FACULTAD SANCIONADORA DE LA ADMINISTRACIÓN TRIBUTARIA 1) Introducción. La Adminitración Tri!utaria ti"n" #a $acu#tad dicr"ciona# d" ancionar #a in$racc in$raccion ion" " tri!ut tri!utaria aria com"tid com"tida a %or "# d"udor d"udor tri!ut tri!utari ario. o. E# Tri!una ri!una## Conti Contituc tucion iona# a# "&a#a "&a#a 'u" #a a%#ica a%#icació ción n d" una anció anción n admini adminitr trati ati(a (a contitu" #a mani$"tación d"# "*"rcicio d" #a %ot"tad ancionadora d" #a Admi Admini nitr trac ació ión. n. Co Como mo toda toda %ot" %ot"ta tad d "n "# co cont nt"+ "+to to d" un Eta Etado do d" D"r"c,o- "t condicionada- "n cuanto a u %ro%ia (a#id"/- a# r"%"to d" #a Con Co nti titu tuci ción ón-- d" #o #o %rin %rinci ci%i %io o co con nti titu tuci cion ona# a#" " "n %art %artic icu# u#ar ar a #a o!"r(ancia d" #o d"r"c,o $undam"nta#" d" #a # a %"rona. En "# %r""nt" art0cu#o " "+%on" "# carct"r dicr"ciona# d" "ta $acu#tad otorada a #a SUNAT- #o %rinci%io 'u" #a ri"n- #a d"t"rminación d" #a in$racción #o # o ti%o d" in$racción i n$racción r"u#ado %or "# Códio Tri!utario. Tri!utario. 2) Facu#tad dicr"ciona# ancionadora d" #a Adminitración Tri!utaria. Tri!utaria. 3od"mo a%r"ciar 'u" "# o!*"ti(o %rinci%a# d" "ta $acu#tad dicr"ciona# ancionadora " una ,"rrami"nta otorada %or #" a #a SUNAT %ara com!atir "# incu incum% m%#i #imi mi"n "nto to d" #a #a o!#i o!#ia aci cion on" " tri! tri!ut utar aria ia %or %or %art %art" " d" #o #o adminitrado- 'u" %or "##o " r"'ui"r" d" ci"rto mar"n d" #i!"rtad "n %rocura d" ta# o!*"ti(o. Sin "m!aro "t c#aro 'u" ta# #i!"rtad no %u"d" "r "*"r "*"rccida ida d" ma man" n"ra ra ar!it r!itra rari ria4 a4 %or %or "# co con ntrar trario io-- d"!" d"!" u*"ta *"tar r" " a# ord"nami"nto #"a# "n "# marco d"# int"r5 %6!#ico 'u" u%on" %rocurar #o r"curo 7nanci"ro %r"(ito %or #" "n $a(or d"# Etado. 8Ca!" %r"ciar 'u" a# "r uno d" #o o!*"ti(o d" #a $acu#tad ancionadora "# d"a#"ntar "# incum%#imi"nto d" #a o!#iacion" tri!utaria %or %art" d"# d"udor tri!utario- #a dicr"ciona#idad " ("r r"9"*ada o#o a# mom"nto d" "#"ir o!r" 'u5 ituacion" a%#icar o no ancion"- nunca o!r" #a %oi!i#idad d" 7*ar o "ta!#"c"r ancion"- %u" "##o corr"%ond" ,ac"r#o o#o %or L":. A0- "# art0cu#o 1;;< d"# Códio Tri!utario Tri!utario "+%#ica 'u" "n (irtud ( irtud d" #a citada citada $acu#t $acu#tad ad dicr" dicr"cio ciona# na#-- #a Admin Adminit itrac ración ión Tri!uta ri!utaria ria tam!i5 tam!i5n n %u"d" a%#icar radua#m"nt" #a ancion" %or in$raccion" tri!utaria- "n #a $or $orma co cond ndic icio ion" n" 'u" 'u" "##a "##a " "ta ta!# !#"/ "/ca ca-- m" m"di dian ant" t" R" "o# o#uc ució ión n d" Su%" Su%"ri rint nt"nd "nd"n "nci cia a o norm norma a d" ran rano o imi imi#ar #ar-- 7*an 7*ando do #o #o %ar %arm"t m"tro ro o crit"r crit"rio io o!*"ti o!*"ti(o (o 'u" corr" corr"%on %ondan dan-- a0 como como %ara d"t"rm d"t"rmina inarr tramo tramo m"nor" a# monto d" #a anción "ta!#"cida "n #a norma r"%"cti(a. En "t" "t" co cont nt"+ "+to to-- "n "# a&o a&o 2==> 2==> #a SUNA SUNAT T "miti "mitió ó "# R"#am "#am"n "nto to d"# d"# R5im"n 5im"n d" ?radua ?radua#id #idad ad a%#ica a%#ica!#" !#" a in$rac in$raccio cion" n" d"# Códio Códio Tri!uta ri!utario rio (i"nt" a #a $"c,a. R"ci"nt"m"nt" %u!#icó "n E# 3"ruano una "ri" d" R"o#ucio R" o#ucion" n" 'u" #a Su%"rint"nd Su%"rint"nd"ncia "ncia Naciona# Ad*unta Ad*unta O%"rati(a O%"rati(a ,a!0a "mitido a# int"rno d" "ta intitución durant" "# a&o- m"diant" #a cua#" " di%on" a%#icar #a $acu#tad dicr"ciona# %ara no ancionar adminitrat adminitrati(am"nt i(am"nt" " d"t"rminada d"t"rminada in$raccion" in$raccion" tri!utariatri!utaria- a "$"cto 'u" #a ciud ciudada adan0 n0a a co cono no/c /ca a ta#" ta#" di% di%o oic icio ion" n" %ara %ara otor otora arr $aci $aci#i #ida dad" d" a #o #o contri!u"nt" %ara "# cum%#imi"nto d" u o!#iacion" 7ca#". @) 3rinci%io d" #a %ot"tad ancionadora.
E# art. 1>1< di%on" 'u" #a Adminitración Tri!utaria "*"rc"r u $acu#tad d" im%on"r ancion" d" acu"rdo con #o %rinci%io 'u" a continuación " "+%on"n 1. 3rinci%io d" #"a#idad. Só#o %or norma con rano d" #" ca!" atri!uir a #a "ntidad" #a %ot"tad ancionadora #a coniui"nt" %r"(iión d" #a con"cu"ncia adminitrati(a 'u" a t0tu#o d" anción on %oi!#" d" a%#icar a un adminitrado- #a 'u" "n nin6n cao ,a!i#itarn a di%on"r #a %ri(ación d" #i!"rtad. 3or tanto- #a #" d"!" %r"("r #a conducta anciona!#"d"t"rminando ad"m cu# " #a anción 'u" corr"%ond"- d"#imitando "# m!ito d"# i#0cito anciona!#" %or "+%r"a %r"cri%ción contituciona#. 2. 3rinci%io d" ti%icidad. Só#o contitu"n conducta anciona!#" adminitrati(am"nt" #a in$raccion" %r"(ita "+%r"am"nt" "n norma con rano d" #" m"diant" u ti%i7cación como ta#"- in admitir int"r%r"tación "+t"ni(a o ana#o0a. La di%oicion" r"#am"ntaria d" d"arro##o %u"d"n "%"ci7car o raduar a'u"##a diriida a id"nti7car #a conducta o d"t"rminar ancion"- in contituir nu"(a conducta anciona!#" a #a %r"(ita #"a#m"nt"- a#(o #o cao "n 'u" #a #" %"rmita ti%i7car %or (0a r"#am"ntaria. @. 3rinci%io d" Non !i in id"m. No " %odr im%on"r uc"i(a o imu#tn"am"nt" una %"na una anción adminitrati(a %or "# mimo ,"c,o "n #o cao 'u" " a%r"ci" #a id"ntidad d"# u*"to- ,"c,o $undam"nto. E d"cir no %u"d" a%#icar" a un u*"to do o m ancion" %or una mima in$racción- a0 como tam%oco %u"d" "r o!*"to d" do %roc"o ditinto %or un mimo ,"c,o. . 3rinci%io d" %ro%orciona#idad. La anción d"!" uardar corr"%ond"ncia con #a conducta in$ractora- 'u"dando %ro,i!ida #a m"dida inn"c"aria o "+c"i(a- mant"ni"ndo #a d"!ida %ro%orción "ntr" #o m"dio a "m%#"ar #o 7n" %6!#ico 'u" d"!a tut"#ar. . 3rinci%io d" no concurr"ncia d" in$raccion". Cuando una mima conducta ca#i7'u" como m d" una in$racción " a%#icar #a anción %r"(ita %ara #a in$racción d" maor ra("dad- in %"r*uicio 'u" %u"dan "+iir" #a d"m r"%ona!i#idad" 'u" "ta!#"/can #a #"". 3or "*"m%#o- "n "# cao d" un contri!u"nt" 'u" no ##"(" "# Li!ro Diario a %"ar d" "tar o!#iado a "##o 'u" ant" un r"'u"rimi"nto d" #a SUNAT %or #o mimo no %odr0a "+,i!ir#o"tar0a com"ti"ndo do in$raccion" "ta!#"cida %or "# art0cu#o 1> num"ra# 1 "# art0cu#o 1>> num"ra# 1- "n cuo cao- #a SUNAT t"ndr0a 'u" o%tar %or ancionar "# %rim"ro d" "##o. ;. 3rinci%io d"# d"!ido %roc"dimi"nto. La "ntidad" a%#icarn ancion" u*"tndo" a# %roc"dimi"nto "ta!#"cido r"%"tando #a arant0a d"# d"!ido %roc"o. >. 3rinci%io d" "uridad *ur0dica. La actuación d" #a Adminitración Tri!utaria " "ncu"ntra om"tida a# ord"n contituciona# #"a#- #o 'u" %"rmit" a #o adminitrado %r"("r "# tratami"nto 'u" r"ci!irn u accion"- a0 como #a arant0a 'u" contituciona#m"nt" #" com%"t". . 3rinci%io d" irr"troacti(idad. Son a%#ica!#" #a di%oicion" ancionadora (i"nt" "n "# mom"nto 'u" "# adminitrado incurr" "n #a
in$racción. E# art. 1; d"# Códio Tri!utario "ta!#"c" 'u" #a norma tri!utaria 'u" u%riman o r"du/can ancion" %or in$raccion" tri!utariano "+tinuirn ni r"ducirn #a 'u" " "ncu"ntr"n "n trmit" o "n "*"cución4 " d"cir 'u" no %u"d"n a%#icar" d" man"ra r"troacti(a. ) D"7nición- d"t"rminación ti%o d" in$racción tri!utaria. E# art0cu#o 1;< d"# Códio Tri!utario d"7n" 'u" " in$racción tri!utaria toda acción u omiión 'u" im%ort" #a (io#ación d" norma tri!utaria- i"m%r" 'u" " "ncu"ntr" ti%i7cada como ta# "n "# %ro%io Códio o "n otra #"" o d"cr"to #"i#ati(o. Et" conc"%to im%#ica "# com%ortami"nto anti*ur0dico d"# d"udor tri!utario- a# incum%#ir %or acción u omiión #a o!#iacion" tri!utaria #"a#m"nt" "ta!#"cida d"!idam"nt" tit%i7cada. Como a!"mo- ta#" o!#iacion" %u"d"n "r d" carct"r $orma# %or "*"m%#o- no %r""ntar #a d"c#aracion" comunicacion" "ta!#"cida- no ##"(ar #i!ro o r"itro conta!#"- "ntr" otro)- o d" carct"r utancia# no cum%#ir con "# %ao d" #a r"t"ncion" o %"rc"%cion" "$"ctuada). La in$racción "r d"t"rminada "n $orma o!*"ti(a. No " r"'uiito 'u" #a Adminitración "ntr" a (a#orar #a ra/on"- circuntancia o int"nciona#idad 'u" %odr0an ,a!"r moti(ado #a conducta in$ractora d"# d"udor4 ó#o !atar ("ri7car "# incum%#imi"nto d" #a o!#iación tri!utaria #"a#m"nt" "ta!#"cida 'u" dic,o incum%#imi"nto " "ncu"ntr" d"!idam"nt" ti%i7cado como in$racción %ara u con7uración #a con"cu"nt" a%#icación d" #a anción 'u" corr"%onda. 3or u %art"- "# art0cu#o 1>2< d"# mimo Códio- "ta!#"c" 'u" #a in$raccion" tri!utaria " oriinan %or "# incum%#imi"nto d" #a o!#iacion" iui"nt" 1. D" incri!ir"- actua#i/ar o acr"ditar #a incri%ción. 2. D" "mitir- otorar "+iir com%ro!ant" d" %ao u otro docum"nto. @. D" ##"(ar #i!ro o r"itro o contar con in$orm" u otro docum"nto. . D" %r""ntar d"c#aracion" comunicacion". . D" %"rmitir "# contro# d" #a Adminitración Tri!utaria- in$ormar com%ar"c"r ant" #a mima. ;. Otra o!#iacion" tri!utaria. E# d"ta##" d" cada ti%o d" in$raccion" " "ncu"ntra d"# art0cu#o 1>@< a# 1>< d"# Códio. ) Sancion" tri!utaria. Ca!" r"ca#car "n "t" %unto- #a ca%acidad dicr"ciona# 'u" #a #" #" ,a con$"rido a #a Adminitración Tri!utaria %ara "# "*"rcicio d" u $acu#tad ancionadora. D" "t" modo- #a in$racción %u"d" "r o!*"to d" do ti%o d" ancion" G D" ti%o %atrimonia# %"na %"cuniaria mu#ta) comio d" !i"n"4 G Sancion" d" ti%o no %atrimonia# int"rnami"nto t"m%ora# d" (",0cu#oci"rr" t"m%ora# d" "ta!#"cimi"nto u o7cina d" %ro$"iona#"
ind"%"ndi"nt" u%"nión d" #ic"ncia- %"rmio- conc"ion" o autori/acion" (i"nt" otorada %or "ntidad" d"# Etado %ara "# d""m%"&o d" acti(idad" o "r(icio %6!#ico. a) Mu#ta. Son ancion" d" ti%o %"cuniario- 'u" %odrn d"t"rminar" "n $unción a #a Unidad Im%oiti(a Tri!utaria UIT) (i"nt" a #a $"c,a "n 'u" " com"tió #a in$racción- #o Inr"o n"to IN) com%r"ndido "n un "*"rcicio ra(a!#"- "# tri!uto omitido- no r"t"nido o no %"rci!ido- no %aado- "# monto aum"ntado ind"!idam"nt" "# monto no "ntr"ado. La mu#ta no %aada " actua#i/an a%#icando "# int"r5 moratorio a 'u" " r"7"r" "# art. @@< d"# Códio- d"d" #a $"c,a "n 'u" " com"tió #a in$racción o- cuando no "a %oi!#" "ta!#"c"r#a- d"d" #a $"c,a "n 'u" #a Adminitración d"t"ctó #a in$racción. !) Comio d" !i"n". Ti"n" %or o!*"to a$"ctar d" man"ra t"m%ora# "# d"r"c,o d" %o"ión o %ro%i"dad d"# in$ractor o!r" #o !i"n" (incu#ado a #a in$racción- #imitando u d"r"c,o d" uo o conumo "n tanto %"rman"c" !a*o cutodia d" #a SUNAT. La in$racción 'u" da #uar a "ta anción d"!" contar "n un Acta 3ro!atoria. E+c"%ciona#m"nt"- cuando #a natura#"/a d" #o !i"n" #o am"rit" o " r"'ui"ra d"%óito "%"cia#" %ara #a con"r(ación a#mac"nami"nto d" 5to 'u" #a SUNAT no %o"a o no di%ona "n "# #uar dond" " r"a#i/a #a int"r("nción- %odr a%#icar una mu#ta- a#(o 'u" %u"da r"a#i/ar" "# r"mat" o donación inm"diata d" #o !i"n" mat"ria d" comio. c) Int"rnami"nto t"m%ora# d" (",0cu#o. Conit" "n "# inr"o d"# (",0cu#o a #o d"%óito o "ta!#"cimi"nto 'u" d"in" #a SUNAT- %r"(io #"(antami"nto d"# acta %ro!atoria "n #a 'u" cont" #a int"r("nción r"a#i/ada " d"*a contancia "+%r"a d" #a in$racción d"t"ctada. La SUNAT %odr utituir #a a%#icación d" #a anción d" int"rnami"nto t"m%ora# d" (",0cu#o %or una mu#ta "'ui(a#"nt" a cuatro ) UIT- cuando #a r"$"rida Intitución #o d"t"rmin" "n !a" a crit"rio 'u" "ta!#"/ca. A# a%#icar "ta anción #a SUNAT %odr r"'u"rir "# au+i#io d" #a $u"r/a %6!#ica %o#ic0a naciona#)- "# cua# "r conc"dido d" inm"diato in trmit" %r"(io- !a*o anción d" d"titución. d) Ci"rr" t"m%ora# d" "ta!#"cimi"nto u o7cina d" %ro$"iona#" ind"%"ndi"nt". M"diant" "ta anción " #imita a# contri!u"nt" u d"r"c,o a "*"rc"r %or un ti"m%o d"t"rminado #a r"a#i/ación d" u acti(idad" "m%r"aria#" o %ro$"iona#"- a# "*"cutar" "# ci"rr" d"# #oca# o "ta!#"cimi"nto "n "# 'u" " com"t" o " d"t"ctó #a in$racción o "# domici#io 7ca# "6n corr"%onda. Cuando "+ita im%oi!i#idad d" a%#icar "# ci"rr" t"m%ora# d"# #oca#- #a SUNAT ado%tar #a accion" n"c"aria %ara im%"dir "# d"arro##o d" #a acti(idad 'u" dió #uar a #a in$racción- %or "# %"r0odo 'u" corr"%ond"r0a a# ci"rr". Iua#m"nt" %odr utituir #a anción d" ci"rr" t"m%ora# %or una mu#ta o #a u%"nión d" #a #ic"ncia- %"rmio conc"ion" o autori/acion" (i"nt" otorada %or "ntidad" d"# Etado. ;) A modo d" conc#uión.
E# %od"r ancionador " $undam"nta "n "# %rinci%io d" #"a#idad4 u "*"rcicio %or %art" d" #a Adminitración Tri!utaria no %u"d" "r "n nin6n modo ar!itrario- %u" contitu" una trar"ión d" #". 3ara ta# "$"cto- "# %ro%io Códio Tri!utario ,a "&a#ado #o %rinci%io 'u" ri"n "ta %ot"tad. 3or u %art"- #a dicr"ciona#idad adminitrati(a %"rmit" a #a SUNAT 9"+i!i#i/ar u actuación a# a%#icar #a ancion" conid"rando #a r"a#idad d"# contri!u"nt"- in %"r*udicar #o %rinci%io d" #"a#idad "uridad *ur0dicata# como %u"d" o!"r(ar" con #a (i"ncia d"# R5im"n d" ?radua#idad #a r"ci"nt" %u!#icación d" #a R"o#ución N< 2==H2=1;HSUNAT. Aimimo- conid"ramo 'u" #a actuación d" #a SUNAT d"!" "r %r"d"ci!#" %ara #o contri!u"nt" no d"!" #imitar" a im%on"r ancion"- ino 'u" d"!" contri!uir d" man"ra %roacti(a a %romo("r #a cu#tura tri!utaria "n nu"tro %a0- m"diant" #a im%#i7cación d" di("ro trmit" %roc"dimi"nto adminitrati(o- maor di$uión d" #a normati(idad tri!utaria- a0 como $aci#idad" %ara 'u" "# d"udor tri!utario conid"r" atracti(o r"u#ari/ar o u!anar u in$raccion" d" man"ra "%ontn"a#o 'u" r"dundar "n r"ducir u coto d" r"caudación - m"*or a6n- a diminuir #a taa d" in$orma#idad 'u" actua#m"nt" " !atant" a#ta.
BIBLIO?RAFIA Art. 2< d"# TUO d"# Códio Tri!utario. "r "nt"ncia r"ca0da "n #o E+%"di"nt" NJ 2==H2==2HAATC 11=H 2==2HAATC. Norma 3r"#iminar I d"# Códio Tri!utario En #o cao "n 'u" #a Adminitración Tri!utaria " "ncu"ntra $acu#tada %ara actuar dicr"ciona#m"nt" o%tar %or #a d"ciión adminitrati(a 'u" conid"r" m con("ni"nt" %ara "# int"r5 %6!#ico- d"ntro d"# marco 'u" "ta!#"c" #a #". Nima- E.4 R"- K. ?óm"/ A. 2=1@). A%#icación %rctica d"# r5im"n d" in$raccion" ancion" tri!utaria. Lima ?ac"ta Kur0dica. R"o#ución d" Su%"rint"nd"ncia N< =;@H2==>SUNAT d"# @
[email protected]==>. R"o#ución d" Su%"rint"nd"ncia N< 2==H2=1;HSUNAT d"# 12.=.2=1;. "r art0cu#o 1>1< d"# Códio Tri!utario. En co,"r"ncia con #o %rinci%io d" #"a#idad ti%icidad ant" "nunciado. Art0cu#o 1;< d"# Códio Tri!utario. La RTF NJ =>=1@H1H2== "&a#a 'u" "n (irtud a #o di%u"to %or "# art. 1; d"# Códio Tri!utario- #a in$racción " d"t"rmina "n $orma o!*"ti(a- " d"cirin t"n"r "n cu"nta #a int"nciona#idad o #a circuntancia 'u" %udi"ran *uti7car u comiión %or #o 'u" "# ,"c,o 'u" #a r"curr"nt" a#"u" 'u" "
d"!"n ana#i/ar #a circuntancia 'u" oriinaron #a omiión- no d"(irt6a #a con7uración d" #a in$racción. Art. 1;< d"# Códio Tri!utario. 3ara "# cao d" #o u*"to d"# Nu"(o RUS " a%#ica "# inr"o I) "'ui(a#"nt" a cuatro ) ("c" "# #0mit" m+imo d" cada cat"or0a d" #o Inr"o !ruto m"nua#"- "6n #a cat"or0a "n 'u" " "ncu"ntra o d"!a "ncontrar" u!icado.