Osnovne tehnologije transporta kontejnera

VISOKA TEHNICKA SKOLA NIS

2014

SEMINARSKI RAD BROJ 4 OSNOVNE TEHNOLOGIJE TRANSPORTA KONTEJNERA

PROFESOR: NADA STOJANOVIC

STUDENT: ALEKSANDRA VUKADINOVIC RDS 1/11

1


2014

SADRZAJ Uvo………………………………………………………………………………………………………….3 Kontejnerski sistem transporta………………………………………………………………….3 Definisanje kontejnera………………………………………………………………………………4

Mali kontejneri, poela I namena……………………………………………………………..7 Srenji kontejneri, poela I namena………………………………………………………….8 Veliki kontejneri, poela I namena…………………………………………………………….8 Osnovne tehnologije transporta kontejnera……………………………………………..9 Tehnologija transporta malih,srednjih i velikih kontejnera …………………………9 Tehnologija kopneno-rečnog transporta kontejnera……………………………….10 Tehnologija kopneno-pomorskog transporta kontejnera…………………………11 Tehnologija kopneno-vazušnog transporta kontejnera………………………….12 Tehnologija transporta kontejnera kopnenim mostovima……………………….12

Zakljucak………………………………………………………………………………………………….13

2


2014

UVOD Od rane faze razvoja transportnih sistema postojala je tendencija razdvajanja

vučnog sredstva od tovarnog prostora: DRUMSKI-tegljač i poluprikolica;

ŽELEZNIČKI-lokomotiva i vagoni; REČNI-tegljač/potiskivač i barže Primjena kontejnera omogudava da se "tovarni prostor" (prostor za robu) odvoji od delova za kretanje prevoznog sredstva tamo gde je to ekonomski celishodno. Kontejnerski sistem transporta Prva faza razvoja kontejnera i kontejnerizacije transporta- Dinamika porasta

parka kontejnera u zapadno-evropskim zemljama u posleratnom periou može se videti iz sledece tabele.

3


2014

Druga faza razvoja kontejnera i kontejnerizacije transporta

•Pojava i sve šira primjena velikih kontejnera prestavlja rugu fazu u razvoju kontejnerizacije transporta.

•Razvoj transporta velikih kontejnera otpočele su ogovarajue transportne organizacije SAD-a. Kao posljedica ogromnih ekonomskih kapaciteta i mnogobrojnih prekomorskih privrednih i saobradajnih veza stvarani su saobradajni tokovi velikih razmjera na vrlo velikim odstojanjima.

•Stoga je razumljivo što su baš u ovoj zemlji počela prva istraživanja novih mogudnosti za racionalizaciju pretovara i transporta robe primjenom velikih

kontejnera, što je, po mišljenju mnogih saobraajnih stručnjaka, najpogoniji oblik racionalizacije transporta i manipulisanja. Definisanje kontejnera

I Ekonomska komisija UN: Kontejneri su transportna sredstva (sudovi, nepokretne cisterne ili druga sredstva) koja su:

• trajnog karaktera, zbog čega se mogu ponovo koristiti; • specijalno konstruisana a se roba prevozi bez pretovara saobracajnim srestvima jenog ili više viova saobracaja; • opremljena uređajima koji olakšavaju njihovu manipulaciju, naročito ko pretovara sa jednog saobradajnog sredstva na drugo; • konstruisana tako a je olakšan njiho v utovar i istovar;

• imaju unutrašnju zapreminu o najmanje 1 m3 Međunarodna organizacija za standardizaciju-ISO

Kontejner je su pravougaonih presjeka, nepromočiv, koj i se primenjuje za transport i sklaištenje izv jesnog broja tovarnih jedinica enčanih pošiljki ili robe u rasutom stanju, štiti njegovu saržinu o kvarenja i gubitaka, može se odvojiti od transportnog srestva, kojim se može manipulisati kao jednom jedinicom tovarenja i može se pretovariti bez istovremenog istovara robe. Međunarodna željeznička unija-UIC • KONTEJNER JE TMJ I JIT ČIJA ZAPREMINA NIJE MANJA OD 1 (m³), A DOVOLJNO JE IZDRŽLJIVA ZA VIŠESTRUKO KORIŠTENJE, POGODNA ZA PUNJENJE I PRAŽNJENJE ROBOM, IMA SPOSOBNOST 4


2014

JEDNOSTAVNOG PREMJEŠTANJA SA JEDNOG NA DRUGO TRANSPORTNO SREDSTVO.

Kontejner kao transportno-manipulativna jedinica multimodalnog transporta

U zavisnosti od karakteristika koje se posmatraju, kontejneri se mogu podjeliti prema: •namjeni,

•vrsti robe koja se u njima prevozi, •nosivosti, •vrsti materijala od kojeg su izgrađeni, •vrsti konstrukcije, •mjestu korišdenja, •načinu prevoza, •vrsti uređaja kojima su opremljeni u cilju obezbjeđenja uslova za prevoz oređenih vrsta robe, • podobnostima i mogudnostima pretovara i sl. Prema namjeni kontejneri se dijele na: 1.univerzalne i 2.specijalne kontejnere.

•Prema vrstama i karakteristikama robe kontejneri se ijele na: 1.kontejnere za prevoz komadne robe, 2.kontejnere za prevoz robe u rasutom stanju i 3.kontejnere za prevoz tečnosti.

•Prema nosivosti kontejneri se ijele na: 1.male (imaju zapreminu 1-3 m3) 2.srednje (imaju zapreminu 3-10 m3) i 3.velike (imaju zapreminu preko 10 m3).

Prema vrsti materijala o kojih su izgrađeni, kontejneri mogu biti: drveni, metalni, gumeni, plastični, od raznih legura, smjesa i sl.U pogledu konstruktivnih karakteristika postoje: klasični, sklapajui, rasklapajui, sa rvenim i metalnim oblogama, samoistovarajudi i sl. Prema mjestu korištenja kontejneri se ijele na 5


2014

kontejnere koji se upotrebljavaju samo za prevoze u jednoj zemlji (nacionalni

prevozi) i u prevozima između zemalja, pa i između kontinenata. Prema načinu prevoženja kontejeri se mogu pojeliti na one koji se upotrebljavaju u direktnim i kombinovanim prevozima. Kombinovana prevoženja se ovija ju između različitih grana transporta kao što su: •rumsko-željeznički, •kopneno-vodni, •kopneno-vazušni. Prema vrsti uređaja kojima su opremljeni, kontejneri u cilju obezbjeđenja uslova za prevoz oređene vrste robe, ijele se na izotermičke kontejnere s a agregatima na sopstveni pogon za rashlađivanje sa mogudnošdu snižavanja temperature termoregulacionim napravama pomodu azota, vazuha i sl. Prema podobnostima i mogudnostima pretovara kontejneri se dijele na one koji su snabjeveni točkidima ili valjcima , i one sa specijalnim osloncima koji se pretovaruju izalicom, viljuškarima, auto -utovarivačima, auto -tegljačima i r .

6


2014

Univerzalni i specijalni kontejneri imaju više pogrupa. A )Univerzalni kontejneri Kontejneri za opštu upotrebu,Kontejneri za posebnu namenu:zatvoreni kontejneri sa provjetravanjem,otvoreni kontejneri, kontejneri-platforme sa otvorenim bočnim stranama, sa cjelokupnom

nagranjom,sa nepotpunom nagranjom i kruto učvršenim čeonim stranama, sa nepotpunom nagranjom i sklopivim če onim stranama. B)Kontejneri za posebne terete (specijalni konteneri): kontejneri sa termičkim karakteristikama,kontejneri-cisterne za tečnost i gasove,kontejneri za suhi rasuti teret,kontejneri sa specijalnom namjenom.

Prema klasifikaciji Međunarone željezničke unije – UIC, kontejneri se dijele na 3 osnovne skupine: 1.male (imaju zapreminu 1-3 m3) 2.srednje (imaju zapreminu 3-10 m3) i 3.velike (imaju zapreminu preko 10 m3). Mali kontejneri, podela i namena

Mali kontejneri su opremljeni uređajima za ca rinski nadzor pa se mogu upotrebljavati kako u nacionalnom tako i međunaronom saobraaju.Mali kontejneri se dijele na sljedede vrste:1.Univerzalni i specijalni kontejneri,

2.Otvoreni i zatvoreni kontejneri,3.Sa i bez uređaja za manipulisanje (točkovima) Mali univerzalni kontejneri su zatvorenog tipa i primjenjuju se za prevoz svih vrsta

robe.Mali specijalni kontejneri građeni su kao otvoreni ili zatvoreni i primjenjuju se samo za prevoz oređene vrste robe. Univerzalni mali kontejneri se dijele u tri kategorije: 7


2014

KATEGORIJA “A” –unutrašnje zapremine 1,0-1,2 m³ KATEGORIJA “B” –unutrašnje zapremine 1,2-2,0 m³ KATEGORIJA “C” –unutrašnje zapremine 2,0 -3,0 m³ Srednji kontejneri, podela i namena

Srednjim kontejnerima smatraju se kontejneri korisne zapremine od 3 do 10 m3 i sa užinom manjom o 6 m. Srenji kontejneri se ijele na univerzalne i na specijalne kontejnere.Specijalni srednji kontejneri koriste se za prevoz brzo kvarljive robe , životnih namirnica, roba u tečnom stanju i opasnih materija. U skupinu srenjih kontejnera spaaju: ˝pa˝ kontejneri Kontejneri bruto težine 2,55 t. Veliki kontejneri, podela i namena

Po pojmom ‘’veliki kontejneri’’ porazumijevaju se kontejneri sa korisnom zapreminom veom o 10 m3i veom spoljašnjom užinom o 6 m.Veliki kontejner se često naziva i "transkontejner". Prema definiciji Međunarodne željezničke unije (UIC), transkontejner je transportno -manipulativno sredstvo koje ima sljedede karakteristike: trajnog je karaktera i dovoljno otporan da omogudi

višestruku upotrebu;posebno je izrađen za prevoz robe u pomorskom saobraaju, i omoguava i olakšava prevoz robe srestvima kopnenog saobraaja bez pretovara robe;opremljen je uređajima koji olakšavaju manipulisanje ko utovara, istovara i pretovara. Međunarodna organizacij a za standardizaciju (ISO) propisala je uslove koje moraju da ispune kontejneri, i to: minimalan otpor cjelokupne konstrukcije kod proporcionalnog opteredenja osnove kontejnera;otpornost od udara za vrijeme transporta;otpornost kontejnera kod slaganja;oprema za

manipulisanje i pričvršivanje kontejnera na transportnim srestvima (nauglice);otpornost kontejnera protiv naprezanja ko manipulisanja i unutrašnja nepropustljivost kontejnera. OSNOVNE IZVEDBE ISO KONTEJNERA 20 –stopni: 20 x 8 x 8 (ft) (6095x2438x2438) (mm) 30 –stopni: 30 x 8 x 8 (ft) (9125x2438x2438) (mm) 40 –stopni: 40 x 8 x 8 (ft) (12192x2438x2438) (mm)

ISO stanarizacija obezbjeđuje imenzije koje ogovaraju: Polovini ili treini jenih otvorenih želj. Kola,Jednom dijelu komore broad, Jednom dijelu delije transportnog aviona , Polovini ili čitavoj tovarnoj površini kamiona .

8


2014

Osnovne tehnologije transporta kontejnera

Kontejnerski sistem transporta mož e da se podieli na sledece podsisteme: •tehnologija kopnenog transporta kontejnera; •tehnologija kopneno-riječnog transporta kontejnera; •tehnologija kopneno-pomorskog transporta kontejnera; •tehnologija kopneno-vazušnog transporta kontejnera; •tehnologija kopnenih kontejnerskih mostova. Tehnologija kopnenog transporta kontejnera podrazumijevaju transport robe u

kontejnerima između mjesta otpreme i mjesta opreme, korišenjem kopnenih vidova transporta. Postoje dva osnovna sistema pretovara kontejnera: horizontalni i vertikalni. Tehnologije u okviru ove grupe:1.tehnologije transporta malih kontejnera,2.tehnologije transporta srednjih kontejnera, i 3.tehnologije transporta velikih kontejnera. Tehnologija transporta malih,srednjih i velikih kontejnera

Mali kontejneri se koriste kako u javnom, tako i u industrijskom transportu. U

javnom transportu mali kontejneri su veoma rasprostranjeni na željeznici, a koriste se i u direktnom drumskom prevozu. U industrijskom transportu (unutar jednog preduzeda) primjena malih kontejnera omogudava racionalizaciju industrijskog transporta i skladištenja.

Srenji kontejneri su najveu primjenu našli u kombinovanom rumskoželjezničkom transportu.Transport srenjih kontejnera mogue je obaviti primjenom sljededih oblika tehnologije kopnenog transporta:direktan prevoz

rumom;irektan prevoz željeznicom između inustrijskih kolosjeka;otprema rumom, prevoz i ostava na inustrijski kolosjek željeznicom;otprema i prevoz željeznicom, oprema rumom;otprema i oprema rumom, prevoz željeznicom. Veliki-U početnoj fazi razvoja kontejnerskog transporta veli ki kontejneri su se primjenjivali prvenstveno u pomorskom i interkontinentalnom transportu. Prevoz kontejnera željeznicom između željezničko -rumskih terminala može se organizovati u sljededim oblicima:zatvorenim blok-vozovima koji saobradaju direktno između terminala, bez usputnih ranžiranja;grupama kola koja se uvršuju

u teretne vozove;pojeinačnim kolima koja se uvršuju u teretne vozove. 9


2014

Tehnologija kopneno-rečnog transporta kontejnera

Baza otpreme i dopreme robe u kontejnerima kod realizacije tehnologijekopneno-

riječnog transporta nalazi se na kopnu. Za jean io prevoznog procesa koriste se riječni plovni putevi, infrastruktura i srestva riječnog transporta. Drugi io tehnologije prijevoza se obavlja na isti način kao ko tehnologije ve opis ane u prethonom poglavlju. Transport kontejnera unutrašnjim plovnim putevima obavlja se različitim plovnim jeinicama. Brodovi mogu da budu specijalizovani, i u tom slučaju obično su u pitanju samohoni broovi različitog kapaciteta(30-76 TEU). Sučeljavanje riječnog saobraaja i rugih viova kopnenog transporta (rumskog i željezničkog) ostvaruje se u riječnim lukama i pristaništima, ge je io luke ili pristaništa usko specijalizovan za ra sa kontejnerima, pa je na taj način formiran kopneno-riječni kontejnerski terminal.Transport kontejnera primjenom ove tehnologije nije o saa ovoljno razvijen i korišten, i pore velikih mogunosti i nesumnjivih prenosti, kao što su:uštea u energiji,niži troškovi transporta,mogunost korištenja ve postojee infrast rukture i sredstava,bolja zaštita čovjekove okoline. Međutim, riječni transport kontejnera ima i izvjesnih slabosti. One se, prije svega, ogledaju u maloj frekvenciji otpreme kontejnera i maloj komercijalnoj brzini prevoza. TEU jedinica predstavlja mjeru za velike kontejnere, ekvivalentnu duljini kontejneru od 20 stopa.Teoretski je mogude da se tehnologija kopneno-riječnog transporta realizuje i tako što se u ostavnom

transportu primjenjuje kombinacija rumskog i željezničkog transporta u slučaju a pošiljalac nema industrijski kolosjek, ali se postavlja pitanje opravdanosti pojave još jenog pretovarnog punkta. TEHNOLOGIJA KOPNENO-POMORSKOG TRANSPORTA KONTEJNERA

Uvođenje tehnologije kopneno -pomorskog transporta kontejnera može se smatrati revolucionarnim preokretom, jer je temeljito izmijenjen čitav niz djelatnosti u pomorskom transportu.Osnovni strukturni element transportnih lanaca, koji se formiraju primjenom ove tehnologije, veliki kontejner, dimenzija propisanih ISO-standardom, izazvao je:promjene u o pštem pristupu pomorskog

transporta,promjene u granji broova,promjene u lukama i lučkoj opremi,formiranje lučkih kontejnerskih terminala,promjene u zanimanjima vezanim za lučki ra. Proor kontejnera na pomorsko transportno tržište zahtjevao je i odgovar ajuu flotu za njihov prevoz. Razvijeno je više tipova broova prilagođenih ili specijalizovanih za prevoz kontejnera.To su sljeei tipovi broova:1.potpuno kontejnerski broovi;2.jelimično kontejnerski 10


2014

brodovi;3.izmjenljivi kontejnerski brodovi;4.kontejnerski brod prevozilac paleta;5.polukontejnerski brodovi. Prema brzini i nosivosti razlikuju se 4 generacijekontejnerskih brodova: I -brodovi nosivosti 500 -700 TEU, brzine 16-20 čvorova, II –broovi nosivosti preko 1000 TEU, brzine oko 20 čvorova, III -brodovi nosivosti 1500 –2200 TEU i brzine preko 30 čvorova i IV –brodovi nosivosti 4000 –5000 TEU i brzine 36 –40 čvorova.

(1 čvor=1Mi/h; N.milja=1,852 km) U ovoj tehnologiji najvaž niju kariku transportnog lancačine lučki kontejnerski terminali, gdje se obavljanakupljanje, pretovar i priprema kontejnera. Lučki terminali treba a buu opremljeni ogovarajuom infrastrukturom kao što je:a)saobraajnice i prostori za manipulaciju;b)otvorene sklaišne površine; c)sklaišta za robu koja obezbjeđuju formiranje i r asformiranje kontejnera; d)prostor za parkiranje drumskih vozila sa odgovarajudom opremom;e)obalska pretovarna mehanizacija velike nosivosti (20-45 t) i velikog kapaciteta;f)ostala mehanizacija za rad u terminalu;g)vozila odvozno-dovoznog saobradaja. Pored opreme i mehanizacije, prostora i saobradajnica, za efikasno funkcio-

nisanje lučkih kontejnerskih terminala neophona je obra organizacija raa, eksterna i interna lučka koorinacija. U realizaciji ove tehnologije koriste se isključivo veliki kontejneri, i to najčeše imenzija koje propisuje ISO -standard. Obezbeenje nivoa obima raa koji omoguuje ekonomičnost kontenerskog pomorskog transporta postignuto je ved pomenutom integracijom sa kopnenim transportom. Tehnologija kopneno-vazdušnog transporta kontejnera

Ko ove tehnologije na najužem ijelu transportnog puta kontejneri se prevoze srestvima vazušnog saobraaja.Do pojave širokotrupnih aviona transport kontejnera vazduhoplovima obavljao se samo izuzetno. U eksploataciji su bili specijalni kontejneri, tipa "igloo", koji se nisu mogli rentabilno koristiti u drugim vidovima transporta zbog svog oblika i kapaciteta. Tehnologija kopneno-

vazušnog transporta kontejnera najčeše se realizuje u kombinaciji rumskog transporta.Korištenje željeznice u svrhu ostavnog saobraaja je ograničeno, prije svega, zbog malog broja aeroroma koji imaju neposrenu vezu sa željeznicom . Pretovarne operacije sa kontejnerima na aerodromu mogu se podijeliti na dvije faze.Utovar i istovar iz aviona i manipulacije sa kontejnerom u avionu 11


2014

prestavljaju prvu fazu i omogueni su uređajima kojim je avion opremljen.Drugu fazu čine manipulacije sa kontenerom o izlaska iz aviona. Tehnologija transporta kontejnera kopnenim mostovima

Ova tehnologija se zasniva na novom pristupu organizaciji kombinovanog kopneno-pomorskog transporta kontenera.Pomorski transport je omogudavao

niže troškove prevoza kontejnera, ali su brzine prevoza, i pore napretka broske tehnike, postale neovoljne za oređene vrste robe koje se prevoze kontejnerima.Tipičan primjer primjene ove tehnologije transporta prestavlja prevoz kontejnera između zapadne obale SAD i Evrope, koji se na poručju SAD ostvaruje primjenom tehnologije kopnenog mosta između obala Pacifka i Atlantika, a koji je mnogo brži i znatno jeftiniji o irektnog pomorskog transporta kroz Panamski kanal.Način organizacije i efikasnost, kao i osnovni elementi procesa kopnenih mostova prisutni su i kod "mini kopnenih mostova“. Osnovne karakteristike ove tehnologije su efikasnost i sinhronizacija aktivnosti, koje

omoguuju a se i pore poveanog broja manipulacija postignu uštee vremena i smanjenje troškova.Ovakv a koncepcija kombinovanog transporta kontejnera izaziva niz posljeica, među kojima su:smanjenje značaja nekih pomorskih puteva,promjene u značaju postojeih i razvoj novih pomorskih luka,poveanje ulaganja u modernizaciju kopnene saobradajne infrastrukture i sredstava koja

omoguuju ovijanje ovakvog načina transporta,smanjenje obima sklaištenja robe u toku transporta,opšte unapređenje tehnologija transporta kontenjera.

ZAKLJUCAK

Iz prethodnog izlaganja mogli smo zaključiti da se kontejneri koriste za pakovanje I transport robe do doredista. Za transport robe do doredista moze se koristiti avionski prevoz, zelecnicki prevoz, pomorski prevoz, prevoz motornim vozilima I kombinacije istih. Kontejner je prilagodjen za mehanizovanu I automatsku preradu I pretovar sa transportnog sredstva jednog vida transporta na transportno sredstvo drugog vida transporta. Dakle, kontejneri se upotrebljavaju u svrhu olaksanja transporta, manipulisanja robom, zastitom robe…. 12


2014

LITERATURA

Savremene tehnologija transporta I

Dr Risto Perisic

Organizacija I tehnologija drumskog transporta

Ljubomir Topencarevic

www.scribd.com

DATUM 10.05.2014.

TEZE

13

Osnovne tehnologije transporta kontejnera

Recommend Documents