Universidad De San Carlos De Guatemala Facultad De Ciencias Económicas Área Profesional Curso: Auditoria IV Catedrático itular: !uan !os" #osales
E$ #%$ DE$ AUDI%# I&E#&% E& $A DEECCI'& DE F#AUDES ( E##%#ES
Salón )*+ Edificio S,Gru.o &o/ 01
Guatemala2 )+ de Se.tiem3re de )*0)
I&EG#A&ES I&EG#A&ES DE$ G#UP%
&%45#ES C%4P$E%S
6 DE CA#&E
ALEXANDER HAROLDO HAROLDO DÁVILA RUÍZ
200216832
DANIEL ALFONSO DAVILA RUIZ
200415751
JOSÉ ABRAHAM ÉREZ A!UIRRE
200415"11
SAN#OS DOMIN!O A$A% A$A% LARIOS
200811620
M%NOR ALFREDO MAR&UEZ ZEEDA
200"13620
ARMANDO MORALES VÁS&UEZ
201010743
LORE LORENA NA DEL DEL RO ROSA SARI RIO O URIA URIAS S VILL VILLA A#OR ORO O
2010 20101 11484 484
I&DICE
IN#RODU$$I+N E- R.- /- A/,. - D, / F/) $., F/ D),9, $:),) /- F/ F.) / ,)(. / ;/ A,.) ,;-,) / - /<,,), - <=, / ../ - <9) F.) -,./.) . -) ./,,.) / - ,/), F.) -,./.) . -) :),) .9,.-) )=,-,// ;,, L /,., , .<. ;,. 9>,> F/) .<,/.) . - <9) M,.=) ;/-) F/) ') )-) F/) D);-.) S?-) / 9-,(. / ;/ M@./.) ,-,/.) -.) /);-.) $ON$LUSI+N RE$OMENDA$I+N BIBLIO!RAFÍA
'()* , 2 2 3 4 5 6 6 8 " 10 11 13 13 14 16 17 18
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
I&#%DUCCI'& L.) A/,.) I.) /= / ,/,;, (,) );,,< - ,;.<, / - < C -) 9<, <9-, ,/,;, - ,)(. ;/)* E - .9. / F/) -. 9./<.) /;,, .<. -C, , . . ,-(- . .,/. 99/. 9. ,/,>,/. ,. . . / .(,, C ,;-,( ./. (. / 9.),=-) 9@/,/) <.,) .=. / =,) C,9.) . /?.) @)* A9-,/. - .=,-,// - F/ .),) -C, . .<,), / . / - /.-.) . / <- ; . / (-,(, (>* $.),) /)9. - 9.9,,. / -. C 9. /. - 9 ), ) .),<,. . ..,<,. . 9. < ),, ) /-,=/ . 9. (-,(, (>* E- ;/ ) - /-,. <') ,>.G C, / -) <) <') (/) ) 9/ /, C ) 9',< ,<9.),=- / >,* E - <.<. C ) /)= - </,. -(, ,> -(. >.* E- A/,. I. - ) .), / C - ;/ 9/ ,), /= ,.) / C -.) ),)<) / 9>, )=-,/.) 9. - /<,,), ;,. //<* L.) .=,>.) 9,,9-) / 9.(< ,(- / /<,,), / ,)(.) / ;/ ).G 9>, / / )9) -.) ;/) ./) ,<9.9,) - <9)* #./) -) .<9?:) ). ))9,=-) / 9/ -( ,9. / ;/ C /. .-), ,, ) /,;:,- /-. ;-.* A 9) / ). ) >,). C ) ,)(. ) <,,( )),-< /. -) <9)) . 9.(< ,(- C 9<, .<=, <,)<.) / <=,. -- . ..-) ,.) -.) 9.).) / (.,.*
i
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
El #ol del Auditor en la Detección de Fraudes 7 Corrección E- <. <@,. ,=,=- - A/,., I /= ) ) ;,, 9 >, - .9.,// - , ;,.,.) <9-/.) /)--)* L ;,)-,, C 9,/,< 9. ).9) / )9 >) ).<,/ - ,/,' .=)> ./ <') )9-.) - <. / ;./.) ..) =,) . >-.) .;,/.) ) )./,* 9>, -.) ;/) ) /= / - ,), / ,>,//) ;/-) - .(,, -. - ) - --< =/) .) . / ;-() C ). ,/,/.) )?-) ./,,.) . ):.<) C ,< - 9.),=,-,// / - ,), / ;/* L )9.)=,-,// /- A/,. I. - /).--. <,<,. >-, / - );,,, / ..- ,. .), ) 9,,9.,=, 9 >, ;/) </, - <,, / -.) <@./.) ..-) / .9, /,,.)*
F#AUDE $/. ) =- / ;/ .<',< ) 9,) , C ,<9-, ); .=.) / /,. >-.) </: =,) * 9. -. (- C ) / ,.) ,) . ) .<,/) . / <9)* S, <=(. - ;/ <=,@ 9/ ) .<,/. 9. -.) ;,.,.) / -) <9)) 9. )) 9.9,,.) ,.,)) . /,.) 9 9) ,<( ;,, C . ) - 9 >/ ,.) <,, .=-,(,.) . 9@)<.) >/, ,<9).) . /,)<,, ) <.. * E .= / 2002 - $.). / N.<) / A/,., ASB 9. )) ),(-) ,(-@)K <,, - SAS N.* "" $.),/, /- F/ A/,.: / E)/.) F,,.) <9- - D-, / N.<) / A/,., SASK N.* 82 $.),/, /- F/ A/,.: / E)/.) F,,.) AI$A N.<) .;),.-) >.-* 1 AU )* 316 <,/ SAS N.* 1 $./,;,, / N.<) ./,<,.) / A/,.: AI$A N.<) .;),.-) >.-* 1 AU )* 230 D=,/. $,//. .;),.- - R-,, /- #=. - SAS N.* 85 D-,.) / - !, AI$A N.<) .;),.-) >.- AU )* 333 . ;. 9, / 9:./.) <,/.) /)9@) /- 15 / /,,<= / 2002* L D-, / N.<) / A/,.: SASK N.* 1 $./,;,, / N.<) ./,<,.) / A/,.: AI$A N.<) 9.;),.-) >.-* 1 AU )* 110*02 R)9.)=,-,//) F,.) /- A/,. I/9/,K )=- E- /,. , - )9.)=,-,// / 9- -, - /,., 9 .= - )(,// .=- / C -.) )/.) ;,,.) . ., .) ,<9.) )/.) ) 9. . . ;/* E) D-, )=- .<) 9.9.,. (:) -.) /,.) 9 / <9-,<,. ) )9.)=,-,// -. C ) ;, - ;/ 2
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
/,., / )/.) ;,,.) -,/ / /. . -) .<) / /,.: (-< 9/)* E- SAS N.* "" ., 83 9';.) .,, ) 9) )< / - .(,, .,/. / ) D-,G • •
•
•
•
•
•
•
•
•
D),9, :),) /- ;/ 9';.) /- 5 - 12* L ,<9., / - )9,,)<. 9.;),.- - .),/ - 9.),=,-,// / C . ,<9. /=,/. - ;/ 9./: ) 9) 9';. 13* D,)), - 9).- /- .<9.<,). )9. -.) ,)(.) / . ,<9. /=,/. - ;/ 9';.) /- 14 - 18* O=, / - ,;.<, ), 9 ,/,;, -.) ,)(.) / . ,<9. /=,/. - ;/ 9';.) /- 1" - 34* I/,;,, / -.) ,)(.) C 9/, )- / . ,<9. /=,/. - ;/ 9';.) /- 35 - 42* E>-, / -.) ,)(.) ,/,;,/.) /)9@) / .< >-, / -.) 9.(<) ..-) / - ,// 9';.) /43 - 45* R)9) / -.) )-/.) / - >-, C, C - /,. )9./ -.) )-/.) / - >-, / ,)(.) 9';.) /- 46 - 67* E>-, / - >,/, / /,.: 9';.) /- 68 - 78* $.<,, /- ;/ - /<,,), - .<,@ / /,.: ..) 9';.) /- 7" - 82* D.<, / - .),/, /- ;/ 9. 9 /- /,. 9';. 83*
N. .=) C ) D-, ) . - .),/, /- ;/ 9. 9 /- /,. /,.: / )/.) ;,,.) ) )9.)=,-,// / - /<,,), /,)? ,<9-< -.) 9.(<) ..-) 9 9>, /,)/, / - ;/* E) )9.)=,-,// ) /),= - SAS N.* 1 AU )* 110*03 - - )=- L /<,,), , - )9.)=,-,// / /.9 9.-:,) / .=,-,// )-,/) / )=- < - ..- ,. C .) .)) ,,,' (,)' 9.)' 9.' -) ),.) ): .<. <=,@ -.) .) ./,,.)K .),)) . -) ;,<,.) / - /<,,), ,.9./) -.) )/.) ;,,.)*
Descri.ción 7 caracter8sticas de fraude/ E- ;/ ) .9. -(). -.) /,.) . -) /<,,.) -(-) / C 3
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
.,/. - ;/* M') =, - ,@) /- /,. ) -,. )9:;,< . -.) .) C )- / . ,<9. / -.) )/.) ;,,.)* E- ;. 9,<,. C /,),( - ;/ /- . ) ), - , )= C )- - . -.) )/.) ;,,.) ) ,,.- . .* 9.9),.) / - D-, el fraude es un acto intencional 9ue resulta en un error im.ortante en los estados financieros C ). - < / /,.:* Dos ti.os de errores ). ->) 9 - .),/, /- ;/ 9. 9 /- /,. los errores 9ue suren de la información financiera fraudulenta 7 los errores 9ue suren de la malversación de activos/ L.) 9-) / ;/ 9. -. (- ,<9-, 9), . ):<-. 9 .<-. .9.,// 9 -.* A/,,.-< -.) 9-) / ;/ 9/ ) ,/.) .<. / - ,// /-,.) ;-)) )) )/.) ;,,.)K . . / - ,// /-,.) ;-)) 9. <->), / ,>.) 9. <9-. /);-.K* L.) )/.) ;,,.) ;/-.) 9/ ) <.,>/.) 9. 9),.) 9 - .=,>. / ,-,//) . -,))* M,) C /);-. ) .<,/. ;< 9. 9).) C,) )' 9,</. 9), ;,,* L .9.,// 9 .< ;/ ),<9 )( /=,/. /=,-,//) - ..- ,.* L) /-,.) ;-)) C 9.>, / 9.) ;,,.) ;/-.) .), .) ,,.-) .<,),.) / ,//) . / >-,.) -.) )/.) ;,,.) 9/ ,<9-, <,9-, ;-),;,, . -, / -.) (,).) / .=,-,// . / /.<.) ;-)// .<,), ,,.- . <- 9-,, ,,.- / -.) 9,,9,.) / .=,-,// (-< 9/.)* . <9-. /);-.) 9-) / .<9) / :-.) ,>.) .=/.)* E- /,. . )-. /= ) ,)/. ;-)//) . ;/) ,<9.) ),. C--.) 9< 9C?.) 9. .),>.) -) .<. - .=. ),)<',. / ,>,.) . .9,.- / 9. >,/ <.) )=-,<,.) - </.K ) 9@/,/) ). 9.9,/< ;-/) - .). / >) 9 ),<- C -.) )/.) ;,,.) )' / .;.<,// . -.) $!A* L.) 9-) / ;/) ). :9,< .-/.) </, .-), /.<, ;-),;,/ ),,.) >) </< /,;:,- / / /,.:* L.) /,.) /,,.-) . )' /.) , ) )9 C ) 9.) - /<,, / - ,,// / /.<.)* A/<') -.) /,.) /= 9-, ) ,,. 9.;),.- - ,/,;,, >-, / -.) ;.) / ,)(. / ;/* $.)< - /,. 9/ 9.> ).-< )(,// .=- C -) ),,.) ;/-) <,-) )' //)* E>. SAS <,/ - ), 230 /- SAS N.* 1 D=,/. $,//. .;),.- - E, /- #=.*
Factores de rieso de fraudes/ S /,>,/ /.) (.:) : a; errores causados .or re.ortes financieros fraudulentos 7 3; errores causados .or malversación de activos/ E - 9,< )' ,-,/) -) :),) / - (, <,9-, / -.) ..-) 9),.) ,;-,) - 99, / -.) )/.) ;,,.)K -) ./,,.) / - ,/), <=, .<,. (-,.)K -) :),) 4
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
.9,.-) )=,-,// ;,, .<9-,// ),.) ;,) =,-,// / - ,//K* E - )(/ (.: ) .<9- -.) ,>.) ))9,=-) - <->), -.) ,)(.) / .=. .;, ),> 9).) ->)K - -,// / -.) ..-) 9 / ,(-,//)* L.) ),(,) ). -(.) <9-.) / ;.) / ,)(. C - /,. . /= 9) /)9,=,/.G •
•
•
•
•
M.,>, / - (, 9 9./, ,;.<, ;,, ;/- 9 <. 9,,9, -) ,-,//) . 9 / / 9( ,<9).)K* A,/) ,//) / - (, . )9. - ..- ,. - 99, / -.) )/.) ;,,.) ;- / >,(,-, -.) ..-) ,<9.) >,.-,.) -) -) /- 9:) ., / 9).- / .=,-,// ), 9,, . ), 99, @,K* $-,, / - /<,,), / - <9) 9). . (9. /,/. / ,>.) . /- .). / /<,,),* R-,.) )) . - - . ,. /,. ),,.) / ,<9. 9 -, - /,., . 99 )) ,;.<) . -,<,,.) - - / ) =. .<9.<,. /.<, , - /,. * . --. ) ,<9. - .<,, . - /,. 9/). 9 C, ,;.<, ) ),/.* H,).,- ).= >,.-,.) -) -) -=.-) ;,)-) ),<-,.) / 9@/,/) 9 -<.) - )(. *K*
L.) .) )/.) 9. 9.) ;,,.) ;/-.) ). - )-/. / ,/) ,,.-) / -, .<,), / ,//) -.) (,).) -) >-,.) -.) )/.) ;,,.) . 9.9),. (? -.) ),.) / -.) <,)<.)* E).) ;.) / ,)(. 9/ (9) ) (.:)G 1* L) ,.) ,;-,) / - /<,,), - <=, / ..- / - <9)* . <9-. ) ,, 9),.) >,.-,.) .)) - ),)< / ..- ,. 9./,<,.) 9 9.) - ,;.<, ;,,* 2* E- <=, .<,. (-.,. /- ,9. / ,/), . <9. / (.,.) C .9 - .<9?:* 3* L - .<9-,// / - <9) / )) .9,.) . ) )=,-,// ;,, ) =,-,//*
Acciones e influencias de la administración en el am3iente de control de la em.resa •
•
•
U - .(,,.- < 9.= . >-.) @,.) <.-)* F).) . ;- / ,@) / - (, 9 .(, ,(-,//) ..,/) . 9./) .9.< 9. -.) (.) / ;,)-,, ,.) .)* A- ., / 9).- ,>. </.) </,.)* 5
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
•
•
•
F- / ,@) / < (,).) / .=,-,// -,/.) ./* L-> /.=- .=,-,// -C, C ) - * 9, / )/.) ;,,.) =)/.) /.) ,.<9-.) . ),<,.) 9 9)-.) ,//) ;,,) , >),.,)) . 9.>/.)*
L 9,< ,/ /- /,. 9/ ) - / . 9 - .<9.<,). / -, - /,.: =. )) ,),)* A-() ),,.) ). >,/) C - /,. 9/ /-) - - >-, ,,,- 9>,. 9) ) 9.9)*
Factores relacionados con las condiciones de la industria L) ./,,.) 9.9,) / - ,/), - C 9 - ,// 9/ ;. ,<9. )) .9,.) - <. C 9./: ),(,;, //, -) <,)<) ,)(. < -. / ., .<. <9) < ,) ;.) / ,)(. .<. -.) ),(,)G •
•
•
•
•
N>.) C,<,.) / .=,-,// ),.) . (-.,.) C 9/, 9/, - )=,-,// ;,, . //, ) 9,// / ( ,-,//)* A-. (/. / .<9, . ), /- </. .<9?/.) 9. /)).) )) <'()* D/, - ,/), . ;).) ,<. / (.,.) ,<9.) =) - /</ / -.) -,)* R'9,/.) <=,.) - ,/), C ,<9-,C >-=,-,// -.) <=,.) ,</,. . '9,/ .=).-), / )) 9./.)* E ;' / 9. = ,<( - /<,,), )' /,)9) 9) ,;.<, ;,, ;/- 9 .- <9.-< . 9. -9). -(. / ,<9. - ,),) (/ 9. -.) ;.) <,./.)*
Factores relacionados con las caracter8sticas o.eracionales 7 esta3ilidad financiera E)) ./,,.) /= ) .=)>/) ,//.)< - /,. . ) /= -,<, ,< -) 9=) /.< )) 99-) / =.* E ),,.) .<. -) C ) <,. .,, ) /= 9-, '-,),) ,,.) :,.) 9 / -) ,(-,//) C 9/ ,), / );./.* E -) <') ,<9.) )'G F- / =,-,// 9 ( ;-.) / ;,>. -) .9,.) <,) ) 9. ,-,//) -) /, / ,<,. / -) <,)<)* . <9-. C . - ,-,// /- ?. < -) ) 9. .= . -.) ,>,.) 9. . -) /,)9.,=,-,//) / ;,>.* •
6
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
•
•
•
•
•
•
•
•
I<9.) .9,.) . 9) -,./) <9)) ;,-,/) )=),/,,) ,.,)) *K C . ). 9 /- (,. .<- /(.,. . ,//) -,./) . /,/) 9. - <,)<. $A* A,>.) 9),>.) ,().) . ().) ,<9.) =)/.) ).= ),<,.) ,<9.) C ,>.- ,,.) )=,>.) ,,/<=) . ).) <=,.) ,<9.) 9:./. 9.),. ,</,.* . <9-.G >) -/) .=) 9(/) . C) /.) .).) /- 9:./. /,;,/.) 9 - ),(, * #),.) ,<9.) ,)-) . -< .<9-) )9,-< ) - , - C 9- ..>),) / )), ) C ;.<* D,;,-/ 9 /<, - .(,, . -) 9).) C ..- - ,//* U 9.),, ;,, 9.= . /,./ /./ - (, (,/. 9).-< ,<9.) //) / - ,//* A<) / C,= C,= @, C,= ,,9/ . 9.)), .),-* $,<,. '9,/. . ,-,//) ,)-) )9,-< .<9, . .) <9)) / - <,)< ,/),* V) . 9.(<) / ,,>.) / ,-,// (),>.) . -)*
$a Declaración so3re &ormas de Auditor8a Interna2 <,,/) 9. - $.<,@ / N.<) R)9.)=,-,//) .;),.-) /- I),. / A/,.) I.) IIAK - SIAS &o/ - , Prevención2 detección2 investiación 7 re.orte de fraudes E) /-, ,9 (:) 9 --> =. -) )9.)=,-,//) / A/,.: I 9 - 9>, /, ,>),(, 9. / ;/)* E) /-, . 9.9.,. 9./,<,.) )9:;,.) 9 --> =. /,.:) 9;, )=- (:) 9 )) ,>,//) . .9.) )9. - ,//. 9.;),.-* L) 9,,9-) .-),.) / ) /-, ).G •
•
•
•
>, /- F/G E). ) )9.)=,-,// / - (,* L.) /,.) ,.) ). )9.)=-) / <, >- -. //. / -) ,.) .</) 9. - (, 9 <9-, . ) .=-,(,* D, /- F/G L.) /,.) ,.) /=' ..,<,. );,, /- ;/ 9 ) 9,/.) ,/,;, ,/,/.) / C ;/ 9./: = ),/. .<,/.* S, ). //) /=,-,//) ),(,;,,>) ..- ) /=' <9-, -) 9=) / /,.: , /,,(,/) - ,/,;,, /@ ..) ,/,/.) / ;/* L.) /,.) ,.) . )9 ..,<,. C,>- - 9). C ,,,-< )' ,>),(/. //. ;/*
7
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
•
•
#<=,@ -.) 9./,<,.) / /,.: /. ) </.) . - /=,/. ,//. 9.;),.- . (, C - ;/ )' //.* L ,>),(, / ;/ /=' ) ./,/) ,>.-/. - 9,,9, / /,.) ,.) =.(/.) ,>),(/.) 9)./ )(,// ..) )9,-,)) ,.) .)*
E .), <9u" es fraude= ', / - ),<-, . /- ,;,,. . ,, / (? . -),. ..* O/,,< - ;/ ,>.- - 9), ;-) >.-, . - .-, /-,=/ / . ,<9. . - ;, / ,/, . 9). C ( . ) =)( / -(. ) /,<. . . >- . ,<9. / ) < 9./' ,/,) ;/-< 9). C , )) /.) ).= 9.9,// . C =/. )) /.) -(-) . C ;,< .. /)>.).* .-K E- ;/ ) ,<9.) . /,/ / <- ;* A9-,/. - .=,-,// ;/ .),) -C, . .<,), / . / - /.-.) 9. . / <- ; . / (-,(, (> .),) /)9. - 9.9,,. / -. C 9. /. - 9 ), ) .),<,. . ..,<,. . 9. < ),, ) /-,=/< . 9. (-,(, (>* H.-<)K $-C, . ,-(- ,/. 9. (?. .-, . >,.-, / .;,* E).) .) . C, - 9-,, / < / >,.-, . / ; ;:),* L.) ;/) ). 99/.) 9. ,/,>,/.) 9. .(,,.) 9 .= /,. =,) . )>,,.) 9 >, 9(.) . 9@/,/) / )>,,.) . 9 )() >) 9).-) . / (.,.* !-.),. /- IIAK A-(.) ;/) ). /)=,.) >@) / -) @,) / .<9.=, .<-) /- 9.(< /- /,. ,.* S .),/ C ) ;, / - /,., , - 9>, / C--.) </, - .</, / //) </,/) / 9., .<. 9 / -.) 9./,<,.) / .9, <) C - /)=,<,. /- ;/ > .<,/.* $/. ) /)= ;/ - /,. / ,)- . ).-< <.. ,<9-,/. ),. <=,@ - )/,. /- <,)<. ,-,/. 9 .<-. - .9, / -) .<9.=,.) ..-) )=-,/.) . - ;, / C ) 9/ >, . <.) 9.),=- ) 9,,* L )9.)=,-,// /- /,. ,. - /).--. <,<,. >-, / - );,,, /- ..- ,. .), ) 9,,9.,=, - 9.9),. / >, ;/) . / 9.),=- ) ,</,. /)=,<,. </, - <,, / -.) <@./.) ..-) / .9, /,,.)*
$A AUDI%#IA I&E#&A C%4% FU&CI'& P#EVE&IVAG 8
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
E- <. <@,. ,=,=- - /,., , /= ) ) ;,, 9 >, - .9.,// - , ;,.,.) <9-/.) /)--)* L ;,)-,, C 9,/,< 9. ).9) / )9 >) ).<,/ - ,/,' .=)> ./ <') )9-.) - <. / -.) ;./.) ..) =,) . >-.) .;,/.) ) )./,* E ./ .(,, ,) - 9-,(. 9.,- / C . ;) / ) ,>,// ) 9./ -( ). /G * F/ ); /);-. . <->), / ;./.)* =* U). ,/=,/. / -.) =,) 9,<.,-)* * $-C, .. ,9. / ,;,/-,// 9. 9 / -( <9-/. . <9-/.) /).).)* S, =, ) ,. C -() / )) ,(-,//) --( /)=,) -) <9)) /./ . ,) /,., , - 9.==,-,// / C -) ).) ) 9).) >,/, ) 9.),,>< <. <. ), ) . - ,-,. / ;,, )>,,. / /,., ,* R)- .=>,. 9. .),(, C /<,,), .), / )) )9.)=,-,//) /= ,C,- - 9.),=,-,// / C ) ;- / 9>, ) 9.9.,./. - .<,), / .) (>) C >-< 9./: 9. 9-,(. - )=,-,// / - <9)*
U? F%#4A SE DA& $%S F#AUDES C%4EID%S C%&#A $A E4P#ESA= D/. - <(,/ / -.) <@./.) )(,/.) 9 --> =. -) =).) - ,>,> C ) 9. - .<-.) ) /,;:,- . ),)<,, / -) <@./.) 9. 9/ .) )9) -.) ),(,) <9-.) :9,.)G 1* A9.9,, / >-.) C ) )9 .-< - .=,-,,* 2* U). / .<9.=) ;-).) ,>/.) . ,-,/.)* 3* A9.9,, / -.) .=.) ..) >-.) / 9, )@ .,/.) -.) <9-/.)* 4* R(,). / ().) ;,,,.)* 5* M->), / ;,>. ) =,<,. 9. </,. / .) .=-) .<. <) / , .) / )< )-/.) ;-).) ).) -.) ),.) * 6* U,-,, / -.) 9.>/.) 9 ),); .<9) 9).-) 9. / - <9)* 7* A=). /- @/,. / - <9)*
9
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
8* U,-,, / -() . )9,.) =-. -.) -,=.) . -.) /.<.) / (* "* $.<9-,,// / ) 9).) ?) . . - (.,. 9 - <->), / <:) >) ),<-/) )9-,.) /.) 9,-) . -.) -,) * 10*F/) =) / 9).) . ) ;,,,) .9,.) . <9)) .<=) / 9* 11* R(,).) / .9,.) ),<-/) ),.) ,<(,,.)* 12*A-,.) ;/-) -.) (,).) / ,>,.)* 13*$.-), / -,)* 14* $.=.) / 9,,9,.) ,/=,/) =) / =-) ;-).)* 15* $.=.) / .<,),.) =) / >) ;,,,)* 16* V) / ,,. (,)/) ..)* 17* $-, / ) 9. .= . .,/) >@) / )-/.) -) )>) / ) ,.==-)*
A$GU&%S 4%IV%S >UE I&DUCE& A$ F#AUDE: 1* E)9-,* 2* H.<=) . <)* 3* M-.) (.,.)* 4* A<-, / //)* 5* # / ) >,/ ; / -) 9.),=,-,//)* 6* J(.) / * 7* L ==,/ /.()* - .<,), / ;/) 9. -. <.) ,) -. ),(,G * E- /;//. / ).-> 9.=-<) / ./ ;,,.* =* U ),, 9.9,, C =,/ - /;//. - .9.,// / 9.9,) / -.) =,) C . - 9 =) /- /.<,,. ..,<,.) C , 9. - (. C /)<9?* * E- 9) C ) .<,. ) =. C )' /)=,.* /* U )/. :<,. 9.9,,. 9 .< - /,), / .< ;/*
A$GU&AS 4A&I%5#AS F#AUDU$E&AS: 1* F/) C ) .< . -.) .<9.=) .=-)G * R,-,, / .<9.=) ,-,/.) . ,.,//* =* U,-,, / .<9.=) ;-).)* * A/-, / .<9.=)* /* F-),;,, / ;,<)* * D), . 9@/,/ / .<9.=)* ;* $.<9.=) . .,.) /-,=/< )* 10
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
2* F/) C ) .< . -.) (,).) .=-)G * @/,/ . /), / ;,) >.-) >.) . -,=.)* =* E.) -.) ,<9.) )<) )-/.)* * R)9/) 9 (,).) . .,.)* /* R(,).) .=-) )/.)* * A),.) .=-) ;-).)* ;* ,/) .=-) / /, <=,( . 9,.)* (* $.9,/) / .=,-,// ;-))* * $.9,/) / .=,-,// . .,/)* ,* $(.) =..) ) ,/=,/< ,-,/)* 3* F/) C ) .< . -.) C)G * $C) ,=,/.) 9. - <9)* =* $C) <,,/.) 9. - <9)* * $C) - 9./.* /* $C) ), ;./.)* * $C) . ;,<) ;-),;,/)* ;* M- ). / - 9.. / C)* (* $C) . ,-,/.)* * N. .=)>, / - ), <@, / -.) C)*
4* F/) C ) .< ) 9. .= >)G * O/) / /)9. . >) ). / -. -< ;/.* =* U,-,, / -,)) / 9,.) / >) ;-).) . /).,/.)* * F) .,(,-) (/) - -, . >-. .=,-,// 9 ) (,). -) .9,) . .. >-.* /* E<,), / .) / @/,. . .,/)* * F-). ,(). / />.-,.) . -<.) / <:) 9. 9 / -,) .),./.)* 5* S,<9- )), / =,)G * S), / /,. </:) ..) =,)* =* F-).) ().) / </:*
SIUACI%&ES P#%PICIAS PA#A C%4EE# F#AUDES E& A#EAS SE$ECAS: 1* F./.) F,.) F./.) R.,>.) . $) $,)G * & -.) .<9.=) ) 99 -'9,* =* & /, 9= -.) .<9.=) 9>,.) ) 9(.* * $.)<= . 9', / / C) 9).-)* 11
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
/* $.<9.=) ), ,/,,. / C,@ ,=, - =, . )>,,.)* * $.<9.=) ;.</. 9 /- ;./. / , . ; 9.),. - -,<. <=.-).* ;* E<,), /- C / ,(. AL OR#ADOR* (* $.<9.=) . ,=,-,/.) 9. </,. / )--. C ,/,C 9(/.* 2* E().) ;,>. . 9. </,. / CG * .-:, / ; 9(.) ;,>.* =* .-:, / <,, C) AL OR#ADOR A NOSO#ROS MISMOS . A LA VIS#A* * 9, / C) . .=)>/. </,/) , 9,.) C ,<9,/ ) 9.),. -,* /* N. <,- //< , (/ -.) C) -/.)* * F,< C) =-.* ;* E; 9(.) ), .<9.=) -(:,<.) 9.=/.)* (* N. - / A!ADO -.) .<9.=) - <.<. / ) ;,<* * U,-, ),>< /.<.) 9.>,),.-) 9 ., ; 9(.)* ,* R, ,/=,/ / -.) ().)* * & ) ( C. / 9. <9-/.) ,/9/,) -.) .)* P* & -.) ;./.) / ) ,-, 9 <=, C) / ;,.,.) <9-/.) -,) .) 9).)* 3* I().) ;,>. 9. </,. / C)G * & - . ,= /,< ), 9>,. ..- -.) C) C -.) -,) >: 9. ..* =* A), / ..- /,,.- / -.) ,().) C /= ,=, /9.), - .* * & -) <)) C . ) 9/ /9.), .9.< C/ ), (,))* /* & -.) <9-/.) / ) 9. .= < -.) C) ,=,/.)* * & -.) C) /9.),/.) />-.) 9. - =. 9. ;- / .=. -.) ,= / >. - .* ;* & . ) )-- . /.). ),,>. / ,</,. -.) C) C ) ,=* (* L,=-,// / ,=, C) <,,/.) .) . /,< .<= / - <9)* * & . ) /9.), ,.) .9.< -.) ,().)* ,* R, ,/=,/ / -.) ,().)* * & ) ( C. / 9. <9-/.) ,/9/,) - .* P* & -.) ;./.) / ) ,-, 9 <=, C) / ;,.,.) <9-/.) -,) .) 9).)*
12
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
4* $) 9. .= >)G * & -.) 9/,/.) / -,) . ) 9.=/.) 9. ),. 9. ;,.,. )9.)=-* =* & -.) <=C) ) ( ), ,(, ./ / <=C /=,/< 9.=/* * N. ;,) /) -.) /.<.) / <=C ;)* /* N. .-, -) ;) 9/,/) 9. - /9<. / ;, . >, -.) .-) - (/. / - -,, . /- -,=. <.* * N. >,) -) ;) 9. <9-/. ,/9/, (/. / ;, ;* N. .= >,/, ), /- )9.,) / - </: C .( 9 ) ( -,)* (* N. ,> ./ <@,. .-,>. -) ;) <,,/)* * N. .=)> - ), <@, / -) ;)* ,* E<,), / .) / /@=,. . @/,. ), ,( 9.=,* * $-, / ) 9. .= ), - // 9.=,* P* D)., );.) / .=. 9. -) ) /<,/) 9. ,.==-)* -* N. >, )/.) / ) <)-) -.) -,)* <* <,, C -) /,;,) .<,/) 9. -.) -,) ) ,>),(/) 9. <9-/.) C < .=.) . ) -.) (/.) / ) 9. .=* * N. <, 9,/,< 9. <9-/. . ) )./, -.) /.<.) 9. - .=. / ;) -) / <=,. 9() C) * .* N. .= ,=. / -) ;) (/) - .=.* 9* N. -,C,/ /,,< - .=/.* C* .= )((, / ;,.)* 5* N<,) . 9-,--)G * $, / (,).) //.) / 9).-* =* F- / )((, / ;,.) C,) 99 -) <,) . 9-,--) C,) 99 -.) (,).) / ,<9. =/.* * F- / 9.=, / .) )* /* D),/. - 9.-:, / >,.)* * F- / )((, / ;,.) C,) . /)9,/ 99 -) <,) . 9-,--)* ;* F- / >,), 9>, / -.) '--.) / -) <,) 9-,--)* (* F- / .,-,, / -) <,) / )-/.) . -.) .-) <.)/.) -) <,) ,.) ), ,>),( -.) <=,.) )9:;,.)* * F- / 9.=, / -) <,) 9>,. ) 9(. 9. ;,.,. )9.)=-* 13
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
,* F- / )9>,), ./. -. -,./. . - 99, 9.=, (,). 9(. ..- / <,) 9-,--)*
F#AUDES ( DESFA$C%S: U / -) ;,.) <') ,<9.) /- $./. =-,. A/,. ., ),/. - / - 9>, 9. ,<9-,, 9. . ),<K - /)=,<,. / /);-.)* L A).,, N,.- / $./.) / -.) E)/.) U,/.) -=./. ,) -,) / - - ) /. -. ),(,G
P#I&CIPA$ES SE@A$ES DE PE$IG#% DE F#AUDE: 1* /, 9)/) 9C?) )<) .<9?.) / =.* 2* $.-. C) 9).-) - , . -.) ;./.) 9 <=,. C) ), ; . ; /-/ . ; )/K 9,/,/. . C ( -.) C) ), /9.), . -.) ;,>.)* 3* $C) 9).-) C ),/. 9)/.) />-.) 9. - =. 9. .) .<-)* 4* F 9), / .=/.) /.) - .;,, - ). ),>. /- -@;.. 9 )9 -.) /.)* 5* $.-. - , >-) ), 9.=, . 9)/, -.) <9-/.) C 9/ .,-.) C 9 >-) C -,// 9) 9@)<.) .. 9-.* 6* I-,, =, ,;,,,) 9 .) -) ,;)* 7* $:, .) / -.) /<') . - ;, / - ).)9)* 8* D 9-,,.) 9.<9.)) ), ),/. -C, ,>),(,* "* ./ . 9-,* 10*S ;,,./. -C, ,9. / (.) / ), 9.),=,-,// / 9./ ;. -) 9@/,/)* 11* B= ),>< = ).,) . 9).) / ./ //.)* 12*$.<9 .<>,-) <=-) .).).)* 13*# / 9-, ,>- / >,/ -. .<. .), / = .=,/. , -. C <) >) <, ,>),(, .;,/,-* 14*D,)()) /. ) 9() .=-) <.) ( ),// =. ,.(.,. )>.* 15*N() / ..) / - /: 9 - )./, / -.) (,).)* 16*N() .< >,.) 9. <. C ) /)= .) . <-.) <.) . 9 )).)* 17*#. (). .) 9. 9 / <,<=. /- 9).- / 9.>/.* 18*M ( =, . - .<9 / (/) >-.)* P#I&CIPA$ES 4E%D%S USAD%S E& $%S DESFA$C%S: 1* H. / )--.) / .. ,<= ;,)-)* 2* R.=. / <:) <,) .) 9,/) /- C,9.* 3* A9.9,, / 9C?) )<) / -.) ;./.) / ) ,) / -) (,)/.)* 14
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
4* $.-. - , >-) . C) ), ; . ;) /-/) . ;) )/)* 5* N. (,) -() >) / <:) <=.-)) - ;,>.* 6* $ ).=) -.) ;./.) / -) (,)/.) . (,)/. . (,)/. / <.) /<,/ ),* 7* S.=( -) ) / ().) . ().) ;,,,.) P,-.< ().) / 9), *K 8* M->) 9(.) ,=,/.) / -, )),,-.) . 9(.) 9.),.) / ) . / ..)* "* A9.9,) / 9(.) .) 9. -,) <,, - ,=. 9/. / 99-* 10*$.= )/ 9.9,) - /,. (- ) ,.==-)* 11. $.= (/ ) ,.==-) . ,;.<-.* 12* A/, ;-).) -<.) / -,) . 9. <:) />-)* 13*N. /9.), /,,< -.) =.) . /9.), ).-< 9 / -. .=/.* 14* A- -) ;) -) 9-,--) / /9),.) 9 =, 9.9,,.)* 15*H /9),.) 9. )<) /./) /. / =, -.) ;-) - ;, / <)* 16* M.) 9).- ,<(,,. -) <,) / 9(.* 17*M <9-/.) -) <,) / 9(. . 9.),.,// - ; / ) /)9,/.* 18* F-) -.) '--.) -) )<) -) <,) / 9(.* 1"*D), ;) / >* 20* A- -) ;) / > /)9@) / ( - .9, - -,* 21*A- ;) / > 9. </,. / ;-)) 9-,,.)* 22*R /,. 9.>, / >) / ./. )/. ;-) //.* 23*R(,) /).) / ,),;,=-)* 24* A< -) )<) / -.) 9(.) .) - .=,-, -.) ().)* 25* U,-, .9,) / .<9.=) . ;) . .,(,- ; 9(/.* 26. U) ;) / ().) 9).-) 9 =, /,. )-,/. / - * 27*U) / >. .<9.= /=,/< 9.=/. /- ?. ,. <=,/. <. / - ; * 28* U). / ;) 99/) 9. . <,)<. ;-),;,, / -) 9.=,.)* 2"* (. / ;) ;-)) .=,/) .-), . -.) 9.>/.)* 30* A<. / -) )<) / -) ;) .-), . -.) 9.>/.)* 31*$( - $.<9?: .<9) 9).-) ,-,/. ,/=,/< /) / .<9* 32* F <:) 9 =;,,. 9).- . (. ) ;,,,)* 33*D)9 <:) - ) / <9-/. . 9, 9 ) 9.><,.* 15
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
34*F-),;, -.) ,>,.) 9 =, .=.)* 35* U) /-.) 9 ().) /- (.,. =;,,. 9).-* 36* $.= ,/=,/< C) 9(/.) ;>. / - <9)* 37* F-),;, -.) /.).) / -.) C) 9(/.) -.) 9.>/.)* 38* I) -.) -,=.) .) . ) . ,//) ;,,,)* 3"* D<. /-,=/< - .,-,, / - / -,* 40* M.) )<) /) -.) (,).) / /) )-,/) / * 41*$.;/, /-,=/< -.) ),.) -) ) / ..- / /--* 42*H >) .) 9 -.) -,=.) . - ;, / >, C ) /)= -) <,9-,.)* 43*N. - -,=. / ,().) / ) /=,/. ,<9.* 44*V/ <,-) ).=) . / /). <=.-)) - 9./. / - >* 45* V/ - ). / -) -->) /- (.,. =./( . ) 9. /,.* 46* V/ - .<=,, / - . =>/ 9. /,.*
16
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
CONCLUSIÓN
E- A/,. I. /= .,, - /<,,), / - .<9?: C 9) / - ,), / //. ),)< / ..- ,. - 9.),=,-,// / C . ;/ . . . C/ /)/ 9. )' 9. ) </,. C ) 9./' )( ) 9.. /)=,<,. ),<9 /. ) <( ., >-, )9>,), ) ;,.<,. 9. 9 / - /<,,), / - <9) ): .<. / - /,.: ,* E) . /<.)/. C >, ;/) ) )9.)=,-,// / ./.) -.) <9-/.)* . --. ) ,<9. - <9),- <,/ <,,<, - ,)(. / ;/* L 9), // / -.) )/.) ;,,.) /9/ / >,.) ;.) -.) C ) - 9-,, / -.) $!A - ,,. / ,,. //. - -,, / -) ),<,.) ),) C--) ') /./ ,) ,,/<=) @- );,, /)(-.) / )9.) ),(,;,,>.) /<') / -.) -<.) ='),.) C ). - /, >-,/ / -) .9,.) )-/.)* L 9), // / -.) )/.) ;,,.) /9/ / >,.) ;.) -.) C ) - 9-,, / -.) $!A - ,,. / ,,. //. - -,, / -) ),<,.) ),) C--) ') /./ ,) ,,/<=) @- );,, /)(-.) / )9.) ),(,;,,>.) /<') / -.) -<.) ='),.) C ). - /,
>-,/
/
-)
.9,.)
)-/.)*
L.) .) ) .),/ C ) 9./ ), ,, <,) C -) ,(-,//) ) 9./ ,,.-<* ). C ) <') /,;:,9>,
.
/
-)
,(-,//)
C
-.)
.)*
L.) .) ) .),/ C ) 9./ ), ,, <,) C -) ,(-,//) ) 9./ ,,.-<* ). C ) <') /,;:,9>, . / -) ,(-,//) C -.) .)*
17
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
#EC%4E&DACI'& S .<,/ -.) /,.) ,.) (,) )( - SAS .*1 / $./,;,, / N.<) ./,<,.) / A/,.: - - - /),=,' - R)9.)=,-,// F,.) /- A/,. I/9/, ) )9.)=,-,// / 9- -, - /,., 9 .= - )(,// .=- / C -.) )/.) ;,,.) . ., .) ,<9.) )/.) ) 9. . . ;/* #<=,@ - 9.9.,. (:) 9 / <9-,<,. ) )9.)=,-,// -. C ) ;, - ;/ /,., / )/.) ;,,.) -,/ / /. . -) .<) / /,.: (-< 9/)* E- ;/ ) /-,. 9',< ,<9.),=- >, 9. -. C ) .<,/ - /,. ,. ) .), / C ) 9/ ,), C /= ,.) / C -.) ),)<) / 9>, )=-,/.) 9. - /<,,), ;,. //< 9 --. /= .= - ,;.<, ), 9 ,/,;, -.) -) =/) .) . / ;-() ): 9./ )=- <@./.) ..-) <') ;,) 9 <,,( - 9.),=- ,)(.*
18
El rol del auditor interno en la deteccion de fraudes y errores
5I5$I%G#AFA A9) / A/,., IV L,* E)9 R.-/ / M.-) 25 J,. 2010 A/<,,), / R,)(.) $.9.,>.) M. I(/. I),. / A/,.) I.)*
19