Isang Masusing Banghay Aralin sa Araling Panlipunan I I. Layunin: 1. Naibibigay ang antas ng lipunan sa Pilipinas sa panahon ng pananakop ng mga Kastila. 2. Naihahambing ang antas ng lipunan bago dumating at pagkarating ng mga Kastila sa Pilipinas. 3. Naibibigay ang sariling saloobin tungkol sa pagkakaroon ng diskriminasyon sa mga Pilipino sa sarili nitong bayan sa panahon ng pananakop ng mga Kastila. 4. Nakas Nakasus usula ulatt ng maik maiklin ling g pagh paghah aham ambin bing g tungk tungkol ol sa anta antas s ng lipuna lipunan n sa panahon ng pananakop ng mga Kastila sa Pilipinas. II. Nilalaman: Paksa: Antas ng Lipunan sa Pilipinas sa Panahon ng Pananakop ng mga Kastila Kaga Kagami mita tan: n: LCD LCD Proj Projec ecto tor r Computer Desktop Sanggunian: Pilipinas: Isang Sulyap at Pagyakap Pahina 95-114 Kasaysayan ng Bayang Pilipino: Ikaapat na Edisyon Pahina 56-61 III. Pamamaraan: A. Panim Panimula ulang ng gaw gawain ain:: 1. Panala nalan ngin gin Gawain ng guro Lahat ay tumayo para sa ating panalangin.
Gawain ng mag-aaral
Ama naming naming sumasa sumasalang langit it ka sambahi sambahin n ang ngalan mo, mapasaamin ang kaharian mo sund sundin in ang loo loob mo dito ito sa lup lupa parang nasa langit… Bigy Bigyan an mo po kami kami ngay ngayon on n gami gaming ng kakanin sa araw-araw, patawarin mo kami sa aming mga sala, para ng pagpapatawad naming sa nagkakasala sa amin, at huwag mo kaming ipahintulot sa tuks ukso at iadya dya mo kami ami sa lahat ng masama. Amen.
Amen. 2. Pagbati Gawain ng guro
Gawain ng mag-aaral
Magandang umaga sa inyo I-Elijah!
Magandang umaga din po Bb. Karen, magandang umaga din pos a mga tagamasid.
3. Pagts Pagtsits itsek ek ng aten atendan dans s Gawain ng guro May lumiban ba sa klase?
Gawain ng mag-aaral Wala pong lumiban ngayong araw.
4. Balitaan Gawain ng guro Gawain ng mag-aaral Mayr Mayroo oon n ba sa inyo inyong ng nakap akapan anuo uod, d, nakarinig o nakabasa ng balita? Ako po. Ano ang iyong balita? Iyo itong ibahagi sa klase. (Maglalahad ng balita) 5. Baliklik-a aral ral Gawain ng guro Balikan natin ang pinag-aralan natin noong Huwebes, ano ba ang tinalakay natin? Si Legazpi ba ay nagtagumpay sa kanyang paglalakbay sa Pilipinas? Tama. At dahil diyan, marami ang nabago sa Pilipinas. At tatalakayin natin ang isa sa mga iyon.
Gawain ng mag-aaral Ma’am ang tinalakay po natin ay tungkol sa Ekspedisyon ni Legazpi. Opo. At tayo din po ay kanilang sinakop.
B. Panlinang na gawain: 1. Paggan ggany yak Gawain ng guro Gawain ng mag-aaral I- Elijah Elijah,, bago bago natin natin simula simulan n ang ang klase klase,, magka agkak karoo aroon n muna muna tayo tayo ng maik maikli ling ng palaro. Yehey! Ang larong ito ay tinatawag na “Human PSP”. Mayroon ba sa inyong nakakaalam kung ano ang Human PSP? Wala po. Kung wala, ituturo ko sa inyo kung paano ito ito lala lalarruin. in. Pero ero bagi agi ioy ioyn, nais ko munang malaman niyo na ang larong ito ay may-apat na karakter, ang Gobernador na Kastila, Don, Doña, at Pilipino. Bawat isan isang g karak arakte terr ay may katum atumba bas s na
aksyon. aksyon. Ang goberna gobernador dor ay ganito, ganito, ang dalaw dalawan ang g braso braso ay magk magkak akrus rus.. Sa Don Don naman ay ganito, magpapaypay kayo na pangmay pangmayama aman. n. Sa Doña Doña naman naman ay ang ordinar ordinaryon yong g paraan paraan ng pagpapa pagpapaypay ypay at ang huli huli ay ang ang Pilip Pilipino ino,, nakal nakalag agay ay ang ang kanang kamay sa kaliwang dibdib. Ganito naman naman ang ang pagla paglala laro, ro, sa umpis umpisa, a, lahat lahat kayo ay nakahawak sa kaliwang dibdib at bawa bawatt isa isa sa inyo inyo ay magh maghah ahan anap ap ng kapareha, kapareha, pagkahanap pagkahanap ng kapareha, kayo ay magja magjajac jack k n’ poy, poy, ang ang mana manana nalo lo ay magi magigi ging ng Doña Doña,, at iaak iaaksy syon on niya niya ang ang aksyon ng Doña, at ang natalo ay mana manana nati tili ling ng Pili Pilipi pino no.. Pagk Pagkat atap apos os ay hahanap kayo na kauri ninyo, halimbawa ang Pilipino ay papareha sa kapwa Pilipino at ang Doña ay papareha sa kapwa Doña, bawa bawatt isan isang g pana panalo lo ay aang aangat at ng uri, uri, hanggang sa marating niya ang pagkagob pagkagoberna ernador dor na kastila. kastila. Ngunit Ngunit ang bawat matalo naman ay baba ng isang uri. Ang makarat makarating ing sa pagigin pagiging g goberna gobernador dor na Kast Kastil ila a ay lala lalapi pitt dito dito sa unah unahan an at kuku kukuha ha ng tatl tatlon ong g bitu bituin in at idid ididik ikit it sa damit, sa may kaliwang dibdib. Maliwanag ba I-Elijah? Dahil Dahil maliw maliwana anag g na, nais nais kong kong kayong kayong lahat ay tumayo at humanap na ng kapar kapareha eha,, bibigy bibigyan an ko lama lamang ng kayo kayo ng isang isang minut minuto o upang upang larui laruin n ang ang “Hum “Human an PSP”. Pagkasabi ko ng simulan na, maari na kayong magsimula. Maliwanag ba? Lahat ba ay may kapareho na? Handa, simulan na. (Pagkatapos ng isang minuto) Sino ang mga naging gobernador? Lumapit kayo dito sa unahan at kunin ang mga bituin. Iyan ay palatandaan na kayo ay mga gobern ernador at kayo ay may karag karagdag dagan ang g puntos puntos sa ating ating maikl maikling ing pagsu pagsusu sulit lit mama mamaya ya.. Maaar Maaarii na kayon kayong g umupo. 6. Pagl Paglin inan ang g ng ara arali lin n Gawain ng guro
Opo, maliwanag po.
Opo, maliwanag po. Mayroon na po lahat. (Maglalaro ng Human PSP) Kami po.
Yehey.
Gawain ng mag-aaral
Ngayon, sisimulan na natin ang pagtalakay pagtalakay sa ating aralin para sa araw na ito. Base sa ating nilaro na Human PSP, ano kaya kaya ang tatalaka tatalakayin yin natin natin ngayon ngayong g araw?
Tama. Ang ating ing tat tatala alakayin ayin nga nga ay tungkol sa mga Pilipino at Kastila, ngunit ano kayang kayang tungko tungkoll sa kani kanila la ang ang ating ating tatalaka tatalakayin? yin? Inyong Inyong pansini pansinin, n, yung yung ating ating nilar nilaro, o, mayro mayroong ong mata mataas, as, at mayro mayroon ong g mababa. Tama Tama.. Antas Antas ng lipun lipunan an sa Pilipi Pilipinas nas sa panahon ng pananakop ng mga Kastila. Sa inyong palagay, saan kaya ang Pilipino noon, sa mataas na pwesto o sa mababang pwesto? Bakit mo nasabi na sa mababang pwesto?
Tama. At dahil nga doon, naging mababa ang tingin tingin sa atin atin ng mga mga Kasti Kastila la kaya kaya inilagay tayo sa pinakababa ng antas ng lipunan. At binigyan pa ang nila ng bansag ang mga Pilipino. Ano kaya yung binansag nila na iyon? Tama, Indio. Yun ang tawag nila sa mga Pilipino, at hindi lang basta-basta tina tinata tawa wag g na Indi Indio, o, may may gina ginaga gawa wa din din silang kalupitan minsan at diskriminasyon. Sumunod sa Indio ay ang mga Mestiso. Ano ba ang Mestiso?
Ma’am, ang tatalakayin po natin ngayong araw ay may kinalaman sa mga Kastila at mga Pilipino.
Ma’am, alam ko na po, antas ng lipunan ng mga Pili Pilipi pino no sa pana panaho hon n ng mga Kastila.
Sa mababang pwesto po. Ma’am kasi po takot po yung mga dating Pilipino s mga Kastila kasi malakas po sila kaya po sinusunod na lang nila ang mga gusto ng Kastila.
Indio po.
Ma’am ang Mestiso po ay ang anak ng Kastila at ng isang Pilipino. Wala po.
Tama. Mayroon ba sa inyong kalahating Pilipino at kalahating Kastila? Pero alam niyo ba na ang ilan sa inyo ang Ma’am bakit po nagkaganoon? mga mga apely apelyido ido ay mula mula sa mga mga salit salitang ang Kastila. Pero hindi iyon nangangahulugan na ang inyong mga ninuno ay may lahing Kastila. Kaya nagkaganoon ay dahil nahirapan ang mga Kastila sa pagkilala sa mga Pilipino, dati dati kasi asi ay wala walang ng apeli pelido do ang ang mga
Pilipino kundi mga bansag lang. Hali Halimb mbaw awa, a, si Nikk Nikko o Mata Matapa pang ng,, dahi dahill mata matapa pang ng siya, siya, iyon iyon na din din ang ang nagin naging g kasunod ng kanyang panglan. At ayaw ng mga Kastila iyon, mahirap daw malaman kung sinu-sin sinu-sino o ang magkaka magkakamag mag-ana -anak, k, kaya ang ginawa nila ay naglagay sila ng listahan ng mga Kastilang salita ay pinapili ang mga Pilipino ng gusto nilang maging mga apelido, pero mayroon pa ring ilan nanatili sa dati nilang apelido, kagaya ng kapangyarihan, katapang, gamutan at iba pa. Dito Dito sa Mest Mestis iso, o, laha lahatt na sila ila ay may may apelyid apelyidong ong Kastila, Kastila, kasi kasi noong noong panahon panahon,, sila sila ang ang mga mga nagh naghaha ahang ngad ad na magi maging ng kauri ng mga Kastila. Pero kahit mayroon pa rin silang mga lahing Kastila, mayroon pa rin silang mga lahing Pilipino, kaya ang tingin pa rin sa mga ito ay mababang uri ngunit mataas ng kaunti sa mga Indio. Kung Kung ang ang una una ay pur purong ong Pili Pilipi pino no,, at sumunod ay kalahating Pilipino at Kastila, ano naman kaya ang susunod? Tama. Sila ay tinatawag na mga Insulares. Pero sila ang mga purong Kastila na sa Pilipinas ipinanganak. At dahil, sa Pilipinas ipinanganak, mayroon pa ring diskr diskrimi imina nasy syon on nga nga mayr mayroon oon pang pang mas mas mataas sa kanila. Ano yon, ito na yung pinakamataas sa antas ng lipunan? Tama Tama.. Maga Magali ling ng.. Penin eninsu sula lare res. s. Ano Ano naman ang pinagkaiba ng Peninsulares sa mga Insulares?
Ma’am purong Kastila po.
Peninsulares po. Kung Kung ang ang Insu Insula lare res s po ay sa Pili Pilipi pina nas s isinilang, ang mga Peninsulares po naman ay mga Kastilang sa Espanya sinilang.
Puro po sila Pilipino. May mga Kastila na po. Tama! Mag Magalin ling! Iyon ang kanil anila ang Ma’am, parehas po may mataas at ipinagk ipinagkaiba aiba.. Ngayon, Ngayon, ipapakita ipapakita ko rin sa mababa, sa lipunan. Pero po ang iny inyo kung ung ano nam naman ang ant antas ng pina inagka gkaiba iba lan lang nil nila eh nagin aging g mas lipunan bago dumating ang mga Kastila. mataas pa ang mga Kastila kesa sa mga Ngay Ngayon on,, ano ano ang ang napa napapa pans nsin in niyo niyo sa Pilipino. antas ng lipunan bago dumating ang mga Kastila? E nang dumating na ang mga Kastila? Wala na po. Eh ano naman ang kanilang pagkakatulad?
Tama Tama!! Maga Magali ling ng!! Mas Mas uman umanga gatt pa sa lipunan natin ang mga dayuhan. Mayroon pa bang katanungan? 7. Pang Pangwa waka kas s na Gawa Gawain in 1. Paglala lalaha hatt Gawain ng guro Kung Kung tala talaga gang ng wala ala ng kata katanu nung ngan an,, magkakaroon muli tayo ng munting palaro. Magkakaroon tayo ng munting Quiz Bee. Hahatiin ko kayo sa dalawang grupo. Anu ba ang pinag-aralan natin ngayon? Tama! (Quiz Bee) Palakpakan natin ang mga nagwagi. Ang Ang mga mga nagw nagwag agii ay magka magkaka karoo roon n ng karag ragdaga agang isan isang g punto ntos sa ating ing maikling pagsusulit.
Gawain ng mag-aaral
Ma’am tungkol po saan ang Quiz Bee? Tungkol pos a antas ng lipunan ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop ng mga Kastila. (Quiz Bee)
Yehey!
2. Pagp Pagpap apah ahal alag aga a Gawain ng guro Di ba sina sinabi bi niny ninyo o kani kanina na na ang ang mga mga Pilipino ay napunta sa ilalim ng antas ng lipunan, ano naman ang reaksiyon ninyo dito? ito? Kayo ba ay natu atuwa o nainis inis o nagalit?
Magaling. Ikaw pala ay isang makabayan. Mayroon pa bang ibang kasagutan? Kung wala na ay kumuha na kayo ng papel at magkakaroon tayo ng maikling pagsusulit IV. Ebalwasyon:
Gawain ng mag-aaral
Ma’am nainis po ako sa mga Kastila, kasi po atin po itong bansa pero po tayo pa po yung kinawawa nila. Pero nakakainis din po yung yung mga dati dating ng Pili Pilipi pino no kasi kasi po pum pumayag ayag sila sila na magp magpab aba aba sa mga Kastila.
Panuto: Punan ng tamang sagot ang antas ng lipunan bago dumating at pagkarating ng mga Kastila sa Pilipinas. 1-7
8-10 Paghambingin Paghambingin ang antas ng lipunan sa Pilipinas bago dumating at pagkarating ng mga Kastila. Anu-ano ang pagkakatulad at pagkakaiba nito? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ V. Takdang-aralin: Gumawa ng isang maikling sanaysay batay sa ako,ipinagmamalaki ko ito” Isulat ito sa inyong kwaderno.
Inihanda ni:
Iniwasto ni:
temang
“Pilipino
