HERBERT SPENCER (1820.-1903. g) -Uz Sen Simona i Konta,on važi za osnivača sociologije.Po općoj sociološkoj i metodološkoj usmjerenosti bio je pozitivist,a inače je najveći predstavnik biologizma u sociologiji.U svom učenju ima organističko stanovište,društvo smatra nadorganizmom kojima su podvrgnuti i pojedini živi organizmi.Po ugledu na Darvina,postavlja vlastitu teoriju evolucije:Iz anorganskog izdvaja se organski,a iz organskog se izdvaja psihički svijet čovjeka.Psihičke su pojave specifično i obilježje čovjeka,koje treba proučiti psihologija.On smiješta psihologiju između biologije i sociologije.On kaže:''Posljednji problem biologije je prvi faktor sociologije.''On društveni život smatra nadorganskom pojavom.U istraživanju društvenih pojava treba se osloboditi ličnih osjećanja,simpatija/antipatija,a društvene pojave treba istraživati i proučavati objektivno, pošteno i nezainteresirano kao što se proučavaju i prirodne pojave.Nauka o društvu mora biti pozitivna i egzaktna,a njeni sudovi,stavovi i iskazi eksplicitni . Ono zbog čega ima potrebe spominjati Spencera i njegovu utemeljiteljsku ulogu u sociologiji, odnosi se na njegov osobit sustav znanosti o društvu, izgrađen na zakonima evolucije, koje u razvijenim formama nalazimo u njegovom djelu Prvi principi ili načela. Spencerova teorija evolucije temelji se na tri osnovne istine ili načela i četiri sekundarna načela.:Tri Spenecerove osnovne istine su: 1. zakon o inerciji sile (postojanje uzroka nije moguće spoznati), 2. spoznaja o neuništivosti materije i 3. spoznaja o kontinuitetu kretanja. Sekundarna načela na kojima Spencer utemeljuje svoju teoriju o evoluciji jesu: 1. 2. 3. 4.
spoznaja o trajnosti odnosa među silama ili uniformiranost kretanja, spoznaja da se energija transformira, i nikad se ne gubi, tj. ne uništava se, spoznaja kako se kretanje vrši linijom najmanjeg otpora (ili najveće privlačnosti) i spoznaja o ritmičnosti ili promjenljivosti kretanja.
Spencer uspostavlja analogiju horda-ameba:što je organizam razvijeniji,on ima više tkiva sa više funkcija.Ista je stvar i sa razvijenim društvom,jer u njemu ima mnogo zanimanja i više poslova.On unosi u sociologiju i ideje evolucije,organskog razvitka i borbe za opstanak.Međutim,među ljudima je istovremeno prisutno natjecanje,solidarnost i suradnja.U toku dosadašnje historije razvila u se dva tipa ili oblika društva: 1.militarističko ili vojničko-policijsko društvo i 2.industrijsko društvo sa vladavinom parava pravnom državom,parlamentom,višestaranačkim životom,demokratijom i pravnom imovinom. Militarna vladavina se temelji na sili,nasilju,despotiji i stalnim ratovima protiv svog ili drugih naroda.To društvo odlikuje prinudna suradnja,vojnička ili crkvena hijerarhija i centralizacija cjelokupne proizvodnje i zajednička imovina.Industrijski tip društva se temelji na demokratiji i stanju mira.Dominantnu ulogu u njemu imaju učenjaci, inžinjeri i industrijalci. Pobjeđuje individualnost,privatno društvo i slobodni ugovorni procesi između pojedinaca.Militarizam traži neprijatelje,a demokratija prijatelje.Najbitniji doprinos Spencera sociologiji je:a)jedan je od njenih osnivača,b)utemeljitelj je biologizma,c)začetnik je psihologizma i d)u sociologiju uvodi pojmove struktura,funkcija,socijalni tipovi i organizam bez kojih je ona nemoguća. Iako uspoređuje ljudsko društvo sa organizmima,ipak,ističe da psiha,natjecanje,saradnja i solidarnost,kao odlike ljudi,razdvajaju ljudski svijet od svijeta svih drugih organizama i živih bića.
