zink

Kuprum Kalium Nitrogen

Besi Fosforus

Penting untuk pertumbuhan pokok

Penting untuk pertumbuhan pokok (daun dan buah )

Molibdenum

Penting untuk pertumbuhan pokok (akar ) 40


2012

Latihan: 1. Carta palang dalam rajah dibawah menunjukkan keperluan tenaga lelaki dan perempuan bagi empat jenis pekerjaan. 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Perempuan Lelaki

Guru

Petani

Kerani

Buruh binaan

a) i. Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling tinggi? ______________________________________________________________ ii. Cadangkan kelas makanan yang patut dimakan dalam kuantiti yang besar untuk memenuhi keperluan tenaga yang paling tinggi? _________________________________________________________________

b) i . Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling rendah? _______________________________________________________________ ii. Berikan sebab bagi jawapan anda di (b) (i). __________________________________________________________________ c. Terangkan mengapa keperluan tenaga lelaki lebih tinggi daripada perempuan ? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ SOALAN ESEI a) Namakan tiga jenis makronutrient yang mempunyai fungsi yang berbeza untuk tumbuhan hijau. ( 6 markah ) b) Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi keperluan kalori individu dan berikan penerangan bagi setiap faktor. ( 4 markah ) 41


2012

10. 3 KITAR NITROGEN DAN KEPENTINGANNYA Nitrogen di atmosfera

Bakteria pendenitritan

Bakteria penitritan

Bakteria pengikat nitrogen

Kilat

Nitrat dalam tanah Bakteria penitritan Bakteria pengurai

Mati & mengurai

Diserap oleh

Protein tumbuhan

Mati & mengurai

Dimakan oleh

Nitrit Sebatian ammonium

Protein haiwan Bakteria pengurai

  

Nitrogen merupakan unsur penting bagi tumbuh-tumbuhan. Nitrogen tidak boleh diserap oleh tumbuhan dalam bentuk gas, oleh itu, gas nitrogen perlu ditukarkan menjadi ION NITRAT. Nitrogen dalam alam semula jadi dikitarkan semula melalui kitar nitrogen.

PROSES-PROSES DALAM KITAR NITROGEN. 1) PENGIKATAN NITROGEN - Nitrogen di atmosfera ditukarkan kepada nitrat dalam tanah melalui dua cara iaitu: Fenomena semula jadi iaitu KILAT.  BAKTERIA PENGIKAT NITROGEN yang berada di dalam akar tumbuhan kekacang seperti kacang tanah. 2) Nitrat di dalam tanah akan diserap oleh tumbuhan dan bertukar menjadi protein tumbuhan. Seterusnya, protein tumbuhan akan dimakan oleh haiwan dan bertukar menjadi protein haiwan. 3) PENGURAIAN  Tumbuh-tumbuhan dan haiwan akan mati dan seterusnya akan diuraikan oleh BAKTERIA PENGURAI menjadi SEBATIAN AMMONIUM.

42


2012

4) PENITRITAN  Sebatian ammonium akan ditukarkan menjadi ION NITRIT dan seterusnya ion nitrit akan ditukarkan semula menjadi ION NITRAT oleh BAKTERIA PENITRITAN. 5) PENDENITRITAN  Ion nitrat di dalam tanah akan ditukarkan semula menjadi NITROGEN DI ATMOSFERA oleh BAKTERIA PENDENITRITAN. 

Kandungan ion nitrat di dalam tanah juga boleh ditambahkan dengan menambahkan baja ke dalam tanah.

KEPENTINGAN KITAR NITROGEN   

10.4

Mengekalkan kesuburan tanah. Mengekalkan kandungan nitrogen di atmosfera. Mengurangkan masalah pencemaran alam disebabkan proses pereputan bahan organik oleh bakteria dan kulat.

KEPENTINGAN NUTRISI YANG BAIK

 Antara kepentingan mengambil nutrisi yang baik: Membantu mengekalkan kesihatan badan.  Menjaga sistem penghadaman.  Menggelakkan diri daripada penyakit.  Contoh tabiat makanan yang sihat: Makan secara sederhana.  Makan makanan berdasarkan keperluan harian dan dalam kuantiti yang mencukupi.  Kunyah makanan dengan sempurna untuk memudahkan pencernaan.  Elakkan mengambil makanan ringan di antara waktu makan.  Kurangkan pengambilan makanan yang mengandungi terlalu banyak gula, garam dan lemak.  Makan pelbagai makanan berkhasiat setiap hari dalam nisbah yang betul.  Minum banyak air kosong setiap hari.

43


2012

Latihan: 1. Apakah jenis bakteria yang dijumpai dalam akar tumbuhan kekacang? A B C D

Bakteria pendenitritan Bakteria pengikat nitrogen Bakteria pengurai Bakteria penitritan

2. Rajah menunjukkan sebahagian daripada kitar nitrogen.

Nitrogen di atmosfera Q P

Protein tumbuhan

R

Protein haiwan S Nitrat dalam tanah

Antara berikut, yang manakah adalah bahagian di mana bakteria penitritan dan bakteria pendenitritan berfungsi?

A B C D

Bakteria Penitritan P Q S R

Bakteria Pendenitritan Q S P Q

3. Apakah fungsi bakteria pendenitritan dalam kitar nitrogen? A B C D

Untuk menukarkan nitrat kepada nitrogen Untuk menukarkan ammonia kepada sebatian ammtonium Untuk menukarkan nitrogen di atmosfera kepada nitrat Untuk menukarkan sebatian ammonia kepada nitrat

4. Bagaimanakah haiwan memperolehi nitrogen untuk membina protein? A B C D

Dengan meminum air hujan Melalui proses respirasi Dengan menyerap tenaga daripada matahari Dengan memakan tumbuhan

5. Antara berikut, bakteria yang manakah mengurangkan kandungan nitrat dalam tanah? A B C D

Bakteria penitritan Bakteria pengikat nitrogen Bakteria pendenitritan Bakteria pengurai

44


2012

6. Antara berikut, yang manakah adalah tabiat pemakanan yang baik? I Mengelakkan makanan berlemak II Memakan makanan berkhasiat setiap hari III Memakan makanan ringan di antara waktu makan A B C D

I dan II sahaja I dan III sahaja II dan III sahaja I, II dan III

7. Rajah menunjukkan piramid makanan untuk pemakanan seimbang.

P P

Q R S Antara berikut, makanan yang manakah diklasifikasikan dengan betul? A B C D

P – Ikan Q – Sayuran R – Gula – gula S - Bijirin

8. Antara berikut, pemakanan yang manakah dianggap sihat? I Kurang garam II Kurang kolesterol III Kaya dengan lemak tepu A B C D


9. Antara berikut, yang manakah adalah kebaikan mempunyai tabiat pemakanan yang baik? I Jangka hayat yang lebih panjang II Mengelakkan malnutrisi III Sistem penghadaman yang sihat A B C D


10. Apakah kesan jika mengambil makanan yang kaya dengan gula? A B

Mendapat penyakit skurvi Mendapat penyakit gout

C D

Mendapat penyakit anaemia Menghidap diabetes

45


2012

Latihan: 1. Rajah menunjukkan kitar nitrogen.

Nitrogen di atmosfera Bakteria X

Bakteria Z

Diserap oleh

A Bakteria penitritan

Protein tumbuhan

Bakteria Y Bakteria pengurai

Dimakan oleh

Mati & mengurai

Nitrit B

Protein haiwan Bakteria pengurai

a) Namakan:i) Bakteria X:- _________________________________________ ii) Bakteria Z:- _________________________________________ (2 markah) b) Namakan proses yang dilakukan oleh Bakteria Y. __________________________________________________________ (1 markah) c) Di manakah Bakteria X boleh dijumpai? ___________________________________________________________ (1 markah) d) Apakah:i) A:- __________________________ ii) B:- __________________________ (2 markah) e) Namakan fenomena semulajadi yang menukarkan nitrogen di atmosfera kepada A. ___________________________________________________________ (1 markah) f) Dalam bentuk apakah nitrogen diserap oleh tumbuh-tumbuhan? ___________________________________________________________ (1 markah) 46


2012

SOALAN ESEI 1) Rajah menunjukkan masalah kesihatan yang dihadapi oleh Encik Ahmad. Terangkan bagaimana Encik Ahmad dapat mengatasi masalah kesihatannya. Serangan jantung

Arterioskelerosis

Masalah kesihatan

Kencing manis

Kegendutan

Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut: i) Kenal pasti masalah ii) Penjelasan masalah iii) Cadangan tiga langkah untuk memperbaiki masalah kesihatannya. iv) Pilih satu cadangan terbaik dan nyatakan sebabnya. (6 markah) 2)

Jadual menunjukkan tiga menu berlainan untuk sarapan pagi. Menu A 1 mangkuk oat

Menu B 1 pinggan nasi lemak

1 cawan susu

1 cawan kopi

Menu C 3 keping roti dengan mentega 1 cawan susu

Pn. Natasha sedang menghadapi masalah berat badan. Berdasarkan jadual di atas, pilih menu yang sesuai untuk mengatasi masalah Pn. Natasha. Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut:   

Tujuan pemilihan. Penerangan tentang kebaikan setiap menu berdasarkan kepada kelas makanan dan fungsinya. Senarai menu mengikut kepentingannya. Alasan untuk memilih menu. (6 markah)

47


2012

BAB 11: PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN ALAM SEKITAR 11.1 : KITAR OKSIGEN-KARBON

Lengkapkan peta konsep di bawah tentang proses-proses yang berlaku dalam kitar oksigen-karbon. Fotosintesis Arang batu

Organisma hidup Pembakaran

Pernafasan

Respirasi

Petroleum

Bahan api

Tumbuhan hijau

Pengaratan

Oksigen dalam atmosfera membebaskan melakukan proses

digunakan oleh melakukan proses  ______________

digunakan dalam proses

berlaku apabila membakar

 ______________

Digunakan untuk

membebaskan contoh membebaskan  ______________  ______________

48


2012

11.2 : KITAR AIR

AWAN & WAP AIR

KONDENSASI

SIMPANAN AIR DALAM AIS & SALJI

TRANSPIRASI

PENYEJATAN DARI LAUT & SUNGAI

ALIRAN AIR BAWAH TANAH

49


2012

Lengkapkan kitar air tersebut. Pembakaran Transpirasi

Respirasi Awan

Hujan Penyejatan

50


2012

11.3 : KITAR TENAGA Lengkapkan siratan makanan di bawah dengan organism yang diberikan untuk menunjukkan kitar tenaga yang berlaku dan jawab soalan berikut. Tikus

Beluncas

Helang

Burung

Ular

Padi

Katak

Belalang

1. Nyatakan satu organisma yang berperanan sebagai : Pengeluar Pengguna primer Pengguna sekunder

2. Namakan proses di mana makanan dihasilkan oleh padi. _______________________________________________ 3. Namakan dua mikroorganisma yang bertindak ke atas semua organisma mati dalam siratan makanan. __________________________________________________________________ 4. Apakah yang akan berlaku kepada bilangan organisma yang berikut jika semua katak, burung dan ular telah ditangkap? (a) Bilangan Beluncas :____________________ (b) Bilangan Belalang :____________________ (c) Bilangan Tikus :____________________ (d) Bilangan Padi :____________________

51


2012

5. Apakah kepentingan mewujudkan keseimbangan dari segi bilangan organisma dalam suatu siratan makanan? _______________________________.

6. Anda diberi rantai makanan yang berikut : Tumbuhan hijau

Beluncas

Katak

Ular

Lengkapkan piramid nombor yang diberi untuk mewakili rantai makanan di atas.

52


2012

11.4 : KESAN BENCANA ALAM TERHADAP KESEIMBANGAN ALAM

Contoh kejadiankejadian bencana alam

Apakah yang akan berlaku kepada keseimbangan alam dalam ekosistem jika bilangan haiwan yang ditunjukkan pada gambar foto bertambah dengan pesat tanpa terkawal?

Keadaan ini akan menyebabkan _______________________dalam ekosistem. 53


2012

11.5 : PUNCA-PUNCA PENCEMARAN Lengkapkan penerangan yang disediakan dengan memilih perkataan yang sesuai dipadankan. gas beracun plastik kumbahan

sisa industri baja kimia arang batu

(a) Penggunaan bahan api fosil seperti ______________, _________________,

peti sejuk asap pestisid

bunyi gas asli sampahsarap

petroleum penyaman udara Klorofluorokarbon (CFC)

(b) Pembuangan bahan ______________seperti bahan toksik, asap, bahan radioaktif dan haba

dan __________________ yang tidak terkawal.

(d) Penghasilan _________________,

PUNCA-PUNCA PENCEMARAN

_________________ dan __________________ seperti karbon monoksida daripada kenderaan dan jentera

(c) Penggunaan _______________ dan __________________ dalam bidang pertanian

(g) Penggunaan ________________ dalam tin aerosol, ________________

(e) Pembuangan _________________ seperti _______________, sisa makanan dan bahan pepejal

dan ____________ (f) Pembuangan ________________ daripada kawasan perumahan

54


2012

11.6 : KESAN PEMBAKARAN BAHAN API FOSIL TERHADAP ALAM SEKITAR

Rajah menunjukkan bahan buangan yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dari sebuah kilang.

(a) Namakan dua gas yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dalam petak yang disediakan dalam Rajah. [ 2 markah ] (b) Namakan satu jenis bahan api fosil yang boleh digunakan oleh kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________ [ 1 markah ] (c) Nyatakan dua kesan yang berbeza hasil daripada gas yang dibebaskan dalam Rajah. 1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________ [ 2 markah ] (d) Nyatakan satu kaedah untuk mengurangkan pencemaran udara dari kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________ [ 1 markah ]

55


2012

11.7 : KESAN PENCEMARAN ALAM SEKITAR

1. Antara yang berikut, yang manakah bukan disebabkan pembalakan haram? A. Hujan asid B. Mengubah habitat haiwan liar C. Mengganggu rantai makanan D. Mengurangkan populasi haiwan di kawasan itu 2. Apakah cara untuk memelihara dan memulihara organisma marin? A. Mewujudkan zon larangan memancing B. Membiarkan tumpahan minyak C. Menganjurkan kempen untuk mencintai sumber-sumber laut D. Memperbanyakkan penggunaan pukat tunda 3. Antara yang berikut, yang manakah bukan menunjukkan pengurusan yang baik dalam membangunkan suatu kawasan perlombongan? A. Menukarkan kawasan perlombongan kepada kawasan rekreasi B. Meninggalkan tanah perlombongan yang terdedah C. Menggunakan sumber tenaga alternatif yang baru bagi menggantikan bahan api fosil D. Menggunakan kaedah terbaik dan teknologi yang sesuai untuk kawasan perlombongan 4. Pengurusan hutan dapat dilakukan melalui cara-cara berikut, kecuali...... A. Menghalang pembalakan haram B. Menghalang kebakaran hutan C. Pembukaan tanah yang tidak terancang D. Mewujudkan lebih banyak hutan simpanan 5. Pengurusan sumber alam member kesan-kesan berikut, kecuali....... A. Kepupusan haiwan B. Mengurangkan pencemaran C. Melindungi sumber alam D. Mengurangkan pemanasan global

56


2012

11.8 PEMANASAN GLOBAL

MATAHARI

Tenaga haba dari bumi yang terlepas ke angkasa

SEBAHAGIAN TENAGA SOLAR YANG DPANTUL SEMULA GAS RUMAH HIJAU Inframerah & tenaga haba dari bumi

TENAGA SOLAR DARI MATAHARI

57


2012

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan empat kawasan yang berbeza di mana sampel-sampel air diambil. Nilai pH bagi setiap sampel air diuji.

Rajah 1 Keputusan nilai pH sampel air ditunjukkan dalam Jadual 1. Sampel air Kawasan hutan Kawasan Bandar Kawasan perumahan Kawasan perindustrian

Nilai pH 7.0 6.5 6.7 6.0 Jadual 1

(a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf palang bagi nilai pH sampel air untuk kawasan yang berbeza. Nilai pH

Sampel air 58


2012

(b) Nyatakan kawasan yang paling berasid. [ 1 markah ] (c) Berikan dua sebab mengapa air berdekatan kawasan yang anda nyatakan di (b) adalah paling berasid. 1.__________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ] (d) Nyatakan dua bahan buangan dari kawasan perumahan yang dibuang ke dalam sungai. 1. ___________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ]

2. Rajah 2 menunjukkan pembentukan hujan asid.

Rajah 2 (a) Lengkapkan Rajah 2

[ 2 markah ]

(b) Namakan satu kilang yang menghasilkan gas yang ditunjukkan di atas dengan banyak. ______________________________________________________________ [ 1 markah ]

59


2012

(d) Berikan dua kesan hujan asid ke atas haiwan akuatik dan tumbuhan darat. 1.____________________________________________________________ 2.___________________________________________________________ [ 2 markah ] (e) Nyatakan dua sumber lain yang menghasilkan dua gas ke atmosfera. 1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________ [ 2 markah ]

SOALAN ESEI 1. Rajah 1 menunjukkan aktiviti beberapa orang yang sedang berkelah di tepi sebatang sungai.

Rajah 1 a) Senaraikan aktiviti yang merosakkan alam sekitar.

[ 4 markah ]

b) Anda diberikan satu tugasan untuk memperbaiki dan memulihara sungai di atas. Terangkan apa yang boleh anda lakukan untuk mengurangkan pencemaran sungai itu. Penerangan anda perlulah merangkumi perkara-perkara yang berikut: i) Pengenalpastian masalah. [ 1 markah ] ii) Penjelasan masalah [ 1 markah ] iii) Kaedah-kaedah penyelesaian. [ 3 markah ] iv) Pilih kaedah yang paling sesuai untuk menyelesaikan masalah tersebut dan jelaskan pilihan anda. [ 1 markah ]

60


2012

2. (a) Terangkan kesan pembuangan bahan toksik daripada kilang terhadap alam sekitar. [ 4 markah ] (b) Kebanyakan bahan buangan domestik seperti kertas dilupuskan dengan cara pembakaran terbuka. Pembakaran terbuka akan menyebabkan pencemaran udara. Terangkan kaedah untuk mengatasi masalah ini. Penerangan anda hendaklah mengandungi aspek-aspek berikut : 

Kenal pasti masalah [ 1 markah ]



Terangkan dua kaedah penyelesaian [ 4 markah ]



Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [ 1 markah ]

61


2012

BAB 12: SEBATIAN KARBON 12.1 Sebatian Karbon Organik & Bukan Organik

APA ITU SEBATIAN KARBON? Sebatian karbon ialah bahan kimia yang mengandungi unsur karbon didalamnya.

Terdapat 2 jenis sebatian karbon.

Sebatian organik sebatian karbon yang berasal dari benda hidup (haiwan & tumbuhan) Sebatian tak organik Sebatian karbon yang buakan berasal dari benda hidup (batu & mineral)

Protein ialah satu contoh sebatian organik manakala kalsium karbonat ialah sebatian tak organik.

12.2 HIDROKARBON Hidrokarbon ialah sebatian organik yang mengandungi unsur karbon dan hidrogen di dalamnya. Hidrokarbon berasal dari petroleum, arang batu atau gas asli. SUMBER UTAMA HIDROKARBON

PETROLEUM

GAS ASLI

ARANG BATU

62


2012

12.3 ALKOHOL Alkohol adalah bahan yang mengandungi unsur karbon, hidrogen dan oksigen di dalamnya. Etanol dan propanol adalah contoh alkohol. [nama tersebut berakhir dengan OL] Alkohol boleh dihasilkan melalui proses "penapaian" [alcoholic fermentation]. Penapaian dilakukan apabila yis menukarkan glukosa menjadi alkohol dan karbon dioksida.

Gambarajah Proses Penapaian

SIFAT SIFAT ALKOHOL     

Larut dalam dalam air Wujud sebagai cecair pada suhu bilik. Takat didih yang rendah. Mudah terbakar menghasilkan nyalaan biru Bertindakbalas dengan asid organik untuk menghasilkan ESTER.

63


2012

12.4 KEGUNAAN DAN KESAN ALKOHOL

PELARUT

BAHAN API

PEWARNA TIRUAN

KEGUNAAN ALKOHOL

KOSMETIK

MINUMAN

UBATAN

64


2012

Pengambilan alkohol boleh memudaratkan kesihatan manusia:

   

Menyebabkan gangguan sistem saraf Menyebabkan seseorang tidak berfikiran waras Kehadiran alkohol dalam badan boleh merosakkan hati (sirosis hati) Boleh mengakibatkan penyakit jantung. Ketagihan alkohol telah menimbulkan banyak masalah sosial seperti penderaan kanak-kanak, kemalangan jalanraya dan kecacatan fetus.

12.5 LEMAK

Lemak mempunyai unsur yang sama iaitu karbon, hidrogen dan oksigen tetapi dalam komposisi yang berlainan. Lemak terbahagi kepada 2 jenis iaitu :

LEMAK TEPU Berasal dari sumber haiwan seperti lembu, babi dan kambing Keadaan pepejal pada suhu bilik Mempunyai takat lebur yang tinggi Tidak baik untuk kesihatan kerana mengandungi banyak kolestrol LEMAK TAK TEPU Berasal dari sumber tumbuhan seperti kacang soya dan kelapa sawit Keadaan cecair Takat lebur yang rendah Tidak memudaratkan kesihatan kerana kandungan kolestrol yang rendah

65


LEMAK TEPU

2012

LEMAK TAK TEPU

(a)

Diperolehi daripada hasil haiwan

Diperolehi dari hasil tumbuhan

(b)

Kebanyakan pepejal pada suhu bilik

Cecair pada suhu bilik

(c)

Takat lebur tinggi

Takat lebur rendah

(d)

Meningkatkan aras kolesterol LDL (jahat)

Merendahkan paras kolesterol dalam badan

 Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga.  Selain daripada itu ia juga membawa vitamin A,D,E dan K yang sangat penting kepada badan.  Walau bagaimanapun, kita hendaklah memilih jenis lemak yang kita makan. Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung.  Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat.

66


2012

KEPENTINGAN LEMAK  Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga.  Medium pelarut vitamin A,D,E dan K yang sangat penting kepada badan. 12.6 KESAN PENGAMBILAN LEMAK SECARA BERLEBIHAN:

PENYAKIT JANTUNG

STROK

KOLESTEROL TINGGI

DIABETES

Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung. Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat. Ini menyebabkan jantung terpaksa mengepam darah dengan lebih kuat. Lama kelamaan jantung akan "letih" dan tidak boleh menanggung beban kerja yang lebih. Oleh itu jagalah pengambilan makanan anda.

67


2012

12.7 MINYAK KELAPA SAWIT

Pokok Kelapa Sawit

Kulit

Tempurung

Kelapa Sawit

Sabut

Isirung

Pengekstrakan Minyak Kelapa Sawit Pemprosesan Minyak Kelapa sawit melibatkan proses berikut :Pensterilan - Tandan dan buah disembur dengan stim untuk membunuh mikroorganisma dan melembutkan tandan. Penanggalan – Buah kelapa sawit ditanggalkan dari tandannya menggunakan mesin penanggal. Pencernaan - Buah kelapa sawit dipanaskan dan dikacau untuk mengoyakkan sabutnya daripada biji buah -kira 50 % minyak telah dikeluarkan daripada buah Pengekstrakan - Minyak diperah dari buah kelapa sawit dengan "penekan skru". Penulenan - Minyak kelapa sawit ditulenkan dengan mengalirkannya kedalam "karbon diaktifkan" untuk membuang bau dan menjernihkannya.

68


2012

12.8 Kegunaan Minyak Kelapa Sawit Dakwat percetakan

Marjerin Minyak Masak Bahan gentian lemak koko Sabun dan bahan pencuci Lilin Minyak pelincir

Kebaikan Minyak Kelapa Sawit Sumber vitamin A dan E Mengandungi beta-karoten : bahan pencegah kanser Kandungan pengantioksida yang tinggi Mengurangkan kolesterol yangberbahaya dalam badan Menghalang pembekuan darah yang

12.9 SABUN    

Sabun diperbuat daripada minyak kelapa sawit. Molekul Minyak kelapa sawit dipecahkan oleh tindakan haba dan alkali pekat (Natrium hidroksida). Sabun yang terhasil dimendakkan oleh garam dan seterusnya ditapis untuk membentuk pepejal sabun. Proses pembuatan sabun dinamakan sebagai ‘saponifikasi’.

Minyak + natrium hidroksida

garam natrium asid lemak + gliserol + air

69


2012

Hidrofilik

AIR

Hidrofobik Struktur Sabun

 

"Kepala" Molekul sabun suka kepada air manakala "ekor"nya suka kepada gris. Sifat ini menyebabkan sabun sangat sesuai digunakan sebagai ejen pencuci.

Mekanisme tindakan pencucian gris dari kain adalah seperti berikut :-

molekul sabun Larutan bersabun

kain kotor kekotoran

Ekor molekul sabun melekat pada gris Kepala molekul sabun berada dalam air Apabila air cucian dikocak, molekul sabun akan menarik gris keluar dari kain Kekotoran tertanggal dari kain.

70


2012

12.10 Polimer APA ITU POLIMER?

Tahukah anda nasi yang anda makan setiap hari adalah terdiri daripada glukosa. Para saintis mendapati bahawa beribu-ribu glukosa membentuk rantai panjang. Rantai panjang ini ialah kanji, bahan yang terdapat dalam nasi. Para saintis telah bersetuju memangggil kanji sebagai satu "POLIMER" dan glukosa sebagai "MONOMER".

Polimer secara ringkasnya adalah rantai panjang molekul-molekul. Monomer pula ialah molekul yang membentuk polimer itu.

STRUKTUR MONOMER & POLIMER

PEMPOLIMERAN

unit polimer

PENYAHPOLIMERAN

POLIMER

Pempolimeran ialah proses menyatukan monomermonomer untuk membentuk polimer. Penyahpolimeran ialah proses memecahkan polimer untuk menghasilkan monomer. Terdapat 2 jenis polimer. Polimer asli ialah polimer yang berasal dari benda hidup. Kanji ialah polimer asli kerana ia berasal dari tumbuhan padi. Polimer sintetik ialah polimer buatan manusia dengan menggunakan bahan kimia Perspeks ialah polimer sintetik. Ia terbina dari monomer iaitu metil metakrilat metakrilat

71


2012

12.11 Getah Asli

GETAH ASLI

Kenyal Penebat Lembut Tidak larut dalam air

Monomernya ialah ISOPRENA

lembut & melekit apabila dipanaskan. keras & rapuh apabila disejukkan.

Getah asli boleh diperolehi dari pokok getah. Pokok getah yang ditoreh, mengeluarkan susu getah yang disebut "lateks". Lateks boleh dibekukan (istilah yang sesuai ialah "menggumpal") dengan mencampurkan asid etanoik kedalamnya. Ini memudahkan pengusaha menjadikan ia dalam bentuk kepingan yang mudah dijual. Bagi mencegah penggumpalan pula, larutan ammonia ditambahkan kedalam lateks. Ini membolehkan lateks dihantar ke kilang penggumpalan dengan menggunakan lori tangki. Jika lateks didedahkan, ia juga boleh menggumpal secara semula jadi. Ini adalah kerana ia mudah diserang oleh bakteria. Bakteria tersebut menghasilkan asid yang seterusnya menggumpalkan lateks.

72


2012

PEMVULKANAN GETAH

molekul poli(isoprena)

poli(isoprena)

rangkai silang sulfur molekul poli(isoprena)

sulfur Proses Pemvulkanan Getah

Proses "Pemvulkanan" getah digunakan untuk mengeraskan getah asli. Ia dilakukan dengan memasak getah asli dengan serbuk sulfur. Atom sulfur boleh mengikat molekul getah untuk membentuk "rangkai silang sulfur". Rangkai silang ini menghalang rantaian molekul getah dari menggelongsor. Getah menjadi keras. Getah asli telah divulkankan [getah tervulkan] sesuai digunakan untuk membuat tayar.

KEGUNAAN GETAH

73


2012

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan satu proses menghasilkan alkohol di dalam makmal.

Rajah 1 (a) Namakan proses yang berlaku dalam kelalng kon itu. ……………………………………………………………………………………………………

(b) Apakah gas yang terhasil yang menyebabkan air kapur bertukar menjadi keruh? ……………………………………………………………………………………………………

(c) Lengkapkan persamaan di bawah bagi menunjukkan tindak balas dalam kelalang kon itu.

Yis Glukos a

enzim zimase

+ Karbon dioksida

Hasil daripada Rajah 1 ditempatkan di dalam kelalang penyulingan seperti di bawah.

Rajah 2 Fermented product

Liquid X 74


2012

(d) Tunjukkan arah pergerakan masuk dan keluar air di dalam Kondenser Liebeg. (e) Namakan cecair X. ……………………………………………………………………………………………………

(f) Apakah suhu optimum bagi mendapatkan cecair X? ……………………………………………………………………………………………………

2. Rajah 3 menunjukkan proses pengekstrakan sejenis minyak di dalam makmal.

Peringkat 1: Pengsterilan

Peringkat X : ………………………………… … Peringkat 3: Penurasan

Rajah 3 (a) Dalam rajah 3, namakan peringkat X. …………………………………………………………………………………………………… (b) Pada peringkat manakah mikroorganisma-mikroorganisma di dalam minyak kelapa sawit dimusnahkan? …………………………………………………………………………………………………

75


2012

(c) Di dalam industri pengeluaran minyak, namakan peringkat selepas peringkat penurasan. …………………………………………………………………………………………………… (d) (i)

Apakah M?

………………………………………………………………………………. (ii)

Namakan satu vitamin yang dijumpai dalam M. ……………………………………………………………………………….

SOALAN ESEI 1.

Seorang pekebun getah hendak menjual lateks (susu getah) dan getah. Beliau mencampurkan lateks dengan alkali (ammonia) untuk memastikan sentiasa cair. Untuk menghasilkan getah beliau mencampurkan lateks dengan asid (asid etanoik). (a) Berdasarkan pernyataan di atas, tuliskan satu hipotesis yang sesuai. (b) Terangkan satu eksperimen yang boleh kamu jalankan di dalam makmal bagi membuktikan hipotesis itu. Penerangan kamu mestilah melibatkan yang berikut; (i) tujuan eksperimen

(ii) kenal pasti pembolehubah (iii) senarai peralatan dan bahan (iv) cara kerja (v) penjadualan data (vi) kesimpulan

76


2012

BAB 13 : GERAKAN 13.4

KONSEP MOMENTUM

Nota Ringkas 

   

Momentum ialah hasil darab jisim dengan halaju suatu objek yang bergerak.

Momentum = Jisim x Halaju =mxv -1 p

Unit SI bagi momentum = kg m s Semua objek bergerak mempunyai momentum. Objek yang pegun tidak mempunyai momentum kerana halajunya adalah sifar. Suatu objek yang mempunyai jisim yang besar dan bergerak dengan pantas mempunyai momentum yang lebih besar.

Hubungan antara momentum, jisim dan halaju : a) Momentum suatu objek bergantung kepada jisim dan halajunya. b) Objek dengan jisim yang lebih besar memiliki momentum yang lebih besar berbanding dengan objek berjisim lebih kecil. c) Objek yang bergerak dengan halaju yang lebih tinggi mempunyai momentum yang lebih besar berbanding dengan objek yang bergerak dengan perlahan.

Prinsip Keabadian Momentum Jumlah momentum sebelum perlanggaran perlanggaran

=

Jumlah momentum selepas

Aplikasi momentum dalam kehidupan harian a) Ciri-ciri keselamatan kenderaan - Sistem brek mengurangkan halaju kenderaan supaya momentumnya berkurang. - Bahagian hadapan dan belakang direka untuk memanjangkan masa perlanggaran bagi mengurangkan hentaman semasa perlanggaran. - Bampar menyerap hentaman yang disebabkan oleh perlanggaran. - Ruang penumpang mempunyai binaan banda kereta yang kuat untuk melindungi penumpang.

b) Pelantak cerucuk - Pelantak cerucuk yang berat dinaikkan sehingga ketinggian yang tertentu sebelum dijatuhkan. - Momentum menyebabkan cerucuk dipacakkan ke dalam tanah. c) Had kelajuan dan berat kenderaan berat - Kenderaan mempunyai had ke atas kelajuannya dan berat bebannya yang diangkut. - Ini dapat mengurangkan momentum dan memastikan keselamatan semua pengguna jalan raya.

77


2012

Soalan Objektif 1. Kereta direka dengan bampar yang senang kemik apabila dilanggar. Apakah tujuan mempraktikkan rekaan ini? A Untuk mengurangkan momentum kereta B Untuk menambahkan momentum kereta C Untuk memanjangkan masa perlanggaran D Untuk menyahpecutkan kereta dalam tempoh masa yang singkat 2. Suatu objek yang berjisim 10kg bergerak dengan halaju 20m s-1. Berapakah momentum objek yang bergerak itu? A 0.2 kg m s-1 B 2 kg m s-1 C 20 kg m s-1 D 200 kg m s-1 3. Suatu objek yang berjisim 0.5kg telah bergerak dengan halaju 3.0m s-1. Apakah momentunnya? A 1.5 kg m s-1 B 9.0 kg m s-1 C 12.0 kg m s-1 D 15.0 kg m s-1 4. Antara penyataan-pernyataan berikut, yang manakah merupakan aplikasi momentum yang tidak benar? A Setiap kenderaan mempunyai had kelajuan yang tertentu. B Setiap kenderaan boleh bebas membawa sebanyak mana beban. C Bahagian belakang dan hadapan direka untuk memanjangkan masa perlanggaran.

D

Sistem brek direka untuk mengurangkan kelajuan kenderaan.

Soalan Subjektif tinggi

1. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. jisim halaju laju

momentum

a) Momentum dapat ditakrif sebagai hasil darab ……… dengan ………….. sesuatu objek bergerak. b) Semua objek bergerak mempunyai ………….. manakala objek yang pegun tidak mempunyai …………… c) Momentum sesuatu objek bergantung kepada ………… dan ………….nya. d) Objek yang mempunyai halaju yang lebih ………. dan bergerak …… mempunyai momentum yang lebih besar.

78


2012

2. Tandakan () bagi ciri-ciri keselamatan dalam rekaan sebuah kereta yang berkaitan dengan momentum.

Cermin hadapan yang tidak mudah pecah ( )

Penyandar kepala ( )

Tali pinggang keledar ( )

Zon mudah remuk ( ) Bampar ( ) Batang keluli yang kuat ( ) Beg udara automatik ( )

Turus stereng yang mudah remuk ( )

3. Rajah 1 menunjukkan set eksperimen untuk mengkaji hubungan antara momentum, jisim dan halaju.

Sebuah troli dengan jisim m dilepaskan dari keadaan rehat dan menuruni cerun yang condong. Troli tersebut berlanggar dengan sebuah troli yang sama di kaki cerun dan kedua-dua troli bergerak dengan bersama selepas perlanggaran yang melalui jarak y sebelum berhenti. Eksperimen ini diulangi beberapa kali dengan sudut condong yang semakin bertambah dan menambahkan blok kayu yang sama untuk memperoleh nilai-nilai y yang berlainan. (a) Apakah momentum? ……………………………………………………………………………………………… .

79


2012

[1 markah] (b) Apakah yang digunakan untuk menunjukkan momentum troli itu? ……………………………………………………………………………………………… . [1 markah] (c) Namakan pemboleh ubah yang bergerak balas. ……………………………………………………………………………………………… . [1 markah] (d) Namakan pemboleh ubah yang dimalarkan. ……………………………………………………………………………………………… . [1 markah] (e) Jadual 1 menunjukkan keputusan yang diperolehi oleh seorang pelajar. Bilangan blok 1 2 3 4 y (cm)

10.5

15.7

19.3

25.4

Jadual 1 Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada eksperimen ini? ……………………………………………………………………………………………… . [1 markah]

Soalan Esei 1. Kaji pernyataan berikut. Untuk tujuan keselamatan, semua pemandu patut memperlahankan kelajuan kereta mereka untuk mengurangkan momentum. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk mengkaji hubungan antara halaju dan momentum. (b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis anda di (a) berdasarkan kriteria-kriteria berikut :  Tujuan eksperimen  Mengenal pasti pemboleh ubah  Senarai bahan dan radas  Prosedur  Penjadualan data

80


2012

81


2012

82


2012

83


2012

84


2012

85


2012

86


2012

87


2012

88


2012

89


2012

90


2012

91


2012

92


2012

93


2012

94


2012

LATIHAN: 1. Rajah 1 menunjukkan seorang wanita memakai kasut bertumit tinggi. Jika tekanan yang dikenakan ke atas lantai oleh kasut ialah 50 000 Nm -2 , apakah luas tapak kasut di A.

Rajah 1 A B C D

0.01 m2 0.05 m2 0.10 m2 0.20 m2

95


2012

2. Antara objek yang berikut ,yang manakah mengenakan tekanan paling tinggi ke atas permukaan bumi? A

B

C

D

3.

A B C D

Rajah 2 Rajah 2 menunjukkan satu bongkah keluli yang diletakkan di atas sebuah meja. Permukaan manakah yang akan mengenakan tekanan yang paling tinggi ke atas permukaan meja? KLSR KMPR KMNL NQSL

4. Satu kubus seberat 500N diletakkan di atas lantai yang mendatar. Jika jumlah luas permukaan kubus yang bersentuhan dengan lantai mendatar adalah 8 m2, apakah tekanan yang dikenakan oleh kubus ke atas lantai mendatar itu? A 0.625 N m2 B 6.25 N m2 C 62.5 N m2 D 625 N m2

96


5. A B C D

2012

Antara yang berikut, yang manakah tidak melibatkan aplikasi fenomena tekanan? Memotong Menjahit Meluncur Banyak corak tapak kasut

SISTEM HIDRAULIK

Rajah 3 6. Rajah menunjukkan satu daya 10N dikenakan terhadap omboh P dengan luas permukaan 0.02 m2 . Hitung daya yang dipindahkan kepada omboh Q dengan luas permukaan 0.05 m2. A 200 N C 500 N B 250 N D 1000 N 7. A B C D

Antara yang berikut yang manakah tidak menggunakan sistem hidraulik? Sistem brek kereta Lori pengangkut sampah Jentera pengorek tanah Basikal lumba

Rajah 4 8. Rajah 4 menunjukkan penggunaan sistem hidraulik untuk mengangkat satu beban 120 N. Hitung daya F yang dikenakan pada omboh P. A 5N C 12 N B 10 N D 15 N

97


2012

Rajah 5 9. Rajah 5 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban 100 N. Omboh P ditolak dengan daya F. Apakah tekanan yang wujud di X, Y dan Z? A Tekanan di X, Y dan Z adalah sama B Tekanan di X adalah lebih besar daripada tekanan di Y dan Z C Tekanan di Y adlah lebih besar daripada tekanan di X dan Z D Tekanan di Z adalah lebih besar daripada tekanan di X dan Y

Rajah 7 10. Rajah 7 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban . Sekiranya daya 12.5 N dikenakan terhadap omboh P, hitung beban yang dapat diangkat oleh omboh Q. A 100 N C 500 N B 125 N D 960 N GERAKAN KENDERAAN DI AIR 11. Empat objek pelbagai bentuk dijatuhkan ke dalam satu turus tiub kaca yang berisi air. Antara objek yang berikut yang manakah mengambil masa paling pendek untuk sampai ke paras bawah tiub? A C

B

D

98


2012

Rajah 8 12. Rajah 8 menunjukkan satu objek direndam dalam air dan berat objek yang direkodkan ialah 8 N. Jika berat air yang disesarkan objek ialah 2 N, berapakah berat sebenar objek dalam udara? A 6N C 9N B 8N D 10 N

Rajah 9 13. Rajah 9 menunjukkan satu kayu diletakkan secara menegak di dalam cecair oktana . Eksperimen diulangi dengan meletakkan kayu itu dalam air dengan larutan garam. Ramalkan kedudukan kayu dalam ketiga-tiga larutan . [Ketumpatan oktana= 0.7 g cm-3] Oktana Air Larutan garam A P Q R B R Q P C P R Q D Q R P 5.4 GERAKAN KENDERAAN DI UDARA 14. Antara alat-alat berikut yang manakah tidak melibatkan aplikasi prinsip Bernoulli? A Brek hidraulik C Pam penapis B Penunu bunsen D Penyembur racun serangga

99


2012

15. Rajah 10 menunjukkan bentuk aerofoil yang bergerak di udara.

Rajah 10 Antara kawasan yang berlabel A, B, C dan D yang manakah mempunyai tekanan udara yang paling tinggi?

Rajah 11 16. Rajah 11 menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli. Antara rajah berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus tegak dengan betul? A

B

C

D

100


2012

Rajah 12 17. Rajah 12 di atas menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli . Antara rajah yang berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus tegak dengan betul?

18. Sebiji bola ping pong “terapung” di atas pancutan air seperti yang ditunjukkan dalam rajah 13. Nyatakan prinsip yang terlibat dalam pemerhatian ini.

Rajah 13 A B C D

Prinsip Bernoulli Prinsip Archimedes Prinsip Pascal Prinsip Keabadian Momentum

101


2012

Rajah 14 19. Rajah 14 menunjukkan bentuk aerofoil rentas satu sayap kapal terbang . Bandingkan halaju udara dan tekanan udara di bahagian X dan Y. Halaju udara

A B C D

Tekanan udara Lebih rendah di Lebih rendah di X Y Lebih rendah di Lebih tinggi di X Y Lebih tinggi di Lebih rendah di X Y Lebih tinggi di Lebih tinggi di X Y

20. Antara kenderaan pengangkutan berikut yang manakah menggunakan prinsip Bernoulli? A Bas B Helikopter C Basikal D Kereta api Maglev

102


2012

SOALAN ESEI 1. (a) Huraikan bagaimana kapal selam boleh menyelam dan bergerak di bawah permukaan air. [4 Markah] (b) Rajah 1.1 dan rajah 2.2 menunjukkan perbezaan ciri keselamatan dua buah kenderaan.

Rajah 1.1

Rajah 1.2 Kaji rajah 1.1 dan rajah 1.2 Berdasarkan ciri keselamatan, pilih kenderaan yang paling sesuai untuk kegunaan anda. Terangkan jawapan anda berdasarkan perkara berikut:    

Tujuan pemilihan. [1 Markah] Perbandingan antara ciri keselamatan bagi kedua-dua kenderaan. [2Markah] Pilih jenis kenderaan yang terbaik, berdasarkan ciri keselamatannya. [1 Markah] Nyatakan satu ciri keselamatan pada kenderaan yang telah anda pilih dan terangkan kegunaan. [2Markah]

103


2012

LATIHAN:

Rajah 1.1 1. Rajah 1.1 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji tekanan yang dihasilkan oleh bongkah logam P dan bongkah logam Q yang sama jisimnya.

Rajah 1.2 Rajah 1.2 menunjukkan kesan ke atas plastisin apabila bongkah logam P dan bongkah logam Q dijatuhkan. a) Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini?

(1M)

___________________________________________________________________ b) Tuliskan satu pemerhatian bagi hasil eksperimen ini.

(1M)

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ c) Nyatakan satu inferens yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian pada rajah 1.2. (1M) ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 104


2012

d) Bongkah logam R dalam rajah 1.3 mempunyai jisim yang sama dengan logam P dan bongkah logam

Q. Rajah 1.3 Ramalkan kedalaman lekukan yang terhasil pada plastisin apabila bongkah logam R dijatuhkan pada ketinggian yang sama. (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ SISTEM HIDRAULIK: 1. Rajah 2 menunjukkkan susunan radas bagi mengkaji pemindahan tekanan melalui air. Daya 5 N ditekan terhadap omboh P.

Rajah 2 a) Namakan satu cecair yang boleh digunakan untuk menggantikan air.

(1M)

________________________________________________________________ b) Hitungkan tekanan yang dihasilkan oleh omboh P.

(1M)

c) Berapakah tekanan yang bertindak terhadap omboh Q?

(1M)

105


2012

d) Hitungkan berat objek W yang boleh diangkat.

(1M)

e) Nyatakan satu mesin yang beroperasi menggunakan prinsip yang sama. (1M) ________________________________________________________________

GERAKAN KENDERAAN DI AIR: 1. Rajah 3 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji Prinsip Bernoulli

Rajah 3 a) i) Nyatakan satu pemerhatian tentang paras air dalam rajah 3.

(1M)

________________________________________________________________ ii) Nyatakan inferens yang dapat dibuat berdasarkan pemerhatian di1(a)(i).

(1M)

________________________________________________________________ ________________________________________________________________ b) Nyatakan pembolehubah bergerak balas dalam eksperimen ini.

(1M)

________________________________________________________________ c) Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi Prinsip Bernoulli (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________

106


2012

d) Tandakan ( √ ) pada petak yang disediakan bagi menunjukkan radas yang menggunakan Prinsip Bernoulli. (1M)

GERAKAN KENDERAAN DI UDARA: 1. Rajah 4 menunjukkan pengaliran udara melalui aerofoil sayap kapal terbang.

Rajah 4 a) Gunakan anak panah untuk menunjukkan arah pengaliran udara di rajah 4. (1M) b) X, Y dan Z ialah tiga kawasan dalam aerofoil . Nyatakan kawasan yang mempunyai i) Halaju udara paling tinggi. (1M) ________________________________________________________________ ii)

Tekanan udara paling rendah.

(1M)

________________________________________________________________ c) Aerofoil menghadapi satu daya angkat di Z i) Terangkan bagaimana daya angkat ini dihasilkan.

(2M)

________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ii) Nyatakan prinsip yang terlibat dalam menghasilkan daya angkat.

(1M)

________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 107


2012

BAB 14 :TEKNOLOGI DAN PENGELUARAN MAKANAN 14.1 Kaedah dan Bahan yang digunakan dalam Teknologi Makanan BAHAN KIMIA YANG DIGUNAKAN DALAM MAKANAN Bahan kimia

Fungsi

Bahan awet

Melambatkan makanan daripada rosak dengan mencegah pertumbuhan mikroorganisma Mewarnakan makanan supaya kelihatan menarik Menanbah rasa dan bau harum makanan Membaurkan dua cecair yang tidak bercampur Menghalang bahan tertentu daripada termendap Fungsi

Pewarna

Perisa

Penstabil

Bahan kimia Pengantioksida

Pengemulsi

Peluntur

Pemanis

Melambatkan pengoksidaan lemak dalam makanan Mencegah ketengikan makanan berminyak Menstabilkan campuran minyak dan air Menyingkirkan warna yang tidak diingini. Memaniskan makanan atau menggantikan gula dalam makanan

Contoh Bahan kimia Asid Benzoik Natrium benzoat Tartrazin Sulfur dioksida

Contoh makanan

Metanil kuning Karamel

Mi Kek

Ester Mononatrium glutamat(MSG) Kanji Gelatin Agar-agar

Aiskrim Mi segera

Contoh Bahan kimia Asid askorbik Asid sitrik

Contoh makanan

Lesitin Asid sitrik Asid tartarik Benzoil peroksida Karbon yang diaktifkan Sakarin Aspartam Xilitol sorbitol

Aiskrim coklat

Jus buah-buahan Sosej

Aiskrim Sos cili

Minyak masak Biskut Mentega

Mi Jus tebu asli Buah-buahan dalam tin Buah-buahan kering

Jadual 14.1 Bahan kimia dalam makanan,fungsinya ,contoh bahan kimia dan contoh makanan .

108


2012

Tujuan memproses makanan: 1. Membunuh mikroorganisma seperti bakteria dan kulat untuk mengelakan keracunan makanan. 2. Menjadikan makanan lebih tahan lama kerana mikroorganisma telah dibunuh dan enzim makanan telah dijadikan tidak aktif. 3. Memudahkan pencernaan kerana makanan telah dilembutkan. 4. Menjadikan makanan lebih enak, lebih berkhasiat dan lebih menarik kerana bahan tambah makanan seperti garam mineral, vitamin, perisa dan pewarna ditambah. TEKNOLOGI DALAM PEMPROSESAN MAKANAN Teknologi digunakan untuk memproses dan membungkus makanan: 1. Pengetinan

 Jenis makanan : ikan,buah-buahan dan daging.  Kelebihan a. membunuh bakteria b. memusnahkan enzim yang merosakkan makanan c. menyingkirkan oksigen yang menyebabkan pengoksidaan makanan.  Kekurangan a. merosakkan rasa makanan b. merosakkan nutrien makanan.  Kaedah a. Sebelum tin dimaterikan ,makanan dididihkan pada suhu 115°C di bawah tekanan tinggi untuk mensterilkan makanan dan menyingkirkan semua udara

109


2012

2. Pempasteuran

 Jenis makanan : susu dan jus buah-buahan.  Kelebihan a. tidak merosakkan rasa dan bau cecair b. tidak merosakkan nutrien makanan  Kekurangan a. spora makanan tidak dibunuh b. makanan tidak tahan lama c. makanan perlu disimpan di dalam peti sejuk  Kaedah a. Haba digunakan untuk membunuh mikroorganisma dalam cecair tanpa mendidihkannya b. Makanan dipanaskan pada suhu 63°C selama 30 minit atau 72°C selama 1 saat diikuti dengan penyejukan yang segera. 3. Pendehidratan

 Jenis makanan : ikan,udang,bijirin  Kelebihan a. Makanan boleh disimpan lama (dapat menghalang pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma dan merencat tindakan enzim)  Kekurangan 110


2012

a. memusnahkan nutrien makanan b. merosakkan rasa makanan  Kaedah a. Haba digunakan untuk menyingkirkan air daripada makanan b. Garam dan gula biasanya ditambah c. Cara-cara pendehidratan: i) menjemur dibawah cahaya matahari ii) mengering di atas nyalaan api iii) mengering di dalam ketuhar

4. Penyejukbekuan

 Jenis makanan : makanan sejukbeku, ikan dan daging  Kelebihan a. makanan boleh disimpan lama b. tidak merosakkan rasa dan warna makanan  Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. Mikroorganisma aktif semula apabila suhu sesuai b. enzim makanan menjadi aktif semula apabila suhu sesuai  Kaedah a. Makanan disejukkan di bawah -180°C b. Makanan sejuk beku yang telah dinyahfros,tidak sesuai disejukbekukan semula.Ini kerana bilangan bakteria dalam makanan.

111


2012

5. Penyejukbekuan kering

 Jenis makanan: bijirin,kekacang,sayur-sayuran  Kelebihan a. mengekalkan warna,rasa dan nutrien makanan b. dapat tahan lebih lama  Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. tempoh pemprosesan yang lebih lama (12-14 hari)  Kaedah a. Kombinasi kaedah penyejukbekuan dan pendehidratan b. Makanan disejukbekukan kepada suhu antara -18°C hingga -50°C kemudian,tekanan dikurangkan untuk mengubah air dalam makanan daripada ais terus kepada wap air. c. Air disingkirkan daripada makanan sejuk,beku melalui proses pemejalwapan.

112


2012

6. Pendinginan

 Jenis makanan: buah-buahan dan sayur-sayuran  Kelebihan a. mengekalkan rasa makanan b. tidak merosakkan makanan  Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. makanan tidak tahan lama  Kaedah a. Makanan disejukkan antara suhu 0°C hingga 10°C di dalam peti sejuk.

7. Pembungkusan vakum

 Jenis makanan: kacang tanah,susu tepung dan serbuk kopi, makanan laut  Kelebihan a. makanan tahan lama b. mengekalkan kesegaran makanan c. tidak merosakkan rasa makanan  Kekurangan a. digunakan pada barangan terhad sahaja.  Kaedah a. Makanan dibungkus dalam bekas atau selaput plastik kedap udara. b. Sesuai untuk mengawet makanan yang mudah rosak akibat pengoksidaan oleh oksigen seperti makanan berlemak. 113


2012

8. Penyinaran

 Jenis makanan: ubi kentang,buah-buahan,halia,kacang tanah  Kelebihan a. tidak melibatkan penambahan bahan kimia pada makanan b. mengekalkan kesegaran makanan  Kekurangan a. merosakkan sesetengah vitamin b. dos sinaran gama sukar dikawal dan memerlukan kemahiran yang tinggi.  Kaedah a. Makanan disinarkan dengan sinaran gamma atau sinaran ultraungu pada jangkamasa pendek untuk membunuh mikroorganisma dalam makanan. b. Sesetengah makanan seperti ubi kentang dicegah daripada bercambah.

114


2012

Kesan penggunaan bahan kimia yang berlebihan dalam makanan

1. Bahan awet  Lelah  Kulit gatal  Gangguan sistem pencernaan  Cirit birit  Memusnahkan sesetengah vitamin 2. Pewarna  Kanser  Keracunan makanan  Mandul  Kanak-kanak terencat akal 3. Pengantioksida  Kerosakan hati  Otak dan ginjal  Keguguran 4. Pemanis  Kanser 5. Peluntur  Keracunan makanan  Kanser 6. Perisa  Sakit dada  Sesak nafas

14.2

Kaedah-Kaedah Meningkatkan Pengeluaran Makanan Usaha meningkatkan kualiti dan kuantiti pengeluaran makanan bertujuan :

1. Menampung keperluan rakyat 2. Mengurangkan import makanan 3. Menambahkan eksport negara 4. Meningkatkan mutu pengeluaran makanan

115


2012

KAEDAH MENINGKATKAN PENGELUARAN MAKANAN:

1. Penggunaan baka bermutu. Penyelidikan dijalankan untuk mengacukkan bijirin, buah-buahan dan haiwan ternakan untuk mendapatkan baka yang bermutu. Baka tanaman atau ternakan yang terhasil lebih tahan kepada serangan perosak dan penyakit

2. Penggunaan teknologi moden Jentera dan alat moden digunakan bagi memudahkan kerja Bioteknologi yang menggunakan kejuruteraan genetik,teknik pemindahan embrio,permanian berhadas dan pengklonan diperkenalkan Kejuruteraan genetik mengubah suai ciri organisma melalui pemindahan gen

3. Pendidikan dan bimbingan kepada petani Para petani didedahkan melalui kursus teknik dan kaedah moden: a. benih yang bermutu b. baja yang berkualiti c. pestisid yang berguna d. cara melawan serangan perosak tanaman dan penyakit e. makanan ternakan yang berkualiti f. penggunaan jentera dan alat moden

116


2012

4. Penyelidikan dan pembangunan Agensi seperti MARDI,MPOB dan FAMA sentiasa berusaha: a. menghasilkan varieti tanaman dan ternakan yang bermutu tinggi b. memperbaiki teknik pengeluaran

5. Penggunaan tanah dan kawasan tadahan air secara optimum Penghasilan makanan yang baik melalui skim tertentu seperti Skim Pengaliran Kuala Muda Agensi kerajaan seperti FELCRA sentiasa berusaha memajukan tanah untuk tujuan penanaman dan peternakan

6. Pengurusan tanah yang cekap Penanaman tanaman tutup bumi dan bergilir menereskan dan lereng bukit, Menambahkan baja asli dan baja kimia untuk memelihara kesuburan tanah

    117


2012

MAKANAN YANG DIMODIFIKASIKAN SECARA GENETIK 1. Dalam kejuruteraan genetik, gen daripada suatu organisma dimasukkan ke dalam nukleus organisma lain untuk menghasilkan ciri-ciri yang diingini.

2. Kelebihan: (i) Tanaman yang mempunyai rintangan yang tinggi terhadap kemarau, penyakit dan serangga perosak dapat dihasilkan. (ii) Tanaman yang tidak memerlukan banyak pemprosesan di kilang kerana mempunyai gen yang membolehkannya tahan lama. 3. Keburukan: (i) Makanan baru yang dihasilkan mungkin boleh mengubah fungsi badan. (ii) Sesetegah makanan seperti anggur yang dimodifikasikan secara genetik mempunyai rintangan tinggi terhadap pestisid tertentu telah didapati membiak dengan rumpai tertentu dan menyebabkan rumpai itu juga mempunyai daya rintangan itu.

14.3 SUMBANGAN TEKNOLOGI DALAM PENGELUARAN MAKANAN Agensi Kerajaan seperti MARDI dan MPOB sentiasa berusaha untuk meningkatkan pengeluaran makanan. 1. Dalam bidang pertanian MARDI telah : (i) menghasilkan varieti tanaman seperti pokok orkid dan nanas. (ii) memperkenalkan jentera dan alat moden untuk pertanian (iii) memperkenalkan cara-cara pengawalan serangga perosak dan penyakit yang berkesan. (iv) memperkenalkan teknik penyimpanan hasil pertanian yang baik. (v) menghasilkan baka haiwan ternakan yang bermutu seperti lembu yang membesar dengan cepat.

118


2012

2. Peranan agensi ini adalah penting untuk memastikan pengeluaran bekalan makanan sentiasa mencukupi untuk kehidupan rakyat agar tidak menghadapi masalah seperti: (i) kebuluran (ii) malnutrisi (iii) masyarakat yang kelaparan dan terdesak kerana kekurangan makanan.

14.4 PEMIKIRAN KRITIS DAN ANALITIS SEMASA MEMILIH MAKANAN YANG DIPROSES 1. Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985 telah digubal oleh pihak berkuasa untuk mengelakkan penipuan dan ancaman makanan ke atas kesihatan oleh pegilang dan pengedar. 2. Akta Makanan mewajibkan pengilang melabelkan setiap bahan makanan dengan maklumat yang berikut: (i) Nama dan alamat pengilang (ii) Jenis makanan (iii) Ramuan makanan (iv) Kuantiti makanan (berat atau isipadu) (v) Tarikh luput Hak Pengguna Penerangan Hak keselamatan

Pengguna berhak dilindungi daripada makanan yang mengancam kesihatan

Hak untuk mendapatkan maklumat

Pengguna berhak untuk mendapatkan maklumat seperti kandungan,berat dan tarikh luput makanan

Hak untuk mengadu

Pengguna berhak melaporkan peniaga atau peruncit yang tidak bertanggungjawab menjual makanan tercemar dan melepasi tarikh luput

Hak untuk memilih

Pengguna berhak memilih barangan yang bermutu dengan harga yang berpatutan semasa membeli-belah

Hak untuk mendapat ganti rugi

Pengguna berhak menuntut ganti rugi ke atas makanan yang telah melepasi tarikh luput atau telah rosak

Hak mendapat Pendidikan pengguna

Pengguna berhak untuk mendapat pendidikan pengguna seperti Akta Makanan,bahan kimia dalam makanan,punca dan kesan keracunan makanan

Jadual 14.2: Hak-hak pengguna ke atas makanan yang dibeli 119


2012

Latihan: 1. Pak Ali ingin mengeksport udang ke Jepun. Apakah kaedah untuk mengekalkan kesegaran udang itu? A. Pengetinan. C. Penyejukbekuan B. Pempasteuran D. Pembungkusan vakum. 2. Raah 1 menunjukkan satu produk minuman.

Rajah 1 Apakah kaedah pengawetan makanan yang paling sesuai digunakan bagi penyediaan minuman itu? A. Pendinginan C. Pendehidratan B. Pempasteuran D. Penyejukbekuan 3. Antara bahan kimia berikut, yang manakah digunakan dalam makanan yang diproses untuk menjadikan makanan itu lebih menarik? A. Pemanis C. Penstabil B. Pewarna D. Pengantioksidan 4. Antara bahan berikut, yang manakah digunakan untuk menghalang pertumbuhan bakteria di dalam makanan? A. Penstabil C. Pengemulsi B. Bahan perisa D. Bahan awet 5. Maklumat yang manakah mesti ditunjukkan pada label makanan mengikut Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda halal. B. Tarikh luput D. Nilai kalori 6. Pilih padanan yang betul tentang bahan kimia dalam pemprosesan makanan dan fungsinya.

A.

Bahan Kimia Peluntur

B.

Penstabil

C. D.

Pengemulsi Pengawet

Fungsi Menyingkirkan warna yang tidak dikehendaki Melambatkan pertumbuhan bakteria Memperbaiki rupa makanan Menjadikan makanan lebih sedap 120


2012

7. Seorang peladang sayur ingin mengeksport sayur ke Taiwan. Apakah kaedah pengawetan yang paling baik untuk mengekalkan kesegaran sayur itu? A. Penyinaran C. Pengetinan B. Pendinginan D. Pengeringan 8. Rajah 2 menunjukkan suatu label bungkusan makanan.

Rajah 2 Maklumat manakah yang sepatutnya terdapat pada label tersebut mengikut Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda Halal B. Tarikh luput D. Nilai kalori 9. Apakah kaedah yang paling sesuai digunakan untuk menyimpan sayuran hijau agar sentiasa segar pada angka masa yang lebih lama? A. Pendinginan C. Penyejukbekuan B. Pembekuan kering D. Pembungkusan vakum 10. Seorang petani mendapati sawah padinya telah diserang oleh tikus. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengurangkan populasi tikus tanpa mencemarkan persekitaran? A. Guna racun perosak. B. Amal tanaman bergilir C. Pelihara burung hantu di kawasan tersebut. D. Optimumkan penggunaan tanah dan pengairan 11. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengeluarkan hasil tanaman berkualiti tinggi dalam tempoh yang singkat? A. Guna tanamam bergilir B. Guna tanaman teres. C. Guna pembiakbakaan terpilih. D. Guna peralatan pertanian moden.

121


2012

12. Maklumat berikut menunjukkan langkah-langkah dalam pemprosesan makanan.

Makanan dipanaskan pada suhu 63°C selama 30 minit diikuti dengan penyejukan segera.

Makanan manakah yang sesuai diproses dengan kaedah ini? A. Susu C. Daging B. Keju D. Sayuran. 13. Maklumat berikut menunjukkan cirri-ciri sejenis buah.

-

Tahan rintangan terhadap serangga perosak Tinggi kandungan nutrisi Rasa, warna dan tekstur yang lebih baik

Kaedah manakah yang paling sesuai untuk menghasilkan buah yang mempunyai ciri-ciri ini? A. Kejuruteraan genetik B. Penggunaan baja kimia. C. Pengurusan tanah yang berkesan. D. Pendidikan dan bimbingan kepada petani. 14. Antara yang berikut, yang manakah merupakan fungsi perisa? A. Menghilangkan warna asal makanan. B. Menyedapkan makanan. C. Memaniskan makanan. D. Menghindar makanan daripada pengoksidanan. 15. Kaedah pemprosesan makanan yang manakah menggunakan bahan radioaktif? A. Pembungkusan vakum C. Pendehidratan B. Penyinaran D. Pengetinan 16. Antara maklumat berikut, yang manakah tidak termasuk dalam label makanan? A. Tarikh luput C. Harga makanan B. Bahan ramuan yang digunakan D. Berat makanan 17. Antara yang berikut, yang manakah bukan kebaikan pengetinan makanan? A. Makanan boleh disimpan untuk tempoh yang lama. B. Menghalang pengoksidaan makanan. C. Rasa dan vitamin sesuatu makanan dapat dikekalkan. D. Menghalang pembiakan mikroorganisma.

122


2012

18. Pengeringan sejuk beku merupakan proses... A. mengeluarkan air dari makanan. B. mengawet makanan pada suhu -18°C kepada -40°C. C. pemprosesan makanan dengan mendedahkannya kepada radiasi radioaktif. D. menyingkirkan udara daripada makanan. 19. Antara bahan kimia yang digunakan dalam pemprosesan makanan berikut, yang manakah dipadankan dengan fungsinya yang betul?

A. B. C. D.

Bahan kimia Cuka Oksida besi Sakarin Gelatin

Fungsi Pengawet Penstabil Perisa Pemanis

20. Antara yang berikut, yang manakah akan meningkatkan kualiti dan kuantiti makanan di dalam negara? I Menggunakan teknologi yang moden II Menggunakan lebih banyak buruh asing III Kurangkan kajian dalam penghasilan makanan untuk mengurangkan kos IV Bekalkan lebih banyak maklumat kepada petani untuk meningkatkan kecekapan mereka dengan menggunakan teknologi moden A. I dan IV C. II dan III B. I dan II D. III dan IV 21. Antara yang berikut, yang manakah betul tentang proses pendehidratan? A. Makanan disimpan pada suhu antara 0°C dan 10°C. B. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan air dari makanan. C. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan udara dari makanan. D. Makanan disimpan pada suhu -18°C dan ke bawah.

123


2012

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan makanan yang telah diproses melalui tiga kaedah yang berbeza.

IKAN SUSU SEGAR

J __________________

K

L

_____________________ _____________________

a) Tuliskan kaedah pemprosesan makanan, J, K dan L , dalam petak yang disediakan pada Rajah 1

___________________________________________________________________ (3 markah) b) Apakah yang terjadi kepada kandungan air dalam makanan yang telah diproses melalui kaedah J?

___________________________________________________________________ (1 markah) c) Makanan dipanaskan pada 121°C semasa proses dalam kaedah K. Apakah tujuan pemanasan tersebut?

___________________________________________________________________ (1 markah) d) Susu segar dipanaskan selama 30 minit dalam kaedah L. Berapakah suhu yang digunakan? _____________________________________°C

(1 markah)

124


2012

2. Rajah 2 menunjukkan sebuah bekas berlabel bagi makanan yang diproses.

BUAH MANIS Ingredients: Ramuan: Fresh mango, sugar, benzoic acid, flavouring. Mangga segar, gula, asid benzoic, perisa. Use before : Dec. 09 Guna sebelum : Dis. 09 Net weight : 500g Berat bersih : 500g

Rajah 2 a) Berdasarkan Rajah 2, kenal pasti dua bahan kimia yang dicatatkan pada label. 1. __________________________________________________________ 2. __________________________________________________________ (2 markah) b) Berdasarkan label dalam Rajah 2, bahan kimia yang manakah digunakan sebagai pengawet?

___________________________________________________________________ (1 markah) c)

Namakan kaedah pemprosesan makanan yang digunakan dalam Rajah 2. _____________________________________________________________ (1 markah)

125


2012

d) Apakah maklumat lain yang sepatutnya tercatat pada label dalam Rajah 2 di atas berdasarkan Peraturan Makanan 1985? 1. _____________________________________________________________

2_______________________________________________________________ (2 markah)

3.Rajah 3 menunjukkan label makanan bagi jus buah yang telah diproses melalui satu kaedah pemprosesan makanan yang mematuhi Peraturan Makanan 1985.

Nama dan alamat syarikat. Tarikh luput. Kandungan – pati avocado, Gula, asid benzoik.

a) Namakan bahan pengawet yang ditambah dalam jus buah dalam Rajah 3. _____________________________________________________________ (1 markah) b) Apakah maklumat yang tidak ditunjukkan pada label makanan pada Rajah 3 mengikut Peraturan Makanan 1985? ______________________________________________________________ (1 markah)

126


2012

c) Namakan kaedah pemprosesan makanan dalam Rajah 3. ______________________________________________________________ (1 markah) d) Selain jus buah, nyatakan minuman lain yang boleh diproses dengan kaedah di 3(c). ______________________________________________________________ (1 markah) e) Berdasarkan Rajah 3, nyatakan suhu dan tempoh pemanasan semasa kaedah pemprosesan makanan di 3(c).

Dipanaskan pada suhu: ________________ °C

>

Penyejukan segera

Tempoh pemanasan: ________________

(2 markah)

( Soalan Esei)

1. a) Seorang petani mendapatkan hasil buah-buahan dari ladangnya telah meningkat. Hasilnya dihantar ke kilang untuk diproses. Nyatakan dua kaedah yang boleh digunakan untuk memproses buahbuahan itu. Jelaskan kaedah itu.

b) Ladang buah-buahan itu terletak di cerun bukit. Selepas beberapa tahun hakisan tanah telah berlaku di ladangnya. Terangkan bagaimana petani itu dapat mengatasi masalah tanah ladangnya. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara berikut: i) ii) iii) iv)

Mengenal pasti masalah Penjelasan masalah Kaedah-kaedah penyelesaian Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda.

127


2012

BAB 15 : BAHAN SINTETIK DALAM INDUSTRI 15.1 : POLIMER SINTETIK

Proses Pembuatan Polimer Sintetik Polimer sintetik dihasilkan dengan menyambungkan sebilangan besar molekul kecil atau monomer untuk membentuk satu molekul yang raksaksa. Proses ini disebut pempolimeran.

Rajah menunjukkan Proses Pempolimeran

128


2012

Sintetik Polimer Monomer Politena Etena Polivinil klorida Kloroetena Polistirena Stirena Neoprena Kloroprena Jadual menunjukkan contoh-contoh Polimer Sintetik dan monomernya GETAH SINTETIK 1. Getah sintetik ialah satu polimer sintetik yang mempunyai ciri-ciri getah asli yang elastik 2. Getah sintetik mempunyai daya ketahanan terhadap minyak, air dan udara. 3. Gentian sintetik ialah polimer yang mempunyai ciri-ciri yang menyerupai gentian asli dan banyak digunakan dalam industri barangan tekstil seperti benang ,tali dan kain. 4. Jadual di bawah menunjukkan contoh-contoh getah sintetik , ciri-ciri dan kegunaannya. Getah sintetik Neoprena

Ciri-ciri Tidak mudah terbakar,tahan panas,rintangan tinggi terhadap oksigen, cahaya matahari,minyak dan petrol

Kegunaan Pembalut dawai elektrik,salur getah penunu Bunsen,sarung tangan,paip getah

Getah stirena butadiena Mudah divulkankan (SBR)

Tayar kereta,tapak kasut

Tiokol

Rintangan tinggi terhadap minyak dan pelarut

Pelapik tangki untuk menyimpan minyak dan pelarut,paip petrol

Getah silikon

Tahan terhadap suhu yang tinggi

Bahagian tertentu pesawat

129


Tidak mudah diresapi oleh gas dan air

Tahan terhadap cuaca buruk dan suhu tinggi

Penebat haba dan elektrik yang baik

Tidak mudah dioksidaka n

2012

Tidak mudah terbakar dan tahan panas

Sifat Umum Getah Sintetik

Mudah divulkankan untuk

meningkatkan kekuatan

Mempunyai rintangan yang sangat tinggi terhadap bahan kimia seperti asid dan alkali ,minyak dan pelarut

organik

Barangan gabungan getah asli dengan getah sintetik Sesetengah barangan yang diperbuat daripada gabungan getah asli dan getah sintetik mempunyai kualiti yang unggul. Getah asli dan getah sintetik boleh digabungkan untuk memperolehi sifat yang diingini seperti tayar kenderaan, tapak kasut, kusyen, tilam dan belon kaji cuaca. Getah asli mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap kesan haba dalaman dan kebolehan menyerap gegaran yang tinggi Getah sintetik mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap pengoksidaan oleh udara dan bahan kimia Peratus kandungan getah asli yang lebih tinggi digabungkan kepada getah sintetik untuk membuat tayar kenderaan yang lebih besar untuk menyerap kejutan

130


2012

Perbandingan antara Getah Sintetik dan Getah Asli GETAH SINTETIK

GETAH ASLI PERSAMAAN  

Kedua-duanya adalah polimer Kedua-duanya boleh divulkankan

PERBEZAAN

Getah Asli Tidak Ya Tinggi Tinggi

Kenyal dan mudah diregang

Perbezaan ciri Ketahanan haba Bertindak balas dengan bahan kimia, minyak dan pelarut organik Kebolehan menyerap bunyi Kebolehan menyerap getaran, kejutan atau tekanan Sifat kekenyalan dan keregangan

Getah Sintetik Ya Tidak Rendah Rendah

Kurang kenyal dan sukar diregang

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan proses yang terlibat dalam penghasilan politena.

Monomer

Polimer RAJAH 1

a. Namakan proses yang terlibat ……………………………………….

131


2012

b. Namakan monomer yang digunakan. …………………………………………. c. Nyatakan satu ciri politena. ………………………………… …………………………………………….

d.

Namakan dua contoh polimer sintetik @ polimer buatan.

i. ...................................................................... ii. ........................................................ e.

Namakan 3 jenis getah sintetik.

i............................................ ii. ............................................... iii. ................................ f.

(a) Nyatakan perbezaan antara getah asli dan getah sintetik. Getah Asli

Getah Sintetik

132


2012

15.2: PLASTIK 1. Plastik ialah bahan organik yang terdiri daripada karbon,hidrogen dan sedikit unsur yang lain seperti oksigen, nitrogen,klorin dan florin. 2. Ada 2 jenis plastik Jenis Plastik

Termoplastik

Plastik Termoset

3.Perbezaan Termoplastik dan Plastik Termoset : Ciri-ciri Struktur Molekul

Termoplastik

Plastik Termoset Polimer

polimer

Keadaan apabila dipanaskan Takat lebur Kekerasan Kelenturan Kebolehan dibakar Contoh

Rangkai silang

-Molekul termoplastik tidak mempunyai Rangkai silang antara polimer –polimernya menyebabkan ia mudah menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. • Sifat ini menjadikan termoplastik lembut dan dapat diacu semula .

• Molekul plastik termoset mempunyai rangkai silang antara polimer-polimernya yang menghalang rantairantai polimer daripada menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. • Bentuknya tidak dapat diubah setelah diacu pertama kali.

Menjadi lembut apabila dipanaskan dan keras semula apabila sejuk Rendah Lembut Mudah dilenturkan Mudah terbakar

Hanya boleh menjadi lembut sekali sahaja dan akan kekal keras apabila disejukkan Tinggi keras Sukar dilenturkan Tidak mudah dibakar

Politena, Perspeks,Polivinil klorida, polistirena ,Polipropilena

Bakelit, Melamina dan Resin Epoksi

133


2012

3. Contoh Termoplastik dan kegunaannya: Termoplastik Politena Perspeks Polivinil klorida Polistirena Polipropilena

Kegunaannya Beg plastik, botol plastik , baldi Cermin mata, tingkap kapal terbang, cermin tingkap kereta Kabel elektrik, paip air Kotak pembungkus, papan kenyataan Botol susu, Dulang makanan

4. Contoh Plastik Termoset Termoset

Kegunaannya

Bakelit

Palam elektrik, suis elektrik, bampar kereta

Melamina

Pinggan, mangkuk

Resin Epoksi

Bahan pelekat (logam dan kaca)

5. Potensi Penggunaan Plastik a. Sifat plastik  Tahan kakis  Tidak membahayakan badan  Tahan lama  Boleh dihasilkan dalam pelbagai bentuk  Kuat , bersih, ringan dan murah b. Digunakan secara meluas dalam pelbagai bidang seperti perubatan  Mengganti kerosakan arteri dan injap-injap jantung  Mengganti tulang-tulang rosak seperti sendi, pinggang, lutut dan jari  Membina semula struktur muka yang musnah  Plastik yang mendegradasi dalam badan diguna untuk membuat benang jahitan luka dan kapsul ubat.  Membuat pil-pil kamera yang direka khusus untuk menangkap gambar organ-organ dalaman. c.. Kebanyakan bahagian kereta seperti bumper, cermin depan, penutup tangki minyak, kipas dan stering juga dibuat daripada plastik. d. Plastik juga digunakan untuk membuat kapal terbang dan kaca kalis peluru.

134


2012

e. Kajian terbaru, Plastik Komposit iaitu plastik yang dihasilkan daripada percampuran pelbagai jenis plastik yang berlainan seperti:    

Kevlar iaitu plastik yang digunakan untuk membuat baju kalis peluru, peralatan sukan, bilah helikopter dan perahu layar Nomex iaitu plastik yang tahan haba dan api seperti yang digunakan untuk membuat pakaian ahli bomba dan pakaian yang digunakan dalam perlumbaan kenderaan Mylar iaitu plastik yang kuat, ringan dan penebat haba yang baik yang digunakan dalam industry elektronik dan elektrik Lexan iaitu plastik yang ringan dan kuat yang digunakan untuk membuat bot, bahagian kereta dan kapal terbang

6. Kesan pembuangan bahan plastik terhadap alam sekitar. a. Pembakaran bahan plastik Membebaskan bahan pencemar yang membahayakan kesihatan seperti: • asap hitam • gas yang busuk, beracun dan bersifat mengakis seperti hydrogen klorida, karbon monoksida, ammonia, dan hidrogen sianida b. Pembuangan bahan plastik • Menyebabkan berlakunya banjir kilat semasa hujan lebat • Beg-beg plastik yang dibuang ke dalam laut akan mencemarkan laut • Hidupan akuatik seperti penyu yang termakan bahan plastik akan mati 7. Cara-cara pengawalan pembuangan bahan plastik a. Menggunakan plastik jenis terbiodegradasi yang dapat diuraikan oleh mikroorganisma b. Bahan-bahan plastic dikumpulkan, dihancurkan dan ditanam di suatu tapak pembuangan khas c. Bahan buangan plastic dibakar dalam incinerator yang mempunyai system pembersihan udara sebelum asapnya dibebaskan ke udara d. Mengitar semula, mengurangkan dan menggunakan semula penggunaan beg plastic e. Bahan-bahan plastik dibakar untuk menghasilkan tenaga haba

135


2012

LATIHAN:

1.

Namakan dua jenis plastik . i. ........................................................... ii. ...................................................................

2.Nyatakan 3 perbezaan antara plastik termoplastik dan plastik termoset.

3.

Lukiskan struktur molekul plastik termoplastik dan plastik termoset.

4.

Kaji struktur molekul plastik termoset.

P

a.

Namakan bahagian berlabel P : ..............................................................................................

b.

Apakah fungsi bahagian berlabel P : .................................................................................. 136


c.

5.

2012

Apakah kesan bahagian berlabel P terhadap sifat plastik termoset berbanding plastik termoplsatik. i.

............................................................................................................

ii.

............................................................................................................

Nyatakan 2 kesan pencemaran plastik. i.

.................................................................................................................

ii. ................................................................................................................. 6.

Nyatakan 3 langkah yang perlu diambil untuk mencegah pencemaran plastik. i.

.................................................................................................................

ii.

.................................................................................................................

iii.

.................................................................................................................

7.

Jenis Plastik Perspeks Bakelit

Pemerhatian Cair Tidak cair JADUAL 1

(a) Berdasarkan Jadual 1 nyatakan satu inferens untuk eksperimen ini. ………………………………………………………………………………………………….. [1 markah] 137


2012

(b) Nyatakan pembolehuah-pembolehubah dalam eksperimen ini. (i ) Pembolehubah dimanipulasikan ………………………………………………………………………………………… (ii)

Pembolehubah bergerak-balas

……………………………………………………………………………………… [2 markah] (c) Perspeks adalah termoplastik Nyatakan definisi secara operasi bagi palstik .………………………………………………………………………………………… .......................................................................................................................... [1 markah] (c)Tandakan () objek yang diperbuat daripada termoplastik

8. Jadual 2 menunjukkan ciri-ciri dua jenis plastik .

Jenis plastik Plastik A Plastik B

Ciri-ciri fizikal Perintang haba dan boleh diacu hanya sekali Perintang haba rendah dan boleh diacu berulang kali JADUAL 2

138


(a)

2012

Nyatakan jenis plastik A dan B (i) Plastik A

……………………………………………………………………………. [1 markah] (ii)

Plastik B

……………………………………………………………………………. (b)

[1 markah] Berdasarkan ciri-ciri yang diberi dalam Jadual 2, lukiskan struktur polimer plastik A. [1 markah]

(c)

Berikan satu contoh plastk A dan kegunaannya dalam kehidupan seharian

…………………………………………………………………………………….. [1 markah] (d)

Nyatakan dua cara bagaimana plastik boleh meyebabken pencemaran kepada alam sekitar. (i) ……………….…………………………………………………….............

(ii)…………………………………………………………………………………. [ 2 markah]

139


2012

(e). Seorang pegawai dari Jabatan Alam Sekitar mendapati pembuangan sisa plastik yang tidak teratur , menyebabkan pencermaran alam sekitar Cadangkan tiga kaedah yang boleh digunakan oleh pegawai tersebut untuk mengawal pembuangan sisa plastik. Terangkan pilihan anda berdasarkan aspek berikut: 

Mengenalpasti matlamat



---------------------------------------------------------------------------( 1 markah) Analisis Tiga Alternatif

---------------------------------------------------------------------------( 3 markah) 

Urutan pilihan



---------------------------------------------------------------------------(1 markah) Keputusan ---------------------------------------------------------------------------(1 markah)

140


2012

LATIHAN:

Bahan X

Bahan Y

1. Rajah di atas menunjukkan proses pempolimeran. Antara berikut yang manakah mewakili bahan X dan bahan Y? Bahan X Bahan Y A Politena Etena B Polivinil Kloroetena C Neoprena Kloroprene D Stirena Polistrena

2. Jenis Plastik

X

Termoset

Rajah di atas menunjukkan pengkelasan jenis plastik. Antara berikut yang manakah ciri- ciri plastik X? A Takat lebur yang sangat tinggi B Pengalir elektrik yang baik C Boleh dikitar semula D Tidak larut dalam pelarut organik

3.

Rajah di atas menunjukkan satu polimer jenis termoset. Pernyataan manakah yang benar? A Terdapat rangkai silang antara molekul polimer. B Panjang molekul polimer adalah C Molekul polimer mudah menggelongsor antara satu sama D Tindakbalas kimia berlaku antara molekul polimer. 141


2012

4. Cara yang paling berkesan untuk mengawal pencemaran yang disebabkan pembuangan bahan plastik A ditanam di dalam tanah B dibakar dalam insenarator C dibuang ke dalam sungai D dikitar semula 5. Antara pernyataan berikut yang manakah menerangkan polimer A Nilon terbentuk daripada monomer yang sama jenis B Nilon terbentuk daripada monomer yang berlainan jenis C Polimer nilon adalah kecil D Polimer nilon adalah besar.

nilon adalah ko-

6. Antara berikut yang manakah adalah termoplastik? I Nilon II Perspeks III Polivinil klorida A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III 7. Antara berikut yang manakah adalah plastik termoset? I Bakelit II Melamin III Polistirena A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III 8. Antara berikut yang manakah bukan ciri termoplastik A lembut atau cair apabila dipanaskan B Tidak mudah dilenturkan C Tidak mengalir elektrik D Tidak bertindakbalas terhadap bahan kimia 9. Antara ciri-ciri berikut yang manakah menerangkan ciri plastik termoset? I Keras dan tidak boleh dilentur II Tidak mudah terbakar III Tidak mudah cair apabila dipanaskan A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

142


2012

10. Antara berikut yang manakah padanan yang salah antara polimer sintetik dengan monomernya

A B C D

Polimer sintetik Polithena Polivinil klorida (PVC) Neoprena Polistirena

Monomer Etena Metil metakrilat kloroprena Stirena

11. Polimer sintetik adalah takterbiodegradasi. Apakah maksudnya? A Polimer sintetik tidak berfungsi sebagai pemangkin B Polimer sintetik tidak diperolehi daripada tumbuhan atau haiwan C Polimer sintetik adalah tidak merbahaya kepada hidupan D Polimer sintetik tidak boleh diurai oleh bakteria 12. Antara berikut yang manakah getah sintetik ? A Neoprena B Politena C Perspeks D Nilon

13. Antara berikut yang manakah benar menerangkan perbezaan antara getah sintetik dan getah asli?

A B C

D

Getah sintetik Tidak tahan dengan suhu tinggi Penebat haba yang baik Kurang tahan rintangan terhadap asid, alkali , minyak dan pelarut organik Berat

Getah asli Tahan suhu tinggi Penebat haba dan elektrik yang baik Lebih tahan rintangan terhadap asid, alkali, minyak dan pelarut organik. Ringan

14. Antara sumber-sumber bahan mentah berikut yang manakah digunakan untuk membuat plastik? A Neoprena B Arang batu C Petroleum D Garam galian 15. Antara berikut yang manakah tidak benar tentang termoplastik? A Mudah dibakar B Mempunyai rangkai silang antara rantai monomer C Boleh diacu berulang kali D Ia adalah bahan takterbiodegrasi 143


2012

16. Kenapakah pinggan dan mangkuk yang diperbuat daripada termoset lebih baik daripada pinggan dam mangkuk yang diperbuat daripada termoplastik? I Keras II Lebih tahan lama III Lebih baik dan cantik A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III. 17. Apakah yang berlaku kepada perspeks apabila dipanaskan? A Cair dan keras semula apabila disejukkan B Ia tidak berubahIt remains unchanged. C Ia bertukar kepada bentuk serbuk D Ia akan cair 18. Plastik boleh menyebabkan pencemaran kerana I Ia adalah takterbiodegrasi II Sistem pemparitan tersumbat III Pembakaran plastik membebaskan gas beracun. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III 19. Antara berikut yang manakah bukan alasan kepentingan pengendalian bahan pembuangan plastik yang betul? A Plastik adalah bahan terbiodegrasi dan perlu dibuang di tempat pelupusan sampah B Pembakaran plastik menyebabkan pencemaran C Plastik akan menyebabkan aliran air tersumbat dan banjir jika dibuat ke dalam sungai. D Plastik di tempat pelupusan sampah tidak akan berubah untuk jangka masa panjang 20. Antara berikut yang manakah kaedah memusnahkan persekitaran. A Bakar plastik B Tanam plastik C Kitar semula bahan plastik D Diharamkan penggunaan plastik

pembuangan plastik yang tidak

144


2012

BAB 16 : ELEKTRONIK DAN TEKNOLOGI MAKLUMAT 16.1 Gelombang Radio panjang gelombang

amplitud

amplitud

λ

Amplitud Sesaran maksimum bagi suatu zarah daripada kedudukan seimbang Frekuensi, f (Hz) Bilangan gelombang lengkap yang dihasilkan dalam masa satu saat Panjang gelombang,(m) Jarak antara dua puncak yang berturutan Halaju gelombang,(ms-1) Jarak yang dilalui oleh gelombang dalam 1 saat ( = f )

Spektrum Elektromagnet

Frekuensi semakin bertambah

Panjang gelombang semakin bertambah

145


2012

Jenis Gelombang radio dan kegunaannya Jenis Gelombang

Kegunaan

Gelombang panjang (LW)

Untuk siaran radio tempatan

Gelombang sederhana (MW)

Untuk siaran radio dalam negeri dan komunikasi antara kapal dengan stesen kawalan di darat

Gelombang pendek (SW)

Untuk siaran radio jarak jauh antara benua

Gelombang berfrekuensi sangat tinggi (VHF) Gelombang berfrekuensi lampau tinggi (UHF)

Sambungan telefon jarak jauh, siaran TV melalui satelit dan komunikasi dengan satelit.

Gelombang mikro

16.2 KOMUNIKASI RADIO Komponen Elektronik

Simbol

Fungsi

Sel kering

Membekal arus elektrik

Perintang

Mengurangkan arus mengalir dalam litar

Kapasitor

Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus ulang alik melaluinya

Induktor

Menghalang pengaliran arus ulang alik

Kapasitor boleh laras

Menyimpan cas dan boleh mengubah frekuensi arus ulangalik

146


Diod

2012

Membenarkan pengaliran arus sehala sahaja Menukar arus ulang-alik kepada arus terus

Reostat/ perintang boleh laras

Mengawal saiz arus

Transformer

Mengubah nilai voltan arus ulangalik

Transistor

Sebagai penguat arus Sebagai suis

Sistem Komunikasi Radio: Terdiri daripada 2 komponen: Sistem Pemancar Radio Sistem Penerima Radio

Sistem Pemancar Radio:

modulasi amplitud modulasi frekuensi

147


Pengayun

Modulator

Amplifier

2012

Aerial Pemancar

gelombang radio gelombang bunyi mikrofon

Komponen Mikrofon Pengayun

Modulator

Amplifier Aerial Pemancar

Fungsi Menukarkan bunyi kepada gelombang frekuensi audio Menjanakan gelombang radio Menggabungkan gelombang frekuensi audio dengan gelombang radio untuk menghasilkan gelombang radio termodulasi. Nama proses : Modulasi *Kepentingan: supaya gelombang bunyi boleh dihantar pada jarak yang jauh Menguatkan gelombang radio termodulasi Memancarkan gelombang radio termodulasi

148


2012

Sistem Penerima Radio

Aerial Penerima

Litar Talaan

Aerial Penerima Litar Talaan

Litar Pengesan

Litar Amplifier

PembesarSuara

Menerima semua gelombang radio termodulasi Memilih frekuensi gelombang radio termodulasi yang dikehendaki Komponen Elektronik: Induktor dan kapasitor

Litar Pengesan

Mengasingkan gelombang frekuensi audio daripada gelombang radio Komponen Elektronik: Diod

Litar Amplifier

Amplifier Menguatkan gelombang frekuensi audio Komponen Elektronik: Transistor

Pembesar suara

Menukarkan gelombang frekuensi audio kepada gelombang bunyi

149


2012

16.2 Perkembangan Teknologi Penghantaran Maklumat Sistem Komunikasi Satelit: Terdiri daripada dua komponen: Stesen satelit bumi Satelit komunikasi Stesen Satelit Bumi, Pemancar dan Penerima:  

Maklumat dapat dihantar dari satu tempat ke tempat yang lain dengan menggunakan satelit komunikasi. Satelit komunikasi menjadi stesen geganti di angkasa lepas.

satelit komunikasi

pemancar

penerima

stesen satelit bumi

1.   

stesen satelit bumi

Stesen satelit bumi. Stesen ini mempunyai aeriel yang berbentuk cakera parabola. Ia mempunyai pemancar dan penerima yang sangat berkesan. Pemancar menghantar maklumat seperti panggilan telefon dan siaran televisyen sebagai isyarat gelombang mikro melalui aerialnya kepada satelit komunikasi di angkasa lepas.

2. Satelit Komunikasi  Mempunyai pemancar dan penerima yang cekap.  Penerima di satelit menerima isyarat gelombang mikro dari setiap stesen satelit bumi.  Isyarat itu kemudiannya diamplifikasikan kerana sebahagian dari tenaganya telah hilang semasa bergerak melalui angkasa lepas. 3. Stesen satelit bumi.  Aerial pada stesen satelit bumi menerima isyarat gelombang mikro dan menyalurkan kepada rangkaian yang sesuai untuk ditukarkan kepada bunyi atau gambar asal.  Maklumat yang dihantar dari stesen satelit bumi boleh diterima oleh manamana tempat di bumi dalam masa beberapa saat sahaja. 150


2012

Ciri Satelit komunikasi –Kelihatan berada di tempat yang sama di atas bumi khatulistiwa

dihubungkan dengan 3 satelit tenaga elektrik daripada sel suria tenaga elektrik daripadatindak balas hidrogen dan oksigen tenaga elektrik daripadasinar uranium dalam pek kuasa nuklear

Kelebihan Penggunaan Satelit: Tidak bergantung kpd lapisan atmosfera untuk pantulan gelombang Tidak dipengaruhi oleh perubahan cuaca Dapat memancar dan menerima banyak isyarat pada satu masa Penerimaan maklumat yang jelas. Kegunaan satelit: Komunikasi Tujuan kaji cuaca Perisikan ketenteraan Penyelidikan astonomi

151


2012

Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan graf gelombang jarak-anjakan Anjakan / m

Q

P Jarak / m

Namakan bahagian berlabel P dan Q. P : …………………………. Q : …………………………

2.Rajah di bawah menunjukkan spektrum elektromagnet. Gamma rays

X

Ultraviolet

Y

Infrared

Microwave

Z

(i) ……………………. meningkat. (ii) …………………… berkurang. (a) .Berdasarkan rajah di atas, isikan ruangan (i) dan (ii) dengan factor yang sesuai. (b) Kenalpasti gelombang; X : ……………………………… Y : ……………………………. Z : …………………….. (c) Apakah kesan negatif sinar ultraungu yang berlebihan pada kulit manusia? ………………………………………………………………………………………………

(d) Berikan 2 kegunaan gelombang mikro. (i) …………………………………………………………. (ii) ………………………………………………………….

152


2012

3.Lukis simbol dan padankan fungsi bagi setiap komponen elektronik dalam jadual.

Komponen Elektronik

1. Kapasitor

Simbol

Fungsi

Mengawal saiz arus

2. Diod

Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus ulangalik melaluinya

3. Induktor

Mengubah nilai voltan arus ulangalik

4. Transformer

Mengurangkan arus mengalir dalam litar

5. Transistor

Membenarkan pengaliran arus sehala sahaja Menukar arus ulang-alik kepada arus terus

6. Perintang

Sebagai penguat arus Sebagai suis

153


2012

4. Rajah menunjukkan gambarajah skema sistem penerimaan radio.

(a) Labelkan E,F,G,H.I dan J pada rajah tersebut.

(b) Terdapat dua jenis gelombang modulasi iaitu modulasi amplitud dan modulasi frekuensi. Lukiskan kedua-dua gelombang termodulasi tersebut.

Frekuensi Termodulasi

Amplitud Termodulasi

5.Rajah menunjukkan Rangkaian Satelit Komunikasi Global. X: ……………………...

Y: ……………………...

154


2012

(a) Namakan X dan Y (b) Berapa banyak satelit komunikasi yang diperlukan untuk memenuhi keperluan komunikasi sedunia? ……………………………… (c) (i) Apakah jenis isyarat yang dihantar oleh stesen satelit ke satelit komunikasi? …………………………………………………… (ii) Beri satu kelebihan isyarat yang dinamakan di (c)(i). …………………………………………………………………………………………….. (d) Nyatakan tiga jenis penghantaran yang boleh dihantar melalui satelit komunikasi. (i) ……………………………………………………………. (ii) ……………………………………………………………. (iii) …………………………………………………………….

(e) Nyatakan dua kegunaan satelit komunikasi. (i) ……………………………………………………………. (ii) …………………………………………………………….

155


2012

SEKALUNG PENGHARGAAN

Jutaan terima kasih diucapkan kepada Jawatankuasa Panitia Sains Daerah Pasir Gudang 2012, SMK Desa Cemerlang di atas inisiatif cadangan untuk menerbitkan Modul Sains Daerah versi 2012

Terima kasih juga kepada Jurulatih-Jurulatih Utama, KetuaKetua Panitia Sains dan guru-guru sains Daerah Pasir Gudang yang terlibat secara langsung atau tidak dalam usaha merealisasikan Modul Sains SPM Daerah ini. Diharap usaha murni kita membuahkan kecemerlangan buat anak-anak pelajar kita.

156

Modul Sains Daerah

Recommend Documents