FACULTAD DE MEDICINA HUMANA Y CIENCIAS DE LA SALUD ESCUELA PROFESIONAL DE FARMACIA Y BIOQUIMICA
PROYECTO DE INVESTIGACION
ACTIVIDAD CICATRIZANTE DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE Schinus molle L. “Molle”
EN LA POBLACION POBLACIO N DEL DISTRITO DE SAYA SAYAN 201 PRESENTADO POR
HUACHO ! PER" 201
Índice INTRODUCCIÓN.................... ............................... ..................... ..................... ................................................. ...................................... 4 CAPITULO I: PLANTEAMIENTO DEL PROBLEMA............................................6 1.1. 1.1.
DESCR DESCRIPC IPCIÓN IÓN DE LA REALID REALIDAD AD PROBL PROBLEMÁ EMÁTIC TICA A.............................6
1.2. 1.2.
DELI DELIMI MITA TACI CION ONES ES DE DE LA INV INVES ESTIG TIGAC ACIÓN IÓN.........................................7
1.2 1.2.1. .1.
DELIM ELIMIT ITA ACIÓN CIÓN TEMP TEMPOR ORAL AL.........................................................7
1.2 1.2.2. .2.
DELIM ELIMIT ITA ACIÓN CIÓN GEO GEOGR GRÁF ÁFIC ICA. A....................................................7
1.2 1.2.. ..
................................ ..................... ....................7 ..........7 DELIM ELIMIT ITA ACIÓN CIÓN CO CONC NCEP EPTU TUAL AL.....................
1.2.! .2.!..
DELIM ELIMIT ITA ACION SOC OCIA IAL L.............................................................8
1.. 1..
PROB PROBLE LEMA MAS S DE DE LA LA INVE INVEST STIGA IGACI CIÓN ÓN...............................................8
1..1 ..1..
PROBLE OBLEM MA PR PRINC INCIPA IPAL.............................................................8
1..2 ..2..
................................ ..................... ......................... ..............8 8 PROBLE OBLEM MA SEC SECUN UND DARIO ARIO......................
1.!. 1.!.
OB"E OB"ETI TIVO VOS S DE LA INVE INVEST STIG IGAC ACIÓ IÓN N.................................................9
1.!.1 .!.1..
OB"ETIV TIVO GE GENERAL.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ............. ...9 9
1.!.2 .!.2..
............................... ..................... ..................... ....................9 .........9 OB"E OB"ETI TIVO VO ESP ESPECIF ECIFIC ICO O....................
1.#
"USTI "USTIFIC FICACI ACIÓN ÓN E IMPO IMPORT RTA ANCIA NCIA DE LA INVES INVESTIGA TIGACIÓ CIÓN N................10
1.# 1.#.1
"UST "USTIF IFIC ICAC ACIO ION N DE DE LA LA INVE INVES STIGA TIGACI CIÓN ÓN...................................10
1.# 1.#.2
IMPO IMPOR RTANCIA CIA DE LA INVE INVES STIGA TIGACI CIÓN ÓN.....................................11
1.# 1.#.
LIMI LIMIT TACION CIONES ES DE LA INVE INVEST STIG IGAC ACIÓ IÓN N.....................................11
................................ ..................... ..................................14 ........................14 CAPITULO II: MARCO TEÓRICO..................... 2.1 2.1
ANTE ANTECE CEDE DENT NTES ES DE DE LA LA INV INVES ESTI TIGA GACI CIÓN ÓN.......................................14
2.1.1.
NACIONALES..................... ................................ ..................... ..................... ..................... ..................... ...........14 14
2.1.2 .1.2..
INTER TERNACIONALES................................................................15
2.2
................................ ...................... ..................... .............................. ....................17 17 BASES TEÓRICAS.....................
2.2.1
LA PIEL.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..........17 17
2.2.2
$ERIDA..................... ................................ ..................... ..................... ........................................ ............................. 23
2#2#$
............................... ..................... ..................... .............................26 ..................26 CICATRI%ACIÓN....................
2.2.!
FITOTERAPIA.........................................................................34
2.2.#
EL MOLLE.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ...........................37 .................37
2.2.&
ACEITE ES ESENCIAL DE DE Schinus molle L......................................42
2. 2.
............................... .........................48 ..............48 DEFI DEFINI NIC CIÓN IÓN DE T'RM T'RMIN INOS OS BÁSI BÁSIC COS....................
CAPITULO III: $IPÓTESIS ( VARIABLES......................................................49 .1
$IPÓTESIS GENERAL..................... ................................ ...................... ..................... ..................... ............... ....49 49
.2
.............................. ..................... .............................. ...................49 49 $IPÓTESIS SE SECUNDARIAS....................
.
VARIABLE RIABLES S )de*in )de*inici ici+n +n c,ncec,nce-/0 /0 ,-e30 ,-e30ci, ci,n0 n044 ...............................50
..1 ..1 OPERAC OPERACION IONAL ALI%A I%ACIÓ CIÓN N DE LAS VARIA VARIABLE BLES5 S5 DIMENS DIMENSION IONES ES E INDICADORES..................... ................................ ..................... ..................... ...................... ..................... ..................... ...........50 50 CAPITULO IV: METODOLOGÍA DE LA INVESTIGACIÓN...................................2 !.1
TIP TIPO ( NIV NIVE EL DE DE INVE INVES STIGA TIGAC CIÓN IÓN...................................................2
!.2 !.2
M'TO M'TOD DO ( DIS DISE6 E6O O DE DE LA INVE INVEST STIG IGAC ACIÓ IÓN N.....................................2
!. !.
POBL POBLAC ACIÓN IÓN ( MUE MUEST STRA RA DE LA INVE INVEST STIGA IGACI CIÓN ÓN..............................2
!..1
................................ ...................... ..................... ..................... .........................2 ..............2 POBLACIÓN.....................
!..2
............................... ...................... ..................... ..................... ..................... .................. ........2 2 MUESTRA....................
!.!
T'CNIC T'CNICAS AS E INSTR INSTRUM UMEN ENTOS TOS DE LA RECOL RECOLEC ECCIÓ CIÓN N DE DE DATO DATOS S.......3
!.!.1
T'CNICAS..................... ................................ ..................... ..................... ...................................... ........................... 3
!.!.2
................................ ..................... ..................... ............................. ..................7 7 INSTRUMENTOS.....................
CAPITULO V: ADMINISTRACIÓN DEL PRO(ECTO DE INVESTIGACIÓN...........8 #.1
PRESUPUESTO..................... ................................ ...................... ..................... ..................... ..................... ............... .....8 8
#.1. #.1.1 1
PRES PRESUP UPUE UEST STO: O: P3i7 P3i7e3 e30 0 *08e *08e 70e 70e3i 3i0 0 -3i7 -3i70 0....................................8
#.1. #.1.2 2
PRES PRESUP UPUE UEST STO: O: 8e9/ 8e9/nd nd0 0 F08e F08e F03 F03ic ic0c 0ci+ i+n n de P,70 P,70d0 d0..................8
#.1. .1.
PRES PRESU UPUES PUESTO TO:: Te Te3ce 3ce30 *08 *08e........................................................9
#.2
CRONOGRAMA.................... .............................. ..................... ...................... .................................... ......................... 11
ANE;O 1: MATRI% MATRI% DE CONSISTENCIA CONSISTENCIA........................................................13 ANE;O 2: MAPA MAPA ADMINISTRAT ADMINISTRATIVO IVO < "URISDICCIÓN "URISDICCIÓN POR MICROREDES MICROREDES......16
............................... ...................... ..................... ..................... .............................................. ................................... 16 ANE;O :.................... ANE;O !: MAPA DE POBRE%A POR DISTRITOS RED II $UAURA O(ÓN........17 ANE;O #: CONSENTIMIENTO CONSENTIMIENTO INFORMADO INFORMADO.................................................17 ENCUESTA DE MEDICIÓN DEL USO DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE SC$INUS MOLLE L. EN LA DISMINUCIÓN DISMINUCIÓ N DEL DOLOR...............................21
REGISTRO DE DOSIFICACIÓN DOSIFICACIÓN Y FRECUENCIA DEL DEL USO DEL MOLLE.........22
INTRODUCCIÓN L08 -0n08 =0n 8id, 8ie7-3e /n0 */ene indi8-en80e -030 0 ,enci+n de -3,d/c,8 ene*ici,8,8 en 0 =i8,3i0 de 0 =/70nid0d )B0nd,ni e 0.5 2>>?4. L08 0ni9/08 ci@ii0ci,ne8 /803,n 08 e8-ecie8 @e9e0e8 0n, -030 *ine8 0i7enici,85 c,7, en 7edicin0 c,87ic0. En e8e 8enid,5 09/n,8 de ,8 -3,d/c,8 c,n 70,3 3ee@0nci0 =i8+3ic0 8,n 08 e8-eci08 03,7ic085 8/8 e8enci08 *3090nci08 *i9/30n en e8c3i,8 0n 7e7,30e8 c,7, e Gne8i8 de 0 Bii0 )RVR5 1?&>45 /e =0ce 3e*e3enci0 de 7e3c0de3e8 70di0ni08 /e c,7e3ci0i00n 03,7085 807, 7i33 7i330 05 -,8 -,8ie ie7e 7en ne e 8/ -e8, e8, en ,3, ,3, , -00 00 07 07i in5 n5 ,8 ,8 e9ie9i-ci ci,8 ,855 7e8,-,7ic,85 =inde8 c=in,8 en0n @08,8 c,n,ci7ien,8 8,3e 0 eH30cci+n /8, de 08 e8enci08 c,n 08 /e *03ic00n -,70d085 807,8 7,3/,3i,8 e in*/8i in*/8i,ne ,ne8. 8. Inc/8 Inc/8,5 ,5 e 7dic, 7dic, 93ie9, 93ie9, $i-+c3 $i-+c30e 0e88 3ec,7e 3ec,7end0 nd00 0 7080e 7080e88 c,n 0ceie8 e8enci0e8 )D05 2>>J4.
En 0 0c/0id0d5 8e =0 3e@0,30d, e c07-, de 0-ic0ci+n de 08 -0n08 e8-eci08 03,7ic085 en *0370c,,90 i,ecn,,90 0 in@e8i90ci+n cien*ic0 e 03e 03e /n n/e@, n/e@, e8-0ci e8-0ci, , 0 ,8 0ceie 0ceie88 e8enc e8enci0e i0e85 85 e@0/0 e@0/0nd, nd, 8/ e*ec, e*ec, 0niK 0niK in*ecci,8,5 0ni7ic+ic, e in8ecicid05 -,3 7edi, de -3/e08 inK@i3, e@0/0ci,ne8 en eid,8 @i@,8.
E Pe3 e8 /n, de ,8 -08e8 c,n 70,3 i,di@e38id0d en e 7/nd,5 7/c=08 de 8/8 e8-ecie8 @e9e0e8 -/eden 8e3 0-3,@ec=0d08 de *,370 8,8enie -,3 0 ind/ ind/8 83i 3i05 05 /n0 /n0 c03 c030 0 0e 0e3n 3n0 0i@ i@0 0 e8 e Sc=i Sc=in/ n/88 7, 7,e e L.5 L.5 /n 3, 3, n0i@ n0i@, , c,n c,n 0-ic0ci,ne8 7edicin0e85 c/, 0ceie e8enci0 -3e8en0 -3,-ied0de8 in8ecicid085 0ni0ce3i0n08 0ni*n9ic085 de7,830d08 c,n /n 07-i, e8-ec3, )C=i3in, e 0.5 2>>1 %en9 (/ein5 2>>&4.
EHi8e EHi8e /n0 di@e38 di@e38id0 id0d d de -0n0 -0n088 7edici 7edicin0 n0e8 e8 c,n 0ci@ 0ci@id0 id0d d cic03 cic03i0 i0ne ne de c,n, c,n,ci ci7i 7ien en, , -,-/ -,-/0 033 c,7, c,7, e8 e M, M,e e /i /ii i0d 0d, , en 0 0ni 0ni9 9ed ed0d 0d en 0
-3e-030ci+n de c,n,cid, B807, de ,8 "e8/i085 d/30ne d,8cien,8 0,8 8e /8+ /8+ -030 030 0@ 0@03 =e3id e3id08 0855 c/30 c/3033 ce ce308 308
+3+3-id id08 08
d03
*3, *3,0 0ci,n ci,ne8 e8
0ni33e/7ic085 0de78 -,8ee -3,-ied0de8 0ni7ic3,i0n08 /e 0/d0 0 e@i03 /n0 in*ecci+n en 0 =e3id0.
P,3 , eH-/e8,5 0 -3e8ene in@e8i90ci+n iene c,7, ,ei@, 9ene305 e@0/03 0 0ci@id0d cic03i0ne de /n 9e e0,30d, 0 08e de ,8 eH30c,8 de M,e )Sc=in/8 7,e4. E e8/di, ACTIVIDAD CICATRI%ANTE DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE Schinu 7,e e EN LA POBL POBLAC ACION ION Schinus s molle molle L. 7,
DEL DEL
DISTRITO DE SA( SA(AN 8e e@030 0 c0, c,n ,8 0/7n,8 0, 0 8/-e3@i8i+n 8/-e3@i8i+n de 7dic,8 ,3,8 -3,*e8i,n0e8 de F0c/0d de Medicin0 $/70n0 Cienci08 de L0 S0/d5 E8c/e0 P3,*e8i,n0 De F0370ci0 ( Bi,/i7ic0.
CAPITULO I: PLANTEAMIENTO PLANTEAMIENTO DEL PROBLEMA 1.1. DESCRIPCIÓN DE LA REALIDAD PROBLEMÁTICA E 8i8e70 de 80/d -e3/0n,5 en 0 0c/0id0d5 ,d0@0 8e enc/en30 c,n i7i0ci,ne8 de c,e3/30 en 0 d,0ci+n de 7edic07en,8 -030 c/3i3 08 de70nd08 de 0 -,0ci+n n0ci,n0. L08 nece8id0de8 de c/id0d, de 80/d de 0 -,0ci+n en 9ene30 de 70ne30 e8-eci0 08 /ic0d08 en ,n08 -e3i /30n0 3/305 8e 0930@0n 0930@0n -,3 c/0n, 0 di8-,niiid0d di8-,niiid0d de 7edic07en,8 en e8,8 /903e8 8,n in8/*iciene85 de e8e 7,d, e e70 de 0 d,0ci+n de 7edic07en,8 8i9/e 8i9/e 8iend, /n -3,e70 -3,e70 de 80/d 80/d -ic0 c08, c08, e8-ec*ic, de 0 3e0id0d de di83i, di83i, de S0n5 -,0ci+n -,0ci+n /e iene i7i0d, i7i0d, 0cce8, 0cce8, 0 08 7edicin08 deid,5 0de78 de ,8 *0c,3e8 de 9e,930*0 0cciden0d05 de*icienci0 ec,n+7ic0 -,3 0 c,ndici+n de -,3e0 , eH3e70 -,3e0 )/ini I II45 0 0 d,0ci+n de 7edic07en,8 8/*iciene8 nece803i,8 8e9n 0 3e0id0d. L08 -,0ci,ne8 3/30e8 -,3 e e90d, 0nce830 =0n -30cic0d, c/30ci,ne8 de 8/8 70e8 3ec/33iend, 0 di@e38,8 7edi,8 *i,e3-ic,85 e -3,e70 30dic0 en /e 8i e808 e808 -3ci -3cic08 c08 8/8i8 8/8i8en en55 e8-eci e8-eci07 07en ene e e7-e0 e7-e0nd, nd, e 7,e 7,e )Sc=in/8 7,e4 en 0 c/30 de =e3id085 deid, 0 08 -3,-ied0de8 cic03i0ne8 de e80 -0n0. L0 c/0 8e 0d7ie c,7, /n0 0e3n0i@0 de 8,/ci+n de ,8 70e8 de 0 -,0ci+n *3ene 0 0 i7i0d0 di8-,niiid0d de 0 7edicin0 cien*ic05 en ,3,8 c08,8 *3ene 0 ,8 08-ec,8 c//30e8 c3eenci0 8,3e e d0, /e ,c08i,n0n 08 7edicin08. En 0 9070 de en*e37ed0de8 -3,e708 de 80/d de 08 -,0ci,ne8 3/30e85 c08, e8-ec*ic, de 0 -,0ci+n de S0n5 S0n5 8e ideni*ic0 /n0 ee@0d0 ee@0d0 *3ec/e *3ec/enc nci0 i0 de 70e8 70e8 de3i@ de3i@0d0 0d088 de ,8 0ccide 0ccidene ne88 0,30 0,30e8 e8 c,id c,idi0n i0n085 085 ,c08i,n0d,8 -,3 08 =e3307ien08 -/n, c,30ne85 -ied3085 -0,85 -ic,85 07-085 c/c=i,85 8ie33085 -ic,85 033en,85 ,3,8 8/ce8,8 8,n c0d08 c,n ,8 c/0 c/0e8 e8 8e -3,@ -3,@,c ,c0n 0n c,3 c,3e8 e855 3089 3089/ /,8 ,855 9,9,-e8 e8 ,30 ,3088 0ce 0ce30 30ci ci,n ,ne8 e8.. A 3e8-ec,5 0 n0/30e0 i,+9ic0 de ,390ni87,5 c,7, 3e8-/e80 n0/30 0 08 =e3id085 8e93e90 c,9en, 0 30@8 de 0 -ie c/0 0cci+n e8 3ec,nec03 e eid, e8i,n0d, c/3iend, 0 =e3id0 de eid, 8ec, d/3, den,7in0d0
c,8305 c/08 8ec/e08 c,7/ne8 8,n 08 cic03ice8. En c,n8e c,n8ec/e c/enci nci0 0 08 7edid0 7edid088 0dec/0 0dec/0d08 d08 0 8e9/i3 8e9/i3 3e/ie 3e/ie3en 3en 3ed/ci 3ed/ci33 e 070, 070, de 08 cic03ic cic03ice8 e8 , de030 de03088 8in =/e0 =/e088 en 0 -ie5 7edi0n 7edi0ne e 0 0-ic0 0-ic0ci+ ci+n n de -0n0 -0n088 7edici 7edicin0 n0e8 e8 /e /e c,nen c,nen90 90n n 0nin, 0nin,85 85 *0@,n *0@,n,id ,ide85 e85 7/c0 7/c09,8 9,855 ec.5 ec.5 /e di87in di87in/ /0n 0n e ie7-, ie7-, de 3e9ene 3e9ene30c 30ci+n i+n de eid, eid,55 7e,3en 0 e08icid0d5 3e80/3en e c,,35 e 08-ec, 0 eH/30 n0/30 de 0 -ie5 en 0 /e *i9/30 c,7, 0e3n0i@0 e e7-e, de 7,e. Sin e7039, 8e enc/en30 /n @0c, de in*,370ci+n 3e8-ec, 0 e7-e, de e80 -0n0 en 08 c/30ci,ne8 de 08 =e3id08 -,3 -03e de 0 0 -,0ci+n de S0n. 1.2. DELIMITACIONES DELIMITACIONES DE LA INVESTIGACIÓN 1.2.1. DELIMITACIÓN DELIMITACIÓN TEMPORAL. L0 3e0i0ci+n de 0 -3e8ene in@e8i90ci+n e8 -3e@i80 en e -e3i,d, de
7e8 de Ene3, 0 7e8 de "/ni, de 2>1#
1.2.2. DELIMITACIÓN DELIMITACIÓN GEOGRÁFICA. S0n e8 e 3e0 9e,93*ic0 en e /e 8e 0-ic030 0 in@e8i90ci+n5 e8 /n di8 di83i 3i, , de 0 -3,@ -3,@in inci ci0 0 de $/0/ $/0/30 30.. C/ C/08 c030 c030c ce3 e38 8iic0 c088 c,33e8 c,33e8-,n -,nden den 0 ,8 8i9/ie 8i9/iene ne88 1. Ai/ i/d: d: &Q# &Q# 0i 0i/ /d: d: 11 >J >J #1 #1 ,n9i/d: JJ 11 2Q 8/-e3*icie: 11>.JJ 7 2 den8id0d -,0ci,n0: 1& P,0ci+n 2122 )Fi9/30 N1 AneH, AneH, 24. 1.2.. DELIMITACIÓN DELIMITACIÓN CONCEPTUAL E8e -3,ec, e803 dei7i0d, -,3 ,8 c,n,ci7ien,8 0d/i3id,8 en 0 /ni@ /ni@e3 e38i 8id0 d0d d 3e0 3e0ci ci,n ,n0d 0d,8 ,8 ,d0 ,d088 c,n c,n 08 08 3e0 3e088 0-ic 0-ic0 0i@ i@08 08 0 0 08e8 08e8,3 ,30 0 -030 -030 0 e0 e0,3 ,30c 0ci+ i+n n de in@ in@e8i e8i90 90ci ci+n +n de 7e3c 7e3c0d 0d,8 ,855 003c0nd, e708 c,7, de*inici+n de ,ei@,85 @03i0e8 de 7edici+n5 in83/7en,8 de 7edici+n5 3ec,-i0ci+n de d0,8 0ni8i8 de d0,85 0-,0d, -,3 ,8 c,n,ci7ien,8 0-i/de8 /e n,8 -/eden -3,@ee3 ,8 ,8 9e8 9e8,3 ,3e8 e8 de de -3, -3,ec ec, ,55 -030 -030 3in 3ind0 d03 3e8 e8 /n0 /n0 7e, 7e,d, d,, ,9 90 0 in@e in@e8 8i9 i90 0i@ i@0 0 ,390 ,390ni ni0 0d0 d055 c03 c030 0 c,nc c,nc/ /ene ene /e /e e ,*3e ,*3ec c0 0 in*,37 in*,370ci 0ci+n +n 3ee@ 3ee@0n 0ne e -030 -030 /n0 ,70 ,70 de deci8 deci8i,n i,ne8 e8 e*ic0 e*ic0 /n0 eec/ci+n de 0cci,ne8 e8309ic085 en -3, de 8/ de8033,, 0c/0 *//3,.
CONTROL INTERNO M,d,8 c,,3din0d,8 7edid08 /e 8e 0d,-0n -030 c,7-3,03 0 eH0ci/d @e30cid0d de 0 in*,370ci+n de 0 0ci@id0d cic03i0ne de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n c,n 0ceie 0ceie e8enci0 e8enci0 de Schinus Molle L. 7,e en 0 -,0ci+n de di83i, de S0n S0n 2>1#. E"ECUCION PRESUPUESTAL Seec Seecci, ci,n03 n03 ,3den0 ,3den033 08 08i9n 08i9n0ci 0ci,ne ,ne88 -3,930 -3,93070d 70d08 08 /e 8e3n 8e3n eec/0d085 en /n -e3i,d, e80ecid, c,n 0 *in0id0d de ,-i7i03 e /8, de ,8 3ec/38,8 di8-,nie8.
1.2.!. DELIMITACION DELIMITACION SOCIAL E n7e3, de =0i0ne8 de ,0 de 2#?> =0i0ne8 8e9n e i7, cen8, 2>>J INEI Fi9/30 N 2 )AneH, 4 c030ce3i0d, en -3,7edi, c,7, c,7, /n0 /n0 -, -,0c 0ci+ i+n n -,3 -,3e5 e5 8in 8in e70 e7039 39, , eHi8 eHi8e en n en3 en3e e e, e,88 -,0ci,ne8 en eH3e70 -,3e0. Fi9/30 N )AneH, !4
1..PROBLEMAS DE LA INVESTIGACIÓN 1..1. PROBLEMA PRINCIPA PRINCIPAL L C/ e8 e e*ec, de 0 0ci@id0d cic03i0ne de /n0 -,70d0 c,n 0cei 0ceie e e8enc e8enci0 i0 de Schinus molle L. en 0 -,0ci+n de di83i, de S0n 2>1# 1..2. PROBLEMA SECUNDARIO C/ C/ e8 e e*ec, de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie 0ceie e8enci0 e8enci0 de Schinus molle L. en 0 di87in/ci+n de ie7-, de cic03i0ci+n de 0
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#W C/ C/ e8 e e*ec, de /8, de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie 0ceie e8enci0 e8enci0 de Schinus molle L. en 0 di87in/ci+n de 070, de 0 =e3id0 de 0
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#W C/ C/ e8 e e*ec, de /8, de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie 0ceie e8enci0 e8enci0 de Schinus molle L.
en 0 di87in di87in/ci /ci+n +n de d,,3 d,,3 de 0 -,0c -,0ci+n i+n de de
Di83i, de S0n < 2>1#W
1.!. OB"ETIVOS DE LA INVESTIGACIÓN 1.!.1. 1.!.1. OB"ETIVO OB"ETIVO GENERAL E@0/03 0 0ci@id0d cic03i0ne de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Schinus molle L. en 0 -,0ci+n de di83i, de S0n 2>1# 1.!.2. OB"ETIVO ESPECIFICO E@0/03 e e*ec, de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Sc=in/8 7,e L. en 0 di87in/ci+n de ie7-, de cic03i0ci+n de 0 -,0ci+n de Di83i, de S0n 2>1#. E@0/03 e e*ec, de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Sc=in/8 7,e L. en 0 di87in/ci+n de 070, de cic03i0ci+n de 0 -,0ci+n de Di83i, de S0n 2>1#. E@0/03 e e*ec, de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Schinus molle L.
en 0 di87i di87in/ n/ci ci+n +n de de d,,3 d,,3 de 0 =e3i =e3id0 d0 de 0
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#. 1.# "USTIFICACIÓN E IMPORTANCIA IMPORTANCIA DE LA INVESTIGACIÓN 1.#.1 1.#.1 "USTI "USTIFIC FICACI ACION ON DE LA INVE INVESTI STIGAC GACIÓN IÓN 04 "USTIF "USTIFICA ICACIÓ CIÓN N TEÓRI TEÓRICA CA L0 -3e8en -3e8ene e in@e8 in@e8i90 i90ci+ ci+n5 n5 8,3e 8,3e 0 0ci@i 0ci@id0 d0d d cic03 cic03i0 i0ne ne de /n0 -,70 -,70d0 d0 c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de 8c=i 8c=in/ n/88 7, 7,e e . 7, 7,e e en 0 -,0ci+n -,0ci+n de Di83i, Di83i, de S0n 2>1#5 2>1#5 -3e@ d03 0-,3e8 0-,3e8 n/e@,8 n/e@,8 0
c,n,ci7ien, deid, 0 0 e0,30ci+n de /n -3,d/c, n/e@, 0 08e de 0ceie e8enci0 de *3/, de 8c=in/8 7,e 5 0 -,70d0 de 7,e5 /e c,n8i/e /n -3,d/c, de 3eciene e0,30ci+n en 0 3e9i+n5 0de78 /e e 7,e iene c030ce38ic08 -3,-i08 en e80 3e9i+n /e ,8 di*e3enci0 de ,308 3e9i,ne8 -,3 08 -3,-ied0de8 c/0ni0i@08 de -3,d/c,.
4 "USTIF "USTIFICA ICACIÓ CIÓN N PRÁCTI PRÁCTICA CA L0 -,70d -,70d0 0 e0,3 e0,30d 0d0 0 c,n 0ceie 0ceie e8enci e8enci0 0 de Schinus Molle 8e3 /ii0d0 en 0 -3cic0 7edi0ne 0-ic0ci,ne8 en =e3id085 0 7i870 /e
8e3 e3 ,8e 8e3@0d 3@0d0 0 en 8/8 e*e e*ec,8 c,8 en e8e 8e 8enid nid, , e80 80
in@e8i90ci+n iene c03ce3 -3cic,. c4 "USTIF "USTIFICA ICACIÓ CIÓN N MET METODO ODOLÓG LÓGICA ICA E -3,ce8, de e7-e, de 0 -,70d0 de 7,e5 -3,d/c, -3e@i8, -030 0 c/30 c/30ci ci+n +n de 08 08 =e3id =e3id08 08 )0 cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n4 n455 3e/ 3e/e3 e3i3 i3 de /n0 /n0 7e,d,,90 de 0-ic0ci+n5 -,3 0n, e80 in@e8i90ci+n 07in d03 0-,3 0-,3e e88 7e, 7e,d, d,+ +9i 9ic, c,88 0dic 0dici, i,n0 n0e e88 0 c,n, c,n,ci ci7i 7ien en, , e+3 e+3ic ic,5 ,5 e80ece3 ,0 -03,ne8 c/30i@,8 8e9n d,8i8 di03i08 *3ec/enci0 de 0-ic0ci+n.
d4 RELEV RELEVA ANCIA NCIA SOCIAL SOCIAL L0 e0 e0,3 ,30c 0ci+ i+n n de /n0 /n0 -,70 -,70d0 d0 de 7, 7,e e e8 i7-, i7-,3 30n 0ne e -030 -030 0 8,cied0d 0 /e e8 /n -3,d/c, n0/30 0-,303 930nde8 ene*ici,8 en c,7-030ci+n 0 ,3,8 -3,d/c,8 n, n0/30e8 07in /n 7e,3 e*ec, e30-/ic,. 1.#.2 1.#.2 IMPORT IMPORTA ANCIA NCIA DE LA INVEST INVESTIGA IGACIÓ CIÓN N T,d0 @e /e 0 -,0c -,0ci+n i+n 0d,ec 0d,ece e de -3,d/c -3,d/c,8 ,8 *0370c *0370c/ /ic, ic,88 0cce8ie8 e8-eci07ene 08,ci0d0 0 0 c//305 L0 -3e8en -3e8ene e in@e8 in@e8i90 i90ci+ ci+n5 n5 8,3e 8,3e 0 0ci@i 0ci@id0d d0d cic03 cic03i0 i0ne ne de /n0 /n0 -,70 -,70d0 d0 c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de Schi 7,e e en 0 Schinu nus s Moll Molle e L. 7,
-,0ci+n -,0ci+n de Di83i, Di83i, de S0n 2>1#5 2>1#5 -3e@ d03 0-,3e8 0-,3e8 n/e@,8 n/e@,8 0 c,n,ci7ien, deid, 0 0 e0,30ci+n de /n -3,d/c, n/e@, 0 08e de 0ceie e8enci0 de *3/, de Schinus Molle L 5 0 -,70d0 de 7,e5 /e c,n8i c,n8i/ /e e /n -3,d/c -3,d/c, , de 3ecien 3eciene e e0,3 e0,30ci 0ci+n +n en 0 3e9i+n 3e9i+n55 0de78 /e e 7,e iene c030ce38ic08 -3,-i08 en e80 3e9i+n /e ,8 di*e3enci0 de ,308 3e9i,ne8 -,3 08 -3,-ied0de8 c/0ni0i@08 de -3,d/c,.
1.#. 1.#. LIMIT LIMITA ACIONES CIONES DE LA INVEST INVESTIGA IGACIÓ CIÓN N A. P030 0 e0,30ci+n de -3,d/c, de in*30e83/c/30. E -3,ec, 3e/ie3e di8-,ne3 de /n 0,30,3i, c,n8i8ene de , 8i9/iene: EXUIPOS •
B00n0 0n0ic0
•
B0, 7030 P.
•
C,cini0 ec3ic0 de /n0 8,0 =,3ni0 i-, e8-i30.
•
Mic3,8c,-i, +-ic, /niK,c/03 n, 3e9i830 703c0.
•
Re*30c+7e3,
•
Te37+7e3,8 de 930d/0ci+n K#C 0 #>C5 1>>C 2>>C.
REACTIVOS •
S/*0, de 709ne8i, )-. 0.4
•
E0n, ?#Y )VZV4 ne/3,
•
$id3+Hid, de -,08i, )>51 N4
•
$id3+Hid, de -,08i, )>5# N4 en e0n,
•
$id3+Hid, de 8,di, )#>Y4
•
Ácid, c,3=d3ic, )>5# N4
•
Ácid, 8/*3ic, c,ncen30d, c,ncen30d, )-. 0.4
•
Ácid, +3ic,
•
R,, de *en,
•
Fen,*0en0
•
A9/0 de8i0d0
•
A903 8/e3, n030n0 )ASN4 )ASN4
MATERIALES •
T/,8 de en80,: # 7 1> 7
•
M030ce8 E3en7ee3: 1>> 75 2#> 7 #>> 7
•
Picn+7e3,: 1> 7
•
Pi-e08 @,/73ic08: >5# 75 1 75 # 7 1> 7
•
P3,e08: 2# 7 #> 7
•
B0,ne8 de @id3i, )Pi3eH [4 de *,nd, -0n,: 2#> 75 #>> 7 2 >>> 7
•
V08,8 V08,8 de -3eci-i0d,: 1> 75 #> 75 2#> 7 #>> 7
•
B/3e08 c,n 0@e: 2# 7 #> 7
•
C,nden80d,3 i-, 8e3-enn
•
C,ec,3 de 0ceie i-, -i-e0 @,/73ic0
•
Reci-iene8 de @id3i, c,,3 703: 1> 7 2> 7
•
De8ec0d,3
•
P0c08 Pe3i 7edi0n08 930nde8 c,n 0-0
•
C/3e,e,8 -,30,e,8
•
•
A80 de \,e T/,8 de @id3i, -030 @0-,3
•
C-8/08 de -,3ce0n0 -030 ceni08
•
Pin08 7eic08 03908
•
G30di08 de 7e0 70de30
•
B0nde08 de -8ic,
•
Pie0 de -8ic,
•
C,3c=,8 -e308 de ee
PRESUPUESTALES L08 i7i0ci,ne i7i0ci,ne88 -3e8/-/e80e -3e8/-/e80e88 3e0ci,n0d08 3e0ci,n0d08 c,n 0 di8-,ni di8-,niiid0d iid0d in7edi00. E 7i87, /e 8e -3e@ee -,d3 8e3! 8/80n0d, 7edi0ne 0 inc,3-,30ci+n de -3e8ene -3,ec, en e -3e8/-/e8, 3e9i,n0 , -3e8/-/e8, de 9,ie3n, ,c0 de 2>1# B. En 0 0-ic0 0-ic0ci+n ci+n de de -3,d/c, -3,d/c, 0 0 -,0c -,0ci+n i+n E8 e8e 08-ec, 8e -3e@ 0 c,0,30ci+n de 0 -,0ci+n e 7i87, /e 8e ,end3 7edi0ne e c,n8eni7ien, in*,370d,.
CAPITULO II: MARCO TEÓRICO 2.1 ANTECEDENTES DE LA INVESTIGACIÓN INVESTIGACIÓN 2.1.1. 2.1.1. NACIONALES NACIONALES L0n,82 Re0i+ e e8/di, ,3ien0d, 0 0 eH30cci+n de 0ceie e8enci0 de *3/, de Schinus molle L. de 0 Re9i+n T0cn05 0 c030ce3i0ci+n *8ic, *8ic,K/ K/7i 7ic0 c0 e ideni ideni*ic *ic0ci 0ci+n +n de ,8 c,7-,n c,7-,nen ene8 e8 -3inci-3inci-0e 0e88 de 0ceie -3,nd,8e 0 0ci@id0d 0ci@id0d 0ni7ic+ic0 0ni7ic+ic0 0ne 0ne Penicillium italicum. Se ,703,n 7/e8308 de 1>> 9 de 08 c/0e8 8e ,/@, 0ceie8 e8en e8enci ci0 0e8 e8 c,n c,n 3end 3endi7 i7ie ien n, , -3,7 -3,7ed edi, i, de &5#J &5#J#Y #Y )@Z)@Z-44 -030 -030 08 08 7/e8 7/e83 308 08 de L,8 L,8 P0, P0,85 85 J5J> J5J>#Y #Y )@Z)@Z-44 -030 -030 08 08 de T0300 300.. E 3007ien, e80d8ic, de7,83+ /e e /903 de ,3i9en de 0 70e3i0 -3i70 n, iene in*/enci0 8i9ni*ic0i@0 8,3e e 3endi7ien, de 0ceie e8enci0 de 7,e. O3,c, Medi0ne 8/ e8/di, indic+ /e 8e -/ede ,703 7edid08 0dec/0d08 -030 3ed/ci3 e 070, de 08 cic03ice8 0/d03 0 0 -ie 0 c/3038e d/30ne e -3,ce8, de cic03i0ci+n5 en3e e88 8e enc/en30 0 0-i 0-ic0 c0ci ci+n +n de -0n -0n0 088 7edi 7edici cin0 n0e e88 /e /e c,n c,nen en90 90n n 0ni 0nin, n,85 85 *0@ *0@, ,n,id n,ide8 e855 7/c 7/c0 09 9,85 ,85 ec.5 c.5 /e /e di8 di87in/ 7in/0n e ie7 ie7-, de 3e9ene30ci+n de eid,5 7e,303en 0 e08icid0d5 3e80/3en e c,,35 e 08-ec, 0 eH/30 n0/30 de 0 -ie. EHi8 EHi8e e /n0 /n0 di@e di@e38 38id id0d 0d de -0n -0n0 088 7edi 7ediccin0 in0e8 e8 c,n c,n 0ci 0ci@i @id0 d0d d cic03i0ne de c,n,ci7ien, -,-/03 c,7, e8 e M,e /ii0d, en 0 0ni9ed0d en 0 -3e-030ci+n de c,n,cid, B807, de ,8 "e8/i085 d/30ne d,8cien,8 0,8 8e /8+ -030 0@03 =e3id08 . B,ni B,ni0 0 ! En 8/ in@e8i90ci+n 8e e@0/+ 0 0ci@id0d cic03i0ne de 0ceie
e8enci0 i0
de
Sc=in/ in/8
7,e
L.
7,e e
0
di*e3ene8
c,nce c,ncen3 n30ci 0ci,ne ,ne85 85 en c,7-03 c,7-030ci 0ci+n +n c,n /n -3,d/c -3,d/c, , c,7e3c c,7e3ci0. i0. Se enc, enc,n n3+ 3+ /e /e e 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de de Sc=i Sc=in/ n/88 7, 7,e e L. 7, 7,e e5 5 c,n8i/id, -3inci-07ene -,3 7,n,e3-en,8 8e8/ie3-en,85 en -,70 -,70d0 d0 eni enien end, d, c,7, c,7, 08e 08e @08e @08eiin0 n0 8+i 8+id0 d0.. L,8 L,8 3e8/ 3e8/0d 0d,8 ,8 7,8303,n /e e -3,d/c, -,8ee -3,-ied0de8 cic03i0ne8 *3ene 0
=e3id08 in*ec0d08 en 90n0d, @0c/n, 08 /e 80n00n de 70ne30 0-3,-i0d0 08 7i87,5 ,8 eH-e3i7en,8 e@0d,8 0 c0, en 30,ne8 de ce-0 B0 C #5 c,33,,303,n 0 eH-e3ienci0 7enci,n0d05 8iend, 0 c,ncen30ci+n 0 2Y 0 /e -3e8en+ 70,3 -,de3 cic03i0ne *3ene 0 0 -,d,de370ii8 708ii8 8/cnic08. G,n0e8 # S/ ,ei@, */e dee37in03 8i e 0ceie de 7,e )Sc=in/8 7, 7,e4 e4 ie iene e*ec *ec, , 0ni7 ni7ic ic+ +ic ic, , in @i3, i3, 8,3e 3e T3ic=, ic=,-= -=,n ,n 7en093,-=e8 ATCC ?#. Se /803,n 2! -0c08 Pe3i en d,nde 8e 8e73+ 8e73+ 0 ce-0 i,*ii0d0 i,*ii0d0 de T3ic=, T3ic=,-= -=,n ,n 7en093,-= 7en093,-=e8 e8 ATCC ?# ?# en A903 903 Mc, Mc,8e 8e55 ,8e ,8e3@ 3@n nd, d,8e 8e /e /e eHi8 eHi8e e in=i in=ii ici ci+n +n de c3eci7ien, en ,d08 08 c,ncen30ci,ne8. c,ncen30ci,ne8. Pe,& En 8/ e8/di, /8c+ 0 c030ce3i0ci+n de 0ceie e8enci0 de 08 =,08 de M,e5 -,3 e 7,d, de de8i0ci+n. Medi0ne 8/8 2 i-,8 de -3,ce8,8 de de8i0ci+n de M,e ,93+ /e e -3inci-i, 0ci@, c,n8e3@e 7e,3 8/8 -3,-ied0de8 e30-/ic08 0 c,7-030ci+n 0 ,8 -3,ce8,8 -3,ce8,8 de de8i0ci+n de8i0ci+n /80d,8 /80d,8 c,7n7ene c,7n7ene -030 0 eH30cci+n eH30cci+n de 7,e. 2.1.2. 2.1.2. INTERNACIO INTERNACIONALE NALES S G/00J .Se =0n e@0/0d, 08 c030ce38ic08 0ni,Hid0ne8 de 0ceie e8enc e8enci0 i0 c3/d, c3/d, de Sc=in/8 Sc=in/8 7,e L. )7, )7,e e55 09/0 09/03i 3i0 045 45 8e =0n =0n c,7c,7-03 030d 0d, , c,n c,n 08 08 *30cc *30cci, i,ne ne88 de de 7i87 7i87, , 0cei 0ceie e ,e ,eni nid0 d088 -,3 -,3 de8i0ci+n 0 @0c,. L08 7/e8308 ,enid08 8e 0n0i03,n 7edi0ne c3,70,930*0 GSZMS5 8e e8 dee37in+ 0 e*icienci0 0ni,Hid0ne /ii0nd, e 7,d, DPP$5 252 Di-=en 1 -ic3=d30. L0 *30cci+n 78 -e80d0 c,niene 70,3 c0nid0d de Te3-inenK!K, Ge370c3en, D5 c,7-/e8,8 c,ec,3e8 de 30dic0e8 i3e8. P,3 , 0n,5 0 *30cci+n 78 -e80d0 e8 0 /e iene 70,3 -,de3 0ni330dic0. MORALESQ En 8/ e8/ e8/di di, , 8e iden idenii*ic *ic03 03,n ,n c030 c030c ce3 e3i i03 03,n ,n 08 08 e7i8i,ne8 i,9nic08 de d,8 indi@id/,8 de 0 7i870 e8-ecie 03+3e0 n0i@0 Sc=in/8 7,e L. )-i7ien,4 en di8in08 e0-08 de c3eci7ien,.
Se dee37in03,n 8/8 *0c,3e8 de e7i8i+n )FE4 8/ ndice -,enci0 *,370d,3 de ,,n, )IPFO4. E 7/e83e, 8e 3e0i+ en /n0 c7030 de enci encie3 e33, 3, e8 e8iic, c, 7edi 7edi0n 0ne e 0 0d8, 0d8,3c 3ci+ i+n n en /, /,88 TENA TENA; ; 0 /ii0ci+n de 8en8,3e8 de =/7ed0d 3e0i@05 e7-e30/30 30di0ci+n *,,8inic07ene 0ci@0. L0 c/0ni*ic0ci+n de ,8 COV8B 8e 3e0i+ 7edi 7edi0n 0ne e /n c3,7 c3,70 0+9 +930 30*, *, de 908e 908e88 c,n c,n dee deec c,3 ,3 FID FID )GCK )GCKFI FID4 D4 0c,-0d, 0 /n e/i-, de de8,3ci+n 37ic0 )ATD4. L,8 L,8 3e8/ 3e8/0 0d, d,88 7,8 7,830 303, 3,n n c,7, c,7, -3in -3inci ci-0 -0 c,7c,7-/e /e8 8, , e7i e7iid id, , 0 i8,-3en, c,n /n FE 7Hi7, de 5Q# ] !5#& ^9 9=8K1 =K1 /n IPFO de !? c,33e8-,ndiene 0 indi@id/, 0d/, en ,,, ,8 7,n,e3-en,8 e7iid e7iid,8 ,8 70,37 70,37en ene e -,3 -,3 07,8 07,8 indi@i indi@id/, d/,88 */e3,n */e3,n 15QKci 15QKcine, ne,55 _K 7i3cen, i7,nen, c,n 70,3e8 FE de8de e indi@id/, 0d/,. %ein9? E8/di+ E8/di+ 0 0ci@id0d 0ci@id0d 0niin*070,3 0niin*070,3i0 i0 de e8-ecie8 e8-ecie8 @e9e0e8 @e9e0e8 e7-e0d08 en 7edicin0 -,-/03. P0ne03,n 3e0i03 /n0 8eecci+n de e8-ec e8-ecie8 ie8 /ii /ii0d0 0d088 en 7edici 7edicin0 n0 -,-/0 -,-/033 c,7, c,7, 0niin 0niin*0 *070 70,3i0 ,3i085 85 -03ic/037ene en -3,ce8,8 /e 0*ecen 0 -ie. En e80 -3i7e30 *08e 8e c,7e c,7en n+ + c,n c,n 0 e8-e e8-eci cie e Sc=i Sc=in/ n/88 7,e 7,e55 3, 3, ,3i9 ,3i9in in03 03i, i, de S/d073ic0 -e3, 0ci700d, en -08e8 3,-ic0e8 8/3,-ic0e8. L0 8eecci+n 8e 3e0i+ en @i3/d de d,8 c030ce38ic08 */nd07en0e8 /n05 n05 e e7e7-e, e, de ,8 ,8 *3/ *3/,8 ,8 en ,8 -08 -08e8 e8 de ,3i9 ,3i9en en c,7, ,7, 0niin*070,3i, en -3,ce8,8 c/ne,8 033ic,8 /n0 8e9/nd05 -,3 8/ c,nenid, en 0n,80n,ide85 93/-, *i,/i7ic,. E80 in@e8i90ci+n =0 -e37 -e37iiid id, , e9 e903 03 0 /n 07- 07-i, i, c,n,c ,n,ci7 i7ie ien n, , de 8/ -,e -,enc nci0 i0 *0370c,+9ic,. G/0ie3i1> S/ in@e8i90ci+n */e dee37in03 0 0ci@id0d 0ni0ce3i0n0 de eH30c, e0n,ic, de 08 =,08 e eH30c, =eH0n,ic, ,enid, de ,8 *3/,8 de 7,e L. )An0c03di0ce0e45 c/i@0d, en I0i05 c,n /n 3endi7ien,de
25!2
Y
#5&
Y
e8-eci@07ene.
Inde-endiene7ene de i-, de eH30c, de 0 -03e de 0 -0n0 /ii i0d05 e Sc=in/8 7,e L 7,83+ /n0 /en0 0ci@id i@id0 0d 0ni0 0ni0ce ce3i0 3i0n0 n0 c,n30 c,n30 0ce3 0ce3i08 i08 G307 G307 -,8i -,8ii@0 i@088 )S. 0/3e/8 0/3e/8 ATCC 2?21 ( E.*0ec0i8 ATCC ATCC 2?2124 2?2124 c,n /n0 CMI 1& /9ZM. E 30n9 de
CBM de e808 0ce3i08 e8/@, en3e 2 &! /9Z7L 3e8-eci@07ene. 3e8-eci@07ene. C0i0n011 S/ -3,-+8i, */e dee37in03 0 -,enci0 0ni7ic3,i0n0 de eH30c,8 0c,=+ic,8 de -0n08 c,7, e 7,e /ii0d0 c,7n7ene en A39enin05 c,7, 0ni8-ic,8 0niin*070,3i,8. C,7-3,03,n /e ,8 ,8 eH3 eH30c 0c, ,88 78 78 0ci@ 0ci@,8 ,8 -3e8 -3e8en en0 00 0n n 0 7en, 7en,88 d,8 d,8 -3in -3inci ci-i -i,8 ,8 0ni7ic3,i0n,8.
2.2BASES TEÓRICAS 2.2.1 LA PIEL L0 -ie e8 /n +390n,5 0 /e e8 *,370d, -,3 di8in,8 eid,8 /e 8e /nen /nen -030 -030 e@ e@03 03 0 c0, c0, 0ci@ 0ci@id id0d 0de8 e8 e8-e e8-ec c*i*ic0 c08. 8. E8 /n, /n, de ,8 ,8 +390n,8 78 930nde8 de c/e3-,5 0n, en 8/-e3*icie c,7, en -e8,. En ,8 0d/,85 0 -ie c/3e /n 3e0 de 03eded,3 de 2 7e3,8 c/0d30d,8 -e8, en3e !5# # \9. S/ 93,8,3 ,8ci0 en3e >5# ! 775 de-endiend, de 0 ,c0i0ci+n 1#. E8e eid, 3ec/3e n/e83, c/e3-,5 n,8 -3,-,3ci,n0 de /n0 c/ie30 -3,ec,30 e8ic0 */e3e5 c0-0 de 0/,K3e9ene3038e.1! EHi8en d,8 i-,8 de -ie:
•
Pie *in0 , 0nd0: e8 0/e0 /e 8e enc/en30 -3inci-07ene en ,8 -3-0d,8 -3-0d,8 08 ,n08 ,n08 9eni 9eni0e 0e8. 8. P,3 ,30 -03e -03e55 c03ece c03ece de e830, cid,
•
Pie 93/e80: 8e ,c0i0 en 0 -ie 0i05 -0n03 -07035 0de78 e80 8e c030ce3i0 -,3 ene3 /n e830, c,3ne, 7/ de8033,0d,5 0 c,7-030ci+n de 3e8, de 0 -ie. E8 *,370d0 -,3 e830, c+3ne, c+3ne,55 e830 e830, , cid, cid,55 e830 e830, , 930n/ 930n/,8, ,8,55 e830 e830, , e8-in, e8-in,8, 8, e830, 080 1#.
2.2.1.1
ESTRUCTURA DE LA PIEL L0 -ie e8 /n +390n, =ee3,9ne, /e inc/e ,d,8 ,8 eid,85 eid,85 eHce-, eHce-, c0309, c0309, =/e8,. =/e8,. $i8,+9ic $i8,+9ic07en 07ene e e8
c,n8i/id0 -,3 3e8 c0-08 )@e3 *i9/30 N14 /e de8de 0 8/-e3* -e3*ic icie ie 0 0 -3,*/ 3,*/nd ndid id0d 0d 8,n: epidermis )e-ie )e-iei, i, de c,e3/3045 dermis )@08c/03i0d05 3ic0 en 0neH,8 c/ne,8 e83/c/308 ne3@i,8084 e hipo eid, d, ce/ ce/0 03 3 hipode derm rmis is o ei 8/c/ne 8/c/ne, , )TCS4. Den3, de ,8 anex anexos os cutá cutáne neos os 8e inc inc/ /en en:: e 0-03 0-030 0, , -i, -i,8e 8e ce ce,5 ,5 08 08 /08 /0855 9n 9nd/ d/0 088 8/d,3-0308 c3in08 0-+c3in08 12.
FIGURA N% 1
FUENTE& PIEL. =-:ZZee0n0/30e-2.,98-,.c,7Z2>12Z>#Z0K-ie.=7
L08 L08 c030 c030c ce3 e38 8iic0 c088 0n0 0n0+7 +7ic ic08 08 *i8i, *i8i,+ +9i 9ic0 c088 de 0 -ie -ie di*ie3en 8e9n 0 ed0d de indi@id/,5 e 8eH, 8e9n 0 3e9i+n de c/e3-, /e c,n8ide3e7,8. L0 coloración de la piel la piel de-ende de 0 c,7in0ci+n de @03i,8 -i97en,8 end+9en,8 eH+9en,85 de ,8 c/0e8 e 78 i7-,30ne e8 0 7e0nin05 c/0 /0 8ne ne8i 8i88 e8 8 3e9/ 3e9/0 0d d0 -,3 -,3 *0c *0c,3e ,3e88 30ci 30ci0 0e8 e8 9enic,82!. EPIDERMIS F,370 0 c0-0 8/-e3*ici0 de 0 -ie5 8e enc/en30 eH-/e80 0 /n0 /n0 07- 07-i0 i0 @03ie @03ied0 d0d d de 093e 093e8i 8i,n ,ne8 e8 /7 /7ic ic08 0855 *8i *8ic0 c088 i,+9ic08. S/ e8-e8,3 @030 8e9n 0 3e9i+n de c/e3-, de >5>! 77 )-03-0d,84 0 15&77 )-070845 0 ed0d e 8eH, de indi@id/,2>.
E8 E8 *,37 *,370d 0d0 0 en 8/ ,0 ,0iid0 d0d d -,3 -,3 c/ c/0 088 de e-i e-ie ei, i, e8c07,8,5 e8c07,8,5 c,niene c,niene c/03, c/03, c0-08 c0-08 7ic3,8c+-ic 7ic3,8c+-ic08: 08: 080 080 , 9e37 9e37in in0 0i@ i@05 05 e8-i e8-in, n,80 8055 930n 930n/ /,8 ,805 05 c+3n c+3ne0 e0 08 08 78 78 i7-,30ne8 -030 e 3007ien, de =e3id08 8/-e3*ici0e8 8,n: •
E e830, 0805 e8 0 c0-0 -3,*/nd05 3e9ene30i@05 -i97en0d05 -3,9eni,30 de c/08 n/e@085 d0nd, /903 0 0 *,37 *,370c 0ci+ i+n n de /n0 /n0 n/e@ n/e@0 0 e-id e-ide3 e37i 7i88 d/30 d/30n ne e /n0 /n0 cic03 cic03i0 i0ci+ ci+n n 308 308 /n0 e8i+n e8i+n.. L08 c/0 c/088 de 0 c0-0 c0-0 080 8e 3e-3,d/cen c,n80ne7ene. L08 c/08 78 @ie08 8,n de8-00d08 =0ci0 0 8/-e3*icie5 d,nde 8e de-, de-,8i 8i0 0n. n. Un -3,c -3,ce8 e8, , de 30n 30n8* 8*,3 ,370 70ci ci+n +n 930d 930d/0 /0 c07i0 08 c/08 3ed,nd08 n/ce0d08 de 0 c0-0 080 en 08 e8c0708 -0n08 3ic08 en /e30in05 /e 8e enc/en30n en 08 c0-08 eHe3n08 de 0 e-ide37i8. E808 c/08 e8n 7/e308.
•
E e830 e830, , c+3n c+3ne, e,55 e8 0 c0-0 c0-0 /e3 /e30 0in ini i0d 0d0 0 , d/30 d/30 de3i@0 i@0d0 de 08 08 c/08 080e8 en -3,ce8, de 70d/30ci+n 7i930ci+n 21.
N, c,niene +390n,85 e37in0ci,ne8 ne3@i,808 ni @08,85 8e n/3 n/3e e 0 30@ 30@8 8 de 0 de37 de37i8 i8.. S/ */nc */nci+ i+n n -3in -3inci ci-0 -0 e8 0 -3, -3,ec ecci ci+n +n *3en *3ene e 0 0 en3 en30d 0d0 0 de 0c 0ce3 e3i0 i088 +Hi +Hic, c,88 /7ic,85 08 c,7, *3ene 0 0 80id0 in0-3,-i0d0 de 09/0 eec3+i,81&.
DERMIS L0 de37i8 e8 e 70,3 c,7-,nene e83/c/30 de 0 -ie. Se
enc/ enc/en en3 30 0 en3 en3e e 0 e-id e-ide3 e37i8 7i8 e eid eid, , 8/c 8/c/ /n ne, e, e8 007ene @08c/03i0d05 n/3iend, 0 0 e-ide37i8 /e e8 0@08c/03. E e8-e8,3 de 0 de37i8 e8 @03i0e: de 1K ! 775 8e9n 0 ,c0i0ci+n 0n0+7ic0. E8 *,370d, -,3 eid, c,n c,n/n /ni@ i@, , /e /e c,n c,nie iene ne c, c,9e 9en, n, en3 en3e e0 00d 0d, , *i3 *i308 08 e8ic08 )e08in045 e808 *i308 -3,-,3ci,n0n e08icid0d e8 deci3 e ,n, 0 0 -ie5 e c,n*ie3e 8/ *,30e0 3e8i8enci05 7ien308 /e e c,9en, 8/ */e30 de en8i+n c,niene 7/c=08 7/c=08 e83/c e83/c/3 /308 08 c,7, c,7, @08,8 @08,8 80n9/ 80n9/ne, ne,88 in* in*ic, ic,85 85 ne3@ ne3@i, i,88 3ece 3ece- -,3 ,3e8 e855 c,7c,7-,n ,nen ene e88 ce/ ce/0 03e 3e88 0ne 0ne,8 ,8 c/ne c/ne,8 ,8 )-e,8 )-e,855 /085 /085 9nd/ 9nd/08 08 8ec 8ece08 e08 9nd/ 9nd/08 08 8/d,3-03084. E i-, ce/03 -3inci-0 en 0 de37i8 e8 e *i3 *i3, ,0 08 8, , /e /e e0 e0,3 ,30 0 e c, c,9e 9en, n,55 e c,7-, ,7-,ne nen ne e e83/c/30 8ic, de 0 -ie. O308 c/08 -3e8ene8 8,n ,8 70c3+* 70c3+*09, 09,85 85 708, 708,ci ci,8 ,8 in*,c in*,ci, i,85 85 /e /e 8e enc/en enc/en30 30n n 0ci 0ci@, @,88 d/30 d/30n ne e 0 cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0 =e3i =e3id0 d0 /n /n, , 0 ,8 ,8 *i3,08,81J. L0 de37i8 e8 c,7-/e80 -,3 d,8 c0-085 0 de37i8 -0-i03 0 de37 de37i8 i8 3ei 3eic/ c/0 03. 3. L0 de37 de37i8 i8 -0-i -0-i0 033 -,8e -,8ee e 0/n 0/nd0 d0n ne e @08c/ @08c/03 03i0 i0ci+ ci+n5 n5 8e en3e en3e00 00 c,n 0 e-ide3 e-ide37i8 7i8 0-,30 0-,30 n/3iene8 0 e80 c0-0. L0 de37i8 3eic/03 e8 78 -3,*/nd0 c,niene 0 70,3 -03e de ,8 0ne,8 c/ne,85 c,7, ,8 *,c/,8 -i,8,8 e -eH, @08c/03. L08 *i308 ne3@i,808 8e 307i 307i**ic0n ic0n
di*e di*e3e 3enc nci0 i0n n
en
e3 e37in 7in0ci, 0ci,n ne8
ne3@ e3@i,8 i,808
e8-eci0i0d08 /e 8e eHienden -,3 0708 c0-08 de 0 de37i8 21. L0 de37 de37i8 i8 e8 0 c0-0 c0-0 c0@ c0@e e -030 -030 c,n8 c,n8e9 e9/i /i33 /n0 /n0 /en /en0 0 3e-030ci+n de 0 =e3id05 -3,-,3ci,n0 e /903 de 0nc0e -030 08 8//308 -e3c/ne08 -3,*/nd08. S/ */nci+n e8 8e3 e 8,-, 8,-,3 3e e de 0 e-id e-ide3 e37i 7i85 85 930c 930ci0 i088 0 /e /e c,n c,nie iene ne *i30 *i3088 e8ic08 c,9en,. T07in e8 0 enc0390d0 de =id3003 /3 /3ic ic03 03 0 -ie -ie55 0 30@ 30@8 8 de 08 08 9n 9nd/ d/0 088 8/d, 8/d,3 3-0 -030 3088
8e 8ece ce08 08.. P03 P03ic icii-0 0 en 0 3e9/ 3e9/0 0ci ci+n +n de 0 e7e7-e3 e30 0/3 /30 0 c,3-,30. Ade785 e8 /n 3e8e3@,3i, i7-,30ne de 09/05 0 /e e cid, =i0/3+nic, e8 8/ 8/80nci0 */nd07en0 1!.
$IPODERMIS O TE"IDO SUBCUTÁNEO E8 0 c0-0 in*e3i,3 de 0 -ie5 e8 *,370d, -,3 c/08 0didi-,808 ,80855 0de7 de788 de @08,8 08,8 80n9/ n9/ne, ne,88 ne3@ ne3@i, i,88. Re-3 Re-3e8 e8en en0 0 0 3e8e 3e8e3@ 3@0 0 ene3 ene39 9iic0 c0 78 78 i7-, i7-,3 30n 0ne e de de ,390n ,390ni87 i87, , 930ci0 930ci088 0 070c 070cen0 en07ie 7ien, n, 0 ie30 ie30ci+ ci+n n de cid,8 9308,8. S/ e8-e8,3 @030 c,n8ide30e7ene5 8e9n e e80d, n/3ici,n0 de indi@id/, 1Q. Si3@e c,7, 07,=0di0 08,3ene de 9,-e85 -3,e9iend, e83/c/308 @i0e8 70neniend, e c0,3 c,3-,305 0 0c/03 de 0i80ne de 3e8e3@,3i, de ene390 en c08, de 0/n,. Ade785 -e37ie e de8-007ien, 7,@iid0d de 0 -ie 8,3e 3e ,8 ,8 -0n -0n, ,8 -3,* -3,*/ /nd,8 nd,8.. E8 e 8,-,3 ,-,3e e de @08, 08,8 80n9/ n9/ne ne,8 ne3@ ne3@i, i,88 /e /e -080 080n de8 de8de ,8 ,8 ei eid, d,88 8/ 8/0c 0cen ene e88 =0ci =0ci0 0 0 de37 de37i8 i8.. L,8 L,8 *, *,c/ c/, ,88 -i, -i,8, 8,88 9nd/08 8/d,3-0308 8e ,3i9in0n en e8e ni@e
2.2.1.2
1# 1&
.
FUNCIÓN L0 -ie n, e8 8+, /n0 c,e3/30 *in0 8enci0 /e 70niene 0 ,390ni87, /nid, -3,-,3ci,nnd,e -3,ecci+n. Ade78 de e,5 3e0i0 @03i08 */nci,ne8 e8enci0e8. •
Re9/0ci+n de 0 e7-e30/30 c,3-,30: E8 e -3inci-0 ee7en, -030 0 3e9/0ci+n de 0 e7-e30/30 c,3-,305 c,n8e3@0nd, e c0,3 7edi0ne @08,c,n83icci+n c,n 8/ -3,-i0 -3,-i0 e83/c/30 e83/c/30 0n0+7ic0 0n0+7ic0 0i80ne 0i80ne )e8-eci0 )e8-eci07ene 7ene 0 93080 =i-,d37ic045 en*30 7edi0ne 0 @08,di00ci+n
e@0-,30ci+n de 8/d,3. •
P3,ecci+n: c/3e 0 ,390ni87, -3,-,3ci,n0 /n0 033e30 *8ic0 /e -3,e9e 0 ,8 eid,8 8/0cene8 de 0 0308i+n *8ic *8ic05 05 0 in@0 in@08i 8i+n +n 0c 0ce3 e3i0 i0n0 n055 0 de8= de8=id id30 300 0ci ci+n +n 0 30di0ci+n /30@i,e0.
•
Sen8 Sen8i iiiid id0d 0d::
c,n c,nie iene ne
0/n 0/nd0 d0n ne8 e8
e37 e37in in0c 0ci, i,ne ne88
ne3@ ne3@i, i,80 8088 3ece 3ece- -,3 ,3e8 e8 /e /e dee deec c0n 0n ,8 ,8 e8 e87/ 7/, ,88 3e0ci,n0d,8 c,n 0 e7-e30/305 e 0c,5 0 -3e8i+n e d,,3. •
EHc3eci+n: ei7in0 /n0 cie30 c0nid0d de 09/0 e 8/d,3 /e c,niene -e/e08 c0nid0de8 de 80e8 de @03i,8 c,7-/e8,8 ,39nic,8. 1!
•
In7/ni In7/nid0d d0d:: dee37 dee37in0 in0d0 d088 c/0 c/088 de 0 e-ide e-ide37i 37i88 8,n c,7c,7-,n ,nen ene e88 i7-, i7-,30 30n ne8 e8 de de 8i8 8i8e7 e70 0 in7/ in7/ne ne55 /e /e 70niene 0i0d, 0 ,8 in@08,3e8 eH30,8.
•
Re8e3@,3i, de 80n93e: 0 de37i8 de 0 -ie 0e390 /n0 07-i0 3ed de @08,8 80n9/ne,8.
•
Sne8i8 de @i07in0 D: Ine3@iene en 0 8ne8i8 de 0 @i07in0 D 0 -03i3 de JKdei=id3,c,e8e3,5 c,nenid, en ,8 /e30in,ci,8 c,n@e3id, en c,ec0ci*e3, -,3 ,8 30,8 8,03e8.
•
F/nci+n de /3ic0ci+n
•
Re-030ci+n de =e3id08
•
Se 0 -,d30 c,n8ide303 c,7, /n +390n, de eH-3e8i+n5 -,3 8/ c0-0 c0-0ci cid0 d0d d de 3e@e 3e@e0 033 ,8 ,8 e80 e80d, d,88 0n7 0n7ic ic,8 ,8 7/ 7/ di@e38,8: @e39en0 )3/,345 i30 )en3,eci7ien,45 e7,3 )-0ide45 0n8ied0d )8/d,345 ec. 1.
2.2.2 $ERIDA 2.2.2.1 DEFINICIÓN De8de /n -/n, de @i80 c,nce-/05 08 =e3id08 8e de*inen c,7, 30/70i87,8 7ecnic,8 0ie3,8. E8 deci35 /n0 =e3id0 e8 e e*ec, -3,d/cid, -,3 /n 09ene eHe3n, /e 0c0 de 70ne 70ne30 30 3/8 3/8c0 c0 8,3 8,3e e /n0 /n0 -03 -03e e de n/e8 n/e83 3, , ,390 ,390ni ni87 87,5 ,5 8/-e30nd, 0 3e8i8enci0 de ,8 eid,8 8,3e ,8 /e incide5 -3,d/ciend, /n0 3,/30 de 0 8/-e3*icie c/ne0 , 7/c,80. L0 e8i e8i+n +n -/ed -/ede e ,c/3 ,c/33i 3i33 -,3 -,3 c/0 c/0/ /ie ie33 i-, i-, de */e3 */e30 088 7ecnic08 , 37ic08 /e 3,7-en 0 -ie d00n e eid, c,n/ni@, ,8 @08,8 1!. 2.2.2.2
ETIOLOGÍA E8 7i-e. L08 78 *3ec/ene8 8,n 08 ,c08i,n0d08 -,3 c0d0 c08/0 , 0ccidene8 de 3*ic,5 0,305 de-,3i@,5 0370 0nc0 0370 de */e9, 7,3ded/308. L,8 7ec0ni87,8 /e 0 =0n ,c08i,n0d, ,3ien0n 8i ,8 eid,8 =0n 8id, 0330nc0d,8 , c,n/ndid,8 8i -/de =0e3 c/e3-,8 eH30,8. L08 L08 =e3i =e3id0 d088 -,3 -,3 7,3d 7,3ded ed/3 /308 08 =/70 =/70n0 n088 0ni7 0ni70 0e8 e8 8e c030ce3i0n -,3 0330nc07ien,8 -03ci0e8 , ,0e85 ,3de8 c,n c,n/n /ndi did, d,85 85 0n0e3 n0e3, ,i0 i0
c,n c,n07 07in in0c 0ci+ i+n n nece nece88i0 i03
-,i -,i7ic 7ic3, 3,i i0n 0n0 0
3ec 3ec,n8 ,n83/c 3/cci ci+ +n
0e3, 0e3,i i0 0
-,8e ,8e3i 3i, ,3
c,n
*3ec/enci0. i0. L08 =e3id08 -,3 0370 de */e9, n, 8,n 8i8e70i0e85 8/een ene3 ,3de8 i33e9/03e85 i7-3eci8,8 0/0d,85 930n 030cci+n -3did0 de eid,85 -3e8enci0 de c/e3-,8 eH30,8 e8i,ne8 08,ci0d08 c,7, /e70d/308 en e ,3i*ici, de en30d0 8i 8e 8e 3e0i0 0 c,30 di80nci0 1?. 2.2.2.
CLASIFICACIÓN L,8 L,8 c,3 c,3e8 e8 , de89 de8903 033, 3,88 0cci 0ccide den n0 0e8 e8 de 0 -ie -ie -/ed -/eden en c08i*ic038e 8e9n 08 c0-08 0*ec0d08.
•
L08 =e3id08 8/-e3*ici0e8: 3,7-en 0 e-ide37i8 /i8 0 c0-0 c0-0 8/-e 8/-e3* 3*ic ici0 i0 de 0 de37 de37i8 i8.. N, ,c08 ,c08i, i,n0 n0 d0, d0, en +390n, +390n,88 i7-,3 i7-,30n 0ne8. e8. Ee7- Ee7-,: ,: A300 A300, , , c,30d c,30d/30 /3088 8/-e3*ici0e8.
•
L08 =e3id08 -3,*/nd08: -ene30n en 0 c0-0 -3,*/nd0 de 0 de37i8 e90n 0 eid, 8/c/ne,5 , 78 05 /ed0n 0ie 0ie30 3088 8e =0ce =0ce nece nece80 803i 3i, , 0-3, 0-3,Hi Hi70 7033 8/8 8/8 ,3d ,3de8 e8 )7edi0ne 8//30 , 930-084 -030 7ini7i03 0 cic03i 1&.
L0 de37i8 e803 in0c0 8i5 0 eH07in03 /n0 =e3id05 8e -/ede ideni*ic03 08 703c08 n,370e8 de 0 -ie c,7, 08 =/e08 d0ci03e8. Un0 e8i+n /e 0*ece -03ci07ene e 93,8,3 de 0 -ie 7,8303 /n0 de37i8 3,80d0 /ni*,37e7ene -id0. L0 e8i e8i+n +n d37 d37ic ic0 0 78 78 -3,* -3,*/n /nd0 d0 7,8 7,830 303 3 i8, i8,e e88 de 9308 93080 0 0703ien0 /e -ene303n en 0 3070 d37ic0. En =e3id08 de -3,*/ndid0d ,05 8e @e3n 3e08 c,nin/08 de 9+/,8 de 93080 8in de37i8 8/0cene. E 80n930d, de /n0 =e3id0 8/-e3*ici0 8e -3,d/ce 0 -03i 3i3 de 7i-e8 e8 ,c08 -/ni*,37e8. En 08 =e3id08 d37ic08 78 -3,*/nd085 8e @en -/n,8 de 80n930d, de 70,3 070, 78 8e-030d,. L08 =e3id08 de -3,*/ndid0d ,0 -ene30ne -/eden 7,8303 /n 80n930d, 03e3i0 -/8i , /n 80n930d, c,nin/, de ,3i9en @en,8,
2.2.2.!
21 22
.
SÍNTOMAS L,8 8n, n,7 708 @030 030n n en */nc */nci+ i+n n de 8/ ,c ,c0i0 i0cci+n5 i+n5 c,7-eid0d5 -3,*/ndid0d5 ec.5 -e3, ,8 78 c,7/ne8 8,n: •
D,,3: Tiene c,7, c0/808 e 30/70i87, 0 eH-,8ici+n de 08 e37in0ci,ne8 8en8ii@08 0 0i3e. V03i03 en */nci+n
de 0 ,n0 0*ec0d05 de 0 70ne30 de -3,d/cci+n de 0 =e3id =e3id0 0 de 0 8en8 8en8i iiiid id0d 0d de de 0cci 0ccide den n0d 0d,. ,. E d,, d,,3 3 30/7ic, @030 de inen8id0d d/30ci+n de 0c/e3d, c,n ,8 8i9/iene8 *0c,3e8: 04 Re9i Re9i+n +n 0*ec 0*ec0 0d0 d0:: L0 3i/ 3i/e e0 0 ne3@ ne3@i, i,80 80 de 0 3e9i 3e9i+n +n 30/70i0d0. 4 N0/30 N0/30e e0 0 de 0 =e3i =e3id0. d0. c4 Ve,cid Ve,cid0d: 0d: C/0n, C/0n, 70,3 70,3 8e0 0 0 */e30 */e30 @i@0 de de 09ene 09ene ei, ei,+ +9i 9ic, c,55 0n 0n, , 78 78 3-i 3-id0 d07e 7en ne e 8e -3,d -3,d/c /ci3 i3 0 =e3id0 0n, 7en,3 8e3 e d,,3 2>. •
$e7,3309i0: E8 0 +9ic0 c,n8ec/enci0 de c,3e de ,8 @08,8 80n9/ne,85 c,n8i/end, 7/c=08 @ece8 e 7,i@, -3i,3i03i, en 0 0c/0ci+n de 8,c,33i80. De-ende de 0 e08icid0d de ,8 eid,8 de c+7, 8e =00 -3,d/cid, 0 =e3id0.
•
Se-030ci+n de ,3de8: De-ende en 930n 70ne30 de 0 *,370 7,d, de 0c/03 de 09ene 30/7ic,5 07in de 0 e08icid0d de 0 -ie.
•
P3did0 de 0 8en8iiid0d en 0 ,n0 0*ec0d0 2.
2#2#$ CICATRI%ACIÓN 2.2..1 DEFINICIÓN L0 cic03i0ci+n5 e8 e -3,ce8, n0/30 /e -,8ee e c/e3-, -030 3e9ene303 ,8 eid,8 de 0 de37i8 e-ide37i8. E8e -3,ce8, 3e-030i@, e8 c,7-e, 0 /e c,nd/ce 0 cie33e de 08 08 =e3i =e3id0 d088 7edi 7edi0n 0ne e 0 3e9e 3e9ene ne30 30ci ci+n +n de de e-i e-ie ei, i, e 3ee7-0, de 0 de37i8 -,3 /n eid, *i3,8, c,n8i/id, -,3 c,9en,5 de c030ce38ic08 di*e3ene8 de 08 de c,9en, de 0 -ie -ie n,37 n,370 0.. L08 L08 n/e@ n/e@08 08 *i3 *i308 08 8,n 8,n 78 78 c,3 c,308 08 de8,390ni0d08 -,3 , /e 0 cic03i n/nc0 e903 0 ene3 0 7i870 */e30 en8,30 /e 0 -ie n,370 1J. Sin Sin e70 e7039 39,5 ,5 en dee dee37 37in in0d 0d08 08 c,nd c,ndic ici, i,ne ne85 85 0 cic0 cic03 3i i
3e8/0ne -/ede ene3 i7-ic0ci,ne8 e8ic08 */nci,n0e85 0 8e0 -,3 8/ ,c0i0ci+n5 070, , cic03i0ci+n -0,+9ic05 c,n *,370ci+n de cic03ice8 =i-e33+*ic08 , /e,ide8.
2.2. .2..2 .2
TIPO IPOS DE CIC CICA ATRI% RI%ACIÓ ACIÓN N EHi8en 70ne308 de cic03i0ci+n 8e9n e -e3,d, 0 *,370 en /e 80 ,c/330: 04 P,3 -3i7e30 -3i7e30 inenc inenci+n: i+n: Se 3e0i0 3e0i0 de de *,370 in7edi00 in7edi00 e8 e8 0 78 *3ec/ene7ene /ii0d0 0 /e -3,d/ce /n0 cic03i de 7e,3 c0id0d en e 7en,3 ie7-, -,8ie. Se 3e0i0 en 08 -3i7e308 2! =,3085 c/0nd, 80 n, e8 c,n07in0d0 e8 -,8ie ,ene3 /n,8 ,3de8 3e9/03e8 /e -e37i0n /n 0ce-0e 0*3,n07ien, de ,8 7i87,8. C/7C/7-e e c,n c,n 08 08 8i9/ 8i9/ie ien ne8 e8 c030 c030c ce3 e38 8iic0 c08: 8: 7ni 7ni7, 7, ede7 ede705 05 8in 8in 8ec3 8ec3ec eci+ i+n n ,c0 ,c055 en /n ie7 ie7-, -, 3e@ 3e@e5 e5 8in 8in 8e-0 8e-030 30ci ci+n +n de ,8 ,3d ,3de8 e8 de 0 =e3i =e3id0 d055 c,n c,n 7ni 7ni70 70 *,370ci+n de cic03i 8in in*ecci+n ,c0 , 8ec3eci+n 0/nd0ne2>. 4 P,3 8e9/nd0 8e9/nd0 inenc inenci+n: i+n: C/0nd, C/0nd, 0 =e3id0 =e3id0 n, cic03 cic03i0 i0 -,3 /ni+n -3i703i05 8e e e@0 0 c0, /n -3,ce8, de cic0 ic03i 3i0 0ci ci+ +n
78 78
c,7,7-ic ic0d,
-3, -3,,n ,n9 90d,. d,.
L0
cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n -,3 -,3 8e9/ 8e9/nd nd0 0 inen inenci ci+n +n 8e -3,d -3,d/c /ce e en =e3id08 -3,*/nd08 930nde8 , en =e3id08 in*ec0d085 c,n 30/70 eHce8i@,5 -3did0 , 0-3,Hi70ci+n i7-3eci80 de eid,5 in*ec0d08. L,8 8n,708 8,n en3,eci7ien, de 0 ,n05 d,,3 0 0c,5 0 ,n0 e8 78 c0iene5 -/ede =0e3 -/8. En e8e e8e c08, c08,55 0 =e3id =e3id0 0 -/ed -/ede e de0 de038 38e e 0ie 0ie3 30 0 -030 -030 -e37ii3 /e cic03ice de8de 08 c0-08 -3,*/nd08 =0ci0 0
8/-e3*icie eHe3i,3. Se *,370 eid, de 930n/0ci+n /e c,nien c,niene e 7i,*i 7i,*i3, 3,08 08,8 ,8 cie330 cie330 -,3 c,n3 c,n30cc 0cci+n i+n.. E -3,ce8, de cic03i0ci+n e8 en, =0i/07ene 8e *,370 eid, de 930n/0ci+n cic03i 03905 3e30d0 0nie8ic0. C,7, 3e8/0d,5 -/ede 8e3 nece803i, /e 8e 30e e eHce8i@, eid, de 930n/0ci+n /e -/ede -3,3/i3 -,3 e 7039en de 0 =e3id0 e@i03 e-iei0ci+n 1?.
c4 Cic0 Cic03 3i i0c 0ci+ i+n n -,3 -,3 e3c e3ce3 e30 0 ine inenc nci+ i+n: n: T07i 7in n 07 070d 0d0 0 cie3 cie33e 3e -3i7 -3i703 03i, i, di*e di*e3i 3id, d,55 0 cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n -,3 -,3 e3c e3ce3 e30 0 inenc inenci+n i+n ,c/33e ,c/33e c/0nd, c/0nd, d,8 8/-e3* 8/-e3*icie icie88 de eid, eid, de 930n/0ci+n 8,n 0-3,Hi70d08. E8e e8 /n 7,d, 8e9/3, de 3e-030ci+n de 08 =e3id08 7/ c,n07in0d085 08 c,7, de 08 =e3id08 8/ci08 e in*ec0d085 30/70i0d085 c,n -3did0 eHen80 de eid, c,n 3ie89, ee@0d, de in*ecci+n di*ie3e e cie33e -030 /n -e3,d, /e @0 de8de e e3c e3ce3 e3 0 8- 8-i7 i7, , d0 d0 de -3,d -3,d/c /cid id0 0 0 =e3i =e3id0 d055 de 0c/e3d, 0 0 e@,/ci+n ,c05 08e9/30nd, 08 /n cie33e 8in c,7-ic0ci,ne8 En 3e8/7en iene 08 8i9/iene8 c030ce38ic08: =e3id0 /e /e =0n =0n 8id, 8id, 8// 8//30 30d0 d088 -e3, -e3, 8e =0 -3,d -3,d/c /cid id, , /n0 /n0 de=i8e de=i8enci nci0 0 )8e-03 )8e-030ci 0ci+n4 +n455 =e3id0 =e3id088 -3,*/n -3,*/nd08 d08 NO ien ien 8//30d085 8,n 78 930@e8 c,n07in0d085 0 cic03i e8 78 78 -3,* -3,*/n /nd0 d0 07- 07-i0 i055 8e en*3 en*3en en0 0 2 ei eid, d,88 de 930n/0ci+n1?.
2.2. 2.2.. .
FASES SES DE DE LA LA CICA CICAT TRI%A RI%ACI CIÓN ÓN P3,d/cid0 /n0 =e3id05 0c,nece /n c,n/n, de -3,ce8,8 i, i,+9 +9ic ic,8 ,8 /e /e /ii /ii0 0 e ,390 ,390ni ni87 87, , -030 -030 3ec/ 3ec/-e -e30 3033 8/
ine93id0d 03/iec/305 /e 8e c,n,cen c,7, -3,ce8, de cic03i0ci+n /e in@,/c30 *08e8:
04 F08e F08e I K Re8-/e8 Re8-/e80 0 In*07 In*070, 0,3i0 3i0 )D0 )D0 1 0 d0 #4: #4: F/en F/en =0ci =0ci0 0 0 =e3i =e3id0 d0 / /id id,8 ,8 /e /e c,n c,nie iene nen n -3, -3,e en0 n088 -087ic085 c/08 80n9/ne085 *i3in0 0nic/e3-,8. Se *,370 /n0 c,830 en 0 8/-e3*icie -030 8e03 0 80id0 de /id,8 e@i03 in@08i+n 0ce3i0n0. L0 in*070ci+n 3e8/0ne de 0 7i930ci+n de e/c,ci,8 )ne/3+*i,8 7,n,ci,84 0 3e0 ,c/33e en /n08 c/0n08 =,308 ,30855
c0/8 0/80
ede70 de70 ,c ,c0i i0d,5 0d,5 d,, d,,335 *ie *ie3e 3e
en3, en3,e eci ci7i 7ien en, , 03e 03ede ded, d,33 de de 8ii, 8ii, de 0 =e3i =e3id0 d0.. L,8 L,8 e/c,ci,8 8e de930d0n -030 ei7in03 ,8 3e8,8 ce/03e8 *09,ci03 ,8 7ic3,,390ni87,8 e 70e3i0 eH30,. L,8 7,n,ci,8 /e e90n -,8e3i,37ene de 0 7d/0 +8e0 +8e0 78 78 di8 di80n 0ne e 8e c,n@ c,n@ie ie3 3en en en 70c3 70c3+* +*09 09,8 ,855 *09,ci *09,ci0n 0n ,8 3e8id/ 3e8id/,8 ,8 3e80n 3e80ne8 e8 -3,d/c -3,d/cen en eni70 eni7088 -3,e, -3,e, ic0 ic08. 8. Fin07 Fin07en ene5 e5 08 c/ c/08 08 080e 080e88 de ,8 ,3de8 de 0 -ie 7i930n 8,3e 0 inci8i+n -030 ce3303 0 8/-e3*icie de 0 =e3id0. Si7/ne07ene5 ,8 *i3,-08,8 ,c0i0d,8 en e eid, c,n/ni@, 78 -3,*/nd, inici0n 0 3ec,n83/cci+n de eid, n, e-iei0. D/30ne 0 *08e in*070,3i0 09/d05 e eid, n, 3ec/-e30 /n0 */e30 de en8i+n 0-3eci0e de-ende nic07ene de 70e3i0 de 8//30 -030 70nene38e en 0-,8ici+n.
4 F08e F08e II K Mi930c Mi930ci+n i+nZP3 ZP3,i ,i*e3 *e30ci 0ci+n +n )D0 )D0 # 0 d0 1!4: 1!4: En 0 -3i7e30 , 8e9/nd0 8e70n0 de8-/8 de 0 e8i+n5 ,8 *i3,-08,8 )c/08 9e37in0e8 de eid, *i3,8,4 7i930n =0ci0 0 =e3id0. C,n 08 eni708 de 0 80n93e de 08
c/0 c/088 de eid, eid, ci3c/nd ci3c/nd0n 0ne5 e5 ,8 *i3,*i3,-08 08,8 ,8 *,370n *,370n c,9en0 8/80nci0 */nd07en0 )*i3in05 *i3,necin04. E808 8/80nci08 0d=ie3en ,8 *i3,-08,8 0 8/830,. L,8 L,8
*i3 *i3,,-0 08 88, 8,88
c,n c,nie iene nen n
7i,* 7i,*i i3, 3, 08 08, ,88
c,n c,n
c030c c030ce3 e38ic 8ic08 08 de 78c/ 78c/, , i8, i8, /e c,n3i c,n3i/ /en en 0 0 c,n c,n30 30cc cci+ i+n n de 0 =e3i =e3id0 d0.. E de-+ de-+8i 8i, , de c, c,9e 9en0 n0 e7-i e7-ie e0 0 0-3,H 0-3,Hi70 i70d0 d07e 7en ne e e /in /in, , d0 d0 0/7e 0/7en n0 0 3-id07ene 0 */e30 de en8i+n de 0 =e3id0. L08 -3,e -3,en08 n08 -087 -087ic ic08 08 *0@,3e *0@,3ecen cen 08 0ci@ 0ci@id0 id0de8 de8 ce/03e8 e8enci0e8 -030 0 8ne8i8 de eid, *i3,8, d/30ne e80 *08e de cic03i0ci+n. Ade78 de 0 8ne8i8 de c,9 ,9e en05 n05 8e 3ee 3ee7- 7-00 00n ,3, ,3,88 c,7,7-,nen nene8 e8 d00 00d,8 de ei eid, d, c,n c,n/n /ni@ i@,. L,8 L,8 in* in* ic ic,8 8e 3ec0n0 3ec0n0i0 i0n5 n5 ,8 @08,8 @08,8 80n9/ 80n9/ne, ne,88 *,370n *,370n e7085 e7085 8e *,370 eid, de 930n/0ci+ 930n/0ci+n n 8e de8033,0 de8033,0n n n/7e3,8,8 n/7e3,8,8 c0-i03e8 -030 n/3i3 ,8 *i3,-08,8. M/c=,8 de 8,8 de80-03ecen d/30ne 0 *08e *in0 de 0 cic03i0ci+n 12. c4 F08e F08e III K M0d/ M0d/30 30ci ci+n +nZR ZRe7 e7,d ,de e0c 0ci+ i+n n )D0 )D0 1! =080 =080 0 cic03i0c cic03i0ci+n i+n c,7-e04: c,7-e04: N, =0 di8inci+n -3eci80 en3e 0 *08e *08e II 0 *08e *08e III. III. L0 cic0 ic03i 3i0 0cci+n i+n e7-ie -ie0 0 3-i 3-id0 d07e 7en ne e d/30 d/30n ne e 0 *08e *08e II /e9 /e9, , di87 di87in in/ /e e -3, -3,93e8 93e8i@ i@0 07en 7ene. e.
L0
*/e3 */e30 0 de
en8 en8i+ i+n n
c,n c,nin in0
0/7en0nd, =080 /n 0, de8-/8 de 0 ci3/90. L0 -ie 8+, 3ec/-e30 de J>Y 0 ?>Y de 8/ */e30 de en8i+n ,3i9in05 7ien308 /e e ine8in, -/ede 3ec/-e303 1>>Y de 8/ */e30 ,3i9in0 en 8+, /n0 8e70n0 #. E c,nenid, de c,9en0 -e370nece c,n80ne5 -e3, 0 */e3 */e30 0 de en8 en8i+n i+n 0/7e 0/7en n0 0 dei deid, d, 0 0 *,37 *,370c 0ci+ i+n n en3ec3/07ien, de 08 *i308 c,9en08. E de-+8i, de ei eid, d, c,n c,n/n /nii@, @, *i3 *i3,8 ,8, , ien iene e c,7, c,7, 3e8/ 3e8/0d 0d, , 0
*,370ci+n de cic03i. En 0 cic03i0ci+n n,370 ,c/33e c,n30cci+n de 0 =e3id0 en /n -e3i,d, de 8e70n08 7e8e8. A 0/7en03 0 den8id0d c,9en0 di87in/e 0 *,37 *,370c 0ci+ i+n n de @08, @08,82 82 80n9 80n9/ /ne ne,8 ,8 n/e@ n/e@,8 ,8 e ei eid, d, cic03ici0 8e @/e@e -id, 2>.
2.2.. 2.2..! !
FACTO ACTORES RES XUE RETA RETARDAN RDAN LA LA CICAT CICATRI% RI%ACIÓ ACIÓN N L08
=e3id08
cic03i0d08
n,
-/eden
3e80ece3
c,7-e07ene 0 e83/c/30 c/0i0i@0 de eid, in0c,. L0 c0-0c c0-0cid0 id0d d -030 -030 0-3,Hi 0-3,Hi703 703 de ce3c0 ce3c0 e eid, eid, n, d00d, d00d, de-ende 7/c=, de 070,5 0 -3,*/ndid0d5 0 ,c0i0ci+n e i-, i-, de 0 =e3id =e3id05 05 08 08 c,7, c,7, de de e80 e80d, d, n/3 n/3ic ici, i,n0 n055 e c/id0d, de 0 =e3id0 0 80/d 9ene30 de -0ciene. E c,n,ci7ien, de 08 cienci08 8ic08 de 0 cic03i0ci+n de 0 =e3id0 e8 c3/ci0 -030 e cnic,. Un n7e3, 8in 7ie de *0c,3e8 -0ciene in*/en en c0d0 -08, de e8e c,7-e, -3,ce8,. Si 8e eniende 0 i,,90 ee7en05 8e -/ede 7,di*ic03 en 930d, 8i9ni*ic0i@, 0 c0-0cid0d de c/30ci+n de -0ciene2. •
L0 ed0d de -0ciene: E 0@0nce de 0 ed0d ine3*ie3e c,n 0 cic03i0ci+n e8-eci07ene c,n 0 080 de c3eci7ien, de
7/i-ic0ci+n
de
,8
*i3,08,8.
C,n
e
en@eeci7ien, 0 -ie e eid, 7/8c/03 -ie3de 8/ ,n, e08icid0d5 e 7e0,i87, 07in 8e 3e03d0 8e d00 0
ci3c/0ci+n5
,d,8
e8,8
*0c,3e8
00390n
0
cic03i0ci+n. •
N/3 N/3ic ici+ i+n: n: Se c,n,c ,n,ce e /e e e*e e*ec, c, 0d@ 0d@e38, e38, de 0 de8n/3ici+n -3,eic0 8,3e e -3,ce8, de cic03i0ci+n5 -,8i -,8i e7 e7en ene e -,3 -,3 0 ine ine3* 3*e3 e3en enci ci0 0 en 0 8n 8ne8 e8i8 i8 de
c,9en,. •
Vi07in08 ee7en,8 300. L08 @i07in08 A5 C5 e inc 8,n 8,n 7ic3 7ic3,n ,n/ /3i 3ien ene e88 nece nece80 803i 3i,8 ,8 -030 -030 e -3,c -3,ce8 e8, , de cic03i0ci+n. E =ie33, e c,3e 8,n *0c,3e8 e8enci0e8
•
-030 0 8ne8i8 de c,9en,. E -e8, -e8, de de -0ci -0cien ene e:: En ,8 ,8 -0ci -0cien ene e88 ,e8 ,e8,8 ,8 de c/0/ie3 ed0d5 deid, 0 eHce8, de 93080 0 ni@e de 0 =e3id0 8e di*ic/0 /n /en cie33e -,3 -0n,8 en 0dici+n5 0 93080 n, iene /en 8/7ini83, de 80n93e5 , /e =0ce 78 @/ne30e 0 e8,8 eid,8 0ne /n 30/70 , /n0 in*ecci+n.
•
In*ecci+n de 0 =e3id0: L0 in*ecci+n 0ce3i0n0 de /n0 =e3id0 =e3id055 e8-eci e8-eci07 07en ene e -,3 cie3, cie3,88 ,390ni ,390ni87, 87,88 c,7, c,7, e E83e-,c,c, e0K=e7,ic, P8e/d,7,n05 3e3080n 0 cic03 cic03i0 i0ci+ ci+n. n. L0 in7/n, in7/n,8/8/-3e8 3e8i+n i+n55 ,8 c,3ic c,3ic,id ,ide8 e8 0 70n/3ici+n 8,n *0c,3e8 -3edi8-,nene8 0 0 in*ecci+n de 08 =e3id08.
•
$i-, $i-,@@,e ,e7i0 7i0 0ne7i ne7i0 0. S/ e*ec e*ec, , n,ci@ ,ci@, , 8, 8,3e 0 cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n 8e dee dee 0 0 =i-, =i-,,H ,Hi9 i9en en0c 0ci+ i+n n i8/ i8/0 03 3 3e8/0ne.
•
Ten8i+n de ,H9en,. E ,H9en, e8 /n ee7en, e8enci0 -030 -030 0 cic03 cic03i0 i0ci+ ci+n n 8/8 *en+7e *en+7en,8 n,8 c,n8i c,n8i/ /en ene8: e8: 7i93 i930ci+n
-3,i*e i*e30c 30ci+n
ce/035
7e0,i87 i87,
ine37 ine37edi edi03i 03i,5 ,5 8ne8 8ne8i8 i8 -3,ei -3,eic05 c05 8ne8 8ne8i8 i8 de c,9e c,9en,. n,. T,d,8 0/e,8 *0c,3e8 /e incid0n 8,3e -3,@i8i+n de ,H9 ,H9en en, , 0 0 =e3i =e3id0 d0 ien ienen en /n e*ec e*ec, , n,ci n,ci@, @, 8,3 8,3e e 0 cic03i0ci+n. •
F370c,8:
L,8
c,3ic,ide85
/i7i,e3-ic,8
e
in7/n, in7/n,8/ 8/-3e -3e8,3 8,3e85 e85 0e30 0e30n n 0 n,370 n,370 3e8-/ 3e8-/e8 e80 0 de 08 c/ c/0 088 3e83e8-,n ,n80 80 e8 e8 de 0 *08 *08e in* in*07 070 0,3 ,3i0 i0 de 0
cic03i0ci+n5 c0/80nd, /n0 de*icienci0 en 0 3e-030ci+n i8/03. L,8 @08,c,n83ic,3e8 ,c0e85 0e30n 08 de*en808 ,c0e8 -,enci0n 0 in*ecci+n. P,3 , /e deen e@i038e •
en eid,8 c,n07in0d,8. De8=id300ci+n.K Si eHi8e /n0 de-eci+n de ,8 */id,8 en e c/e3-, =/70n,5 ,8 3e8/0d,8 de de800nce en 0 */nci+n de 3i+n5 e 7e0,i87, ce/035 0 ,Hi9en0ci+n de 0 80n93e 0 */nci+n =,37,n0 n, 8,, i7-0c0n en 08 c,ndici,ne8 9ene30e8 de -0ciene 8/ 3ec/-e30ci+n5 8in, 07in /e 3e3080n e -3,ce8, de cic03i0ci+n.
•
En*e En*e37 37ed ed0d 0de8 e8
8i8 8i87 7ic ic08 08::
Di0 Di0e ee8 e855
@08c @08c/ /,,-0 00 0
-e3i*3 -e3i*3ic0 ic055 */70d, */70d,3e8 3e8 )nic, )nic,in0 in045 45 0c,=, 0c,=,i8 i87,5 7,5 0ne7i0 0ne7i055 e7-e,30n 0 cic03i0ci+n.
2.2..#
COMPLICACIONES Sie7-3e /e 8e 3,7-e 0 ine93id0d de eid, deid, 0 0cci 0ccide den ne e , di8e di8ecc cci+ i+n5 n5 e -0ci -0cien ene e e8 @/ne /ne30 30 e e 0 0 in*ecci+n 8/8 c,7-ic0ci,ne8. L,8 d,8 -3,e708 70,3e8 /e 8e -/ede enc,n303 8,n in*ecci+n 3e-030ci+n de 0 =e3id0. •
In*ecci+n: '80 c,nin0 8iend, /n0 de 08 c,7-ic0ci,ne8 78 8e@e30 /e 0*ec0 0 ,8 -0ciene8. Un0 in*ecci+n -3,@iene de 0 in3,d/cci+n de 7ic3,,390ni87,8 @i3/en,8 en /n0 =e3id0 8/8ce-ie. Si n, 8e 3005 -/ede d03 /903 0 /n0 en*e37ed0d -3,,n90d05 90n93en0 , inc/8i@e 0 7/e3e.
•
Se-030ci+n de 0 =e3id0 )de=i8cenci04 K L0 8e-030ci+n de 0 =e3id0 8e -3e8en0 c,n 70,3 *3ec/enci0 en -0ciene8 de ed0d ed0d 0@0n 0@0n0 0d0 d0 , dei deiii0 0d0 d055 -e3, -e3, -/ed -/ede e ,c/3 ,c/33i3 3i3 0
c/0/ie3 ed0d. P03ece 0*ec03 78 0 ,8 -0ciene8 de 8eH, 708c/in, ,c/33e c,n 70,3 *3ec/enci0 en3e e /in, e d,ce0@, d0 de8-/8 de 0 ,-e30ci+n 21. L0 de=i8cenci0 de 0 =e3id0 e8 0 8e-030ci+n -03ci0 , ,0 de 08 c0-08 de eid, de8-/8 de =0e38e ce330d,. L0 de=i8cenci0 -/ede 8e3 c0/80d0 -,3 en8i+n eHce8i@0 8,3e e eid, 3eciene7ene 8//30d,5 -,3 /n0 cnic0 in0dec/0d0 de 8//305 , -,3 e /8, de 70e3i0e8 de 8//30 in0dec/0d,8. En 0 930n 70,305 0 c0/80 e8 /n0 *00 de eid, 78 /e /n0 *00 de 0 8//30. C/0nd, ,c/33e de=i8cenci05 0 =e3id0 -/ede , n, @,@e38e 0 ce33035 de-endiend, de 0 eHen8i+n de 0 8e-030ci+n de 0 @0,30ci+n de ci3/0n,.
2.2. 2.2.. .& &
CICA CICAT TRI%A RI%ACI CIÓN ÓN PATOLÓG OLÓGIC ICA A Cic0 Cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de*ec e*ec/ /, ,80: 80:
•
=/nd /ndid0 id085
8e8e-030d 030d0 085
i33e9/03e85 7,n0d08 08 0d=e3id08 0 -0n,8 -3,*/nd,8. E 3007ien, e8 0 eHi3-0ci+n 8//30 -,3 -0n,8. •
Cic03 Cic03i0 i0ci+ ci+n n -0,+ -0,+9ic 9ic0: 0: 08 c0ci* c0ci*ic0 ic0d08 d08 08 /e 308 308 c,n c,nin in/, /,88 ine inen n,8 ,8 de cic0 cic03i 3i0 0ci ci+n +n c,n c,n 8,, 8,, e-ie e-ieii, , de9ene30n en c03cin,70 e-ide37,ide 08 =i-e33+*ic08 08 /e,ide08. L08 cic03ice8 =i-e33+*ic08 8,n ee@0d085 e3ie70,808 -/eden ,3i9in03 -3/3i, , d,,3. E /e,ide e8 07in ee@0d,5 e3ie70,8, -3/3i9in,8, -e3, 8e eHiende 0 0 -ie 80n0 78 0 de 0 ,n0 de 30/70 1&.
2.2. 2.2.! ! FITO FITOTE TERA RAPI PIA A E /8, de -0n08 7edicin0e8 en 80/d =/70n0 e8 c,n,cid, c,n e
n,7 n,73e 3e de Fi, Fi,e e30 30-i -i0. 0. E8e E8e 37 37in in, , */e */e 0c/ 0c/0d 0d, , -,3 -,3 e 7di 7dic, c, *30nc8 $en3i Lece3c 0 -3inci-i,8 de 8i9, ;;5 8iend, /n ne,,9i87, *,370d, 0 -03i3 de d,8 @,c0,8 93ie9,8: -=+n )-0n04 =e30-e0 )3007ien,4. Ac/07ene Ac/07ene 0 Fi,e30-i0 8e de*ine c,7, 0 cienci0 /e e8/di0 0 /ii0ci+n de ,8 -3,d/c,8 de ,3i9en @e9e0 c,n *in0id0d e30-/ic05 0 8e0 -030 -3e@eni35 -030 0en/03 , -030 c/303 /n e80d, -0,+9ic,. G30n -03e de 0 Fi,e30-i0 8e =0 080d, 0 , 039, de cen/3i08 en e c,n, c,n,ci ci7i 7ien en, , e7- e7-3i 3ic, c, -3,@ -3,@en enie ien ne e de de c,n, c,n,ci ci7i 7ien en, , -,-/ -,-/0 033 80e3e8 0nce830e8 de di*e3ene8 eni08 , ci@ii0ci,ne8 0ni9/08 -,3 e80 8i/0ci+n 0 Fi,e30-i0 /@, /e @0id03 cien*ic07ene c0d0 /8, e7-3ic, /e 8e e 03i/0. F/e 08 /e c,7en03,n 0 =0ce38e 3i9/ 3i9/3, 3,8, 8,88
e8/ e8/di di,8 ,8
en
0ni7 0ni70 0e8 e855
en80 en80,8
cn cnic ic,8 ,855
e8/ e8/di di,8 ,8
,Hic,+9ic,85 c/0ni*ic0ci+n de -3inci-i,8 0ci@,8 de785 /e die3,n ,3i9en 08 0 ,3, 37in,: 0 Fi,7edicin05 /e -3,-,3ci,n0 3e7edi,8 -030 0 -,0ci+n c,n ,d,8 ,8 3i9,3e8 de 0 7edicin0 080d0 en 0 e@idenci05 3ind0nd, 0 -0ciene Se9/3id0d5 E*ic0ci0 C0id0d5 3e8 c,nce-,8 /e 3i9en 0 0c/0 e30-/ic0 de 8i9, ;;I 2!.
2.2.! .2.!.1 .1
FITO ITOTERA TERAP PIA DE LA LA PIEL IEL Se 080 en 0 /ii0ci+n de -0n08 7edicin0e8 -030 e 3007ien, de di*e3ene8 -3,e708 de 0 -ie. Ac/07ene5 930c 930ci0 i088 0 /n 70 70,3 c,n, c,n,ci ci7i 7ien en, , de 8/ c,7c,7-,8 ,8ic ici+ i+n n /7ic05 8e -/eden ,ene3 7e,3e8 3e8/0d,85 , /e =0 *0@, *0@,3e 3eci cid, d, e de80 de8033, 33,, , de 0 Fi, Fi,c, c,87 87 ic ic0. 0. Dee Dee7, 7,88 di*e3enci03 en -3i7e30 in80nci05 e /8, eHe3n, e /8, ine3n, 0/n/e 0 930n 70,30 8e -/ede /ii03 en 07,8 c08,85 deid, 0 /e 08 0e30ci,ne8 c/ne08 8ie7-3e n,8 3e*e0n e e80d, de 7edi, ine3n, de ,390ni87, 2>. U8, ine3n,
•
P0n08 e8-ec*ic08 -030 c/0/ie3 i-, de 0*ecci+n en 0 -ie: B03d0n05 Pen807ien,.
•
P0n08 /e 0c0n 0 ni@e de =90d, @e8c/0 ii03 )c, )c,e3 e3 ic ic08 08 c,0 c,09, 9,90 9084 84:: Dien Diene e de e+n e+n55 Ac=ic c=ic,3 ,3i0 i055 Ac0c=,*e305 B,d,5 F/703i0. F/703i0.
•
P0n P0n0 088 /e /e 0c 0c0n 0n 8,3 8,3e e ,8 ,8 3i, 3i,ne ne88 )di/ )di/3 3iic0 c084 84:: %030-033i05 V030 V030 de ,3,5 B3e,
•
P0n08 /e 0c0n 8,3e ,8 ine8in,8: N,905 Mi3i,.
•
P0n0 P0n088 /e 0c0n 0c0n 8,3e 8,3e e -nc3e -nc3e08: 08: N,905 N,905 Mi3i Mi3i,5 ,5 Aed/5 Oi@,5 Ene3,.
•
P0n0 P0n088 de 0cci+n 0cci+n e83,9 e83,9ni nic0 c0:: S0@i S0@i05 05 Ci-38 Ci-3855 S0/ce5 S0/ce5 L-/,.
•
De 0cci+n 0ni0nd3,9nic0: S0/ce5 L-/,
U8, eHe3n, Teniend, en c/en0 08 0cci,ne8 de 70,3 ine385 -,de7,8 di8in9/i3 ,8 8i9/iene8 93/-,8: •
A83in9ene8. Ee3cen e80 0cci+n 08 -0n08 3ic08 en 0ni 0nin, n,88 ,3, ,3,88 i-, i-,88 de c,7c,7-/e /e8 8,8 ,8 c,7, c,7, cid cid,8 ,8 ,39nic,85 *0@,n,ide85 0n,ci0nin085 ec. S/8 0cci,ne8 0 ni@e de 0 -ie en /8, eHe3n, 8,n: di87in/ci+n de 08 8ec3eci,ne8 8ece085 cie330n ,8 -,3,85 3e0*i370n 0 -ie5 @08,c, @08,c,n8 n83ic 3ic,3 ,3085 085 de8c, de8c,n9e n9e8i 8i@0 @088 0niin 0niin*0 *070 70,3i ,3i08. 08. S,3e ,d, 8e e7-e0n en e 3007ien, de -iee8 930808: $0707ei85 N,905 O3i90 0nc05 E8c0307/,5 R,80 3,05 %0307,30.
•
E7, E7,ie ien ne8 e8 8/0@ 8/0@i i0n 0ne e8. 8. E80 E80 0cci 0cci+n +n 0 -,8e -,8ee e ,8 ,8 7/c09,85 -ecin08 07id+n. S,n c0-0ce8 de 3eene3 09/0 70neniend, /n0 0dec/0d0 =id300ci+n *,370nd, /n0 033e30 -3,ec,30 8,3e 0 -ie5 -,3 , /e ee3cen /n0 0cci+n ene*ici,808 en 08 -iee8 8ec085 -3/3i,5 ec.: Lin,5 Lin,5 M0@0 M0@0@i8 @i8c,5 c,5 L0n L0nn5 n5 B,330 B,33005 05 S0c, S0c,55 G,3d, G,3d,,, ,,55 Vi,e05 Pen807ien,.
•
Ani8-ic,8. E80 0cci+n 8e dee 0 /e c,nienen e8enci08
,308
n0* n0*, ,/i /in, n,n0 n085 85 $i- $i-3i 3ic, c,55
8/80nci08
0c 0c,n ,n08 0855
ec. ec.::
/7ic085
B03d B03d0n 0n05 05
c,7,
C0 C0nd nd/ /05 05
$i8, $i8,-, -,55 Aed3 ed3e0 e055 An8 n8 e83 e83e e0 0d, d,55 N,90 N,9055
L0@0nd L0@0nd05 05 Men05 Men05 A0= A0=0c0 0c055 O390 O390n,5 n,5 R,7e3, R,7e3,55 S0@i S0@i05 05 Se3-,5 T,7i,5 P3,-+e,. •
Ani*n9ic,8 )c,n30 ,8 =,n9,84: En/05 N,905 O390n,5 T,7i,5 Aed3e05 A,.
•
Cic03i0ne8. L0 cic03i0ci+n 8e *0@,3ece c,n e e7-e, de -0n08 c,n 0cci+n 083in9ene )-0n08 c,n 0nin,845 0ni8 0ni8-ic ic0 0 )-0 )-0n n08 08 c,n c,n e8en e8enci ci04 04 0nii 0niin* n*0 070 70, ,3i0 3i0 )-0 )-0n n08 08 c,n c,n 0ni 0nin, n,85 85 7/c 7/c0 09, 9,55 0/ 0/en en,4 ,4 , ien ien c,n c,n 0/e08 /e c,nienen 8/80nci08 c,7, 0 00n,n0 , e 08i0i 08i0ic+8 c+8id, id, /e *0@,3e *0@,3ecen cen 0 3e9ene 3e9ene30c 30ci+n i+n e-ie e-iei0 i0:: Cen Cene e0 0
08i 08iiic0 c055
C0n nd/05
C,0
Mie Mien3 n307 0705 05 de
c00,5
M0n M0n0n 0nii0 0 M0n0ni0 0
3,70 3,70n0 n055 c,7n 7n5
C,n8/ed05 A93i7,ni05 %0n0=,3i0 •
C070ne8. A9/n08 -0n085 0e8 c,7, i0 , 7ei805 8e e7-e0n 07in en /8, eHe3n, -,3 8/8 -3,-ied0de8 8ed0ne81#.
2.2.# EL MOLLE 2.2.#.1 ORIGEN ( E;T E;TE ENSIÓN IÓN E 7,e e8 ,3i9in03i, de 0 3e9i+n 0ndin0 de S/d073ic05
-3inci-07ene Pe35 0/n/e 8e eHiende 0 Ec/0d,35 C=ie B,i@i0.
(
07-i07ene
di83i/id,
en
MHic,5
Cen Cen3, 3,07 073 3ic ic05 05 e 8/3 8/3 de C0i C0i*, *,3n 3ni0 i0 ,e8 ,e8e e de TeH08 H08 )E80d,8 Unid,84 0de785 8e =0 0ci700d, ien en -08e8 3,-ic0e8 8/3,-ic0e8 de ,8 cinc, c,ninene8 1.
2.2.#.2
TA;ONOMÍA
Re'(o D')'*'+( O,-e( F./'l'. G(e,o E*e'e
P0n0e M09n,i,-=0 M09n,i,-8id0 S0-ind0e An0c03di0ce0e Schinus S. Molle
C/0d3, N 1 T0H,n,70 de Schinus molle FUENTE: E0,30ci+n -3,-i0 )2>1!4
2.2.# .2.#. .
DIS DISPERS PERSIÓ IÓN N EN EN EL EL PER` PER` En e Pe3 8e e enc/en30 =080 ,8 >> 78n7 en ,8 0nde8 de 8/35 0 ,8 >>> 78n7 en ,8 0nde8 de Cen3,5 e inc/8, =080 ,8 #> 78n7 en e @0e de C=i/in. $0i0 en /e30d08 cid08 03i90d08 de ,8 @0e8 ine30ndin,8 @e3iene8 ,cciden0e8 de ,8 0nde8. En 0 3e9i 3e9i+n +n de T0cn05 cn05 8e -/ed -/ede e enc, enc,n n30 3033 93/93/-,8 ,8 de ee7- ee7-03e 03e88 7/ ien ien de8033 de8033, ,0d, 0d,85 85 -3inci -3inci-0 -07e 7ene ne en 0 ,n0 8ie330 de T0cn0 )T0300 C0nd030@e4 en 08 ie3308 e7-0d08 de L,8 P0,8 C00n05 /903e8 d,nde ,8 3,e8 7, 7,e e c3ec c3ecen en de 70ne 70ne30 30 8i@ 8i@e8 e83 3e. e. Se -/ed -/ede e enc, enc,n n30 303 3
07in 3,e8 cenen03i,8 en 0 7i870 ci/d0d de T0cn05 en -03/e8 0@enid08. C0e 3e8003 /e 0 -3e8enci0 de e80 e80 e8-e e8-eci cie e en e Pe3 Pe3 e8 -3in -3inci ci-0 -07 7en ene e -,3 -,3 8/ /8, /8, ,3n0 ,3n07e 7en n0 0
en, en,7e 7edi dici cin0 n05 5 n,
eHi8e i8en n
ni@ ni@ee8 e8
de
-3,d/cci+n 7e3c0d, e80e8 de 0 -0n0 1#. 2.2.#.!
$ÁBITAT P3,8-e30 en *,370 n0/30 0 ,3i0 de c07in,85 en ,n08 c,n @e9e0ci+n 8ec/nd03i05 en -ed3e90e8 ,7e3,85 e33en,8 093c,08 -endiene8 )2> 0 !>Y4. Se de8033,0 7/ ien en ci70 ci70 en3e en3e 8/3, 8/3,-ic -ic05 05 cid, cid,Ke Ke7- 7-0d, 0d,55 8e7i 8e7i3id 3id,5 ,5 e7-0d, 8ec, e7-0d, =7ed,. N, iene eHi9enci08 en c/0n c/0n, , 0 8/e 8/e,5 ,5 -e3, -e3, -3e* -3e*ie ie3e 3e 8/e 8/e,8 ,8 03en 03en,8 ,8,8 ,855 ,e ,e30 30 eH/308 -e80d085 8/e,8 7/ c,7-0c0d,8 -ed3e9,8,8. E8 c0-0 de de8033,038e en ,n08 ec,+9ic08 de i-, 3id0 8e7i3id0 1!.
2.2.# .2.#.# .#
ASPE SPECTO CTOS FISI FISIO OLÓGI LÓGICO COS S E8 /n0 e8-ecie de *ci 0d0-0ci+n5 00 8,3e@i@enci0 c,n /en0 /en0 c0-0ci c0-0cid0 d0d d c,7-e c,7-eii@ ii@0 0 0 /e c0-/3 c0-/30 0 n/3ie n/3iene ne85 85 09/0 09/0 / e*icie e*iciene ne7en 7ene. e. P3e8en P3e8en0 0 c3eci7 c3eci7ien ien, , 3-id, 3-id, c/0nd, e8 ,@en5 0c0n0nd, 7 de 0/30 en /n 0, -/ede @i@i3 03eded,3 de cien 0,8. S/ de8c,7-,8ici+n *,i03 e8 en0 7,de30d07ene en0 en 70de30 *3/,85 e8 /en -3,d/c,3 -3,d/c,3 de 0,n, 0,n, @e3de )70ni,4. )70ni,4. P3e8en0 P3e8en0 0e,-00 0e,-0055 in=iiend, e c3eci7ien, Z, de8033,, de -0n08 @ecin08 1.
2.2.#.&
CULTIVO E 3, ,e30 ien 0 -,d05 8e 0c,n8e0 -30cic03 -,d0 de *,370ci+n en 3,e8 +@ene8 -,d0 80ni03i0 en 0d/,8. C,n@iene c,303 0 c,3e0 en -3i70@e30 -030 -3,7,@e3 8/ c3eci7ien,. E 3ie9, e8 i7-,30ne en 08 -3i7e308 e0-08.
N, 3e/ie3e *e3ii0ci+n. L0 8ie730 dee =0ce38e en 8/830,8 -e37e0e8 -030 /e 08 8/80nci08 in=ii,3i08 de 0 9e37in0ci+n 8e iHi@ien. L08 8e7i 8e7i08 08 3e7, 3e7,0 0d0 d088 -,3 -,3 @03i, 03i,88 d08 d0855 8e 8ie7 8ie73 30n 0n en 07ci9,8 )@e3 AneH, N >24 /e9, 8e 308-0n0n c,n 30 0 en@08e8. en@08e8. En ie3305 8e -0n0 -0n0 0 /n0 di80nci0 di80nci0 7ni70 de Q 7 en3e c0d0 3,5 en /903e8 c,n 8/*iciene e8-0ci, /5 e,8 de c,n83/cci,ne8 e in800ci,ne8 8/e33ne08 1. 2.2.#.J
TOLERANCIAS E8 /n0 -0n0 7/ 3e8i8ene 0 0 8e/0 0 d0, -,3 e37 e37ii08 08.. S,-, S,-,3 30 0 07 07i in n 0 in/n in/nd0 d0ci ci+n +n -e3i -e3i+d +dic ic0 0 , -e37 -e370n 0nen ene e55 3e8i 3e8i8 8e e e 3,c 3,c, , 80i 80in, n,55 0 c,n c,n07 07in in0c 0ci+ i+n n 07ien0 0 eH-,8ici+n c,n80ne 0 @ien,. A/n/e e8 /n0 e8-ecie de70nd0ne de /5 ,e30 0 8e7iK8,730 -e3, n, e 8,73e 73e0 0d, ,0 ,0. . T,e30 e30 ,8 ,8 8/e 8/e,8 ,8 c,7c,7-0c 0c0 0d, d,88 -ed3e9,8,8 )eH/308 -e80d0845 ,8 8/e,8 -,3e85 ,8 8/e,8 cid,85 ,8 8/e,8 e8,8,85 07in ,8 8/e,8 c,n 7e0e8 -e80d,85 ,8 8/e,8 c0i,8 ,8 0c0in,8 1.
2.2.#.Q
SUSCEPTIBIL BILIDAD L0 -0n0 e8 8en8ie 0 08 =e0d08 -3,,n90d085 0 d0, -,3 in8ec,85 0 0 e8c070 de 0 c,c=ini0 ce3,80 )Ce3,-08e 88-.45 0 08 ,3/908 de 0 -0,7i0 )R,=8c=idi0 ,3i00e4 K/e K/e ,c08 ,c08i, i,n0 n0n n de*, de*,ii0c 0ci, i,ne ne85 85 0/n 0/n/e /e 8/ d0, d0, n, e8 i7-,30ne 1.
2.2.#.?
UTILIDAD 2.2.#. 2.2.#.?.1 ?.1 USO USO ETNO ETNOMED MEDICI ICINAL NAL L,8 ind9en08 /800n 8/ 3e8in05 c,3e05 =,08 *3/, en in*/8i+n5 c,ci7ien,5 -,@,8 e7-08,8 c,7, 0niin*070,3i,5 0ni33e/7ic,5 de-/30i@,5
083in9en 083in9ene5 e5 c03ic, c03ic,55 =e7,8i =e7,8ic,5 c,5 @e37*/9, @e37*/9, )P0 )P00c 0ci, i,85 85 1?? 1??4. 4. (e08c 08c, , K Ne9/ Ne9/e3 e3/e /e0 0 et al. )1??#45 3e9i8303,n en C/c,5 di@e38,8 e7-e,8 30dici,n0e8 de 0 -0n05 -3inci-07ene de 8/8 =,08 *3/,85 -030 /8, eHe3n, e ine3n, 1J. 2.2.#. 2.2.#.?.2 ?.2 OTROS OTROS USOS USOS POPU POPULAR LARES ES 04 B08e -030 c=ice: S/ 3e8in0 0n/ecin0 )eH/d0d,4 e8 /80d0 en A73ic0 de S/3 c,7, 9,70 9,70 de 708c 708c03 0355 8e dice dice /e /e *,3 *,30 0ec ece e 08 08 enc08 80n0 08 ce308 de 0 ,c0. 4 C,7 C,7/8 /8ii e: e: L0 70de 70de30 30 8e /80 c,7, c,7, e0 e0 c03+n deid, 0 /e 8,n /en,8 c,7/8ie8. Se9 Se9n n Vi/ Vi/33 33, , et al. )2>1>45 8/ 70de30 03de ien5 ien5 0/n/e 0/n/e 0 encend encende3 e3 c=i8c=i8-e0 e0 080n 080ne5 e5 de8de8-/ /88 de ence encend ndid id, , 9/03 9/03d0 d0 */e9 */e9, , =08 =080 0 c,n@e3i38e en ceni0 c4 C,, ,,30n 30ne: e: E c,ci7 ,ci7ie ien n, de =,0 ,085 3070 307085 85 c,3e0 30 8e e7-e0 c,7, c,,30ne -030 e eid, 0703i, -id, de eid,8 de 0n0. d4 C,7e8 C,7e8i ie: e: En MHic, MHic, 8e -3e-0 -3e-030 30 /n0 eid eid0 0 3e*3e8c0ne c,n ,8 *3/,8 de 7,e5 e ,,ne /e /e e8 /n *e37 *e37en en0 0nd nd, , c,n c,n -/ -//e /e )e )eid id0 0 0c,=+ic045 07in 8e e0,30 e 0,e )eid0 30dici,n04. e4 C,ndi7en C,ndi7en,: ,: L,8 *3/,8 8ec,8 8ec,8 8e =0n e7-e0 e7-e0d, d, en 09/n,8 -08e8 c,7, 8/8i/, de 0 -i7ien0 ne930 -,3 8/ 80,3 8e7e0ne. *4 C,87 C,87 ic ic, , e =i9i =i9ien ene e -e38, -e38,n0 n0:: De 08 =,0 =,088 8e
eH30e /n 0ceie 03,70i0ne /e 8e /80 en en/ en/09 09/e /e88 /c0 /c0e e88 c,7, c,7, den den* *3i 3ic, c,.. L08 L08 8e7i 8e7i08 08 07 07i in n c,n c,nie iene nen n 0cei 0ceie e85 85 de ,8 ,8 c/0e8 8e ,iene /n *i0d,3 /e 8e e7-e0 en 0 e0,30ci+n de -e3*/7e85 ,ci,ne85 0c,8 de8,d,30ne8. 94 C/3ie C/3iene ne:: Se eH30en eH30en -i97en -i97en,8 ,8 de 0 c,3e c,3e0 0 -030 ei3 -iee8 0n0. =4 F,330 F,330e e3, 3,:: E *3/ *3/, , e8 /n i7-, i7-,3 30n 0ne e 0i7 0i7en en, , -030 ,8 -03,8. i4 I7-e7en,8 de 300,: L0 70de30 8e /80 -030 *03ic03 70n9,8 de =e3307ien085 e80c085 en8e3e8 3/30e8 */8e8 de 8i08 de 7,n03. 4 Ind/83i0i0e: E eH/d0d, )3e8in04 8e -,d30 /i /ii i03 03 en 0 *03 *03ic ic0c 0ci+ i+n n de 03n 03nic ice8 e8.. ( 8/ ceni0 3ic0 en -,080 8e e /80 c,7, 0n 0n/e0d,3 de 3,-0 08 7i87,5 en 0 -/3i*ic0ci+n de 0c03. 4 In8 In8eci eciccid0 id0: A9/ 9/n,8 n,8 -, -,0d 0d,3e8 ,3e8 3/30 3/30e e88 de Ei, Ei,- -0 0 0d,3 0d,3n0 n0n n 8/8 8/8 c0e c0e0 088 c,n c,n 3070 307088 =,08 ,08 de 7, 7,e e -030 030 3e-e 3e-ee e33 08 7,8c0 ,8c088 c08e3085 inc/8,5 08 =,08 8,n de8-e90d08 en 08 7e808 0 0 =,30 de c,7e3 ,c08i,n07ene en ,8 700de3,8 3e08 de -3,ce807ien, de c03ne1. 2.2. 2.2.& & ACEI ACEITE TE ESEN ESENCI CIAL AL DE Schinus molle L. Si ien 0 c,7-,8ici+n /7ic0 de 7,e e8 c,7-e0 @030 en
*/nci+n de +390n, , -03e de 0 -0n0 e8/di0d,85 7i-e8 e8/di,8 3e*e0n /e 0 @03i0iid0d 8e -/ede 03i/i3 en 930n 7edid0 0 *0c,3e8 in3n in3n8ec 8ec,8 ,8 de /i7i, /i7i,ii-, , )e80d )e80d, , de de8033 de8033, ,, , *en,+ *en,+9ic 9ic, , de 0 e8-ecie5 -03e de 0 -0n0 e8/di0d05 ec.45 0 *0c,3e8 de n0/30e0 eH3n8ec0 )c,ndici,ne8 ci7ic085 0,3e8 c//30e85 3007ien, de -,8 -,8c, c,8e 8ec= c=05 05 ec. ec.44 0de7 0de78 8 de ,8 ,8 7, 7,d, d,88 c,nd c,ndic ici, i,ne ne88 de eH30cci+n /80d,8)%en95 2>>&4
C3.-,o N% 02#4 C,nenid, -,3cen/0 de 0ceie e8enci0 en S. molle L. )3e9i830d, -,3 @03i,8 0/,3e84.
L36., -e e*53-'o :,./e, )1?#J4a Uni@e38id0d de Ne@0d05
P.,5e -e l.
Co(5e('-o
1l.(5.
e*e('.l 789
$,I08
-e .e'5e $080 2Y
EE.UU.
D';*<'5 et al. )1?Q&4
In8i/, Cen30 de P0n08 Medicin0e8 A3,7ic085 Indi0.
$,I08 *3e8c08 $,I08
8ec08
Ze(6 Y3e='( )2>>&4
$080 >5QY
$080 2Y
F3/,8
De 0 #Y
$,I08
De >52 0 1Y
Uni@e38id0d de V0enci05 E8-00.
F'6/.> S#R#L#
F3/,8
A39enin0.
8ec,8
S'*5e/. N.'o(.l -e
De # 0 JY
F3/,8
$080 #Y
$,I08
$080 2Y
I(?o,/.'+( Fo,e*5.l -e
M@'o )2>1>4. V'53,,o et al. )2>1>4
P3,ec, C(TED IV.2>5 P,ni*ici0 Uni@e38id0d
$,I08
8ec08 F3/,8
C0+ic0 Ri, G30nde d, S/5 P,3,
*3e8c,8
Ae93e5 B308i.
8ec,8
2.2.& .2.&.1 .1
De 1 0 5>!Y
F3/,8
De 25& 0 #5&Y De #5 0 #5&Y
ACTIV CTIVID IDAD AD BIOL BIOLÓG ÓGIC ICA A Di@e i@e38,8
en80, 0,8
3e0 3e0i i0d,8
=0n
de7,830d 30d,
08
-3,-3,-ie ied0 d0de de88 0ni 0ni0c 0ce e3i0 3i0n0 n088 0ni* 0ni*n n9i 9ic0 c088 de de 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de 7,e 7,e55 30i 30i*ic *ic03 03,n ,n c,n c,n /n 07- 07-i, i, e8-e e8-ec c3, 3, 09/ 9/n08 n08 de 08 08 -3,3,-ied ied0de 0de8 0ni 0niKi Kin* n*e ecci, cci,8808 de ,8 ,8 -3e-030d,8 de e80 e8-ecie5 /e =0n 8id, e7-e0d,8 en
-08e8 8/d07e3ic0n,8 c,7, B308i Pe3. )%en9 2>>&4. Se 3e9i83+ /n0 00 0ci@id0d cic03i0ne de 0ceie e8enci0 )en )en -,70 -,70d0 d0 eni enien end, d, c,7, c,7, 08e 08e @08e @08eiin0 n0 8+i 8+id0 d044 en =e3i =e3id0 d088 in*e in*ec c0d 0d08 08 de de 90n0 90n0d, d, @0c/ @0c/n, n,.. A8 7i87 7i87,5 ,5 ,8 ,8 eH-e3i7en,8 e@0d,8 0 c0, en 30,ne85 c,33,,303,n e8e -,de -,de33 cic0 cic03 3i i0n 0ne e *3en *3ene e 0 0 -,d, -,d,de de37 370 0ii ii88 708 708ii ii88 8/cnic08 #. D0,8 78 3eciene85 in*,370n 8/ 0ci@id0d in8ecicid0 en B0=0 B0nc0 )A39enin04 e 0ceie e8enci0 de ,8 *3/,8 -3,d/, /n e*ec, 0ni0i7en03i, */e3e )&2Y4 e de =,08 e@e )!>5&Y4 8,3e e 9,39,, de 033, )Si,-=i/8 ,30e. L.4. En S0n0 Fe )A39enin04 e 0ceie e8enci0 ee3ci+ /n 70,3 e*ec, 7,30 8,3e e c03, V033,0 V033,0 de83/c,3 )/e 00c0 ,8 c,7en03e8 de 0e08 -3,d/ciend, @033,08i84 en c,7c,7-03 030c 0ci+ i+n n 0 e*ec e*ec, , -3,d -3,d/c /cid id, , -,3 -,3 d,8 d,8 -3,d -3,d/c /c, ,88 8inic,8. En ,3, e8/di,5 i,5 e 0ceie */e 7ic3,enc0-8/0d, 8/7ini830d, in @i3, 0 0e08 7e*e308 c03,8 de V033,0 de8 de83/ 3/c c,3 ,355 0 7,30 7,30iid0 d0d d de ,8 ,8 c03 c03,8 ,8 0c0 0c0n n+ + @0, @0,3e 3e88 ce3c0n,8 0 ?>Y c/0nd, 8e /ii+ 0 d,8i8 de 1 9 #. T07i 7in n en S0n0 0n0 Fe5 8e e8/ 8/di+ di+ e e*ec e*ec, , 8,3e ,3e 0 en*e en*e37 37ed ed0d 0d 7,8 7,8c0 c0 de ,8 ,8 c/e3 c/e3n, n,8 855 -3,d -3,d/c /cid id0 0 -,3 -,3 e $0e70,i0 i33i0n8 )/e 8e 0,0 en e e8/ de 90n0d, @0c/n, -/ede -3,d/ci3e 0 7/e3e45 en ,8 en80,8 8e 0d@ie3e c0307ene /e ,8 0ni70e8 in*ec0d,85 de8-/8 de 0-ic0ci+n de 0ceie e8enci05 n, -3e8en0n 78 7,8c08.)#4 A8 7i87,5 ,8 0ceie8 e8enci0e8 de Sc=in/8 7,e T09ee8 e3ni*,305 e3ni*,305 de7,8303, de7,8303,n n 0ci@id0d 0ci@id0d */7i90ne */7i90ne 8,3e 0d/ 0d/, ,88 de Pedi Pedic/ c// /88 =/70 =/70n/ n/88 c0-i c0-iii85 85 0/n 0/n/e /e 07, 07,88 0ceie8 de7,8303,n /n0 930n e*ic0ci05 */e e 0ceie e8enci0
de 7,e e /e de7,83+ 70,3 0ci@id0d 3ec,-i0 09/n08 de 08 0ci@i 0ci@id0d d0de8 e8 i,+9 i,+9ic0 ic088 78 3e800 3e800ne ne88 de 0ceie 0ceie e8enci0 !. 2.2. 2.2.&. &.2 2
APLI APLICA CACI CION ONES ES CO COME MERC RCIA IALE LES S 04 Medicin0 Medicin0 n0/30 n0/30:: L0 e7-3e80 e7-3e80 In0 In0 N0/30 N0/30 S.A. )dedic0 )dedic0d0 d0 0 0 e0,30ci+n c,7e3ci, de -3,d/c,8 e30-/ic,8 de ,3i9 ,3i9en en n0/ n0/30 304 455 ien iene e en3 en3e e 8/8 8/8 -3,d -3,d/c /c, ,88 0 0cei 0ceie e e8enci0 de 7,e en -3e8en0ci,ne8 de 1> 7 #>> 75 3ec,7endnd,,
c,7,:
“efectivo
para
todas
las
enfermedades de las vías respiratori respiratorias, as, sirven sirven además además como poderosos antibióticos y antiinflamatorios cutáneos y
musculares!"
)In )In0 0 N0/ 0/30 30 S.A S.A.5 2>1> >1>4. E8, E8,88
-3,d/c,8 8e @enden 8in indic0ci+n 7dic0 -3e@i0. 4 P,70d0 P,70d0 c,3-,30: c,3-,30: L0 L0 c3e70 c3e70 c,3-,30 c,3-,30 =/7ec0 =/7ec0ne ne Suma#" e0 e0,3 ,30d 0d0 0 -,3 -,3 R,88 R,880n 0n0 0 Ae3 e3c0 c0 V0ne88 ne880 0 "i7 "i7ne ne )Uni@e38id0d de P0c*ic, de Pe345 e8 c,7-/e80 -,3 /n Q>Y de in93ediene8 n0/30e8 en3e e,8 e 0ceie de 7, 7,e e )-3i )-3i7, 7,3d 3di0 i07 7en ene e44 /n 2>Y 2>Y de -3e8 -3e8e3 e3@0 @0n ne8 e8 03i*ici0e8 0-3,0d,8 -,3 e FDA 0 8e 0-ic+ -030 e 3007ien, de 3e/70i87, J. c4 Ge Ge C0-8 C0-80i 0id, d, c,n c,n30 30 e d,, d,,3: 3: $apsaidol" e8 e8 en 85 /n0 -,70d0 de /8, +-ic, c/0 *+37/0 */e de8033,0d0 en e Cen3, Cen3, de Tecn,,9 cn,,90 0 A93,i A93,ind/ nd/83 83i0 i0 de 0 Uni@e3 Uni@e38id 8id0d 0d M0,3 de S0n Si7+n e8 *03ic0d0 de8de =0ce 8iee 0,8 -,3 INXUIBOL )Ind/83i0 X/7ic0 B,i@i0n04. E8e -3,d/c, c,niene -3inci-i,8 0ci@,8 de -0n08 c,7, e capssicum ),c,,45 e/c0i-, 0ceie e8enci0 de 7,e !.
Si ien e8 cie3,5 e 0ceie e8enci0 de 7,e n, -3e8en0 70,3e8 0-ic0ci,ne8 en 0 ind/83i0 de 0i7en,8 8in, c,7,
-3,d/c, e30-/ic, de /8, ,30 8iend, eH-endid, c,7, 0 en e7-3e808 dedic0d08 0 3/3, de 0 7edicin0 0e3n0i@0 8/ c,7-3,0d0 i,0ci@id0d -3,-,ne di@e3808 0-ic0ci,ne8 en 0 ind/ ind/8 83i 3i0 0 093, 093,0 0i7 i7en en0 03i 3i05 05 -3in -3inci ci-0 -07 7en ene e c,7, c,7, -3,d/c, de c,n3, *n9ic,5 in8ecicid0 ,39nic, en e 3007ien, de370,+9ic, de 90n0d, @0c/n,. 2.2.& .2.&. .
PRO ROPI PIED EDA ADES DES FÍS FÍSICAS ICAS L08 -3,-ied0de8 c,7n7ene e8/di0d08 8,n 3endi7ien,5 den8 den8id id0d 0d 3e0 3e0ii@0 @0 e ndi ndicce de 3e*3 3e*30c 0cci ci+n +n55 0 /e /e 8,n 8,n indic0d,3e8 /e -e37ien ideni*ic03 0 0ceie *,7en03 0 0-ic0ci+n de e80 e8-ecie 03,7ic0. Ade78 de c,n3i/i3 0 -3,ce8, de n,370i0ci+n5 e 0/8e de 0 -3,d/cci+n 0 @0,3i0ci+n de 0ceie. En e e8/di, /e /e -3e8 -3e8en en0 03, 3,n n Vi/ Vi/33, 33, e 0. 0. )2>1 )2>1>4 >455 8e e@0 e@0/0 /03, 3,n n 08 08 -3,-3,-ie ied0 d0de de88 *8i *8ic0 c088 78 78 i7-, i7-,3 30n 0ne e88 de ,8 ,8 0cei 0ceie e88 e8en e8enci ci0 0e8 e8 de 7, 7,e e ,e ,eni nid, d,88 de ee7 ee7- -03 03e8 e8 de Pe3 Pe355 A39enin05 B,i@i05 B308i5 Ec/0d,3 C,80 Ric05 ,8 3e8/0d,8 8e ,8e3@0n en e c/0d3, N
C3.-,o N% 0$#4 P3,-ied0de8 *G8ic08 de 0ceie e8enci0 de S. molle L P.*
(-'e -e De(*'-.76/$9 /'e(5o ,e?,. ,e?,.'+ '+( ( l. 1l.(5. /'e(5o 789 20%C 20%C A39enin0 F3/,8 25&Y 15!J#> 0 >5Q#>> 0 15!Q#> >5?>>> B,i@i0 F3/,8 #5&Y 15!JQ> >5Q!!? 70d/3,8 F3/,8 151Y 15!JQ> >5Q#!Q Ve3de8 $,08 >5#Y 15!?>> >5Q#1 R0708 B308i $,08 15> 0 KKKKKK KKKKKKK Sec08 25>Y C,80 $,08 >5QY KKKKKK KKKKKKK Ric0 Sec08 Ec/0d,3 F3/,8 5 0 15!J!1 0 >5Q2?2 0 P.,5e -e Re(-'4
2.DEFINICIÓN DE T'RMINOS BÁSICOS $e3id0 e8 /n0 e8i+n /e 8e -3,d/ce en e cu!"#. P/ede 8e3 -3,d/cid0 -,3 7i-e8 30,ne85 0/n/e 9ene307ene e8 deid, 0 9,-e8 , de89033,8 en 0 "$%. De-endiend, de 8/ 930@ed0d5 e8 nece803i0 08i8enci0 7dic0. E8 ,d0 -3did0 de c,nin/id0d en 0 -ie ), /e 8e den,7in0 8,/ci+n de c,nin/id0d45 8ec/nd03i0 0 /n &!'u('&$)(#. C,7, c,n8ec/enci0 de 0 093e8i+n de e8e eid, eHi8e 3ie89, de in*ecci+n -,8iiid0d de e8i,ne8 en +390n,8 , eid,8 0d0cene8: 78c/,85 ne3@i,85 @08,8 80n9/ne,8. L08 L08 =e3id =e3id08 08 -/ed -/eden en 8e3 8e3 930@ 930@e8 e8 en */nc */nci+ i+n n de /n0 /n0 , @03i @03i08 08 de e80 e8088 c030ce38ic08: •
P3,*/ndid0d.
•
EHen8i+n.
•
L,c0i0ci+n.
•
S/cied0d e@idene5 c/e3-,8 eH30,8 , 8i9n,8 de in*ecci+n.
P,70d0: L,8 /n9en,8 , -,70d08 8,n *,3708 *0370c/ic08 c,n8ec/enci0 *0370c/ic08 c,n8ec/enci0 de 0 /ii /ii0ci 0ci+n +n de 93080 9308088 , 8/80n 8/80nci0 ci088 de -3,-ie -3,-ied0d d0de8 e8 8i7i0 8i7i03e8 3e8 -030 -030 0-ic0ci+n de -3inci-i,8 0ci@,8 en 0 -ie. S/ di*e3enci0 */nd07en0 c,n 08 c3e708 c3e708 e8 e8 0 0/8enci0 de 09/0 en 8/ c,7-,8ici+n. Cic03i: Cic03i: Un0 cic03i cic03i 0-03ece 0-03ece c/0nd, c/0nd, e eid, e-iei0 e8 e-iei0 e8 de890330d, )n, c,3 c,30d 0d,4 ,4.. L0 3e8 3e8ii/c /ci+ i+n n de de e eid, id, c,n c,nec eci@, i@, 8e e*ec e*ec 0 0 7ed 7edi0n i0ne e c3eci7 c3eci7ien ien, , de *i3,08,8 +@ +@ene8 ene8 en, en,nc nce8 e8 e e8-0 e8-0ci ci, , de0 de0d, d, -,3 -,3 0 =e3id0 =e3id0 e8 e8 b0-0d, c,n eid, *i3i03 )c,n *i3i03 )c,n c030ce38ic08 8i7i03e8 0 /e *,370 ,8 78c/,8 78c/,845 45 de 0= /e 0 cic03i en90 /n0 eH/30 di8in0 0 0 -ie -ie.. A9/n08 e@idenci08 8/9ie3en /e cie3,8 *i3,08,8 ),8 7i,*i3,08,84 e8 e8n n en c,nd c,ndic ici, i,ne ne88 de c,n c,n30 30e3 e38e 8e 08 08 de8e de8e77-e e03 03 /n -0-e -0-e en 0 c,n30cci+n de 0 =e3id0. A8 -/e85 /n0 cic03i e8 /n0 0e30ci+n 0e30ci+n -e370nene de 0 0-03ienci0 0-03ienci0 d37ic0
c,n8ec/i@0 0 d0, 3e-030ci+n c,09en,80 c,09en,80 de de 80.
CAPITULO III: $IPÓTESIS ( VARIABLES .1$IPÓTESIS GENERAL EHi8e /n e*ec, *0@,30e de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Schinus molle L. en 0 cic03i0ci+n de 0 -,0ci+n de Di83i, de S0n <
2>1#. .2$IPÓTESIS SECUNDARIAS EHi8e EHi8e /n e*ec, *0@,30e *0@,30e de /8, de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 e8enci0 de Schinus molle L. en e ie7-, de cic03i0ci+n de 0 -,0ci+n de Di83i, de
S0n < 2>1#. EHi8e EHi8e /n e*ec, *0@,30e *0@,30e de /8, de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 e8enci0 de di87in in/c /ci+ i+n n de de 070 070, , Schinu Schinus s molle molle L. en 0 di87
de cic0 cic03i 3i0c 0ci+ i+n n de 0
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#. EHi8e EHi8e /n e*ec, *0@,30e *0@,30e de /8, de /n0 -,70d0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 e8enci0 de di87in/ci+n de d,,3 de 0 -,0ci+ -,0ci+n n de Di83i, de Schinus molle L. en 0 di87in/ci+n S0n<2>1#
. VARIABL VARIABLES ES )de*inici+ )de*inici+n n c,nce-/0 c,nce-/0 ,-e30ci, ,-e30ci,n04 n04 ..1 OPERACIONALI%ACIÓN OPERACIONALI%ACIÓN DE LAS VARIABLES5 VARIABLES5 DIMENSIONES DIMENSIONES E INDICADORES INDICADORES VARIABLE
DEFINICIÓN
DEFINICIÓN
DIMENSIONES
INDICADORES
CONCEPTUAL OPERACIONAL L0 -,70 -,70d0 d0 c,n c,n C,ncen C,ncen30 30ci+ ci+n n d,8i8 d,8i8 C,ncen30c C,ncen30ci+n i+n de 0ceie e8enci0 e8 P,70d0 c,n de 0-ic0ci+n -3inci-i, 0ci@, 0 , /e -e37ii3 0 0ceie e8enci0 de cic03i0ci+n de 0 D,8i8 di03i0 Schinus molle L. =e3id0 Inde-endiene x
de
8=in/ =in/88
DE 7, 7,e e LZ 79 de REGISTRO DOSI DOSIFI FICA CACI CIÓN ÓN ( -,70d0. FRECUE FRECUENCI NCIA A DEL USO 79 de S=in/8 DEL MOLLE 7,e LZ d0. de D08
De-endiene y L0
Tie7-,
Aci@id0d
cic03i0ci+n T070, de
Cic03i0ne
0ci@id0d E Tie7-, e 070, cic03i0ne e8 0 de 0 =e3id0 8e c,7-030 c,n c,n 0 0cc 0cci+ i+n n de /n 3e9ene30ci 3e9ene30ci+n +n de cic03i0ne ei eid, d,88 -030 -030 0 *0370c,+9ic, c,n,cid,.
79
INSTRUMENTO
0 cen7e3,8
=e3id0
3ec,n83/cci+n de A 7en,8 ie7-, de 0 -ie cic03i0ci+n 8e3 e*ec, *0@,30e. A /n0 3-id0 di87in/ci+n di87in/ci+n de 0 =e3i =e3id0 d0 8e3 8e3 /n D,,3 e*ec, *0@,30e. L0 di87in/ci+n de d,,3 8e 7edi3 7edi3 en 08e 08e 0 0 8i9/iene e8c00: 1K 1>: E*ec, de8*0@,30e 11K 2> : E*ec, *0@,30e.
REGISTRO DE DOSI DOSIFI FICA CACI CIÓN ÓN ( FRECUE FRECUENCI NCIA A DEL USO DEL MOLLE
A-0c0
0 ENCUESTA DE MEDICIÓN DE UNA ine inen8 n8id id0d 0d de de DEL USO POMA POMADA DA CON CON ACEI ACEITE TE d,,3. ESENCI ESENCIAL AL DE SC$INU SC$INUS S MOLLE L. L. EN LA LA C070 e d,,3 DISMINUCIÓN DEL DOLOR
49
CAPITULO IV& METODOLOGA DE LA INVESTIGACIN !.1TIPO !.1 TIPO ( NIVEL DE INVESTIGACIÓN E i-, de in@e8i90ci+n /e c,33e8-,nde 0 -3e8ene -3,ec, e8 8ic, c/0ni0i@,: B8ic,5 deid, 0 /e 9ene303 c,n,ci7ien,8 n/e@,8 en 3e0ci+n 0 0 e0,30ci+n de 0 c3e70 de 7,e 8/8 0-ic0ci,ne8 en 0 cic03i0ci+n de =e3id085 c/0ni0i@,5 -,3 , /e 08 @03i0e8 en e8/di, 8e3n ,e, de di@e3808 7edici,ne8. !.2M'TODO !.2 M'TODO ( DISE6O DE LA INVESTIGACIÓN E 7,d, de 0 in@e8i90ci+n 8e3 =i-,ic, ded/ci@,5 d0d, /e e -3,ec, c,ne7-05 e80ece3 ,8 -3inci-i,8 de 08 -3,-ied0de8 cic03i0ne8 de 7,e en 0 8e9/nd0 *08e5 dee37in03 eH-ic03 e8,8 7i87,8 -3inci-i,8 c,n en 0 de7,830ci+n de 08 =i-+e8i8 -0ne0d08 0 3e8-ec,. !.POBLACIÓN !. POBLACIÓN ( MUESTRA DE LA INVESTIGACIÓN !.. !..1 1 POBL POBLAC ACIÓ IÓN N E di83i, de S0n c/en0 c,n 2#?> -e38,n08 70,3e8 de 2> 0,8 de ed0d 8e9n e 0ni8i8 de Si/0ci+n de S0/d RED $/0/30 O+n 2>11 !.. !..2 2 MUES MUESTR TRA A n P X E
>5# >5# > >#
2.#?>5>> 2.#Q?5>>
5Q!1& >5>>2#
>52#
5Q!1&
>52#>
CAPITULO IV& METODOLOGA DE LA INVESTIGACIN !.1TIPO !.1 TIPO ( NIVEL DE INVESTIGACIÓN E i-, de in@e8i90ci+n /e c,33e8-,nde 0 -3e8ene -3,ec, e8 8ic, c/0ni0i@,: B8ic,5 deid, 0 /e 9ene303 c,n,ci7ien,8 n/e@,8 en 3e0ci+n 0 0 e0,30ci+n de 0 c3e70 de 7,e 8/8 0-ic0ci,ne8 en 0 cic03i0ci+n de =e3id085 c/0ni0i@,5 -,3 , /e 08 @03i0e8 en e8/di, 8e3n ,e, de di@e3808 7edici,ne8. !.2M'TODO !.2 M'TODO ( DISE6O DE LA INVESTIGACIÓN E 7,d, de 0 in@e8i90ci+n 8e3 =i-,ic, ded/ci@,5 d0d, /e e -3,ec, c,ne7-05 e80ece3 ,8 -3inci-i,8 de 08 -3,-ied0de8 cic03i0ne8 de 7,e en 0 8e9/nd0 *08e5 dee37in03 eH-ic03 e8,8 7i87,8 -3inci-i,8 c,n en 0 de7,830ci+n de 08 =i-+e8i8 -0ne0d08 0 3e8-ec,. !.POBLACIÓN !. POBLACIÓN ( MUESTRA DE LA INVESTIGACIÓN !.. !..1 1 POBL POBLAC ACIÓ IÓN N E di83i, de S0n c/en0 c,n 2#?> -e38,n08 70,3e8 de 2> 0,8 de ed0d 8e9n e 0ni8i8 de Si/0ci+n de S0/d RED $/0/30 O+n 2>11 !.. !..2 2 MUES MUESTR TRA A n P X E % N
>5# >5# >5># 15?& 2#?
2.#?>5>> 2.#Q?5>>
5Q!1& >5>>2#
2.#?>5>> #Q5?J2#
>52#
5Q!1&
>52#>
>5?&>!
50
>
>5?&>!
22.#5Q&> #?5?2?
JQ5>2>> >
Tend307,8 /n0 7/e830 de JQ -e38,n08. !.!T'CNICAS !.! T'CNICAS E INSTRUMENTOS DE LA RECOLECCIÓN DE DATOS !.!. !.!.1 1 T'CN T'CNIC ICAS AS !.!.1. !.!.1.1 1 ACONDI ACONDICIO CIONAM NAMIEN IENTO TO DE LA MAT MATERI ERIA A PRIMA: PRIMA: EH30cci+n -,3 eH3/8i+n $id3,de8i0ci+n • •
!.!. !.!.1. 1.2 2
FABR FABRIC ICAC ACIÓ IÓN N DE LA LA POM POMAD ADA: A: Sec0d, de 30ci7,8 de *3/,8 de S=in/8 7,e L De8-/8 de de8=,e5 ,8 30ci7,8 ene3,8 8e eHende3n 8,3e /n0 8/-e3*icie de c03+n )*i9/30 N 1J4
•
-,3 /n ie7-, de c/03, 8e70n085 0 c,ndici,ne8 07,8*3ic08 n,370e8 0, 8,730 )-030 e@i03 /e 0 eH-,8ici+n c,n80ne de ,8 30,8 8,03e8 -3,d/c0 0 7,di*ic0ci+n de ,8 0ceie8 c,nenid,84.
>
>5?&>!
22.#5Q&> #?5?2?
JQ5>2>> >
Tend307,8 /n0 7/e830 de JQ -e38,n08. !.!T'CNICAS !.! T'CNICAS E INSTRUMENTOS DE LA RECOLECCIÓN DE DATOS !.!. !.!.1 1 T'CN T'CNIC ICAS AS !.!.1. !.!.1.1 1 ACONDI ACONDICIO CIONAM NAMIEN IENTO TO DE LA MAT MATERI ERIA A PRIMA: PRIMA: EH30cci+n -,3 eH3/8i+n $id3,de8i0ci+n • •
!.!. !.!.1. 1.2 2
FABR FABRIC ICAC ACIÓ IÓN N DE LA LA POM POMAD ADA: A: Sec0d, de 30ci7,8 de *3/,8 de S=in/8 7,e L De8-/8 de de8=,e5 ,8 30ci7,8 ene3,8 8e eHende3n 8,3e /n0 8/-e3*icie de c03+n )*i9/30 N 1J4
•
-,3 /n ie7-, de c/03, 8e70n085 0 c,ndici,ne8 07,8*3ic08 n,370e8 0, 8,730 )-030 e@i03 /e 0 eH-,8ici+n c,n80ne de ,8 30,8 8,03e8 -3,d/c0 0 7,di*ic0ci+n de ,8 0ceie8 c,nenid,84.
51
Fi9. Sec0d, de 30ci7,8 de *3/,8 de 7,e F/ene: L0n,8 )2>114
•
De8930ne 7,iend0 Deid, Deid, 0 /e ,8 *3/,8 *3/,8 8e de8033 de8033, ,0n 0n en 30ci7, 30ci7,85 85 8e3 8e3 nece80 nece803i, 3i, 8e-030 8e-0303, 3,88 d3/-0 d3/-0 -,3 d3/-05 d3/-05 de8c03 de8c030n 0nd, d, 08 ,8 0,8 0,8.. P030e P030e07 07en ene5 e5 8e 3e0i0 3e0i03 3 /n c,n3, c,n3, 80ni0 80ni03i, 3i, de 08 7/e83 7/e8308 08 -,3 in8-ecci+n @i8/0 de 08 7i87085 0 8e3n ei7in0d08 0/e08 /e 8e enc/en3en =/ec08 , in*e80d08 -,3 09/n0 -0905 08 7i87,5 8e 8e-0303 c/0/ie3 i-, de i7-/3e0 -3e8ene )*i9/30 )*i9/30 N N 4. L/e9,5 ,8 *3/,8 8ec,8 de 7,e 8e3n 3i/30d,8 en *,370 93,8e305 /ii0nd, /n 7,in, 70n/0 de 0ce3, in,Hid0e )*i9/30 N N 4. E -3,d/c, 8e3 8e3 -e80d, c,di*ic0d,2.
C
Fi9. Sec0d, de 30ci7,8 de *3/,8 de 7,e F/ene: L0n,8 )2>114
•
De8930ne 7,iend0 Deid, Deid, 0 /e ,8 *3/,8 *3/,8 8e de8033 de8033, ,0n 0n en 30ci7, 30ci7,85 85 8e3 8e3 nece80 nece803i, 3i, 8e-030 8e-0303, 3,88 d3/-0 d3/-0 -,3 d3/-05 d3/-05 de8c03 de8c030n 0nd, d, 08 ,8 0,8 0,8.. P030e P030e07 07en ene5 e5 8e 3e0i0 3e0i03 3 /n c,n3, c,n3, 80ni0 80ni03i, 3i, de 08 7/e83 7/e8308 08 -,3 in8-ecci+n @i8/0 de 08 7i87085 0 8e3n ei7in0d08 0/e08 /e 8e enc/en3en =/ec08 , in*e80d08 -,3 09/n0 -0905 08 7i87,5 8e 8e-0303 c/0/ie3 i-, de i7-/3e0 -3e8ene )*i9/30 )*i9/30 N N 4. L/e9,5 ,8 *3/,8 8ec,8 de 7,e 8e3n 3i/30d,8 en *,370 93,8e305 /ii0nd, /n 7,in, 70n/0 de 0ce3, in,Hid0e )*i9/30 N N 4. E -3,d/c, 8e3 8e3 -e80d, c,di*ic0d,2.
C
A
* 52
Fi9. De8930ne de *3/,8 de 7,e 04 F3/,8 F3/,8 80n, 80n,88 4 T0 T0,8 ,8 c4 c4 I7-/3e08 F/ene: L0n,8 2>11
•
EH30cci+n de 0ceie e8enci0 -,3 033083e de @0-,3. Ane8 inici03 e -3,ce8, 8e @e3i*ic03 e c,33ec, 0370d, de e/i-, de eH30cci+n )*i9/30 N 2245 e c/0 e803 c,7-/e8, -,3 /n 9ene30d,3 de @0-,3 )0+n de *,nd, -0n, de 2 >>> 7 de c0-0cid0d45 /n 9ene30d,3 de c0,3 ec3ic,5 /,8 de 3n8i, -030 e */, de @0-,35 /n de8i0d,3 /e 0c/03 07in c,7, c,nened,3 de 0 70e3i0 -3i70 )0+n de #>> 7 de c0-0cid0d45 /n c,nden80d,3 de @id3i, i-, 8e3-enn5 /n c,ec,3 de /id,8 di8-/e8, in7edi007ene 0 0 80id0 de c,nden80d,35 /n e/i-, de 0, 7030 930d/0d, 0 !#C. P,3 c,n8i9/iene5 8e de-,8i03n 1 >>> >>> 7 de 09/0 09/0 de8i0d0 en e 9ene30d,3 de @0-,3. L/e9, 1>> 9 de 7/e830 @e9e0 8e3n c,,c0d,8 en e de8i0d,35 /n0 @e /e e @0-,3 8e0 inec0d, 7edi0ne /n di83i/id,3 ine3n, 0 7/e830 8e3 8,7eid0 )d/30ne /n0 =,304 0 */, de @0-,3 -3,d/cid,5 085 c,n*,37e e @0-,3 en30 en c,n0c, di3ec, c,n e ec=, 0 70e3i0 -3i70 8e i3 c0en0nd, ie30nd, e 0ceie e8enci0 c,nenid,5 dic=, 0ceie deid, 0 8/ 00 @,0iid0d 8e e@0-,3035 0 8e3 8,/e en e @0-,3 ci3c/nd0ne 8e3 0330830d, c,33iene 033i0 =0ci0 e ,-e de de8i0d,3.
Fi9. De8930ne de *3/,8 de 7,e 04 F3/,8 F3/,8 80n, 80n,88 4 T0 T0,8 ,8 c4 c4 I7-/3e08 F/ene: L0n,8 2>11
•
EH30cci+n de 0ceie e8enci0 -,3 033083e de @0-,3. Ane8 inici03 e -3,ce8, 8e @e3i*ic03 e c,33ec, 0370d, de e/i-, de eH30cci+n )*i9/30 N 2245 e c/0 e803 c,7-/e8, -,3 /n 9ene30d,3 de @0-,3 )0+n de *,nd, -0n, de 2 >>> 7 de c0-0cid0d45 /n 9ene30d,3 de c0,3 ec3ic,5 /,8 de 3n8i, -030 e */, de @0-,35 /n de8i0d,3 /e 0c/03 07in c,7, c,nened,3 de 0 70e3i0 -3i70 )0+n de #>> 7 de c0-0cid0d45 /n c,nden80d,3 de @id3i, i-, 8e3-enn5 /n c,ec,3 de /id,8 di8-/e8, in7edi007ene 0 0 80id0 de c,nden80d,35 /n e/i-, de 0, 7030 930d/0d, 0 !#C. P,3 c,n8i9/iene5 8e de-,8i03n 1 >>> >>> 7 de 09/0 09/0 de8i0d0 en e 9ene30d,3 de @0-,3. L/e9, 1>> 9 de 7/e830 @e9e0 8e3n c,,c0d,8 en e de8i0d,35 /n0 @e /e e @0-,3 8e0 inec0d, 7edi0ne /n di83i/id,3 ine3n, 0 7/e830 8e3 8,7eid0 )d/30ne /n0 =,304 0 */, de @0-,3 -3,d/cid,5 085 c,n*,37e e @0-,3 en30 en c,n0c, di3ec, c,n e ec=, 0 70e3i0 -3i70 8e i3 c0en0nd, ie30nd, e 0ceie e8enci0 c,nenid,5 dic=, 0ceie deid, 0 8/ 00 @,0iid0d 8e e@0-,3035 0 8e3 8,/e en e @0-,3 ci3c/nd0ne 8e3 0330830d, c,33iene 033i0 =0ci0 e ,-e de de8i0d,3.
53
•
C,nden80ci+n en*3i07ien, -,3 e*ec, de ine3c07i, ine3c07i, de c0,3 c,n e 09/0.
•
C,nden80ci+n en*3i07ien, -,3 e*ec, de ine3c07i, ine3c07i, de c0,3 c,n e 09/0. L0 7ec0 de @0-,3 80/30d, 0ceie e8enci0 */i3 0 30@8 de d/c, de @id3i, 8e3 di3i9id0 =080 e 54
8e3-enn ine3n, de c,nden80d,35 d,nde 8e3 -3eci807ene c,nden80d0 en*3i0d0 -,3 e*ec, de ine3c07i, de c0,3 c,n e 09/0 c,33iene /e , ci3c/nd05 dic=, /id, de 3e*3i9e30ci+n 8e3 inec0d, 0 c,nden80d,3 c,n /n c0/d0 de >5>1& Z8 80d3 de 7i87, c,n /n c0/d0 de >5>>! Z8. •
Rece-ci+n en /n c,ec,3 de @id3i, @,/73ic, A 0 80id0 de c,nden80d,3 8e ,end3 /n0 e7/8i+n /id0 ine80e /e 8e3 3eciid0 en /n c,ec,3 de @id3i, @,/73ic,5 d,nde ,c/33i3 0 di@i8i+n de *08e8 0 c0/80 de 0 di*e3enci0 de den8id0de85 en3e e 09/0 e 0ceie. Mien308 e 09/0 de8ciende 0 0 -03e in*e3i,3 de c,ec,3 eH-/80d0 )-,3 e*ec,8 de -3e8i+n 0c/7/0ci+n45 e 0ceie e8enci0 8e 70nend3 en 0 ci70 de 0 0c/7/0ci+n de /id,85 =080 *in0i0d, e ie7-, de -3,ce8,2.
•
Rece-ci+n 070cen07ien, de 0ceie A c,7-e03 e ie7-, de eH30cci+n5 8e deend3 e -3,ce8, 8e 3e9i8303 e @,/7en *in0 de ,8 0ceie8 e8enci0e8 en 7iii3,85 ,8 c/0e8 8e3n 3eciid,8 en /n c,ec,3 @,/73ic, de d,nde 8e3n 3ei30d,8 070cen0d,8 en *308c,8 de @id3i, c,,3 703 )*i9. N 4. Se 0-03n ,8 de-+8i,8 8e3n 0i80d,8 en /n /903 *3e8c,5 8ec, ,8c/3,2.
8e3-enn ine3n, de c,nden80d,35 d,nde 8e3 -3eci807ene c,nden80d0 en*3i0d0 -,3 e*ec, de ine3c07i, de c0,3 c,n e 09/0 c,33iene /e , ci3c/nd05 dic=, /id, de 3e*3i9e30ci+n 8e3 inec0d, 0 c,nden80d,3 c,n /n c0/d0 de >5>1& Z8 80d3 de 7i87, c,n /n c0/d0 de >5>>! Z8. •
Rece-ci+n en /n c,ec,3 de @id3i, @,/73ic, A 0 80id0 de c,nden80d,3 8e ,end3 /n0 e7/8i+n /id0 ine80e /e 8e3 3eciid0 en /n c,ec,3 de @id3i, @,/73ic,5 d,nde ,c/33i3 0 di@i8i+n de *08e8 0 c0/80 de 0 di*e3enci0 de den8id0de85 en3e e 09/0 e 0ceie. Mien308 e 09/0 de8ciende 0 0 -03e in*e3i,3 de c,ec,3 eH-/80d0 )-,3 e*ec,8 de -3e8i+n 0c/7/0ci+n45 e 0ceie e8enci0 8e 70nend3 en 0 ci70 de 0 0c/7/0ci+n de /id,85 =080 *in0i0d, e ie7-, de -3,ce8,2.
•
Rece-ci+n 070cen07ien, de 0ceie A c,7-e03 e ie7-, de eH30cci+n5 8e deend3 e -3,ce8, 8e 3e9i8303 e @,/7en *in0 de ,8 0ceie8 e8enci0e8 en 7iii3,85 ,8 c/0e8 8e3n 3eciid,8 en /n c,ec,3 @,/73ic, de d,nde 8e3n 3ei30d,8 070cen0d,8 en *308c,8 de @id3i, c,,3 703 )*i9. N 4. Se 0-03n ,8 de-+8i,8 8e3n 0i80d,8 en /n /903 *3e8c,5 8ec, ,8c/3,2.
55
Fi9. Rece-ci+n de 0ceie e8enci0 070cen07ien, en /n *308c, de @id3i, 703. F/ene: L0n,8 2>11
!.!. !.!.1. 1.
FORM FORMA A DE APLI APLICA CACI CIÓN ÓN:: A-ic0ci+n ,c0 di3ec07ene 8,3e 0 =e3id0 =e3id0
•
•
L0 *3ec/enci0 de /8, e8 -3,-,3ci,n0 0 930d, de inen8id0d -3,*/ndid0d de 0 =e3id0.
•
N, in9e3i3 e8 +Hic,5 n, 0-ic0e en ,,8 ni 8,3e e0.
!.!.2 !.!.2 INSTR INSTRUME UMENT NTOS OS P030 e e8/di, 0 3e0i03 8e /ii030 /n:
Re9i83, de D,8i*ic0ci+n F3ec/enci0 de /8, de 7,e.
Fi9. Rece-ci+n de 0ceie e8enci0 070cen07ien, en /n *308c, de @id3i, 703. F/ene: L0n,8 2>11
!.!. !.!.1. 1.
FORM FORMA A DE APLI APLICA CACI CIÓN ÓN:: A-ic0ci+n ,c0 di3ec07ene 8,3e 0 =e3id0 =e3id0
•
•
L0 *3ec/enci0 de /8, e8 -3,-,3ci,n0 0 930d, de inen8id0d -3,*/ndid0d de 0 =e3id0.
•
N, in9e3i3 e8 +Hic,5 n, 0-ic0e en ,,8 ni 8,3e e0.
!.!.2 !.!.2 INSTR INSTRUME UMENT NTOS OS P030 e e8/di, 0 3e0i03 8e /ii030 /n:
Re9i83, de D,8i*ic0ci+n F3ec/enci0 de /8, de 7,e.
56
En e8e in83/7en, 8e 3e9i8303 e n7e3, de 0 =i8,3i0 cnic0 de -0ciene5 0-eid,8 n,73e85 n,73e85 0 d,8i8 di03i0 de 0 0-ic0ci+n de 7,e5 0 *3ec/enci0 )d08 de 3007ien,45 e 070, de 0 =e3id0 09/n08 ,8e3@0ci,ne85 c,7,: 3e0cci,ne8 0d@e3808 -0ciene8 c,n di0ee8 7ei/8.
Enc/e80 de 7edici+n de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de 8c=in/8 7,e L en 0 di87in/ci+n de d,,3. En e80 enc/e80 8e @e3i*ic03 0 di87in/ci+n de d,,3 de de 0 =e3id0 0 30@8 de 08 3e8-/e808 de -0ciene -0ciene 0 08 -3e9/n08 /e 7edi3n 0 inen8id0d 0 ei7in0ci+n de d,,3. L0 enc/e80 c,n80 de 1> e78 c,n 3e8-/e808 dic,+7ic08 de 0*i370ci+n ne90ci+n.
L,8 e78 /e c,33e8-,nde3n 0 7edi3 0 3ed/cci+n de 0 inen8id0d de d,,3 8,n: 1 0 # L,8 e78 /e c,33e8-,nde3n 0 ei7in0ci+n de d,,3 8,n: & 01>. L0 e8c00 de 7edici+n -030 7edi3 0 di87in/ci+n de d,,3 >1 K 1> -/n,8 E*ec, de8*0@,30e. 11 K 2> -/n,8 E*ec, *0@,30e En e8e in83/7en, 8e3 @0id0d, -,3 e /ici, de eH-e3,8 8e 8,7ee3 0 /n -3,93070 -i,, -030 3e0i03 0 *i0iid0d de in83/7en,.
En e8e in83/7en, 8e 3e9i8303 e n7e3, de 0 =i8,3i0 cnic0 de -0ciene5 0-eid,8 n,73e85 n,73e85 0 d,8i8 di03i0 de 0 0-ic0ci+n de 7,e5 0 *3ec/enci0 )d08 de 3007ien,45 e 070, de 0 =e3id0 09/n08 ,8e3@0ci,ne85 c,7,: 3e0cci,ne8 0d@e3808 -0ciene8 c,n di0ee8 7ei/8. Enc/e80 de 7edici+n de /8, de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de 8c=in/8 7,e L en 0 di87in/ci+n de
d,,3. En e80 enc/e80 8e @e3i*ic03 0 di87in/ci+n de d,,3 de de 0 =e3id0 0 30@8 de 08 3e8-/e808 de -0ciene -0ciene 0 08 -3e9/n08 /e 7edi3n 0 inen8id0d 0 ei7in0ci+n de d,,3. L0 enc/e80 c,n80 de 1> e78 c,n 3e8-/e808 dic,+7ic08 de 0*i370ci+n ne90ci+n.
L,8 e78 /e c,33e8-,nde3n 0 7edi3 0 3ed/cci+n de 0 inen8id0d de d,,3 8,n: 1 0 # L,8 e78 /e c,33e8-,nde3n 0 ei7in0ci+n de d,,3 8,n: & 01>. L0 e8c00 de 7edici+n -030 7edi3 0 di87in/ci+n de d,,3 >1 K 1> -/n,8 E*ec, de8*0@,30e. 11 K 2> -/n,8 E*ec, *0@,30e En e8e in83/7en, 8e3 @0id0d, -,3 e /ici, de eH-e3,8 8e 8,7ee3 0 /n -3,93070 -i,, -030 3e0i03 0 *i0iid0d de in83/7en,.
57
CAPITULO V& ADMINISTRACIN ADMINISTRACIN DEL PROYECTO DE INVESTIGACIN #.1PRESUPUESTO #.1.1 PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: P3i7e3 P3i7e30 0 *08e 70e3 70e3i0 i0 -3i70 -3i70 C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
1# .o(-''o(./'e(5o -e l. /.5e,'. >1 >1
EH30cci+n -,3 eH3/8i+n $id3,de8i0ci+n -3,ce8, De 070cen07ien,
>1> c00
1#>>.>>
1#>>.>>
25>>>.>>
2>>>.>>
2>>.>>
2>>.>>
S35o5.l
25J>>.>>
2# Se,)''o*
#.1.2 PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: 8e9/nd0 8e9/nd0 F08e F03ic0ci+ F03ic0ci+n n de de P,70d0 P,70d0 C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
2# F.,'.'+( -e Po/.-. & >1 Sec0d, Sec0d, de 30ci7, 30ci7,88 de
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
#>>.>>
#>>.>>
#>>.>>
#>>.>>
*3/,8 de S=in/8 7,e L >1
De8930ne 7,iend0 EH30cci+n -,3 eH3/8i+n
CAPITULO V& ADMINISTRACIN ADMINISTRACIN DEL PROYECTO DE INVESTIGACIN #.1PRESUPUESTO #.1.1 PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: P3i7e3 P3i7e30 0 *08e 70e3 70e3i0 i0 -3i70 -3i70 C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
1# .o(-''o(./'e(5o -e l. /.5e,'. >1 >1
EH30cci+n -,3 eH3/8i+n $id3,de8i0ci+n -3,ce8, De 070cen07ien,
>1> c00
1#>>.>>
1#>>.>>
25>>>.>>
2>>>.>>
2>>.>>
2>>.>>
S35o5.l
25J>>.>>
2# Se,)''o*
#.1.2 PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: 8e9/nd0 8e9/nd0 F08e F03ic0ci+ F03ic0ci+n n de de P,70d0 P,70d0 C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
2# F.,'.'+( -e Po/.-. & >1 Sec0d, Sec0d, de 30ci7, 30ci7,88 de
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
#>>.>>
#>>.>>
#>>.>>
#>>.>>
*3/,8 de S=in/8 7,e L >1
De8930ne 7,iend0 EH30cci+n -,3 eH3/8i+n
58
A70cen07ien,
2>>.>>
E/i-, de $id3,de8i0ci+n
>>>.>>
E70ce8 de -,80d0
>.#>
># c00
2>>
2>>.>>
1>>
S35o5.l
15>>.>>
2# Se,)''o*
#.1. PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: Te3ce30 e3ce30 *08e C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
1# M.5e,'.le* -e e*,'5o,'o >1 7i03e8
P0-e ,nd AK!5 A08
2#.>>
2#.>>
f 7i03
P0-e -e3i+dic,
Q.>>
Q.>>
>Q
F+de3e8 70ni0
1.>>
Q.>>
>!
L0-ice3,8
>.#>
2.>>
>
Re800d,3
1.#>
!.#>
>1
En930-0d,3
.>>
.>>
>1 c00
G30-08
2.>>
2.>>
S35o5.l 2# Se,)''o*
22.#>
A70cen07ien,
2>>.>>
E/i-, de $id3,de8i0ci+n
>>>.>>
E70ce8 de -,80d0
>.#>
># c00
2>>
2>>.>>
1>>
S35o5.l
15>>.>>
2# Se,)''o*
#.1. PRESUPUES PRESUPUESTO: TO: Te3ce30 e3ce30 *08e C.(5'-.-
E*e'?'.'+(
P,e'o U( U ('5.,'o
Co*5o 5o5.l
7N3e)o* *ole*9
7N3e)o*
1# M.5e,'.le* -e e*,'5o,'o >1 7i03e8
P0-e ,nd AK!5 A08
2#.>>
2#.>>
f 7i03
P0-e -e3i+dic,
Q.>>
Q.>>
>Q
F+de3e8 70ni0
1.>>
Q.>>
>!
L0-ice3,8
>.#>
2.>>
>
Re800d,3
1.#>
!.#>
>1
En930-0d,3
.>>
.>>
>1 c00
G30-08
2.>>
2.>>
S35o5.l
22.#>
2# Se,)''o*
59
>
P09, de de3ec=, de 37ie
2.>>
2.>>
>
de in8c3i-ci+n -030 I7-3e8i,ne8 de -0n de
1>.>
>.>>
2>>
F,,c,-i08
>.1>
&.>>
>&
Ani0d, de -0n de e8i8
!.>>
12.>>
S3 5o5.l $# I/,e)'*5o*
2> 2>.>
TOTAL
!>.> 2>.> Q2.#>
FINANCIAMIENTO& De 7,7en, 8e e8i70 0 -,8iiid0d de /n 0/,*in0nci0d,5 8in e7039,5 d0d0 0 c0390 -3e8/-/e80 de -3,ec,5 -3,ec,5 -3e@i8, -3e@i8, en 3e8 *08e8 8e c,ne7-0 /e -/ed0 -/ed0 8e3 -/e8, 0 di8-,8ici+n di8-,8ici+n de /n ene *in0ncie3,5 *in0ncie3,5 c,7, e G,ie3n, de 0 Re9i+n Li705 e G,ie3n, L,c0 de S00n.
>
P09, de de3ec=, de 37ie
2.>>
2.>>
>
de in8c3i-ci+n -030 I7-3e8i,ne8 de -0n de
1>.>
>.>>
2>>
F,,c,-i08
>.1>
&.>>
>&
Ani0d, de -0n de e8i8
!.>>
12.>>
S3 5o5.l $# I/,e)'*5o*
2> 2>.>
!>.> 2>.> Q2.#>
TOTAL
FINANCIAMIENTO& De 7,7en, 8e e8i70 0 -,8iiid0d de /n 0/,*in0nci0d,5 8in e7039,5 d0d0 0 c0390 -3e8/-/e80 de -3,ec,5 -3,ec,5 -3e@i8, -3e@i8, en 3e8 *08e8 8e c,ne7-0 /e -/ed0 -/ed0 8e3 -/e8, 0 di8-,8ici+n di8-,8ici+n de /n ene *in0ncie3,5 *in0ncie3,5 c,7, e G,ie3n, de 0 Re9i+n Li705 e G,ie3n, L,c0 de S00n.
60
#.2CRONOGRAMA
N,
ETA-A DEL -ROYECTO
CRONOGRAMA DE ACTI+IDADES ACTI+IDADES SE-TIEM*R E
FECAS OCTU*RE
NO+IEM*R E
DICIEM*RE
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3
-%'/&'($/ % -!#%(' u)&$c'c$/ % -!#%('
9
D/$c$/ O&$#) C#/)u%&' %&'! ' E:"!) )#! % T(' A/;%$)$) I/<#!('c$/ A/;%$)$) C!'c$/ % -!#c I/)&$='c$/ D/$! D$)># % -!#c R'%$'c$/ % T!''# T!''# -!u !u' ') D"u D"u!' !'c$ c$/ /
10
-!"'! "'!' 'c$/ c$/ % %
4 5 6 7 8
D/$! c#(# !'%$'! % -!#c D/$! %' $/&/c$/ !'/ /u)&!# &!''# G/!'%) E)"cc#) C#/#c! u/ "#c# (;) % &(' C!'! !c#"$%'! $/<#!('c$/ R'%$'! % &!''# Fu/'(/&'! % "!#c -!#'! ! <c&$$' C#/) C#/)&! &!u$ u$!! % !"#! "#!& & c#/ $/c$') E'%u'c$/
#.2CRONOGRAMA
N,
ETA-A DEL -ROYECTO
CRONOGRAMA DE ACTI+IDADES ACTI+IDADES SE-TIEM*R E
FECAS OCTU*RE
NO+IEM*R E
DICIEM*RE
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
-%'/&'($/ % -!#%(' u)&$c'c$/ % -!#%(' D/$c$/ O&$#) C#/)u%&' %&'! ' E:"!) )#! % T(' A/;%$)$) I/<#!('c$/ A/;%$)$) C!'c$/ % -!#c I/)&$='c$/ D/$! D$)># % -!#c R'%$'c$/ % T!''# T!''# -!u !u' ') D"u D"u!' !'c$ c$/ /
D/$! c#(# !'%$'! % -!#c D/$! %' $/&/c$/ !'/ /u)&!# &!''# G/!'%) E)"cc#) C#/#c! u/ "#c# (;) % &(' C!'! !c#"$%'! $/<#!('c$/ R'%$'! % &!''#
Fu/'(/&'! % "!#c -!#'! ! <c&$$' C#/) C#/)&! &!u$ u$!! % !"#! "#!& & c#/ $/c$') -!"'! "'!' 'c$/ c$/ % % E'%u'c$/ I/<#!( F$/'% c#!!cc$/ E/&! E/&!= =' ' R$) $)$ $/ / % % -!u !u' ' 61
12 13
-!#c E/)' /)'# F$/' $/'% Su) Su)&/& &/&'c 'c$ $/ / % % -!#c F$/'%
12 13
-!#c E/)' /)'# F$/' $/'% Su) Su)&/& &/&'c 'c$ $/ / % % -!#c F$/'%
62
ANEO 1& MATRIZ DE CONSISTENCIA TITULO& EFECTO DE LA ACTIVIDAD CICATRI%ANTE DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE S$%&'(S M)LL* L. L. EN PROBLEMA PR PRINCIPAL
LA POBLACIÓN DEL DISTRITO DE SA(ÁN 2>1#. OB"ETIVO PR PRINCIPAL $IPOTESIS PR PRINCIPAL EHi8e /n e*ec, *0@,30e
C/ e8 e e*ec, de 0 E@0/03 0 0ci@id0d
de /8, de /n0 -,70d0
0ci@id 0ci@id0d 0d cic03i cic03i0n 0ne e de cic03i0ne de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de /n0 /n0 -,70 -,70d0 d0 c,n c,n 0cei 0ceie e c,n 0ceie e8enci0 de
Sc=in/8 7,e L. en 0
e8enci e8enci0 0 de Schinus molle Schinus molle L. en 0
cic03i0ci+n de 0
L. en 0 -, -,0c 0ci+ i+n n de de -,0ci+n de di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
di83i, de S0n 2>1#
S0n < 2>1#
S0n 2>1#
METODOLOGIA
TIPO ( NIVEL DE INVESTIGACIÓN E i-, de in@e8i90ci+n /e c,33e8-,nde 0 -3e8ene -3,ec, e8 8ic, c/0ni0i@,: B8ic,5 deid, 0 /e 9ene303 c,n,ci7ien,8 n/e@,8 en 3e0ci+n 0 0 e0,30ci+n de 0 c3e70 de 7,e 8/8 0-ic0ci,ne8 en 0 cic03i0ci+n de =e3id085 c/0ni0i@,5 -,3 , /e 08 @03i0e8 en e8/di, 8e3n ,e, de di@e3808 7edici,ne8.
PROBLEMA SECUNDARIO
OB"ETIVO OB"ETIVO SECUNDAR SECUNDARIO IO $IPÓTESI $IPÓTESIS S ESPECÍFIC ESPECÍFICA A
M'TODO ( DISE6O DE LA INVESTIGACIÓN
ANEO 1& MATRIZ DE CONSISTENCIA TITULO& EFECTO DE LA ACTIVIDAD CICATRI%ANTE DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE S$%&'(S M)LL* L. L. EN PROBLEMA PR PRINCIPAL
LA POBLACIÓN DEL DISTRITO DE SA(ÁN 2>1#. OB"ETIVO PR PRINCIPAL $IPOTESIS PR PRINCIPAL EHi8e /n e*ec, *0@,30e
C/ e8 e e*ec, de 0 E@0/03 0 0ci@id0d
de /8, de /n0 -,70d0 Sc=in/8 7,e L. en 0
e8enci e8enci0 0 de Schinus molle Schinus molle L. en 0
cic03i0ci+n de 0
L. en 0 -, -,0c 0ci+ i+n n de de -,0ci+n de di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
di83i, de S0n 2>1#
S0n < 2>1#
S0n 2>1#
TIPO ( NIVEL DE INVESTIGACIÓN E i-, de in@e8i90ci+n /e c,33e8-,nde 0 -3e8ene -3,ec, e8 8ic, c/0ni0i@,: B8ic,5
0ci@id 0ci@id0d 0d cic03i cic03i0n 0ne e de cic03i0ne de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de /n0 /n0 -,70 -,70d0 d0 c,n c,n 0cei 0ceie e c,n 0ceie e8enci0 de
METODOLOGIA
deid, 0 /e 9ene303 c,n,ci7ien,8 n/e@,8 en 3e0ci+n 0 0 e0,30ci+n de 0 c3e70 de 7,e 8/8 0-ic0ci,ne8 en 0 cic03i0ci+n de =e3id085 c/0ni0i@,5 -,3 , /e 08 @03i0e8 en e8/di, 8e3n ,e, de di@e3808 7edici,ne8.
PROBLEMA
OB"ETIVO OB"ETIVO SECUNDAR SECUNDARIO IO $IPÓTESI $IPÓTESIS S ESPECÍFIC ESPECÍFICA A
SECUNDARIO
M'TODO ( DISE6O DE LA INVESTIGACIÓN
63
1. C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de1. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8,1. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e E 7,d, de 0 in@e8i90ci+n 8e3 =i-,ic, /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
0ceie
0ceie
e8enci0
Schinus molle L.
de en 0
/n0
-,70d0 e8enci0
Schinus Schinus molle L.
c,n
de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 ded/ci@,5 d0d, /e e -3,ec, c,ne7-05
de
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de e80ece3 ,8 -3inci-i,8 de 08 -3,-ied0de8
en 0
Sc=in/ Sc=in/88 7,e 7,e L. L.
en e e cic03i0ne8 de 7,e en 0 8e9/nd0 *08e5
di87in di87in/ci+ /ci+n n de ie7-, ie7-, di87in di87in/ci /ci+n +n de ie7-, ie7-, ie7-, ie7-, de cic03i cic03i0c 0ci+n i+n dee37in03 eH-ic03 e8,8 7i87,8 -3inci-i,8 de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0 de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0 de -,0ci+n de Di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
S0n < 2>1#W
S0n < 2>1#
0
-,0ci+n
de c,n c,n en 0 de7, de7,8 830 30ci ci+n +n de 08 08 =i-+ =i-+e e8i 8i88
Di83i, de S0n < 2>1# -0ne0d08 0 3e8-ec,.
2. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e 2. C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de2. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8, de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
0ceie
0ceie
e8enci0
Schinus molle L.
de en 0
/n0
-,70d0
c,n
e8enci0
Schinus Schinus molle L.
de en 0
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de Sc=in/ Sc=in/88 7,e 7,e L. L.
en 0 0
di87in di87in/ci /ci+n +n de 070, 070,
di87in/ci+n di87in/ci+n de 070, 070,
di87in di87in/ci /ci+n +n de 070, 070, de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0
de
de
0
=e3id0
de
0
0
=e3id0
de
0
-,0ci+n de Di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
S0n < 2>1#W
S0n < 2>1#.
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#.
. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e . C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8, de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
/n0
-,70d0
c,n
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de
1. C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de1. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8,1. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e E 7,d, de 0 in@e8i90ci+n 8e3 =i-,ic, /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
0ceie
0ceie
e8enci0
Schinus molle L.
de en 0
/n0
-,70d0 e8enci0
Schinus Schinus molle L.
c,n
de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 ded/ci@,5 d0d, /e e -3,ec, c,ne7-05
de
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de e80ece3 ,8 -3inci-i,8 de 08 -3,-ied0de8
en 0
Sc=in/ Sc=in/88 7,e 7,e L. L.
en e e cic03i0ne8 de 7,e en 0 8e9/nd0 *08e5
di87in di87in/ci+ /ci+n n de ie7-, ie7-, di87in di87in/ci /ci+n +n de ie7-, ie7-, ie7-, ie7-, de cic03i cic03i0c 0ci+n i+n dee37in03 eH-ic03 e8,8 7i87,8 -3inci-i,8 de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0 de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0 de -,0ci+n de Di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
S0n < 2>1#W
S0n < 2>1#
0
-,0ci+n
de c,n c,n en 0 de7, de7,8 830 30ci ci+n +n de 08 08 =i-+ =i-+e e8i 8i88
Di83i, de S0n < 2>1# -0ne0d08 0 3e8-ec,.
2. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e 2. C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de2. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8, de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
0ceie
0ceie
e8enci0
Schinus molle L.
de en 0
/n0
-,70d0
c,n
e8enci0
Schinus Schinus molle L.
de en 0
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de Sc=in/ Sc=in/88 7,e 7,e L. L.
en 0 0
di87in di87in/ci /ci+n +n de 070, 070,
di87in/ci+n di87in/ci+n de 070, 070,
di87in di87in/ci /ci+n +n de 070, 070, de cic0 cic03 3i i0c 0ci+ i+n n de 0
de
de
0
=e3id0
de
0
0
=e3id0
de
0
-,0ci+n de Di83i, de
-,0ci+n de Di83i, de
S0n < 2>1#W
S0n < 2>1#.
-,0ci+n de Di83i, de S0n < 2>1#.
. EHi8e EHi8e /n /n e*ec, e*ec, *0@,3 *0@,30 0e e . C/ C/ e8 e e*e e*ec, c, de de. E@0/ E@0/03 03 e e*ec e*ec, , de /8, de /8, de /n0 /n0 -,70d0 -,70d0 /8, de /n0 -,70d0 c,n c,n
de
0ceie
0ceie
e8enci0
de
/n0
-,70d0 e8enci0
c,n de
c,n c,n 0cei 0ceie e e8en e8enci ci0 0 de Sc=in/ Sc=in/88 7,e 7,e L. L.
en 0 0
64
Schinus molle L.
en 0
di87in/ci+n de d,,3 de
Schinus Schinus molle L.
en 0
di87in/ci+n de d,,3 de
di87in/ci+n de d,,3 de
0 -,0ci -,0ci+n +n de Di83i Di83i, ,
0 -,0ci+n -,0ci+n de Di83i, Di83i, 0 =e3id0 de 0 -,0ci+n de S0n < 2>1#W
de Di83i, Di83i, de S0n S0n < 2>1#.
de S0n < 2>1#
Schinus molle L.
en 0
di87in/ci+n de d,,3 de
Schinus Schinus molle L.
en 0
di87in/ci+n de d,,3 de
di87in/ci+n de d,,3 de
0 -,0ci -,0ci+n +n de Di83i Di83i, ,
0 -,0ci+n -,0ci+n de Di83i, Di83i, 0 =e3id0 de 0 -,0ci+n de S0n < 2>1#W
de S0n < 2>1#
de Di83i, Di83i, de S0n S0n < 2>1#.
65
ANEO 2& MAPA ADMINISTRATIVO ! URISDICCIN POR MICROREDES
F'63,. N 1# Del'/'5.'+( -el ,e. 6eo6,?'. -el ,o>e5o
ANEO 2& MAPA ADMINISTRATIVO ! URISDICCIN POR MICROREDES
F'63,. N 1# Del'/'5.'+( -el ,e. 6eo6,?'. -el ,o>e5o
ANEO $&
F'63,. N 2# C3.-,o -e l. ol.'+( 5o5.l o, *e@o
ANEO J& MAPA DE POBREZA POR DISTRITOS RED II HUAURA OYN
FIGURA N $# El -'*5,'5o -e S.>( e( el M.. -e Po,eK.
ANEO & CONSENTIMIENTO INFORMADO ACT ACTIV IVID IDAD AD CICA CICATR TRI% I%AN ANTES TES DE UNA UNA POMA POMADA DA CO CON N ACEITE CEITE ESEN ESENCI CIAL AL DE SC$INULS MOLLE L. MOLLE EN LA POBLACIONAL DEL DISTRITO DE SA(AN SA(AN A6O 2>1#
Ho. -e I(?o,/.'+( > Co(*e(5'/'e(5o I(?o,/.-o •
N,73e de e8/di,: ACTIVIDAD CICATRI%ANTES DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE SC$IN SC$INUL ULS S MOLLE MOLLE L. MOLL MOLLE E EN LA POBLACIO POBLACIONA NAL L DEL DISTRITO DISTRITO DE SA(AN A6O 2>1#
•
In8i/ci+n: UNIVE UNIVERSI RSIDAD DAD ALAS ALAS PERUA PERUANAS NAS:: FACU FACUL LTAD DE CIENC CIENCIAS IAS DE LA SALUD SALUD ESCUELA ACADEMICA PROFESIONAL DE FARMACIA ( BIOXUIMICA. In@e8i90d,3 P3inci-0: \ARINA LUNA GOICOC$EA Di3ecci+n: A@. S00@e33 1Q! g! Te*,n,: 2?2!1Q
1# P03,cin0d,3: P03,cin0d,3: D30. Mi093,8 de Pi03 X/e0d0 2# In3,d/cci+n: L0 0ci@id0d cic03i0ne de /n0 -,70d0 c,n 0ceie e8enci0 de Schinus Molle L.
7,e en 0 -,0ci,n0 -,0ci,n0 de di83i, de S0n S0n e8 /n indic0d,3 -030 de*ini3 c,7,: e e80d, e80d, de /n0 =e3id0 -/ede -/ede ,703 ,703 ,3, 08-ec, 08-ec, *8ic, ec,n+7ic, ec,n+7ic, 0 /803 n/e830 -,70d0 0 08e de 7,e -030 80i8*0ce3 08 nece8id0de8 -3e*e3enci08 en c/0n, 0 /8, de e8e. $# De / 8e 300 e e8/di,W E e8/di e8/di, , 300 300 de dee37 dee37in in03 03 e e80d, e80d, de 0 8e9/3i 8e9/3id0d d0d cic03i cic03i0n 0ne e en 0 Schinuls molle l . 7,e -,0 -,0ci+ ci+n n de S0n S0n 0 30@8 30@8 de 0 0-ic0c 0-ic0ci+n i+n de Schinuls
3e0ci,nnd,0 c,n e 0cce8, /8, , c,n8/7, de ,3, cic03i0ne /n0 enc/e80 /e 8e =03 en 8/ c080. J# X/ine8 -/eden -03ici-03 en e e8/di,W P/eden -03ici-03 en e e8/di, ,8 -,0d,3e8 70,3e8 de 1Q 0,8 de ed0d de di83i, de S0n. # X/ 8e 7e -edi3 /e =090 8i -03ici-, en e8e e8/di,W Si 0ce-0 -03ici-03 en e e8/di, e -edi3e7,8 /e 3e8-,nd0 0 /n0 enc/e80 8,3e 0 0-ic0ci+n 0-ic0ci+n /8, /e 8e 3e0i0 3e0i0 en e =,903 =,903 ,703e7,8 0 7edid0 7edid0 de 8/ =e3id0 08 0n,03e7,8 0 e@,/ci+n de e8e c,n 0 0-ic0ci+n de 7,e. # C/ C/n n, , ie7 ie7-, -, d/30 d/3030 30 7i -03 -03ic icii-0c 0ci+ i+n n en e e8/ e8/di di,W ,W E ie7 ie7-, -, de 8/ -03ici-0ci+n e8 e /e e ,7e 3e8-,nde3 0 0 enc/e80 /n ie7-, 0-3,Hi70d, de 1! DIAS. A7,8 -3,cedi7ien,8 8e 3e0i030n en e8e 7i87, 7,7en, /903. # EHi8en 3ie89,8 -030 7 -,3 -03ici-03 en e e8/di, N, eHi8e nin9n 3ie89, -030 Ud. -,3 8/ -03ici-0ci+n en e8e e8/di, e8 /n -3,cedi7ien, 8in 3ie89, , =03 /n -e38,n0 en3en0d,. # Tend3 09n ene*ici, -,3 -03ici-03 en e e8/di,W S/ -03ici-0ci+n 0/d03 0 /n di09n+8ic, de 0 cic03i0ci+n de /n0 =e3id0 0/d035 , /e c,n3i/i3 0 9e8i,n03 e830e9i08 0dec/0d08 /e -e37i0n 7e,303 08 c,ndici,ne8 c,ndici,ne8 de /8,. # Me -/ed, 3ei303 en c/0/ie3 7,7en,W S/ -03ici-0ci+n en e8e e8/di, e8 ,07ene @,/n03i0. @,/n03i0. Ade78 Ade78 8i Ud. decide n, 8e9/i3 -03ici-0nd, -03ici-0nd, en c/0/ie3 7,7en, d/30ne 0 enc/e805 -/ede =0ce3, i3e7ene.
C,n*id iden enci ci0 0id id0d 0d X/i X/in n @0 0 80e 80e33 /e /e , e8, e8, -03i -03ici ci-0 -0nd nd, , en e 10# C,n* e8/di,W S,, 08 -e38,n08 0 c039, de e8/di, end3n 0cce8, 0 8/8 d0,8 -e38,n0e8 ,8 /e -,8e3i,37ene 8e3n 0n0i0d,8 en *,370 c,di*ic0d05 8in 3e@e03 8/ idenid0d .L,8 3e8/0d,8 de e8/di, 8e3n -/ic0d,8 en c,n/n, 8in inc/i3 nin9n n,73e / ideni*ic0ci+n. 11# A /in 07, 8i en9, -3e9/n08 8,3e e e8/di,W
e e8/di,: \ARINA LUNA GOICOC$EA
070n 070nd d, 0 ,8 e e*, *,n,8 n,8 >1K2? K2?2 2!1Q , 0 c,33 c,33e e, ee eec3+ c3+ni nic, c,:: 03h>.,=,70i.c,7.. 03h>.,=,70i.c,7
A8e8,30: e*,n, e*,n, 0neH, 2 , 0 0 c,33e, eec3+nic,: eec3+nic,: P3e8idene de C,7i In8i/ci,n0 de ic0 en In@e8i90ci+n de In8i/, N0ci,n0 de S0/d )INS45 e*,n,: )>#1K14 J!Q>>>> AneH, 21J?.
Del.,.'+( Vol3(5.,'. -e Co(*e(5'/'e(5o I(?o,/.-o (,5 de8-/8 de =0e3 8id, in*,370d,)04 8,3e ,d,8 ,8 -3,cedi7ien,8 08-ec,8 de -3,ec, de8c3i,8 en e8e *,370,5 de =0e3 3eciid, 3e8-/e808 80i8*0c,3i08 0 ,d08 7i8 7i8 -3e9 -3e9/n /n0 088 d/d0 d/d088 8,3 8,3e e e8e e8e -3,e 3,ec c, , /e /e 0 in*, in*,37 370c 0ci+ i+n n 8e 30 3003 03 c,n*idenci07ene c,n*idenci07ene 8in 3e@e03 7i idenid0d en in*,37e8 , -/ic0ci,ne8 c,n ,8 3e8/0d,8 de e8,8 e8/di,85 0ce-, i3e @,/n03i07ene. @,/n03i07ene.
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhh h N,73e de 0 -e38,n0 en Le30 I7-3en0
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhhhhhhhhhh hhhhhhhhhhh h Fi370 de 0 Pe38,n0 de P3,ec, /e
hhhhhhZhhhhhhZhhhhh hhhhhhZhhhhhhZhhhhh Fec=0 de N0ci7ien,
hhhhhhZhhhhhhZhhhhh hhhhhhZhhhhhhZhhhhh Fec=0
EH-ic0 e F,370, de C,n8eni7ien, C,n8eni7ien, E 7ie73, de -3,ec, /e *i370 e8e F,370, de C,n8eni7ien, dec030 /e =0 eH-ic0d, en de0e ,d,8 ,8 08-ec,8 de e8e -3,ec,5 inc/end, inc/end, 8/8 -3,-+8i,85 ,8 -3,cedi7ien,8 /e 8e 3e0i03n5 ,8 3ie89,8 ene*ici,85 08 c,7, 0 c,n*idenci0id0d de 0 in*,370ci+n ,d,8 ,8 08-ec,8 de8c3i,8 en e8e *,370,5 8e =0 0ce-0d, de 70ne30 ,07ene @,/n03i0 8/ -03ici-0ci+n en e8e -3,ec,. T,d08 08 -3e9/n08 =ec=08 -,3 ,8 -,0d,3e8 =0n 8id, 3e8-,ndid08 80i8*0c,3i07ene. En c,n*,37id0d =0n e807-0d, 8/ =/e0 di9i0 en e8e *,370,. $/e0 Di9i0 Fec=0: Fec=0: hhh Z hhh Z hhh
N,73e de e8i9, hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
Fi370 de Te8i9, hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh Fec=0: hhh Z hhh Z hhh
ENCUESTA DE MEDICIÓN DEL USO DE UNA POMADA CON ACEITE ESENCIAL DE SC$INUS MOLLE L. EN LA DISMINUCIÓN DEL DEL DOLOR En e80 enc/e80 8e -3eende 7edi3 e e*ec, e*ec, de /8, /n0 -,70d0 c,n c,n 0ceie e8enci0 de Sc=in/8 M,e L en 0 di87in/ci+n de d,,3 de /n0 =e3id0 0ie30. P,3 *0@,3 3e8-,nde3 0 c0d0 /n0 de 08 -3e9/n08 703c0nd, c,n /n 08-0 );4 en /n0 de 08 c08i08 c08i08 8e9n 08 8i9/iene8 8i9/iene8 0e3n0i@08. 1? S$ 2? N#
ITE MS
1 2 3 4 5 ITE MS
6 7 8 9 10
APLACA LA INTENSIDAD DEL DOLOR
-!)/ U U. '% '%=@/ &$" &$"# # '! '!#! # "$c'/ u u!'/& %' %' '"%$c'c$/ %' "#(''. -!) )/ / U. U. '%=@ '%=@/ / &$"# $"# '%! %!=$' /! /!#c #c$( $($$/& / ) )"u "u) ) %' '"%$c'c$/ %' "#(''. S$/& /& U U. Bu Bu % % # #%#! ' ' $ $# $) $)( ($/u $/u/# u u!'/& % % &!'&'($/ c#/ %' "#(''. M'/&$/ U. cu$!& !&' %' !$' cu'/# &!' !'''. '. u# "!)/c$' "u) / )u !$'. CALMA EL DOLOR
Cu("%$ c#/ )u &!'&'($/. D$)($ $)($/u /u# # )u #%# #%#!! c# c#(" ("% %&&'( '(/ /&& '/& '/&) &!($ !($/' /'!! % &!'&'($/. E% &'('># )u !$'
ALTERNATI+ AS 1 2
#ISTORI A CLINICA
APELLIDOS $ NOM%RES
DOSI S DIARI A
&REC'ENCIA ( DIAS DE DE TR TRATAMIENTO)
+ , +, / 0 1 2 3
+ 4
++
+,
+
O%SER*ACIONES
+
5
cm
REGISTRO DE DOSIFICACIÓN Y FRECUENCIA DEL USO DEL MOLLE En cada dosis se suministra ------------- g de crema de molle. Registrar los casos obserados de reacciones adersas ! "acientes con diabetes
72
.aT070, de 0 =e3id0.
.aT070, de 0 =e3id0.
73
1
S00 S00 8i/0ci, 8i/0ci,n0 n0 de 80/d Red de S0/d II $/0/30 $/0/30 O+n. Á3e0 Á3e0 de E-ide7 E-ide7i, i,,9i ,9i0 0 Di3ecci+n Re9i,n0 de S0/d Li70.
2 L0n,8 A. S \. eH30cci+n c030ce3i0ci+n de 0ceie e8enci0 de 7,e ) schinus molle L.4.
Te8i8 Te8i8 In9enie3, Uni@. ",39e B080d3e G3,=70nn 2>12. O3,c, c, G. M .A EV EVALUACI LUACIÓN ÓN DE LA ACTI ACTIVI VIDA DAD D CICA CICAT TRI%A RI%ANT NTE E DE UN GEL GEL 3 O3, ELAB ELABOR ORAD ADO O A BASE BASE DE LOS LOS E;TR E;TRAC ACTO TOS S DE MOLL MOLLE E )Sc=in )Sc=in/8 /8 7, 7,e45 e45 CO COLA LA DE CABALLO CABALLO )E/i8e/7 )E/i8e/7 03@en8e L.45 LINA%A )Lin/7 /8i0i88i7/7 /8i0i88i7/7 L.4 EN RATO RATONES NES )M/8 7/8c//84. Te8i8 Te8i8 X/i7ic, ESCUELA SUPERIOR POLIT'CNICA DE C$IMBORA%O 2>1.
4 B,ni0 R.P. R.P.E ACTIVIDAD CICATRI%ANTE CICATRI%ANTE DE UNA POMADA CON ACEITE ACEITE ESENCIAL DE Schinus molle L. 7,e EN GANADO VACUNO CON $ERIDAS INFECTADAS ( EN RATONES T300, de in@e8i90ci+n Uni@. Mayor +e San Marcos --
G,n0e8 G." EFECTO ANTIMIC ANTIMICÓTICO ÓTICO in @i3, DEL ACEITE DE MOLLE )Sc=in/8 7,e Linne,4 SOBRE 5 G,n0e8 T3ic=,-=,n 7en093,-=e8 7en093,-=e8 Te8i8 Te8i8 Medicin0 @ee3in03i0 Uni@. A08 Pe3/0n0 2>1!.
6 Pe, Pe, A. C030ce3 C030ce3i0 i0ci+ ci+n n de 0ceie e8enci e8enci0 0 de =,08 de 7,e ) Schinus molle Linneo 4
,enid, -,3 d,8 7,d,8 de de8i0ci+n. jTe8i85 -030 ,-03 e /, de in9enie3, *,3e80k. Li70: Uni@. Uni@. N0ci,n0 A9303i0 A9303i0 0 M,in0 2>>. 7 G/00.S.M G/00.S.M E@0/0ci+n E@0/0ci+n de P,de3 P,de3 Ani,Hid0n Ani,Hid0ne e de F30cci,ne8 F30cci,ne8 de Aceie Aceie E8enci0 E8enci0 C3/d, C3/d, de Schi enid08 -,3 De8i 8i0ci+n 0 V0c, Re@i80 en Ine3ne En: Schinu nus s moll molle e L. ,e
=-:ZZlll.8cie,.cZ8cie,.-=-W-idS>J1QK>J&!2>>?>>>2>>>11m8c3i-8cih03eH 8 MORALES G.".I ESTUDIO DE LAS EMISIONES DE TERPENOS POR LA ESPECIE NATIVAS chi )Pi7ie ien n,4 ,455 SUS SUS VARIAC RIACIO IONE NES S TEMP TEMPOR ORAL ALES ES ( SU chinus nus moll molle e L. )Pi7
CONTRIBUCIÓN AL ME"ORAMIENTO DEL INVENTARIO DE EMISIONES DE LA REGIÓN METROPOLITANA Te8i8 X/i7ic, Uni@. DE C$ILE %en9 en9 (. Ide Iden ni* i*ic ic0c 0ci, i,n n 0ci 0ci@@id0d id0d *0370 0370c, c,+ +9i 9icc0 de -3i -3incinci-i, i,88 de e8-e e8-eci cie8 e8 0niin*0700,3i08 )Te8i8 )Te8i8 D,c,30d, X/7ic, F0370c/ic,4 Uni@. De V0enci0 V0enci0 2>>&. 9
10 G/0ie3i.M Aci@id0d 0ni0ce3i0n0 de Sc=in/8 7,e c/i@, en I0i0Re@i80 de ine3ne
ci0d, en en 2 dicie73e 2>12.
lll.8cie,.,39.@eZ8cie,.-=-W8c3,-8cih03eHm-idSOJ?QK>!JJ2>12>>>2>>>2
11 C0i0n0 %.A. Aci@id0d 0ni7ic3,i0n0 0ni7ic3,i0n0 de -0n08 7edicin0e8 039enin08 8,3e 0ce3i08
0nii+ic,K3e8i8ene8. Re@i80 de ine3ne 2>>J.lll.3ed0c.,39Z-d*Z##Z##!11.-d* 2>>J.lll.3ed0c.,39Z-d*Z##Z##!11.-d*
ci0d,
e
de
"/i,
12
G/0 P3cic P3cic0 0 de U39enci U39enci08 08 X/i339 X/i339ic0 ic08.5 8.5 Se@i Se@i0KE8 0KE8-0 -00.5 0.5 Índice Índice CAPI CAPIT TAN L# L# G/0 M03c0-9in08 SL.5 2>>>.5 P-. 2#&K2&Q 1$
ARA# A# 1>> P0n08 Medicin0e8 E8c,9id08: Un0 G/0 de P0n08 de ,d, e
7/nd, 8eecci,n0d08 -,3 8/ @0,3 e30-/ic,.5 M0d3id K E8-00.5 Ed0*. S.A# 1??J5 1??J5 -. 1!5 2QK2? 1!
CRAFTS R# An0,70 $/70n0 F/nci,n0.5 MHic, < MHic,.5 i7/80 1??1.5 P-. 1QK1?
1#
P3inci-i,8 de An0,70 An0,70 Fi8i,,9 Fi8i,,90.5 0.5 2 2 ed.5 M0d3id < E8-005 $03c,/3 TORTORA G P3inci-i,8 3/ce.5 1??Q.5 P-. 12J5 1#K1& 1#K1& 1&
& ed.5 B03ce,n0 < E8-00.5 Li--inc, MOORE# MOORE# :# An0,70 c,n O3ien0ci+n Cnic0.5 & oii078 oiin8.5 2>1>.5 P-. 12K1# 1J
MELEGA # Bi,,90 de 0 cic03i0ci+n de ,8 eid,8.5 Ci3/90 P8ic05 1Q
Re-030d,30 E8ic0.5 R, de "0nei3, < B308i.5 Med8i5 1??2.5 P-. ?K1 1Q
ASON E c/e3-, =/70n, 80/d en*e37ed0d5 B03ce,n0 < E8-00
Li--inc, oii078 5 2>>?..5P-.1!& 1?
COIFFMAN F# Ci3/90 -8ic05 3ec,n83/ci@0 e8ic0 2. ed.5 B03ce,n0K E8-00.5 M088,nKS0@0.5 1?Q&.5 P-. 1#QK1&2 1#QK1&2
2>
MENDOZA # Lecci,ne8 de =i8,3i0 de 0 7edicin0. 2 ed.5 B,9,KC,,7i0 R,803i808. 1?Q?.5 P-.!#K#>. 21
T3007ien,8 8//30 de /39enci0.5 ed.5 M0d3id TROTT# TRO TT# A# $e3id08 c,3e8. T3007ien,8
< E8-00.5 E
[email protected] E
[email protected] 2>>J.5 P-. 151K1#51!K1.