FACULTAD DE CIENCIAS ECONÓMICAS CARRERA PROFESIONAL DE CONTABILIDAD
RELACIONES LABORALES MONOGRAFÍA PARA EL CURSO DE GERENCIA DE RECURSOS HUMANOS
2014
ÍNDICE 1
DEDICATORIA……………………………………………………………………………………….4 AGRADECIMIENTO……………… AGRADECIMIENTO…………………………………… ……………………………………… ……………………………………… …………………….......5 .......5 INTRODUCCIÓN……………… INTRODUCCIÓN…………………………………… ………………………………………… ……………………………….......................6 ………….......................6 OBJETIVOS………………………………………………………………………………………….. 1. RELACIONES……………………………………………………………………………………..! 1.1 CONCEPTO…………………………………………………………………………………...…!
2." RELACIONES LABORALES……………………………………………………………………# 2.1." DEFINICIÓN…………………………………………………………………………………....# 2.2." CARACTERISTICAS DE RELACIONES LABORALES…………………………………....# 2.$." DERECHOS % OBLIGACIONES EN RELACIONES LABORALES……………………...# 2.$.1." DERECHOS DEL TRABAJADOR……………………… TRABAJADOR……………………………………………………... ……………………………...10 10 2.$.2." OBLIGACIONES OBLIGACION ES DEL TRABAJADOR…………………… TRABAJADOR…………………………………………………10 ……………………………10 2.$.$." LOS TRES DERECHOS M&S IMPORTANTES DEL TRABAJADOR……………. TRABAJADOR……………..11 .11 2.4." LA REPRESENTACIÓN DE LOS TRABAJADORES……………………………………..11 2.5." EL CONVENIO COLECTIVO………………………………………………………………...11 2.6." EL CONTRATO DE TRABAJO………………………………………………………………11 2.6.1." TIPOS DE CONTRATO……………………………………………………………….... CONTRATO……………………………………………………………….....11 .11 2.6.2." MODIFICACIÓN MODIFICACIÓ N DEL CONTRATO DE TRABAJO …………………………………..1 …………………………………..1$ $ 2.6.$." SUSPENSIÓN DEL CONTRATO DE TRABAJO………………………… TRABAJO……………………………………..1$ …………..1$ 2.." SALARIO'NÓMINA…………………………………………………………………………….1$ 2.!." LA CLASIFICACIÓN PROFESIONAL…………………………………………………….....14 2.#. 2.#."" EJEM EJEMPL PLOS OS DE TIPO TIPOS S DE FALT FALTAS AS (U (UE E PUED PUEDE E CO COME METE TER R UN TRAB TRABAJ AJAD ADOR OR EN LA EMPRESA………………………………… EMPRESA……………………………………………………… ………………………………………… …………………….......................14 .......................14 2.10." TRABAJO % DESCANSO…………………………………………………………………...15 2.10.1." JORNADAS LABORALES MA)IMAS…………………………… MA)IMAS…………………………………………...........15 ……………...........15 2.10.2."DESCANSOS…………………………………………………………………………..…15 2.10.$." HORAS E)TRAORDINARIAS………………………………………………………. E)TRAORDINARIA S………………………………………………………....15 ...15 2.10.4." VACACIONES RENUMERADAS………………………… RENUMERADAS……………………………………………………...1 …………………………...16 6 2.10.5." REDUCCIÓN DE JORNADA…………………………………… JORNADA…………………………………………………………..16 ……………………..16 2.11." TIPOS DE RELACIONES LABORALES…………………………………………………...16 2.11.1 LAS RELACIONES LABORALES INDIVIDUALES…………………………………... INDIVIDUALE S…………………………………....16 .16 2.11.2." LAS RELACIONES LABORALES COLECTIVAS………………………………….... COLECTIVAS………………………………….....16 .16 2.11.$." LAS RELACIONES LABORALES SEG*N CRITERIOS………………………….…1 CRITERIOS……… ………………….…1 2.12 ELEMENTOS DE RELACIONES LABORALES………………………………………..…..1# 2.12.1 TRABAJO…………………… TRABAJO…………………………………………………………………………………1# ……………………………………………………………1# 2
2.12.2 CAPITAL…………………………………………………………………………………..20 CONCLUSIONES………………………………………………………………………….. ...……...22 RECOMENDACIONES………………………………………………………………...………….2$ REFERENCIAS BIBLIOGR+FICAS………………………………………………………………..24
3
DEDICATORIA P,-/,// D-3 3, 7/,3 /,--83 99/:, // ;3 < 8,3 9;8= /, /9 -9 8/ >-8 < 8,/ 93 /?/,-3 , /:;-, 8/9/ 8@ 8@ , 93:,, ;/,3 37/->3= 8/ 8/ ; --- 7388 < 3,. A ;/,3 8,/ 3, 3<,3 / 383 3/3= 3, ; ?3/3= ; >93,/= 3, 9 3->?- ?3/ ;/ 3 /,--83 /, /,3 8/ 7-/= /,3 ;/ 8= 3, ; 3,. A ;/,3 /,3 3, ; :, 3<3 < 3->?- , 9 ?;9-?- 8/9 ,73= 3, ; 3<3 3,/?-83 / // ,73= 3, 7/,/ ,--83 93 ?33?--/3 37/-83 < 7/,/ 99/>83 3 / /9 ,/8-/.
4
AGRADECIMIENTOS S3 ;? 9 /,3 //?-9/ 93 ;/ 3 :;,@ :,8/?/,= 3, ; -8= 3<3= -3 < ?3@ / 9 8-/,// / 8/ ;/, >-8. A9:; / ;@ ?3 33, < 3, / 93 ,/?;/,83 < / /9 ?3,. S- -3,, / 838/ // 3 - 9:; >/ 99/: 9//, / 8/8-?3,- ;/,/3 8,9/ 9 :,?- 3, 3,, ,/ 8/ ;/, >-8= 3, 383 93 ;/ 3 7,-883 < 3, 383 ; ?,-3.
A ;/, -9- A ;/,3 8,/ < /,3 3, 3<,3 / 383 3/3= 3, ; 7-3 ?3/3= ; >93,/= 3, 9 3->?- ?3/ ;/ /,--83 /, /,3 8/ 7-/= /,3 ;/ 8 3, ; 3, < ?3-.
A D-3 P3, 7/,3 /,--83 99/:, // ;3 < 8,3 9;8= 3,9/ < >93, , 93:,, ;/,3 37/->3= 8/ ; --- 7388 < 3,.
A ;/,3 -:3 < /,3 ;/ -/,/ / ;/,3 983 P3,;/ -/,/ /3 ?383 ?3 /993 , 383= 3, /9 3<3 -?38-?-39= 3,; / ?3 33, / 93 3/3 8-@?-9/ < 3, 38 9 97, 8/ 9-/3. G,?-
A ;/,3 ,3/3, N3 393 - ,3/3, ;/ / / /9 ,3?/3 8/,3 8/ 93 ?;9 / ,/ 8/ ;/, ?,,/,= -3 383 93 8/ 9 >-8= 3,;/ ?8 ;3 8/ /993 3, 3,, ,/ 8/ 93 ;/ 33= 3 ,/ ;8/9 8/ // ?,/?--/3 ?33 /,3 < ?33 /;8-/. G,?- 383 ;/8/ ;/ 3 ,/ 8/ // 93:,3 / ;/, >-8= < ;/ - /9 3<3 ;/ ;/8/ 3 7,-8= /3= 3< / 8@ 3 /,@ 3-79/. R/@, /;83 < ;?3K :, /9 ,//3 8/ :// -/9-:// < /9 ?,-3 8/ 383= ?3/:;-, /9 ,/?-3 8/ ?,@-?3 3/3 < :;, 9 ,-?- 8/ 93 -:3K ,/?-, 9 7/99/K /?3,, 93 /3, / 93 8/K 8/, /9 ;83 ; 3?3 /3,= / ?3 ; -3 9;879/= ; ;/, 3 ; ?38-?- 3?-9 ,/8--8.
5
INTRODUCCIÒN E /9 ;83 ?;9= 9/3 8/ ,/9?-3/ /,39/ < /,/,-9/= ; 8/ 9 ?/ -3,/ / 9 8/ 9 ,/9?-3/ 973,9/. L ,/9?- 973,9 / ?,?/,- 3, /9 -/,?7-3 8/ 9 ;/, 8/9 ,73 8/ 9 /,3= ?3 /9 9,-3 7383 3, 9 /,/. E / ,/9?- 973,9= /9 /,/,-3 :3 8/ 9 ,/,,3:-> 8/ 8-,/??-= ;/ / --/ / 8->/,3 /?3. U3 8/ 93 /?3 -3,/ 8/ / ,/,,3:-> / 9 ?;98 ?-383, 8/9 /,/,-3= / /9 ;;/3 8/ ;/ /9 ,783, ;/8 ?3//, 9:; 9. A3, 7-/= // 38/, 8/ 8-,/??- /,/,-9 3 / -9--83= -3 ;/ -/,/ 8/7/ //, / ?;/ /9 ,//3 9 9/ < 9 8-:-88 8/ 9 /,3. L ,/9?-3/ 8/ ,73 ?8 >/ -// / ?;/ /?3 ?33 9 9;8 8/ 93 ,783,/= @ ?33 9 ,/>/?-= /79/?-/83 3, ;< /,-? < ?-:83 ; -?;9--/3. E -3,/ 7- / 9 ,/9?-3/ 973,9/= ?33?/, 9 8-/,// 3-7-9-88/ ;/ / ;/8/ 8, / /9 ?7-3 8/9 -;9, 8/ 9 /,/= 8/ 9 ,/,/?- 8/ ,783,/ 8/ ; 3, 37, 3 9 ;7?3,?- 8/ /,>-?-3. A/?3 /3 ;/ ?37, -3,?-= - ?7/= / /9 /?3, 8/ 9 C3,;??-= 838/ 9 9;8 973,9 < 9 ;7?3,?- ,/?/ /, @-// ,/9?-38. S/ ?33?/ ?33 ,/9?-3/ 973,9/ 9 >@?;93 ;/ / /79/?/ /,/ 83 3 /,3 / /9 7-3 973,9 3 8/9 ,73. T7- 9 ,/9?-3/ 973,9/ 3 ;/99 ;/ / ://, /,/ ;/9 ;/ 3,/?/ ; ;/, 8/ ,73 < / @-? 3 /9 < ;/9 ;/ 3,/?/ /9 ?-9 3 93 /8-3 8/ ,38;??- , ;/ 9 ,-/, /,3 ,/9-?/ 9 ,/ ; //93 8/ /3 /,@ /9 /9/83 8/ ; 3-?- < /9 8;/3 3 // ;/ 9/ 33,: /9 /?-3 973,9 383 93 ,/?;,3 /?/,-3 , 99/>, ?73 9 ,/. U 8/ 9 ?,?/,@-? 8---> 8/ 9 ,/9?-3/ 973,9/ / ;/ ;/9/ /, 8//;-9-7,8 / /9 /-83 8/ ;/ -/,/ / /99 < 9:;-/ ;/ -// /9 38/, 8/ ?3/,9 3 /,-,9 /: ; ?3>/-/?-= < / /,3 / 9 ;/ ?3, 9 /9/83 3 ;/ 9/ 7,-8 93 /8-3 8/ ,38;??- , ;/ ;/8 ,7,. E ;?3 ?3= 9 ,/9?-3/ 973,9/ / >;/9>/ ,379/-? ?;83 /9 /9/83, ;-9- // 38/, ; >3, 8/ /, /:/,8 , 99/>, ?73 ,?-? 8/ 9,3 3 7;3 973,9.
6
OBJETIVOS •
O7/->3 ://,9 "E;8-, 383 93 /?3 ?3?/,-// ;/ ?3,/8/ 9 ,/9?-3/ 973,9/ / ://,9.
•
O7/->3 //?@-?3 "C3,/8/, 93 8-/,// /9//3 8/ 9 ,/9?-3/ 973,9/. "R/?33?/, 9 8-/,/?- /,/ /,3 @-? < /,3 ;,@8-?. "C33?/, 93 8-/,// -3 8/ ,/9?-3/ 973,9/ "E/8/, /9 ?3,/8/, /9 ?3?/3 ,/9?-3/ 973,9/
7
1.-RELACIONES 1.1 CONCEPTO L 97, ,/9?- -:--? ?3,,/38/?- 3 ?3/- ;/ < /,/ 83 3 ?3. E3?/= ; ,/9?- / ; >@?;93= ; /3= ; 3?-?- 3 ; 8-93:3 ;/ / 8 /,/ 83 /,3. E 7- /9 ,3 3 ;- ;/ < /,/ 83 3 /,3 3 /-88/. ,/9?-3/ ?3/,?-9/K ,/9?-3/ 973,9/K 38 / /,3 9/ ;/ ; ,/9?- 8/ ,//?3K -/,/ ;>3 7;/ ,/9?-3/ ?3 93 >/?-3K T/ / I, ,3-/,3 ; ,/9?-3/ 8-93-?. C3 3,-:/ / /9 ,-3 9-3 ,/9Q3= /9 ?3?/3 8/ ,/9?- -// 9-9/ ;3. S/ ,= 3, //93= 8/ 9 /3-?- ;/ / ?/ ; /?3. E /9 /-83 8/ ,/93= ; ,/9?- /= / 9-/,;,= 9 ,,?- 8/ 93 /?3 8/ ; >-/. D/ 9 - 3, 7- 3 /?3,3 ?3 93 ;/ / ?33?/ ?33 ,/9?-3/ 79-?. U ,-3 // ;/ / /9/ , ,//,-,/ ; ?->-88 ,3/-39 ;/ ,/9- ; /,3 ?3-// /= /8-/ ?-? < /,,-/ ?3;-?->= /9 8, ?33?/, < 8,9/ ,/-:-3 8->/, /,/ 3 /:3?-3. P3, 3, ,/= ; ,/9?- / ; ?3,,/38/?- 3 ?3/- /,/ 9:3 3 9:;-/ ?3 3, ?3 ; 3, /,3. D/ / 3,= 9 3?- 8/ ,/9?- / ;-9- / 8->/, ?-/?- , /9-?, 383 -3 8/ //3. E /9 9/:;/ ?393;-9= 9 ,/9?-3/ ,/-/,/ //?-9// 9 >@?;93 /?->3 3 /;9 ;/ -// 9 /,3. E-/ 9 ,/9?-3/ 8/ -8= 9 ,/9?-3/ 973,9/ < 9 ,/9?-3/ -9-,/= /,/ ;? 3,. A8/ 8/ 383 93 /;/3 //3 ;/ ;7,<, ;/ /-/ ; /,-/ 8/ /9/>-- 998 R/9?-3/. D/ -3 83?;/9 / 8-? ,38;??- ;/ ,/?- / 9 /;/ 99 -9/ 8/ 9 8?8 8/ 93 3 0 < ;/ -// ?33 ?9,3 37/->3 /9 ,/9-, ; ,/3 3, 9 />39;?- 8/ 9 ?-/?-. P3, 9-3= ?7/ 8/?, ;/ 9 -8/ 8/ ,/9?- ?/ ,//,/?- 9 -8/ 3 ?33?-83 -9;/ L9/: 9 ,/-8/?- 8/ 9 /,/ :,?- ; ,/9?-3/ / 8/?-,= / ;--? /9 -3 3, 93 >@?;93.
2.- RELACIONES LABORALES 2.1 DEFINICIÓN S3 9 ,/9?-3/ ;/ / /79/?/ /,/ ; /,/,-3 < ; ,783,." E / ,/9?-= 9 /,3 ;/ 3, /9 ,73 / 8/3- ,783,= / 3 ;/ 9 ;/ 3, /9 ?-9 / 8/3- /9/83,= ,39 3 /,/,-3. E9 ,783, -/,/ / ; /,3 @-?= / 3 ;/ /9 /9/83, ;/8/ /, 3 ; /,3 @-? ?33 ; /,3 ;,@8-?. E 9 3?-/88/ 38/, 9 ,/9?- 973,9 / ,/:;9 3, ; ?3,3 8/ ,73 / /9 ?;9 7 ,/ 3 3,9// 9-7,/. A8/ 3 93 >@?;93 ;/ / /79/?/ / /9 7-3 8/9 ,73. P3, 93 ://,9= ?/ ,//,/?- 9 ,/9?-3/ /,/ /9 ,73 < /9 ?-9 / /9 ,?3 8/9 ,3?/3 ,38;?->3. E 9 3?-/88/ 38/,= 9 ,/9?-3/ 973,9/ / /?;/, ,/:;98 3, ; ?3,3 8/ ,73= ;/ /-;9 93 8/,/?3 < 379-:?-3/ 8/ 7 ,/. P3, //93= /9 ?3,3 973,9 /9 ;/ ; ,783, ??/8/, ; -8/-?- - / 8//8-83 - ?; ;.
8
2.2 CARACTERÍSTICAS DE RELACIONES LABORALES E9 D/,/?3 8/9 T,73 / /9 ?3;3 8/ 3, ;/ ,/:;9 9 ,/9?-3/ /,/ /9 /,/,-3 < ,783,. P, ;/ /- ,/9?- 973,9 8/7/ //, 9 -:;-// ?,?/,@-? "
V39;,- /9 ,783, -, /9 ?3,3 9-7,///=
"
P3, ?;/ / 93 ,;3 8/9 ,73 3 ,3-/88 8/9 /,/,-3
"
D//8-// /9 /,/,-3 3,:- < 8-,-:/ 9 ?->-88 973,9
"
R/;/,8 ?7-3 8/ ; 9,-3
"
P/,39@- /9 ,73 3 ;/8/ ,/9-,93 3,3 / 37,/ 8/9 ,783,
"
L ,//?- 8/ 8-/,// 389-88/ 8/ ?3,?- /3,9 .
-
L 9/-7-9-88 8/ 9 3,8 88 9 /?/-88/ 8/ 9 /,/.
L ?3/-/?- 8/ /,-383 8/ 3?;?- < ,3 8;,/ 9 >-8 973,9 8/ 9 /,3 ,783,. -
L 3, 973,9/ 3 8/ 379-:83 ?;9--/3= < ; -?;9--/3 ?399/> 9 ?3,,/38-// ?-= 3, ,/ 8/9 J;:83 8/9 S3?-9. 2.3 DERECHOS Y OBLIGACIONES EN LAS RELACIONES LABORALES L ,/9?-3/ 973,9/ / ,/:;9 3, /9 D/,/?3 8/9 T,73 < ; 3, 7-? / /9 E;3 8/ 93 T,783,/. O, 3, 8/9 ,73 8/,-> 8/ 93 ?3>/-3 C39/?->3 < E9 ?3,3 A9:; ,/9?-3/ 973,9/ 3 //?-9/= ?33 " 9 8/9 /,39 8/ 9 8-,/??-= " 93 ,783,/ 9 /,>-?-3 8/9 3:, -9-,= " 8/3,- ,3/-39/ 3 ,- / //??;93 79-?3. N3 3 ,/9?-3/ 973,9/ "
9 8/ 93 ;?-3,-3
"
93 ,73 -9-,/=
" 93 ,73 3, -8 3 7;/ >/?-88= " 9 8/ ;33
9
2.$.1 DERECHOS DEL TRABAJADOR S3 8/,/?3 FUNDAMENTALES 8/ 93 ,783,/ • • •
• • •
E9 ,3-3 ,73 < /9/:-, 9 ,3/- ; 3-?-3 E9 8/ ,/;- / 3, 8/ 3 ,73 < /9 8/ 9-7,/ -8-??- L H;/9: 3, ?;/,83 8/ 93 ,783,/ 3 ; ,/,/// < 8/7-8// ?3;-?83. D;,/ 9 ;/9: /9 ,783, 3 ?37, ; 9,-3 - ?3- 9 S/:;,-88 S3?-9. N3 ;/8/ 8/?3,/ 8/ 9 >??-3/. E9 /,/,-3 3 ;/8/ ;-;-, 93 ,783,/ / ;/9:. L 83?- 8/ /8-8 8/ ?39-?3 ?39/?->3 E9 8/ ,-?-?- / 9 /,/ ,> 8/ ; ,/,///. E9 8/ I:;988 O,3 8/,/?3
• • • • • •
L 3?;?- //?-> //, ,/ < /8-3 , 8/,,399,9 L ,33?- < 9 3,?- ,3/-39 L 3 8-?,--?- 8-,/? 3 -8-,/? A 9 I/:,-88 F@-? < ; 8/?;8 39@-? 8/ /:;,-88 / -:-// A 9 ---88 < ,//3 9 8-:-88 A /,?-7-, ;;9// /9 9,-3= ?;9/ ;-/, ;/ ,/? / /9 ?3,3 8/ ,73. 2.$.2 OBLIGACIONES DEL TRABAJADOR
• • • • •
C;9-, ?3 9 379-:?-3/ 8/ ; ;/3 8/ ,73 ?3 8-9-:/?- < 7;/ / O7/,>, 9 /8-8 8/ /:;,-88 / -:-// C;9-, 9 ,8// / -,;??-3/ 8/9 /,/,-3= ,//,-8 9 ,73 < 9/:9/ N3 ?3/-, ?3 /9 /,/,-3 C3,-7;-, 9 /3, 8/ 9 ,38;?->-88 8/ 9 /,/= ?;9/ ;-/, ;/ ,/? / /9 ?3,3 8/ ,73. 2.$.$ LOS TRES DERECHOS M&S IMPORTANTES DEL EMPRESARIO
P38/, 8/ 8-,/??- /79/?/, 9 3,= 9;:, < -/3 / 9 //?;?- 8/ 9 ,/ 8/9 ,783,. 7 P38/, 8-?-9-,-3 F?;98 , -3/, ?-3/ 9/:9// /79/?-8= - /9 ,783, -?;9/ ; 379-:?-3/. ? R/?-7-, 93 ,;3 8;/,/ 8/ 93 ,38;?-83 3, /9 ,783, 3 93 /,>-?-3 ,/83. 2.4 LA REPRESENTACIÓN DE LOS TRABAJADORES P;/8/ /, •
R/,//?- U-,-= ,783,/ 8/ 9 ,3- /,/= /9/:-83 /,/ ; ?3/,3= 37,83 8/9/:83 8/9 /,39 3 8/9 ?3- 8/ /,/ /: 8/ ,783,/ 39/ / 9 /,/ R/,//?- S-8-?9= ?;83 /9-:/ /, ,/,//83 3, 93 -8-?3. E9 /,3 8/ ,/,/// 8//8/, 8/9 8/ ,783,/ 8/ 9 /,/
• • • •
E,/ 6"10 ,783,/ 3 / 379-:3,-3 E,/ 11 $0 1 8/9/:83 8/ /,39 E,/ $1 4# $ 8/9/:83 8/ /,39 E,/ 50 100 5 -/7,3 8/ C3- 8/ E,/ 10
•
E,/ 101 250 # -/7,3 8/ C3- 8/ /,/ L3 ,/,/// 8/ 9 /,/ ;/8/ 8/8-?, ; 8//,-83 /,3 8/ 3, 8/ ; 3,8 973,9 /;9 9 //,?-?-3 8/ ; ;?-3/ 8/ ,/,//?-. 2. EL CONVENIO COLECTIVO
•
• •
E ; ?3 /?,-3 < /:3?-83 /,/ 93 ,/,/// 8/ 93 ,783,/ < 93 /,/,-3 , ,/:;9, 9 ?38-?-3/ 8/ ,73 8/ ; /?3, ,3/-39 ?3?,/3 < / ; ,/ :/3:,-? 8//,-8. T-// ;/, 8/ 3, < 379-: 383 93 /?83 8;,/ ; -/3 8/ >-:/?-. E 9 /,/ / 9 ;/ 3 / /:3?- ?3>/-3 ,3-3 / 8-/,/ ;3 /:3?-83 , /9 /?3,. 2.! EL CONTRATO DE TRABAJO
•
• •
•
E ; ?;/,83 /,/ /9 /,/,-3 < /9 ,783,= /8-/ /9 ?;9 ;3 / ?3,3// ,7, 73 ; 3,:-?- < 8-,/??- < /9 3,3 :,9/ ; ,/;/,?- ?7-3. E9 ,783, 8/7/ /, <3, 8/ /88= 3 //, 9 ;3,-?- 8/ 93 8,/ - -// 16 1. L <3,@ 8/ ?3,3 / ?/9/7, 3, /?,-3= ;;/ 3 / 383 / 379-:83. E9 ,783, @ ;/8/ /-:-, ?38-?-. L3 /9//3 //?-9/ 8/9 ?3,3 3 -3= 8;,?-= /9 9;:, 8/ ,73= /9 9,-3= 3,,-3= /? 8/ --?-3 < 8/ - 8/9 ?3,3. L3 ?3,3 ;/8/ /,
• •
•
•
I8/--83= - 9@-/ 8/ -/3. T/3,9/= /,- / ; 3/3 883. C;83 8;,/ $0 // ; ,783, -83 ?3,83 9 /3 2 >/?/ 3, ; -/3 8/ 24 //= ;;/ 3 / /:;-83= /9 ?3,3 /, -8/--83. A -/3 P,?-9= 3, ; /,3 8/ 3, -/,-3, 9 3,8 8/ ; ,783, -/3 ?39/3 40 3, /9/. P;/8/ /, -8/--83 3 /3,9. E9 /,/,-3 8/7/ /,/:, ; ?3- 8/9 ?3,3 93 ,/,/// 8/ 93 ,783,/ < ?3;-?, 9 O-?- 8/ E9/3 / 8/ 10 8@ 7-9/ 8/8/ ; ?3-/3. 2.6.1 TIPOS DE CONTRATO INDEFINIDOS L3 ,73 / -?3,3, - 9@-/ -/3. TEMPORAL L 8;,?- 8/9 ?3,3 / 9--8. S/ 8->-8/ / "C3,3 3,->3 ?3,3 , 3,?- < ?3,3 / ,?-? "C3,3 3, /9 -3 8/ ,73 ,/9-, C3,3 8/ 37, 3 /,>-?-3= ?3,3 />/;9 3, 9 ?-,?;?- 8/ 9 ,38;??- < ?3,3 8/ -/,--88. "?3,3 /3,9 8/ 3/3 8/ /9/3 , -;>9-83 CONTRATO A TIEMPO PARCIAL E ;/9 ;/ / ?3?-/, , ,/9-, 9 ,/?- 8/ /,>-?-3 /8-/ ; /,3 8/ 3, 9 8@= 9 /= 9 / 3 9 3= -/,-3, 9 3,8 8/ ,73 8/ ; ,783, -/3 ?39/3.
11
12
2.6.2. MODIFICACIÓN DEL CONTRATO DE TRABAJO D;,/ 9 ,/9?- 973,9 ;/8/ ;,:-, ?-,?;?- ;/ : /?/,-3 38--?, 9:3 / ;/,3 ?3,3. L 38--??-3/ ;/8/ /, 8/ ,/ -3 -
M"#$%$&'& ()"(*+,$' ;/8/ /, 8/9-/3 ?7-3 8/ ?-;88 3, /3 8/ 12 // 3 ,983?7-3 8/--->3 8/ , /-8/?-. L3 :3 8/ 8/9-/3 3 ,983 @ ?33 9 8-/ ?3,,/ 8/ ?,:3 8/9 /,/,-3. E ?3 8/ ,983 8/--->3 /9 ,783, ;/8/ 3, 3, /-:;-, /9 ?3,3 ?3 8/,/?3 -8/-?-
-
M"#$%$&'& ,/0$"0'% / /9 ?7-3 8/ ;?-3/. S393 / 3-79/ - /9 ,783, -// 9 -;9?- /?/,-. T-// ;/ /, 3, -/3 @-3 < 3, , ;--?8. S/ -3, 9 -8-?3= < /9 9,-3 8/7/ ,/>-,/ - 9 ;/> ;?- / 8/ ?/:3,@ ;/,-3,. S/9 ?7-3 8;, ;?3 ;/8/ ,/?9, /9 ?/3
-
M"&$,$'$0 /'0$'% 8/ 9 ?38-?-3/ 8/ ,73 3,,-3= 3,8 973,9= ,/;/,?-. H< 8/,/?3 -8/-?- - 3 / ?/ 9:; 8/ 9 ?38-?-3/. 2.6.$. SUSPENSIÓN DEL CONTRATO DE TRABAJO E ?;83 / -/,,;/ /3,9// 8/ 9 379-:?-3/ 8/9 ?3,3 /9 ,783, 3 ,7 < /9 /,/,-3 3 -// ;/ :, /9 9,-3= 3, //93 ;/9:= 7 8/ 9 /:;,-88 3?-9= /?/8/?-= ?-/,,/ /3,9 8/ 9 /,/ /?. 2.6.4. E)TINCIÓN DEL CONTRATO DE TRABAJO E ?;83 /9 ?3,3 8/ 8/ //, >9-8/.
• • • • • •
P;/8/ /, 3, 9 -:;-// ?; L9/: 9 /? -9 8/ ?3,3. P3, 8--- 8/9 ,783,. P3, ?;/,83 /,/ /9 ,783, < /9 /,/,-3. P3, 8/-83. M;/,/ 3 ;7-9?- 8/9 /,/,-3= 3 /, ;/ 9 /,/ ?3-/ ?3 3,3 -;9,. 2.. - SALARIO 5 NÓMINA 6E7PLICADO EN CLASE CON NÓMINA8 E9 9,-3 @-3 -/,,3/-39 SMI /9 9 ?-88 ;/= ?33 @-3= -// ;/ ,/?-7-, ; ,783, 3, /9 ,73 ,/9-83 8;,/ ; 3,8 9/:9 8/ 40 3, /9/ ://,9//. E9 9,-3 38, /, / 8-/,3 3 / //?-9= ;;/ 9 9/< 3 /,-/ ;/ 93 ;/ /9 /,/,-3 3 :;/ / 7-// 3 /,>-?-3 / 8/ ; $0 8/9 9,-3 39. S3 //93 8/ 9,-3 / //?-/ /9 ;3 8/ ; >->-/8= ; >/@?;93= 7/? , /;8-3= >-/ 8/ ;,-3. E9 9,-3 8/7/ :,/ / 9 /? ?3,88= - ;/ ;/8 ?3,8,/ 8/ ; /. P;/8/ /,?-7-,/ / -?-3 ?;/ 8/9 9,-3. E9 9,-3 / 3,83 3,
• • •
S'%'*$" B')9 C":;%):)0" '%'*$'%) ?33 -8-3= -:W/88= 3-?-88= 3?;,-88= -?/->3... G*'$,$'$"0) )<*'"*&$0'*$' : /, 8/ N>-88 < >/,3= ,-?-?- / 93 7//-?-3 8/ 9 /,/= 3,...
13
•
S'%'*$" )0 E;)$)9 >93, 8/ 9 3,?-3/ 8/ 7-//K >-9= 8/9 >93, 8/ 9 >->-/8 3 8/9 >/@?;93=... A9:;3 :3 ;/ 3 ?/ / - 3 3 9,-3 -3 , ?;7,-, :3 ;/ / ://, 3, /9 ,73. P3, //93= 8-/= :3 8/ 93?33?-= /?. S3 P)*);$"0) 0" '%'*$'%). E 9 - 3 93 ,/?/ 9 ?-88/ ;/ 3 := -3 7- 9:;3 /:;,3 3 -;/3 ;/ :3. L3 ?3 " L' C"$='$"0) ' %' S)(/*$&'& S"$'% / ?9?;9 ?3 ; /?-99 3/,?-3/ ;/ /9 9 7/ 8/ ?3-?- 8/ ?3-:/?- ?3;/ < 9 8/ ?3-:/?- ,3/-39/= /,/ 3,. BCC= BCP. E/ :3 / ?33 ; /:;,3 ;/ 3 ?;7,/ 3, //,/88= ??-8//= 8//9/3= 3 , ,/9-, ?;,3 8/ 3,?- < /,/??-3-/3= /,/ 3,3. A 3 /:;,3 3 39// 3,3 33,3 ?33 ,783,/ /9 /,/,-3 / 379-:83 8/?3,3 ; ,/ ;/ 9;/:3 -:,/ 9 SS= @= /,3 9;/:3 9 / 379-:83 :, 3, ,/ ?;-3. " E% IRPF I;/3 S37,/ 9 R/ 8/ 9 P/,3 F@-? / ; -;/3 ?;< ?-88 >,@ 8//8-/83 8/ 9 ,/ 9,-3 ;/ /,?-7/ 8/ ?8 /,3. P, 3 //, ;/ :,9/ H?-/8 8/ :39/ / /9 / ;/ 93 ,/?;8= 93 /,/,-3 / 379-:83 ,///, ; ?-88 8/9 9,-3 8/ 93 ,783,/ 3, / ?3?/3. 2.>. - LA CLASIFICACIÓN PROFESIONAL E9 ;/983 ;/ : ; ,783, 8//8/ 8/ 9 ,/ < ;?-3/ ;/ ,/9- /9 ,783, / 9 /,/. E 93 ;/ / 99 C/:3,@ ,3/-39 , ;/ ; ,783, ;/8 //, ,/?33?-8 ; ?/:3,@ ,3/-39 ; 3,= / /?/,-3 ;/ /: 9 -;9?- 3 ?/,--??- 8/ 9 -;8/ ,3/-39/ /?/,- , ; ;/3. E ?8 ?3>/-3 ?39/?->3 ,/?/ 9 79 9,-9/ ;/ 8-?/ ; 9,-3 : ?8 ?/:3,@ ,3/-39. 2.?.- EJEMPLOS DE TIPOS DE FALTAS @UE PUEDE COMETER UN TRABAJADOR EN LA EMPRESA FALTAS LEVES " D/ ; ,/ 9 8/ ;;9-88 / 9 -/?- 9 ,73= - 9 8/7-8 ;--??-= ?3/-8 8;,/ /9 /,@383 8/ ; /. P/;/3 8/?;-83 / 9 ?3/,>?- 8/9 /,-9. FALTAS GRAVES " M 8/ ,/ 9 3 ;--?8 8/ ;;9-88 / 9 -/?- 9 ,73= ?3/-8 8;,/ /9 /,@383 8/ ,/- 8@. " E,/:,/ ;/:3= ?;9/;-/, ;/ /= 8/,3 8/ 9 3,8 8/ ,73. FALTAS MUY GRAVES "L /7,-:;/ 8;,/ /9 ,73. " V-39, /9 /?,/3 8/ ?3,,/38/?- 3 83?;/3 ,//,>83 8/ 9 /,/.
14
2.1.-TRABAJO Y DESCANSO. 2.10.1 JORNADAS LABORALES MA)IMAS • • •
JORNADA LABORAL M&)IMA 40 3, 9 / 8/ ,3/8-3 / ?;3 ;9. JORNADA DIARIA M&)IMA # 3, 9 8@ MENORES DE EDAD 3, 8-,- 8/ ,73 -?9;83 /9 8/?3 < /9 -/3 8/8-?83 9 3,?-.
2.10.2 DESCANSOS •
•
•
•
•
SEMANAL /9 8/?3 @-3 /9 / 8/ ; 8@ < /8-3 --/,,;-83. S/ ;/8/ ?;;9, /,-383 8/ 14 8@ 11 ,783 < $ 9-7,83. MENORES DE EDAD /9 8/?3 @-3 /9 / 8/ 83 8@ 8/ 8/?3 -/,,;-83. N3 3 ?;;979/. ENTRE JORNADAS /,/ ; 8@ < 3,3 8/ ,73 8/ , ?33 @-3 12 3, 8/ 8/?3. DURANTE LA JORNADA - / ,7 6 3, /:;-8= /9 ,783, -// 8/,/?3 ; 8/?3 3 -/,-3, 8/ 15 -;3. MENOR DE EDAD 8-,; 8/ $0 -;3 8/ 8/?3 ?8 4 3, < /8- 8/ ,73.
2.10.$ HORAS E)TRAORDINARIAS • • •
VOLUNTARIAS= 9>3 9 8/ ;/, <3, 3 9 ?8 3, ?3>/-3 3 ?3,3. M&)IMO 3 8/7/ ;/,, 9 !0 9 3. REMUNERACIÓN ;/8/ /, 738 / 8-/,3 9 ?-88 3 /, -/,-3, 9 >93, 8/ 9 3, 3,8-,- 3 /, ?3/8 ?3 -/3 /;->9// 8/?3 / 93 4 // -:;-// ; ,/9-?-.
15
E PROHIBIDAS , " M/3,/ 8/ 1! 3. " T,73 3?;,3 /?/;83 ?3 //?-9/ ;3,-83. " T,783,/ ?3 ?3,3 ,?-9. " D;,/ /9 /,-3 ,?-9 8/ /,-88 3 /,-88= 9>3 3, ;/, <3, 3 / ?3 8/ ,/9/>3 8/ ;,3. 2.10.4. VACACIONES RENUMERADAS •
• • •
DURACIÓN MÍNIMA $0 8@ ;,9/ - 3 / ,7 /9 3 ?39/3= /9 /,-383 >??-39 /, ,33,?-39 A?3,88 /,/ /9 ,783, < /9 /,/,-3. D-,;8 8/,3 8/9 3 ;,9 8/9 1 8/ //,3 9 $1 8/ 8-?-/7,/ L /? 8/ >??-3/ /, ?33?-8 3, /9 ,783,= ?33 @-3= 2 // / 8/ ; ?3-/3.
2.10.5 REDUCCIÓN DE JORNADA •
•
•
LACTANCIA DE UN HIJO MENOR DE # MESES 8,/ 3 8,/ 38, ,/8;?-, ; 3,8 973,9 /8- 3, 3 ;/,/ ; 3, 8/9 ,73. E ,/8;??- / ,/;/,8. NACIMIENTO DE HIJOS PREMATUROS O (UE DEBAN PERMANECER HOSPITALIXADOS A CONTINUACIÓN DEL PARTO. 8,/ 3 8,/ 38, ;/,/ ; 3, 8/9 ,73 3 ,/8;?-, ; 3,8 ; -3 8/ 83 3,. S/ ;/8/ ,/8;?-, ; OCTAVO % LA MITAD 8/ 9 3,8= ?3 9 8--;?- ,33,?-39 8/9 9,-3 9:;-/ ;/ /: ; ?;-883 8-,/?3 - A ; /3, 8/ 3?3 3. - A ; /,3 ?3 8-??-88 @-?= @;-? 3 /3,-9 ;/ 3 8//// ?->-88 ,/,-7;-8 /9 ,783, -// ;/ //, :;,8 9/:9 - A ; -9-,= /:;83 :,83 8/ ?3:;--88 3 --88= ;/ 3, /88= ??-8// 3 //,/88 3 / >9: 3, @ -3 < 3 8//// ?->-88 ,/,-7;-8. 2.11 TIPOS DE RELACIONES LABORALES 2.11.1 LAS RELACIONES LABORALES INDIVIDUALES S3 9 ;/ ; ,783, -983 /79/?/ ?3 ; /9/83, 3 ; ,/,/// 8/ 3, 8-,/?. 2.11.2 LAS RELACIONES LABORALES COLECTIVAS S3 9 ;/ /79/?/ ; -8-?3 / ,/,//?- 8/ 93 ,783,/ ?3 ; /,/ ; 3,:-?- ,39.
16
L ,/9?-3/ ?39/?-> ;,:/ , ---, 9 -;?- 8/ 8//8/?- < ;73,8-?- /,/ /9 ,783, < /9 /9/83,. E9 -8-?3 -// 38/, , -3/, ; ?38-?-3/ < ?3/:;-, ; ,/9?- 973,9 ; < /;-->. L ,/9?-3/ /,/ 3,:-?-3/ 8/ /9/83,/ < 8/ ,783,/= /,/ - 3 ?3 /9 E83 ?33 -/,/8-,-3= / ?33?/ ?33 8-93:3 3?-9. E ,/9?-3/ 973,9/ / 7 / /9 ,-?--3 8/9 ,-,-3= ;/ ;3/ ;/ 9 ?;/-3/ -3,/ >-?;98 ?3 /9 /9/3 8/7/ ,/39>/,/ /,/ 9 ,/ ,/ ,-?-9/ -9-?8 /9 E83= /9 ?-9 < /9 ,73. C33 / 383 93 -3 8/ ,/9?-3/ -/,/,39/= /-/ 8->/,3 ;3 8/ ?39-?3 ;/ /3,/?/ /9 ;?-3-/3 8/ 9 /,/. S- 9;:, 8;8= 9 : ,/,// ;3 8/ 93 / 8/9-?83 ,, /,/ ; /9/83, < ; /9/83. E -3,/ ;/ 9 ,/;/,?- / ; ; ?3/?- 3, /9 ,73 ,/9-83= < /3 / 9:3 ;/ 3,9// 3 3?;,,/. P3, ; 983= ;?3 ,783,/ / /?;8 / 9 9 8/ 33,;-88/ 973,9/ , 3 /-:-, ;/ / ?;9 ; 8/,/?3= 3, -/83 /, 8//8-83. P3, /9 3,3= ;?3 /9/83,/ / ,3>/? 8/ / -;?- , /93, ; /9/83. S- 7-/= -9/ >-= / // ?;8,3 93 // ,/?/ /,/ -;3 < 8/?3-8/,83= , ?3/:;-, ; ?7-3 / /?/,-3 38--?, /9 ?33,-/3 8/ 9 /,3 ;/ ?/ ; 9,-3 -/,-3, 9 ;/ /,/?/. E9 8/,/?3 9 >??-3/ < 8@ 9-7,/ 3, ;3 ,3-3 ;/9/ /, /9 ?/,3 8/ ;? 8-?;-3/ / 9 /,/= < ; -?;9--/3 3?-3 ; ,3;83 8/?3/3 < ; 9 8/ /:3 9 ,73= 93 ?;9 ,/;9 / ; :;/,, -9/?-3 ;/= ?33 / ?;9;-/, :;/,,= 3 7//-?- 8-/. S- / 9 9 8/ ,//3 / ,/38/ 8/ 9 - 3,= 9 -:/ 8/ ; ?3@ / / 8/ -;?-3/ 9/ ?33 /9 8/:3 9 3, 8/ /8/, 9 79-?3= ,373 8/ /,-9/ 3, ,/ 8/ 93 /9/83 < ,/ 9 ?78. E 93 9-3 3= 9:; /,/ 8383 ; 38/93 8/ ,73 ?33?-83 ?33 /,,;@ 3,-39. B-?//= ?3-/ / 8, 93 /9/83 9 /?- 8/ 3 /, 3, 8/73 8/ ; //= ;/ / 93 ;/ 3?;,,/ / 9 3,:-?-3/ ,8-?-39/. N3 / , 8/ 9/,, /9 3,:-:,= - 8/ 8, 9 - ?-88 8/ 38/, 383 93 -/:,/= -3 8/ >9/,/ 8/ /,,-/ 9/ ?33 /9 8-93:3 , /3,, 9 //,-/?- ://,9 <= 3, /8/= /9 ,/8--/3 8/ 9 ?3@. O,3 ,/?;,3 ?3;/ 3 /,--, ;/ ?8 ;3 >- ; :;3= ;7-?, 38 9 3-?- 9 -3 ->/9 < ;-9-, ,/8/ ,9?-8 , /9--, 9 -8/ 8/ ;/ 93 /9/83,/ 3 /,/ ;/,-3,/ / -??/-79/. L ,/9?-3/ -/,?-39/ 8/ ,73= 3, 3, ,/= ;,:/ / 1#1#= ?;83 / 3, 9 O,:-?- I/,?-39 8/9 T,73 OIT . S; ;?- / ?9-, 9 ,/9?-3/ /,/ 93 E83= 9 3,:-?-3/ 8/ ,783,/ < 9 8/ /9/83,/. 2.11.$ LAS RELACIONES LABORALES SEG*N CRITERIOS L ,/9?-3/ 973,9/ / ;/8/ 8->-8-, /: >,-3 ?,-/,-3= ?33 3, //93 /: /9 -/3 , /9 ;/ / ?3?9; 9 ,/9?- 973,9= /: /9 ?,?/, 8/9 /9/83, 3 /: /9 9;:, 838/ / //?; /9 ,73.
17
•
S)(0 )% $):;" &) &/*'$0 &) %' *)%'$0 %'"*'% L ,/9?- 973,9 / ;/8/ 8->-8-, 7- 3, /9 -/3 8/ 8;,?-. S/: // ?,-/,-3 / 8--:;/ 9 ,/9?- 973,9 3, -/3 8//,-83 < ,/9?- 973,9 3, -/3 -8//,-83. L ,/9?- 973,9 / ?3,/ 3, -/3 -8//,-83= - 3 / ?3,@83 /,/// /9 -/3 8/ ; 8;,?-. E3 -:--? ;/ /9 ?3,3 8/ ,73 3 ?3-// /9 83 37,/ /9 -/3 8/ 8;,?- 8/ 9 ,/9?- 973,9= 9 ,/9?- 973,9 / ?3?9; 3, -/3 -8//,-83. A ?-/, ?38-?-3/ / 3-79/ ?3,/, 9 ,/9?- 973,9 3, -/3 8//,-83. L L/< /-;9 ;/ /,/ /9 -3 /9/83, < /9 -3 /9/83 / 3-79/ ?3?9;-, 9 ,/9?- 973,9 3, -/3 8//,-83= 3, ; /,@383 8/ 83 3 ?33 -3 ,-, 8/9 8@ 8/9 --?-3 8/ / ,/9?- 973,9. P, ;/ /9 -3 /9/83, < /9 -3 /9/83 ;/8 >39>/, ?3,/, 9 ,/9?- 973,9 3, -/3 8//,-83= /,/ /9 -9 8/ 9 ,-/, ,/9?- 973,9 3, -/3 8//,-83 < /9 --?-3 8/ 9 ;/> ,/9?- 973,9 -// ;/ ,?;,,-, ; /,@383 8/ 3, 93 /3 /- //. S/ , 8/ 9 998 ,3-7-?- 8/ ?3?8/, 9 ,/9?-3/ 973,9/ 3, -/3 8//,-83. E9 C8-:3 973,9 /79/?/ 9:; /?/?-3/ 8/ / ,/:9 8/ ,3-7-?- 8/ ?3?8/, 9 ,/9?-3/ 973,9/ ?3,@8 3, -/3 8//,-83
• •
•
•
•
• •
• • • • •
S- 93 /-;9 9 3, ;,@8-? //?-9/= P3, 3->3 8/ ,//93 8/ ; /9/83 /3,9// ;// 3, /9 /,@383 8/ /-/?- 8/ 93 37?;93 / /9 ,73 3, ,/ 8/9 /9/83= E ?3 8/ 3->3 ;?-39/ :,>/ 3, ,/ 8/9 /9/83, 3 3->3 ;/ ?3-/ / 9 ;,9/ //?-9 8/9 ,73 ;/ /9 /9/83 8/7/ //?;, < /9 /9/83, 8/--, /3 3->3 / ; ?3>/-3 /?,-3 ?3 9 3,:-?- -8-?9 3 / ; 3, -/, / ?3 8/ ;/ / 9 /-88 /9/83, 3 3/,/ 9 3,:-?- -8-?9. S)(0 )% '*+)* &)% ):;%)'&"* E 8/?-, - /9 /9/83, / ; /-88 /,/,-9 3 3 /,/,-9= 3, //93 A;3,-88 79-?= /?;/9 3 ,8-/ 79-?3. E 8-/,/?-?- -// ; -3,?- ,?-? 3, //93 / /9 ?3 8/ ?3?9;-, /9 ?;/,83 ?39/?->3= < 37,/ 383 9 3, 8/ /973,, ; 3, -/,. A@ 9 /-88 /,/,-9 -// 3, //93 ; 3-7-9-88/ ;?3 9- 8/ 38--?, 9 /-:/?- 9,-9/ 93 ;9//3 3, 3,8 3?;,= 3,8 8/9 783 < 83-:3 < / 3,3 ?3 --9,/ / /79/?-83 / /9 C8-:3 973,9 ?33 @-3= -/, ;/ / /9 ?3 8/9 ;/983 /3 ;9//3 / /79/?-83 ?33 -3 < 3,3 8/,/?3 8/ 93 /9/83= ;/ 9 /-88 3 /,/,-9. S)(0 %' ,"*:' &) "0*''* %' *)%'$0 %'"*'% S/: 9 3, 8/ ?3,, 9 ,/9?- 973,9 / 3-79/ 8--:;-, 9 ,/9?- 973,9 78 / ; ?3,3 973,9 < 9 ,/9?- 973,9 ?3?9;-8 3, /9 37,-/3. L ,/9?- 973,9 ?3,@8 3, /9 37,-/3 / /,-/ 39// , 9 /,3 ->// //?--?8 / 9 L/<= / 8/?-, ?3?,/// , P,-?-9/ ?33// 3,:-->3 8/9 E83 P,-?-9/ ;-88/ 3,:--> 8/ 93 ?33// 3,:-->3 8/9 E83 D-,/?3,/ 8/ /,/ 79-? P,-?-9/ ;-88/ 3,:--> 8/ 9 /,/ 79-? P,-?-9/ 383 79-?3= - 3 /?7/83 3, ; 3,:-3 -8->-8;9 P,-?-9/ 3,:-?-3/ ;7>/?-38 3, /9 E83 P,-?-9/ ;-88/ 3,:--> 8/ 9 3,:-?-3/ ;7>/?-38 3, /9 E83 18
• • •
•
D-,/?3,/ 8/ 9 /,3 ;,@8-? /?39,. O,3 /79/?-83 3, 9 9/< ?3,,/38-//. S)(0 )% %/('* &) ))/$0 &)% *''" S/: /9 9;:, 8/ //?;?- 8/9 ,73 / 8--:;/ 9 ,/9?-3/ 973,9/= / 9 ?;9/ 93 /9/83 //?; /9 ,73 / /9 ?/,3 8/ ,73 8/9 /9/83,= < 9 ,/9?-3/ 973,9/ 8/ /9/83 ;/ 3 ,7 /,//// / /9 ?/,3 8/ ,73 8/9 /9/83,. S/ , ://,9// 8/9 9983 3/ 3-?/= ?;83 /9 /9/83 ,7 / ; ?. D-?3 /9/83 ;/9/ 8/3-,/ ?33 /9/83 83-?3. A9:; 38--??-3/ 8/9 C8-:3 973,9 3 / ,/-/,/ /993= 3, //93 9 38--??- 8/ 9 8-,-7;?- 8/ 9 3,8 973,9= /8@ 3 -3,/ 37?;93 /,39/ / /9 ,73= 3, 93 ?;9/ 3 9/ ?3,,/38/ ?3/?- 8/9 9,-3 3 ;/983= /?. S)(0 %' )<)0$0 &) %' "*0'&' %'"*'% L ,/9?-3/ 973,9/ 38/3 8->-8-, 7- /: 9 //- 8/ 9 3,8 973,9= / 8/?-, / 9 ,/9?-3/ 973,9/ ?3 9 3,8 973,9 /9 8//,-8 9 8;,?- 8/ 9 3,8 973,9 8//,-8 3 8/7/ /?/8/, 40 3, /9/. 2.12.- ELEMENTOS DE LAS RELACIONES LABORALES 2.12.1 TRABAJO T,73 / 383 :3 8/ //,:@ ; 8/-83 ,/39>/, /?/-88/. E9 ,73 / ; ,/9?- 8/ /8-?- 8/ 93 /,/ ;3 3 / 9 ;,9/ ?33 / 9 3?-/88. L3 /,/ ;3 /-/ 8-/,/?-,/ 8/ 93 -9/ 8/8/ /9 3/3 / ;/ /-/ ,38;?-, ; /8-3 8/ ;7-/?-. C33 ?,/83, 8/ >93,/ 8/ ;3= ?33 ,73 -9= /9 ,73 /= -8//8-//// 8/ 38 9 3,?-3/ 3?-9/= ?38-?- 8/ 9 /-/?- ;= /?/-88 ;,9 < //, 8/ /8-, /9 /739-3 ;/ / 8 /,/ 9 /,3 < 9 ;,9/ <= 3, ?3-:;-//= 8/ /8-, 9 >-8 ;. E9 3,-:/ 8/9 >93, / /9 ,73 -/3 8/ ,73 3?-9// /?/,-3= / /9 383 8/ ,38;??- ?-9-= 838/ /9 -/,?7-3 /,?-9 / ://,9-83= /-/ ; /;->9// ://,9 ;/ ;/8/ -/,?7-,/ ?3 9 --- >,-/88 8/ /,??@ /-//. E /,??@ 3, /?/9/?- / /9 8-/,3. A9 -:;9 ;/ / 9 ,/9-:-= 8-3 ?33 ,38;?3 8/ 9 // ; / ?3--? < ,/?/ ;/ / 9 /9 ?,/83, 8/ 93 /,/ ;3= / /9 383 8/ ,38;??- ?-9- 93 ,38;?3 8/9 ,73 ;3 8-/,3"?-9 ?37, >-8 ,3- < ,/?/ ;/ 3 /993 93 ;/ ?,/ /9 ,73. E 9 3?-/88 /,?-9= 9 ?/,/ 7-;9/ 9 ,33,?-3/ / 9 ;/ / -/,?7- 9 /,??@= 93 ,/?-3= ,/?/ ;/ 8-?3 ,/?-3 8//8/ 8/ 9 ;,9/ 8/ 93 37/3. A,/?/ 93 /9 ,/?-3 < 3 9 ,/9?-3/ 3?-9/ ;/ 8//,- 9 3,?- 8/ // ,/?-3. E ,/9/>/ 93 ?;-->3= /,3 3 93 3?-9 ;/ / /?38/ , / ,-/?- ;,9-8 E9 3,-:/ 8/9 ?3?/3 ?;9 8/ ,73 / / 93 /?33- ?9-?3= / ,-?;9, / A8 S-. A ,> 8/ ; 37, / >-;9- 9 ,-?- 8/ 9 /?33@ 8/8/ ; ?3-8/,?- ?33 ; , 8/ 9 -933@ 3?-9 9 /?33@ ?33 ; ?-/?- ?3 9/ ,3- < ;,9/. A8 S- 8/ ?3?/7-, /9 3,8/ 3?-9 783 / 9 ,-;/ 8/ 9 ?-3/= ?;<3 3,-:/ / /9 ,73= ?3?/7-, /9 3,8/ 3?-9 8//8-// 8/ 9 ,-;/= / 8/?-,= 8/9 ?-9.
19
E9 ,73 ;3 8/ /, /9 ;/3 8/ 9 ,-;/ /, ; -9/ /8-3 , ?3/:;-,9. A ,-, 8/ ;@ / 8/,,399 9 ;,9-?- 8/ 9 /?33@ < ; ?3>/,- / ?-/?- / 7/ 93 -:;-// 3;983 "L3 -/,// 8/ 93 -8->-8;3 3 -,-?3 93 -/,// ://,9/. L /,/?;?- 8/ ; ,3-3 -/,// 3, ,/ 8/ 383 93 -8->-8;3 / 9 ?9>/ , 9 ,-;/ 8/ 9 ?-3/. "L 9-7/,8 3 / ?,/->-88 -3 ,3??- 8/ 9 ;,9/ ;. L ;,9/ ;= 8/8/ / >--= / ; ,33 8/ ;,9/. N3 < 8-/,/?- /,/ 93 ?;/,3 @-?3 < 93 ?;/,3 ;3 / 3 / ?;3 73 -:;/ ; ,3- 9/ ;,9/. "L ?9>/ 8/9 ,3:,/3 / 9 ,-;/= 3 /9 ,73. C3 /3 / /79/?/ ; /,,;@ / 9 8-- ;,9/. E9 ,3:3-3 ?3,,/38/ 93 8;/3 8/ ?-9. "S/, ,-?3 3 / ; /?3 3?-9 -3 ;,9= 8/7-83 9 ;/,/= ; /,/?-= 3 9 ?/-3 8/ ;-/ ,7 ;?3 < : 3?3. E9 ,73 3, ,/ 8/ 9 ;,9/ 8/9 /, ;3. E9 /, ;3 / ; /, 3?-9= < 9 ,/9?-3/ 3?-9/ /,/ 93 ;3 / 8/,,3998 ,-, 8/ 9 ,/9?-3/ ?33/,-> / /9 ,73 <= 3, 3= 8/ 9 ?->-88 /?3-? ;/ 8/9 -3 / ?3,; < / 8/,,399. A@= 38 9 3?-/88/ ?/= / 3, < / 8/,,399 /8-/ /9 ?33,-/3 /?3-?3 8/ 9 ,38;??-= -/,?7-3= 8-,-7;?- < ?3;3 8/ 7-// < /,>-?-3. 2.12.2 CAPITAL E E?33@= /9 ?-9 ;/9/ 8/--,/ 8/ 8-- 3,. N3 37/ 73 /9 /3;/ 3,3833= / ; ?33// 8/ ,38;??- ?3-;-83 3, -;/79/= ;-,- 3 -9?-3/ ,3- 8/ ?;9;-/, :/,3= ;/= / ?3973,?- ?3 3,3 ?3,/= ,-?-9// /9 ,73 < 7-// -/,/8-3= / 8/- 9 ,38;??- 8/ 7-// 8/ ?3;3. E9 ?-9 8/7/ 8--:;-,/ 9@-?// 8/ 9 /,/ < 8/ 9 :/,/?-= ;;/ / ;?3 ?3 93 /9/ 3?-9/ 8/ ?-9-= /,/,-3 < :/,// < >/?/ -?9;3 37,/,3 / ;/8 8, -;9/// / ; - /,3= ?33 ;/9/ ;?/8/, / 9 /;/ ;-88/ ,38;?->. P3, 93 /,-3,= /9 -/, ;/ 37-// /9 ,3-/,-3 8/9 ?-9 3, ; ;-9-88= 8/7/ 8-/,/?-,/ 8/ 9 :?- ;/ / 37-// 3, ; /-3 ?->-88 /,/,-9 / /9 /,?83= @ ?33 8/9 9,-3 ;/ / ,/?-7/ 3, ; ?->-88 :/,/?-9. E 9 /?33@ 39@-? ?9-?= /9 ?-9 / 9 ?-88 8/ ,/?;,3= 7-// < >93,/ 8-3-79/ , -?/, ; /?/-88 3 99/>, ?73 ; ?->-88 8/--8 < ://,, ; 7//-?-3 /?3-?3 3 :?- ,-?;9,. A /;83 / ?3-8/, 9 ;/, 8/ ,73 ,/ 8/9 ?-9. T7- /9 ?,8-3= 883 ;/ -9-? ; 7//-?-3 /?3-?3 / 9 3, 8/ -/,= / ?3-8/,83 ; 3, 8/ ?-9 ?-9 -?-/,3.
20
A. T$;" &) ';$'% )0 )% $):' %+$" C-9 9@;-83 / /9 ,/-8;3 8/9 ?->3= 8/,@83 /9 ->3 8/ ; /,3 ;,9 3 ;,@8-?. 7 C-9 ?-39 / 9 ,/ 8/9 ,-3-3 ?-39 ?3-;-8 3, 7-// ,38;?-83 3, /9 37,/. ? C-9 3?-/,-3 / /9 ?3;3 8/ 8-/,3 < 7-// /,-9/ 3,83 3, 93 3?-3 ; /,/. 8 C-9 79-?3= 3;/3 9 ,->83 / /9 ;/ /,//?/ 9 E83. / C-9 ,->83= 3;/3 9 79-?3 / /9 ;/ /,//?/ ,3-/,-3 -8->-8;9/ 3 3?-83 /,//?-// 9 3?-/88 ?->-9. C-9 -/,-9 / /9 ;/ 3 / ;/, ?33 9:3 @-?3K ;/8/ /, /9 ?33?--/3= 9 -;8= 9 7-9-88/= /9 /,/-/3 8/ ; /,3= /?. ; //93 8/ ?-9 -/,-9 / /9 ?-9 ;3= ;/ / -?,// ?3 9 /8;??- 3 ??-?- 8/ 9 /,3. : C-9 8/ ?3,3 93 / /9 -3 8/ ?-9 8/9 ?;9 / //, 37//, ; 7//-?-3 3 ,/ / ; /,-383 /3, ; 3. C-9 8/ 9,:3 93 / /9 -3 8/ ?-9 8/9 ?;9 / //, 37//, ; 7//-?-3 3 ,/ / ; /,-383 <3, ; 3= 3, //93= /9 ?-9 ->/,-83 / 9 ?3-;?- 8/ ; /,/= 3-79/// 8, ; ,/3,3 / ; -/3 ;/,-3, ; 3. B. T$;" &) ';$'% )0 )% $):' :"&)*0" C-9 -?-/,3 / /9 ?-9 ?3 < 3,9// 9 9-;-8?- ; /9 >93, 8/ 3/8. E9 -:--?83 8/9 ?-9= 8/8/ /9 ;3 8/ >- -?-/,3 ;9 < /;9= 7- 8/3-83 ?-9 -?-/,3 / 38 ; 8/ 8-/,3 ;/ 3 -83 ?3;-83 3, ; ,3-/,-3= -3 ;/ -83 3,,8 < ,988 ; /,?83 -?-/,3 ?3 /9 - 8/ 37//, ; ,/ 9 ?-9. 7 C-9 ;,9 3, //93 ; ,@3 ;/ -// ; ?3;-88 ?3 :;. ? C-9 3?-9 / 8-?/ ?33 Y:338Z-99Y 3 Y7,8 >9;/Y ; -3 8/ ?-9 /,/ /,3 < -// /9 >93, ?33 8-/,3. 8 C-9 -/9/?;9 3, //93 - ; /,3 7/ ; ?3 ;/ 9 3, 3. E,/ ,3/3, < /;8-/.
21
CONCLUSIÓN E ?3?9;- 9 ,/9?-3/ 973,9/ ?3-/ ?;83 /9 /9/83, < /9 ,783, -, /9 ?3,3 8/ ,73= 838/ / /-;9 9 379-:?-3/ ,/?-,3? 8/ 7 ,/. A8/ /9 /9/83, -// 8->/, 379-:?-3/ ?- ; ,783, 8;,/ 38 9 ,/9?- 973,9. E9 ,-3 8/ 9 ,/9?- 973,9 ;/8/ /, 3, ,/;?- 3 8/-83 < 9 ,/9?- 973,9 93 ;/8/ /,-, 3, 9:; 8/ 9 ?;9/ 9/:9/ /79/?-8 / /9 C8-:3 8/9 T,73 ;/ / /?;/, //?--?8 / 93 ,@?;93 15#=160 < 161 8/9 ?8-:3 8/9 ,73. T7- / ;// -3,/ ;/ /9 ,783, / ?;9 / 9 ?;9 8/9 ,-3 8/ 9 ,/9?- 973,9 < ;/ 8//8/ 8/ / , 7/, - 9/ ?3,,/38/ ,/?-7-, ; -8/-?- 3 3. % 3, 9-3 , 3,9-, /9 ,-3 8/ 9 ,/9?- 973,9 /9 /9/83, 8/7/ /,/:, /9 --;-3 ; ,783,.
22
RECOMENDACIONES
•
•
•
(;/ 9 ,/9?-3/ 973,9/ / 99/>8 ?73 / ?39/ ,3@ /,/ /9 E83= /9 ?-9 < /9 ,73 (;/ 9 --;?-3/= 3,:-?-3/ < /,/ / ://,9 8/7/ 8/ ,//, 9 3,= ,-?--3= < 8/ /?3 8/ 9 7;/ RRLL= , 93:,, ; 7;/ 8/,,3993 3,:-?-39. L 7;/ RRLL 3 8//,-/ , ;/ /- / 9 /,/ / --;?-3/= ; 7;/ ?9- <'3 7-/ 973,9= 3, 93 ;/ 383 93 /9//3 8/7/ 8/ ?3,-7;-, < 3/, 383 93 /;/,3 , 93:,,= ?3/:;-, < //,93 < 93:,, 9 ,38;?->-88 < ?3/-->-88 /,/,-9.
23
REFERENCIAS BIBLIOGRFICAS •
•
•
''ZZZ.33:,-.?3',73101'-,38;??-3",/9?-3/"973,9/'-,38;??-3" ,/9?-3/"973,9/2.9[-$L\#XSI
http://www.defnicionabc.com/social/elacioneslaboales.php!i"##3$%9dp3b http://www.defnicionabc.com/social/elacioneslaboales.php!i"##3$%9dp3b
24