Druga gimnazija Zenica
Mart,2013.
KARAKTERISTIKE VODA BOSNE I HERCEGOVINE I NJIHOVA TURISTIČKA VALORIZACIJA Seminarski rad iz geografije
Mentor: Ličina Hasib,prof.
Učenik: Mehmedić Elma
SADRŽAJ:
1.Uvod ........................................................................................................................ 3 2. Karakteristike tekućih voda u BiH.......................................................................... 4 2.1 Rijeka Bosna....................................................................................................... 4 2.2 Rijeka Sava......................................................................................................... 4 2.3 Rijeka Neretva.................................................................................................... 5 2.4 Rijeka Drina........................................................................................................ 5 2.5 Rijeka Vrbas ....................................................................................................... 6 2.6 Rijeke Una i Sana ............................................................................................... 6 2.7 Rijeka Pliva ........................................................................................................ 7 2.8 Ponornica Trebišnjica ......................................................................................... 8 3. Karakteristike stajaćih voda u BiH........................................................................... 9 3.1 Boračko jezero..................................................................................................... 9 3.2 Buško jezero........................................................................................................ 9 3.3 Bilećko jezero..................................................................................................... 10 3.4 Jablaničko jezero................................................................................................ 10 3.5 Malo i Veliko Plivsko jezero.............................................................................. 10 3.6 Modračko jezero................................................................................................. 11 3.7 Panonska jezera................................................................................................... 11 6. Zaključak.................................................................................................................. 12 7. Literatura.................................................................................................................. 13
2
1.Uvod Vode spadaju u skupinu prirodno-geografskih faktora.One utiču na formiranje reljefa, definiranje klime iznad određenog prostora i bez njih nijedna civilizacija ne bi mogla opstati.Riječna mreža,koja predstavlja skupinu rijeka jednog prostora, u Bosni i Hercegovini je poprilično razvijena.Upravo na područijima oko rijeke Bosne formirali su se i prvi gradovi. Sa hidrološkog aspekta, prostor BiH se može označiti kao relativno bogat površinskom i podzemnom hidrološkom mrežom. Svi glavni riječni tokovi hidrološki pripadaju slivu Crnog mora. Okosnica crnomorskog sliva je tok rijeke Save koji je nisko položen, te mu dotiču svi veći riječni tokovi: Una sa Sanom,Vrbas, Ukrina, Bosna i Drina. Sve one imaju kompozitni karakter riječnih dolina sa velikim padovima, te raspolažu značajnim hidroenergetskim potencijalom. U tom pogledu je posebno značajna Drina koja ima najrazvijeniji hidrološki sistem i ogroman hidroenergetski potencijal koji je još uvijek nedovoljno valorizovan. I ostali riječni tokovi imaju veliki privredni značaj, mada uglavnom samo svojim donjim i srednjim tokovima pripadaju BiH.Pored mnogobrojnih rijeka,nalazimo i prirodna jezera koja se naveliko koriste za proizvodnju električne energije.Naše planine su bogate brzim potocima koji imaju također tu funkciju.Podzemne vode jako dobro navodnjavaju naše tlo pa tako imamo oko 13,80% obradivih površina.Bitno je spomenuti da je Bosna i Hercegovina zaista puna bogatstva,koje se nažalost ne iskorištava na pravi način.Svaka rijeka,svako jezero nosi određene karakteristike i zbog toga možemo reći da je budućnost svijetla,jer imaju potencijal da postanu turističke atrakcije,resursi energije ili jednostavno izletišta i nacionalni parkovi.Veliki problem današnjice je kako zaštititi vode od onečišćenja uslijed ekološke krize te kako obezbijediti organizmima u vodi čisto stanište,jer štiteći naše vode štitimo i sami sebe.
3
2. Karakteristike tekućih voda u BiH 2.1 Rijeka Bosna Bosna je rijeka u Bosni i Hercegovini. Izvire iz kraških vrela u selu Vrutci u blizini Ilidže u podnožju planine Igman na 500 m nadmorske visine. Sam lokalitet izvora se naziva Vrelo Bosne i poznato je sarajevsko izletište. Rijeka Bosna protiče centralnim dijelom Bosne, a kod Bosanskog Šamca se ulijeva u rijeku Savu te pripada crnomorskom slivu. Rijeka Bosna u okolini VisokRijeka Bosna je duga 273 km, duboka je 1-3 m (u virovima dostiže dubinu i do 10m) a široka 35-170m. Najviše je sužena između Maglaja i Doboja. Obale su joj visoke od 1,5 do 6m, a djelomično su obrasle šumom i žbunjem. Na više mjesta pravi slapove i brzake. Prosječan pad joj iznosi 1,48 m/km, a srednja količina proticanja vode oko 100 m³/s. Najveći vodostaj je u periodu mart-maj i u novembru, a najniži u augustu i septembru. Nizvodno od Maglaja je moguće splavarenje za vrijeme srednjeg i visokog vodostaja. Rijetko plavi okolno zemljište, osim nizvodno od Modriče gdje se češće izlijeva. U donjem toku nanosi veće količine šljunka, stvarajući plićake. Dno korita Bosne čine pretežno nepropustljive stijene. Gazovi preko Bosne su rijetki. Smrzava samo za vrijeme jakih zima.
2.2 Rijeka Sava Sava je rijeka u sjevernoj Bosni i Hercegovini i najveća od svih rijeka u zemlji. Nastaje spajanjem rijeka Save Dolinke i Save Bohinjke u blizini Lancova uSloveniji. Iz Slovenije prelazi u Hrvatsku, teče kroz Zagreb i Sisak , a nakon toga čini granicu između Bosne i Hercegovine i Hrvatske, zatim malim dijelom ulazi u Bosnu i Hercegovinu, pa onda čini jednim dijelom granicu između BiH i Srbije, da bi na kraju ušla u Srbiju, gdje se u Beogradu ulijeva u Dunav. U Bosni i Hercegovini rijeka Sava je većim svojim djelom plovna. Također je plovna u Hrvatskoj do Siska. Zbog ovog na njoj se odvija veoma gust riječni saobraćaj. Najveće luke u Bosni i Hercegovini, na ovoj rijeci se nalaze u Bosanskom Šamcu i Brčkom.Sava čini sjevernu granicu BiH sa Hrvatskom i Srbijom.
4
2.3 Rijeka Neretva Neretva je rijeka dužine 225 kilometara u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Rijeka Neretva je najdulja i najveća rijeka u istočnom jadranskom slivu. Neretva izvire na nadmorskoj visini od 1.095 metara ispod planina Zelengore i Lebršnik u BiH i kroz tu zemlju protječe u dužini od 203 km, da bi posljednjih 22 km tekla kroz Hrvatsku. Neretva od izvora prema ušću prvotno teče od jugoistoka prema sjeverozapadu, tvoreći tako i sjevernu stranicu Hercegovine. Nedaleko od Konjica i Ramskog kraja skreće prema jugu, i teče u smjeru od sjevera prema jugu. Njene pritoke u gornjem toku su Repešnica, Rakitnica i Ljuta sa desne, te Lađanica, Župski Krupac, Bukovica i Bijela s lijeve strane. Tu su još i Krupac, Trešanica, Idbarčica (Baščica), Kraljuščica i Neretvica. U svom gornjem toku, sve do Čapljine, Neretva je kanjonska rijeka, a zapadno od Konjica ulijeva se u akumulacijsko jezero Jablanica. Od morske obale do Metkovića (20km) Neretva je plovna, od Opuzena se dijeli na dvanaest rukavaca koji čine njezinu deltu, a u Jadransko more utječe u blizini Rogotina i Ploča. Ima prosječni istjek od 378 m³/s.Važna je za razvoj turizma i zajedno sa Unom je pogodna za sportske rekreacije poput raftinga.
2.4 Rijeka Drina Drina je rijeka u istočnoj Bosni i Hercegovini koja svojim donjim tokom čini prirodnu granicu između Bosne i Hercegovine i Srbije. Spajanjem crnogorskih rijeka Tare i Pive na Šćepan Polju nastaje rijeka Drina. U Bosni i Hercegovini je jedino rijeka Sava veća od nje. Drina je ujedno i najveća pritoka rijeke Save. Svojim tokom od oko 346 kilometara prolazi kroz mnogobrojna mjesta u Bosni i Hercegovini. U donjem Podrinju (Semberiji) Drina jednim dijelom čini granicu između Bosne i Hercegovine i Srbije. Drina se uliva u Savu blizu mjesta Srijemska Rača. Nadmorska razlika između Šćepan Polja i ušća Drine u Savu iznosi oko 358 metara. Na Drini su izgrađene tri hidroelektrane (HE): Višegrad, Bajina Bašta i Zvornik. Nedugo nakon svog nastajanja na Šćepan Polju, Drina ulazi u Bosnu i Hercegovinu. Ovaj dio BiH također je dobio svoje ime prema toj rijeci - Gornje Podrinje. Prolazeći kroz Foču, Goražde i Višegrad, u rijeku Drinu se uliva više manjih i većih rijeka, kao što 5
su Kolina, Ćehotina, Janjina, Lim, Prača, Rzav iVrelo. Historijski gledano, rijeka Drina je ovdje bila prepuna brzaka i prolazila kroz kanjone i klisure. Nažalost, ova jedinstvena priroda je djelomično uništena izgradnjom hidrocentrala u Višegradu i Bajinoj Bašti. Pravac njenog toka je od juga ka sjeveru i ima dosta pritoka.
2.5 Rijeka Vrbas Rijeka Vrbas je brza moćna planinska rijeka sa nekoliko divljih dijelova i spada u najatraktvnije rijeke u Evropi sa stepenom težine 3-4. Rijeka Vrbas svojim tokom pravi dva kanjona - kanjon Tijesno i kanjon Podmilačje. Dužine rijeke Vrbas koja je pogodna za vodene avanturističke sportove je 31 kilometar. Međunarodna težina vodenog toka rijeke Vrbas je 3-4, a nekim mjestima 1-2 tako da je rijeka pogodna za osobe željne divlje avanture i adrenalina, ali isto tako i za porodično uživanje i mirne aktivnosti. S obzirom da tok rijeke Vrbas reguliše brana, protok vode variraod 25 do 100 m3, a u proljeće i više od 500 m3. Prosječna ljetna temperatura vode je 17 stepeni Celzijusa, ali vazduh je 30 stepeni što omogućava ugodan odmor i uživanje na vodi. Rijeka Vrbas je jedna od najljepših rijeka u Bosni i Hercegovini, ali i u Evropi zahvaljujući kanjonu, brzacima i bukovima. Svake godine na rijeci Vrbas, održavaju se brojna takmičenja u kajaku, kanuu i raftingu. Rafting na Vrbasu se održava cijele godine, a najbolje vrijeme je proljeće i ljeto. Banjaluka je jedini grad u Evropi koji ima noćni rafting.
2.6 Rijeke Una i Sana Rijeke Una i Sana, neprocjenjivo bogatstvo ovoga kraja, opasuju grad sa sjeverne, istočne i zapadne strane.Na samom ušću Sane u Unu, jednom od najatraktivnijih mjesta u gradu, nalazi se poluostrvo ‘Ada‘.Una je rijeka u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine koja manjim dijelom čini zapadnu granicu BiH i Hrvatske. Ime Una potiče od korijena je u općoj imenice unda, što znači uzburkana voda, voda, val. Po drugim nalazima riječ Una potiče od riječi uno, što ima značenje jedna, jedina. Una izvire iz sjeveroistočnog dijela planine Stražbenice, i protiče kroz: Martinbrod, Kulen Vakuf, Ripač, Bihać, Bosansku Krupu, Bosansku Otoku,Bosanski Novi ( Novi Grad), Bosansku Kostajnicu i Hrvatsku Kostajnicu),Bosansku Dubicu (Kozarsku Dubicu), Jasenovac. Ulijeva se u Savu blizu mjesta Jasenovac. Njene glavne pritoke su Sana, Unac, Krušnica i Klokot. 6
Ukupna dužina ove ljepotice koja pripada crnomorskom slivu je oko 212 km. Površina njenog sliva je 10,400km². Nedaleko od Bosanske Otoke pronađen je jedan čamac izdubljen u deblu, poprilično velikih razmjera. Služio je, po riječima arheloginje Branke Raunig iz bihaćkog Regionalnog muzeja Pounja, za transport roba i ljudi. Danas je Una dio velikog blaga prirodnog nasljeđa Bosne i Hercegovine, mjesto bogatog turističkog prometa i održavanja međunarodne sportsko-turističke manifestacije Una-Regata. U Uni raste preko 170 različitih vrsta ljekovitih biljakai oko 28 vrsta ribe. Sana je rijeka u Bosanskoj Krajini (zapadna BiH) i najveća desna pritoka Une. Uz Unu i Neretvu smatra se jednom od najljepših i najčistijih rijeka u BiH. Duga je 146 km, s površinom porječja od 3370 km². Sana nastaje od tri jaka kraška vrela i kraka znanog pod imenom Korana, nedaleko od sela Donja Pecka - Jasenovi Potoci kod Šipova. Protiče kroz Sansku iPrijedorsku kotlinu, odnosno gradove Ključ, Sanski Most i Prijedor , gdje primaGomjenicu, mijenja sjeverni pravac oticanja u uporednički ka zapadu, zbog udara od padine planine Kozare, obilazi Majdansku planinu, te uvire kod Bosanskog Novog u rijeku Unu. Izvorišni krak rijeke Sane je Sanica.
2.7 Rijeka Pliva Pliva je rijeka u Bosni i Hercegovini, lijeva pritoka Vrbasa. Dugačka je 33 km, sa površinom porječja od 768 km². Postaje od dva jaka vrela u podnožju planine Smiljevac— Jastrebnjak na 483 metra iznad mora, a ušće joj je kod Jajca, gdje gradi bučni 22 metra visok vodopad. Nesređeno korito Plive često plavi područja nizvodno od Šipova. Kanjon reke Plive je zaštićeni prirodni rezervat Republike Srpske. Po najavama vlasti u skoro bi trebao zajedno sa kanjonom reke Janj da uđe u program zaštite UNESCO-a. Rijeka je bogata ribom. U naselju Pljeva, nedaleko od centra Šipova, formiran je sportski ribolovni revir na rijeci Plivi, dug oko 2 kilometra. U tom reviru su u toku 2007. godine održana sva regionalna, republička i državna takmičenja u ribolovu, i to u disciplini fly fishing (mušičarenje).
7
2.8 Ponornica Trebišnjica Trebišnjica je hercegovačka rijeka ponornica duga 96,5 km koja izvire na nadmorskoj visini od 398 metara. Trebišnjica je dio kompleksa podzemnih i nadzemnih rijeka čije je krajnje ishodište Jadransko more, to jest rijeka Ombla(poznata i pod imenom Rijeka dubrovačka) koja se ulijeva u more kodDubrovnika. Širi sliv Trebišnjice je tipično područje Dinarida, sa svim fenomenima koji se na njemu nalaze. Za hidroenergetski potencijal od značaja su, pored riječnih tokova, kaskadno poređana i hidrološki zatvorena kraška polja, koja se pružaju od kote oko 950 m.n.m. do 220 m.n.m. Područje sliva rijeke Trebišnjice je jedno od najbogatijih padavinama u Evropi. One prosječno godišnje iznose 1,800 mm. Neopsredno uz sliv Trebišnjice se nalazi mjesto Crkvice koje ima najveće padavine u Evropi, prosječno 4,900 mm godišnje. Nakon 30 km podvodnog toka, Trebišnjica se ponovno pojavljuje kod Bileće. Rijeka teče južno, u pravcu depresije Miruša. Na krajnjem jugu depresije, rijeka obrazuje vještačko jezero Bileća(pola jezera pripada Crnoj Gori) Trebišnjica skreće prema zapadu između sela Donje Grnčarevo i Lastva u Trebinjsko polje, gdje ponovno ponire u selu Gorica. Na Trebišnjici je planirana izgradnja sedam hidrocentrala od kojih su do sada izgrađene četiri: Trebinje I, Trebinje II, Dubrovnik i Čapljina. Kod hidrocentrala Trebinje I i Trebinje II napravljena su dva vještačka jezera: Bilećko jezero i Goričko jezero. Prije izgradnje ovih hidrocentrala, Trebišnjica je važila za najdužu prirodnu rijeku ponornicu u svijetu.
8
3. Karakteristike stajaćih voda Bosne i Hercegovine 3.1 Boračko jezero Boračko jezero je glacijalno jezero u Bosni i Hercegovini.Leži na severoistočnom podnožju planine Prenj, na nadmorskoj visini 397 m. Sa zapada ga okružuju strmi i šumoviti visovi Crne gore (1343 m), a sa istoka Tranjine (1055 m). Basen jezera je nastao u Boračkoj dragi procesom glacijalne erozije. Jezero ima elipsast oblik. Dugačko je 786, a široko 402 m. Površina mu iznosi 0,26 km². Dužina jezerske obale je 2,4 km. Jezero je najdublje u jugoistočnom užem dijelu oko 17 m, a sadrži približno 2,5 mil.m³ vode, koja je zbog bistrozelene boje prozirna i do 8,3 m. Voda je najtoplija u augustu (oko 25°C), a najhladnija u februaru (0°C). Boračko jezero dobija vodu od Boračkog potoka i brojnih okolnih izvora, kojih ima i po dnu jezera. Iz jezera ističe Šištica, koja se poslije kratkog toka klisurom dugom 6 km i dubokom 60 m ruši 30 m visokim vodopadom u rijeku Neretvu. Jezero je poznato po dobroj pastrmci i rakovima. Od Konjica je udaljeno 20 km i povezano je asfatnim putem. U neosrednoj blizini izgrađeni su hoteli i moteli, jer je Boračko jezero omiljeno izletište stanovnika Konjica, Sarajeva i Mostara.
3.2 Buško jezero Buško blato (jezero) je prirodni nastavak Livanjskog polja. Nalazi se u Bosni i Hercegovini na 716 m nadmorske visine. Samo jezero ima površinu od 55,8 km², a ukupna zapremina je 782 miliona m³. Jedna trećina površine jezera nalazi se u općini Livno, a dvije trećine u općini Tomislavgrad. Svojom površinom ovo jezero jedno je od najvećih akumulacija u Evropi. Projekt su zajednički 1970-ih godina 20. vijeka izvele tadašnje vlasti Bosne i Hercegovine i Hrvatske, s tim da je u Hrvatskoj (mjesto Ruda, općina Otok) izgrađena hidroelektrana “Orlovac” (instalirana snaga 237 MW, prosječna godišnja proizvodnja 366 GWh), dok je na teritoriju Bosne i Hercegovine izgrađena kumulacija na površini od oko 50-ak km². Maksimalna količina vode iznosi 800 miliona m³. Prihodi općina Livno i Tomislavgrad od voda Buškog blata su po neslužbenim podacima više od 750.000 KM. [citat potreban] Buško blato raspolaže bogatstvom i raznovrsnošću ribljeg fonda (šaran, pastrmka, podbila, babuška, klen, som).
9
3.3 Bilećko jezero Bilećko jezero na rijeci Trebišnjici kod Bileće u Bosni i Hercegovini je najveća vještačka akumulacija na Balkanu. Površina jezera je oko 33 km2, zavisno od vodostaja. Na dnu jezera nalazi se napušteno selo, koje je evakuisano prilikom gradnje hidrocentrale. Najveća dubina bilećkog jezera je 104 metra, a nalazi se na oko 400 m nadmorske visine.
3.4 Jablaničko jezero Jablaničko jezero je vještačko akumulaciono jezero na Neretvi, u BiH.Prostire se od Konjica do Jablanice, uz magistralni put M-17. Površina jezera iznosi 13 km², s najvećom dubinom od 70 m. Poznato je kao vikend odmaralište i turistička destinacija. Jablaničko jezero nastalo je 1953. godine izgradnjom lučne brane na Neretvi, 5 km uzvodno od Jablanice. Visina brane je 80 metara i jezero se proteže uzvodno do Konjica. Maksimalna dužina mu je oko 30 km. Površina jezera je 1440 ha, a zapremina oko 290 hmł pri maksimalnoj ispunjenosti vodom. Najveća dubina je 80 metara, a oscilacije vodostaja su i do 25 metara.Jezero je bogato raznosvrnom ribom, poput: pastrmke, glavatice, strugača, šarana, bijelog klijena, pijurice, babuške itd.
3.5 Malo i Veliko Plivsko jezero Svega par kilometara od Jajca, u prirodnom ambijentu, nalaze se Veliko i Malo Plivsko jezero. Nevjerovatno je koliko mnogo mogućnosti za rekreaciju pružaju ova jezera. Od ribolova, kajaka, kanua, pedalina, skokova i plivanja, pa sve do aktivnosti na obalama, poput odbojke, bicikla, šetnje i na kraju roštilja na poznatom izletištu kod mlinčića. Inače ova jezera su bila domaćin velikih svjetskih i evropskih takmičenja u kajaku i kanuu na mirnim vodama. Ove vode su pružile maksimalne uslove za treniranje kajakaša, kanuista i veslača. Veliko Plivsko jezero leži na nadmorskoj visini od 424 m. Dužina mu je 3.3 km, maksimalna širina 660 m (prosječna širina je 343 m). Maksimalna dubina jezera je 33 m, površina 1,1 km2, a dužina obalske linije je 7.857 m. Temperatura površinskog sloja vode je oko 17°C, dok u dubinskom sloju je oko 12°C. Nalazi se uz magistralni put Jajce-Bihać i od Jajca je udaljeno oko 4 km. Od ribljih vrsta najzastupljenije su potočna, jezerska, i kalifornijska pastrmka te lipljen. 10
Malo Plivsko jezero je dugo 1,5 km i prosječno je široko oko 150 m. Na Malom jezeru postoji namjenski izrađena plaža za plivanje i tu možete naći prelijepi ambijent za izletovanje.
3.6 Modračko jezero Jezero Modrac je akumulacijsko jezero koje se najvećim dijelom nalazi u općini Lukavac mada dodiruje i rubna područja općina Tuzle i Živinica. Jezero Modrac je dugo 12 kilometara, a široko u prosjeku 700 metara sa najvećom dubinom od 14 metara. Jezero je nastalo vještačkim putem tako što je napravljena brana na rijeci Spreči. Ovo jezero je privlačilo veliki broj turista u postratnom periodu prije svega zbog lijepo urađene plaže u mjesnoj zajednici Prokosovići. Plaža je urađena na dužini od oko 1500 metara obale i uz prateće objekte predstavlja najuređeniju plažu u cijeloj BiH. Prateći objekti koji se nalaze na ovoj plaži su razni restorani, hoteli, moteli i kafići, kao i neki sportski objekti (tereni za rukomet i košarku i odbojku na pijesku). Na ovoj plaži se dugi niz godina održavao festival narodne muzike Bosna slobodi pjeva. Pored ovog festivala još se tokom ljeta održava smotra folklora kao i razni koncerti, a već nekoliko godina tradicionalno se održava i lukavačka motorijada. Pored svih ovih dešavanja na jezeru se održavaju i takmičenja u ribolovu, kao i niz drugih kulturno-sportskih manifestacija. Pored ove vještačko uređene plaže duž cijele obale jezera Modrac nalaze se prekrasna mjesta za odmor i rekreaciju.
3.7 Panonska jezera Panonska jezera su slana umjetna jezera u Tuzli. Tuzlanska “Panonika”,Panonsko jezero koje se nalazi u samom centru grada na lokalitetu je bivših "Slanih bunara". Površina jezera je 11.000 m2, a dubina do 1,8 m. Sastav vode je 4/5 obične vode i 1/5 slanice. Nakon realizacije I faze razvoja kompleksa izgradnjom velikog jezera u julu 2003.g., etapni razvoj je nastavljen 2006. g. izgradnjom Arheološkog Parka–Neolitskog Sojeničkog naselja sa muzejskom postavkom koja govori priču o kontinuitetu življenja na prostoru grada Tuzle još iz doba Neolita.Početkom ljetnje sezone 2008. g., kapaciteti kompleksa su znatno povećani izgradnjom drugog slanog jezera a krajem septembra stvoren je još jedan jedinstveni turističi proizvod–Slani slapovi u formi, jedinstvenog za ove područja, inhalacionog zdravstvenog centra na otvorenom prostoru.U kompleksu Panonskih jezera 11
nalazi se i Sojeničko neolitsko naslje, sportski tereni, slani slapovi te mnogi drugi sadržaji.Panonska jezera predstavljaju jedinstvene primjere slanih jezera u Evropi, te imaju ljekovita svojstva zahvaljujući sadržaju soli i drugih minerala. Voda u jezerima neprestano kruži, i prečišćava se pješčanim filterima.
4. Zaključak Američka internet stranica posvećena putovanjima uvrstila je rijeku Vrbas u top deset avanturističkih, turističkih odredišta za predstojeće ljeto.Stranica www.smartertravel.com preporučuje putnicima avanturistima da probaju rafting na Vrbasu, Uni i Neretvi, koje je nazvan "Putovanje kroz veliki kanjon Balkana". Sigurno se možemo pohvaliti rijekama koje su jedinstvene u svijetu, a BiH je interesantna za evropske i svjetske turiste, jer je za njih neotkriveno odredište.Naše rijeke zaista imaju prosperiteta da privuku turiste i da se ovo područje valorizira.Pored primamljivog raftinga,ove rijeke privlače čistoćom i nije bezazleno to da je do sada više stručnjaka ubrojalo naše rijeke i destinacije među najboljim za avanturu,odmor i rekreaciju.Dakako da se na turizmu mora poraditi,tako turistima treba pružiti adekvatan smještaj koji je za sada možemo reći tek ispod prosječnog.Infrastruktura je sudeći po komentarima stranih zemljaka zaista u lošem stanju,ali svi naglašavaju da je bitan prosperitet.Susjedna Hrvatska prednjači u broju zaštićenih nacionalnih parkova,a Bosna i Hercegovina ima mnogo više za ponuditi.Pejzaž rijeke u zelenoj dolini ili planinskog jezerca na čistom zraku daleko od buke grada zaista zvuči primamljivo,ali možemo donijeti zaključak da je propaganda loša. Bosna i Hercegovina je najbogatija vodom u regiji, a Srbija najsiromašnija. Prema podacima Svjetske banke za 2012. godinu, koji tematiziraju obnovljive izvore pitke vode, Bosna i Hercegovina je zemlja s najvećim količinama pitke vode po glavi stanovnika. BiH je sa 9,461 kubičnih metara pitke vode po glavi stanovnika prva u regiji i sedma u Europi. BiH je po vodnim resursima bogatija od mnogih zemalja svijeta uključujući Kinu, Francusku, Njemačku, Japan i Sjedinjene Američke Države.Profesor na Prirodnomatematičkom fakultetu u Sarajevu Muriz Spahić ističe kako bi se BiH morala puno više usredotočiti na izvoz i distribuciju vode u zemlje koje su deficitarne u području vodnih resursa. (Nezavisne novine)
12
6. Literatura
•
‘Knjiga za četvrti razred gimnazije’.
•
www.smarttravel.com
•
24sata.hr
•
‘ Wikipedia.org’
•
Limun.hr
•
Jajcetourism.com
•
Tourism-tk.ba
13
