Osnove uljne hidraulike

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar ´ ci´ Co´ c Primena uljne hidraulike

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE

Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn. Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

´ ci´c Aleksandar Co´

Osnovna razmatranja

OSNOVE ULJNE HIDRAULIKE Aleksandar ´ ci´ Co´ c

• Osnovna primena - u sistemima prenosa snage • Osnovna funkcija - transformacija strujne energije fluida u

neki koristan mehaniˇcki rad: • savladavanje sile pri nekom translatornom kretanju • savladavanje momenta pri nekom obrtnom kretanju

• Strujna energija fluida - to je po pravilu pritisna energija

fluida (u UHS radni pritisci su po nekoliko stotina bar-a obiˇcno do 700 bar) Uljno-hidrauliˇcki sistemi (UHS) se u ˇsiroko rasprostanjeni u gotovo svim tehniˇckim sistemima.

Primena uljne hidraulike Hid. sistemi prenosa snage Osnovne jdn. Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Primeri primene


Neki od primera primene uljno-hidrauliˇckih sistema: • na alatnim maˇsinama (prese, strugovi, glodalice . . . ) • na poljoprivrednim maˇsinama: • kod traktora se koriste za podizanje radnog orudja • kod kombajna za pogon radnih toˇ ckova i doboˇsa • na rudarskim i gradjevinskim maˇsinama (bagerima,

buldˇzerima, utovarivaˇcima, i sl.) u procesima njihovog upravljanja i prenosa snage • na drumskim i ˇsinskim vozilima (koˇ cioni i upravljaˇcki

sistemi) • na avionima (pogon stajne noge pri uzletanju i sletanju,

sistemi komande leta - pogon predkrilica i zakrilca, koˇcnice toˇckova, i sl.)


Hidrauliˇcki sistemi prenosa snage


Osnovni zadatak UHS-a: prenos energije od njenog izvora (pumpa) do mesta gde se ta energija pretvara u koristan mehaniˇcki rad. Osnovne komponente UHS-a: • Pumpe - izvori energije • Izvrˇ sni organi - na njima se vrˇsi transformacija pritisne

energije fluida u mehaniˇcku • Hidrocilindri - savladavanje sile pri translatornom kretanju • Hidromotori - savladavanje momenta pri nekom obrtnom

kretanju • Upravljaˇ cki deo - upravljaju tokom fluida (razni ventili,

razvodnici . . . )


Hidrauliˇcki sistemi prenosa snage


Hidrocilindri

Primena uljne hidraulike

Hidromotori

F, v

M, ω


Upravljaˇcki deo UHS-a

Pumpe

Rezervoar

EM

Osnovne jednaˇcine pri proraˇcunu UHS


Uz pretpostavke da je strujanje stacionarno i jednodimenzijsko, za proraˇcun se koriste dve dobro poznate algebarske jednaˇcine. To su: • Jednaˇ cina kontinuiteta • Bernulijeva jednaˇ cina

Bernulijeva jednaˇcina se obiˇcno piˇse tako da svaki njen ˇclan ima dimenziju pritiska - pogledati deo 4.3.1.1, str. 304 u knjizi Klasiˇcna i uljna hidraulika prof. Crnojevi´ca.


Osnovni izrazi pri proraˇcunu pumpi


U UHS se koriste razni tipovi pumpi (klipne, zupˇcaste, krilne, klipno-aksijalne . . . )

Aleksandar ´ ci´ Co´ c Primena uljne hidraulike

• ηV P - zapreminski stepen

M, ω

. V

korisnosti

Osnovne jdn.

• ηP - mehaniˇ cki stepen korisnosti

∆p

• q [l/o] - specifiˇ cni zapreminski

P

protok • n [o/min] - broj obrtaja vratila

pumpe • ∆pP - porast pritiska u pumpi

Zapreminski protok kroz pumpu: V˙ = q n ηV P Snaga pumpe: P =

∆pP V˙ ≡Mω ηP

ω=

Hid. sistemi prenosa snage

πn 30

Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Osnovni izrazi pri proraˇcunu hidromotora Hidromotori koriste energiju fluida za obrtanje svog vratila. Sa stanoviˇsta Bernulijeve jdn. predstavljaju lokalni pad pritiska.


M, ω

. V ∆ pH

• ηV H - zapreminski stepen

korisnosti • ηH - mehaniˇ cki stepen korisnosti • q [l/o] - specifiˇ cni zapreminski

protok • n [o/min] - broj obrtaja vratila

hidromotora • ∆pH - pad pritiska na

hidromotoru qn Zapreminski protok kroz hidromotor: V˙ = ηV H Snaga na vratilu HM: P = ∆pH V˙ ηH ≡ M ω


Osnovni izrazi pri proraˇcunu hidrocilindra Hidrocilindri koriste energiju fluida za translatorno kretanje klipa i klipnjaˇce. vk

p

D

d1


D0

p2

F

d2 v1

v2

Jednaˇcine kontinuiteta: d2 π D2 π (D2 − D02 ) π d2 π v1 1 = vk i vk = v2 2 4 4 4 4 Jednaˇcina ravnoteˇze klipa: p1

D2 π (D2 − D02 )π = F + p2 4 4

Aleksandar ´ ci´ Co´ c Primena uljne hidraulike

• Hidrocilindar sa jednostranom klipnjaˇ com 11 00 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 1 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11


Osnovne jdn. Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

Osnovni izrazi pri proraˇcunu hidrocilindra


• Hidrocilindar sa dvostranom klipnjaˇ com vk

p1

00 11 11 00 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11 00 11

D

d1

Primena uljne hidraulike

D0

p2

F

Osnovne jdn. Pumpe Hidromotori Hidrocilindri

d2 v2

v1

Jednaˇcine kontinuiteta: v1

d21 π (D2 − D02 )π = vk 4 4

i vk

(D2 − D02 ) π d2 π = v2 2 4 4

Jednaˇcina ravnoteˇze klipa: p1


(D2 − D02 )π D2 − D02 π = F + p2 4 4

Osnove uljne hidraulike

Recommend Documents