j
DEĞİŞLER
tŞCl-KÖYLÜ YAYİNLARİ Adaknle Sokak 28/1 - Ankara
ü'bSA m^(^)
Dizgi
ve Baskı
: Hilâl
Matb.
Kasım
1970
Koli. fc
§ti.
- 22
HAZİRANIN
ON ALTISI YDI
Düş değil bu hayal değil he heey be Yetmişbin dev işçim kalktı yürüdü Kokuşmuş düzene sahip çıkanın Alnın çatına aktı yürüdü Yeter demek için patron kârına Dev adımlar selâm yazdı yarına işbaşından cadde ortalarına Kükreyen sel gibi aktı yürüdü Nasırlı elinde gürz gibi kini Güneş tepesinde kızıl bir sini Sağır beyinlere ayak sesini Paslı çivi gibi çaktı yürüdü 3
Bağırdı çağırdı çıktıkça sesi Çenesinde sakal başında fesi İşçi çevresinin Rüştü dedesi Bayrağı en önde çekti yürüdü
Kemikli Yeni bir Torunu Evinden
tırnaklı birleşen eller türküyü söyleşen diller yanında yaşlı nineler dışarı çıktı yürüdü
O kararlı o güvenli yetmişbin Sarstı taşlarını geçtiği yerin Yol boyunca karşı devrimcilerin Etli boğazını sıktı yürüdü
O barış Alnının
yerine kavgayı seçen terini su diye içen
Kıyıda Demiri
köşede eline geçen iki kat büktü yürüdü
Kızıla dönmüştü rengi sarının Müjde yeli esiyordu yarının Şiş göbekli para babalarının İçini ağzından söktü yürüdü
Kaldırdı başını doğruldu beli Kovandan boşalan o arı seli önüne dikilen herbir engeli Vurdu omuzunu yıktı yürüdü Hedefe ok gibi attı sözünü Görmeğe değerdi o sert yüzünü Beyazları kan bürüyen gözünü iki ateş gibi yaktı yürüdü Yüreğinde yara etinde bere Faşizm döşenmişti bastığı yere Hesabını sonra sormak üzere içinden üç ölü döktü yürüdü. if
AŞIK İHSANI
MARŞ Hayat denilen kavgaya girdik Çelik adımlarla yürüyoruz Biz bu karanlık yolun sonunda Doğacak güneşi bekliyoruz Dağları aşıyor Bak yakınlaşıyor Ay ve yıldıza hep koşun Bu bir rüya değil Bu bir hülya değil Müjdecisi kurtuluşun Kara deryalarda bir fenersin Senin ışığında yürüyoruz Biz bu karanlık yolun sonunda Doğacak güneşi bekliyoruz 6
Fabrikalarda Tarlalarda
biz biziz
Biziz hayatı yaratan Dil farkı bilmeyiz Din farkı bilmeyiz Sanki doğduk bir anadan Anamız amele sınıfıdır Yurdumuz bütün cihandır Hazırlandık son Başta bayrağımız
bizim
kanlı kavgaya Sosyalizm
Bayrağını yükselt Daha daha yükselt Yükselt bayrağı yukarı Bugüne vuralım Yarını kuralım Kaldıralım sınıfları
MARŞ Amerikan uşakları Morisson'un köpekleri İktidarın haydutları Uyandık hey geliyoruz Ne bir iki ne de beş on Çoğuz otuzaltı milyon işçiyle köylüyle gençlik Uyandık hep geliyoruz Davulla zurnayla sazla Topla tüfekle silâhla Kurtuluş Savaşımıza Uyandık hey geliyoruz Ortak derdin insanları Gelsin alsın bu hakları Devrimin savaşçıları Uyandık hey geliyoruz 8
MARŞ Emperyalizmi kovmaya and içtik Biz devrimcilerden korksun iktidar. Vedat, Taylan, Battal, Kuseyri'miz Devrimciler ölür, devrimler yaşar.
var.
işçi, köylü, gençlik, asker elele. Satılmışlar kaçacak delik arar. Hey yurtsever millî cepheye katıl. Bağımsızlık için savaşımız var. Yürüyün Yürüyün
işçiler, köylüler, gençler. ezilen horlanan halklar.
NOT: izmir
marşı temposuyla i)
söylenecek.
MARŞ Gün doğdu hep uyandık Siperlere dayandık Bağımsızlık uğruna da Al kanlara boyandık Yolumuz devrim yolu Gelin kardaşlar gelin Yurdumuza yanki doldu Vurun kardaşlar vurun işçi köylü hep hazırız Sömürenlere karşı Halk savaşı vereceğiz Emperyalizme karşı 10
işçi köylü bir olalım Aydınlarla kaynaşalım Emek hakkını alalım Kula kulluk Bu keşmekeş
-
yetsin artık bitsin artık
Açalım bir yeni çağı Dinsin yoksulların ahi Başkaldırıp sömürüye Kula kulluk yetsin artık Bu keşmekeş bitsin artık özü öze bağlayalım Sular gibi çağlayalım Hep birlikte kükreydim Kula kulluk yetsin artık Bu keşmekeş bitsin artık
11
MARŞ Ankara'nın taşına bak Gözlerimin yaşına bak Yanki bizi esir almış Şu düzenin işine bak Ankara'nın taştır yolu Yanki sarmış sağı solu Sen gösterdin halk savaşı Devrim için doğru yolu Zulüm bir gün duracaktır Halk zinciri kıracaktır işçi köylü yoksul İktidarı alacaktır.
halkım
12
Uyan artık uykundan uyan Uyan esirler dünyası Şuurumuz bir kızıl volkan Kavgamız ölüm kavgası Mazi ta kökünden şilinsin Biz başka âlem isteriz Bizi hiçe sayanlar bilsin Bundan sonra herşey biziz Bu kavga en sonuncu kavgamızdır Enternasyonalle kurtulur insanlık Patron, ağa sultan paşa bey Nasıl bizleri kurtarır Bizi kurtaracak şey Yalnız kendi kollarımızdır 13
artık
BİZİM BİZİM Bu memleket bunca emek Bizim bizim hepsi bizim Yabancıya yer ne demek Bizim bizim hepsi bizim Aracının aldığı fark Güldür güldür işleyen çark Hırsından çatlayan toprak Bizim bizim hepsi bizim Düzenin ezdiği beller Kilide vurulan diller Kazmayı kavrayan eller Bizim bizim hepsi bizim 11
îş arayan açlar bizim Yaban ele göçler bizim Alınacak öçler bizim Bizim bizim hepsi bizim Meydanlara doluş bizim El ele bir oluş bizim Dayanış kurtuluş bizim Bizim bizim hepsi bizim
AŞIK İHSANI
15
VEDAT DEMlRClOGLU Bir sabah uykusunda Polisi saldırdılar Demircioğlu Vedat'ı Coplarla öldürdüler Coplarla yumruklarla Vurdular öldürdüler Gencecik çocuklardı Belki siz de gördünüz Ellerinde pankartlar Yolda gidiyorlardı özgürlük istiyorlar özgürlük diyorlardı 1«
MARŞI
Altıncı
filo derler
Belki siz de gördünüz Kıbrısta karşımıza Çıktılar durdurdular Boğazda karşımıza Çıktılar öldürdüler Kurtuluş savaşında Belki siz de gördünüz Demircioğlu bir değil Halkımız bir çağıl Belki siz de gördünüz Geliyor çağıl çağıl Geliyor çağıl çağıl Geliyor çağıl çağıl
17
KAHRAMANLIK
TÜRKÜLERİ
KÖROGLU
YlGİTLEMESl
Yiğitler silkinip ata binince Derelerle bozkırlara ün olur Yiğit olan döne döne cengeder Kötüler kavgadan kaçar hun olur Bir yiğit adasın almış eline Serini koymuştur yiğit yoluna Kalkan paralana zırhlar deline Kanlı gömlek koç yiğide don olur Bir yiğit adasın almış atıyor Ak elleri kızıl kana batıyor Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyor Kaçma kötü kaçma şimdi dön olur. 1!)
ISKAN
TÜRKÜSÜ
Kalktı göç eyledi avşar elleri Ağır ağır giden eller bizimdir Arap atlar yakın eder ırağı Yüce dağdan aşan yollar bizimdir Belimizde kılıcımız kirmâni Taşı deler mızrağımın temreni Hakkımızda devlet etmiş fermanı Ferman padişahın dağlar bizimdir Dadaloğlum bir gün kavga kurulur öter tüfek, davlumbazlar vurulur Nice koçyiğitler yere serilir ölen ölür, kalan sağlar bizimdir 20
Dedemoğlu'dan İSKÂN TÜRKÜSÜ Kalktık Horasan'dan sökün eyledik Düşürdüler bizi tozlu yollara Parlıyor Omzumuzda uzun şelfeler (*) Aşırdılar bizi karlı dağlara Geldik Anadolu'da Kayseri Dağı Göründü gözüme Gemerek Bağı Çat ak dere derler de Zile'nin sağı Samsun Trabzon Çorum ellere.
(*) Şelfe = Mızrak Şelfeler = Mızraklar 21
SERDARI Yiğit de yiğidin sırrını gizler Sırası geldikçe dağları düzler Kötüler yiğidin fırsatın gözler Nasıl kaynamasın canı yiğidin Cahille konuşma sözünü bilmez Kötüyle konuşma meydanı olmaz Konuş yiğit ile kahpelik gelmez İlden ile gider ünü yiğidin Daima yiğidin sözü dir'olur Zenginlerin kavukçusu çoğ olur Yiğit yerde kalmaz bir gün beğ olur Şardan şâra gider şanı yiğidin Serdarî'nin dahi sözleri haktır Kötü bir derd etti yürekte oktur Dünyada yiğidin kıymeti yoktur Kıymetini bilen hani yiğidin 88
KOCABEY Ah senin o tekdirin bize abestir Bu yiğitlik sana kimden mirastır Eğer ki kulluğa verirsen destur inan üçten beşten senden Geride kalan değilem bre oy Kavga görmeyince açılmaz aynım Benimle birlikte Mustafa kaynım Eğer ki kavgada kızarsa beynim inan üçten beşten senden Geride kalan değilem Kocabey'em çok diyarlar gezmişem Nice nice alayları bozmuşam Bin kelleyi bir cıdaya dizmişem İnan üçten beşten senden Geride kalan değilem 23
KÖROGLU YÎGITLEMESİ Mert dayanır namert kaçar Meydan gümbür gümbürdenir Şahlar şahı divan açar Divan gümbür gümbürdenir Yiğit kendini öğende Oklar menzili döğende Şeşper kalkana değende Kalkan gümbür gümbürdenir Ok atılır kafasından Hak saklasın belâsından Köroğlu'nun nârasından Dağlar gümbür gümbürdenir 24
BEYLER
NİC'OLDU
Yine tuttu Gâvur Dağı boranı Hançer vurup acarladın yaramı Sana derim Mistik Paşa öreni içindeki bunca beyler nic'oldu Sabahaca kandilleri yanardı Soytarılar fırıl fırıl dönerdi Ha deyince beşyüz atlı binerdi Sana inip konan beyler nic'oldu Ağlayı ağlayı Dadal'ım söyler Vefasız dünyayı şu insan neyler Bin yiğidi bir kötüye kul eyler Şimden sonra yaşaması güç'oldu 25
Köroğlu BENDEN SELAM OLSUN Benden selâm olsun Bolu beyine Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır At kişnemesinden kargı sesinden Dağlar seda verip seslenmelidir Düşman geldi tabur tabur dizildi Alnımıza kara yazı yazıldı Martin icadoldu mertlik bozuldu Eğri kılıç kında paslanmalıdır Köroğlu düşer mi yiğit şanından Çoğunu ayırır er meydanından Kır'at köpüğünden düşman kanından Çizme dolup çevrem ıslanmalıdır
86
HALK OZANLARI
PIR SULTAN ABDAL
GÖZLEYİ GÖZLEYl GÖZÜM DÖRDOLDU Gözleyi gözleyi gözüm dördoldu Dostum ne yatarsın günlerin geldi Korular kalmadı kara yurdoldu Dostum ne yatarsın günlerin geldi Kızılırmak gibi bendinden boşan Hama'dan Merdin'den Sivas'a döşen Düldül eğerlendi zülfikar kuşan Dostum ne yatarsın günlerin geldi Mümin olan bir nihana çekilsin Münafık başına taşlar dökülsün Sancağımız Kazova'ya dikilsin Dostum ne yatarsın günlerin geldi 89
Yürü bire Hızır Paşa Senin de çarkın kırılır Güvendiğin padişahın O da bir gün devrilir Nemrud gibi Anka n'oldu Bir sinek havale oldu Dâvamız mahşere kaldı Yarın bu senden sorulur
■M)
Uyur iken uyardılar Diriye saydılar bizi Koyun olduk ses anladık Sürüye saydılar bizi Halimizi hal eyledik Yolumuzu yol eyledik Her çiçekten bal eyledik Arıya saydılar bizi Hakkın yoluna dizildik Dost defterine yazıldık Bal olduk şerbet ezildik Doluya saydılar bizi Pir Sultan Abdal'ım şunda Çok keramet var insanda O cihanda bu cihanda Aliye saydılar bizi 31
'
ŞAHA
GİDELİM
Hızır Paşa bizi berdar etmeden Açılın kapılar şaha gidelim Siyaset günleri gelip çatmadan Açılın kapılar şaha gidelim Yıkılın kaleler şaha gidelim Kalenin kapısı taştan demirden Yanlarım çürüdü yaştan yağmurdan Hiç kimse yoktur ki dostu çağırdam Açılın kapılar şaha gidelim Yıkılın kaleler şaha gidelim Pir Sultan Abdal'ım ey Hızır Paşa Bizi hasret kodun kavim kardaşa Gör ki neler gelir sağ olan başa Açılın kapılar dosta gidelim Yıkılın kaleler şaha gidelim 32
PÎR SULTAN DEYU Dün gece seyrimde çoştuydu dağlar Dağlar ağlar ağlar Pir Sultan deyi Gündüz hayalimde gece düşümde Düşler ağlar ağlar Pir Sultan deyi Kemendimi attım dara dolaştı Kâfirlerin eli kana bulaştı Koyun geldi kuzuları meleşti Koçlar ağlar ağlar Pir Sultan deyi Uzundu usuldü dedemin boyu Yıldız dı yaylâsı Banaz'dı köyü Yaz bahar ayında bulanır suyu Çağlar ağlar ağlar Pir Sultan deyi Pir Sultan kızıydık biz de Banaz'da Kanlı yaş akıttık baharda yazda Dedemi astılar kanlı Sivas'ta Dostlar ağlar ağlar Pir Sultan deyi. 33
DERDİM çoktur Derdim çoktur hangisine yanayım Yine tazelendi yürek yâresi Ben bu derde nerden derman bulayım Meğer dost elinden ola çaresi Türlü donlar giyer gülden naziktir Bülbül cevreyleme güle yazıktır. Çok hasretlik çektim bağrım eziktir Güle güle gelir canlar pâresi Didar ile muhabbete doyulmaz Muhabbetten kaçan insan sayılmaz Münkir üflemekle çırağ söğünmez Tutuşunca yanar aşkın çırası Pir Sultan'ım katı yüksek uçarsın Selâmsız sabahsız gelip geçersin Dilber muhabbetten niçin kaçarsın Böyle midir yolumuzun töresi 34
DOSTA GİDERİM Karşıdan görünen ne güzel yaylâ Bir dem süremedim giderim böyle Ala gözlü pirim sen himmet eyle Ben de bu yayladan dosta giderim Eğer göverüben bostan olursam Şu halkın diline destan olursam Kara toprak senden üstün olursam Ben de bu yayladan dosta giderim 35
Bir bölük turnaya sökün dediler Yürekteki derdi dökün dediler Yayladan ötesi yakın dediler Ben de bu yaylâdan dosta giderim Dost Üstü Ben Ben
elinden dolu içmiş deliyim kan köpüklü meşe seliyim bir yol oğluyum yol sefiliyim de bu yayladan dosta giderim.
Alınmış abdestim aldırırlarsa Kılınmış namazım kıldırırlarsa Sizde dost deyeni öldürürlerse Ben de bu yaylâdan dosta giderim Pir Sultan Abdal'ım dünya durulmaz Gitti giden ömür geri dönülmez Gözlerim de dost yolundan ayrılmaz Ben de bu yaylâdan dosta giderim.
:iG
AŞIK VEYSEL
ÇARKI DEVRAN Asırlar elinde bir teşbih gibi Çeviriyor çarkı devran bakalım Sayısız bugünler bir defter gibi Deviriyor çarkı devran bakalım Ne ucu bellidir ne de ortası Bir gizli sır giyinmiştir libası Dünya harman elindedir yabası Savuruyor çarkı devran bakalım Hesapsız asırlar sayısız yıllar Gizlenmiş içinde karanlık yollar Kıyamet varımış gelecek derler Çağırıyor çarkı devran bakalım Her birin bir türlü kâra düşürmüş Bülbülü gül için zâra düşürmüş Veysel'i bir sönmez nâra düşürmüş Savuruyor çarkı devran bakalım 38
YOL Uzun ince bir yoldayım Gidiyorum gündüz gece Bilmiyorum ne haldeyim Gidiyorum gündüz gece Dünyaya geldiğim anda Yürüdüm aynı zamanda İki kapılı bir handa Gidiyorum gündüz gece Düşünülürse derince Irak görünür gözüme Yol bir dakka miktarınca Gidiyorum gündüz gece Şaşar Veysel işbu hale Gâh ağlayıp gah güle Yetişmek için menzile Gidiyorum gündüz gece 39
SAZIMA Ben gidersem sazım sen kal dünyada Gizli sırlarımı aşikâr etme Lâl olsun dillerin, söyleme yad'a Garip bülbül gibi ahüzar etme Gizli dertlerimi sana anlattım Çalıştım sesimi sesine kattım Bebe gibi kollarımda yaylattım Hayali hatır et beni unutma 10
Bahçede dut iken bilmezdim sazı Bülbül konar mıydı dalına bazı Hangi kuştan aldın sen bu avazı Söyle doğrusunu gel inkâr etme Benim her derdime ortak sen oldun Ağlarsam ağladın gülersem güldün Sazım bu sesleri turnadan m'aldım Pençe vurup sarı teli sızlatma Ay geçer, yıl geçer uzarsa ara Giyin kara libas yaslan duvara Yanından göğsünden açılır yara Yar gelmezse yaraların elletme Sen petek misali Veysel de arı Inleşir beraber yaparak balı Ben bir insanoğlu, sen bir dut dalı Ben babamı sen ustanı unutma
11
SENİ Sen bir ceylân olsan ben de bir avcı Avlasam çöllerde saz ile seni Bulunmaz dermanı yoktur ilâcı Vursam yaralasam söz ile seni Kurulma sevdiğim güzelim deyi Bağlanma karayı alları geyin Ben bir çoban olsam sen de bir koyun Seslesem elime tuz ile seni Veysel der ismini koymam dilimden Ayrı düştüm vatanımdan ilimden Kuş olsan da kurtulmazdın elimden Eğer görse idim göz ile seni 42
TOPRAK Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yarim kara topraktır Beyhude dolandım boşa yoruldum Benim sadık yarim kara topraktır. Nice güzellere bağlandım kaldım Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum Her türlü isteğim topraktan aldım Benim sadık yarim kara topraktır 43
Karnın yardım kazmayınan belinen Yüzün yırttım tırnağınen elinen Yine beni karşıladı gülünen Benim sadık yarim kara topraktır Havaya bakarsam hava alırım Toprağa bakarsam dua alırım Topraktan ayrılsam nerde kalırım Benim sadık yarim kara topraktır Bütün kusurumu toprak gizliyor Merhem çalıp yaralarım düzlüyor Kolu açmış yollarımı gözlüyor Benim sadık yarim kara topraktır Her kim ki olursa bu sırra mazhar Dünyada bırakır ölmez bir eser Gün gelir Veysel'i bağrına" basar Benim sadık yarim kara topraktır.
14
Havalanma telli turnam Aman aman aman hey Uçup gezme ele karşı Ah niye
doğdun
sarı
yıldız
mavi
yıldız
yıldız yıldız
Çözüp gezme yele karşı Ah niye doğdun sarı yıldız
mavi
yıldız
yıldız yıldız
Yıldız yıldız yıldız hey Zülüflerin tel tel olmuş Aman aman aman hey
Yıldız
yıldız
yıldız
hey 15
Yine doğdun eller yıkan beller Ganlımı oldun kevran kıran Dön dön dön dön dön dön
büken
^ ördeğim var kazlarım var Aman aman aman hey Şahinim var bazlarım var Ah niye Yıldız Yare
doğdun
yıldız tenha
sarı
yıldız
yıldız
mavi
yıldız
yıldız yıldız
mavi
yıldız
yıldız yıldız
hey
sözlerim
var
Aman aman aman hey Ben diyemem ele karşı Ah niye Yıldız
doğdun
yıldız
yıldız
sarı
yıldız
hey
ı"
İG
YAKINDIR Korkuyorlar, korkacaklar, korksunlar Geliyoruz, geleceğiz yakındır Kim nerede ne işliyor hepsini Biliyoruz, bileceğiz yakındır Bölüşmüşler memleketin varını Gelsin hele bekliyoruz yarını Elimizin nasır balyozlarını Başlarına çalacağız yakındır 48
Din alıp satmaya verdiler hızı Hele şu ağalık başlıca sızı Horlanıp savrulan haklarımızı Fitil fitil alacağız yakındır Eridi yokuşlar yöneldik düze Boşuna bu çaba bu engel bize îşçi - Köylü kendi meclisimize Biz kendimiz dolacağız yakındır Aç ölürüz tok yaşarlar bu neden Yıkılsın bu hale hükümet eden Şura doğu Güvercinler
şura batı salacağız
demeden yakındır
49
KAVGA Al kardaşım, al eline gürzünü Vur, zalimin zulmüne vur be vur Kendi rahatını kendi elinle Zor değil be, kendin için kur be kur Gitme eloğlunun kahve ardından Yarası yok onun bilmez derdinden Dost görünen düşmanını yurdundan Domuzları sürer gibi sür be sür îşin mi var damın mı var var hani nen Atılan sen, satılan sen evet sen Asker senden, vergi senden, oy senden Senden olmayandan hesap sor be, sor Emeğin çok, dermanın yok, günün dar Oturup durmak mı daha ne kadar Boğazını sıkan hain bir el var Demirden de olsa onu kır be, kır 50
YÜRÜDÜ Dün Türk Kimi Tepe
gece düşümde gördüm dostlarım milleti birdenbire yürüdü eşşeğini, kimi kazını bayır süre süre yürüdü
Kiminin sırtında Kiminin dağlara Samsunlu îzmirli Bölge bölge sıra
baltası çulu çevrili yolu tüm Anadolu sıra yürüdü 51
Zwe
Kiminin sıkılmış nasırlı eli Kiminin kimine dayalı beli Urfa'dan Ağrı'dan bir insan seli Kaya kaya, dere dere yürüdü Kimisi yaşlıca kimisi ergen Kimisi dev yapılı, azimli girgen Kimisi uyy babo, elinde dirgen Bıyığını bura bura yürüdü Tok davul sesleri güm dedi yer yer işçi - Köylü esnaf şoför, subay er Herkesin ağzında yeni bir haber Birbirine vere vere yürüdü Kimisi sarılmış Kimisi göğsünü Koca millet bir Karanlığa vura
çıplak bir taya eylemiş kaya aydınlık bulmaya vura yürüdü
52
BALTA Odun kırıcıydı, adı Ilyas'tı Yanaştım yanına, yüzünü astı «işin nasıl?» dedim, bir küfür bastı Arkasından baltasını bileri «Bana bak arkadaş» dedim, dedi «Ne?» Dedim «sen bir vatandaşsın» dedi «hee» Dedim «kanunun var» dedi «çekil be» Arkasından baltasını biledi Dedim «ilin nere senin?» dedi «Van» Dedim «çoluk çocuk?» dedi «sekiz can» Dedim «düzelecek» dedi «ne zaman?» Arkasından baltasını biledi. Dedim Dedim
«gidiş?» dedi «onlara göre» «kötü mü ki?» dedi «bin kere»
Dedim «hak, adalet», Arkasından baltasını
«tuuu» biledi
dedi
Dedim «şu feleğin ocağı söne» Açıldı gözleri, atıldı öne Dedim «dur bakalım» dedi «ne Arkasından baltasını biledi 53
yere
güne?»
BAKALIM
HELE
Yeter bunca uyumamız Kalkalım bakalım hele Kara gündür çıramızı Yakalım bakalım hele Selâm edelim canlara Bölüşelim her yanlara Ha diyelim meydanlara Çıkalım bakalım hele 54
Türkü çağrışalım bizden Korkuyu sürelim gözden Kâfirleri içimizden Sökelim bakalım hele Yürüyelim dizi dizi Yaşayanlar görsün bizi Otuz iki dişimizi Sıkalım bakalım hele Kıralım bilek bağını Yıkalım zulüm çağını Gerçek günün bayrağını Çekelim bakalım hele. Ihsaniyem geçtim dünden Umutluyum gelen günden Her eskiyi her yönünden Yıkalım bakalım hele.
55
AŞIK MAHZUNİ ŞERİF
NENNİ NENNİ Uğradı başıma hayatın kışı Bu sene de bir hikmet var nenni nenni Gel yavru ağlayıp üzme sen beni Bu ağlamak yüreğime kor nenni nenni Yar cemâlin tutmuş güneşi ayı Aşıklar geçermiş çayı deryayı Nöbetçi eyledim telli sunayı Yavruda ölüm korkusu var nenni nenni Bir kuruşum yoktur kefen alayım Emmime dayıma haber salayım Bir toprağım yoktur mezar bulayım Öbür dünyada mezarım var nenni nenni Mahzuni Şerifim çalam sazımı Kim yazdı alnıma kara yazımı Mezar bulup gömemiyom kuzumu Anladım ki bize hayat zor nenni nenni 57
YUH YUH Uzaktan yakından yuh çekme bana Sana senin gibi baktım ise yuh Efendi görünüp bütün insana Hakkın kullarını yıktım ise yuh Yuh yuh ............... soyanlara Soyup kaçıp doyanlara yuh yuh 58
Ben hoca değilim muska yazmadım Ben hacı değilim Arap gezmedim Kuvvetliyi sevip zayıf ezmedim Namussuza boyun büktüm ise yuh Yuh yuh ............... ben böyleysem Yuh yuh sen öyleysen Ere sopa vuran paşa değilim Ben merdi ezmeye maşa değilim Atomcuyum kirli kirli köşe değilim Memleketi satıp yaktım ise yuh Yuh yuh ............... soyanlara Soyup kaçıp doyanlara yuh yuh Ne demek efendim, bey ve amele Fakir soymak yakışır mı kemâle Rüşveti hak bilip her dakka hile Yapıp kafa kafa çektim ise yuh Yuh yuh ............... soyanlara Soyup kaçıp doyanlara insanlığa kıyanlara
59
Bu kadar milletin hakkın alanlar Onları kandırıp zevke dalanlar Diplomayla olmaz olmaz hâkim olanla Suçsuzun başına çöktüm ise yuh Yuh yuh ............... ben böyleysem Yuh yuh sen öyleysen Mahzuni'yim bende başlar asalet Asillere paydos beye nihayet Şu insanlık derde derde girerse şayet Ona yar olmaktan bıktım ise yuh Yuh yuh ............... ben böyleysem Yuh yuh sen öyleysen Yuh yuh soyanlara Soyup kaçıp doyanlara insana kıyanlara Yuh yuh uyuyanlara yuh
60
DERTLİ köyüm Ne uzaktır şu Maraş'a Benim köyüm dertli köyüm Yol bitmiyor koşa koşa Aman köyüm yiğit köyüm Ocakları tezek dolu Gözlerine gider külü Çamurdan çıkılmaz yolu Ey vali köyüm yiğit köyüm (il
Avukat yer parasını Muhtar eker merasını Kimse sarmaz yarasını Aman köyüm yiğit köyüm
Üç jandarma bir karakol Yumurtası tavuğu bol Ne okul var ne düzgün yol Eyvah köyüm yiğit köyüm
Köyüm köyüm dertli köyüm Aman aman yetim köyüm
Arslan postu, kürkü yoktur Suyu yoktur parkı yoktur Bir esirden farkı yoktur Aman köyüm yiğit köyüm
istanbul'un şosesi var Gizli gizli köşesi var Şehirlerin neşesi var Eyvah köyüm yiğit köyüm Köyüm köyüm arslan köyüm 62
Savaş gelince köy köydür Seçim olunca köy köydür Ondan gayri hiçbir şeydir Eyvah köyüm yiğit köyüm Köyüm köyüm nazlı köyüm Kerpiç duvar yıkım yıkım isli mertek büküm büküm Hayat ona zehir zıkım Aman köyüm yiğit köyüm Mahzuni köye giderim Kör oldu ağlar pederim Elbet birgün Allah kerim Üzülme sen yiğit köyüm
<;:i
OY
B A B O
Elim kolum kelepçeli Oy babo oy oy Kolluk yumuşak ağa deli Vay babo vay vay insan İnsan Rezil Köy
ol da ilme eğil gibi herşeyi bil olan şehir değil babo köy köy M
Cehalet aklım uçurdu Beni yerlere geçirdi Muhtar anamı kaçırdı Duy babo duy duy Bu yol böyle gide gide Yerimiz yoktur dünyada Kimi hoca kimi dede Say babo say say
.
Yıkılacak yanlış giden Bu işin nedeni neden hey hey insanlığı insan eden Huy babo huy huy Gel mahzunî çağlayalım Yönü dosta bağlayalım Dövdün bari ağlayayım Hoy babo hoy hoy
65
AŞIK NESİMÎ ÇİMEN
GÜLMELİYİM Nedir alevî, sünnî, nedir Yahudi Nedir bu gâvur, müslüman, nedir bedevî Her doğuş masumdur, bura bir insan evi Herkesi kardeş bilip, gülmeliyim ben Artık zalimlere dik baş, dik bilek Herkesin hakkı haktır, onu hak bilek Ne kula kulluk kalsın, ne de kölelik Herkesi sultan görüp, gülmeliyim ben Her yerde alın terim, hem emek hakkım Gelen günler benimdir; bunda yok korkum Ne emeğim verildi, ne de bir hakkım Artık hakkımı alıp, gülmeliyim ben insanlar dünyası budur, böyle olmalı Herkes elinin emeğini rahat yemeli Ben ona bacı o da kardeş demeli Nesimi, gün görüp, gülmeliyim ben (i 7
EFENDİLER Uyan bak Memet, neler etliler Hayını yurda alıp, seni sattılar Efendisin dediler, tokat attılar Tokat yiyen efendiler, efendiler Efendisin dediler, büyüttüler Tarlasında çapasında çürüttüler Aziz ulus deyip uyuttular Uyutulan efendiler efendiler Efendisin kurşun yersin gazisin Elde kullanmaya kapital kozusun O, memleketin baharı, sen de güzüsün Soluk yüzlü efendiler, efendiler (İ8
Uyan sen kendine etme ihanet Yurt senindir sana oldu emanet Hayınca, hırsıza inmeli tokat Tokat yiyen efendiler, efendiler îsmi efendi, kendisi köle sefil aç Ne ekmeği suyu ne de içmeğe ili Yarattığı varlığa kendisi muhtaç Muhtaç olan efendiler, efendiler Nesiminin budur sizden dileği Çelikten bükülmez halkın bileği Zalimin zulmüne indir silleyi Sille yiyen efendiler, efendiler
<>!)
AŞIK HÜSEYİN KAÇIRAN
Aşık Hüseyin Kaçıran
1929 da dünyaya geldim Gaflet uykusundan yeni uyandım Dönersem bu yoldan yuh olsun bana Bir kutsal dâvaya candan inandım 71
EKMEK Ruhumda bir sıkıntı var Gitsin diyom gitmiyo ki Yoksulluk başıma belâ Bitsin diyom bitmiyo ki Bilemiyom nasıl etmek Düşünüyom nere gitmek Beş nüfusa bir tek ekmek Yetsin diyom yetmiyo ki Yoksulluk yüreğim dağlar Elimi kolumu bağlar Çocuk ekmek diye ağlar Yatsın diyom yatmıyo ki Uyutur dede hocası Şehlrin köyün ağası İşçi köylünün bacası Tütsün diyom tütmiyo
ki
Kaçıran'ım sönmez aşkım Avare geziyom şaşkın Bugün sazım bana küskün ötsün diyom ötmüyo ki 72
BOZUK
DÜZEN
Şeriatla sömürgen verdi el ele ikisi de bu milletin başına belâ Kimimiz aç-susuz kimimiz köle Ağa kapısında uşakcasına Birisi özgürlük yalanı atar Hergün servetine servetler katar Birisi cenneti ezbere satar Biz de inanırız ahmakçasına Vatanın milletin kanına girdiler Sömürgen gâvura çok üs verdiler El bağlayıp divanına durdular Kuyruk sallıyorlar köpekçesine Aracı tefeci sömürür bizi Emeğime dikti cıkası gözü Elin gâvuruna gelini kızı Peşkeş çekiyorlar alçakcasına Bu bozuk düzen yıkılır elbet O zaman verilir emeğe kıymet O günü görmeden ölürsem şayet Kaçıran göçecek eşekcesine 73
SORSAN
A
Haykır be arkadaş sesini duyur Şu halimiz nedir diye sorsana Seni soyanlardan gelir mi hayır Göğüs gerip karşısına dursuna Gözümüze siyah perde germişler Arkasında türlü dolap kurmuşlar Sen aç iken onlar binler vurmuşlar Artık bunun hilesini görsene Derdine çare var neden ağlarsın Sen aşılmaz yüce yüce dağlarsın înce iplik ile kolun bağlarsın Bir çekişte şu bağları kırsana Seni aldattılar ömür boyunca însan gibi yaşamadın doyunca Seçimde sandık başına varınca Kendi oyunu kendin için versene Hüseyin'im söylüyor kurtuluş yakın Aydınlık günlere edelim akın Göbekli beylere güvenme sakın Kendin için sağlam düzen kursana 74
AŞIK SERDARI
Nesini söyleyim canım efendim Gayri düzen tutmaz telimiz bizim Arzuhal eylerserh deftere sığmaz Omuzdan kesilmiş kolumuz bizim Benim bu gidişe aklım ermiyor Fukara halini kimse sormuyor Padişah sikkesi selâm vermiyor Kefensiz kalacak ölümüz bizim Sefil irecberin yüzü soğuktur Yıl pehrizi tutmuş içi kovuktur încği, davarı iki tavuktur Yoktur bundan gayrı malımız bizim Sekiz ay kışımız, Açlığından telef Kasım demeden Mayısta çözülür
dört ay yazımız olur bazımız buz tutar özümüz gölümüz bizim
Serdarı halimiz böyle n'olacak Kısa çöp uzundan hakkın alacak Mamurlar yıkılıp viran olacak Akıbet alınır öcümüz bizim 76
KARACAOGLAN
BEN MEYLİMİ
ÜÇ GÜZELE DÜŞÜRDÜM
Ben meylimi üç Biri Şemsi biri Onların aşkiyle Biri Şemsi biri
güzele Kamer aklım Kamer
düşürdüm ill'Elif şaşırdım ill'Elif
Birinin evleri kaya başında Birinin evleri alnım döşünde Biri yeni doğmuş on beş yaşında Biri Şemsi biri Kamer ill'Elif Birinin parmağı dopdolu yüzük Bilinin kolunda sırça bilezik Büyüğünü sevsem kuçuğe yazık Biri Şemsi biri Kamer ill'Elif Turna gelir yüce dağı yol eder ördek gelir çayır çimen göl eder Üç güzel oturmuş bana el eder Biri Şemsi biri Kamer ill'Elif 78
GAM ÇEKME HALİNE DİVANE GÖNÜL Gam çekme haline divane gönül Sana da bulunur elde neler var Ayva mı turunç mu nar mı istersin Sun elini beri de dalda neler var Sakının ağalar beyler küçükten Yanağı gamzeli eğri buçuktan Arılar bal yapar binbir çiçekten Hazakat arıda balda neler var Bunu ben demedim âşıklar diyen Yaralı sineme hançerler koyan Bilmem boz geyiktir bilmem ak ceylân Yüce yüce sarp kayada neler var Karacaoğlan der ki yaralı sinem Elimden aldırdım gül yüzlü sunam Kimi cennet ister kimi cehennem Cennetten beri de yolda neler var. 7!»
TÜRKÜLER
*
KIRŞEHİR Karanfil suyu neyner Güzel kokuyu neyner iki baş bir yastıkta O göz uykuyu neyner Karanfilim susuzum Kaç gündür uykusuzum Varsam yarin yanına Dilim durmaz huysuzum 81
KESKİN Bugün ayın ışığı Elinde bal kaşığı Yine nerden geliyon da Mahlenin yakışığı Vay nerdesin nerdesin Kaldır camın perdesin Diyeceğim çoğudu da Pek kalaba yerdesin 82
Elâ gözüne heyran Çatık gaşına gurban Yalınız sana değil de Arkadaşına heyran Köprüden geçti gelin Elinde teşti gelin Eğil bir yol göreyim de Gençliğim geçti gelin Vay ne olur ne olur Sevda sırınan olur Gözdür âlemi gezen de Gönül birinin olur Vay vay vay vay pambuğum Edasına yandığım Seni hasta diyorlardı Nasıl oldun sevdiğim
83
SÖĞÜT Söğüdün erenleri Çevirin gidenleri Ne güzel baş bağlıyor Söğüdün güzelleri Naldırdın beni Güliken soldurdun
beni
Söğüdün çarşısına Gün doğar karşısına insan hile yapar mı Kapı bir komşusuna Naldırdın beni Güliken soldurdun 81
beni
AKŞEHİR Bir sabahtan yolum düştü geline Gelin atmış s'lerini beline Düşüvermiş yaylaların yoluna Gitme yarim yayla zamanı değil Gökyüzünde perem olmuş bulutlar İki güzel bir kapıyı kilitler Vadeli vadesiz ölen yiğitler Gitme yarim yayla zamanı değil 85
ERZURUM Eledim eledim höllüğ eledim Aynalı beşikte canan bebek beledim Büyüttüm besledim asker eyledim Gitti de gelmedi canan buna ne çare Bir güzel simadır aklımı alan Aşkın ateşini canan serime salan Bizi kınamasın ehlidil olan Gitti de gelmedi canan buna ne çare 8
ERZURUM Kırmızı gül demet demet Sevda değil bir alâmet Balam nenni yavrum nenni Gitti gelmez ol muhannet Şol revanda balam kaldı Yavrum kaldı balam nenni Kırmızı gül herdem olmaz Yaralara merhem olmaz Ağam nenni yavrum nenni Tabipler de derman bulmaz Şol revanda balam kaldı Yavrum kaldı balam nenni S7
KIBRIS Hanaylar yaptırdım döşedemedim Çifte kumruları eşedemedim Zalim feleğ ile başedemedim Konma bülbül konma çeşme taşına Bu gençlikte neler geldi başıma Hanaylar yaptırdım yüceden yüce içinde yatmadım üç gün üç gece Kurbanlar keseyim sardığım gece Konma bülbül konma çeşme taşına Bu gençlikte neler geldi başıma t
88
ORTA
ANADOLU
Kekleğidim Kanadımı Daha ben
vurdular kırdılar ne idim ki
Anamdan
ayırdılar Gel gel yanıma keklik Kastın canıma keklik Al gınalı Parmakların Batır kanıma keklik
Keklik kayalı yerde öter. mayalı yerde Sevdiğimin kavalı Kaldı dayalı yerde Gel gel yanıma Kastın canıma
keklik keklik
Al gınalı parmakların Batır kanıma keklik S!)
ANKARA Kara kaşlar Yorulmadık Yedi yıldır Demedin ki
kara gözler sende var deli gönül bende var derde derman aradım derde derman bende var
Çorum ile Sungurlu'nun arası Yaktı beni kaşlarının karası Sende sevda bende hançer yarası Vermem seni yadellere ellere Sarı kız da tek tek vurur 90
tellere
ORTA ANADOLU BOZLAK Kime kin ettin de giydin alleri Yakın iken ırak ettin yolları oy beni beni Mihnet ile diktiğim o gülleri Vardın gittin bir soysuza yoldurdun Ben seni toplar da kuşarım kuşan Ayıkır mı senin sevdana düşen Sefa geldin deyi sarıp sarmışan Niçin benden muhabbeti kaldırdın 91
ERZURUM Mızıka çalındı düğün mü sandın Al beyaz bayrağı-gelin mi sandın Yemen'e gideni gelir mi sandın Dön gel ağam dön gel dayanamiram Uyku gaflet basmış uyanamiram Ağam öldüğüne inanamiram Koyun gelir kuzusunun adı yok Sıralanmış küleklerin südü yok Ağamsız da bu yerlerin tadı yok Dön gel ağam dön gel dayanamiram Uyku gaflet basmış uyanamiram Ağam öldüğüne inanamiram Ağamı yolladım Yemen eline Çifte tabancalar takmış beline Ayrılmak olur mu taze geline Dön gel ağam dön gel dayanamiram Uyku gaflet basmış uyanamiram Ağam öldüğüne inanamiram 92
yozgat
sürmelisi
Sabahınan esen seher yelleri Benim gönlüm divane mi deli mi Durup durup yar göğsünü geçirir Yoksa bugün ayrılığın günü mü Aman aman sürmelim
aman
Gel yar senin ilen bir kavledelim Kavilden karadan dönmemesine ikimiz bir dala yuva yapalım Başka daldan dala konmamasına Aman aman sürmelim 93
aman
ADANA Kalenin üstü direk nidem nidem nideyim Suyu nerden indirek garibem ben yare gideyim Onbeş altın vereyim nidem nidem nideyim Parçadan yaptır yelek garibem ben yare gideyim Kaleden indim ancak nidem nidem nideyim Elimde bir al sancak garibem ben yare gideyim Ne kız oldum ne gelin nidem nidem nideyim Ateşe yandım ancak garibem ben yare gideyim 94
S I V A S Yıldızeli Kul olayım kalem tutan ellere Kâtip arzuhalim yaz yare böyle Şekerler ezeyim şirin dillere Kâtip arzuhalim yaz yare böyle Güzelim Sürmelim
ey Güzelim ey ey
ey
Irakibin dedikleri oluyor Al kanlarım ılgıt ılgıt eriyor Gül benzim de sararuben soluyor Kâtip arzuhalim yaz yare böyle Güzelim Sürmelim
ey güzelim ey ey
ey
Sivas ellerinde sazım çalınır Çanılıbeller bölük bölük bölünür Yardan ayrılmışım bağrım delinir Kâtip arzuhalim yaz yare böyle Güzelim Sürmelim
ey güzelim ey ey
!).-.
ey
YOZGAT Dersini almış da ediyor ezber Sürmeli gözlerin sürmeyi neyler Aman aman ben yarelendim
aman
Bu dert beni iflâh etmez deleyler Benim dert çekecek dermanım mı var Aman aman ben yarelendim
aman
Kaşın çeymellenmiş kirpiğ üstüne Havada buludun ağdığı gibi Aman aman ben yarelenfclim aman Çiğ düşmüş te gül sineler ıslanmış Yağmurun güllere yağdığı gibi Aman aman ben yarelendim 9fi
aman
ANTALYA Akşam olur karanlığa Derin derin sevdalara
kalırsın dalarsın
Oy gelin gelin sevdalı gelin öldürdün beni Beni koyup yadellere varırsın Bana zulüm sana ölüm değtl mi Oy gelin gelin sevdalı gelin öldürdün beni Ortası toz olmuş tutulmaz yaman Uyan kömür gözlüm uykudan uyan Oy gelin gelin sevdalı gelin öldürdün beni Ellerin elime değdiği zaman İster ölüm olsun ister ayrılık Oy gelin gelin sevdalı gelin öldürdün beni 97
A G R I Konma bülbül konma nergis dalına öldürürler aman aman aman aman Bir yar yoluna Yandım yoluna Ben de gurban olam fidan boyuna Demeyin demeyin Yarin vuruldi Kanı duruldi Köye duyuldi
aman aman aman aman
Eleşkirtten çıktım yüküm eriktir Açmayın yaremi aman aman aman Ciğer eziktir Ben yareliyem Benim sevdiceğim ince feriktir Demeyin demeyin Yarin vuruldi Kanı duruldi Köye duyuldi
aman
98
aman
aman aman
aman
U R F A Seher oldu vakt oldu Sinem yare taht oldu ötün bülbüller ötün Yar gelecek vakt oldu Seherlerde uyan yar Bağrıma gam koyan yar Evvel böyle değildin El sözüne uyan yar Seher sabahtır yarim Gamzen kadehtir yarim Bülbüller figan eyler Uyan sabahtır yarim 9!)
ERZİNCAN Dağları dağlasınlar Görenler ağlasınlar Aman güzel vay vay Yarimin mendiliyle Yaremi bağlasınlar Canım güzel vay vay Bu dağı delemedim Yanına gelemedim Aman güzel vay vay izinim ellerinde İzinsiz gelemedim Canım güzel vay vay Bu dağın oylumuna Kuş konar yaylımına Aman güzel vay vay Yar hakkın helâl eyle Geldik yol ayrımına Canım güzel vay vay 100
BURSA Menevşesi tutam tutam Arasına güller katam Nice gurbet elde yatam Sen gel menevşeli gelin Gelin gelin allı gelin Al yanağı ballı gelin Gelin gider su doldurur pınardan Yıllar geçti haber gelmedi yardan Menevşe buldum derede Sordum evleri nerede Üç beş güzel birarada Sen gel menevşeli gelin
*•
Gelin gelin allı gelin Al yanağı ballı gelin Gelin gider su doldurur pınardan Yıllar geçti haber gelmedi yardan 101
D O G V Başında puşan gurban Dudağan dişen gurban Yalınız sana değil Yanında eşen gurban Hele nenni de nenni de nenni Götürün yare beni Şu gelen ben olaydım Altına nal olaydım Belinde Trabulus Guşağı ben olaydım Hele nenni de nenni de nenni Götürün yare beni 102
İZMİR izmir'in içinde al beyaz bayrak Bir yanın bal olmuş bir yanın kaymak Hey hey sürmelim
ey kara gözlüm hey
Dünyada hiç olur mu yare doymak Vermem seni yadellere ellere Hey hey sürmelim
ey kara gözlüm hey
İzmir'in içinde gülinen diken Kör olsun dikeni yoluma diken Hey hey sürmelim
ey kara gözlüm hey
Ayrılık değil mi belimi büken Vermem seni yadellere ellere Hey hey sürmelim 103
ey kara gözlüm hey
İÇİNDEKİLER
Haziran'ın Onaltısıydı .............................. Marş ...................................................... Marş...................................................... Marş ...................................................... Marş ...................................................... Marş ...................................................... Bizim Bizim .......................................... Vedat Demircioğlu Marşı ........................
KAHRAMANLIK
TÜRKÜLERİ
Köroğlu Yiğitlemesi ................................. iskân Türküsü ....................................... İskân Türküsü (Dedemoğlu'dan) ............... 105
3 6 8 9 10 12 14 16
19 20 21
Serdarî ................................................... Kocabey ................................................ Köroğlu Yiğitlemesi (Köroğlu) .................. Beyler Nic'oldu ....................................... Benden Selâm Olsun (Köroğlu) ..................
HALK
22 23 24 25 26
OZANLARI
PIR SULTAN ABDAL Gözleyi gözleyi gözüm dördoldu ............... Yürü bire Hızır Paşa .............................. Uyur iken uyardılar ................................. Şaha Gidelim .......................................... Pir Sultan Deyü .................................... Derdim Çoktur ....................................... Dosta Giderim .......................................
29 30 31 32 33 34 35
ÂŞIK VEYSEL Çarkı Devran ..,....................................... Yol .....................•...................................
38 39
Sazıma .............................................;..... Seni ................................................•.....
40
106
42
Toprak ................................................... Havalanma Telli Turnam ........................
43 45
AŞIK İHSANt
.
Yakındır ................................................ Kavga ................................................... Yürüdü ................................................... Balta ...................................................... Bakalım Hele ..........................................
AŞIK MAHZUNİ
ŞERlF
Nenni Nenni .......................................... Yuh Yuh ................................................ Dertli Köyüm.......................................... Oy Babo ............. '..................................
AŞIK NESlMt
57 58 61 64
ÇİMEN
Gülmeliyim ............................................. Efendiler ................................................ 107
48 50 51 53 54
67 68
ÂŞIK
H ti
ŞEYİN KAÇIRAN
1929'da dünyaya geldim ........................... Ekmek ................................................... Bozuk Düzen .......................................... Sorsana ...................................................
71 72 73 74
ÂŞIK SERDARI Nesini söyleyim canım efendim
...............
76
Ben Meylimi Uç Güzele Düşürdüm ............ Gam Çekme Haline Divane Gönül ............
78 79
karacaoglan
TÜRKÜLER Kırşehir-..........................«........................ Keskin ................................................... Söğüt ...................................................... Akşehir ................................................... 108
81 82 84 85
Erzurum ................................................ Erzurum ................................................ Kıbrıs ...................................................... Orta Anadolu .......................................... Ankara ................................................... Orta Anadolu Bozlak .............................. Erzurum ................................................ Yozgat Sürmelisi .................................... Adana ................................................... Sivas (Yıldızeli) ....................................... Yozgat ................................................... Antalya ................................................... Ağrı ...................................................... Urfa...................................................... Erzincan ................................................ Bursa ...................................................... Doğu...................................................... îzmir ......................................................
109
86 87 88 89 90 91 " 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103
J
I
