Proizvodni sistem

roizvodni sistem

[uredi uredi]]

Sistemi koji slue za ostvarivanje ciljeva  proizvodnje nazivaju se proizvodni sistemi. To je skup razliitih elemenata uvezanih tako da kao cjelina mogu dati bolji rezultat  proizvodnje nego to bi ih dali njegovi dijelovi samostalno.Teko je napraviti granicu  bilo kojeg proizvodnog sistema jer je, u  principu, svaki sistem sastavljen od  podsistema ali je istovremeno i dio nekog veeg sistema. Proizvodni sistem obuhvata skup tehnolokih sistema i drugih tehnikih, informacionih i energetskih struktura koji na odreen nain obezbjeuju izvravanje  postavljenih ciljeva proizvodnog procesa. Uslovljenost

razvoja proizvodnih sistema

[uredi uredi]]

Unutar proizvodnog sistema vri se transformacija ulaznih veliina u nizu postupaka promjene stanja u izlazne veliine projektovanog kvaliteta i vrijednosti. Elementi koji didrektno utiu na razvoj proizvodnih sistema su:



sposobnost predvianja dogaaja



brzina usvajanja novih tehnolokih rjeenja



kvalitet postupaka promjene stanja elemenata sistema



kvalitet organizacije sistema



kvalitet upravljanja postupcima promjene stanja



efikasnost i kvalitet funkcija sistemske podrke (logistike)

Klasifikacija

proizvodnih sistema

[uredi uredi]]

Obzirom na razliite kriterije klasifikacije postoje i razliite vrste proizvodnih sistema: 1. Statiki - dinamiki proizvodni sistemi. sistemi . Statiki sistem Statiki  sistem podrazumijeva stalnost (konstantnost) vrijednosti svih njegovih elemenata i veza unutar sistema i tokom vremena, dok dinamiki podrazumijeva dinamiki  podrazumijeva odreene promjene u elementima vezama i vremenu. 2. Deterministiki - stohastiki prizvodni prizvodni sistemi. sistemi. Deterministiki (unaprijed zadan) sistem je takav sistem koji se moe m oe proraunati, unaprijed definisati svi elementi i relacije unutar sistena i vremena kao i njegovo ponaanje u budunosti, dok se stohastiki sistemi ponaaju razliito tokom vremena i realizacije te se ne mogu proraunati nego samo prognozirati. (kao vremenska prognoza..) 3. Otvoreni - zatvoreni proizvodni proizvodni sistemi. Ova podjela se uspostavlja prema postojanju veza sistema sa okolinom i da li se vri razmjena materijala, informacija informacija i energije.

4.

Sloenost proizvodnog sistema podrazumijeva broj elemenata njihove veze i interakciju izmeu elemenata sistema pa se u ov oj klasifikaciji sistemi dijele na: jednostavne, sloene i vrlo sloene proizvodne sisteme.

U principu, najvei broj (gotovo svi) proizvodnih sistema je u optem smislu dinamian, orijentisan prema cilju, stohastian, otvoren i kompleksan.

Proizvodni proces

[uredi]

predstavlja ukupan proces rada proizvodnog sistema to znai da podrazumijeva sve aktivnosti tokom pretvorbe ulaznih vrijednosti (inputa) u projektovane izlazne veliine (outpute) proizvodnog sistema na putu stvaranja nove vrijednosti. Proizvodni proces vri se na tehnolokim i obradnim sistemima. Moe se podijeliti na:



proizvodnju sirovina



proizvodnju dijelova i



montau

Programiranje proizvodnje [uredi] Podrazumijeva kvalitetnu pripremu proizvodnje i predstavlja jedan od vanijih faktora koji utiu na uspjenost poslovanja proizvodnog preduzea. Zadatak je da predvidi i rijei probleme svakog radnog mjesta a moe se podijeliti na:



Tehniku pripremu i



Operativnu pripremu

Tehnika priprema [uredi] podrazumijeva konstrukcionu i tehnoloku pripremu.

Konstrukciona

priprema

[uredi]

se bavi oblikovanjem proizvoda. Primjer: na osnovu podataka o nekom elementu koji e biti ugraen u sklop konstruktor vri proraun dimenzija elemenata (zupanici, osovine, vratila..) izvriti odabir vrste materijala, izraditi konstrukconi crte, izvriti standardizaciju i tipizaciju elemenata i sklopova u cjelini te vrlo esto uraditi prototip na kojem e se izvriti ispitivanja. Cilj konstrukcione pripreme je da se ispita tehnika i funkcionalna ispravnost proizvoda.

Tehnoloka priprema

[uredi]

Razraena konstrukciona dokumentacija je podloga za tehnoloku pripremu. Na osnovu ove dokumentacije vri se dalja razrada, odreuje se tano svaka pozicija i sv ako radno mjesto ta e raditi,

vri se normiranje vremena, izbor radnika, maina, alata, pribora, sirovina ili gotovih poluproizvoda kako bi se to efikasnije ( jeftinije i kvalitetnije) proizveo proizvod koji e biti konkurentan na tritu.

Operativna priprema

[uredi]

Operativna priprema procesa proizvodnje se bavi planiranjem aktivnosti u pripremi i proizvodnji kako bi se izvrio predvieni plan proizvodnje (realizacija). Planira i lansira pripremu i nabav ku sirovina, materijala i halata za odreeni plan proizvodnje, priprema potrebnu dokumantaciju, otklanja zastoje i ekanja u proizvodnji, prati i evidentira izvrenje operativnih planova proizvodnje.

Tipovi proizvodnje

[uredi]

U organizacijskom smislu a prema v eliini i vrsti asortimana proizvodnja se dijeli na tri osnovna tipa:



pojedinana proizvodnja



serijska proizvodnja



masovna proizvodnja

U industrijsko proizvodnji treba, gdje god je to mogue, raditi na to v eoj seriji istih proizvoda. Pojedinana proizvodnja podrazumijeva mali broj komada uz mi nimalnu tehnoloku pripremu, serijska proizvodnja podrazumijeva proizvodnju veeg broja komada iste vrste a tehnoloka razrada je detaljnija. Masovna proizvodnja podrazumijeva veoma uzak asortiman proizvoda koji se radi due vremenske periode a tehnoloka priprema ide do najsitnijih detalja. Svaki zastoj ili korekcija tokom proizvodnje znatno utie na cijenu proizvodnja pa samim tim i na cijenu gotovog proizvoda.

Podjela proizvodnih tehnologija

[uredi]

Prema standardu DIN  8580 (Deutsches I nstitut für N ormung - Njemaki institut za standarde) izvrena je podjela u est osnovnih kategorija obzirom na:



stvaranje oblika



promjenu oblika



promjenu osobina materijala

i to su: 1. Primarno oblikovanje: postupci kojima se dobijaju vrsti oblici iz materijala proizvoljnih oblika, obuhvaeni su svi postupci livenja. 2. Deformisanje: postupci plastine obrade bez promjene mase obratka. Ukljueni su postupci: presovanje, provlaenje, izvlaenje, savijanja..

3. Razdvajanje je postupak gdje se vri redukcija mase i zapremine polaznog k omada a obuhvata postupke obrade sa skidanjem strugotine ( glodanje, rendisanje, rezanje, buenje, bruenje..) ali i sjeenje (smicanjem), probijanje.. 4.

Spajanje je postupak gdje se dva ili vie elemenata trajno veu u novu cjelinu: zavarivanje, tvrdo lemljenje, lijepljenje..

5. Povrinska zatita je tehnoloki postupak koji spada u finalnu proizvodnju i ima za cilj zatitu od korozije, estetski izgled.. ovdje se podrazumijevaju: lakiranje, emajliranje, cinkovanje, galvanizacija.. 6. Izmjena osobina materijala je postupak kojim se materijalu ne mijenja oblik nego struktura s ciljem dobijanja boljih fiziko-hemijskih osobina a obuhvata: kaljenje, erenje, otputanje, normalizaciju, cijanizaciju, cementaciju, sinterovanje..

Nekonvencionalni tehnoloki procesi

[uredi]

Nekonvencionalna priprema kao i sama proizvodnja podrazumijevaju primjenu raunarstva u planiranju, projektovanju i obradi budueg proizvoda. Ovdej se najee govori o:



CAD ( Coputer Aided Design )- kompjuterski potpomognuti dizajn



CAPP (Computer Aided Planing and Processing)- kompjuterski potpomognuto planiranje i projektovanje



CAM ( Computer Aided Manufacturing )- kompjuterski potpomognuta proizvodnja

Integracija sva tri elementa koja ukljuuje NC i CNC obradne sisteme i Fleksibilne Proizvodne Sisteme nastaje zaokruen postupak koji se naziva CIM. Programiranje rada NC i CNC sistema moe se vriti na tri naina:



Runo



poluautomatsko i



automatsko programiranje

Runo

programiranje

[uredi]

Runo programiranje podrazumijeva runo pisanje koda (reenica) prema dimenzijama obratka prenesenih sa radionikog c rtea ili CAD projekta. Svaka linija koda poinje rednim brojem reenice (npr: N110) zatim slijede rijei koje definiu operaciju ili podeavanja maine (npr: G00 X2000 Z200 ; znai da maina u brzom hodu treba dovesti vrh alata u taku ije su koordinate X=2000 i Z= 200) i kraj reenice LF.

 primjer programa:

N10

F.1

T1

Postavke radne brzine i alata

N20

G96

S200

Postavke brzine i smjera okretanja glavnog vretena

N30

G00

X-21.5

Dovoenje vrha alata u poetnu taku

G01

X0

eono struganje

N40

N50

G00

N60

G01

N70

G00

X-20

X-21

N80 N90

X-18.5

N100

G01

N110

G00

X-19

N120 N130

X-17

N140

G01

N150

G00

N160

X-18

Uzduno struganje

N170

X-

15.5 N180

G01

N190

G00

X-16

N200 N210

X-14

N220

G01

N230

G00

X-15

N240 N250

X-12.5

N260

G01

N270

G00

O brada

zaobljenja (stepenasto)

X-13

N280 N290

X-11

N300

G01

N310

G00

X-12

N320 N330

X-10

N340

G01

N350

G03

N370

X-15

Z65

R5

"popravak zaobljenja"

G00

Z0 N380

X-

18.5 N390

G01

N400

G00

X-19

N410 N420

X-17

N430

G01

N440

G00

X-18

Struganje drugog zaobljenja (stepenasto)

N450 N460

X-

15.5 N470

G01

N480

G00

X-16

N490 N500

X-15

N510

G01

N520

G02

X-20

Z45

R5

"popravljanje" 2. zaobljenja

N530

G00

X-21.5

N540

Kod

Vraanje

Z11

M02

alata u poetnu taku

kraj programa

runog programiranja mogue je koristiti bilo koji editor teksta a prenos se vri sa crtea (runo

raunanje pozicijai koordinata) ili kopiranjem koordinata sa neke od CAD aplikacija (npr: autocad) Program se potom unosi ili direktno na konzolu obradne maine ili u drugi program na raunaru koji ima podrku (posjeduje CL datoteku i interfejs) za NC - CNC obradnu mainu.

Poluautomatsko programiranje

[uredi]

Ova

vrsta podrazumijeva (integraciju) CAD sistema direktno u sam tok pripreme. Kada nacrtate predmet (date geometriju budueg  predmeta i poetne parametre pripremka) softver e prema unesenim elementima(dubina rezanja, vrste noeva, brzine glavnog i  pomonih vretena, vrste maine..) kreirati  program za datu mainu. Dobar primjer   programa za poluautomatsku obradu je CIMCO. Moe se primijeniti za glodanje,  buenje, struganje i elektroeroziju.

Automatsko

programiranje

[uredi]

Ovo programiranje predstavlja vii nivo izrade programa. Zapoet je 1952 godine na Institutu za tehnologiju U Masausetsu (MIT) pod nazivomAPT (Automatic Programmed Tool) a do danas je uraeno oko 150 varijanti ovog programa (APT 1952, ADAPT, MINIAPT, TELEAPT, APTAC, APTIC, EXAPT, GTL, ELAN.. Automatsko programiranje se odvija kroz etiri osnovna koraka: 1. Prilagoavanje i oblikovanje ulaznih informacija 2. Obrada informacija na raunaru pomou odgovarajueg programa 3. Prilagoavanje obraenih informacija odreenom tipu upravljakog sistema pomou postprocesora 4.

Prikaz izlaznih informacija u obliku odgovarajueg nosaa informacija za programera, tehnologa i operatora. Programi koji se koriste za automatsko programiranje su veoma zahtjevni tako da se

proizvoai odluuju samo za jedan koji e koristiti u svojim pripremama npr: APT, EXAPT, CADDS4X,CDM300, EUKLID, BRAVO, I-DEAS, CATIA..