Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila
MASUSING BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN (GRADE 8)
I.
LAYUNIN Sa loob ng isang oras, ang mag-aaral ay inaasahang: a. Naiisa isa ang mga imperyalistang bansa at ang mga bansang kanilang nasakop. b. Natutukoy ang mga dahilan ng pananakop ng mga imperyalistang bansa at ang naging mga tangkang hakbang ng mga nasakop nitong mga bansa upang makalaya”t masupil ang pangaabuso. c. Nabibigyang diin ang mga kahalagahan ng yugtong ito ng kasaysayan ng Asya sa kasalukuyang panahon.
II.
PAKSANG ARALIN a. PAKSA: IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG KANLURANIN b. SANGGUNIAN: Kabihasnang ASYANO Kasaysayan at Kultura c. KAGAMITAN: Chart, Flash Cards, Tradisyunal na Biswal Eyd
III.
PAMAMARAAN
GAWAING PANGGURO A. PANIMULANG GAWAIN - Pagbati: Magandang umaga
GAWAING PANGMAG-AARAL
klase! Ako nga pala si Michael Lazo
ang
inyong
magiging
tagapagturo sa araw na ito. - Pagtatala ng Liban: Pangulo, may liban ba ngayon sa ating klase?
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Magandang umaga po sir Michael!
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila (Sasagot ang pangulo ng klase - Pagtatala ng Takdang Aralin: ayon sa tanong) Ngayon klase maari niyo nang ipasa ang takdang aralin niyo nung huling talakayan.
B. BALIK ARAL: Bago tayo
(Ipapasa ng mga mag-aaral ang magsimula
ng
mga takdang aralin)
talakayan ay magbalik aral muna tayo. tatawag ako ng mag-aaral at
magbabanggit
anomang
siya
natutunan
ng
natatandaang tungkol
sa
huling
talakayan. Handa na ba? Kung gayo’y magsimula na tayo (Tatawag ang guro ng mga limang mag-aaral
mula
sa
klase
na
maglalahad ng ilang mga paksa patungkol
sa
Unang
Yugto
Opo!
ng
Imperyalismong Kanluranin)
Mahusay ang pagkakatanda ng
(Maglalahad ang mga magaaral ng
klase sa mga naging aralin noong
kanilang mga natutunan mula sa
huling talakayan, hugsto na para sa
huling talakayan gaya ng Mga Ruta
ating pagbabalik aral.
ng Kalakalan, Merkantilismo, at kung ano ang mga pangyayari sa
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila C. PAGGANYAK kasagsagan ng pananakop Ngayon
naman,
panimulang
bilang
gawain,
nais
ating
Portugal,
kong
England, at France.)
hatiin ang klase sa limang pangkat. Ang bawat pangkat ay bibigyan ng isang
blankong
manila
paper.
Guguhit kayo sa manila paper ng isang bagay na sa tingin ng pangkat ay simbolo ng impluwensya sa ating bansa ng bansang ating naging mananakop Hapon).
(Kastila, Pagkatapos
America, nito
ay
ipapaliwanag ang isang miyembro ang dibuho sa harapan.
Ang
pinakatahimik na pangkat habang nagtatalakay ang mga kamag-aral ay tatanggap ng karagdagang isang puntos para sa maiksing pagsusulit mamaya. Nakahanda na ba klase? May katanungan ba? Kung
gayon
mayroon
kayong
5minuto para gumuhit at ang inyong limang minuto ay magsisimula na ngayon. Opo! (Matatapos ang takdang oras.) Ngayon naman, dadako tayo sa paglalahad ng mga gawa ng inyong Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Wala na po!
Spain,
ng
Netherlands,
kamagaral
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila sa buong klase.
Magsimula tayo sa unang pangkat. (Guguhit ang mga mag-aaral.)
(Tatawagin ng guro ang bilang ng
(Ilalahad ng mga mag-aaral ang
mga pangkat.)
nagawang dibuho ng kanilang mga
Maghusay ang pagkakagawa ng
pangkat.
mga dibuho at magaling rin ang
paglalahad sa unang pangkat,
pagkakapaliwanag
sunud-sunod hanggang sa huling
ng
lahat
ng
pangkat. Sa
tingin
Magsisimula
ang
maglaladad na ikalimang pangkat.) niyo
klase
paano
nakarating ang mga impluensyang iyan ng mga mananakop sa ating bansa?
Tama! At kagaya ng ating bansa, napasakamay
rin
ng
mga
mananakop ang iba pang mga bansa sa Asya.
May kaugnayan
nga diyang ang tatalakayin natin ngayon.
Sa pamamagitan po ng pananakop nila.
D. PAGLALAHAD NG PAKSA Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila na tayo sa ating
Tutungo
paksang aralin, Ang Ikalawang Yugto
ng
Imperyalismong
Kanluranin. Dahil nahati na sa mga pangkat ang klase kanina ay manatili na lamang
tayo
sa
ating
mga
pangkat dahil mayroon tayong gawain. Nakahanda na ba? Bibigyan ang bawat pangkat ng Kit
na
naglalaman
ng
mga
pangalan ng bansa at ilang mga mahahalagang
konsepto
at
pangyayari na naganap sa mga bansang iyon. Nasa harapan rin naman ninyo ang isang tsart. Ang gagawin ninyo ay pupunan ang tsart ayon sa mga hinihingi nitong datos. Ilalahad ng bawat pangkat ang mga pangyayari at konseptong umiral sa bansang nasa kanilang kit. Bibigyan ang klase
ng
labinlimang
minuto
upang mapunan ang kabuuan ng tsart. May katanungan ba? Kung gayon ay simulan na natin ang iyong labinlimang minuto.
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Opo!
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila
(Natapos na ang takdang oras) E. PAGTALAKAY SA PAKSA Ngayong natapos na
ang
takdang oras ay dumako na tayo
Wala po!
sa ating talakayan. Unahin natin ang ikalimang pangkat. (Tutukuyin
ng
mga
magaaral
ang
pangyayari at konseptong umiral sa mga
bansang
napasailalim
sa
imperyalismong kanluranin at pupunan nila ang talaan).
(Magtatalakay ang Ikalimang pangkat) Ang mga bansang nakalagay sa aming kit ay ang India at ang Vietnam. Ang India nang panahong 1784 ay nasakop ng
England
sa
pamamagitan
ng
Mahusay! Pakinggan naman natin English East India Company. Pagsapit ang ikalawang pangkat.
noong taong 1857, sumiklab ang isang rebelyong
tinatawag
na
rebelyong
sepoy.
Nilahukan
ito
ng
mga
sundalong Indian, pawang mga Hindu Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila at Muslim. Nagaklas sila dahil sa balitang
ang
cartrige
ng
ripleng
kanilang ginagamit ay pinahiran ng langis mula sa hayop na pawang ipinagbabawal ng mga kaugalian ng mga Muslim at Hindu. Natalo ang mga sepoy at inilipat ang pamamahala sa India
mula
sa
British
East
India
papunta direkta sa hari ng England. Sa Vietnam naman, Nagpadala ng Magaling ang ikalawang pangkat. French Millitary Mission ang France. Pakinggan
naman
natin
ang inutulan ito ng noo’y nakasasakop sa
ilalahad ng ikatlong grupo.
kanya na Tsina gunit pagkatapos ng dalawang napasailalim
taong rin
ng
pagtutol
ay
France
ang
Vietnam.
Ang Bansang naibigay sa amin ay ang Burma at ang Laos. Ang Laos ay nasa kaliwang pampang ng Mekong River. Hinihingi ito ng Pransya sa Tsina bilang danyos sa pagpapatalsik sa kababayan nila sa Siam at dahil sa pangiipit ng mga kanluranin ay napapayag nila sa ganitong kundisyon ang Siam.
Ang
Burma naman ay nasakop rin ng Magaling nailahad
ikaapat ng
impormasyon.
na
mabuti
pangkat, agn
Pumunta
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
mga naman
bansang England.
Nagkaroon ng
tatlong yugto ng Digmaang Anglo Burmese na umiral mula noong 1824,
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila tayo ngayon sa ikaapat na pangkat. 1852, at 1885. Natalo s lahat ng ito ang Burma at ang kanilang unang pagkatalo Kasunduang
ay
nagbungan
Yandabo
kung
ng saan
inililipan niya ang Pamamahala ng mga lugar na Arakan at Tenasserim sa English East India Company.
Napunta po sa amin ang Indonesia at ang Pilipinas. Alam naman o natin na Tama, naibigay ng kanilang pangkat ang
ating
bansang
Pilipinas
ay
ang lahat ng dapat na paksa. nasakop ng mga Espanyol sa loob ng Puntahan natin ang huling pangkat.
mahigit na 300 taon. Umalma ang mga Pilipino dahil sa mga pangaabuso ng Spain, ilan sa mga ito ay ang kawalan ng
katarungan,
pagpapahirap
sa
pamamagitan ng mataas na buwis, sapilitang pagtatrabaho, at marami pang iba. May mga pagaaklas laban sa mga ito mula pa noong ika-16 na siglo ngunit walang naging ganap na Mahusay para sa huling pangkat! Palakpakan nga ng bawat isa ang buong klase dahil sa mahusay na paglalahad ng lahat.
matagumpay.
Ang Indonesia naman
ay napasailalim rin sa isang mapang abusong alituntunin sa pagtatanim na tinawag na Culture System.
Sa
sisemang ito ang 1/5 ng bukirin ng mga F. PAGLALAHAT Upang lagumin ang ating naging
magsasaka ay laan para sa mga pruduktong iluluwas ng mga Dutch at
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila talakayan sa araw na ito, narito ibebenta sa Netherlands. ang isang katanungan.
Ano sa
sarili niyong opinyon ang halaga ng
pagtalakay
ng
(natalakay
ngayon
takbo
ating
ng
mga
ito
araw)
sa
kasalukuyang
panahon at bakit?
Natapat po sa aming pangkat ang bansang
Malaya.
Nagsimulang
iniiwasan ng England na magkaroon ng pulitikal na pakikisama sa Malaya. Nagsimula ang kanilang sakop na lupain dito sa tinatawag na Straight Settlements
(Penang,
Singapore,
Magaling na pagaanalisa! May
Malacca). Ang mga ito’y naging sentro
iba pa bang kasagutan?
ng
distribusyon
England at India. Resident
ng
produkto
ng
Ipinatupad rin ang
System
kung
saan
kinakailangang tanggapin ng hari ng Malaya ang isang British Resident at Magaling! palakpakan natin ang ating mga sagot at ang bawat isa!
makinig sa kaniyang mga plano at payo
sa
mga
bagay maliban
sa
relihiyon at kaugalian, kapalit nito’y Diyan na nagtatapos ang ating talakayan.
bibigyan ang kaharian ng proteksyon.
Kumuha ng ikaapat
na bahagi ng papel para sa ating maiksing pagsusulit.
Natapat po sa amin ang bansang Cambodia at Japan. Nasakop rin ng France ang Cambodia noong 1863 at bago Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
nito
ay
isang
taon
nang
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila maituturing na makapangyarihang bansa sa Burma ang France sa aspeto ng militar at pangangalakal. Ag Japan naman, bagaman hindi pa napasailalim ng anomang imperyalistang bansa ay naging bukas sa pakikipagkalakalan sa mga ito dahil sa Treaty of Kanagawa noong 1854 sa pagitan nila ng Estados Unidos.
Nalalaman po natin ang kultura at pinagmulan
ng
bawat
bansa.
Mahalaga po ito dahil marami pong mga Pilipino ang nasa ibang bansa, at kung mas kilala po nila ang mga bansang
kanilang
kinaroroonan
at
paroroonan ay mas madali po silang Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
Philippine Normal University The National Center for Teacher Education Faculty of Behavioral and Social Sciences Ayala Blvd. cor. Taft Ave. Manila makakapamuhay roon.
Malalaman
po
pangaabusong kanilang
natin
ang
nangyari
panahon
at
mga noong
dahil
sa
kaalamang maibabahagi sa atin ng kasaysayan ay maaari ng makaiwas tayo sa mga katulad na pangaabusong maaaring maganap sa ating panahon.
IV.
PAGTATAYA
Isulat sa papel ang A kung ang nasasaad ay katotohanan at B kung kabaligtaran. 1. Ang Sepoy Rebellion ay pagaaklas ng mga Indian na miyembro ng kolonyang
2. 3. 4. 5.
hukbo ng England. SAGOT:A Ang mga Dutch ay nakasakop rin sa malaking bahagi ng India. SAGOT: B Nagtagumpay ang mga Tsino laban sa mga mga Ingles sa Digmaang Opyo. SAGOT: B Ang Pilipinas man ay naging biktima rin ng Imperyalismong Kanluranin. SAGOT:A Sa Culture System, 1/5 ng lupain ng mga magsasaka ang nakalaan para sa mga produktong iluluwas sa Netherlands. SAGOT: A V.
TAKDANG ARALIN Sa isang kalahating pahalang na papel, magbanggit ng mga pagkakatulad at pagkakaiba ng paraan ng pananakop ng mga bansang kabilang sa ikalawang yugto ng imperyalismong kanluranin.
Michael Airyll Jonathan M. Lazo III-1 BSE History
