LAJU KONSUMSI OKSIGEN PADA PADA IKAN MAS ( Cyprinus Carpio)
PRAKTIKUM FISIOLOGI HEWAN AIR
Kelompok 5 Kelas
ID!HAR S"IFANA ROFI#O FELISHA FELISH A GITALASA RIDWAN ARI"O NUGROHO
$%&''&'&&& $%&''&'&&*% $%&''&'&& *% $%&''&'&''
UNI+ERSITAS PADJADJARAN FAKULTAS PERIKANAN DAN ILMU KELAUTAN PROGRAM STUDI PERIKANAN JATINANGOR $&'5 DAFTAR ISI a,
Halama-
DAFTAR DAFT AR GAMBAR GA MBAR.....................................................................................iii DAFTAR DAFT AR LAMPIRAN LAMPIRA N.................................................................................iv I.
PENDAHULUAN............................................................................................1 1.1 Lat Latar ar Belakan Belakang g.......................................................................................1 1.2 Tujuan Praktik Praktikum um...................................................................................1 1.3 Ke Kegunaan gunaan Praktik Praktikum um............................................................................2
II. LANDASAN TEORI.......................................................................................3
2.1 ...................................................................... Klasifkasi Dan Morologi 3
2.1.1 Klasifkasi............................................................................................3 2.1.2 Morologi.............................................................................................3 2.2 .................................................................................. Sistem Pernaasan 4 III. METODOLOGI PRAKTIKUM...................................................................7
3.1 .................................................................................. Waktu dan Temat 7
3.2 .........................................................................................!lat dan Ba"an 7
3.2.1 !lat........................................................................................................7 3.2.2 Ba"an...................................................................................................9 3.3 .......................................................................................... Prosedur Kerja 9 I+. HASIL DAN PEMBAHASAN ..................................................................10
#.1 $asil Pe Pengama ngamatan tan...............................................................................10 #.2 Pem% em%a"a a"asan san..........................................................................................11 +. KESIMPULAN DAN SARAN...................................................................14
&.1 Kesi esimu mulan lan............................................................................................14 &.2 &. 2 Sa Sara ran n........................................................................................................14
DAFTAR PUSTAKA...................................................................................15
2
DAFTAR GAMBAR Nomo/
1. 2. 3. 4. 5.
Judul
Halama-
Gambar 1. Wadah Plastik.............................................................................7 Gambar 2. DO Meter...................................................................................7 Gambar 3. Jam Ta!a................................................................................" Gambar 4. Timba!a.................................................................................." Gambar 5. #li! Wra$h..............................................................................."
DAFTAR LAMPIRAN
3
Nomo/
1. 2. 3. #.
Judul
Halama-
Pengukuran %o%ot ikan .......................................................1' Memasukkan ikan kedalam (ada" .....................................1' Pengujian ikan .....................................................................1' Pengukuran D) ak"ir ..........................................................1'
A I
PENDAHULUAN
4
1.1
Latar Belakang
%ka adalah makhl&k hid&$ 'a! hid&$ di dalam air da berdarah di!i ata& $(ikil(term arti'a da$at me'es&aika s&h& t&b&h de!a s&h& li!k&!a ata& air dimaa ia berada. %ka bera)as ter&tama de!a me!hir&$ &dara dari air da me'era$ O2 de!a me!!&aka isa! 'a! terda$at $ada ba!ia kaa da kiri ke$ala'a. *elai it&+ se,akt&-,akt& ika me!ambil &dara dari $erm&kaa air+ ika &dara di dalam air k&ra!. %ka /ila mer&$aka salah sat& he,a ak&atik 'a! memiliki bet&k t&b&h 'a! $i$ih ke arah bertikal k(m$res de!a $r()il em$at $erse!i $aa! ke arah ater( $(steri(r. P(sisi m&l&t terletak di &&! hid&! termial da da$at disemb&hka. Pada siri$ ek(r tam$ak elas !aris-!aris vertikal da $ada siri$ $&!!&!'a !aris terseb&t kelihata (d(! letak'a. #iri khas ika ila adalah !aris-!aris vertikal ber,ara hitam $ada siri$ ek(r+ $&!!&! da d&b&r. Pada ba!ia siri$ a&dal ek(r de!a bet&k memb&at terda$at ,ara kemeraha da bisa di!&aka seba!ai idikasi kemata!a !(ad. *isik ika ila adalah ti$e te(id. %ka ila &!a ditadai de!a ari-ari d(rsal 'a! keras+ be!it& $& ba!ia aal'a. (s&msi (ksi!e $ada setia$ ika berbeda-beda+ k(s&msi (ksi!e ika da$at di$e!ar&hi (leh )akt(r iteral dari s$esies ika it& sediri ma&$& )akt(r eksteral ber&$a li!k&!a 'a! meme!ar&hi kebiasaa ika dalam me!(s&msi (ksi!e. Oksi!e 'a! mer&$aka )akt(r $embatas ba!i he,a ak&atik sa!atlah $eti! ba!i kehid&$a makh&k hid&$ didalam'a+ sehi!!a k(s&msi (ksi!e s&at& (r!aisme $erl& di&k&r a!ar ketersediaa (ksi!e di s&at& $eraira &t&k b&dida'a bisa diat&r.
1.2
Tuuan Prakt!ku"
1. t&k me!etah&i la& k(s&msi (ksi!e $ada ika ila
5
2. t&k me!etah&i ba!aimaa $e!ar&h si)at )isik ika ila terhada$ la& k(s&msi (ksi!e 3. t&k me!etah&i a$a saa )akt(r-)akt(r 'a! meme!ar&hi la& k(s&msi (ksi!e ika ila
1.#
Kegunaan Prakt!ku"
e!&aa dari $raktik&m ii da$at me!etah&i la& k(s&msi (ksi!e ika ila da keb&t&ha (ksi!e 'a! di k(s&msi ika ila selama 30 meit. ita &!a da$at me!etah&i $e!ar&h si)at )isik ika ila terhada$ la& k(s&msi (ksi!e da )akt(r-)akt(r a$a saa 'a! meme!ar&hi la& k(s&msi (ksi!e ika ila sehi!!a da$at di a$likasika dalam bida! $erikaa
A II
LANDASAN TEORI
2.1 2.1.1
Kla$!%ka$! Dan M&r'&l&g! Kla$!%ka$! i!d(m 6imalia il&m #h(rdata elas Pises Ord( Ostari($h'si amili #'$riidae Ge&s Cyprinus *$eies Cyprinus Carpio Tabel 1. lasi)ikasi %ka Mas *&sat(+ 2007
2.1.2
M&r'&l&g! %ka dalam berba!ai bahasa daerah diseb&t i,ak+ &k&t. isi(l(!i ika
meak&$ $r(ses (sm(re!&lasi+ sistem sirk&lasi+ sistem res$irasi+ bi(eer!etik da metab(lisme+ $eeraa+ (r!a-(r!a ses(r+ sistem sara)+ sistem ed(kri da re$r(d&ksi &a'a+1999. %sa! dimiliki (leh eis ika $ises. %sa! berbet&k lembara-lembara ti$is ber,ara merah m&da da selal& lemba$. 8a!ia terl&ar dare isa! berh&b&!a de!a air+ seda!ka ba!ia dalam berh&b&!a erat de!a ka$iler-ka$iler darah. Tia$ lembara isa! terdiri dare se$asa! )ilame+ da tia$ )ilame me!ad&! ba'ak la$isa ti$is lamela. Pada )ilame terda$at $emb&l&h darah 'a! memiliki ba'ak ka$iler sehi!!a mem&!kika O2 berdi)&si mas&k da #O2 berdi)&si kel&ar. %sa! $ada ika bert&la! seati dit&t&$i (leh t&t&$ isa! 'a! diseb&t ($erk&l&m+ seda!ka isa! $ada ika bert&la! ra,a tidak dit&t&$i (leh ($erk&l&m. %ka ila Ore(hr(mis il(ti&s mer&$aka eis ika 'a! berasal dari s&!ai ila da daa&-daa& 'a! me!h&b&!ka s&!ai terseb&t. %ka ila
7
didata!ka ke %d(esia seara resmi (leh 8alai Peelitia Perikaa 6ir Ta,ar $ada tah& 199+ bibit ika ila 'a! ada di %d(esia berasal dari Tai,a ada$& de!a iri ber,ara !ela$ de!a !aris-!aris vertikal sea'ak -" b&ah da ili$ia 'a! ber,ara merah *&'at( 199". %ka ila $ada &m&m'a mem$&'ai bet&k t&b&h $aa! da ram$i!+ $erbadi!a atara $aa! da ti!!i bada rata-rata 3 1. *isik-sisik ika ila ber&k&ra besar da kasar. %ka ila berari siri$ keras+ siri$ $er&t t(rasik+ letak m&l&t s&btermial da berbet&k mer&i!. *elai it&+ tada lai'a 'a! da$at dilihat adalah dari ika ila adalah ,ara t&b&h'a 'a! hitam da a!ak ke$&tiha. 8a!ia ba,ah t&t&$ isa! ber,ara $&tih+ seda!ka $ada ila l(kal $&tih a!ak kehitama bahka ada 'a! k&i!. *isik ika ila besar+ kasar+ da ters&s& ra$i. *e$erti!a sisik belaka! me&t&$i sisi ba!ia de$a. T&b&h'a memiliki !aris liea lateralis 'a! ter$&t&s atara ba!ia atas da ba,ah'a. :iea lateralis ba!ia atas memaa! m&lai dari t&t&$ isa! hi!!a belaka! siri$ $&!!&! sam$ai $a!kal siri$ ek(r. k&ra ke$ala'a relati) keil de!a m&l&t berada di &&! ke$ala serta mem$&'ai mata 'a! besar Meratia 2007.
2.2
S!$te" Perna'a$an
P;66*6/ •
Pr(ses $e!ikata O2 da $e!el&ara #O2
(leh darah melal&i
$erm&kaa alat $era)asa. •
Pe!a!k&ta O2 dari li!k&!a eksteral t&b&h ke dalam li!k&!a itrasel da sebalik'a $e!a!k&ta #O2 dari li!k&!a itarsel ke dalam li!k&!a eksteral t&b&h.
O*%G;/
"
Oksi!e ata& =at asam adalah &s&r kimia dalam sistem tabel $eri(dik 'a! mem$&'ai lamba! O da (m(r at(m ". Mer&$aka &s&r !(l(!a kalk(!e da da$at de!a m&dah bereaksi de!a ham$ir sem&a &s&r lai'a &tama'a meadi (ksida. Pada Tem$erat&r da tekaa stadar+ d&a at(m &s&r ii berikata meadi di(ksi!e+ 'ait& se'a,a !as diat(mik de!a r&m&s O2 'a! tidak ber,ara+ tidak berasa+ da tidak berba&. 6<6T;<%*T% O*%G;/ •
Oksi!e O2 mer&$aka Gas 'a! tidak ber,ara+ tidak berba& da tidak berasa.
•
Gas Oksi!e mem$&'ai 8erat+ 1+429 !ram>l $ada s&h& 00 #+ tekaa 70 mm ?!.
•
Pada s&h& 00 # tekaa 70 mm ?!+ 1 liter air m&ri terlar&t seba'ak 14+02 m! !as (ksi!e.
•
Oksi!e dalam air berasal dari hasil )(t(sitesis (r!aisme $eraira serta di)&si la!s&! dari &dara.
•
Oksi!e ber$era sa!at $eti! dalam $r(ses
>reaksi Ge(bi()isik-
kimia,i 'a! teradi dalam s&at& ek(sistim terestrial ma&$& $eraira. Oksi!e Terlar&t Diss(lved O@'!e> DO •
elar&ta s&at& !as $ada aira mer&$aka karakteristik dari !as terseb&t sediri da di$e!ar&hi (leh tekaa+ keti!!ia s&at& tem$at+ s&h& da saliitas.
9
•
*etia$ keaika 100 m d$l+ tekaa atm(s)er me&r& "-9 mm?!+ da kelar&ta !as me&r& 1+4 A.
•
elar&ta (ksi!e di medi&m air me&r& seiri! de!a aik'a s&h& da ba'ak'a mieral 'a! terlihat di medi&m terseb&t.
elar&ta (ksi!e dalam air di$e!ar&hi (leh a. *&h& air b. Tekaa atm(s)ir . ad&!a !aram-!aram terlar&t d. &alitas $aka e. 6ktivitas bi(l(!i $eraira
eb&t&ha k(s&mti) C metab(lisme t&b&h ika
&!si (ksi!e Peraa dalam $embakara baha bakar'a makaa
t&k da$at melak&ka aktivitas berea!+ re$r(d&ksi+ $ert&mb&ha
10
etersediaa (ksi!e ba!i ika meet&ka •
6ktivitas ika
•
(versi $aka
•
:a& $ert&mb&ha Pada k(disi DO 4 $$m+ ika masih mam$& bertaha hid&$ am& $ert&mb&ha me&r& tidak ($timal itesitas matahari+ kedalama air da ke$adata $lakt(. (setrasi (ksi!e me&r& $ada s(re > malam h ari la& res$irasi lebih d(mia dibadi!ka la& )(t(sitesis
11
A III
METODOLOGI PRAKTIKUM #.1
(aktu )an Te"*at Praktik&m ii dilaksaaka $ada hari *ei+ 19 Okt(ber 2015 'a! bertem$at
di
:ab(rat(ri&m
isi(l(!i
?e,a
6ir
ak<as
Perikaa
ela&ta+iversitas Padadara $ada $&k&l 13.00-14.30 W%8
#.2 Alat )an Ba+an #.2.1 Alat 1. Wadah $lastik+ &t&k tem$at $er(baa
Gambar 1. Wadah Plastik 2. DO meter+ &t&k me!&k&r kadar (ksi!e terlar&t di dalam air
Gambar 2. DO meter
12
da
%lm&
3. Jam ta!a+ &t&k $e&&k ,akt&
Gambar 3. Jam Ta!a 4. Timba!a+ &t&k me!&k&r b(b(t ika
Gambar 4. Timba!a
5. #li! ,ra$+ baha $ela$is>$e&t&$ terb&at dari $lastik
13
Gambar 5. #li! Wra$
#.2.2
Ba+an
1. %ka ila &k&ra k(s&msi
#.#
Pr&$e)ur Kera 1. Disia$ka ,adah $lastik 'a! telah diisi air $e&h 2. Di&k&r (ksi!e terlar&t'a de!a me!!&aka DO meter+ atat hasil'a. 3. Ditimba! ika+ lal& atat b(b(t'a 4. Dimas&kka ika de!a hati-hati ta$a ada air 'a! memerik 5. Dit&t&$ ,adah $er(baa de!a li! ,ra$+ a!ar tidak ada k(tak d!a &dara l&ar . Dibiarka ,adah $er(baa selama 30 meit 7. *etelah selesai+ $et&$ $lastik dib&ka+ ika di$idahka seara hati-hati + a!a sam$ai teradi $erika air+ lal& &k&r (ksi!e terlar&t $ada media air ,adah $er(baa terseb&t de!a me!!&aka DO meter+ atat hasil'a. ". DO a,al - DO akhir adalah k(s&msi (ksi!e ika terseb&t 9. DO a,al - DO akhir @ 2 b(b(t ika adalah keb&t&ha (ksi!e ika terseb&t
14
15
A I+
HASIL DAN PEMBAHASAN ,.1
Ha$!l Penga"atan
Tabel ?asil $e!amata Kelompok '
o,o0 Ika(1/am) "
DO a2al (m13l) 5
DO ak4/ (m13l) 3.4
Ko-s6ms Oks1e- (m13l) 0.047
$
101
5
3.9
0.022
%
91
5
3.1
0.042
119
5
3.3
0.02"
5
'&$
5
%.
&.&%$
7
119
5
3.3
0.02"
102
5
3.2
0.035
8
"+73
5+4
3+0
0+055
*
"3+77
5+4
3+7
0+040
'&
"2+"
5+4
2+3
0+074
''
"3+77
5+4
3+
0+043
'$
"7+7
5+4
3+
0+041
'%
"3+12
5+4
4+0
0+034
'
5"+9
5+4
2+1
0+111
'5
70+9
5+4
2+4
0+0"4
1
'7
125
5
2+9
0+033
'
140
5
2+"
0+031
'8
111+"
5
2+9
0+037
'*
141+20
5
2+9
0+029
$&
140+17
5
2+"
0+031
$'
112+9
5
2+7
0+040
$$
12"+1
5
2+5
0+039
%$95+55
5
2+5
0+052
Tabel 2. ?asil $e!amata sem&a kel(m$(k
,.2
Pe"-a+a$an
Perhit&!a (s&msi Oksi!e %ka Mas Cyprinus Carpio 8(b(t %ka 102 !ram DOa,al 5 !>l DOakhir 3+4 !>l DOa,al - DOakhir @
2
8(b(t %ka
5 F 3+4 @
2
&.&%$ m13l
102 !ram Pada hasil $e!amata 'a! kel(m$(k kami lak&ka dida$atka hasil $erhit&!a la& k(s&msi (ksi!e %ka Mas Cyprinus Carpio sebesar 0.032 m!>l. rek&esi $em(m$aa O2 la& b&kaa m&l&t>vetilasi $ada he,a &i $ada meit me&& 30 meit+ b&kaa m&l&t semaki lebar da e$at. ?al teseb&t dikareaka
17
$ada media ,adah tert&t&$ memb&at he,a &i kes&lita &t&k meda$atka (ksi!e terlar&t. 8erdasarka hasil $e!amata dari kel(m$(k kami bah,a dari $erhit&!a 'a! telah dilak&ka me&&kka la& k(s&msi (ksi!e 'a! &k&$ besar. ?asil $e!amata kami ii didasarka dari hasil $e!(laha data dari kel(m$(k lai. ami membadi!ka de!a b(b(t ika 'a! lebih besar dari kel(m$(k lai am& me&&kka la& k(s&msi (ksi!e 'a! lebih redah. Me&r&t kel(m$(k kami+ hal ii bisa disebabka (leh berba!ai )akt(r 'a! da$at mem$e!ar&hi la& k(s&msi (ksi!e $ada ika 'a! kami &i. %dikat(r dari res$irasi adalah &mlah (ksi!e 'a! dik(s&msi (leh s&at& eis ika. Ti!kat k(s&msi O2 ii me&&kka ti!kat metab(lisme. Metab(lisme adalah $r(ses-$r(ses $er&baha kimia tras$(rtasi materi da eer!i 'a! berla!s&! seara k(ti'& didalam sel makhl&k hid&$. Met(de 'a! &m&m'a di!&aka &t&k me!&k&r la& metab(lisme ii adalah me!&k&r &mlah k(s&msi (ksi!e. Ti!kat metab(lisme di'ataka dalam $aas 'a! dihasilka ata& (ksi!e 'a! dik(s&msi $er &it berat da $er &it ,akt&. (s&msi O2 adalah idikat(r res$irasi 'a! &!a me&&kka metab(lisme eer!ik 6))adi B sma+ 2002. Or!a res$irasi $ertama $ada ika ialah isa!. Mekaisme $ert&kara berla,aa dimaa air 'a! me!alir melal&i isa! berla,aa de!a arah aira t&b&h dalam isa! ii sa!at ber!&a da ham$ir 90A dari (ksi!e dalam air da$at diambil /a,a!sari+ 19"". Me&r&t 6))adi+2002 mekaisme $em(m$aa air dim&lai ketika air m&lai mas&k kedalam r(!!a m&l&t melal&i m&l&t karea ada'a $e&baha v(l&me b&al da r(!!a ($er&l&m. Mei!!i da meredah'a ata$ dari )ari! me!&bah &k&ra r(!!a m&l&t+ seda!ka v(l&me r(!!a ($er&l&m di$e!ar&hi (leh !eraka ($er&l&m kedalam da kel&ar. 8ebera$a eis ika tidak akti) me'ari!+ teta$i ter&s meer&s beea! meme$ertahaka ar&s 'a! melal&i isa!. ;)isiesi $ert&kara !as $ada tele(stei sa!at ter!at&! dari air 'a! ka'a (ksi!e+ de!a darah 'a! miski (ksi!e (&ter &rret. ?&b&!a k(s&msi (ksi!e de!a berat bada mer&$aka )&!si eks$(esial r k,@+ dimaa < mer&$aka v(l&me (ksi!e 'a! dik(s&msi ika $er &it ,akt&+ k adalah k(stata+ , adalah berat bada ika da @ mer&$aka 1"
$a!kat arak eks$(esial 'a! ilai'a atara 0+ F 1+0. H(l&me ika &!a mer&$aka )akt(r 'a! mem$e!ar&hi k(s&msi $ada ika. /ilai )akt(r ii berbadi! terbalik de!a berat ika :a!ler et. al.+ 1977. (s&msi (ksi!e $ada tia$-tia$ (r!aisme berbeda-beda ter!at&! aktivitas+ eis kelami+ &k&ra t&b&h+ da tem$erat&r. *elai it& &!a+ b(b(t da &k&ra ika mem$e!ar&hi la& k(s&msi (ksi!e+ sehi!!a &k&ra b(b(t ika 'a! berbeda aka dida$atka la& k(s&msi (ksi!e 'a! berbeda $&la ?&rkat ad Math&r+ 197. akt(r lai 'a! me'ebabka $erbedaa k(s&msi (ksi!e terseb&t adalah &trisi da stadi&m dalam hid&$. Ti!kat besar keil'a k(s&msi (ksi!e ika da$at di$e!ar&hi berba!ai )akt(r atara lai+ $ertamaI ika de!a berat 'a! keil aka mem$&'ai aktivitas 'a! ti!!i. ed&a+ $(st&r t&b&hI ika de!a $(st&r t&b&h 'a! ram$i! aka mem$&'ai !eraka rea! ika. ee$ata k(s&msi (ksi!e &!a di$e!ar&hi (leh !eraka ika+ karea semaki e$at ika ber!erak la& merab(lisme'a aka mei!kat sehi!!a mem$ere$at k(s&msi (ksi!e. eti!a adalah v(l&me ika+ bah,a maki besar v(l&me ika semaki redah k(s&msi (ksi!e'a da sebalik'a semaki keil v(l&me ika semaki ti!!i k(s&msi (ksi!e'a. eem$at+ ialah l&as $eam$a! isa!+ semaki l&as $eam$a! isa! ika maka semaki m&dah (ksi!e berdi)&si ke dalam darah+ sehi!!a semaki l&as $eam$a! isa! semaki ti!!i k(s&msi (ksi!e'a. elima ialah str&kt&r m(lek&l sel darah ika 'a! berh&b&!a de!a tekaa $arsial (ksi!e 'a! ada di dalam air de!a deraat kee&ha (ksi!e dalam darah (elad+ 1991. eeam adalah k(setrasi (ksi!e da tem$erat&r+ semaki ti!!i tem$erat&r maka semaki redah kadar (ksi!e'a+ karea teradi $e!&a$a. Pada &m&m'a $ei!kata tem$erat&r 100# aka me'ebabka $eaika k(s&msi (ksi!e d&a sam$ai ti!a kali *hmidt ad /ilse+ 1990. :a& metab(lisme $ada t&b&h ika+ berh&b&!a erat de!a k(s&msi (ksi!e+ karea semaki besar s&mber eer!i ika berasal dari metab(lisme aer(bik. 8erdasarka he,a &i $ada $er(baa &k&ra+ eis+ da k(disi )isi(l(!is'a memiliki h&b&!a 'a! mearik. *emaki besar &k&ra ika maka
19
semaki besar $&la k(s&msi (ksi!e. Jeis ika 'a! berbeda-beda &!a mem$e!ar&hi ti!kat k(s&msi (ksi!e 'a! di!&aka $ada ika. *eda!ka $ada k(disi )isi(l(!is da$at diketah&i bah,a variable li!k&!a ak&atik mem$e!ar&hi k(s&msi (ksi!e. *emaki besar $e!ar&h variable li!k&!a+ maka semaki sedikit k(s&msi (ksi!e 'a! dilak&ka (leh ika. %ka aka me!alami ketidakseimba!a $ada k(disi )isi(l(!is 'a! tidak ses&ai de!a k(disi )is(l(!is 'a! da$at di t(lerir t&b&h'a. ?al 'a! da$at teradi la!i adalah ika aka me!alami ke$aika+ sela&t'a ika kehila!a keseimba!a da teradi dis(rietasi sehi!!a ika r(b(h Wib(,( et.al++2002.
20
A +
KESIMPULAN DAN SARAN
.1
Ke$!"*ulan
8erdasarka hasil da $embahasa di atas maka ditarik kesim$&la seba!ai berik&t 1. 8esar'a k(s&msi (ksi!e $ada ika adalah 0+032 m!>l. 2. Ti!kat k(s&msi (ksi!e $ada ika di$e!ar&hi bebera$a )akt(r+ atara lai+ aktivitas+ &k&ra t&b&h v(l&me da berat t&b&h+ eis kelami+ la& metab(lisme+ s&h& ata& tem$erat&r+ l&as $erm&kaa bida! isa!+ da str&kt&r m(lek&l darah ika it& sediri. 3. Perlak&a de!a res$irat(r tert&t&$ me&&kka $e&r&a k(s&msi (ksi!e $ada he,a &i. *emaki lama ika berada dalam ,adah res$irat(r tert&t&$ semaki sedikit ti!kat k(s&msi (ksi!e'a.
.2
Saran
Perl& dilak&ka $erlak&a se$erti sh(k se$erti s&h& ata& variable li!k&!a lai'a $ada ika &t&k me!etah&i a$akah ada $e!ar&h 'a! lethal terhada$ ti!kat k(s&msi (ksi!e $ada ,akt& $e!amata.
21
22
DAFTAR PUSTAKA
?&rkat+ D.#. ad D./. Math&r. 197. A Text Book of Animal Physiology. *ha (. $ :td.+ /e, Delhi. :a!ler+ ..+ J(h ; 8ardah+ ad <(bert < Miller+ D(ra < Ma' Passi(. 1977. Ichthyology Second Edition. J(h Wile' ad *(s+ %.+ /e, K(rk. /a,a!sari+ *. 19"". Zoologi mum. ;rla!!a+ Jakarta *hmidt ad /ielse+ . 1990. Animal Physiology ! Adaption and En"irontment #th Edition. #ambride iversit' Press+ #ambride. (elad+ /. 1991. 8i(l(!i 2. ;rla!!a+ Jakarta. 6))adi+
23
:6MP%<6/
:am$ira 1. Pe!&k&ra b(b(t ika
:am$ira 3. Pe!&ia ika
:am$ira 2.
Memas&kka ika kedalam ,adah
24
:am$ira 4. Pe!&k&ra DO akhir
25