masterplan zuidbroek

natuurlijk wonen werken masterplan zuidbroek

Masterplan Zuidbroek april 2004

m a s tzeuripdlbarno e k

Masterplan Zuidbroek vastgesteld door de gemeenteraad van Apeldoorn op 25 september 2003

WELKOM IN ZUIDBROEK!

3 Wonen? Werken? Recreëren? Het kan allemaal in Zuidbroek. In de komende jaren zal er een nieuwe wijk ontstaan die dat allemaal in zich heeft. Apeldoorn wil zich profileren als groeikern met voldoende werkgelegenheid en woonmogelijkheden ‘in het groen’. In de wijk Zuidbroek is daarom veel ruimte opgenomen voor groen en water, zodat er een gevoel van wonen en werken in het groen ontstaat. Een wijk met een eigen gezicht en identiteit, zodat je als toekomstige bewoner met trots kunt zeggen dat je in Zuidbroek woont. Apeldoorn, september 2003 J.W.E. Gutteling, projectwethouder Zuidbroek

I N H O U D S O P G AV E

1 2

VOORWOORD

3

INLEIDING

7

RUIMTELIJKE EN PROGRAMMATISCHE KADERS

9

2.1. 2.2.

4

2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

3

BESTAANDE SITUATIE 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8.

natuurlijk

4

Raamnota Apeldoorn Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 en de Groene Mal Zuidbroek-Zevenhuizen: wisselgroei en samenhang Duurzame ontwikkeling Programma wonen Programma werken Programma maatschappelijke voorzieningen

Ruimtelijk beeld Geomorfologie Verkavelingskarakteristiek van de gebiedsdelen Waterhuishouding Archeologie Wegenstructuur Bijzondere elementen Belemmeringen

STEDENBOUWKUNDIGE OPZET

9 11

5

13 14 17 18 19

21 21 23 25 27 29 31 33 35

37

wonen werken 4.1.

4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6.

5

DEELGEBIEDEN 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

6

Het Bedrijvenpark Het Mozaïek Het Rooster De Wellen De Groene Wig

RUIMTELIJKE PLANFACETTEN 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7.

7

Drie dragers: waterlijn - as van Anklaar - groene wig Verbindingen met Zevenhuizen Karakteristiek van de randen Lanen Netwerk: dragers van beweging Plankaart Masterplan

Water Groenstructuur Autoverkeer Langzaam verkeer en openbaar vervoer Speelplekken Kunst Beeldkwaliteit

PROGRAMMA 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5.

Ruimtegebruik Woningbouwprogramma en fasering Maatschappelijke voorzieningen Bedrijven Financiële uitvoerbaarheid

37 39 41 43 45 47

49 49 51 53 55 57

59 59 61 63 65 67 68 69

71 71 71 72 72 72

INLEIDING

1 Achtergrond Aan de noordoostzijde van Apeldoorn zal in de komende jaren Zuidbroek ontwikkeld worden, een bijzondere wijk voor wonen en werken met een herkenbaar groen Apeldoorns karakter. Binnen een groene setting zal een verscheidenheid aan milieus ontwikkeld worden. Het voorliggende Masterplan is een belangrijke stap in de ontwikkeling van deze locatie.

wonen werken

Het Masterplan is een vervolg op de in juni 2001 vastgestelde Tussenbalans structuurmodel Zuidbroek. In die tussenbalans zijn de contouren aangegeven van de ruimtelijke structuur en het programma voor Zuidbroek. Het ruimtelijk model uit de Tussenbalans heeft als basis gediend voor het Masterplan. Ambities op het gebied van wonen, werken, voorzieningen en groen zijn in dit Masterplan op hoofdlijnen verder uitgewerkt. Daarbij zijn de inzichten van de Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020, de Strategische Economische Beleidsvisie (SEBA) 2000-2020 en de uitwerking van het concept Groene Mal meegenomen.

Het circa 300 hectare grote gebied gaat plaats bieden aan een nieuwe wijk van circa 3100 woningen, een uitbreiding van het bedrijvenpark ApeldoornNoord met circa 65 hectare en een groot park van circa 30 hectare als belangrijk onderdeel van de stedelijke groenstructuur ‘de groene mal’. In ruimtelijk en functioneel opzicht, maar ook qua woningbouwprogramma, zullen de ontwikkelingen in Zuidbroek in samenhang bekeken worden met de vernieuwing van Zevenhuizen. Status van het Masterplan Het Masterplan Zuidbroek bevat een integrale visie op de ruimtelijke hoofdstructuur en de programmatische opbouw van het woongebied en van de tweede fase van het bedrijvenpark Apeldoorn-Noord. Daarmee is de hoofdstructuur van de nieuwe wijk en de indeling in deelgebieden vastgelegd. De precieze invulling van die deelgebieden krijgt verdere vorm en inhoud in de stedenbouwkundige uitwerking die per deelgebied wordt gemaakt. Die deelgebieden worden per tijdsfase in ontwikkeling genomen. Het Masterplan fungeert daarbij als integraal kader.

natuurlijk Leeswijzer In hoofdstuk twee wordt het ruimtelijk en programmatisch kader voor Zuidbroek geschetst. Het derde hoofdstuk bevat een beschrijving van de bestaande situatie van het plangebied. In hoofdstuk vier wordt de stedenbouwkundige opzet gepresenteerd. Een toelichting per deelgebied wordt gegeven in hoofdstuk vijf. In het zesde hoofdstuk worden de planfacetten behandeld. Het zevende en tevens laatste hoofdstuk geeft een overzicht van het bouwprogramma, het ruimtegebruik en de financiële haalbaarheid.

De locatie Zuidbroek is nu nog hoofdzakelijk een open landschap met wat verspreid liggende bebouwing. De luchtfoto geeft daar een duidelijk beeld van. Globaal genomen wordt het gebied aan de oostelijke zijde door de A50 en aan de zuidzijde door de Deventerstraat begrensd. Aan de zuidwestelijke zijde vormt de wijk Zevenhuizen de grens van Zuidbroek. Het bestaande deel van bedrijvenpark Apeldoorn-Noord en de Oost-Veluweweg vormen de begrenzing aan de noord-westzijde.

De verdere ontwikkeling en realisatie van Zuidbroek zal een periode van meerdere jaren in beslag nemen. Het zwaartepunt van de realisatie ligt in de periode 2004 tot 2009. Het Masterplan is gericht op flexibiliteit, zodat adequaat op nieuwe ontwikkelingen of marktomstandigheden kan worden ingespeeld.

7

2

R U I M T E L I J K E E N P R O G R A M M AT I S C H E K A D E R S

8

Raamwerk voor stedelijke kwalitieit

2.1 Raamnota Apeldoorn Schaalniveau van de stad De Raamnota Apeldoorn doet uitspraken die betrekking hebben op het schaalniveau van de stad als geheel en de hoofdstructuur daarvan: de stedelijke raamwerken die voor langere tijd de inrichting en de kwaliteit van de stad als geheel zullen bepalen. Op 26 maart 1998 is de Raamnota Apeldoorn door de gemeenteraad vastgesteld. De kaart geeft een synthese van de verschillende raamwerken. Deze zijn opgebouwd uit lijnen (en zones), knooppunten en vlakken die samen de stedelijke hoofdstructuur vormen. Met de verschillende gebieden binnen deze raamwerken kan vaak flexibel worden omgegaan, wel is daarbij de koppeling van deze gebieden aan de raamwerken van belang: hetzij door de infrastructuur, hetzij door de groenstructuur.

wonen

Verankering in de stedelijke hoofdstructuur In de Raamnota Apeldoorn wordt aangegeven dat de Apeldoornse wijken zijn ‘opgehangen’ tussen de radialen (onder andere de Kanaalzone en de Deventerstraat). Binnen de wijken komt vaak een luw binnengebied voor in de vorm van een park (Zuid, de Maten en Zevenhuizen). De relatie van de woonmilieus met de stedelijke raamwerken kan worden versterkt door de wijken steviger te verankeren in de stedelijke hoofdstructuur. Daarnaast herbergen de bestaande en nieuwe wijken een belangrijk potentieel van bestaande en nieuw toe te voegen woonmilieus.

Verbinding binnenstad en wijken De relaties van de wijken met de binnenstad krijgen de vorm van gebundelde verkeers- en vervoersstromen voor hoogwaardig openbaar vervoer, auto en fiets. Deze moeten goed vormgegeven worden zodat ze een bijdrage leveren aan een heldere, stedelijke hoofdstructuur. De fietsroutes moeten bij voorkeur aansluiten bij de historische structuren van de linten, veelal de meest directe verbindingen tussen wijk en centrum. Daarnaast moet aandacht zijn voor het slechten van barrières tussen wijken, bijvoorbeeld bij de kanaal- en spoorzone. Landschappelijke en groene infrastructuur In de Raamnota wordt het belang van de landschappelijke en groene infrastructuur aangegeven. De openheid van de oostzijde wordt gesteld tegenover de geslotenheid van de oude bosstructuren aan de westzijde van de stad. Voor het water wordt, in het kader van de toenemende aandacht voor het ontwerpen op basis van watersystemen, gepleit voor het hanteren van een duurzame watersysteembenadering.

9

bestaand

groen

ontwikkeling herstructurering

onderzoek

gesloten bos parkzone agrarisch kanaal beek + zone lanen / route verbindingen bijzondere plekken

wonen centrum/winkels centrum appartementen appartementen stadswoningen centrum invloedssfeer suburbaan wonen suburbaan herstructurering wonen landschap

verkeer parklane hoofdontsluiting spoorlijn/stationslocatie

werken kantoren bedrijven centrum invloedssfeer

Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie

2.2 Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 en de Groene Mal De Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 is het kader voor het ontwikkelingsprogramma Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en geeft de ambities voor de langere termijn aan. Op 28 februari 2002 is de Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 door de gemeenteraad vastgesteld als structuurplan voor het stedelijk gebied. Een vijftal overkoepelende ambities hieruit vormen de kern en zijn kadergevend voor de ontwikkeling van Zuidbroek:

onderwijs / cultureel / zorg / dagrecreatie centrum invloedssfeer sport/recreatie / toerisme sportvelden

11

natuurlijk

• ontwikkeling van de Groene Mal • profilering van Apeldoorn als

regiocentrum van het bestaand stedelijk gebied • zorgvuldig ruimtegebruik • investeren in omgevingskwaliteit en duurzaamheid • differentiatie

In het structuurplan is geformuleerd dat, naast de ruimte voor suburbaan wonen en appartementen, een extra inzet gepleegd moet worden voor die woonmilieus die de uitersten van het palet vertegenwoordigen: centrumstedelijk wonen en wonen in/aan het landschap. Daarnaast geldt voor Zuidbroek volgens het structuurplan ook een opgave voor landelijk wonen, gekoppeld aan de groene wig naar buiten toe.

voorzieningen centrum / winkels

Apeldoorn staat bekend als groene stad en is daar trots op. Daarom werkt Apeldoorn aan de ambitie om deze identiteit veilig te stellen en verder uit te bouwen. In de Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 is daarom het principe van de Groene Mal geïntroduceerd. De Groene Mal is de groene hoofdstructuur van Apeldoorn. Deze structuur wordt bepaald door de bosgebieden, de parken en het beken- en sprengensysteem met name in het westelijke deel van de stad en het weteringsysteem en de groene wiggen aan de oostzijde van de stad. In de nota ‘de Groene Mal’ is onder meer aangegeven dat groene wiggen een functie zullen hebben als groene verbindingen tussen stad en landelijk gebied die meedoen op het schaalniveau van de stad als geheel. Meer concreet zijn de groene wiggen te omschrijven als brede groenzones die stadsdelen met het dichtstbijzijnde (open) landschap, bos en natuurgebieden verbinden. Via recreatieve routes nodigen ze bewoners uit tot recreatie in de directe omgeving. Daarom sluiten de wiggen zowel in de stad als in het buitengebied zoveel mogelijk aan op ‘aantrekkelijke’ groenelementen. In omgekeerde richting ontstaat een trek van de natuurlijke bewoners vanuit het buitengebied de stad in: vogels, insecten en kleine zoogdieren krijgen de mogelijkheid om via de groene wiggen de stad in te trekken.

In de Tussenbalans Zuidbroek is de betekenis van de bovengenoemde ambities beschreven voor de ontwikkeling van Zuidbroek. Gezien de grote invloed van de Groene Mal op de nieuwe wijk wordt deze hieronder verder toegelicht.

Aan de oostzijde van Apeldoorn zijn vier groene wiggen gepland. Eén van de vier groene wiggen doorkruist Zuidbroek. Deze zal aan de stadszijde aansluiten op het Mheenpark in Zevenhuizen. Aan de buitenzijde wordt de wig verbonden met het nog te realiseren grote groengebied Weteringse Broek.

Het Weteringse Broek is in de nota ‘de Groene Mal’ gedefinieerd als stedelijk uitloopgebied en zal in de toekomst ruimte bieden aan onder andere recreatieve voorzieningen, waterberging, bos en moeras, naast agrarisch gebied. De groene wig Zuidbroek zal binnen de wijk een belangrijke structurerende functie vervullen. De wig gaat functioneren als wijkpark en heeft ook een bovenwijkse betekenis. Langs de randen zullen de woongebieden op de grote groene ruimte worden georiënteerd. Behoud en versterking van de groene mal zijn een randvoorwaarde bij de ontwikkeling van Zuidbroek.

Wijkcentrum Anklaar

2.3 Zuidbroek-Zevenhuizen: wisselgroei en samenhang

12

Zuidbroek en Zevenhuizen gaan samen één stadsdeel vormen. Daarvoor worden de twee wijken zowel ruimtelijk als programmatisch geïntegreerd. Het proces van integratie wordt wisselgroei genoemd. Woonmilieus De nieuwbouwprogramma’s voor Zevenhuizen en Zuidbroek worden in samenhang opgesteld vanuit het uitgangspunt van het ongedeelde stadsdeel. De vernieuwing van het woonprogramma Zevenhuizen ontstaat door een omvangrijke herstructurering van de hoogbouw (ongeveer 700 woningen) en een ingrijpende aanpassing van de voorzieningen. Daardoor vervult Zuidbroek een belangrijke functie voor de herhuisvestingsopgave. Door de bouwprogramma’s gezamenlijk op te stellen vanuit zowel de transformatie van Zevenhuizen als de nieuwe stadsuitleg ontstaan extra kansen voor gedifferentieerde woonmilieus. De woonmilieus worden verder gedifferentieerd door een substantieel aandeel van particulier opdrachtgeverschap

wonen woongebied bestaand

sportvoorzieningen

woongebied te ontwikkelen

groen

bedrijfsterrein bestaand

parklane

bedrijfsterrein te ontwikkelen

water

integratiezone

laan met bomen

stadsdeelhart

stedelijke-as wisselgroei strategie

Voorzieningen Zevenhuizen en Zuidbroek krijgen een gezamenlijke voorzieningenstructuur. Dit biedt kansen voor zowel fysieke vernieuwing als ook verruiming van het aanbod. Het voorzieningenniveau wordt, in het licht van de veranderende maatschappelijke vraag, ingericht op de behoeften van morgen. Er zal worden ingespeeld op een divers publiek. Hierbij wordt rekening gehouden met de vraagverschuiving door vergrijzing, nieuwkomers in het gebied en het relatief groot aandeel bewoners van allochtone afkomst in Zevenhuizen.

Het bestaande winkelcentrum Anklaar zal worden uitgebreid, om zo ook te kunnen voorzien in de toekomstige vraag vanuit Zuidbroek. In Zuidbroek zal een voorzieningencluster komen, vooral gericht op vestigingen van onderwijs, maar ook een buurtsupermarkt (maximaal 350 m2 bruto vloeroppervlakte) wordt niet uitgesloten. De bewoners van Zuidbroek kunnen, na het geschikt maken voor intensief gebruik van sportvelden en sportaccommodaties, grotendeels gebruik maken van de nabij gelegen bestaande sportveldencomplexen aan de Schoonbroekseweg, de Anklaarseweg (voetbal), van de sporthal de Mheen en van tennispark Sprenkelaar. Ruimtelijke structuur De verbindende lijnen tussen Zevenhuizen en Zuidbroek zullen als ruimtelijke dragers voor de integratie worden gebruikt. Bestaand wordt verknoopt met het nieuwe. Voor de ruimtelijke en symbolische samenvoeging is de ’as van Anklaar’ van majeur belang. Deze as zal de verbindingsroute vormen voor openbaar vervoer en langzaam verkeer tussen het stadsdeelcentrum in Zevenhuizen en de voorzieningencluster in Zuidbroek. Daarnaast zullen aan deze as de voorzieningen in de hele stedelijke structuur worden verankerd. De groene wig en het aansluitende Mheenpark zullen in de groene sfeer een bijdrage leveren aan de verbinding tussen de wijken en de samenhang binnen het groter geheel. De groene wig en het Mheenpark worden met elkaar verbonden door twee groene verbindingen met daarin routes voor langzaam verkeer (Pythagorasstraat / Symfoniestraat en Anklaarseweg / De Spinozastraat).

13

2.4 Duurzame ontwikkeling

14

Het begrip duurzaamheid manifesteert zich op verschillende schaalniveaus. Op het schaalniveau van Zuidbroek als geheel, komt de duurzame ontwikkeling tot uitdrukking in het streven de stedenbouwkundige structuur van de wijk in nauwe samenhang te ontwikkelen met thema’s als groen, water, landschap en energie. Op het moment dat in een later stadium de ontwerpen voor woningen en woonomgeving worden gemaakt, zullen de dan geldende eisen op het gebied van duurzaam, aanpasbaar en flexibel bouwen worden gehanteerd. Natuur bijeenbrengen in ecologisch evenwicht

Groen Een grote rijkdom in het plan Zuidbroek is de groene wig, centraal in het gebied. Dit groengebied biedt de mogelijkheid voor natuurontwikkeling en vormt een schakel tussen het Mheenpark en het nog te ontwikkelen Weteringse Broek in het buitengebied. Daarmee zal een verbinding gecreëerd worden voor planten en dieren (en mensen) met de omgeving. Ook het andere groen in de wijk zal zoveel mogelijk in verbinding met elkaar staan. De groenstructuur biedt ruimte aan een netwerk van recreatieve routes en zorgt voor een onderling samenhangend ecologisch raamwerk. Water De bestaande hydrologische situatie maakt duidelijk dat water een belangrijke rol in het gebied speelt. De opgave is er op gericht om het water niet alleen vanuit technische invalshoek te benaderen, maar ook te kijken hoe het water op het gebied van ecologische verbindingen en waterkwaliteit een belangrijke bijdrage kan vervullen in de duurzame ontwikkeling van het nieuwe woon- en werkgebied.

Landschap In de huidige situatie is binnen Zuidbroek sprake van verschillen in hoogteligging (ongeveer drie meter) dat te verklaren is door de aanwezigheid van dekzandruggen in het landschap. Met de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk en een nieuw bedrijvenpark zal het bestaande landschap qua karakter en beleving een ingrijpende verandering ondergaan. De bestaande kwaliteiten van het landschap worden als aanleiding gebruikt voor de stedenbouwkundige opzet van de wijk. Naast de aanwezige verschillen, gaat het daarbij ook om het inpassen van waardevolle elementen zoals delen van de bestaande wegen en bijbehorende beplanting, verspreid voorkomende bomen en boomgroepen.

Parkmanagement bedrijvenpark Naast zorgvuldig ruimtegebruik, is de inzet voor het bedrijvenpark gericht op de invoering van parkmanagement. Door de opzet van een organisatievorm, waaraan de verschillende bedrijven deel nemen, kunnen collectieve afspraken worden gemaakt over gebruik en beheer van het bedrijvenpark, zoals dat in het bestaande bedrijvenpark Apeldoorn Noord al is ingevoerd.

15

natuurlijk

Energie Bij de ontwikkeling van de wijk zal het concept van de energie-neutrale stad toegepast worden. Met dit concept wordt een beperking van het gebruik van fossiele energiebronnen beoogd. Deze ambitie wordt onder meer waargemaakt door de komst van het warmtenet in Zuidbroek. De warmte die via dit net in circulatie wordt gebracht, ontstaat uit verbranding van biomassa op de Ecofactorij. Het net moet voorzien in de warmtevraag van alle woningen in Zuidbroek. De traditionele levering van gas vervalt daarmee. Zorgvuldig ruimtegebruik bedrijvenpark Specifiek voor het bedrijvenpark geldt de doelstelling van zorgvuldig ruimtegebruik. Het streven is om de beschikbare ruimte op de kavels efficiënt te benutten door stapeling en clustering van gemeenschappelijke voorzieningen te stimuleren (onder andere voor parkeervoorzieningen).

WONEN IN APELDOORN 2010, E E N V I S I E O P A P E L D O O R N A L S W O O N S TA D

16

De transformatieopgave

2.5 Programma wonen

De nog nieuw te realiseren wijken (Zuidbroek, Groot Zonnehoeve, Kanaalzone) dienen evenals de

Zuidbroek wordt in samenhang met de herstructurering van Zevenhuizen ontwikkeld. Er wordt conform de Woonvisie Apeldoorn 2010 een grote verscheidenheid aan woonmilieus ontwikkeld, hierbij worden de uitersten van de markt bediend. Voor beide wijken samen wordt gestreefd naar een verhouding van 35% huurwoningen en 65% koopwoningen in de woningvoorraad 2010.

bestaande wijken, afhankelijk van de feitelijke situatie, een ongedeeld karakter te krijgen door toevoeging van circa 20% woningen binnen de kernvoorraad (sociale huurwoningen). Vraag en aanbod zijn thans binnen de bestaande kernvoorraad, zoals reeds vermeld, ongeveer in evenwicht. Dit betekent dat er door nieuwbouw in de uitleggebieden ruimte ontstaat om een evenredig deel van de bestaande werkvoorraad te slopen en/of te verkopen. (Hoofdstuk 5.3. pagina 23 Woonvisie Apeldoorn 2010)

Praktijkvoorbeeld van een goede balans Het nieuwe uitleggebied Zuidbroek is een goed voorbeeld van het huidige woonbeleid. Voorheen was de intentie om in dit gebied hoge aantallen woningen te bouwen en een beperkte woonmilieudifferentiatie te realiseren. De nieuwe visie ten aanzien van het wonen heeft tot een andere

wonen

benadering geleid. Er worden minder woningen gebouwd en er wordt ingezet op een sterker contrast tussen en meer variatie in verschillende woonmilieus. Het principe van de ongedeelde stad vormt daarvoor de basis. Zo wordt, enerzijds vanuit het principe van de ’Groene Mal’, sterk ingezet op het woonmilieu wonen in/aan het landschap. Anderzijds vindt in Zuidbroek verdichting plaats door stadswoningen toe te voegen waar dat inpasbaar is alsmede stapeling van woonfuncties. Ook wordt particulier opdrachtgeverschap gestimuleerd. Daarnaast vervult Zuidbroek een borgingsfunctie ten behoeve van de herstructureringswijk Zevenhuizen. Zo kan in die wijk de gewenste verhouding van 35% huurwoningen/65% koopwoningen gerealiseerd worden. Tevens krijgt Zevenhuizen op die manier de mogelijkheid om meer contrast in woonmilieudifferentiatie aan te brengen. (Hoofdstuk 5.5. pagina 24 Woonvisie Apeldoorn 2010)

Particulier opdrachtgeverschap Eén van de instrumenten waarop het Rijk fors inzet is het particulier opdrachtgeverschap. Dit is een vorm van zeggenschap waarbij de burger zelf als opdrachtgever optreedt voor de bouw van

Financieringscategorieën In de sociale woningbouw betreft de opgave ook de compensatie van de onttrekkingen uit dit segment bij de herstructurering in Zevenhuizen. Voor de herhuisvesting moeten de programma’s in de tijd op elkaar aansluiten. Uitgaande van het optimistische economische scenario uit het streefprogramma woningbouw (opgesteld op basis van het woningbehoefteonderzoek 1999) zit 20% van het programma in de sociale huur. Sociale koop maakt ruim 5% van het programma uit. In het duurdere segment ligt het programma dure koop met 50% boven het stedelijke streefprogramma van 45% om een kwaliteitsslag te realiseren (het grootste tekort in Apeldoorn zit in de vrijstaande eengezinswoning in de duurste categorie).

de woning. Ook de gemeente Apeldoorn ziet dit als een adequaat instrument om aan te sluiten op de vraag en om invulling te geven aan het vergroten van de keuzevrijheid van de woonconsument. Vormen van particulier opdrachtgeverschap moeten mogelijk zijn voor alle typen woonmilieus, alle financieringssegmenten en zowel bij koop- als huurwoningen. Daarbij geldt wel een aantal randvoorwaarden. Zo moet de ontwikkeling van woningen door particuliere opdrachtgevers passen binnen de kaders van de woonatlas. Dat betekent dat er niet alléén in een lage dichtheid gebouwd wordt op vrije kavels. Ook bij het realiseren van andere woonmilieus zal particulier opdrachtgeverschap bevorderd worden. Maar ook vormen van collectief particulier opdrachtgeverschap voor bijvoorbeeld speciale woongroepen worden gestimuleerd. Daarnaast zal het ontwikkelings- en realiseringstempo in de pas moeten lopen met de gewenste woningproductie. Apeldoorn wil mee bevorderen dat in de periode 2005 – 2009 eenderde deel van de totale woningenproductie door middel van particulier opdrachtgeverschap wordt ontwikkeld. (Hoofdstuk 3.5. pagina 15 Woonvisie Apeldoorn 2010)

Woonmilieus Met name in het woonmilieutype wonen in en aan het landschap ligt een belangrijke opgave voor Zuidbroek. Het gaat hierbij om 20% van het programma en gaat zowel om grondgebonden wonen in lage dichtheden als gestapeld wonen in en aan groengebieden. De realisatie van dit woonmilieutype is er op gericht de behoefte aan landelijk en groen wonen binnen de grenzen van de stad te accommoderen.

Daarnaast maken stadswoningen 10% van het programma uit. Het gaat hierbij om woningen die relatief veel woonoppervlak hebben op een kavel van een relatief beperkt omvang. Deze grote woningen hebben een kleine tuin of dakterras en zijn gesitueerd langs ontsluitingsassen in de wijk. Voor het merendeel wordt uitgegaan van een werkfunctie op de begane grond. Deze menging van woon/werkfuncties heeft ten doel om de wijk een levendige meer stedelijke uitstraling te geven. Ook in de cluster van de school- en zorgvoorzieningen wordt uitgegaan van bovenwonen (appartementen). Keuzevrijheid Het thema keuzevrijheid, geïnitieerd in de Woonvisie 2010 gemeente Apeldoorn, is de rode draad voor de ontwikkeling van Zuidbroek. Het Masterplan geeft het ruimtelijk raamwerk en de programmatische uitgangspunten voor de realisatie van de wijk. Het aanbod van een verscheidenheid aan woonmilieus en het bedienen van de uitersten van de markt is de insteek voor het wonen. Bij de ontwikkeling dient de woonconsument al in een vroeg stadium een rol te krijgen. Na het vaststellen van de doelgroep (onder andere financieringscategorie en leefstijlen) worden toekomstige bewoners uitgenodigd om invulling te geven aan hun woonwensen in de woning en woonomgeving. Woonconsumenten krijgen invloed op hun woning en woonomgeving door consumentgerichte projectontwikkeling, particulier opdrachtgeverschap (zowel individueel als collectief), keuze tussen huren en kopen en vrijheid voor de menging van functies als wonen en werken.

17

18

2.6 Programma werken Uitbreiding van bedrijvenpark Apeldoorn- Noord De ontwikkeling van het woongebied Zuidbroek geschiedt in samenhang met de uitbreiding van het bestaande Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1. De uitbreiding zal plaatsvinden langs de Oost-Veluweweg en langs de A50. Dit gebied biedt ruimte voor een nieuw bedrijvenpark met circa 45 hectare uitgeefbaar terrein: Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 2. In de Strategische Economische Beleidsvisie (SEBA) 2000-2020 is aangegeven dat uitbreiding van het aanbod bedrijventerreinen nodig is om te kunnen voorzien in kwantitatieve en kwalitatieve vraag. Het bedrijvenpark moet als vestigingsplaats kunnen dienen voor zowel bouw, groothandel, transport als productiebedrijven. Voor een deel zal het bedrijvenpark bedrijven moeten kunnen opvangen die verplaatst worden uit te herstructureren gebieden elders uit de stad. Het gaat daarbij om bedrijven met een milieucategorie 3 en 4.

Bij de verdere uitwerking van het Masterplan zal een aanpak worden ontwikkeld voor een gerichte uitgifte van de bedrijfskavels aan de verschillende typen bedrijven. Deze brede opgave vraagt om flexibiliteit, zowel in de stedenbouwkundige opzet als in de grootte van het kavelaanbod. Een goede situering van representatieve bedrijven en meer reguliere bedrijven moet ertoe leiden dat het inmiddels gerealiseerde kwaliteitsniveau van Apeldoorn Noord 1 wordt doorgezet in de 2e fase van het bedrijvenpark. In het bijzonder voor de plekken waar het bedrijvenpark zich presenteert aan de Oost-Veluweweg en de A50 zal de keuze voor de te vestigen werkfunctie met zorg en aandacht voor de kwaliteit en ambitie plaatsvinden. Aan de A50 en ter plekke van de noordelijke toegang tot het nieuwe woongebied zal worden gestreefd naar een meer markante invulling. Functiecombinaties wonen-werken Overgangsgebieden tussen bedrijventerrein en woonwijken lenen zich goed voor combinaties van wonen en werken. In Zuidbroek zijn drie vormen te onderscheiden waarin deze functiecombinaties gestalte kunnen krijgen: • bedrijfswoningen met een bedrijfshal in de overgangszone tussen de bedrijvenzone langs de A50 en het woongebied; • woon-werkwoningen langs de brede ontsluitingslanen van het woongebied, waarbij in de plint ruimte is voor commerciële en/of maatschappelijke voorzieningen; • in het centrale ensemble langs de Oost-Veluweweg komen vestigingsmogelijkheden voor dienstverlenende bedrijvigheid en bedrijven met etalagefuncties met de mogelijkheid van appartementen daarboven.

Commerciële voorzieningen Het toekomstig bevolkingsdraagvlak in Zuidbroek is te gering voor een volledig geoutilleerd winkelcentrum. Voor de detailhandelsvoorzieningen is Zuidbroek overwegend aangewezen op het wijkwinkelcentrum Anklaar in Zevenhuizen. Dit bestaande wijkwinkelcentrum zal daartoe uitgebouwd worden tot een stadsdeelhart, met onder meer winkels, een bibliotheek en medische voorzieningen. Gelet op winkelcentrum Anklaar is er in Zuidbroek hooguit een mogelijkheid voor een buurtsupermarkt (van maximaal 350 m2 bruto vloeroppervlakte) met een beperkt aantal commerciële of maatschappelijke voorzieningen in de woon-werkwoningen langs de ontsluitingslanen van de wijk (bijvoorbeeld horeca, zakelijke diensten, kinderopvang, gezondheidszorg).

2.7 Programma maatschappelijke voorzieningen Basisonderwijs Ter vervanging van enkele bestaande basisscholen in het noordelijk deel van Zevenhuizen, zal in Zuidbroek een vleugelschool worden ontwikkeld waarin verschillende denominaties ondergebracht worden in een gezamenlijke accommodatie. Binnen deze accommodatie kan gebruik worden gemaakt van gemeenschappelijke faciliteiten. Het behoud van identiteit en het kleinschalig karakter moet worden gewaarborgd door elke school de beschikking te geven over een eigen ruimte binnen het geheel van de voorzieningencluster.

werken

Kinderopvang De voorzieningen voor kinderopvang worden voor een belangrijk deel gecombineerd met de onderwijsvoorzieningen in Zuidbroek. Het is de ambitie om zowel de ruimte voor kinderdagverblijf, peuterspeelzaal als voor buitenschoolse opvang centraal te situeren en zo optimaal mogelijk af te stemmen met het basisonderwijs. De vleugelschool kan zich op die manier ontwikkelen tot brede school. Speciaal onderwijs Het voornemen bestaat om in Zuidbroek een expertisecentrum voor speciaal onderwijs te realiseren. In dit regionaal expertisecentrum (REC) zouden instellingen op het gebied van dagbesteding voor (meervoudig) gehandicapte kinderen, zorgonderwijs en revalidatie kunnen samenwerken om de kinderen voor te bereiden op een zelfstandige plek in de maatschappij. Het is de bedoeling om de huisvesting van het REC te koppelen aan één van de vleugelscholen. Gezondheidszorg Het wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen heeft als speerpunt de realisatie van een

multifunctioneel stadsdeelhart Anklaar waarin ingezet wordt op een nieuw geïntegreerd centrum met winkels, gezondheids-, woonzorg- en welzijnsvoorzieningen. In de planvorming voor het stadsdeelhart Anklaar is rekening gehouden met vernieuwing en uitbreiding van het gezondheidscentrum Anklaar. Dit gezondheidscentrum is mede bedoeld voor de inwoners van Zuidbroek. Bij de verdere uitwerking van het Masterplan Zuidbroek wordt onderzocht of het wenselijk en mogelijk is om ook in Zuidbroek een gezondheidscentrum van beperkte omvang te ontwikkelen. Dit gezondheidscentrum zou kunnen fungeren als satelliet van Anklaar en plaats kunnen bieden aan een klein aantal beroepsbeoefenaren uit de eerstelijnszorg zoals bijvoorbeeld een huisarts, een tandarts, een fysiotherapeut, een maatschappelijk werker en/of een wijkverpleegkundige. Sport en recreatie De tennisvereniging Sprenkelaar blijft gehandhaafd op de bestaande locatie. In dit Masterplan wordt geen rekening gehouden met de aanleg van extra tennisbanen. Indien er in de toekomst behoefte blijkt te bestaan aan een uitbreiding of aanpassing van het bestaande complex, zal op dat moment de mogelijkheid daartoe worden onderzocht. De volkstuinvereniging Zevenhuizen zal verplaatst worden naar een nieuwe locatie in Zuidbroek. Vermaatschappelijking van de zorg In het kader van de vermaatschappelijking van de zorg zal bij de verdere uitwerking van het Masterplan onderzocht worden of er een zorgcirkel kan worden ontwikkeld en hoe rond de zorgwoningen tot een afgestemd aanbod van wonen, welzijn en zorg kan worden gekomen.

19

3

B E S TA A N D E S I T U AT I E

3.1 Ruimtelijk beeld

20

Het gebied Zuidbroek heeft de kenmerken van het overgangsgebied van stuwwal naar vallei. Vanwege de nabijheid van de stad wordt het karakter van het gebied mede bepaald door stadsrandfuncties, zoals onder andere tennisbanen, een voormalige stortplaats, een tuincentrum, diverse kwekerijen en een volkstuinencomplex. Aan de westzijde vormt de stadsrand van Apeldoorn met de hoogbouwflats van de wijk Zevenhuizen en de bebouwing van het bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1, met de hoge kantoortoren La Tour, de duidelijke visuele stedelijke begrenzing van het plangebied. De zwaar beplante Oost-Veluweweg vormt een duidelijke grenslijn.

Het terrein van De Wellen heeft het karakter van een oude buitenplaats met rijke begroeiing en verspreide bebouwing. Het terrein van De Wellen en de begroeide voormalige stortplaats Vellertdijk vormen de grote boomrijke groenelementen. De voormalige stortplaats is door zijn hoogte (variërend van 4 tot 8 meter boven maaiveld) een opvallend element in het plangebied. De overige terreinen hebben een tamelijk open karakteristiek. Ooit rijkelijk aanwezige houtwallen en andere begroeide perceelsbegrenzingen zijn voor een groot deel verloren gegaan. Het beplantingsbeeld wordt nu bepaald door verspreide erfbeplantingen, enkele houtsingels, struwelen, delen van lanen en een aantal losse bomen.

natuurlijk Zicht op Zuidbroek vanaf de noordzijde (vóór 1990)

De A50 vormt de oostelijke begrenzing. Over grote lengte is deze snelweg door de maaiveldligging niet dominant aanwezig. Wel zijn de hellingbanen bij het viaduct ‘Anklaar’ en de aansluiting van de Oost-Veluweweg op de snelweg prominent in het landschap aanwezig. Bij de Deventerstraat verheft de snelweg zich naar het niveau van het viaduct.

Aan de zuidzijde wordt het beeld van het plangebied bepaald door de lommerrijke karakteristiek van De Wellen. De naam van dit gebied is ontleend aan de oude naam van het hier gevestigde centrum voor de geestelijke gezondheidszorg, De Wellen, thans stichting Spatie. De lommerrijke karakteristiek van dit gebied komt tot uitdrukking in volgroeide bomen rond open ruimten. Naar de Deventerstraat heeft Zuidbroek daarmee een parkachtige uitstraling gekregen. Twee fraaie oude lanen voeren vanaf de Deventerstraat in noordelijke richting het plangebied in.

De indeling van het agrarisch gebied wordt gekenmerkt door de kleinschaligheid en grilligheid van het kavelpatroon. Vanuit de wijk Zevenhuizen lopen door dit gebied enkele oude wegen: de Vellertdijk, de Nijbroekseweg/ Zuidbroeksweg en de Terwoldseweg. Deze wegen liggen in het terrein op de hogere drogere gronden (dekzandruggen) en worden in een los verband begeleid door verspreide bebouwing met erfbeplanting. Ter hoogte van de A50 komen de Nijbroekseweg en de Terwoldseweg samen bij het viaduct ‘Anklaar’ over de snelweg richting het buitengebied.

21

Kleine hoogteverschillen

3.2 Geomorfologie

22

Zoals reeds beschreven in de paragraaf over het ruimtelijk beeld bevindt Zuidbroek zich op een landschappelijk overgangsgebied tussen bebost stuwwallandschap en ijsselvallei. De overgang tussen beide landschapstypen wordt gevormd door de stuwwalflank. Deze licht hellende flank van de stuwwal kent van oudsher een agrarisch gebruik.

wonen lage dekzandrug

zeer ondiep dal

vlakte van sneeuwsmeltwaterafzetting

niet dalvormige laagte

hoofdwegen

Het maaiveld in Zuidbroek helt in noordoostelijke richting af. Het zuidwestelijk deel bij Zevenhuizen ligt op een hoogte van circa 7 meter +NAP. De noordoostelijke hoek ligt bij de Rijksweg A50 het laagst, op circa 4 meter +NAP.

wonen

Het hellend maaiveld heeft bovendien een reliëf. De kaart van de geomorfologie van Zuidbroek laat een duidelijk afwisselend beeld zien van iets hogere dekzandruggen en lager gelegen zones daartussen (vlaktes van smeltwaterafzettingen in de dalen). Dit reliëf is karakteristiek voor het hier aanwezige dekzand, dat na de laatste ijstijd is afgezet. De lagere delen zijn plaatselijk licht bedekt met kleihoudende afzettingen en worden van oudsher gekenmerkt door natte omstandigheden (beekeerd- en moerige eerdgronden). In de ondergrond hebben zich vaak dunne veenlaagjes gevormd. De hogere dekzandruggen (laarpodzolgronden) zijn droger en al sinds lang in gebruik voor landbouw en bebouwing. In het veld zijn ze echter door hun bescheiden hoogte en het gelijksoortig grondgebruik niet sterk te onderscheiden.

Ondanks de geringe directe waarneembaarheid heeft het reliëf van dekzandruggen en tussenliggende lage delen een belangrijke betekenis voor het landschap, tot uitdrukking komend in het occupatiepatroon, de waterhuishouding en de beplanting. Zuidbroek is doorvoergebied voor het water uit Zevenhuizen. De watergangen stromen vanouds uit het zuidwesten naar het laagste punt in het noordoosten. Vandaar wordt het water afgevoerd naar de Nieuwe Wetering aan de andere kant van de A50. De wateroppervlakken hebben beperkte breedteafmetingen.

Schaal van het landschap

3.3 Verkavelingskarakteristiek van de gebiedsdelen

24

In het gebied zijn verschillende verkavelingeenheden te onderscheiden. Deze geven de gebiedsdelen eigen kenmerken en eigenschappen. De ruimtelijke karakteristieken hangen samen met het functionele gebruik. De agrarische gebieden hebben een open structuur, de woon/werkgebieden tonen een dichter beeld. Het terrein van De Wellen kent zowel open als dichte delen.

B

A

werken

C

E D

aanduiding

karakteristiek

transparantie

functie

A

formele indeling

bebouwd

bedrijvenpark

B

lappendeken

open

agrarisch gebied

C

ladderstructuur

open

agrarisch gebied

D

assenstelsel

bebouwd / open

woon / zorgpark

E

orthogonaal

bebouwd

woonwijk

De verschillende verkavelingpatronen zijn op de kaart schematisch weergegeven. Er zijn vijf gebiedsdelen onderscheiden. Voor de agrarische gebieden zijn de wegen en de kavelstructuren aangegeven. Bij de woon- en werkgebieden is, in verband met de kleine schaal van de afzonderlijke kavels, de notatie beperkt tot de wegenstructuren. Hiermee wordt de vergelijking van de structuren op de kaart visueel hanteerbaar. Tussen de gebiedsdelen is een helder onderscheid zichtbaar in vorm, richting en schaal.

Zicht op gebied C

Op het bestaande bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 (gebied A) is een formele structuur gehanteerd. Deze komt tot uitdrukking in het assenstelsel en een milde symmetrie in de totale uitleg. In de vormgeving van de toegangen is voor representatieve vormgeving gekozen, aansluitend op de formele ruimtelijke indeling. Het aanliggende agrarische gebied (gebied B) heeft een heel andere karakteristiek. Deze is benoemd met de term lappendeken of mozaïek. Daarmee wordt aangegeven dat dit gebied een informele structuur heeft met bescheiden laantjes en verkavelingen in steeds andere richtingen.

Het algemene beeld hier heeft een losse signatuur. De eenheid in de schaal van de bebouwing geeft het gebied samenhang. Aan de zuidzijde van de Nijbroekseweg (gebied C) is een strakkere verkaveling zichtbaar. Deze wordt bepaald door de twee wegen die richting A50 en het achterliggende landschap voeren (Nijbroekseweg en Terwoldseweg). Plaatselijk zijn richtingsveranderingen zichtbaar, maar in hoofdlijnen zijn de kavels gespannen tussen de twee genoemde bepalende wegen. Deze indeling kan gekarakteriseerd worden als een ladderstructuur (twee bomen met daartussen de sporten). Op en langs het terrein van De Wellen (Spatie) (gebied D) wordt het beeld van het geheel bepaald door een aantal assen. De velden binnen dit stelsel worden gekenmerkt door een informele spreiding van bebouwing en beplanting. De tegenstelling tussen de assen en de losse invulling geeft het terrein een bijzonder karakter.

Het aangrenzende gebied van Zevenhuizen (gebied E) heeft een orthogonale verkavelingsopzet. Door de vele verspringingen in het raster is binnen de buurten een schaalverkleining tot stand gebracht. Hiermee is een karakteristiek patroon van verschoven lijnen ontstaan. In de wel doorgaande lijnen is het verband met de omgeving herkenbaar.

Elzenbegroeiing langs watergang

3.4 Waterhuishouding

26

27

Apeldoorn bevindt zich in het overgangsgebied van de Veluwe naar het IJsseldal. Daardoor is Apeldoorn, in hydrologisch opzicht, gesitueerd in een overgangszone tussen een hoger gelegen infiltratiegebied en een lager gelegen kwelgebied. Het geïnfiltreerde water op de stuwwal van de oostelijke Veluwe heeft sterke invloed op de hydrologische situatie van het gebied Zuidbroek. Binnen het gebied komt het plaatselijk als kwelwater weer aan de oppervlakte, evenals op een aantal plekken in de aanliggende wijk Zevenhuizen. Deze kwel is schoon en van bijzondere minerale samenstelling. Dit biedt interessante kansen voor natuurontwikkeling.

natuurlijk De kaart met de waterhuishouding laat zien dat vanuit (het hoger gelegen) Zevenhuizen een aantal watergangen afstroomt in noordoostelijke richting, naar het gebied van Zuidbroek. Op twee plekken wordt het water onder de rijksweg door naar het lager gelegen gebied van de Weteringse Broek afgevoerd. Het water van een deel in deze watergangen wordt in Zevenhuizen vermengd met overstortwater.

kanaal

Zuidbroek

vijvers

Zevenhuizen

sloten

bedrijvenpark

hoofdwegen

Lokaal wordt de hydrologische situatie vooral beïnvloed door de aanwezigheid van dekzandruggen, waar water infiltreert, dat op lager gelegen plekken weer opkwelt. In het gebied komen op kleine afstanden grote verschillen in de grondwaterstanden voor. Het grondwaterpeil fluctueert globaal tussen 0,5 en 2 meter beneden maaiveld. ’s Winters komen ook hogere grondwaterstanden voor. Uit de kaart blijkt dat het oppervlaktewater in Zuidbroek door een kleinschalig netwerk van sloten afgevoerd wordt naar verzamelsloten langs de wegen in het gebied.

Watergangen langs Nijbroekseweg

3.5 Archeologie

28

De dekzandruggen (of opgestoven zandkoppen) in Zuidbroek zijn uit de periode van na de voorlaatste ijstijd. Uit de kaart blijkt dat de belangrijkste archeologische zones op deze zandkoppen te verwachten zijn.

wonen zeer belangrijke archeologische zone

belangrijke archeologische zone

minder belangrijke archeologische zone

hoofdwegen

De dekzandruggen leenden zich bij uitstek voor een (tijdelijke) bewoning in de prehistorie. Naast de jagers en verzamelaars maakten mogelijk tevens de eerste landbouwers gebruik van deze hoger gelegen ruggen. In de afgelopen jaren zijn op verschillende dekzandruggen in de naaste omgeving (onder andere Osseveld-Oost) vondsten gedaan uit het Meso- en Neolithicum. Deze vondsten bestaan uit vuurstenen werktuigen en afval van vuursteenbewerking. Vondsten uit deze periode zijn zeker ook in Zuidbroek te verwachten. Binnen de gemeente Apeldoorn, maar ook daar buiten zijn slechts weinig van dergelijke vindplaatsen goed onderzocht. Dit geeft de dekzandruggen een archeologische waarde en maakt archeologisch onderzoek noodzakelijk. Het archeologische onderzoek in Zuidbroek is begonnen met een bezoek aan de grondgebruikers en een veldkartering (het belopen van akkers en weilanden met als doel vondsten te doen). Bij deze veldkartering zijn al enige artefacten (werktuigen) van vuursteen aangetroffen. Daarnaast werden ook verschillende fragmenten van vuursteenbewerking gevonden. De veldkartering dient momenteel nog afgerond te worden, waarna aan de hand van de verspreiding van vondsten een booronderzoek uitgevoerd zal worden. Hierbij worden eventueel aanwezige bewoningssporen getraceerd.

Een volgende fase bestaat uit een waarderend booronderzoek. Met dit onderzoek dient de omvang, kwaliteit, conservering en diepteligging van de sporen bepaald te worden. Na overleg zal de afweging gemaakt worden of het aanleggen van proefsleuven of een opgraving noodzakelijk is. De resultaten van het archeologisch onderzoek kunnen aanleiding zijn om archeologie als culturele inspiratiebron te gebruiken voor stedenbouw, architecten en kunstenaars. Dit kan mede bijdragen aan een ‘eigen’ karakter van Zuidbroek.

29

3.6 Wegenstructuur

30

31

Langs het plangebied (inclusief de noordrand van Zevenhuizen) ligt een ruit van primaire doorgaande wegen: de Deventerstraat, de Laan van Zevenhuizen, de Oost-Veluweweg en de A50. Over de Oost-Veluweweg en de Deventerstraat voeren lokale buslijnen. De kaart met het wegenpatroon laat zien dat de primaire wegen getakt zijn aan secundaire wegen die door Zuidbroek lopen. Routes voor langzaam verkeer zijn gesitueerd langs de primaire wegen, binnen de bebouwde kom. Vanaf de A50 is Zuidbroek via de OostVeluweweg bereikbaar.

Zuidbroeksweg

werken

Het gebied De Wellen functioneert als autoscheiding tussen de Deventerstraat en de noordelijker gebieden. Ook op het bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 is naar Zevenhuizen een autoknip opgenomen. Verder zijn de wegen onderling verbonden.

primair

Zuidbroek

secundair

Zevenhuizen

tertiair

bedrijvenpark

autoscheiding

De kaart laat zien dat Zuidbroek een stelsel van smalle doorgaande wegen heeft. De belangrijkste doorgaande wegen in het gebied zijn (van oost naar west): de Nijbroekseweg, de Terwoldseweg, de Zuidbroeksweg en de Vellertdijk. Op deze wegen worden de verschillende verkeerssoorten gecombineerd. Aan de noordzijde heeft de Zuidbroeksweg een verbinding onder de Oost-Veluweweg door, richting De Beemte. Aan de oostzijde voert een route via het viaduct ‘Anklaar’ over de A50 naar het buitengebied. Naar Zevenhuizen zijn meerdere verbindingen actief (van oost naar west): de Terwoldseweg, de Nijbroekseweg en de Bovenkruier.

Verbinding met De Beemte

3.7 Bijzondere elementen

32

De bijzondere elementen van Zuidbroek zijn op de kaart aangeven. Deze elementen zijn te verdelen in de volgende categorieën en ensembles: Landschappelijk In het gebied komen op vele plekken volwassen bomen, lanen en boomgroepen voor. Met name de beukenlaan bij De Wellen heeft een hoge waarde, maar ook op andere locaties zijn waardevolle bomen aanwezig. Verder komen in het gebied hoogteverschillen tot drie meter voor. Alhoewel de hoogteverschillen zelf niet direct duidelijk waarneembaar zijn, is het effect van de droognat gradiënten duidelijk herkenbaar.

wonen

Bestaande wegen en bebouwing Door de bestaande wegen is het gebied hecht verankerd in de omgeving. De wegen in het agrarisch gebied hebben een aantrekkelijke kleinschaligheid, zowel door de dimensionering als door de aanliggende bebouwing. De architectuur van de bebouwing heeft een gemiddelde kwaliteit. Echte uitschieters zijn er niet, maar het geheel heeft een harmonieuze uitstraling. Een cluster van drie boerderijen aan de Nijbroekseweg heeft ensemblewaarde. De vork in de Nijbroekseweg (grenzend aan Anklaar) is een markant punt.

water

villa

Zuidbroek

beukenlaan

cluster Nijbroekseweg

Zevenhuizen

bijzondere bomen

wegen

bedrijvenpark

beboste heuvel

zorgcentrum Spatie

hoofdwegen

landmark

Het terrein De Wellen wordt gekenmerkt door wat grotere gebouwen en een fijn gedimensioneerde infrastructuur. De wegen en bebouwing van bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 hebben een kloeke karakteristiek, passend bij de werkfunctie. Opvallend is dat de interne wegenstructuur prettig aandoet door het achterwege laten van (openbare) parkeerhavens. Stortplaats Vellertdijk De stortplaats aan de Vellertdijk heeft een groen aanzien door de hoog oprijzende boombeplanting (populieren). Door deze beplanting is de stortplaats nu een visueel aantrekkelijk beeldbepalend element binnen het gebied. Door de beperkte graad van afwerking en afdichting van de stortplaats is het gebied niet openbaar betreedbaar. Dit geeft de stortplaats tegelijk een dualistische waarde: visueel aantrekkelijk maar niet bruikbaar voor het publiek. De Wellen De Wellen is een woonpark met zorgvoorzieningen. Het geheel heeft door de sterke groenstructuur een hoge ruimtelijke kwaliteit. Ook in het beeld vanaf de Deventerstraat vormt De Wellen een waardevol element. Met name de beukenlaan en de oude villa met vijver bij de Deventerstraat zijn waardevolle elementen binnen het ensemble van park en gebouwen. De waarde van de overige gebouwen wisselt. De oudere gebouwen hebben een hogere architectonische waarde dan meer recente gebouwen. Een aantal gebouwen is voorgedragen voor de gemeentelijke monumentenlijst.

Voormalige agrarische bebouwing

Beeldbepalend voor Apeldoorn Noord

Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 Dit gebied wordt gekenmerkt door een heldere en klassieke opbouw met assen en accentuerende architectuur. De heldere structuur wordt versterkt door een duidelijk verschil tussen de binnenzijde en de buitenzijde. De toegang vanaf de Oost-Veluweweg naar de Laan van de Dierenriem is een herkenbaar stedenbouwkundig ensemble geworden, een oriëntatiepunt dat vanuit vele richtingen zichtbaar is. De zijde naar het plangebied is afstandelijker. De begeleidende singel kan als een waardevol element voor de ontwikkeling van Zuidbroek worden aangemerkt, met zowel ruimtelijke als ecologische potenties. Deventerstraat Deze weg is een belangrijke structurerende laan op de schaal van de stad. In combinatie met De Wellen vormt de Deventerstraat een waardevolle rand van het plangebied.

3.8 Belemmeringen

34

Zuidbroek is belast met vele hindercategorieën die een beperking kunnen vormen voor de ontwikkeling van het gebied. Op de kaart zijn deze categorieën aangegeven. Het betreft de volgende beperkingen: geluid (A50 en Teuge), een hoogspanningsleiding, ondergrondse persriolen, een gastransportleiding, een stortplaats en de nabijheid van bedrijvigheid. Geluid A50 De aanwezigheid van de A50 is merkbaar door de hoge geluidsbelasting in het plangebied. De inzet is er in eerste instantie op gericht om de geluidsbelasting bij de bron aan te pakken.

Door de hoogspanningsleiding in te passen in een groenzone, kan de visuele en emotionele hinder zoveel mogelijk worden geneutraliseerd. Persriolen en gastransportleiding Op diverse locaties in het plangebied bevinden zich ondergrondse persriolen en gastransportleidingen. Deze kunnen grotendeels worden ingepast onder de nieuwe hoofdwegenstructuur. Op enkele plaatsen is evenwel een tracécorrectie noodzakelijk. Stortplaats Vellertdijk Aan de Vellertdijk bevindt zich een stortplaats van voornamelijk bouwen sloopafval. De huidige afdekking is op dit moment niet voldoende om woningbouw in de omgeving mogelijk te maken.

natuurlijk Om Zuidbroek goed te kunnen ontwikkelen zal de geluidshinder daarnaast zoveel mogelijk met structurele maatregelen gedempt moeten worden. Daarbij valt te denken aan maatregelen op het gebied van zonering, het toepassen van afschermende bedrijfsbebouwing of het aanbrengen van geluidswallen of -schermen.

Bedrijvenpark Op het bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 bevinden zich bedrijven waar binnen een afstand van 100 meter geen woonbestemming is toegestaan.

Zicht op A50 en hoogspanningsleiding

hoogspanningsleiding

Zuidbroek

gastransportleiding

Zevenhuizen

persriool

bedrijvenpark

geluidscontour Teuge

vml. stortplaats Vellertdijk

groen / water

hoofdwegen

Geluid Teuge In het noordoosten van Zuidbroek, nabij de A50 en de Oost-Veluweweg, moet rekening worden gehouden met de geluidscontour van vliegveld Teuge. Aan de noordoostkant van deze contour is geen woningbouw mogelijk. Deze beperking is door een verstandige zonering van functies te neutraliseren. Hoogspanningsleiding Over een grote lengte door het plangebied, vrijwel parallel aan de A50, loopt een bovengrondse hoogspanningsleiding van 150 kV. Bij het situeren van de bebouwing worden de geldende regels inzake afstandseisen in acht genomen.

35

4

STEDENBOUWKUNDIGE OPZET

De hoofdopzet van het plan wordt in belangrijke mate bepaald door drie dragers: de waterlijn, de as van Anklaar en de groene wig. Door deze dragers ontstaat de interne hoofdindeling.

Tussen de Anklaarseweg en de verlengde Laan van de Dierenriem zal de as van Anklaar exclusief bedoeld zijn voor openbaar vervoer en langzaam verkeer. Door de geleding van de wijk ontstaan drie gebieden met ieder een eigen karakteristiek. Van noord naar zuid, ofwel van de Oost-Veluweweg naar de Deventerstraat, zijn dit:

De groene wig is een belangrijk ruimtelijk element, zowel op het niveau van de wijk als op het niveau van de stad. De wig in Zuidbroek legt een verbinding tussen het Mheenpark en het toekomstig buitenstedelijk groengebied het Weteringse Broek en zal plaats bieden aan recreatieve en natuurlijke functies. Door de groene wig worden twee wijkdelen gevormd: in het noorden het gebied met de as van Anklaar, in het zuiden De Wellen.

De zone voor werken langs de Oost-Veluweweg Deze zone wordt gevormd door het bestaande bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 en de uitbreiding tot de A50. Dit gebied zal gaan functioneren als een schil voor het woongebied naar de grotere infrastructuur. Representatieve bedrijfsgebouwen zullen de zone een aantrekkelijke uitstraling geven. Boomrijke lanen geven het geheel een sfeervol aanzien.

Tussen het toekomstige bedrijvenpark en het woongebied is de waterlijn geprojecteerd. Dit is een uitbreiding van de bestaande waterpartij langs bedrijvenpark Apeldoorn Noord. Vanaf de Anklaarseweg tot de A50 zal deze waterlijn met begeleidende groenzone het bestaande en toekomstige bedrijvenpark scheiden van het woongebied.

Het centrale woongebied met de as van Anklaar Met het centrale woongebied krijgt de integratie met Zevenhuizen gestalte. Dit deel krijgt een gevarieerd aanbod van woningtypen. Langs de groene wig wordt een statige woonwand ontwikkeld. Meer naar binnen komt een afwisseling van woningtypen, losstaand en geschakeld, in een levendige mix. Centraal wordt de scholencluster met losstaande scholen gegroepeerd rond een brink. Langs de A50 wordt het woongebied beëindigd met een strook hoogwaardige bedrijfsgebouwen.

4.1 Drie dragers: waterlijn - as van Anklaar - groene wig

36

wonen Vellertdijk: aanzet van de waterlijn

as van Anklaar

Zuidbroek

groene wig

Zevenhuizen

water lijn

hoofdwegen

werken

wonen

woonpark

sport / wonen

De as van Anklaar is de interne drager van het centrale deel van de nieuwe woonwijk. Deze as dient primair voor de verbindingen naar het wijkcentrum Anklaar en de voorzieningencluster in Zuidbroek. Met deze as worden Zevenhuizen en Zuidbroek functioneel en ruimtelijk verbonden.

De Wellen: een woonpark bij de Deventerstraat Dit deelgebied aan de zuidzijde van het plangebied krijgt een meer op zichzelf staande karakteristiek. De lommerrijke ruimtelijke karakteristiek van het bestaande terrein wordt als inspiratiebron gebruikt. Hiermee krijgt het gebied een onderscheidend vermogen, met het karakter van een landgoed of woonpark. De beplanting bepaalt de sfeer, de landschappelijkheid is de basis. De Deventerstraat als groene laan sluit hierbij aan.

37

Verbindende lijn met wijkcentrum Anklaar

4.2 Verbindingen met Zevenhuizen

38

In de ruimtelijke opbouw van Zuidbroek zijn de verbindingslijnen vanuit Zevenhuizen doorgezet in Zuidbroek. Hiermee ontstaat een sterke gemeenschappelijke structuur van aanhechting. De verbindende lijnen worden in Zuidbroek als structurele lijnen ingepast. Door het geïntegreerde lijnenstelsel krijgt de wisselgroei van Zevenhuizen-Zuidbroek ook ruimtelijk gestalte. Onder de verbindende lijnen heeft de as van Anklaar een centrale rol en positie in het stedelijk weefsel. Aan deze lijn worden de centrale voorzieningen van beide wijken gekoppeld. Dit ondersteunt de stedenbouwkundige helderheid en leidt tot een vanzelfsprekende koppeling van de over de as verspreide centrale functies. Door deze koppeling wordt ook de positie van winkelcentrum Anklaar versterkt, hetgeen voor zowel Zevenhuizen als Zuidbroek van belang is.

werken verbinding met Zevenhuizen

blauwe lijn

as van Anklaar

Zuidbroek

vernieuwd centrum Zevenhuizen-Zuidbroek

Zevenhuizen

sport / wonen

hoofdwegen

groene wig

Tussen de Anklaarseweg en de (verlengde) Laan van de Dierenriem is de as van Anklaar alleen bedoeld voor langzaam verkeer en openbaar vervoer. Voor autoverkeer zal de verbinding tussen Zevenhuizen en Zuidbroek plaatsvinden via een route die evenwijdig ligt aan dit deel van de as van Anklaar, maar meer in de richting van de waterlijn langs het bedrijvenpark Apeldoorn Noord is gesitueerd. In het stedelijk functioneren is niet alleen de verbinding van de woningen naar de centrale voorzieningen belangrijk, maar draait het ook om een veelzijdigheid van relaties, om keuzemogelijkheden. Naast de as van Anklaar zijn daarom ook de andere verbindende

lijnen belangrijk. Dit heeft geleid tot een uitgebreid netwerk van verbindingen. De verbindingslijnen hebben ieder eigen kwaliteiten. Tegenover de kwaliteit van de nieuwe stedelijke as met voorzieningen staat de kwaliteit van geïntegreerde oude landwegen en linten zoals bijvoorbeeld de Nijbroekseweg en de Terwoldseweg. Veel van de bestaande bebouwing en waardevolle begroeiing langs deze twee linten wordt gehandhaafd. Daarnaast zijn er verbindingen die gekoppeld zijn met de groene wig en de blauwe lijn. Het gezamenlijk pakket van de verbindingen zorgt voor de kwaliteit en de keuzevrijheid.

Eén van de verbindende lijnen

Markering zuidelijke entree

4.3 Karakteristiek van de randen

40

Zuidbroek wordt ingekaderd door verschillende typen randen. Iedere rand heeft een eigen karakteristiek gekregen. Bij de A50 is sprake van een afstandelijke relatie, terwijl aan de andere zijde bij Zevenhuizen juist sprake is van een hoge mate van integratie.

de voordeur aan de Oost-Veluweweg

groene wig

de hechting met Zevenhuizen

blauwe lijn

de ritmiek van de wand langs de A50

Zuidbroek

het landschappelijk beeld aan de Deventerstraat

Zevenhuizen

het groene scherm langs de A-50

hoofdwegen

as van Anklaar

sport / wonen

A50 bedrijven en de groene geluidswering Vanaf de Deventerstraat wordt de bestaande groene geluidswering van Osseveld doorgezet als groene geluidswal, tot de groene wig. Hierdoor krijgt De Wellen een groene beschutting. Met het verlengen van de bestaande groene geluidswering ontstaat een rustig en consistent snelwegbeeld. Bij de A50 is ter plaatse van de groene wig een omslagpunt bewerkstelligd. Hier is een moment van openheid geprojecteerd waardoor het open landschap vanuit de wijk ervaarbaar en bereikbaar blijft. Dit wordt gemarkeerd door het bestaande viaduct Anklaar en de toekomstige naastliggende heuvel (‘landmark’). De heuvel is visueel gekoppeld aan een lange groene wal, waarachter zich de bedrijfsterreinen bevinden. Het snelwegbeeld wordt hier verlevendigd door delen van bedrijfsgebouwen in een ritmische reeks te laten uitsteken boven de groene wal. Hiermee ontstaat vanuit de rand uitzicht op het landschap en vanaf de A50 een (aantrekkelijke) zichtrelatie naar een op de snelheid van het wegverkeer ontworpen reeks werkgebouwen. Oost-Veluweweg Langs de Oost-Veluweweg is de relatie tussen de weg en de wijk veel directer dan bij de A50. Over de hele lengte wordt een representatief front gevormd met hoogwaardige architectuur.

De bebouwing maakt deel uit van de noordoostpoort van Apeldoorn. Het plangebied wordt op twee plaatsen op de Oost-Veluweweg aangesloten. Deze twee entrees zijn duidelijk gemarkeerd. Bij de Laan van de Dierenriem vormt de wig met het gebouw van het Waterschap en de hoge toren (La Tour) een duidelijk entreemotief. Ook in de overgang van het bedrijvenpark naar het woongebied wordt dit entreemotief als het ware herhaald in de vorm van een groen filter (met appartementengebouwen in het groen). Halverwege de Oost-Veluweweg wordt de andere entree bij de Laan van de Leeuw gesymboliseerd door een multifunctioneel gebouw met werk-, woonen voorzieningenfuncties (het Kameleon). Dit gebouw dient als schakel tussen het bestaande en het nieuw te ontwikkelen bedrijvenpark. Met deze schakel krijgt de achterliggende woonwijk naar buiten een gezicht. Door deze doorbreking van de bedrijvenschil ontstaat een belangrijke poort naar de wijk. Direct achter deze poort is een ruime driehoekige waterpartij gesitueerd. Door de schakel en de waterpartij wordt het moment van aankomst en vertrek gesymboliseerd.

Anklaarseweg: herstructurering op belangrijke knopen

41

Deventerstraat Deze rand wordt bepaald door de bestaande landschappelijke inrichting. Hiermee wordt, analoog aan de andere randen de aard van het achterliggende gebied naar buiten zichtbaar gemaakt. De wijk heeft hier landschappelijke kenmerken, dit wordt in de rand naar buiten tot uitdrukking gebracht. Aansluitend op de bestaande beukenlaan is een groene zone opgenomen. Hierdoor krijgt De Wellen aan alle zijden een groene begrenzing. Dit ondersteunt het karakter en de identiteit van dit woonpark. Zevenhuizen-stadsdeelcentrum Hier ligt het accent op hechting van Zuidbroek met Zevenhuizen (aansluiting en integratie). Vele verbindende lijnen brengen de wijken hier tot een hechte eenheid. Rond de Anklaarseweg zal op cruciale knopen door herstructurering van het openbaar gebied de verknoping kwalitatief worden versterkt.

4.4 Lanen

42

43

Haaks op de verbindingen met Zevenhuizen is een stelsel van lanen geprojecteerd. Dit stelsel van dwarsverbindingen op gemiddeld 400 meter afstand geeft Zuidbroek een gelaagde opbouw. De lanen worden statig, ruim van opzet met dubbele bomenrijen en een rechte lijnvoering. Met de lanen wordt een nieuwe ruimtelijke karakteristiek in de wijk gebracht. De lanen vormen een verbinding tussen de Oost-Veluweweg en de Deventerstraat. De bestaande lanen in De Wellen worden geïntegreerd in het nieuwe lanenstelsel. Dit betreft de brede laan bij de oude villa en de beukenlaan aan de zuidzijde.

wonen

Door de lanen ontstaat een gelaagde structuur van zones. Bij de uitwerking zal dit principe, door verschillen in de uitwerking van opeenvolgende zones (buurten), worden verfijnd.

lanen (tangenten van de stad)

Zuidbroek

as van Anklaar

Zevenhuizen

groene wig

hoofdwegen

blauwe lijn

sport / wonen

Met de doorgaande lanen worden de bestaande hoogteverschillen in het terrein meer zichtbaar gemaakt (perspectivische werking). Ter hoogte van de groene wig ontstaan coupures in de laanbeplanting. Hierdoor wordt de openheid in de lengterichting van de groene wig versterkt.

Oude laan De Wellen

4.5 Netwerk: dragers van beweging

44

Door de combinatie van de verbindingen met Zevenhuizen en de nieuwe lanenstructuur in de andere richting ontstaat het ruimtelijk netwerk. Samen met de drie ruimtelijke dragers (de groene wig, de waterlijn en de as van Anklaar) wordt de opbouw van het plan zichtbaar. De velden binnen het netwerk kunnen worden gezien als de stedenbouwkundige eenheden van de wijk. Daardoor wordt met het netwerk ook de schaal van de wijk en de indeling in buurten bepaald.

Aan de randen worden alle lijnen naar buiten toe voortgezet. Daardoor ontstaat integratie tussen het interne en het externe netwerk, tussen wijk en omgeving. Er ontstaat ruimtelijke continuïteit, waardoor het geïsoleerde karakter van Zuidbroek wordt verminderd.

Lijnen naar buiten

natuurlijk De lijnen zijn ook de dragers van de beweging. Over alle lijnen voeren verbindingen voor langzaam verkeer. Voor het autoverkeer wordt een sectorenmodel toegepast. Iedere sector heeft één of meer aansluitingen op het bovenliggende wegennet. Onderling zijn de sectoren voor het autoverkeer gescheiden. Een belangrijk effect van dit model is dat in de groene wig geen gemotoriseerd verkeer wordt toegelaten. Door de groene wig wordt het autoverkeer gefilterd, hier verstilt de beweging.

hoofdweg

groene wig

as van Anklaar

blauwe lijn

route

Zuidbroek

Zevenhuizen

sport / wonen

Het netwerk is niet louter een optelling van de twee richtingenstelsels. Op een aantal plaatsen zijn bestaande elementen als eigenzinnige schakels opgenomen, waardoor bestaande en nieuwe elementen worden verbonden. Een voorbeeld is de kruising van de Nijbroekseweg (inclusief karakteristieke bebouwing) met de doorgetrokken Laan van Dierenriem (met nieuwe bebouwing). Dit verrijkt het netwerk. Met het netwerk worden oud en nieuw tot een eenheid gebracht.

45

4.6 Plankaart Masterplan

46

Het Masterplan geeft een duidelijk raamwerk voor de ontwikkeling van Zuidbroek in de komende 10 jaar, met daarbinnen voldoende flexibiliteit voor de uitwerking in de drie wijkdelen. Deze flexibiliteit is nodig om goed in te kunnen spelen op bijvoorbeeld veranderende marktomstandigheden. De invulling van het raamwerk is globaal, maar laat al duidelijk de karakteristieken van de drie wijkdelen zien. Bij de uitwerking in deelgebieden zullen de ambities in hoofdlijnen nader gespecificeerd worden. Belangrijk zal zijn om de specifieke kwaliteiten van de afzonderlijke wijkdelen uit te bouwen en nader te benoemen.

werken

Uiteindelijk worden er vijf deelgebieden onderscheiden, die samen een divers woon-, werk- en recreatiegebied vormen: Apeldoorn Noord 2

een bedrijvenpark met diversiteit Het Rooster

groene grachten, stille stegen Het Mozaïek

ketens van langgerekte groene scherven hoofdweg as van Anklaar buurtontsluitingsweg

stadsdeelcentrum Anklaar voorzieningencluster * mogelijkheden voor buurtsuper landmark groene heuvel / woonobjecten

wonen Zuidbroek

woonpark annex landgoed

De hoofdindeling van de groene wig heeft gestalte gekregen door een waterzijde (bij het centrale woongedeelte) en landzijde (bij De Wellen). De waterrand langs het centrale deel zal worden uitgewerkt als een balkon, steunend op een kade. De andere zijde zal een veel landschappelijker/natuurlijker karakter krijgen. Ook het watersysteem heeft verder vorm gekregen. Langs zes trajecten zal het water vanuit Zevenhuizen richting buitengebied worden gevoerd. De middelste waterloop voert door het wigpark. Hier zal de hoogste waterkwaliteit worden gerealiseerd, water zonder invloed van overstortwater. Het Masterplan voorziet in het volledig inpassen van de voormalige stortplaats aan de Vellertdijk op een milieuverantwoorde wijze en voorzien van een voldoende leeflaag zodat deze locatie een sociaal-recreatieve functie kan krijgen. In nadere studies zal dit worden uitgewerkt.

woonpark de Wellen zorginrichting Spatie

overige wegen

groen

Zevenhuizen

route openbaar vervoer

waterloop / waterpartiij

werken

brede lanen

sport / wonen

gemengd wonen / werken

geluidscherm en/of -wal

volkstuinen

gemengd wonen / werken / voorzieningen (Kameleon)

hoogspanningsleiding

De Wellen

De opzet van deze buurten zal worden gekenmerkt door lanen met een wand van stadswoningen met daartussen gevarieerde woongebieden. Centraal in het gebied ligt een clustering met centrale (onderwijs)voorzieningen. De Wellen krijgt het karakter van een lommerrijke villapark. Langs de groene wig zal het wonen in en aan het landschap verder vorm krijgen.

kantoren (Pyramide)

De groene wig

symbiose van groen en water Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 2 zal een zakelijke, licht monumentale opzet krijgen. Het Rooster en het Mozaïek vormen samen het centrale woongebied.

De verbindingslijnen met Zevenhuizen en de lange lanen haaks hierop zorgen voor een hechte samenhang van alle plandelen. Centraal is een cluster voor onderwijs- en zorgvoorzieningen opgenomen, waarbij tevens rekening wordt gehouden met de vestiging van een buurtsupermarkt.

47

5

DEELGEBIEDEN

48

5.1 Het bedrijvenpark Situering Het bedrijvenpark is gelegen aan de noordzijde van Zuidbroek. Het park sluit aan op het reeds bestaande bedrijvenpark Apeldoorn-Noord 1. Het bedrijvenpark is goed bereikbaar vanaf de A50 en de Oost-Veluweweg. Programma Het bedrijvenpark zal plaats bieden aan reguliere en representatieve bedrijven op het gebied van bouw, groothandel, transport en productie. De uit te geven kavels variëren qua oppervlakte tussen de circa 1500 m2 en 10.000 m2, met mogelijkheden om in incidentele gevallen hiervan af te wijken. Het principe is erop gericht om de bedrijven qua milieucategorie inwaarts te zoneren.

werken

Beeldkwaliteit De karakteristiek van het bedrijvenpark wordt bepaald door middelgrote, hoogwaardige bedrijfsgebouwen in een zakelijke, licht monumentale opzet. Door deze opzet wordt recht gedaan aan het intrinsieke karakter van het werkgebied, zakelijk en representatief. Ook zorgt de heldere structuur voor een makkelijke vindbaarheid van de afzonderlijke bedrijven. De zone langs de Oost-Veluweweg is opgebouwd uit het bestaande terrein en de uitbreiding in oostelijke richting. De uitstraling van het bestaande bedrijvenpark zal langs de Oost-Veluweweg worden doorgezet met een representatieve wand gericht op de Oost-Veluweweg van gevarieerde bebouwing in twee, deels drie bouwlagen en een gebied met meer reguliere bedrijven daarachter. In de schakel tussen het bestaande en het toekomstige bedrijvenpark wordt een multifunctioneel gebouwencomplex ontwikkeld.

Dit complex, ‘De Kameleon’, vormt een royaal stedelijk blok met op de begane grond dienstverlenende functies en bedrijven met een ‘etalagefunctie’. Daarboven verschijnen vanuit het grasdak strook- of torenachtige elementen met kantoor- en woonfuncties. De appartementen hebben enerzijds uitzicht op de groene wig van het Wolvenbos en anderzijds op de grote vijver en het woongebied van Zuidbroek. Bij de aansluiting van de OostVeluweweg met de A50 ontstaat ‘de Noordkaap’. Deze locatie is strategisch gesitueerd en heeft een hoge zichtwaarde. Op twee eilanden zullen ensembles van bedrijfsverzamelgebouwen worden gerealiseerd met een hoge beeldkwaliteit, als parels in de waterpartij. Ook is het een uitstekende plek voor een hoofd(kantoor)vestiging van een groot bedrijf. Apeldoorn krijgt hier een markante en representatieve entree vanuit het noordoosten. De zone langs de A50 zal een representatieve uitstraling krijgen. Deze zone zal zo worden vormgegeven dat door de bebouwing met werkgebouwen geluidsluwte ontstaat voor de achterliggende woonwijk. Aan de zijde van de A50 zullen bijzondere gebouwen de lengte van de afschermende bebouwing visueel breken, de krenten in de pap. Als milieuvriendelijke overgang naar het woongebied is een aparte bedrijvenzone met bedrijfswoning aangegeven als streefbeeld. Bij de verdere stedenbouwkundige uitwerking van het bedrijvenpark wordt het thema ‘zorgvuldig ruimtegebruik’ als leidend beginsel gehanteerd bij de duurzame ontwikkeling. Op tal van manieren kan aan dit thema invulling worden gegeven. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan een goede clustering van bedrijven en stapeling van bebouwing.

49

50

5.2 Het Mozaïek Situering Het Mozaïek grenst aan de wijk Zevenhuizen en het bedrijvenpark Apeldoorn-Noord. Aan de oostkant wordt Het Mozaïek begrensd door de verlengde Laan van de Leeuw; aan de zuidkant vormt de groene wig de begrenzing van het Mozaïek. Programma Het Mozaïek kent een sterk afwisselende samenstelling van woningtypologieën en andere functies. Het woningbouwprogramma kent een rijke schakering aan rijenwoningen, appartementen, geschakelde en vrijstaande woningen. Naast de woningbouw, wordt het bouwprogramma van Het Mozaïek in belangrijke mate bepaald door de maatschappelijke voorzieningen voor Zuidbroek. Deze voorzieningen zijn centraal in Het Mozaïek gesitueerd, op de kruising van de as van Anklaar en de verlengde Laan van de Dierenriem. Op deze locatie zijn enkele uit Zevenhuizen te verplaatsen basisscholen gepland, gecombineerd met nieuwe voorzieningen op het gebied van onder andere kinderopvang. Dit voorzieningencluster gaat een kristallisatiepunt voor Zuidbroek vormen, daarom wordt dit cluster Het Kristal genoemd. Langs de lanen (verlengde Laan van de Dierenriem en verlengde Laan van de Leeuw) ontstaat een levendig straatbeeld door een combinatie van wonen en werken. Het principe is daarbij gericht op vierlaagse bebouwing met een werkfunctie op de begane grond zen een woonfunctie op de bovengelegen verdiepingen. De begane grond is flexibel in te vullen. Te denken valt aan functies op het gebied van

(commerciële) dienstverlening, gezondheidszorg, kinderopvang, detailhandel, religie of andere sociaal-maatschappelijke functies. Het bijbehorende parkeren zal op eigen terrein moeten plaatsvinden (de lanen blijven vrij van parkeren). Centraal in Het Mozaïek ligt de as van Anklaar. Via deze verbindingsas zal een groot deel van de bewoners uit Zuidbroek gaan winkelen in Anklaar. Omgekeerd zullen bewoners van Zevenhuizen via de as van Anklaar naar de basisscholen in Zuidbroek gaan. Tussen de Anklaarseweg en de verlengde Laan van de Dierenriem is de as van Anklaar exclusief bedoeld voor openbaar vervoer en langzaam verkeer. Doorgaand autoverkeer tussen Zevenhuizen en Zuidbroek is hier niet mogelijk. Het autoverkeer tussen beide wijken zal gebruik maken van de verbindingsroute richting de waterlijn, tussen het bestaande bedrijvenpark Apeldoorn Noord en het nieuwe woongebied Zuidbroek. Beeldkwaliteit In Het Mozaïek worden vele bebouwingstypen toegepast. De verschillende mozaïekstukken kunnen allemaal een eigen ‘kleur’ krijgen (met een eigen samenhangende architectuur). In dit deelgebied vormen op die manier meerdere mozaïekstukken een eenheid van fragmenten. Eén van die fragmenten is de voorzieningencluster Het Kristal. Ook hier wordt een eenheid of samenhang in architectuur nagestreefd. Deze heeft als centrale voorziening voor zowel Zuidbroek als Zevenhuizen een bovenbuurtse functie. Indien de stortplaats uiteindelijk wordt getransformeerd in een park, kan dit element ook als afzonderlijk mozaïekstuk worden geïntegreerd met de omringende buurt.

51

De openbare groenplekken in Het Mozaïek zijn eveneens als mozaïekstukken verspreid aanwezig. Met name de lange driehoekige vorm zal als karakteristieke ruimte herkenbaar zijn binnen de buurtdelen met diepe/lange doorzichten (gevoel van ruim wonen).

52

5.3 Het Rooster Situering Het Rooster is gelegen ten noorden van de groene wig en ten zuiden van het bedrijvenpark. Aan de oostkant wordt het gebied begrensd door de toekomstige bedrijven langs de A50. Ten westen van Het Rooster is deelgebied Het Mozaïek gesitueerd. Via de as van Anklaar wordt Het Rooster verbonden met Zevenhuizen. Programma Het Rooster is een woongebied, met relatief veel ‘twee onder één kap’woningen. Aan de noordzijde, aan de groenstrook richting het bedrijvenpark, bevinden zich vier bijzonder vormgegeven wooncomplexen (objecten in het groen).

Beeldkwaliteit Het Rooster kent een strakke en hechte opzet. Dit deelgebied wordt gekenmerkt door lineaire structuren, in een alternerend patroon van ‘groene grachten’ en ‘stille stegen’. Per lijn kan voor de architectonische uitwerking een thema worden gekozen. Op lager schaalniveau is een stelsel van buurtparken door de wijk gedrapeerd. Deze brengen ‘lucht’ in de verkaveling. De buurtparken zijn zo gegroepeerd dat ketens ontstaan. Door deze ketens ontstaan informele routes. Per deelgebied is een eigen karakteristiek gekozen. De verkavelingen worden zo georganiseerd dat vooral de rijtjeshuizen in directe zin profiteren van het buurtgroen (grootste woningaantal in de randlengte van de buurtparken).

werken

Aan de westzijde van Het Rooster, langs de verlengde Laan van de Leeuw, zijn woon-werkwoningen gesitueerd. Zoals bij Het Mozaïek is omschreven, moet de functiemenging hier leiden tot een levendig straatbeeld. Langs de lanen worden de woon-werkwoningen afgewisseld met stadswoningen, woningen met een groot woonoppervlak op een kleine kavel. Het deelgebied Het Rooster leent zich, vanwege de ligging aan de as van Anklaar en de centrale ligging ten opzichte van het woongebied, het beste voor een locatie voor het basisonderwijs. In tegenstelling tot de onderwijsvoorzieningen in Het Kristal, zal de onderwijslocatie in Het Rooster niet gecombineerd worden met centrumfuncties.

53

54

5.4 De Wellen Situering Het deelgebied De Wellen is gesitueerd tussen de groene wig en de Deventerstraat. Het huidige terrein van Spatie aan de Deventerstraat maakt onderdeel uit van dit deelgebied. De te handhaven Terwoldseweg zal als ontsluitingsweg gaan dienen voor het verkeer van en naar Zevenhuizen. Een klein deel van De Wellen zal rechtstreeks ontsloten worden op de Deventerstraat. Programma Bij de ontwikkeling van dit deel van Zuidbroek ligt het accent op middelgrote tot grote kavels voor de bouw van vrijstaande woningen of twee onder één kap woningen. Waar mogelijk worden diverse bestaande woningen gehandhaafd en opgenomen in de verkaveling.

wonen

Beeldkwaliteit De groene karakteristiek van het terrein van Spatie is als uitgangspunt genomen voor de woonbuurt. Daarom is gekozen voor de karakteristiek van het woonpark met ruime kavels. De sfeer zal informeel zijn met smalle wegprofielen. Het (particulier) groen bepaalt voor een belangrijk deel het beeld. De bebouwing zal hoofdzakelijk losstaand worden, de individualiteit van de bebouwing zal in het beeld tot uitdrukking komen. Diepe voortuinen zullen de buurt een overwegend groen aanzien geven. Hierin ligt een overweging om te kiezen voor een lichtere vorm van welstandsbeleid. Tussen de A50 en De Wellen wordt een geluidswal aangebracht die de geluidsoverlast in het gebied moet terugbrengen tot een acceptabel niveau. De zone tussen de geluidswal en de hoogspanningsleiding zal benut worden voor afschermende woningbouw, waarvan een deel ontsloten wordt vanaf de zijde van de geluidswal.

De ontwikkeling van De Wellen vindt plaats in nauwe afstemming met de ontwikkelingen op het terrein van de stichting Spatie. Deze stichting heeft plannen voor nieuwbouw. Doordat een deel van de bestaande gebouwen op termijn verdwijnt, ontstaat de mogelijkheid om op de vrijkomende locaties woningbouw te realiseren. Tussen De Wellen en de bestaande bebouwing van Zevenhuizen legt de groene wig een koppeling in de richting van de Deventerstraat. De bestaande beukenlaan naar de Deventerstraat en de beeldbepalende waterpartij, beide op het terrein van Spatie, vormen onderdeel van dit deel van de groene wig. Deze groenzone accentueert de zelfstandigheid van het woonpark De Wellen. Komend uit de richting Zevenhuizen, zal de entree van De Wellen duidelijk geaccentueerd worden door twee opvallende appartementencomplexen aan weerszijden van de Terwoldseweg. De groenzone legt een koppeling tussen de groene wig, de Deventerstraat en Osseveld-Oost en zal ruimte bieden aan een aantal bovenwijkse, recreatieve functies (waaronder volkstuinen).

55

Verbindende schakel met Mheenpark

56

5.5 De Groene Wig Situering De groene wig ligt centraal in Zuidbroek en strekt zich volledig uit vanaf de westkant naar de oostkant van de wijk. Tussen Het Rooster en De Wellen krijgt de groene wig op sommige plaatsen een breedte van 300 tot 350 meter. In totaal heeft de wig een oppervlakte van circa 30 hectare. De groene wig sluit aan de oostkant aan op het viaduct over de A50. Deze verkeersroute zal in de toekomst een belangrijke rol vervullen voor recreatief langzaam verkeer. Programma De groene wig is een plek waar de toekomstige bewoners en andere recreanten kunnen gaan recreëren. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Op een hoger schaalniveau vormt deze groene wig een belangrijke schakel in de ecologische en recreatieve verbinding van het buitengebied naar het stedelijk gebied.

werken

Aan de zuidzijde krijgt de waterpartij een zachte natuurlijke oever. Door de peilfluctuaties ontstaat hier de mogelijkheid om de invloed van seizoenen en daarmee het wateraanbod tot uitdrukking te brengen in de groei, bloei en gebruik van dit groengebied. Het bestaande tennispark wordt opgenomen in de groene wig. Ter plaatse van het tennispark ontstaat een samenkomst van routes, onder andere vanuit de groenzone tussen De Wellen en Zevenhuizen. Deze locatie leent zich goed voor toekomstige sport- en spelactiviteiten en andere intensieve recreatieve functies. Het is de bedoeling om hier een nieuwe locatie te realiseren voor de elders uit Zuidbroek te verplaatsen volkstuinen.

Een grote waterpartij vormt een prominent onderdeel in het programma. Hier verzamelt zich een groot deel van het oppervlaktewater uit Zevenhuizen. De waterpartij heeft tevens een bergingsfunctie voor schoon hemelwater in Zuidbroek. Door peilfluctuaties wordt de bergingscapaciteit geoptimaliseerd.

Beeldkwaliteit Een belangrijk kenmerk van de groene wig wordt gevormd door de tegenstelling van de twee zijden. Dit sluit aan bij de verschillen van de twee aangrenzende wijkdelen: Het Mozaïek en Het Rooster enerzijds en De Wellen anderzijds. Bij de inrichting van de groene wig wordt deze diversiteit aangegrepen door het park twee contrasterende zijden te geven: een formele noordzijde (Het Rooster en Het Mozaïek) en een informele zuidzijde (De Wellen).

Aan de noordzijde krijgt de waterpartij een stevige begrenzing in de vorm van een kademuur langs de deelgebieden Het Mozaïek en Het Rooster. Aan deze zijde krijgen vijf appartementencomplexen een prominente plaats met een krachtige oriëntatie op de vijver.

Naar het open landschap zal de groene wig als venster op het landschap gaan werken. Op de kop van het park is bij de A50 een ‘landmark’ in de vorm van een piramidevorming grondlichaam geprojecteerd. Dit ‘landmark’ heeft tevens een geluidwerende functie.

57

6

R U I M T E L I J K E P L A N FA C E T T E N

6.1 Water

58

Met het waterstelsel wordt in grote lijnen ingespeeld op de bestaande hoogteverschillen en waterverbindingen. Doordat het terrein globaal afloopt van zuidwest naar noordoost, volgen veel waterstromen dit verloop. In Zuidbroek zijn van noord naar zuid zes watergangen te onderscheiden: • de

deels bestaande waterloop langs de Oost-Veluweweg; • de waterlijn ten zuiden van het bedrijvenpark; • beek door Het Mozaïek en Het Rooster; • de waterpartij door het wigpark; • de (bestaande) waterloop bij de Terwoldseweg (noordelijk deel van De Wellen); • de (bestaande) waterloop langs Spatie (zuidelijk deel van De Wellen).

Alleen het water ‘zonder overstort’ wordt door de woongebieden van Zuidbroek gevoerd, het water van iets lagere kwaliteit zal langs de randen van het woongebied worden gevoerd. Ook in het park zal sprake zijn van water ‘zonder overstort’ zodat de kwaliteiten voor milieu en recreatief gebruik worden verhoogd. Binnen het stelsel van watergangen is een fijner netwerk opgenomen. Deels betreft het bestaande waterlopen, deels zijn het nieuwe op de verkaveling afgestemde stelsels.

natuurlijk Deze watergangen sluiten aan op het waterstelsel van Zevenhuizen. Aan de zijde van de A50 worden de waterlopen gekoppeld door een verbindende watergang. Op twee plaatsen wordt het water doorgevoerd naar de overzijde van de snelweg.

parkwater

groene wig

singelwater / sloten

Zuidbroek

as van de Anklaar

Zevenhuizen

hoofdwegen

sport / wonen

Net als nu het geval is, zal Zuidbroek een doorgangsgebied voor het water uit Zevenhuizen zijn. In de kwaliteit en beleving van het water zal echter veel veranderen. Eén van de belangrijkste ambities is erop gericht om het toekomstig woongebied Zuidbroek te vrijwaren van water dat te maken heeft met verontreiniging afkomstig van een riooloverstort. Door maatregelen in Zevenhuizen te nemen, kunnen de gebieden ‘met overstort’ worden gescheiden van de gebieden ‘zonder overstort’.

Waterloop Terwoldseweg

59

6.2 Groenstructuur

60

61

Op het niveau van Zuidbroek als geheel zijn twee groengebieden van formaat van grote betekenis voor het plan: • de groene wig; • de waterlijn met het begeleidende groen. Eerder in het Masterplan zijn deze groengebieden aan de orde gekomen vanwege de betekenis als drager in de hoofdstructuur van Zuidbroek. Naast de rol die deze groengebieden spelen voor Zuidbroek, zijn de groene wig en de waterlijn ook van groot belang als schakel in een grotere groenstructuur. Voor de groene wig gaat het daarbij om de schakel tussen het Mheenpark in Zevenhuizen en het Weteringse Broek aan de overzijde van de A50. Bij de waterlijn komt het belang onder andere tot uitdrukking in de functie van ecologische zone.

wonen

Op lager schaalniveau wordt binnen de buurten een doorlopende groenstructuur gecreëerd, welke een functie heeft als buurtgroen maar ook ruimte biedt aan de doorgaande waterlopen. Het centrale park op het terrein van Spatie kan, afhankelijk van de mate van integratie met de wijk, mede als buurtgroen worden gezien.

groen

water

vml. stortplaats Vellertdijk

as van Anklaar

sport / wonen

Zuidbroek

Zevenhuizen

hoofdwegen

Langs de te handhaven wegen zoals de Nijbroekseweg, de Terwoldseweg en de Zuidbroeksweg zijn diverse waardevolle of bijzondere bomen aanwezig. Hetzelfde geldt op de erven van te handhaven panden. In al deze situaties geldt het uitgangspunt om het groen te handhaven. Dit groen brengt een stuk kwaliteit en geschiedenis met zich mee in de toekomstige wijk.

Hertenpark Spatie

Zuidbroeksweg

6.3 Autoverkeer

62

De Oost-Veluweweg, Laan van Zevenhuizen en de Deventerstraat (en enkele korte wijktoegangen ter plaatse van het bedrijvenpark) zijn 50 km wegen. De Oost-Veluweweg heeft in de Verkeerskaart de status van ‘stroomweg’ meegekregen. Dit kan inhouden dat, om het verkeer te accommoderen, na maximale benutting ook tot uitbreiding van de capaciteit kan worden besloten. In verband hiermee is het reserveren van ruimte voor uitbreiding rond de weg en met name de kruisingen noodzakelijk. Op de wegen binnen het 50 km stelsel wordt in principe overal het 30 km regime toegepast.

werken

Voor het autoverkeer is een sectormodel ontworpen. Een sectormodel houdt in dat het gebied per sector (voor het autoverkeer) wordt aangesloten op de externe verkeersstructuur. Tussen de sectoren zijn binnen de wijk geen verbindingen (kortsluitingen) aanwezig. Door dit systeem kan binnen de wijk geen doorgaand verkeer, ofwel sluipverkeer, ontstaan. Tevens stimuleert dit voor de binnenwijkse verbindingen het langzaam verkeer. Door de spreiding van het autoverkeer binnen de wijk zijn van het binnenwijkse verkeer geen grote geluidsproblemen te verwachten.

primair

groene wig

secundair (50 km / uur)

blauwe lijn

tertiair (30 km / uur)

Zuidbroek

autoscheiding

Zevenhuizen

sectorgrens

sport / wonen

Er zijn drie sectoren ingesteld: noord, midden en zuid. Sector noord Het bedrijvenpark en de deelgebieden Het Mozaïek en Het Rooster maken onderdeel uit van de sector noord. In deze grote sector zijn twee aansluitingen op de Oost-Veluweweg opgenomen (de Laan van de Dierenriem en de Laan van de Leeuw).

Voorts is dit gebied via de as van Anklaar aangesloten op het wijkcentrum in Zevenhuizen. Van de as van Anklaar is het gedeelte tussen de (verlengde) Laan van de Dierenriem en de Anklaarseweg niet toegankelijk voor autoverkeer tussen Zevenhuizen en Zuidbroek. Voor het autoverkeer tussen beide wijken is tussen de (verlengde) Laan van de Dierenriem en de Anklaarseweg een verbindingsroute opgenomen richting het bedrijvenpark, parallel aan de watergang tussen het bestaande bedrijvenpark en het toekomstige woongebied Zuidbroek. In het centrum van Zuidbroek zal de doorgaande verbinding verkeersremmend worden uitgevoerd. Ook via een aantal woonstraten zijn autoverbindingen mogelijk, deze zullen eveneens verkeersremmend worden ingericht. Sectoren midden en zuid De groene wig vormt de scheiding tot de andere twee sectoren. Deze liggen in De Wellen. De sector midden wordt ontsloten vanaf de Terwoldseweg. Hiervandaan zijn zowel de hogere wegenstructuur van Zevenhuizen als het wijkcentrum goed bereikbaar. De zone langs de Deventerstraat, sector zuid, wordt rechtstreeks ontsloten vanaf deze weg. De autoverbinding vanaf deze zone naar het wijkcentrum loopt via de Laan van Zevenhuizen. Gefaseerd in de tijd zal het Masterplan voor de verschillende deelgebieden worden uitgewerkt. Bij aanvang van iedere uitwerking zal daarbij de op dat moment vigerende parkeernorm als uitgangspunt worden gehanteerd.

63

6.4 Langzaam verkeer en openbaar vervoer

64

Langzaam verkeer Voor het langzaam verkeer is in het plan een uitgebreid netwerk opgenomen. Gemiddeld is de maaswijdte 300x300 meter. Langs een paar drukkere wegen zijn de fietspaden vrijliggend, voor het merendeel is het fietsverkeer geïntegreerd met het autoverkeer, de (lage) verkeersintensiteiten laten dit ruimschoots toe. Naar alle zijden is het interne netwerk voor langzaam verkeer aangesloten op het externe netwerk. De doorgaande fietsroutes uit het Apeldoorns verkeersplan zijn in het plan geïntegreerd. Ook voor het langzaam verkeer heeft de as van Anklaar een centrale betekenis. Deze sluit aan op het stadsdeelcentrum Anklaar en het voorzieningencluster in Zuidbroek. Daarnaast zijn vele alternatieve routes mogelijk, maar uit het oogpunt van sociale veiligheid zijn centrale routes (drukte) gewenst.

openbaar vervoer op afroep. De uitwerking van dit systeem wordt nader onderzocht. Uit het oogpunt van flexibiliteit en toekomstdenken zal de centrale route voor normaal busverkeer geschikt zijn.

65

natuurlijk

Openbaar vervoer (bus) Langs Zuidbroek lopen over de OostVeluweweg en de Deventerstraat doorgaande busverbindingen. Deze hebben halteplaatsen aan de rand van het plangebied.

hoofd-langzaamverkeer route

groen / water

langzaamverkeer netwerk

Zuidbroek

bus

Zevenhuizen

reservering voor bus

hoofdwegen

sport / wonen

De bus naar Zevenhuizen zal via de as van Anklaar door Zuidbroek worden gevoerd. Via Zevenhuizen zal naar het centrale stedelijke busstation bij het station worden gereden. Binnen Zuidbroek zal door het bedrijvenpark afwisselend per dagdeel in de ene dan wel andere richting worden gereden (ochtend- en avondstroom). Voor De Wellen is, in verband met de lage woningdichtheden en de bus over de Deventerstraat, gekozen voor

6.5 Speelplekken

66

67

Voor de kinderen van Zuidbroek is veel aandacht nodig voor voldoende spreiding en variatie van speelruimte. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen formele en informele speelruimte. Met formele speelruimte wordt de openbare ruimte bedoeld, die specifiek en exclusief wordt ingericht voor het spelen. Er wordt een onderscheid gemaakt in drie leeftijdscategorieën: 0 t/m 5 jaar; 6 t/m 11 jaar en 12 t/m 18 jaar. Iedere leeftijdscategorie stelt eigen eisen aan de omvang en inrichting van en de loopafstand naar de speelplekken.

wonen

speelplek 0 t/m 5 jaar (r=100)

as van Anklaar

hoofdwegen

speelplek 0 t/m 5 jaar later aan te leggen

groene wig

sport / wonen

speelplek 6 t/m 11 jaar (r=400)

blauwe lijn

speelplek 6 t/m 11 jaar later aan te leggen

Zuidbroek

speelplek 12 t/m 18 jaar (r=800)

Zevenhuizen

speelplek 12 t/m 18 jaar later aan te leggen

Voor het plangebied is in relatie met de dichtheid van de buurten en de bevolkingsprognoses een indeling naar deze groepen gemaakt en ruimte gereserveerd. De speelplekken voor de jongste groep zullen dichtbij huis, geïntegreerd in de verkaveling worden opgenomen. Voor de middengroep is een stelsel van buurtplekken gepland. Voor de groep boven de twaalf jaar zijn verspreid door de wijk locaties met avontuurlijke speellandschappen mogelijk in de waterlijn (+heuvel) en in de groene wig (met trapveld, water en eveneens een heuvel). Informele speelruimte is de ruimte in de woonomgeving die niet speciaal bestemd is voor spelen maar waar kinderen wel relatief veel tijd doorbrengen. Het vormt voor kinderen de verbinding tussen de eigen woning en de formele speelruimte. Door speciale aandacht voor de inrichting van de openbare ruimte in vorm van speelaanleidingen, veilige en verkeersluwe straten kan worden voorzien in deze informele speelruimten. Samen met de grote hoeveelheid groengebieden en de waterlopen ontstaat een bijzonder speelnetwerk in Zuidbroek.

68

6.7 Beeldkwaliteit 6.6 Kunst De ontwikkeling van Zuidbroek doet het bestaande landschap in een korte periode ingrijpend veranderen. Deze transformatie van het gebied geeft inspiratie om bij de verdere uitwerking van het Masterplan de kunsttoepassing tot een logisch onderdeel te maken van de plannen voor de woningen en de woonomgeving van Zuidbroek. Het kunstproject is ook verbonden met de stedelijke vernieuwingsprojecten van Zevenhuizen, omdat er sprake is van een wisselwerking tussen beide gebieden. De gemeentelijke adviescommissie beeldende kunstopdrachten (GABK) spreekt daarbij van het thema ‘verdwijnen en verschijnen’. Het verleden wordt gekoppeld aan de toekomst, het oude vertrouwde aan het onbekende nieuwe met het heden als verbindingsschakel. Vanwege de omvang van Zuidbroek zullen kunstprojecten zich concentreren op een beperkt aantal maar beeldbepalende locaties. Bij de keuze van de locaties zal het Masterplan als basis en ter inspiratie dienen. Mogelijke deelprojecten kunnen zijn: • de groene wig als verbindende schakel met het landschap; • de onderwijsvoorzieningen; • de integratie van wonen en werken, ook in het bedrijvenpark. Het thema Verdwijnen en Verschijnen geldt als uitgangspunt van alle deelprojecten.

Het kunstproject met de titel Z7 (Zuidbroek-Zevenhuizen) is inmiddels benoemd als een pilotproject voor de in 2001 met provinciaal subsidie gestarte ‘Werkplaats Culturele Planologie’ waarin de disciplines stedenbouw, architectuur (bouwhuis), archeologie (erfgoedplatform) en kunst in de openbare ruimte met elkaar samenwerken. Het aspect culturele planologie zal bij de verdere uitwerking van (delen van) Zuidbroek een rol blijven spelen.

Bij de uitwerking en realisering van het Masterplan zal voor de architectonische beeldkwaliteit een zonering worden gehanteerd, met lichtere en zwaardere vormen van welstandsbeleid. Binnen de verschillende zones zullen specifieke uitgangspunten en/of thema’s nader worden benoemd, mede afgestemd op de bijzonderheden van de plek en de intrinsieke kwaliteiten van het plandeel. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen meer naar binnen en meer naar buiten gekeerde zones. De meer naar buiten gekeerde zones hebben een zwaardere betekenis voor het algemene beeld van Zuidbroek. Voor deze beeldbepalende zones wordt daarom urgentie aan de regie van de beeldkwaliteit gegeven. Bij de binnengebieden kan de beeldregie losser worden toegepast. Hier zullen de resultaten meer op ad-hoc basis worden bepaald.

werken

De beeldzones kunnen worden gegroepeerd in een aantal clusters. • de zones langs de A50 en de Oost-Veluweweg; • de Groene Wig; • de lanen en de randen binnen de wijkdelen; • gebieden binnen de buurten -woongebieden bij de As van Anklaar; -woongebied De Wellen; -bedrijvenpark Apeldoorn-Noord. In deze volgorde zal de urgentie van de beeldregie afnemen. Langs de OostVeluweweg (het Kameleon) en bij de knoop met de A50 ligt de hoogste urgentie. Hier is een grote afstemming vereist. Dit geldt ook voor de woonobjecten en de woonbebouwing langs de lanen en ten noorden van het wigpark. Binnen de woonbuurten is de meeste ruimte voor informaliteit.

Deze polen komen ook tot uitdrukking in de schaal van de bebouwing, van groot naar klein. Het gebied voor de onderwijs- en zorgvoorzieningen vormt een aparte categorie. Deze stedenbouwkundige schakelcluster heeft een belangrijke betekenis voor het hele gebied. Dit ensemble heeft een hoge collectieve waarde. Met de beeldregie zullen ook de verschillende deelgebieden in Zuidbroek worden gearticuleerd en onderscheiden: • Het Bedrijvenpark; • Het Rooster; • Het Mozaïek; • De Wellen; • De Groene Wig. De sferen kunnen in bovenstaande volgorde worden gekarakteriseerd met trefwoorden: zakelijk/formeel, lineair, mozaïek, woonpark en ruimtelijk. Per deelgebied zijn in hoofdlijnen verkavelingprincipes aangegeven. Door deze indicatie wordt de diversiteit tussen de buurten aangegeven. De beeldkwaliteit zal in het vervolgtraject op deelgebiedniveau worden uitgewerkt.

Beeldbepalende zones

69

7

PROGRAMMA

7.1 Ruimtegebruik

70

Het bruto plangebied heeft een oppervlakte van circa 280 hectare. Dit bruto plangebied is onderverdeeld in circa 78 hectare ten behoeve van bedrijven en circa 202 hectare ten behoeve van wonen. De genoemde circa 202 hectare voor wonen is inclusief circa 32 hectare voor de groene wig en circa 4 hectare voor maatschappelijke doeleinden. volledige inpassing van de voormalige stortplaats aan de Vellertdijk met een oppervlakte van circa 8 hectare.

7.2 Woningbouwprogramma en fasering

wonen bruto plangebied

hoofdweg as van Anklaar buurtontsluitingsweg

stadsdeelcentrum Anklaar voorzieningencluster * mogelijkheden voor buurtsuper landmark groene heuvel / woonobjecten

woonpark de Wellen zorginrichting Spatie

groen

Zevenhuizen

route openbaar vervoer

waterloop / waterpartiij

werken

brede lanen

sport / wonen

gemengd wonen / werken

geluidscherm en/of -wal

volkstuinen

gemengd wonen / werken / voorzieningen (Kameleon) kantoren (Pyramide)

In het kader van de herstructurering van Zevenhuizen worden flats aan de Tannhauserstraat gesloopt. In het woningbouwprogramma voor Zuidbroek is rekening gehouden met de herhuisvesting van een deel van deze bewoners. In totaal zullen in de eerste jaren circa 200 woningen in de sociale huursector worden gerealiseerd ten behoeve van de herhuisvesting van bewoners uit dit deel van Zevenhuizen. Deze woningen zijn bedoeld ter compensatie van de sloop van de hoogbouwflats in Zevenhuizen die in dezelfde periode plaatsvindt. In de financieringscategorie sociale huur zijn tevens 100 woningen opgenomen voor de huisvesting van asielzoekers. Deze woningen zijn bedoeld als vervangende huisvesting voor het

’04

’05

’06

’07

’08

’09

’10

’11

’12

totaal

130

250

130

40

50

-

-

-

-

600

-

-

60

90

-

-

-

-

-

150

middenkoop

70

120

155

125

90

120

20

-

-

700

dure koop

70

125

165

240

330

340

225

115

40

1650

270

495

510

495

470

460

245

115

40

3100

sociale huur goedkope koop

totaal

71

Van de circa 3100 woningen, zullen circa 2500 woningen in Het Mozaïek en Het Rooster worden gesitueerd, circa 450 woningen in De Wellen en circa 150 aan de randen van De Groene Wig.

jaar start bouw

wonen Zuidbroek

overige wegen

hoogspanningsleiding

Het Masterplan Zuidbroek kent een woningbouwprogramma van circa 3100 woningen. Uitgangspunt is om een belangrijk deel van het programma onder particulier opdrachtgeverschap te ontwikkelen. Qua prijsklasse zijn deze woningen in vier financieringscategorieën te verdelen. In onderstaand overzicht is dat weergegeven. Naast het bovengenoemde woningaantal houdt het Masterplan rekening met de mogelijkheid om in Zuidbroek circa 50 standplaatsen voor woonwagens te realiseren. Dit aantal is

bedoeld om de autonome groei te accommoderen en om de opvangtaak van Apeldoorn voor de regio te kunnen vervullen. De 50 woonwagenstandplaatsen zullen op twee of meerdere locaties en zowel in de huur als in de koop worden gerealiseerd.

tijdelijke asielzoekerscentrum dat tot 2006 aan de Terwoldseweg is gesitueerd. Als uitgangspunt geldt dat de woningen voor asielzoekers kunnen worden omgebouwd tot reguliere woningen op het moment dat de huisvesting van asielzoekers niet meer noodzakelijk is. In dat geval worden de woningen toegevoegd aan het segment sociale huur. In de categorie goedkope koop zal een deel van de woningen specifiek ontwikkeld worden voor starters op de woningmarkt. Een groot deel van de categorie dure koop is bedoeld voor het ‘wonen in en aan het landschap’, als ambitie neergelegd in de Woonvisie. Bij ‘wonen in en aan het landschap’ is sprake van zowel gestapeld als grondgebonden woningen. Bij de grondgebonden woningen wordt uitgegaan van vrijstaande woningen op grote kavels van gemiddeld circa 650 m2 in deelgebied De Wellen. Suburbane kavels van gemiddeld circa 450 m2 zitten in het programma voor de deelgebieden Het Mozaïek en Het Rooster.

72

7.3 Maatschappelijke voorzieningen In het Masterplan Zuidbroek is 4 hectare gereserveerd voor maatschappelijke voorzieningen. Het gaat daarbij om voorzieningen voor onder andere basisonderwijs, gezondheidszorg en kinderopvang. Deze zullen Zuidbroek en het noordelijk deel van Zevenhuizen als verzorgingsgebied hebben. In de gereserveerde 4 hectare is ook rekening gehouden met de mogelijke vestiging van een regionaal expertisecentrum (REC) voor speciaal onderwijs. Dit REC vervult een bovenwijkse functie. De voorzieningen voor basisonderwijs worden in Zuidbroek op twee locaties gesitueerd. Eén van die locaties is het voorzieningencluster Het Kristal. De andere locatie wordt nog nader bepaald.

wonen

De bouw van circa 3100 woningen in Zuidbroek leidt in de onderwijsprognoses tot een stabiel leerlingaantal van circa 1200 leerlingen in 2020. In 2015 ligt het piek-aantal leerlingen op circa 1400. Indien bij deze aantallen ook rekening wordt gehouden met het effect van de verplaatsing van enkele basisscholen uit Zevenhuizen naar Zuidbroek ontstaat in 2020 een stabiel leerlingaantal van circa 1470. De piek ligt in dat geval ook in 2015 en bedraagt circa 1680 leerlingen. Voor het basisonderwijs geldt dat een deel van de huisvesting van tijdelijke aard is om een tussentijdse piek in het leerlingenaantal te kunnen accommoderen. Het streven is erop gericht om deze tijdelijke huisvesting zo veel mogelijk te combineren met de definitieve onderwijsvoorzieningen.

7.4 Bedrijven Circa 78 hectare van het bruto plangebied wordt aangewend voor de huisvesting van bedrijven. Dit komt overeen met circa 48 hectare netto uitgeefbaar. De ruimtelijke opbouw van het bedrijvenpark biedt de mogelijkheid om verschillende soorten bedrijven te vestigen. jaar van uitgifte ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 totaal aantal hectare

2

5

6

7

7

7

5

7.5 Financiële uitvoerbaarheid Op basis van het genoemde bouwprogramma en ruimtegebruik is het Masterplan financieel uitvoerbaar.

7

2

48

colofon uitgave stedebouw groen openbare ruimte mobiliteit wonen civiel-techniek ruimtelijk juridische zaken milieu samenleving economische zaken planeconomie projectondersteuning projectleiding vormgeving fotografie

gemeente Apeldoorn, april 2004 Gerrit Vosselman, Anton Hinse Linda Hooijer, Karsten Orth Jan-Albert van Buuren Oscar Martijn Michiel Huizing Bert Vierhout Werner Weskamp Jeroen Vermeij Kees Verdonk Lammert de Hoop Marten Spies Pauline Tiecken, Linda Bruning-de Vries Jeroen van Lemmen Tik design bv, Apeldoorn / Amsterdam Gerrit Vosselman, Tik design bv, gemeente Apeldoorn

druk

Felua-Groep Apeldoorn

Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.