Home
Add Document
Sign In
Register
DESADAPTACION ESCOLAR
Home
DESADAPTACION ESCOLAR
Descripción completa...
Author:
Psic Jorge Luis De Jesús Lázaro
12 downloads
161 Views
1MB Size
Report
DOWNLOAD .PDF
Recommend Documents
Periodico escolar
Huerto Escolar
Materiales acerca de huerto escolarDescripción completa
Historico Escolar
Descrição completa
Coopersmith Escolar
Descripción: ESCALA DE AUTOESTIMA DE COOPERSMITH VERSIÓN ESCOLAR
Laboratorio escolar
VIOLENCIA ESCOLAR
VIOLENCIA ESCOLARDescripción completa
Licenc.pre Escolar
biblioteca-escolar
convivencia ESCOLAR
CONVIVENCIA C.T.E.
motivacion escolar
Convivencia escolar
Guia escolar
Descripción: Compendio de Ciencias
convivencia ESCOLAR
CONVIVENCIA C.T.E.
TEXTO ESCOLAR
texto escolar
Madurez Escolar
Deserción Escolar
Trabajo de investigación de deserción escolar en Córdoba, Argentina y Lationamerica
gobierno escolar
Descripción completa
Control Escolar
Reglamento escolar
Descripción: Normas para propiciar una convivencia saludable
Pre Escolar
Sobreedad escolar
Full description
CLIMA ESCOLAR
Huerto Escolar
Materiales acerca de huerto escolar
Madurez Escolar
Full description
DESADAPTACION ESCOLAR INDICE
I.
II.
III III.
I7.
DEDICATORIA PENSAMIENTO AGRADECIMIENTOS RESUMEN INTRODUCCION PRECISIONES CONCEPTUALES I.1. Edad Escolar. I.2. La Ada!ac"#$. I.3. %r&as d& ada!ac"#$ &$ &l $"'o. I.3.A. El &$!or$o )a*"l"ar. I.3.+. El *&d"o &scolar. I.3.C. El a*,"&$!& soc"al. I.3.D. La ro"a r&al"dad &rso$al. I.4. Ada!ac"#$ &scolar. DESADAPTACION ES ESCOLAR. II.1. D&sada!ac"#$ & I$ada!ac"#$. II.1.A. Carac!&rs!"ca d& la Co$d/c!a I$ada!ada II.2. D&sada!ac"#$ Escolar. II.2.A. D&sd& /$a &rs&c!"0a co$d/c!/al. II.2.+. II.2.+. Carac!&rs!" Carac!&rs!"cas cas d&l co*or!a*"&$! co*or!a*"&$!o o &scolar &scolar "$ad&c/ado "$ad&c/ado II.2.C. S$!o*as d& la "$ada!ac"#$ &scolar. CAUSA AUSAS S DE LA DES DESADA ADAPTAC PTACIO ION N ESCO SCOLAR. LAR. III.1. Ca/sas I$!r$s&cas. III.1.A. R&la!"0as a la I$!&l"&$c"a. III.1.+. Co$d"c"o$&s )s"cas d&)"c"&$!&s. 3.1.2.1. D")"c/l!ad&s d& ar&$d"a&. 3.1.2.2. D&)"c"&$c"as )s"cas. 3.1.3. Tras!or$os &*oc"o$al&s. 3.1.4. Co$)l"c!os *&$!al&s s&r"os III.2. Ca/sas E!r$s&cas. 3.2.1. El *&d"o a*"l"ar. 3.2.2. El *&d"o &scolar. 3.2.3. El *&d"o Soc"al. EECTOS DE DE LA LA DE DESADAPTACIN I7.1. racaso &scolar. I7.2. D&s&rc"#$ &scolar. I7.3. o,"a &scolar. I7.4. Co$d/c!as A$!"soc"al&s. COMENTARIOS. CONCLUSIONES. RECOMENDACIONES A+STRACT REERENCIAS +I+LIOGRAICAS INDICE ANE9OS
8
Pág.
2 3 4 5 6 8 13 1( 1( 18 18 1123 25 26 2( 232 36 36 41 41 44 4( 5 52 52 55 562 66 68 (1 (4 (6 (8 (8 86 88
CAPITULO I
PRECISIONES CONCEPTUALES E$ &s!& r"*&r ca!/lo s& !ra!a$ los co$c&!os ,:s"cos so,r& &l !&*a; !&$"&$do &$ co$s"d&rac"#$ &l d&)"$"r; < d&ar &$ claro las ,as&s so,r& las c/al&s s& d&sarrollar: la r&s&$!&. 1.1.
EDAD ES ESCOLAR. D/ra$!& la &dad &scolar; &l al/*$o or"&$!a s/ d&sarrollo =ac"a &l loro d& /$ a/s!& &$ s/ a*,"&$ a*,"&$!&> !&> rod/c" rod/c"?$d ?$dos& os& &$ &s!a &s!a &!aa &!aa /$ co$/$ co$/$!o !o d& )&$#*&$ )&$#*&$os os < roc&s roc&sos os s"col s"col#"c #"cos os @/& carac!&r"a$ a /$a &rso$al"dad */< d&)"$"da. Es!a &rso$al"dad s& *a$")"&s!a &$ co*or!a*"&$!os !"cos; &$ *odos ad&c/ados d& &$)r&$!ar la r&al"dad < d& r&acc"o$ar a$!& &lla +&rBar!; 1-8. La &dad &scolar &s /$a &!aa co*r&$d"da d&sd& los 5 o 6 a'os =as!a aro"*ada*&$!& los 16 a'os a'os;; &dad &dad &$ @/& @/& !&r*" !&r*"$a $a la &d/c &d/cac" ac"#$ #$ s&c/ s&c/$d $dar ar"a. "a. D/ra D/ra$! $!& & &s!& &s!& &r" &r"od odo o s/ d&sa d&sarr rrol ollo lo d&,& d&,& &$ca*"$ars& =ac"a &l loro d& /$ a/s!& al a*,"&$!& @/& lo rod&a. +&rBar! 1-8 s&'ala @/& &s!& a/s!& d&,& &$!&$d&rs& &$ !r&s as&c!os )/$da*&$!al&s D&sarrollo d&l od&r )s"co < d& =a,"l"dad&s @/& &r*"!a$ la ada!ac"#$ a las s"!/ac"o$&s r&al&s d& la 0"da as&c!os ,"ol#"cos < s"co*o!r"c&s d&l d&sarrollo. Loro d& las caac"dad&s @/& &r*"!a$ ad@/"r"r co$oc"*"&$!os $&c&sar"os ara la ada!ac"#$ < la r&al"ac"#$ &rso$al; < /$a *odal"dad d&l )/$c"o$a*"&$!o "$!&l&c!/al @/& l& &r*"!a co*r&$d&r la r&al"dad; a$!"c"a$do lo @/& &$ &lla s/c&d& ara od&r as r&al"ar a/s!&s &s!a,l&s < &)&c!"0os as&c!os co$"!"0os d&l d&sarrollo. La "$!&rac"#$ d& &s!as ad@/"s"c"o$&s /$!o a las *o!"0ac"o$&s soc"al&s @/& s/r&$ &$ &s!a &dad la$!&a al $"'o; < *:s !ard& al adol&sc&$!&; /$a co*l&a !ar&a d& soc"al"ac"#$. Es!& *"s*o a/!or sos!"&$& @/& ara lorar !al ada!ac"#$; &l &scolar d&,& c/*l"r /$a s&r"& d& 0ar"adas !ar&as d/ra$!& &s!a &!aa; las c/al&s odra*os ar/arlas d& la s"/"&$!& *a$&ra El al/*$o d&,&r: d&sarrollar /$ co$/$!o d& )/&ras; =a,"l"dad&s < caac"dad&s ara d"r""r < co$!rolar s/ ro"a co$d/c!a. D&,&r: co$oc&r la r&al"dad d&l *&d"o &$ &l @/& s& d&sarrolla; co*r&$d"&$do lo @/& &$ &lla aco$!&c&. El &scolar d&,&r: d&sarrollar las *o!"0ac"o$&s; ac!"!/d&s & "$!&r&s&s @/& lo ll&0ar:$ a &s!a,l&c&r r&lac"o$&s < co*ro*"sos co$ los d&*:s. D&,&r: co*r&$d&r co*r&$d&r las $or*as @/& r&/la$ las r&lac"o$&s r&lac"o$&s &$!r& las &rso$as &rso$as < lorar la caac"dad d& a/s!ar s/ co*or!a*"&$!o a &lla. Podra*os ad&la$!ar @/& la co$d/c!a "$ada!ada s& /&d& "$"c"ar or r"*&ra 0& c/a$do &l al/*$o s& "$corora "$corora a la &sc/&la. Es!a co*"&$a co*"&$a d&sd& &l *o*&$!o @/& d&a &l s&$o d& la )a*"l"a ara as"s!"r a /$ *&d"o co*l&!a*&$!& d")&r&$!& al @/& =a,"!/al*&$!& s& d&s&*&'a,a; do$d& &"s!&$ $or*as "$s!"!/c"o$al&s < soc"al&s r&&s!a,l&c"das. Es!& !r:$s"!o "$0ol/cra &l ar&$d"a& d& co$d/c!as &s&radas soc"al*&$!& ad@/"s"c"#$ d& rol&s < &l ord&$a*"&$!o d& s/s co$d/c!as s&$ las $or*as d& la co$0"0&$c"a co$0"0&$c"a < r&/lac"#$ soc"al. soc"al. El loro d& &s!as *&!as 0a d&&$d&r &$ c"&r!a *&d"da d& la )a*"l"a < d&l col&"o; as co*o !a*,"?$ d& s/ ro"o ora$"s*o < d& s/ ac!"0"dad. La as"s!&$c"a al col&"o "*l"ca dos =&c=os d& s/*a "*or!a$c"a E$ r"*&r l/ar s"$")"ca @/& &l $"'o =a alca$ado /$ $"0&l d& d&sarrollo &$ &l as&c!o ,"ol#"co; s"col#"co < soc"al. Es!o l& &r*"!& "$cor "$corora orars& rs& < a/s!a a/s!ars& rs& a la co*/$" co*/$"dad dad &scola &scolar; r; as"*"l as"*"lar ar &l roc&s roc&so o &$s&'a &$s&'a$a $aFar Far&$d" &$d"a a& & < &$ &$&ral; r&so$d&r a las &"&$c"as @/& l& la$!&a la 0"da &scolar < @/& la d&)"$&$ co*o /$a s"!/ac"#$ $/&0a ara ?l. &$ s&/$do l/ar; la &s!"*/lac"#$; &l ar&$d"a& < la or"&$!ac"#$ @/& r&c",& d&l col&"o; r&r&s&$!a$ r&r&s&$!a$ /$ "*or!a$!& "*or!a$!& )ac!or d&l d&sarrollo < )or*ac"#$ )or*ac"#$ d& s/ &rso$al"dad. &rso$al"dad. Por &llo; &l o,&!"0o d&l s"s!&*a s"s!&*a &d/ca!"0o d&,& &s!ar d& ac/&rdo co$ las *&!as d&l d&sarrollo d&sarrollo d&l $"'o; &s d&c"r; d&c"r; a/s!ars& a s/ &rso$al"dad +&rBar!; 1-8. Car!&r < Hra0"!s 1--8 s&'ala$ @/& la &d/cac"#$ @/& r&c",& &l $"'o &$ la &sc/&la; d/ra$!& s/ &s!ada &$ &lla; $o s#lo d&,& ,asars& &$ co$oc"*"&$!os; los @/& 0a$ &$ co$!"$/o d&sarrollo < ca*,"o; s"$o @/& !a*,"?$ d&,& &$!r&ar las =&rra*"&$!as $&c&sar"as ara s&/"r ar&$d"&$do; &s d&c"r; &r*"!"r *&ora *&orarr s/ =a,"l"d =a,"l"dad ad ara ara ar&$d& ar&$d&rr *&d"a$ *&d"a$!& !& las =a,"l" =a,"l"dad& dad&ss d&l &$sa*" &$sa*"&$! &$!o; o; &l co*ro* co*ro*"so "so;; la a!&$c"#$; las =a,"l"dad&s ara &l &s!/d"o; la c/r"os"dad < o!ras c/al"dad&s "*or!a$!&s. D& "/al *a$&ra; al &$)r&$!ar los d&sa)os @/& la &d/cac"#$ l& r&s&$!a co$!"$/a*&$!&; l& =ar: d&sc/,r"r @/& s/ caac"dad ara ara &l co$o co$oc" c"*" *"&$ &$!o !o < &l aro aro0& 0&c= c=a* a*"& "&$! $!o o d& s/s s/s =a," =a,"l"l"da dad& d&ss a/*&$ a/*&$!a !a d& *a$&r *a$&ra a co$s co$s!a !a$! $!&. &. "$al*&$!&; r&c",& d& &lla &l od&r ara !o*ar d&c"s"o$&s )/!/ras; "$d"s&$sa,l& ara alca$ar &l ?"!o &$ las &!aas s"/"&$!&s d& la 0"da. Por s/ ar!& Salas 1--2 s&'ala s&'ala @/& la &d/cac"#$ &d/cac"#$ @/& r&c",& &l $"'o < adol&sc&$!& adol&sc&$!& &$ s/ &dad &scolar d&,& &r*"!"r &l d&sarrollo d& s/s caac"dad&s < !al&$!os la!&$!&s d& s/s r&c/rsos =/*a$os; &r*"!"&$do co$ &llo as&/rar al s/&!o < a la soc"&dad &$ la @/& s& d&sarrolla /$a 0"da *&or.
9
CAPITULO I
PRECISIONES CONCEPTUALES E$ &s!& r"*&r ca!/lo s& !ra!a$ los co$c&!os ,:s"cos so,r& &l !&*a; !&$"&$do &$ co$s"d&rac"#$ &l d&)"$"r; < d&ar &$ claro las ,as&s so,r& las c/al&s s& d&sarrollar: la r&s&$!&. 1.1.
EDAD ES ESCOLAR. D/ra$!& la &dad &scolar; &l al/*$o or"&$!a s/ d&sarrollo =ac"a &l loro d& /$ a/s!& &$ s/ a*,"&$ a*,"&$!&> !&> rod/c" rod/c"?$d ?$dos& os& &$ &s!a &s!a &!aa &!aa /$ co$/$ co$/$!o !o d& )&$#*&$ )&$#*&$os os < roc&s roc&sos os s"col s"col#"c #"cos os @/& carac!&r"a$ a /$a &rso$al"dad */< d&)"$"da. Es!a &rso$al"dad s& *a$")"&s!a &$ co*or!a*"&$!os !"cos; &$ *odos ad&c/ados d& &$)r&$!ar la r&al"dad < d& r&acc"o$ar a$!& &lla +&rBar!; 1-8. La &dad &scolar &s /$a &!aa co*r&$d"da d&sd& los 5 o 6 a'os =as!a aro"*ada*&$!& los 16 a'os a'os;; &dad &dad &$ @/& @/& !&r*" !&r*"$a $a la &d/c &d/cac" ac"#$ #$ s&c/ s&c/$d $dar ar"a. "a. D/ra D/ra$! $!& & &s!& &s!& &r" &r"od odo o s/ d&sa d&sarr rrol ollo lo d&,& d&,& &$ca*"$ars& =ac"a &l loro d& /$ a/s!& al a*,"&$!& @/& lo rod&a. +&rBar! 1-8 s&'ala @/& &s!& a/s!& d&,& &$!&$d&rs& &$ !r&s as&c!os )/$da*&$!al&s D&sarrollo d&l od&r )s"co < d& =a,"l"dad&s @/& &r*"!a$ la ada!ac"#$ a las s"!/ac"o$&s r&al&s d& la 0"da as&c!os ,"ol#"cos < s"co*o!r"c&s d&l d&sarrollo. Loro d& las caac"dad&s @/& &r*"!a$ ad@/"r"r co$oc"*"&$!os $&c&sar"os ara la ada!ac"#$ < la r&al"ac"#$ &rso$al; < /$a *odal"dad d&l )/$c"o$a*"&$!o "$!&l&c!/al @/& l& &r*"!a co*r&$d&r la r&al"dad; a$!"c"a$do lo @/& &$ &lla s/c&d& ara od&r as r&al"ar a/s!&s &s!a,l&s < &)&c!"0os as&c!os co$"!"0os d&l d&sarrollo. La "$!&rac"#$ d& &s!as ad@/"s"c"o$&s /$!o a las *o!"0ac"o$&s soc"al&s @/& s/r&$ &$ &s!a &dad la$!&a al $"'o; < *:s !ard& al adol&sc&$!&; /$a co*l&a !ar&a d& soc"al"ac"#$. Es!& *"s*o a/!or sos!"&$& @/& ara lorar !al ada!ac"#$; &l &scolar d&,& c/*l"r /$a s&r"& d& 0ar"adas !ar&as d/ra$!& &s!a &!aa; las c/al&s odra*os ar/arlas d& la s"/"&$!& *a$&ra El al/*$o d&,&r: d&sarrollar /$ co$/$!o d& )/&ras; =a,"l"dad&s < caac"dad&s ara d"r""r < co$!rolar s/ ro"a co$d/c!a. D&,&r: co$oc&r la r&al"dad d&l *&d"o &$ &l @/& s& d&sarrolla; co*r&$d"&$do lo @/& &$ &lla aco$!&c&. El &scolar d&,&r: d&sarrollar las *o!"0ac"o$&s; ac!"!/d&s & "$!&r&s&s @/& lo ll&0ar:$ a &s!a,l&c&r r&lac"o$&s < co*ro*"sos co$ los d&*:s. D&,&r: co*r&$d&r co*r&$d&r las $or*as @/& r&/la$ las r&lac"o$&s r&lac"o$&s &$!r& las &rso$as &rso$as < lorar la caac"dad d& a/s!ar s/ co*or!a*"&$!o a &lla. Podra*os ad&la$!ar @/& la co$d/c!a "$ada!ada s& /&d& "$"c"ar or r"*&ra 0& c/a$do &l al/*$o s& "$corora "$corora a la &sc/&la. Es!a co*"&$a co*"&$a d&sd& &l *o*&$!o @/& d&a &l s&$o d& la )a*"l"a ara as"s!"r a /$ *&d"o co*l&!a*&$!& d")&r&$!& al @/& =a,"!/al*&$!& s& d&s&*&'a,a; do$d& &"s!&$ $or*as "$s!"!/c"o$al&s < soc"al&s r&&s!a,l&c"das. Es!& !r:$s"!o "$0ol/cra &l ar&$d"a& d& co$d/c!as &s&radas soc"al*&$!& ad@/"s"c"#$ d& rol&s < &l ord&$a*"&$!o d& s/s co$d/c!as s&$ las $or*as d& la co$0"0&$c"a co$0"0&$c"a < r&/lac"#$ soc"al. soc"al. El loro d& &s!as *&!as 0a d&&$d&r &$ c"&r!a *&d"da d& la )a*"l"a < d&l col&"o; as co*o !a*,"?$ d& s/ ro"o ora$"s*o < d& s/ ac!"0"dad. La as"s!&$c"a al col&"o "*l"ca dos =&c=os d& s/*a "*or!a$c"a E$ r"*&r l/ar s"$")"ca @/& &l $"'o =a alca$ado /$ $"0&l d& d&sarrollo &$ &l as&c!o ,"ol#"co; s"col#"co < soc"al. Es!o l& &r*"!& "$cor "$corora orars& rs& < a/s!a a/s!ars& rs& a la co*/$" co*/$"dad dad &scola &scolar; r; as"*"l as"*"lar ar &l roc&s roc&so o &$s&'a &$s&'a$a $aFar Far&$d" &$d"a a& & < &$ &$&ral; r&so$d&r a las &"&$c"as @/& l& la$!&a la 0"da &scolar < @/& la d&)"$&$ co*o /$a s"!/ac"#$ $/&0a ara ?l. &$ s&/$do l/ar; la &s!"*/lac"#$; &l ar&$d"a& < la or"&$!ac"#$ @/& r&c",& d&l col&"o; r&r&s&$!a$ r&r&s&$!a$ /$ "*or!a$!& "*or!a$!& )ac!or d&l d&sarrollo < )or*ac"#$ )or*ac"#$ d& s/ &rso$al"dad. &rso$al"dad. Por &llo; &l o,&!"0o d&l s"s!&*a s"s!&*a &d/ca!"0o d&,& &s!ar d& ac/&rdo co$ las *&!as d&l d&sarrollo d&sarrollo d&l $"'o; &s d&c"r; d&c"r; a/s!ars& a s/ &rso$al"dad +&rBar!; 1-8. Car!&r < Hra0"!s 1--8 s&'ala$ @/& la &d/cac"#$ @/& r&c",& &l $"'o &$ la &sc/&la; d/ra$!& s/ &s!ada &$ &lla; $o s#lo d&,& ,asars& &$ co$oc"*"&$!os; los @/& 0a$ &$ co$!"$/o d&sarrollo < ca*,"o; s"$o @/& !a*,"?$ d&,& &$!r&ar las =&rra*"&$!as $&c&sar"as ara s&/"r ar&$d"&$do; &s d&c"r; &r*"!"r *&ora *&orarr s/ =a,"l"d =a,"l"dad ad ara ara ar&$d& ar&$d&rr *&d"a$ *&d"a$!& !& las =a,"l" =a,"l"dad& dad&ss d&l &$sa*" &$sa*"&$! &$!o; o; &l co*ro* co*ro*"so "so;; la a!&$c"#$; las =a,"l"dad&s ara &l &s!/d"o; la c/r"os"dad < o!ras c/al"dad&s "*or!a$!&s. D& "/al *a$&ra; al &$)r&$!ar los d&sa)os @/& la &d/cac"#$ l& r&s&$!a co$!"$/a*&$!&; l& =ar: d&sc/,r"r @/& s/ caac"dad ara ara &l co$o co$oc" c"*" *"&$ &$!o !o < &l aro aro0& 0&c= c=a* a*"& "&$! $!o o d& s/s s/s =a," =a,"l"l"da dad& d&ss a/*&$ a/*&$!a !a d& *a$&r *a$&ra a co$s co$s!a !a$! $!&. &. "$al*&$!&; r&c",& d& &lla &l od&r ara !o*ar d&c"s"o$&s )/!/ras; "$d"s&$sa,l& ara alca$ar &l ?"!o &$ las &!aas s"/"&$!&s d& la 0"da. Por s/ ar!& Salas 1--2 s&'ala s&'ala @/& la &d/cac"#$ &d/cac"#$ @/& r&c",& &l $"'o < adol&sc&$!& adol&sc&$!& &$ s/ &dad &scolar d&,& &r*"!"r &l d&sarrollo d& s/s caac"dad&s < !al&$!os la!&$!&s d& s/s r&c/rsos =/*a$os; &r*"!"&$do co$ &llo as&/rar al s/&!o < a la soc"&dad &$ la @/& s& d&sarrolla /$a 0"da *&or.
9
Ed/c Ed/car ar al $"'o $"'o &s )a0or )a0or&c& &c&rr s/ a/s a/s!& !& al a*," a*,"&$ &$!& !& &sco &scola lar; r; a ad&*:s d& s&r caa d& co*r&$d&rlos. D&,&r: !a*,"?$ ar&$d&r las $or*as d& la co$0"0&$c"a < d& la r&/lac"#$ soc"al. Ad@/"r"r: s/ ro"o rol d&$!ro d&l r/o /$a 0& @/& lo =a
&s d&c"r; odr: /ar; a,s!ra&r < &s!a,l&c&r r&lac"o$&s &$!r& s"!/ac"o$&s @/& r&@/"&r&$ co$d/c!as co$cr&!as; &r*"!"?$dol& a/s!ars& a &llas &$ casos d& d/das o &$ s"!/ac"o$&s ro,l&*as. 1.2. LA AD ADAPTACION E$ &s!& aar!ado s& &$/$c"ar:$ las d")&r&$!&s co$c&c"o$&s d& ada!ac"#$ r&co"das d& la ,",l"ora)a co$s/l!ada. Par!a*os d& la &!"*oloa d&l s/s!a$!"0o ada!ac"#$. J"*?$& 1-(- s&'ala @/& &s!& !?r*"$o roc&d& d&l 0&r,o ada!ar; @/& d&r"0a d&l la!$ ada!ar& ad a < aptare aco*odar> &s d&c"r; Ka/s!ars& o aco*odars& a alo o a al/$a s"!/ac"#$; o !a*,"?$ K=ac"a lo ad&c/ado o co$0&$"&$!& E$ &l l&$/a& co*$; d&c"*os @/& /$a &rso$a &s!: */< ,"&$ ada!ada; */< &@/"l",rada; */< a/s!ada; c/a$do ?s!a; &$!r& o!ras cosas; os&& /$ do*"$"o d& s < @/& sa,& /ar < &$caar co$ o,&!"0"dad los aco$!&c"*"&$!os co!"d"a$os. R&dl 1-(5> c"!ado or J"*?$&; J"*?$&; 1-(- &s&c")"ca &s&c")"ca @/& ajuste ; s"$#$"*o d& ada!ac"#$; &s /$ !?r*"$o @/& s/&l& &*l&ars& &$ al/$o d& los s"/"&$!&s s&$!"dos Para Para r&)&r r&)&r"r "r$os $os a la ac&! ac&!ac ac"# "#$ $ or or ar! ar!& & d&l d&l s/& s/&!o !o a las las r&al" r&al"da dad&s d&s < l"*" l"*"!ac !ac"o "o$&s $&s )s" )s"ca cas; s; &co$#*"cas; 0"!al&s; &!c.> s"$ s&$!"rs& *al o d"s*"$/"do or s/s r&&rc/s"o$&s. Para r&)&r"r$os al d&s&o d&l s/&!o or &$caar &$ las as"rac"o$&s; /s!os < )/$c"o$&s d&l r/o co$ &l @/& s& r&lac"o$a; < la ac&!ac"#$ d& los "d&al&s < $or*as d& co$d/c!a "*/&s!os or &l r/o; so*&!"&$do s/s ro"as "$cl"$ac"o$&s < co*od"dad&s a las d&l r/o. O ara r&)&r"r$os a la o,!&$c"#$ d&l &@/"l",r"o "$!&r$o &$!r& los d"0&rsos d&s&os; $&c&s"dad&s < as"rac"o$&s d&l s/&!o. La ada!ac"#$ &s /$ roc&so; &s d&c"r /$ co$!"$"/*; < &s or &s!a ra#$ &s @/& &l s/&!o /&d& 0"0"r ar*o$"osa*&$!& co$s"o *"s*o < co$ &l *&d"o @/& lo &$0/&l0&. Es!& roc&so "$0ol/cra /$ "$!& "$!&$! $!o o or ar*o$" ar*o$"a arr &l co$c co$c& &!o !o @/& @/& !"&$ !"&$& & /$o /$o d& s *"s* *"s*o; o; so,r so,r& & &l co$c& co$c&!o !o ac!" ac!"0o 0o os","l"dad&s < l"*"!ac"o$&s < co$ la r&al"ac"#$ d& s/ 0"da J"*?$&; 1-(-. Es!& roc&so s& 0a r&al"a$do &so$!:$&a*&$!& a !ra0?s d& la ro"a &&r"&$c"a &rso$al. C/a$do s/r& &$ &s!&
10
!ra<&c!o /$ co$)l"c!o &$!& las *o!"0ac"o$&s < la r&al"dad; &l =o*,r& !o*a co$c"&$c"a d& &llo < ac!a; &r*"!"&$do @/& s/s co$d/c!as $/&0a*&$!& &r*a$&ca$ &$ ar*o$a. Es!& co$)l"c!o &$!r& *o!"0ac"o$&s < 0"da r&al $ac&$ d& los d")&r&$!&s *&d"os &$ @/& s& d&sarrolla d& la )a*"l"a; la &sc/&la < la soc"&dad. Ada!ars& a &s!as s"!/ac"o$&s "$0ol/cra a)ro$!ar &s!as s"!/ac"o$&s d& /$a *a$&ra "$!&l"&$!&; r&sol0"?$dolas s"$ !ra/*as $" co$)l"c!os M&a; 1--(. U$ roc&so $or*al d& ada!ac"#$ s"/& las s"/"&$!&s &!aas I$"c"al*&$!& aar&c& la $&c&s"dad o /$ *o!"0o ,ao la )or*a d& /$ &s!*/lo &rs"s!&$!&; la c/al $o /&d& sa!"s)ac&rs& d& *odo "$*&d"a!o; a lo @/& &l "$d"0"d/o &$sa
c"!ado or J"*?$&; 1-(-. Es!as r&s/&s!as /&d&$ s&r rod/c!o d& la *a$"/lac"#$ d&l *&d"o a*,"&$!& do$d& s& d&sarrolla &l s/&!o ara ada!arlo a las $&c&s"dad&s &rso$al&s. D&sd& &s!& *"s*o /$!o d& 0"s!a; Sc=ra*l 1-81; s/"&r& @/& =a< dos !"os d& ada!ac"#$; la c/al &s!: or"&$!ada or &l */$do &!&r"or Ada!ac"#$ as"0a.F /$ "$d"0"d/o s& ada!a al *&d"o a*,"&$!& < ada!a !a*,"?$ s/s $&c&s"dad&s &!&r$as a las &"&$c"as d& ?s!&; !ras =a,&rs& as"*"lado al *&d"o. Ada!ac"#$ ac!"0a.F &l =o*,r& co$)"/ra &l */$do )s"co < &l */$do =/*a$o @/& lo rod&a; "$!&$!a$do "$!&rar &l */$do &!&r$o &$ co$corda$c"a co$ s/s ro"os *o!"0os; &ro !a*,"?$ *od")"ca s/s $&c&s"dad&s & "*/lsos &$ co$corda$c"a co$ los 0alor&s d&l */$do &!&r"or
c"!ado or ool)ol; 1--; la ora$"ac"#$; la as"*"lac"#$ < la aco*odac"#$ /&d&$ co$s"d&rars& co*o /$ ac!o d& &@/"l",r"o; o d& ada!ac"#$ a las c"rc/$s!a$c"as @/& s& l& r&s&$!&$ al s/&!o. Para *a$!&$&r /$a Kad&c/ac"#$ o ,ala$c& &$!r& $/&s!ros &s@/&*as ara &$!&$d&r &l */$do < la "$)or*ac"#$ @/& $os o)r&c&; as"*"la*os co$!"$/a*&$!& "$)or*ac"#$ $/&0a; /sa$do $/&s!ros &s@/&*as &"s!&$!&s < aco*oda$do $/&s!ros &$sa*"&$!os s"&*r& @/& s&a $&c&sar"o. Por &$d&; &l &@/"l",r"o; la ,s@/&da d&l ,ala$c&; la ada!ac"#$ al *&d"o c"rc/$da$!&; $os ll&0a a ca*,"os &$ la ora$"ac"#$ d&l &$sa*"&$!o < al d&sarrollo d& s"s!&*as d& &$sar *:s &)&c!"0os. S&r /$a &rso$a ada!ada "*l"ca s&r /$a &rso$a caa d& r&so$d&r a los r&!os "*/&s!o or la soc"&dad &$ la @/& s& d&sarrolla; d& /$a *a$&ra ad&c/ada; a/s!:$dos& a las a/!as; $or*as < r&las &s!a,l&c"das or &l r/o soc"al @/& lo al,&ra; &r*"!"&$do co$ &llo sa!"s)ac&r s/s ro"as $&c&s"dad&s d& "$d&&$d&$c"a as co*o !a*,"?$ los r&@/&r"*"&$!os d&l r/o al @/& &r!&$&c&. Es d&c"r; *a$!&$&r &r*a$&$!&*&$!& /$ &@/"l",r"o &$!r& lo @/& =ac& < d&s&a or /$ lado; < lo @/& &l *&d"o a*,"&$!& d&s&a o &s&ra d& ?l. Ello s& lora or la /&s!a &$ r:c!"ca d& las carac!&rs!"cas &rso$al&s ro"as d&l s/&!o =a,"l"dad&s; ac!"!/d&s; co$d"c"#$ )s"ca; &!c. a$!& las d"0&rsas s"!/ac"o$&s a las @/& s& &$)r&$!a s"!/ac"#$ )a*"l"ar; soc"al; &!c.. Al r&s&c!o Sa!!l&r 1-88 s&'ala @/& las co$d/c!as ada!a!"0as r&)l&a$ la caac"dad d&l s/&!o ara &$)r&$!ar las $&c&s"dad&s d& "$d&&$d&$c"as < los r&@/&r"*"&$!os soc"al&s d& s/ *&d"o. Es!as co$d/c!as s& r&)l&a$ &$ !?r*"$os d& *ad/rac"#$ &$ los a'os r&F&scolar&s; loros acad?*"cos &$ la &sc/&la < s/ "$d&&$d&$c"a &co$#*"ca < soc"al&s &$ la 0"da ad/l!a. Es!as co$d/c!as a,arca$ co*or!a*"&$!os co*o =a,"l"dad&s &rc&!/al&s < *o!oras; /$ ,/&$ &s!ado )s"co; =a,"l"dad&s ara &l l&$/a&; co*&!&$c"as 0ocac"o$al&s < aro0&c=a*"&$!o acad?*"co.
1.3.
AREAS DE LA ADAPTACIÓN EN EL NIÑO. La ada!ac"#$ d& !odo s&r =/*a$o &s /$ roc&so co$s!a$!&; d/ra !oda s/ 0"da; s"&$do d& *a
co$)or*& &0ol/c"o$a; "$"c"a co$@/"s!a$do &l car"'o *a!&r$o @/& $&c&s"!a; l/&o !o*a co$c"&$c"a @/& d&,& co*ar!"rlo co$ los o!ros *"&*,ros d& s/ )a*"l"a < @/& a ?s!os d&,& &!&$d&r s/ a)&c!o. Poco a oco la r&al"dad s& 0a a,r"&$do a$!& s/s oos < los &s!*/los @/& d& all ro0&$a$ d&,& "r do*"$:$dolos. La
11
*a$"/lac"#$ d&l *&d"o )ac"l"!a s/ s&/r"dad &rso$al < las r&lac"o$&s &rso$al&s @/& *a$!"&$& < =a,r: d& *a$!&$&r. La d&d"cac"#$ @/& los adr&s l& r&s!&$; los co$!rol&s @/& s& l& "*o$a$; la &"s!&$c"a o $o d& =&r*a$os d&$!ro d&l a*,"&$!& )a*"l"ar; as co*o los *od&los &"s!&$!&s co$d"c"o$ar:$ s/ d&sarrollo. 1.3.2. EL MEDIO ESCOLAR Es /$ */$do soc"al al @/& &l $"'o d&,& ada!ars&;
&s d&c"r; ar&$d&r: a 0"0"r co$ los d&*:s < ara los d&*:s; s"$ d&ar d& s&r ?l *"s*o. El *&d"o &scolar &s &l co$!&!o r"$c"al d& !ra!a*"&$!o d& ?s!& !&*a. 1.3.3. EL AMBIENTE SOCIAL Es o!ro *&d"o al @/& d&,& ada!ars&. I$"c"al*&$!& a !ra0?s d& los /&os < os!&r"or*&$!& a !ra0?s d& $&c&s"dad&s < o,l"ac"o$&s &l */$do soc"al s& 0a a,r"&$do a/la!"$a*&$!& al $"'o < al adol&sc&$!&. A *&d"da @/& cr&c& s/ s&/r"dad &rso$al s& &s!a,l&c& a !ra0?s d& las r&lac"o$&s @/& *a$!"&$&. E$ &s!& a*,"&$!&; co$)l/<&$ las d"0&rsas ac!"!/d&s ar&$d"das d& la &sc/&la < la )a*"l"a; < d& la cal"dad d& ?s!as d&&$d&r: s/ co*or!a*"&$!o soc"al. S&$ /rloc 1-61> c"!ado or J"*?$&; 1-(- < R"0a 1-(4; &$ &dad&s s"/"&$!&s; los a!ro$&s ar&$d"dos &$ la )a*"l"a "$)l/&$c"ar:$ &$ la ada!ac"#$ &$&ral d&l "$d"0"d/o; &$ la *a$&ra d& soc"al"ars&; &$ s/ a/s!& &*oc"o$al; &$ s/ "$d&&$d&$c"a; &$ la co$d/c!a a$!& &l $o0"ao < &l *a!r"*o$"o. 1.3.4. LA PROPIA REALIDAD PERSONAL I$0ol/cra /$a ada!ac"#$ s"$/lar; dado @/& d&,& a/s!ars& a s/ ro"o &s!ado d& sal/d < 0"da a)&c!"0a. E$ &l s/&!o las &"&$c"as !a$!o d&l */$do &!&r$o co*o &l "$!&r$o d&,&$ &s!ar &$ ar*o$a> s" s/ &s!ado "$!&r"or &s d?,"l; c/al@/"&r &"&$c"a d&l *&d"o &$ @/& s& d&sarrolla &&rc&r: /$ &so @/& d")c"l*&$!& odr: co$!rolar.
1.4.
ADAPTACIÓN ESCOLAR. La ada!ac"#$ d&l al/*$o a la &sc/&la d&&$d& d& /$a l/r"dad d& )ac!or&s < d& s/ co$s!a$!& "$!&racc"#$. C"&r!os )ac!or&s so$ "$!r$s&cos al $"'o < o!ros so$ "$=&r&$!&s a los d"s!"$!os *&d"os &$ los @/& &0ol/c"o$a < @/& d&,&r: a)ro$!ar. Calar 1-83 s&'ala @/& &s!os )ac!or&s so$ &l alumno ; co$ s/s caac"dad&s &rso$al&s $"0&l "$!&l&c!/al; *ad/r& a)&c!"0a < ada!ac"#$ soc"al> la familia co*o la ,as& r"$c"al d& la co$s!r/cc"#$ d& s/ &rso$al"dad> la escuela do$d& d&sarrollara !odas s/s o!&$c"al"dad&s "$!&l&c!/al&s; a)&c!"0as < soc"al&s; as co*o do$d& ad@/"r"r: los co$oc"*"&$!os @/& la soc"&dad l& &"& < a la @/& s& "$s&r!ar: )"$al*&$!&. E$ &l :*,"!o &scolar; ada!ac"#$ "*l"ca la caac"dad d&l &s!/d"a$!& ara r&lac"o$ars& d& *a$&ra cr!"ca < cr&a!"0a co$ &l *&d"o &$ &l @/& s& d&s&$0/&l0&> &s d&c"r; ada!ars& s&ra aco*odars& a s/ *&d"o < a cada s"!/ac"#$ @/& "*l"@/& *od")"cac"o$&s &$ ?l. M&$doa 1--( *a$")"&s!a @/& d&sd& la 0"0&$c"a &$ &l :*,"!o &scolar; &s&c)"ca*&$!& &$ la &!aa r&F&scolar; &l co*or!a*"&$!o ada!a!"0o s& &r&sa &$ !?r*"$os d& *ad/rac"#$; *"&$!ras @/& &$ la &!aa &scolar ro"a*&$!&; < os!F&scolar s& *a$")"&s!a &$ !?r*"$os d& loros acad?*"cos < soc"al&s. P/&s!o d& &s!& *odo; ada!ars& "*l"cara la /&s!a &$ r:c!"ca d& la a*a d& =a,"l"dad&s ar&$d"das @/& os&& &l s/&!o d& ac/&rdo co$ la s"!/ac"#$ @/& s& r&s&$!&. Garca o 1-61> c"!ado or J"*?$&; 1-(- s&'ala @/& la ada!ac"#$ &$ &l :*,"!o &scolar &s /$ &s)/&ro ar*#$"co @/& r&al"a &l &scolar ara r&/$"r d& )or*a os"!"0a &l co$c&!o @/& !"&$& d& s *"s*o co$ las &"&$c"as d&l &$!or$o soc"al> al =a,&r &@/"l",r"o &$!r& a*,os !"os d& &"&$c"as; =ara$ d&l s/&!o /$a &rso$a ada!ada. Es!a ada!ac"#$ s& r&al"a a !ra0?s d& dos )as&s ada!ac"#$F&s!ado; c/a$do &l &scolar &0ala la s"!/ac"#$; < la ada!ac"#$Froc&so; c/a$do la co*r&$d& o &$!"&$d& a/!orr&/lac"#$ ara r&so$d&r ad&c/ada*&$!& a la s"!/ac"#$; /!"l"a$do ara &llo los &l&*&$!os d"s/&s!os a s/ alca$c&. D&sd& &l /$!o d& 0"s!a s"co&da#"co; la ada!ac"#$ &scolar &s d&)"$"da co*o &l rado d& ar*o$a @/& &"s!& &$!r& las *o!"0ac"o$&s < a!"!/d&s )/$da*&$!al&s d&l al/*$o < la co$d/c!a 0"s",l& @/& *a$")"&s!a a$!& las &"&$c"as &scolar&s> &$!&$d"&$dos& co*o a!"!/d&s al co$/$!o d& co$d"c"o$&s os"!"0as &"s!&$!&s &$ &l "$d"0"d/o ara lorar &l ?"!o &$ los &s!/d"os < &$ la 0"da ro)&s"o$al Dorsc=; 1--2. Ca,& s&'alar @/& &s!a co$c&c"#$ "$0ol/cra !a$!o las *o!"0ac"o$&s ro"as d&l s/&!o co*o s/s caac"dad&s. Garca 1-62> c"!ado or J"*?$&; 1-(- *a$")"&s!a @/& al "$r&sar &l adol&sc&$!& a la &sc/&la s& &$c/&$!ra co$ /$a s&r"& d& &l&*&$!os &rso$al&s; *a!&r"al&s < soc"oFc/l!/ral&s a los @/& !ra!a d& as"*"lar < co*r&$d&r. Co$)or*& =a "do *ad/ra$do; s/ &&r"&$c"a l& =a &$s&'ado @/& s/s co$d/c!as
12
s&r:$ *&or /adas s" sa,& "$!&rars& a ?s!& *&d"o; or !al *o!"0o ara lorar s/ ada!ac"#$ a la &sc/&la; ?s!a d&,&r: r&al"ars& &$ dos ca*os La Adaptació it!"p!"#$a%; &l c/al "$0ol/cra s&r /$o *"s*o < al *"s*o !"&*o !&$&r /$a $&c&s"dad &"s!&$c"al d& a&r!/ra < ac&!ac"#$ d& los d&*:s> lo co*o$&$ la adaptación a los compañeros ; r&lac"o$ars& co$ s/s co*a'&ros < co$0&r!"rs& &$ /$ "$!&ra$!& d& &llos co$ l&$o d&r&c=o> adaptación a los profesores ; &s!a,l&c&r r&lac"o$&s os"!"0as co$ &llos co$)"a$a; r&s&!o < s&/r"dad. La Adaptació a %a did&ctica d!% c!t"$ ; r&)&r"das a los c/rsos &scolar&s < a las &"&$c"as d& !ra,ao. La co*o$&$ la adaptación a la metodología del centro &$ la c/al &l al/*$o al"car: s/ caac"dad "$!&l&c!/al < carac!&rs!"cas &rso$al&s !a$!o a las *a!&r"as d"c!adas co*o al !"o d& &$s&'a$a @/& los ro)&sor&s d&sarroll&$> la adaptación al régimen y a la comunidad escolar do$d& s/ co$d/c!a d&,& &s!ar r&"da or los co$!rol&s < 0alor&s "*/&s!os or &l c&$!ro; a$!& los c/al&s; s"$ &*,aro; $o s"$")"ca @/& d&,& ac&!arlos &$ s/ !o!al"dad> +r&sard 1-(4> c"!ado or J"*?$&; 1-(- s&'ala @/& la ada!ac"#$ a los 0alor&s @/& &$s&'a la &sc/&la $o s"$")"ca ac&!arlos &$ s/ "$!&r"dad; la ada!ac"#$ $o &s /$ a,sol/!o < or &$d& $o &cl/<& a los r&c=aos. N"$$ al/*$o &s!ar: !o!al*&$!& ada!ado a las co$d"c"o$&s @/& &l col&"o d&*a$da a $o s&r @/& s&a */< &l&*&$!al; s"$ &*,aro $&c&s"!a al$ rado d& ada!ac"#$ ara a/s!ars& a &llo •
•
CAPITULO II
DESADAPTACION ESCOLAR 2.1. DESADAPTACIÓN E INADAPTACIÓN a< /$a d")&r&$c"a &$ c/a$!o al &*l&o d& los !?r*"$os d&sada!ac"#$ & "$ada!ac"#$. La r&0"s"#$ ,",l"or:)"ca r&al"ada al r&s&c!o &$)a!"a &l ro,l&*a o,&!"0a*&$!& &l s/&!o @/& $o ac!a ad&c/ada*&$!& &$ &l *&d"o &$ @/& s& d&s&$0/&l0&; &*"!"&$do a/!as d& co*or!a*"&$!o $o &r!"$&$!&s; $" &)"cac&s; $o sa!"s)ac"&$do los r&@/&r"*"&$!os @/& &l *&d"o &s&ra d& ?l &$ las d"s!"$!as s"!/ac"o$&s &$ la @/& s& s"!a. Al r&)&r"rs& al !?r*"$o d&sada!ac"#$; Saraso$ 1-- *a$")"&s!a @/& s" &l s/&!o !"&$& d")"c/l!ad o )racasa al a)ro$!ar /$a s"!/ac"#$ ro,l&*a &$ la )a*"l"a; &sc/&la o co$!&!o soc"al < lo &r!/r,a !a$!o a ?l co*o a s/ *&d"o; &s!a co$d/c!a &s co$s"d&rada d&sada!ada. 7"llars 1-((> c"!ado or M&a 1--( al r&)&r"rs& a ?s!& !?r*"$o *a$")"&s!a @/& oc/rr& /$a d&sada!ac"#$ cada 0& @/& &$ &l s/&!o aar&c& /$ d&s&@/"l",r"o o d&sar*o$a &$ las r&lac"o$&s @/& &s!a,l&c& co$ s/ *&d"o. Ar&a ad&*:s @/& &"s!& /$a d")&r&$c"a &$!r& los co$c&!os d& d&sada!ac"#$ & "$ada!ac"#$. Es!a d")&r&$c"a rad"ca &$ @/& la desadaptación ara s&r co$c&,"da co*o !al; debe tener una duración breve < @/& &l s/&!o, al *a$!&$&r $/&0as "$!&racc"o$&s; lorar: /$ $/&0o &@/"l",r"o ada!a!"0o> s"$ &*,aro; c/a$do &s!as co$d/c!as dejan de ser transitorias da l/ar a /$a inadaptación ; &s d&c"r cr&a /$a s"!/ac"#$ &$ la @/& r&s&$!a *odos &s&c)"cos d& co$d/c!a d/rad&ros. Por lo !a$!o; co$s"d&ra a la d&sada!ac"#$ co*o /$a &r!/r,ac"#$ $o d/rad&ra d& s/s co$d/c!as. A d")&r&$c"a d& lo &/&s!o a$!&r"or*&$!&; A$co$a 1-8 < Had"$ 1--4 co$s"d&ra$ @/& los !?r*"$os d& d&sada!ac"#$; "$ada!ac"#$ < )al!a d& ada!ac"#$; so$ !?r*"$os &@/"0al&$!&s dado @/& &r&sa$ la r&s&$c"a d& co$d/c!as "$ad&c/adas; las c/al&s $o &r*"!&$ d&s&*&'ar /$ a&l ad&c/ado d&$!ro d&l *&d"o &$ @/& s& d&s&$0/&l0& &l "$d"0"d/o. Es!os s/&!os; &$ &l *&d"o &scolar; r&s&$!a$ r&$d"*"&$!o d&)"c"&$!&; r&lac"o$&s "$!&r&rso$al&s "$ad&c/adas; &!c. La "$ada!ac"#$ al *&d"o )a*"l"ar; &scolar o soc"al "*l"ca la aar"c"#$ d& co*or!a*"&$!os "$ada!ados; &ro @/? &s /$ co*or!a*"&$!o "$ada!ado. +/&$o 1--- s&'ala @/& &l co*or!a*"&$!o "$ada!ado so$ a/!as d& co$d/c!a @/& $o sa!"s)ac&$ los cr"!&r"os d& &)"c"&$c"a &$ &l d&s&*&'o soc"al 0alorados &$ /$a c/l!/ra d&!&r*"$ada; or &$d&; &l s/&!o &scolar $o /&d& a/s!ars& a lo @/& &s &s&rado o r&@/&r"do or ?l. El *"s*o a/!or s&'ala @/& &l co*or!a*"&$!o "$ada!ado co*r&$d& /$a o *:s d& las s"/"&$!&s co$d"c"o$&s Co$d/c!as @/& "*"d&$ la ad@/"s"c"#$ d& r&s/&s!as soc"al*&$!& d&s&a,l&s. Co$d/c!as @/& "*"d&$ o d")"c/l!a$ la &*"s"#$ d& co$d/c!as soc"al*&$!& d&s&a,l&s. Co$d/c!as @/& "*l"ca$ /$ &l"ro d& da'o )s"co o s"col#"co; !a$!o ara &l *"s*o "$d"0"d/o co*o ara o!ros. +/&$o < C#rdo0a 1--5 s&'ala$ @/& la co$c&c"#$ co$d/c!/al d& co*or!a*"&$!o "$ada!ado o "$ad&c/ado $o "*l"ca @/& s& =a,l& d& co*or!a*"&$!o a$or*al; dado @/& &llo &s /$ /"c"o soc"al. Co$d/c!/al*&$!&; &"s!&$ dos cr"!&r"os ara clas")"car la co$d/c!a "$)a$!"l "$ada!ada or la )r&c/&$c"a !asa d& r&s/&s!as < or s/ "$!&$s"dad *a$"!/d d& la r&s/&s!a; so,r& las c/al&s s& &s!a,l&c& la clas")"cac"#$ or los &c&sos $"0&l&s d& co$d/c!as *:s al!os @/& los co$s"d&rados • • •
13
soc"al*&$!& d&s&a,l&s; los d&,"l"!a*"&$!os $"0&l&s d& co$d/c!a *:s ,aos @/& los co$s"d&rados d&s&a,l&s < los d?)"c"!s a/s&$c"a d& co$d/c!a A$"ca*a; 1-88> +/&$o; 1---. 2.1.1. CARACTER'STICAS DE LA CONDUCTA INADAPTADA Los $"'os co$ co$d/c!as "$ada!adas r&s&$!a$ co$)l"c!os co$ s/ *&d"o )a*"l"ar; &scolar
c"!ado or M&$doa; 1--( co$s"d&ra$ @/& las co$d/c!as "$ad&c/adas $o &r*"!&$ al s/&!o &*"!"r co$d/c!as @/& r&so$da$ sa!"s)ac!or"a*&$!& a las d&*a$das &""das or &l &$!or$o; d")"c/l!a$do s/ a/s!& al *&d"o a*,"&$!&. 2.2. DESADAPTACIÓN ESCOLAR Co*o =&*os 0"s!o a$!&r"or*&$!&; la &0ol/c"#$ d&l $"'o "*l"ca /$a s&r"& d& ada!ac"o$&s a los co$!"$/os ca*,"os &$ s/ a*,"&$!& )a*"l"ar; &scolar < soc"al @/& s& r&s&$!a$ a ra d& las *od")"cac"o$&s @/& 0a$ s/r"&$do &$ la &s)&ra )s"ca < s"col#"ca d&l &scolar. U$ &scolar c/a$do $o /&d& a/s!ars& a !al&s ca*,"os &r&sa co*or!a*"&$!os "$ad&c/ados < $o /&d& aco*odars& a las d")"c/l!ad&s @/& s& l& 0a$ r&s&$!a$do a/la!"$a*&$!&; *os!r:$dos& "$sa!"s)&c=o or la a/s&$c"a d& r&s/&s!as a las d&*a$das soc"al&s @/& s& l& &"&. Ad&*:s s"&$!& @/& s/s &s!ra!&"as d& ar&$d"a& )alla$ o $o da$ los r&s/l!ados &s&rados ara a)ro$!ar !al&s r&!os. No0a&s 1--2; s&'ala @/& los $"'os @/& r&s&$!a$ "$ada!ac"#$ &scolar s& carac!&r"a$ or s/&!ars& a a/!as d& co*or!a*"&$!o @/& d&$/$c"a /$a )al!a d& ad&c/ac"#$ < corr&so$d&$c"a co$ los &s!*/los d& a*,"&$!& &scolar < &l roc&so &d/ca!"0o. As *"s*o; R&ca 1-(5 a)"r*a @/& s& =a,la d& "$ada!ac"#$ &$ /$ &scolar; c/a$do s/s co$d/c!as < r&acc"o$&s s& aar!a$ &rs"s!&$!&*&$!& d& las )or*as @/& da$ os","l"dad a /$a 0"da &rso$al < co$0"0&$c"a soc"al ar*o$"osa < co$s!r/c!"0a; ado!a$do )or*as ar&s"0as co$ s/ *&d"o o d"r&c!a*&$!& ad0&rsas. 2.2.1. DESDE UNA PERSPECTI(A CONDUCTUAL) La co$d/c!a "$ada!ada co$s!"!/<& /$ ro,l&*a d& co$d/c!a. Es d&c"r @/& &s!& co*or!a*"&$!o !ra$sr&d& las l&<&s o $or*as d& co$0"0&$c"a d&l r/o soc"al &$ &l &scolar do$d& s& d&s&$0/&l0&. Es!& r/o soc"al r&acc"o$a co$!ra a@/&llas co$d/c!as @/& l&s"o$a$ s/s "$!&r&s&s / o"$"o$&s; cal")"ca$do co*o Kro,l&*a &l co*or!a*"&$!o d& &s!a &rso$a. El *&d"o soc"al &s @/"&$ "*o$& los *old&s d& co$d/c!a @/& d&,&$ "*&rar;
&s&radas < &""das or &l col&"o < *a&s!ros. Es!os al/*$os $o lora$ d&s&*&'ars& &"!osa*&$!& &$ &s!os r&@/&r"*"&$!os; a)&c!a$do; la r&lac"#$; &$ &l :*,"!o acad?*"co; co$ s/ ro)&sor
+/&$o; 1---. Mo$as 1--(
14
r&)"&r& @/& la "*or!a$c"a d& ?s!as co*&!&$c"as < =a,"l"dad&s soc"al&s &$ &l $"'o < adol&sc&$!& &scolar; 0"&$& a0alada or r&s/l!ados d& &s!/d"os & "$0&s!"ac"o$&s &$ la @/& s& co$s!a!a @/& &"s!&$ s#l"das r&lac"o$&s &$!r& &llas < la ada!ac"#$ soc"al; acad?*"ca < s"col#"ca !a$!o &$ ?s!a &!aa co*o &$ la 0"da ad/l!a. Las =a,"l"dad&s soc"al&s so$ co$c&,"das co*o a@/&llas caac"dad&s &s&c)"cas r&@/&r"das ara &&c/!ar &)"ca*&$!& /$a !ar&a; < so$ $&c&sar"as ara "$!&rac!/ar < r&lac"o$ars& co$ los "/al&s < co$ los ad/l!os &$ )or*a &)&c!"0a < */!/a*&$!& sa!"s)ac!or"a Mo$as; 1--3 @/& lo ll&0a$ a /$ r&co$oc"*"&$!o soc"al P&l&c=a$o; 1-84. Es!as =a,"l"dad&s so$ co$s"d&radas "*or!a$!&s &$ la ada!ac"#$ d&l &scolar al &$!or$o soc"al &$ @/& s& d&sarrolla;
&s!o "*l"ca &r&sar s/s s&$!"*"&$!os; ac!"!/d&s; d&s&os; o"$"o$&s o d&r&c=os d& /$ *odo ad&c/ado a la s"!/ac"#$; r&s&!a$do a los d&*:s> &r*"!"?$dol& &llo r&sol0&r ro,l&*as "$*&d"a!os a la 0& @/& *"$"*"a la aar"c"#$ d& )/!/ros ro,l&*as. 2.2.2 CARACTER'STICAS DEL COMPORTAMIENTO ESCOLAR INADECUADO. Los co*or!a*"&$!os "$ad&c/ados @/& r&s&$!a$ los &scolar&s "$ada!ados s& */&s!ra$ &$ cada /$a d& las :r&as &$ @/& s& d&sarrolla &l al/*$o d&$!ro < )/&ra d&l a/la. Es!os co*or!a*"&$!os "$ada!ados od&*os d&!&r*"$arlos ,ao los cr"!&r"os d& d"a$#s!"co co$d/c!/al &r&sados &$ &c&sos; d&,"l"!a*"&$!os o d?)"c"!s. El al/*$o @/& !"&$& ro,l&*as d& ar&$d"a& )r&c/&$!&*&$!& !"&$& d")"c/l!ad&s &$ s/s co$d/c!as soc"al&s < &*oc"o$al&s; &r*"!"?$dol& &s!a,l&c&r r&lac"o$&s "$ad&c/adas co$ s/s co*a'&ros < &$ s"!/ac"o$&s soc"al&s. Los ro,l&*as &*oc"o$al&s; "$=&r&$!&s al al/*$o; lo ll&0a$ a !&$&r /$a ,aa a/!o&s!"*a; "$caac"dad ara *a$&ar &l &s!r?s s/r"do or la r&s"#$ soc"al; < oca !ol&ra$c"a a la )r/s!rac"#$ M&rc&r; 1--6. L&B"s 1-86 < No0a&s 1--2 =a$ co*ro,ado @/& los ro,l&*as d& ar&$d"a& < d& ada!ac"#$ &scolar s/r&$ co*o co$s&c/&$c"as d& d")"c/l!ad&s < ro,l&*as d& co$d/c!a < d& )ac!or&s d& ord&$ &*oc"o$al. S"$ &*,aro; ca,& &s!a,l&c&r @/& */c=os $"'os @/& &0"d&$c"a$ ro,l&*as d& ar&$d"a& $o $&c&sar"a*&$!& r&s&$!a$ co$d/c!as "$ad&c/adas &$ &l a*,"&$!& &scolar. /"&$&s r&s&$!a$ co$d/c!as "$ad&c/adas &$ &s!& a*,"&$!&; so$ los @/& r&s&$!a$ d")"c/l!ad&s o d&)"c"&$c"as &$ &l ar&$d"a&. Ello s& d&*/&s!ra or s/s &scasos loros &scolar&s; r&$d"*"&$!o "$sa!"s)ac!or"o; d&s&rc"#$ &scolar; )/a &scolar M&rc&r; 1--6> Had"$; 1--4. Los ro,l&*as d& ar&$d"a& "*"d&$ la as"*"lac"#$ < &l aro0&c=a*"&$!o d& las &$s&'a$as "*ar!"das &$ &l sal#$ d& clas& R&ca; 1-(5. Los co*or!a*"&$!os o,s&s"0os !a*,"?$ &s carac!&rs!"co d& las co$d/c!as d&sada!adas. Es!os $"'os a *&$/do so$ "$caac&s d& ca*,"ar la a/!a d& co*or!a*"&$!o < !"&$&$ d")"c/l!ad&s d& asar d& /$a ac!"0"dad a o!ra. El &scolar; or &&*lo; /&d& "$s"s!"r &$ =a,lar so,r& /$ *"s*o !&*a; a$ c/a$do s/s co*a'&ros
r&)&r"do or Garca; 1--4. E$ &l a/la $o aro0&c=a las &$s&'a$as d& s/s ro)&sor&s; $o a!"&$d& las clas&s; "$!&r)"&r& a s/s co*a'&ros d/ra$!& &l d&sarrollo d& ?s!as; $o c/*l&; o las c/*l& a d&s!"&*o; las !ar&as &$co*&$dadas; s/s *odal&s "$corr&c!os &r!/r,a$ &l ord&$; &!c. Todos &s!os !"&$&$ /$a s&r"& d& ca/sas @/& lo o,s&r0ar&*os *:s ad&la$!&. Al/$os &scolar&s */&s!ra$ /$ co*or!a*"&$!o &r!/r,ador o ar&s"0o ala,ras "*ro"as; ra,"&!as; &!c. =ac"a la clas& o a al$ co*a'&ro &$ &s&c"al. A 0&c&s &s!os co*or!a*"&$!os so$ "*/ls"0os;
•
•
•
•
•
•
15
•
•
Co*o raso carac!&rs!"co d&,&*os co$s"d&rar la ,aa a/!o&s!"*a @/& os&& &l al/*$o ara r&al"ar c/al@/"&r ac!"0"dad @/& l& s&a sol"c"!ada or &l *&d"o &scolar. M&$doa 1--( s&'ala @/& &l a/la!"$o d&!&r"oro d& s/ ada!ac"#$ soc"oF&d/ca!"0a; rod/c!o d& s/ ,aa a/!o&s!"*a; d")"c/l!a s/ r&lac"o$&s &$ !r&s $"0&l&s co$ los d&*:s; co$s"o *"s*o < )r&$!& a las !ar&as < o,l"ac"o$&s. Ello /&d& ll&0ar al $"'o a /$a !ra$s"!or"a o &r*a$&$!& d&s&rc"#$ d&l col&"o. E$ $"'os *:s &@/&'os od&*os ar&c"ar la r&s&$c"a d& co$d/c!as ="&rac!"0as; s"$ /$ ro#s"!o co$cr&!o. La ):c"l d"s!racc"#$ @/& co$ll&0a &llo; la !or&a d& s/s ac!os; "rr"!a,"l"dad < )al!a d& a!&$c"#$; $o l& &r*"!& s&/"r las "$d"cac"o$&s o s" las r&al"a; lo =ac& d& *a$&ra "$corr&c!a.
2.2.3. SINTOMAS DE LA INADAPTACION ESCOLAR. A cr"!&r"o d& J"*?$& 1-(- la "$ada!ac"#$ &scolar s& *a$")"&s!a or las s"/"&$!&s a/!as; las c/al&s al s&r d&sc/,"&r!as r&co*&$!&; /&d&$ &r*"!"r la "$!&r0&$c"#$ !&*ra$a; co$ &l co$s"/"&$!& &$!r&$a*"&$!o < d&sarrollo d& co$d/c!as *:s ada!adas al *&d"o &scolar a. a!"a &scolar. Es!a )a!"a /&d& s&r &$&rada or la )al!a d& s/&'o; la &$)&r*&dad o s&c/&las d& &s!as; &l &c&so d& !ra,ao; &l a*,"&$!& carado < ll&$o d& !&$s"o$&s; la 0"da &scolar ll&$a d& &*oc"o$&s @/& lo al!&ra$. ,. La d"s!racc"#$.F R&lac"o$ada o $o co$ la )a!"a. P/&d& s&r d&,"da a &c&sos *o!or&s; &$so'ac"o$&s; o or )al!a d& "$!&r?s or las !ar&as &scolar&s. c. El a,/rr"*"&$!o.F Es &l "$d"ca!"0o *:s &0"d&$!& d& )al!a d& *o!"0ac"#$ ara &l ar&$d"a& &scolar. Es!& al/*$o $o &$c/&$!ra s&$!"do ara r&al"ar los d&,&r&s &scolar&s; s& a,/rr&; s& d"s!ra&; s& )a!"a; /&d& ca/sar d&sord&$ &$!r& s/s co*a'&ros < ro)&sor&s; s"$!"&$do "$!&r*"$a,l& la or$ada &scolar;
CAPITULO III
CAUSAS DE LA DESADAPTACIÓN ESCOLAR Co*o =&*os s&'alado; los al/*$os co$ d")"c/l!ad&s d& ada!ac"#$ &scolar s& carac!&r"a$ or s/&!ars& a a/!as d& co*or!a*"&$!os @/& d&$/$c"a$ /$a )al!a d& ad&c/ac"#$ < corr&so$d&$c"a co$ los &s!*/los d&l a*,"&$!& &scolar No0a&s; 1--2. R&ca 1-(5; J"*?$& 1-(- < No0a&s 1--2; d&$!ro d& s/s "$0&s!"ac"o$&s r&lac"o$adas co$ la "$ada!ac"#$ &scolar; &s!:$ d& ac/&rdo &$ s&'alar @/& las ca/sas d& las *"s*as /&d&$ d"0"d"rs& &$ dos r/os causas intrínsecas ; r&lac"o$adas co$ las co$d"c"o$&s )s"cas; "$!&l&c!/al&s < &*oc"o$al&s @/& co$d/c&$ al $"'o a r&s&$!ar r&lac"o$&s "$ad&c/adas &$ la &sc/&la> < causas extrínsecas ; l"adas a las "$)l/&$c"as a*,"&$!al&s; )a*"l"ar&s < soc"al&s. Co*o o,s&r0a*os; la */l!"ca/sal"dad d& la "$ada!ac"#$ &scolar /&d& s&r /$ ro,l&*a s&r"o. To*a$do &$ co$s"d&rac"#$ &s!os r/os d& )ac!or&s; s#lo /$a &lorac"#$ s"co&da#"ca ro)/$da < &l ad&c/ado !ra!a*"&$!o &r*"!"r: )a0or&c&r la ada!ac"#$ d&l &scolar a s/ *&d"o. S"$ &*,aro; &$ $/&s!ra r&al"dad; !odas &s!as ca/sas $o &s!:$ al alca$c& d& "$0&s!"ac"#$ d&l *a&s!ro; "*"d"&$do d& )or*a &)&c!"0a s/ "$!&r0&$c"#$. Es $&c&sar"o or &$d&; la "$!&r0&$c"#$ ro)&s"o$al d& /$ s"c#loo a )"$ d& ad0&r!"r los r"$c"al&s )ocos d& r"&so @/& &r*"!a$ la aar"c"#$ d& &s!os ro,l&*as; as co*o la !&*ra$a d&!&cc"#$ ara la al"cac"#$ d&l la$ corr&c!"0o &r!"$&$!&. S"$ &*,aro; s#lo &$ a@/&llos casos do$d& la aar"c"#$ d& ro,l&*as & "$ada!ac"o$&s s"*l&s so$ rod/c!o d& a/!as d& r&lac"o$&s d&l al/*$o ro"o d& d&!&r*"$ada &dad co$ &s!*/los &r!/r,ador&s d&l a*,"&$!& o &sc/&la; la d&!&cc"#$ /&d& r&al"ars& &r)&c!a*&$!& M&a; 1--(. 3.1. CAUSAS INTR'NSECAS. 4 3.1.1. RELATI(AS A LA INTELI*ENCIA. S& =a sa,"do @/& la "$!&l"&$c"a /&a /$ a&l "*or!a$!& &$ la ada!ac"#$ d&l $"'o al a*,"&$!& &scolar; dado @/& ?s!& a*,"&$!& da */c=a "*or!a$c"a a lo @/& &l $"'o /&da r&$d"r "$!&l&c!/al*&$!& d&$!ro d& &lla. S"$ &*,aro; co*o o,s&r0ar&*os; los dos olos d& ?s!&
16
as&c!o; !a$!o la d&)"c"&$c"a "$!&l&c!/al co*o la "$!&l"&$c"a s/&r"or; /&d&$ !ra&r co$s&c/&$c"as ro,l&*as ara los al/*$os; dado @/& la &sc/&la $o s#lo s& oc/a d& ?s!os dos as&c!os &$ la )or*ac"#$ d&l $"'o. I$"c"al*&$!& d&)"$"r&*os a la I$!&l"&$c"a. S&$ &sc=l&r 1-58> c"!ado or Palac"os; 1--4 la "$!&l"&$c"a &s la caac"dad lo,al o co$/$!a d&l "$d"0"d/o ara; "$!&$c"o$al*&$!&; &$sar rac"o$al*&$!& < !ra!ar d& *odo &)&c!"0o co$ s/ *&d"o a*,"&$!&> &s d&c"r r&sol0&r ro,l&*as d& *a$&ra &)&c!"0a @/& &l *&d"o l& "r: r&s&$!ado. La deficiencia intelectual &s co$c&,"da co*o la caac"dad "$!&l&c!/al r&d/c"da; *&$or al ro*&d"o; @/& &"s!& /$!o co$ d&)"c"&$c"as d& co$d/c!as ada!a!"0as @/& s& r&s&$!a$ d/ra$!& &l &r"odo d& d&sarrollo Gross*a$; 1-(3> c"!ado or Clar""o; 1-81. Mo$&d&ro 1-83 s&'ala @/& los $"'os co$ d&)"c"&$c"a "$!&l&c!/al a *&$/do /&d&$ &$*ascarars& ,ao la )or*a d& c"&r!o r&!raso &scolar; co$ la ?rd"da d& al$ c/rso; al &s!ar "$!&rado &$ la &scolar"dad =a,"!/al. Ac!/al*&$!& s& sa,& @/& la "$!&l"&$c"a $o &s /$a caac"dad ara ar&$d&r l"*"!ado or /$ C.I.> &s a$!& !odo /$ roc&so d& cr&c"*"&$!o < &l ar&$d"a& d&sarrolla la "$!&l"&$c"a J"*?$&; 1-(-. Al r&s&c!o +aB"$ 1-(4 sos!"&$& @/& &l d&sarrollo "$!&l&c!/al alca$a /$ K$"0&l d& *ad/r& &$!r& los 14 < 18 a'os d& &dad; &ro &s!a caac"dad ara ar&$d&r co$!"$a *:s all: d& &s!a &dad. Es!& *"s*o a/!or d&)"$& a la "$!&l"&$c"a co*o la caac"dad ara ad@/"r"r co$c&!os < &*l&arlos ara &l ar&$d"a& < la r&sol/c"#$ d& ro,l&*as> &s la caac"dad d&l "$d"0"d/o ara al"car s/ &&r"&$c"a r&l&0a$!& a los $/&0os ro,l&*as. El ro,l&*a "$ada!a!"0o @/& s/r& a ra d& /$a d&)"c"&$c"a "$!&l&c!/al s& *a$")"&s!a or @/& &l al/*$o s& */&s!ra "$caa d& as"*"lar ad&c/ada*&$!& &l d&s,orda$!& 0ol/*&$ d& co$oc"*"&$!os @/& 0a r&c","&$do; $o /d"&$do ad&*:s ll&0ar &l r"!*o d& d"s!r",/c"#$ @/& la &sc/&la r&al"a d& los *"s*os. El $"'o al $o od&r as"*"lar !odas &s!as &$s&'a$as; *a$")"&s!a co$d/c!as @/& s& d&sa/s!a$ a las &s&radas A0a$"$"; 1-6-> c"!ado or J"*?$&; 1-(-. Al r&s&c!o No0a&s 1-(3 co$s"d&ra @/& c/a$do &"s!& /$a d&)"c"&$c"a "$!&l&c!/al; ?s!a "$!&r)"&r& &$ &l $d"c& d& r&$d"*"&$!o co*o co$s&c/&$c"a d& /$a d"s*"$/c"#$ &$ la caac"dad d& ar&$d"a& o or /$a ac!"!/d d& "$)&r"or"dad. Sa!!l&r 1-88 co$s"d&ra @/& los $"'os co$ /$ d&sarrollo d&)"c"&$!& !"&$&$ *:s d")"c/l!ad d& ada!ars& al &$!or$o @/& a@/&llos co$ /$ ad&c/ado d&sarrollo < s&r:$ *&$os caac&s d& r&so$d&r a las &"&$c"as soc"al&s. La ,aa ac&!ac"#$ soc"al s& d&,& r"$c"al*&$!& a @/& &s!os $"'os !"&$&$ */< oco @/& co$!r",/"r al r/o @/&
Sa!!l&r; 1-88> A/r"a/&rra; 1--1. Los $"'os co$s"d&rados co*o s/&rdo!ados !"&$&$ /$a &c&l&$!& *&*or"a; so$ o,s&r0ador&s < s/ caac"dad ara l&&r s"$ @/& s& l&s &$s&'& /&d& d&,&rs& a s/ "$!&r?s or las ala,ras d& los car!&l&s; a$/$c"os; &r"#d"cos; &!c.; a los @/& o!ros $"'os $o r&s!a$ */c=a a!&$c"#$ +aB"$; 1-(4. La ro,l&*:!"ca d& ?s!os $"'os s& r&lac"o$a co$ &l =&c=o d& @/& la s/&r"or"dad "$!&l&c!/al $o &$!ra'a $&c&sar"a*&$!& &l ?"!o; $" &s!& ?"!o "*l"car: &l d&sarrollo d& s/ &rso$al"dad $" la r&arac"#$ ara &l )racaso o la )r/s!rac"#$. U$ &&*lo d& ?s!& ro,l&*a /&d& o,s&r0ars& c/a$do los $"'os co$ "$!&l"&$c"a s/&r"or "$r&sa$ a /$ col&"o do$d& &"s!&$ d?)"c"!s "$s!r/*&$!al&s s&a$ &@/&'os o ra$d&s. Es!a d")"c/l!ad s& co$0"&r!& &$ )ac!or d& "$ada!ac"#$; ocas"o$a$do /$a ?rd"da d& *o!"0ac"#$ & "$d")&r&$c"a &scolar. Por o!ro lado la )al!a d& aral&l"s*o &$!r& la *ad/r& "$!&l&c!/al < la *ad/r& s"coa)&c!"0a /&d& s/o$&r /$a "$ada!ac"#$ "$!&r$a < soc"al co*o or &&*lo )r&c/&$!ar r/os d& *a
A/r"a/&rra; 1--2.
17
U$a co$d"c"#$ &!&r$a; r&lac"o$ada "$&l/d",l&*&$!& co$ ?s!& )ac!or; &s lo co$c&r$"&$!& al ar&$d"a& d& rasos < =:,"!os "$d&s&a,l&s @/& a*&$aa$ &l d&sarrollo d& s/ &rso$al"dad < ac!"!/d&s al !ra,ao &scolar rod/c!o d& la as"s!&$c"a a &sc/&las &s!a!al&s do$d& la *a
3.1.2. DEBIDO A CONDICIONES F'SICAS DEFICIENTES. Ta*,"?$ las co$d"c"o$&s )s"cas &rso$al&s "$!&r0"&$&$ &$ s/ "$ada!ac"#$ al col&"o. E$!r& &llas &$co$!ra*os 3.1.2.1. Di+ic,%tad!# d! Ap"!di-a! Los $"'os co$ d")"c/l!ad&s d& ar&$d"a& s& carac!&r"a$ or@/& $o r&s&$!a$ /$ r&!raso lo,al &$ las )/$c"o$&s co$osc"!"0as; s"$o r&!rasos Ka"slados &$ la ad@/"s"c"#$ d& d&!&r*"$ados ar&$d"a&s; @/& /&d&$ s/o$&r /$ r&!raso &$ s/ &!aa &scolar Mo$&d&ro; 1-82. Al r&s&c!o; I$a 1--- s&'ala @/& &s!os $"'os $o !"&$&$ r&!ardo; $o !"&$&$ da'o 0"s/al o a/d"!"0o; $o !"&$&$ ro,l&*as &*oc"o$al&s < !"&$&$ )ac"l"dad&s ro*&d"o. Es!a d")"c/l!ad; "$!r$s&ca o asoc"ada al al/*$o &$ s/s l"*"!ac"o$&s )s"cas; s&$sor"al&s o soc"al&s 7all&s; 1--6> Mo$&d&ro; 1-84; &r/d"ca la ad@/"s"c"#$ d& $/&0os co$oc"*"&$!os ar&$d"a&s &scolar&s o caac"dad&s; co$0"r!"?$dos& &$ /$a ca/sa "*or!a$!& ara $o ada!ars& a la &sc/&la. Las d")"c/l!ad&s &&r"*&$!adas or los al/*$os < al/*$as &$ los roc&sos a!&$c"o$al&s; &$ la d&cod")"cac"#$ d& ra)&*as; &$ la co*r&$s"#$ d& !&!os &scr"!os; &$ &l do*"$"o d& los co$c&!os ,:s"cos; &$ los *&ca$"s*os o&ra!or"os < &$ la r&sol/c"#$ d& ro,l&*as; s& r&lac"o$a$ )r&c/&$!&*&$!& co$ ro,l&*as &*oc"o$al&s ,aa a/!o&s!"*a; ar&s"0"dad; co*or!a*"&$!os &r!/r,ador&s < )r/s!rac"o$&s co$s!a$!&s. E$!r& al/$as d& las r"$c"al&s d")"c/l!ad&s d& ar&$d"a& @/& "$!&r0"&$&$ co*o ca/sa$!&s d& la "$ada!ac"#$ &scolar &$co$!ra*os las s"/"&$!&s isle!ia "- Es la d")"c/l!ad *:s o *&$os ara la l&c!/ra la l&c!/ra &s /$a d& las )or*as *:s a,s!rac!as d& &s!/d"o; /&s "*l"ca ca!ar & "$!&rr&!ar s"$")"ca!"0a*&$!& s*,olos 0&r,al&s "*r&sos. A/r"a/&rra 1--1; 1--2 < Mo$&d&ro 1-82 s&'ala$ @/& &l $"'o d"sl?"co; d"a$os!"cado s#lo a ar!"r d& los ( o (.5 a'os; co$)/$d& las l&!ras @/& !"&$&$ /$a co$)"/rac"#$ a$:loa F @; d F ,> o*"!& l&!ras &$ la l&c!/ra; =ac& "$0&rs"o$&s; r&"!&rac"o$&s < ad"c"o$&s> ad&*:s =a< c"&r!as al!&rac"o$&s &$&ral&s co*o l&$!"!/d; )al!a d& r"!*o; sal!os d& l$&a; /$"#$ d& ala,ras; l&c!/ra co*r&$s"0a; &!c. Es!as d")"c/l!ad&s ro0oca$ co*l"cac"o$&s &$ &l ar&$d"a& &scolar & "$c"d&$ &$ &l d"a$#s!"co d& los $"'os co$ ro,l&*as d& ada!ac"#$. Al $o od&r l&&r corr&c!a*&$!& )racasa &$ la *a
18
&"& l&&r s&'al"ac"o$&s; ad0&r!&$c"as; a0"sos; "$s!r/cc"o$&s; l&c!/ras; "*"d"&$do d&sarrollars& l&$a*&$!& d&sd& /$ /$!o d& 0"s!a "$!&l&c!/al; soc"al < &*oc"o$al.
iscalculia .F Es!a d")"c/l!ad &s )r&c/&$!& &$co$!rarla asoc"ada a la d"sl&"a. Co*r&$d& la
islalia.F Es /$ !ras!or$o &$ la ar!"c/lac"#$; < co$s!"!/<& /$a ro,l&*:!"ca */< co*$ &$
r&al"ac"#$ "$corr&c!a d& los s*,olos $/*?r"cos; $o r&co$oc& s"$os < r&s&$!a d")"c/l!ad&s al r&al"ar o&rac"o$&s ar"!*?!"cas. La c/&s!"#$ @/":s *:s "*or!a$!& d&sd& &l /$!o d& 0"s!a d& la d&sada!ac"#$ &scolar &s la d& !&$&r &$ c/&$!a @/& &s!as d&)"c"&$c"as; &$ /$a clas& d& ocos al/*$os; /&d& s&r 0"s!a co*o /$ ra$ ro,l&*a or &llos; lo @/& co$ll&0a a or""$ar < co$sol"dar r&acc"o$&s co*o "$=","c"#$ d& co$d/c!as ad&c/adas; ro,l&*as d& "$!&racc"#$; r&c=ao &scolar; &!c. $"'os < $"'as &$!r& 5 < 8 a'os 7all&s; 1--6. Es!a d")"c/l!ad d& ro$/$c"ac"#$ d&l )o$&*a; s& d&,& a /$a al!&rac"#$ )/$c"o$al &$ los #ra$os @/& "$!&r0"&$&$ &$ &l =a,la os"c"#$ "$corr&c!a d& los la,"os; )al!a d& 0",rac"#$ &$ la l&$/a; )/as d& a"r&; &!c.. Es!os ro,l&*as $o co$s!"!/<&$ /$a d")"c/l!ad ra0&; &ro s"$ &*,aro s" s& &s!a,l&c&$ &s!os *&ca$"s*os &rr#$&os d& ro$/$c"ac"#$ d&)&c!/osa &$ d"c=os #ra$os; &l &)&c!o s& a/!o*a!"a < asa a )or*ar ar!& d&l =a,la co!"d"a$o d&l $"'o; r&)l&:$dos& !a*,"?$ &$ &l l&$/a& &scr"!o. El ro,l&*a al co*/$"cars& 0&r,al*&$!& co$ s/s co*a'&ros < co$ s/s ro)&sor&s; lo =ac& s&$!"rs& "$)&r"or; "$=","?$dos&; a"sl:$dos& o co*or!ars& ar&s"0a*&$!& a$!& las ,/rlas d& s/s co*a'&ros co$d/c!as ,:s"ca*&$!& r&)&r"das a /$a ,aa a/!o&s!"*a < /$ o,r& a/!oco$c&!o.
3.1.2.2. D!+ici!cia# F/#ica#. Co*o sa,&*os; la a/!o&rc&c"#$ )s"ca "$)l/<& d&!&r*"$a$!&*&$!& so,r& &l rol soc"al d& /$a &rso$a; &$ ?s!& caso &l &scolar. Es!a a/!o&rc&c"#$ &s!: r&lac"o$ada $!"*a*&$!& co$ la co*arac"#$ @/& s& =ac& co$ las &rso$as @/& "$!&rac!a$ co$ ?l < co$ las &&c!a!"0as @/& s/ r/o &la,ora so,r& ?l. Los o,s!:c/los @/& s& l& /&da$ o$&r soc"al*&$!& d&!&r*"$ar:$ /$a d"s*"$/c"#$ &*o!"0a d&l &scolar; s"&$do las 0ar"a,l&s soc"al&s "*or!a$!&s &$ s/ ada!ac"#$ al *&d"o. Ca,& r&c"sar @/& la d"s*"$/c"#$ &*o!"0a ,ao a/!oco$c&!o; ,aa a/!o&s!"*a $o &s s/r"do or la "$caac"dad d&l &scolar; s"$o or la "$)ra0alorac"#$ @/& =ac& &l *&d"o or s/ d&)"c"&$c"a. Es!os $"'os o adol&sc&$!&s @/& =a$ ad@/"r"do or /$a / o!ra ra#$ la d&)"c"&$c"a )s"ca &&r"*&$!a$ /$a $/&0a s"!/ac"#$. El &s!r?s r&s/l!a$!& d& s/ aco*odac"#$ ro0oca /$a s&r"& d& co$d/c!as "$ada!adas; &$!r& &llas co$d/c!as d& &0"!ac"#$; d& =/"da; ar&s"0as o */&s!ra$ &"&$c"as $o ):c"l*&$!& o!ora,l&s; co*o sol/c"o$&s a ?s!& ro,l&*a. La a/!o0alorac"#$ &rso$al; s&$ Mac=ado 1--2 s& c&$!ra &$ &l /"c"o &*"!"do or &l *&d"o soc"al @/& rod&a$ al &scolar. Por &llo; *"&$!ras *:s "*or!a$!&s ara ?l s&a$ las &rso$as d& s/ *&d"o; *a
s/s co*a'&ros /&d&$ ,/rlars& d& s/ "*&d"*&$!o Kc/a!ro oos; Kc&a!#$; o d& s/s co$d/c!as or co*r&$d&r ,"&$ las !ar&as &scolar&s; =ac"?$dolo s&$!"rs& *al; !rad/c"?$dos& @/":s &$ /$ a/la!"$o d&cr&c&r d& s/ a/!o&s!"*a; *os!ra$do las carac!&rs!"cas co*or!a*&$!al&s d& ?s!a. eficiencias $uditivas"- S&$ G/!"?rr& 1-88 ?s!a s& &r&sa &$ la d&)"c"&$c"a ara ca!ar &l so$"do; ca/sa$do o,s!:c/los &$ &l d&sarrollo &rso$a < soc"al&s. Es!os $"'os /&d&$ *os!rars& "$co*/$"ca!"0os co$ s/ a*,"&$!& as co*o $o o<&; / o<& *al; $o /&d& r&so$d&r 0&r,al*&$!&. E$ la &sc/&la; $o a!"&$d& o */&s!ra oco "$!&r?s a las l&cc"o$&s o "$d"cac"o$&s d&l ro)&sor> c/a$do =a< al$ d"c!ado; r&/$!a co$s!a$!&*&$!& a s/s co*a'&ros so,r& @/? &s lo @/& d"o; &r!/r,a$do a los d&*:s> o a$!& las r&/$!as @/& )or*/l& &l ro)&sor r&so$da ar!& d& &lla o s&a &rrada s/ r&s/&s!a lo @/& /&d& ocas"o$ar r"sas &$!r& s/s co*a'&ros. Es!as s"!/ac"o$&s /&d&$ ll&0ar al $"'o a @/& d&sarroll& !&$d&$c"as a &0"!ar !al&s s/c&sos o a,a$do$& s/s "$!&$!os or ar!"c"ar &$ la clas& < &&r"*&$!ar /$a ra$ "$s&/r"dad &$ la &sc/&la.
19
eficiencias %ono-articulatorias.F Es la al!&rac"#$ &$ la &r&s"#$ d&l l&$/a& &$
c/al@/"&ra d& s/s *odal"dad&s d& &r&s"#$ o co*r&$s"#$;
3.1.3. TRASTORNOS EMOCIONALES La &*oc"#$ &s /$a r&r&s&$!ac"#$ d& /$a &rc&c"#$ ac!/al co$/$!o d& &s!*/los @/& !&$&*os co*o "d&as o r&c/&rdos; < @/& la *a$")&s!a*os a !ra0?s d& r&s/&s!as &$ d")&r&$!&s $"0&l&s d& &r&s"#$; los c/al&s; s&$ A$"ca*a 1--3 so$ &l a/!o$#*"co; &*oc"o$al; *o!or; soc"al < co$"!"0o; *a$")&s!ados &$ !?r*"$os d& &c&sos; d&,"l"!a*"&$!os < d?)"c"!s co$d/c!/al&s. Los ro,l&*as a)&c!"0os; s&a$ d& or"&$ )a*"l"ar o soc"al; )ac"l"!a$ la aar"c"#$ d& ro,l&*as &scolar&s; d&!&r*"$a$do as /$ d&sa/s!& &$ &l al/*$o. S&$ Col&*a$ 1-(5> c"!ado or Or!; 1--3 &l !ras!or$o &*oc"o$al &s /$a co$d/c!a *al ada!ada; rod/c!o d& ar&$d"a&s d& co$d/c!a d&sa/s!adas o $o ,&$?)"cas ara &l s/&!o; co*o r&s/l!ado d& la &os"c"#$ a c"rc/$s!a$c"as a*,"&$!al&s ll&$as d& !&$s"#$; oc/rr"das a !&*ra$a &dad S="*a,//ro; 1---. Al !ra&r a la &sc/&la &&r"&$c"as r&lac"o$adas co$ &s!as s"!/ac"o$&s; r&acc"o$ar: &$ &l a*,"&$!& &scolar d& ac/&rdo co$ s/s a$!&r"or&s co$d"c"o$a*"&$!os; $o co$s"/"&$do; or &$d&; ada!ars&; $" r"$d"&$do sa!"s)ac!or"a*&$!& &$ s/s &s!/d"os
ar&a ad&*:s @/& c/a$do &s!a a$s"&dad s& &$&ral"a < &rs"s!& /&d& !ra$s)or*ars& &$ !ras!or$os d& a$s"&dad co*o )o,"as; o,s&s"o$&s; co*/ls"o$&s < a!a@/&s d& :$"co @/& "*"d&$ s/ ad&c/ado d&s&$0ol0"*"&$!o. 'a depresión en el escolar co$ll&0a a /$a aa!a al r&al"ar s/s la,or&s acad?*"cas; as co*o ara &s!a,l&c&r r&lac"o$&s "$!&r&rso$al&s; *a$")&s!a$do ocas"o$al*&$!& s"$os or:$"cos @/& l& "*"d&$ d&s&$0ol0&rs& ad&c/ada*&$!&. El r&s/l!ado )"$al d& &s!as ac!"!/d&s s& *a$")"&s!a &$ la ?rd"da d& &&r"&$c"as soc"al&s rod/c!o d&l r&c=ao d& s/s •
•
•
•
•
•
20
ar&s; "*"d"&$do &l ar&$d"a& d& =a,"l"dad&s @/& $or*al*&$!& s& ar&$d&ra$ &$ ?s!as &&r"&$c"as Gol&*a$; 1--6. I$d&&$d"&$!&*&$!& d& o!ras co$d"c"o$&s d& ord&$ )s"co < *&$!al; la ro,l&*:!"ca &*oc"o$al d&,& s&r co$s"d&rada co*o /$ )ac!or d&c"s"0o &$ la ada!ac"#$ < r&$d"*"&$!o &scolar. Es!a /&d& ro0ocar s&r"as co$s&c/&$c"as ara &l d&s&$0ol0"*"&$!o < ror&so &d/cac"o$al.
3.1.4. CONFLICTOS MENTALES SERIOS. E"s!&$ co$)l"c!os c/a$do &"s!&$ dos o *:s *o!"0ac"o$&s )/&r!&s @/& $o /&d&$ s&r r&s/&l!as co$/$!a*&$!&; < &llo co$ll&0a a /$ &s!ado d& a$s"&dad &rs"s!&$!&. Al r&s&c!o; J"*?$& 1-(- s&'ala @/& las &rso$as co$ co$)l"c!os r&s&$!a$ /$ &s!ado &*oc"o$al carac!&r"ado or "$d&c"s"#$; "$@/"&!/d; "$c&r!"d/*,r& < !&$s"#$ r&s/l!a$!&s d& la "$co*a!","l"dad d& las $&c&s"dad&s "$!&r$as. D"c=os co$)l"c!os da$ or"&$ a co$d/c!as $&a!"0"s!as; d&l"$c/&$c"a; a/s&$!"s*o &scolar o )o,"a a la &sc/&la; co$ &l d&!&r"oro co$s&c/&$!& d&l ar&$d"a& L&B"s; 1-86. Co$c",a*os a la &rso$al"dad co*o /$ co*l&o d"$:*"co; "$!&rado or &l&*&$!os =&r&d"!ar"os; co$?$"!a*&$!& ro"os d&l "$d"0"d/o; < la acc"#$ @/& las &&r"&$c"as < los &s!*/los &!&r$os =a$ &&rc"dos so,r& &s!& $cl&o d&sd& &l $ac"*"&$!o R&ca; 1-(5. La al!&rac"#$ d& la &rso$al"dad &s /$a )or*a s&$s",l& d& aar!a*"&$!o d& /$ *odo d& 0"0"r < d& ac!/ar ro"o d&l rado d& *ad/r& carac!&rs!"co d& la &dad d& d&sarrollo so*a!os@/"co d&l "$d"0"d/o. So$ )r&c/&$!&s los $"'os co$ /$ coc"&$!& "$!&l&c!/al $or*al; s"$ a$o*alas &$ s/s )/$c"o$&s s"co$&/rol#"cas o s"co*o!r"c&s < co$ al!&rac"o$&s d& &rso$al"dad. Es!as al!&rac"o$&s s& !rad/c&$ &$ ro,l&*as d& ada!ac"#$ < d& co$d/c!a R&ca; 1-(5; "$c"d"&$do &$ s/ ,ao r&$d"*"&$!o &scolar Mo$&d&ro; 1-82. Es!& $"'o; d/ra$!& s/ &0ol/c"#$ &$co$!r# o,s!:c/los "$s/&ra,l&s o s/)r"# &&r"&$c"as !ra/*a!"a$!&s. D&,"do a &llo d&# d& "$!&$!ar =ac&r )r&$!& < 0&$c&r &s!os o,s!:c/los d& *a$&ra ad&c/ada &$)&r*:$dos&; &0ad"&$do las r&so$sa,"l"dad&s sol/c"o$a$do s/s ro,l&*as d& *a$&ra "$ad&c/ada. Los co$)l"c!os *&$!al&s s&r"os acarr&a$ &$)&r*&dad&s o d&s0"ac"o$&s d& la &rso$al"dad < or &$d& al!&rac"o$&s d& la co$d/c!a < &$ la ada!ac"#$. S&$ R&ca 1-(5; la co$d"c"#$ a!ol#"ca d&l $"'o &l @/& os&& /$ "$ad&c/ado )/$c"o$a*"&$!o s@/"co; rod/c!o d& )ac!or&s &!r$s&cos; &s lo @/& ocas"o$a s/ "$ada!ac"#$ &$ la &sc/&la. Es!os )ac!or&s &!r$s&cos &&r"&$c"as asadas =a$ s"do "$cororados or &l $"'o a s/ $cl&o d& la &rso$al"dad; co$0"r!"?$dos& d& ?s!& *odo &$ &l&*&$!os "$!r$s&cos; las @/& &$ s co$ll&0a$ a /$a "$ada!ac"#$ al *&d"o &scolar. E$!r& las carac!&rs!"cas d& las al!&rac"o$&s d& la &rso$al"dad ca/sa$!&s d& la "$ada!ac"#$ &scolar &$co$!ra*os &$s"*"s*a*"&$!o; s&arac"#$ d&l r/o; "$d")&r&$c"a; d&sc/"do d& s *"s*o; d&r&s"#$; a$s"&dad; !"*"d& &c&s"0a; )al!a d& co$)"a$a &$ s *"s*o; r&acc"o$&s &*oc"o$al&s */< ac&$!/adas < s"$ r&lac"#$ co$ la ca/sa @/& lo or""$a; ar&s"0"dad < cr/&ldad !o!al*&$!& "$*o!"0adas; adoc"#$ d& *odal&s < ac!"!/d&s d& $"'os d& &dad */c=o *&$or; $o /&d& r&so$sa,"l"ars& or s/s ac!"0"dad&s $" r&co$oc&; $" r&ara s/s ro"as )al!as; ,/sca co$!"$/a ro!&cc"#$; ac/sa a los d&*:s; < ado!a /$a ac!"!/d ="&rcr!"ca )r&$!& a las )al!as d& s/s co*a'&ros R&ca; 1-(5> J"*?$&; 1-(-> No0a&s; 1--2. Por !al&s *o!"0os s/s r&lac"o$&s s& =ac&$ "$sos!&$",l&s;
3.2. CAUSAS E0TR'NSECAS. 3.2.1. EL MEDIO FAMILIAR. a!so$ < Cla< 1--1 sos!"&$&$ @/& &l a*,"&$!& )a*"l"ar sa!"s)ac& la $&c&s"dad d& s&/r"dad d& s/s *"&*,ros; al "/al @/& s/s $&c&s"dad&s a)&c!"0as CEDRO; 1--4; )s"cas; d& &d/cac"#$ < d& sal/d; as co*o *a$!"&$& /$a ad&c/ada co*/$"cac"#$ &$!r& !odos &llos < /$ s&$!"*"&$!o d& &r!&$&$c"a a &lla. Por !al&s *o!"0os; la )a*"l"a &&rc& /$a "$)l/&$c"a od&rosa &$ la ada!ac"#$ < &l ?"!o; o $o; d&l &scolar J"*?$&; 1-(-. D"0&rsos "$0&s!"ador&s =a$ r&al"ado &s!/d"os al r&s&c!o; /$o d& &llos; S=& 1--( co$cl/<& @/& los )ac!or&s )a*"l"ar&s /&a$ /$ a&l "*or!a$!& &$ &l a/s!& s"cosoc"al d& los &scolar&s. C/a$do la )a*"l"a $o ro0&& d& las &&r"&$c"as ,:s"cas d& soc"al"ac"#$ ad&c/adas < co=&r&$!&s; &l $"'o &s ar!"c/lar*&$!& 0/l$&ra,l& a ca&r &$ /$a cr"s"s d& 0alor&s; &l d&sarrollo d& !ras!or$os d& co$d/c!a < d& d&l"$c/&$c"a D/ra$d; 1--6. D& "/al *a$&ra; los $"'os &/&s!os a /$ *&d"o )a*"l"ar co$ car&$c"as a)&c!"0as; *a!&r"al&s; soc"al&s; c/l!/ral&s; &c&s"0os a,/sos; *al!ra!os < &lo!ac"o$&s; !&$dr:$ /$ d&sarrollo s&r"a*&$!& o,s!ac/l"ado Ordo'&;1--5> c"!ado or D/ra$d; 1--6. Al r&s&c!o R&ca
21
1-(5 sos!"&$& @/& ?s!a "$)l/&$c"a &s &&rc"da a !ra0?s d& dos &rs&c!"0as d"s!"$!as &l cl"*a c/l!/ral < &l cl"*a a)&c!"0o
)l nivel *ultural "- Es!& $"0&l &s aral&lo al $"0&l &co$#*"co d& la )a*"l"a. &la 1-(6> c"!ado
)l *lima afectivo"- D&sd& &l $ac"*"&$!o; la *adr& d&s&*&'a /$ a&l "*or!a$!& &$ la
or J"*?$&; 1-(- sos!"&$& @/& &l *&or $"0&l soc"oFc/l!/ral o)r&c& *&or&s a*,"&$!&s @/& )ac"l"!a$ la ar!"c"ac"#$ ac!"0a d&l $"'o ara ada!ars& a los ro,l&*as @/& l& la$!&a &l *&d"o; as co*o &l ar&$d"a& d& las $or*as < 0alor&s @/& "*&ra$ &$ &lla> &$ &s!& s&$!"do; la )a*"l"a; d&!&r*"$ar: las r&co*&$sas < al&$!ar: s/s co$d/c!as ada!adas; *"&$!ras @/& las *alas s&r:$ &l"*"$adas. A d")&r&$c"a d& ?s!a s"!/ac"#$; &$ /$ $"0&l soc"oFc/l!/ral d&)"c"&$!&; "*&rar:$ s"!/ac"o$&s @/& "*"d&$ &l ad&c/ado ar&$d"a& d& co$d/c!as @/& ll&0&$ a /$ loro &rso$al; acad?*"co < soc"al. E$ l$&as &$&ral&s; &l a*,"&$!& c/l!/ral "$)l/"r: &$ la ac!"!/d @/& la )a*"l"a o!& =ac"a la &sc/&la. Ella /&d& d&s0alor"ar &l !ra,ao &scolar d& */c=as )or*as; &$!r& &llas *a$!&$&rs& "$d")&r&$!& a lo @/& la &sc/&la /&d& ,r"$dar; a las ac!"0"dad&s &scolar&s d& s/s ="os; a ?"!os "$*&d"a!os; a s/s as"rac"o$&s )/!/ras; o "$d/c"rlos al !ra,ao "$*&d"a!a*&$!& !&r*"$ado s/ c"clo &scolar. Es!as ac!"!/d&s d& la )a*"l"a d&a$ =/&lla *arcada &$ los a'os &scolar&s; las c/al&s s& carac!&r"a$ or /$a )al!a d& *o!"0ac"#$ o r&s"#$ co$s!a$!& d/ra$!& &s!os a'os. ada!ac"#$ d&l $"'o a los d")&r&$!&s as&c!os d& s/ 0"da )/!/ra. Las ac!"!/d&s < c/al"dad&s @/& &lla "$!rod/ca &$ &l =oar; co$d/c"r: ad&c/ada*&$!& o $o; al $"'o; &$ s/ or0&$"r. No0a&s 1-(- s&'ala @/& la "$)l/&$c"a d&l cl"*a a)&c!"0o d& la )a*"l"a &s d&c"s"0a ara &l a/s!& &*oc"o$al d&l &scolar. Los co$)l"c!os &$!r& los *"&*,ros d& la )a*"l"a < d& ?s!os co$ &l $"'o; aar&c&$ co*o d&!&r*"$a$!&s r"$c"al&s d& los ro,l&*as d& co$d/c!a R&ca; 1-(5> J"*?$&; 1-(-. Al r&s&c!o D/ra$d 1--6 s&'ala @/& c/a$do la &s!r/c!/ra )a*"l"ar $o &s &s!a,l&; s& &$c/&$!ra d&sora$"ada o los laos d& co*/$"cac"#$ &$!r& s/s *"&*,ros s& da$ d& *a$&ra =os!"l < ar&s"0a; &s!as co$d"c"o$&s s& co$s!"!/"r:$ &$ )ac!or&s d&!&r*"$a$!&s < d&s&$cad&$a$!&s d& la d&sada!ac"#$ &scolar. La a/s&$c"a o &scas& d& a)&c!o )al!a d& a!&$c"#$; d& &r&s"o$&s 0&r,al&s < &*oc"o$al&s d& a)&c!o; car"c"as os"!"0as d& los ro&$"!or&s; d&,"do a *l!"l&s s"!/ac"o$&s; /&d&$ &$&rar &$ r&acc"o$&s d&sada!adas &$ &l a*,"&$!& &scolar M&a; 1--(. As *"s*o &l ca*,"o d& co$s!"!/c"#$ d& la )a*"l"a; &l $ac"*"&$!o d& =&r*a$os o la ?rd"da d& al$ )a*"l"ar; /&d& s&r ca/sa d& 0ar"ac"o$&s d& co$d/c!a < ada!a,"l"dad d&l &scolar R&ca; 1-(5. La d&s"$!&rac"#$ o la co$s!"!/c"#$ a$or*al d& la )a*"l"a; )a*"l"as "$co*l&!as; *adr&s sol!&ras; o adr&s s&arados &$&ra$ ro,l&*as d& co$c"&$c"a d& "$)&r"or"dad soc"al
J"*?$&; 1-(-> M&a; 1--(.
3.2.2. EL MEDIO ESCOLAR. La &sc/&la &s co$s"d&rada co*o /$a *"crosoc"&dad do!ada d& /$a c/l!/ra ro"a; co$)or*ada a s/ 0& or /$a s&r"& d& s/,c/l!/ras @/& a)&c!a$ d& )or*as d"s!"$!as la co$d/c!a < &l r&$d"*"&$!o d&l &scolar. R&ca 1-(5 < J"*?$& 1-(-; sos!"&$&$ @/& las ca/sas d& la "$ada!ac"#$ &scolar &$ &l c&$!ro &d/ca!"0o; /&d&$ s&r ar/adas &$ 3 co*o$&$!&s la &sc/&la *"s*a; &l *a&s!ro < los co*a'&ros. a. La Esc/&la.F +"o/ 1--3 s&'ala @/& &s sa,"do @/& &l col&"o &s /$a "$s!"!/c"#$ soc"al &$carada d& &$s&'ar a los $"'os &l co$oc"*"&$!o; las =a,"l"dad&s; ac!"!/d&s; &!c.; @/& so$ $&c&sar"as ara &r&!/ar < )or!al&c&r la c/l!/ra. Ella d&,& !&$&r &$ c/&$!a las d")&r&$c"as "$d"0"d/al&s; or &$d& s/s rora*as; la$&s c/rr"c/lar&s < s/ ora$"ac"#$ d&,&$ &s!ar ,asados &$ &llo. S"$ &*,aro &"s!&$ c&$!ros &d/ca!"0os @/& os&&$ rora*as r"dos d&
22
&$s&'a$a; r&la*&$!ac"#$ "$!&r$a or d&*:s &"&$!& @/& co$s!"!/<&$ o,s!:c/los ara @/& &l &scolar /&da ada!ars& ad&c/ada*&$!&. No0a&s 1--2 s&'ala al r&s&c!o @/& !odo roc&so &d/ca!"0o sola*&$!& !&$dr: s&$!"do s" !o*a &$ co$s"d&rac"#$ las &!aas &0ol/!"0as; &l r"!*o d& d&sarrollo < las d")&r&$c"as "$d"0"d/al&s d& los al/*$os. J"*?$& 1-(- ar&a @/& !odo rora*a &scolar &s la &r&s"#$; &lc"!a o "*lc"!a d& /$a *?!odo> < c/al@/"&r rora*a /$")or*&; "$0ar"a,l&; s"$ co$s"d&rar las d")&r&$c"as &rso$al&s d& los al/*$os; co$d/c& a /$ "$!&l&c!/al"s*o d& los *"s*os. La &$s&'a$a < la &d/cac"#$ d& car:c!&r "*os"!"0a; @/& co$ll&0a a /$a d"sc"l"$a &s!r"c!a; "$d/da,l&*&$!& c=oca co$ &l ro#s"!o d& lorar la c/r"os"dad "$!&l&c!/al < la ,s@/&da d&l co$oc"*"&$!o &$ los al/*$os. Ad&*:s d& &s!os )ac!or&s; &"s!&$ o!ros "$=&r&$!&s d&$!ro d&l s"s!&*a &scolar @/& $o s#lo or""$a$ la "$ada!ac"#$ &scolar; s"$o @/& ara0a$ la s"!/ac"#$ d&l al/*$o &$ &l col&"o; &$!r& &llos la r""d& &$ los =orar"os d& clas&; &l $*&ro d& al/*$os or sal#$ @/& &$ la *a
c"!ado or No0a&s; 1--2 o"$a$ @/& &l *a&s!ro; d&sd& &l *o*&$!o &$ @/& =ac&$ s&$!"r la )al!a d& a/!or"dad &d/ca!"0a; s& co*"&$a a *a$")&s!ar /$ co$/$!o d& &r!/r,ac"o$&s &$ &l adol&sc&$!&; &$!r& &llas /$a "$caac"dad ara &s!a,l&c&r r&lac"o$&s d/rad&ras < os"!"0as co$ o!ras &rso$as> co*or!a*"&$!os "$&s!a,l&s> s&$!"*"&$!os d& "$s&/r"dad @/& /&d&$ &rs"s!"r =as!a la &dad ad/l!a. Por o!ro lado; /$ *a&s!ro co$ car&$c"as d& co$oc"*"&$!os &da#"cos $&c&sar"os ara *a$!&$&r &l "$!&r?s d& s/s al/*$os &$ la clas&; &r/d"ca la "*a&$ d& la &d/cac"#$; co$0"r!"?$dola &$ /$ *odo as"0o d& ar&$d&r; do$d& los !ra,aos *&c:$"cos < r&&!"!"0os ro0oca$ la r&d/cc"#$ o d&saar"c"#$ d& la $a!/ral c/r"os"dad d&l &scolar or ar&$d&r. As *"s*o; la d&)"c"&$!& *&!odoloa; &l !ra!o 0&r!"cal; &l &*l&o d& cas!"os < cr/&ldad )s"ca < s"col#"co =ac"a s/s al/*$os; r&s!r"$& la ad&c/ada ada!ac"#$ d& los *"s*os; co$0"r!"&$do &$ /$a r"s"#$ al sal#$ d& clas&s; d&l c/al d&,& &scaar a !oda cos!a. c. Los co*a'&ros.F La ada!ac"#$ al crc/lo d& co*a'&ros d& clas& &s */< "*or!a$!& ara &l al/*$o;
3.2.3. EL MEDIO SOCIAL.
23
El *&d"o soc"al /&d& &&rc&r /$a *a
2 &l d&sc/,r"*"&$!o < la r&0&$c"#$ s&c/$dar"a ara los $"'os d& al!o r"&so> < 3 la r&0&$c"#$ r"*ar"a co$ los d&*:s $"'os; o$"&$do ?$)as"s &$ la ro*oc"#$ d& co*&!&$c"as; *od")"cac"#$ d& la clas& < a*,"&$!&s d& la &sc/&la; "$corora$do la ar!"c"ac"#$ d&l col&"o; la )a*"l"a < la co*/$"dad ara r&)orar &l ,"&$&s!ar d& los &scolar&s. CAPITULO IV
EFECTOS DE LA DESADAPTACION ESCOLAR A co$!"$/ac"#$ s& =ar: *&$c"#$ d& las co$s&c/&$c"as @/& la "$ada!ac"#$ &scolar co$ll&0a &$ la &0ol/c"#$ d&l &scolar d/ra$!& &s!a &!aa; co$s"d&ra$do la "*or!a$c"a d&c"s"0a @/& !"&$& &lla &$ s/ 0"da )/!/ra. Ta$!o R&ca 1-(5; J"*?$& 1-(- co*o No0a&s 1--2; &$ s/s "$0&s!"ac"o$&s $o =ac&$ *&$c"#$ d& los &)&c!os d& la "$ada!ac"#$ &scolar. Ca,& r&calcar @/& los &)&c!os a co$!"$/ac"#$ &/&s!os; s& ,asa$ &$ "$0&s!"ac"o$&s r&al"adas or o!ros a/!or&s @/"&$&s )or*/la$ al/$as co$s&c/&$c"as @/& los d"0&rsos as&c!os d& la "$ada!ac"#$ &scolar "$c"d&$ &$ &l &scolar d&$!ro < )/&ra d&l col&"o. 4.1. FRACASO ESCOLAR. U$o d& los )ac!or&s *:s "*or!a$!&s ara /$ ad&c/ado r&$d"*"&$!o &scolar so$ las r&&!"das &&r"&$c"as &"!osas d&l al/*$o &$ s/s &s)/&ros or ar&$d&r. Ello l& &r*"!& d&sarrollar ad&c/ada*&$!& s/ caac"dad; ac!"!/d&s < 0alor&s; as co*o !a*,"?$ r&d/c"r al *$"*o la "$)l/&$c"a d& a@/&llos )ac!or&s @/& "$!&r)"&r&$ co$ /$ r&$d"*"&$!o ad&c/ado. Al r&)&r"r$os al )racaso &scolar; =ac&*os *&$c"#$ d& /$ al/*$o @/& $o lora alca$ar; or d")&r&$!&s *o!"0os; los o,&!"0os d&l rora*a &d/ca!"0o $" las *&!as ro/&s!as d/ra$!& ar!& o !odo &l a'o &scolar; &$!r& &llas; la aro,ac"#$ d& las *a!&r"as &scolar&s &s!a,l&c"das &$ &l c/rrc/l/*.
24
Mo$&d&ro 1-8- al r&s&c!o s&'ala @/& &s!os al/*$os &s& a !&$&r /$a ad&c/ada do!ac"#$ "$!&l&c!/al; s"$ al!&rac"o$&s )s"cas < co$ /$a &scolar"dad ad&c/ada; r&s&$!a$ /$ o,r& r&$d"*"&$!o; lo @/& co$ll&0a )r&c/&$!&*&$!& a /$a r&"!&$c"a d&l a'o &scolar. S"$ &*,aro; co*o o,s&r0a*os &$ &l co$!&!o &scolar d& $/&s!ro *&d"o; &$co$!ra*os al/*$os co$ d&)"c"&$c"as "$!&l&c!/al&s @/& )racasa$ al r&al"ar s/s la,or&s acad?*"cas. Al r&s&c!o Go$:l& 1--- s&'ala @/& &l )ac!or "$!&l"&$c"a r&r&s&$!a /$ 25 d&l ?"!o o )racaso &scolar < &l r&s!o s& d&,& a o!ras 0ar"a,l&s. As *"s*o; &l r&$d"*"&$!o &scolar &$ /$a d&!&r*"$ada &!aa $o s& da s#lo &$ )/$c"#$ d& s/s &&r"&$c"as acad?*"cas r&0"as; s"$o @/& !a*,"?$ s& d&,& a s/ "$!&racc"#$ co$ o!ras &rso$as; co$s!"!/$dos& ?s!os roc&sos soc"al&s */< s"$")"ca!"0os ara s/ r&$d"*"&$!o. Por !al&s *o!"0os; &!&$d&r&*os &s!& co$c&!o a !odos a@/&llos al/*$os co$ &s!& ro,l&*a; as co*o !a*,"?$ =ac"a a@/&llos co$ co$d"c"o$&s )s"cas d&)"c"&$!&s; ro,l&*as &*oc"o$al&s < co$)l"c!os *&$!al&s. E$ cada caso; &l &scolar; ocas"o$al*&$!& $o /&d& co*r&$d&r las $oc"o$&s "*ar!"das o "&rd&$ &l r"!*o d& las clas&s; aar&c"&$do la/$as &$ s/ r&arac"#$ lo @/& "$c"d&$ &$ s/ r&$d"*"&$!o. U$a "$0&s!"ac"#$ r&al"ada or Go$:l& 1--- d&!&r*"$# la &"s!&$c"a d& dos )ac!or&s @/& d&!&r*"$a$ o $o &l ?"!o &$ la &sc/&la a. Los factores personales.F &$ los @/& s& co$s"d&ra$ la "$!&l"&$c"a; &l &s!"lo d& ar&$d"a&; los co$oc"*"&$!os r&0"os; &l a/!oco$c&!o < las *&!as. ,. Los factores conte!tuales .F co$s"d&rados la )a*"l"a; los r/os d& "/al&s; &l col&"o s/ ora$"ac"#$; d"r&cc"#$; cl"*a < )or*ac"#$ d& ro)&sor&s; los co$!&$"dos < *?!odos d& &$s&'a$a. Es!& &s!/d"o ll&# a la co$cl/s"#$ @/& la d"sc"l"$a < ord&$ &$ &l s"s!&*a &scolar ara$!"a /$ r&$d"*"&$!o &scolar &"!oso < da s&/r"dad &$ s *"s*o a los al/*$os. Por o!ro lado; */c=os )ac!or&s a*,"&$!al&s; "$orados co$ )r&c/&$c"a or la &sc/&la; /&d&$ s&r ca/sa d&l &scaso r&$d"*"&$!o; los *"s*os @/& &$ s/ oor!/$"dad )/&ro$ co$s"d&rados co*o ca/sal&s d& s/ "$ada!ac"#$ al col&"o. E$!r& &llos Las d")"c/l!ad&s &co$#*"cas; las c/al&s $o solo ac!a$ co*o l"*"!ac"o$&s ara s/ &d/cac"#$; s"$o @/& !a*,"?$ s& d&a$ s&$!"r co*o ca/sas d& &r!/r,ac"o$&s a)&c!"0as;
•
4.2. DESERCIÓN ESCOLAR. El &scolar @/& "$r&sa a la &sc/&la s& &$)r&$!a a la s"!/ac"#$ d& ada!ars& a &lla s&$!"rs& a /s!o &$ s/s a/las; co$ s/s ro)&sor&s < co*a'&ros. S"$ &*,aro; &$ ocas"o$&s $o s& lora < co$0"&r!& a la &sc/&la s"*l&*&$!& &$ /$ l/ar d& aso. E$!r& los r"$c"al&s )ac!or&s @/& "$d/c&$ a la d&s&rc"#$ d&l col&"o &$co$!ra*os La )al!a d& *o!"0ac"#$ ara &l &s!/d"o; ara lorar /$a &)"c"&$c"a acad?*"ca; ara alca$ar la a/!osa!"s)acc"#$ or &l d&,&r c/*l"do; so$ @/":s rod/c!o d& s/s co$!"$/os )racasos &scolar&s o d& r&s"o$&s &!&r$as; r"$c"al*&$!& )a*"l"ar&s; so,r& &l r&$d"*"&$!o. U$a ,aa a/!o&s!"*a; co$s&c/&$c"a d& s&$!"rs& "$caa d& alca$ar /$ r&$d"*"&$!o &l&0ado; o d& o,s&r0ar s/ d")"c/l!ad ara lorar &l ?"!o &$ s/s "$!&racc"o$&s co$ &l *&d"o d&,"do a las •
•
25
co$s!a$!&s )allas al !ra!ar d& "$!&rars&; co$ll&0a a /$a aa!a or r&al"ar *a
o s"*l&*&$!& or la "$ora$c"a d& s/s adr&s r&s&c!o a lo @/& la &sc/&la o)r&c&. La oca &&c!a!"0a d& s/s ro)&sor&s; co$s&c/&$c"a d& las ac!"!/d&s $&a!"0as @/& o)r&c& a s/s al/*$os. La )r&c/&$!& aar"c"#$ d& ro,l&*as d& d"sc"l"$a !a$!o &$ s/ =oar co*o &$ &l col&"o; los c/al&s &0"!a$ s/ as"s!&$c"a co$!"$/a al col&"o. La d&s&rc"#$ &scolar !a*,"?$ /&d& s&r rod/c!o d& /$a d&)"c"&$!& "$!&racc"#$ soc"al; &s d&c"r; rod/c!o d& /$ *a$!&$"*"&$!o d& "$ad&c/adas r&lac"o$&s co$ s/s "/al&s. Es!os al/*$os al s&r r&c=aados or s/s co*a'&ros d& clas& so$ &0"!ados ara r&al"ar c/al@/"&r )or*a d& !ra,ao o ac!"0"dad&s r&cr&a!"0as r/al&s; co$ll&0a$do la ad@/"s"c"#$ d& /$a a/!o"*:&$ $&a!"0a d& &llos *"s*o; aar&c"&$do a/!o0&r,al"ac"o$&s co*o K$o so< ac&!ado; K$o 0alo ara $ada; K$/$ca s&r? ,/&$o ara !&$&r a*"os; &!c.; &$s"*"s*:$dos& < s"$!"?$dos& "$c#*odo al co*ar!"r &l a/la co$ &llos o s"*l&*&$!& al r&arars& ara "r al col&"o. Todos &s!os as&c!os )"$al*&$!& /&d&$ ll&0arlo a a,a$do$ar < &$ ocas"o$&s =as!a &0"!ar &l col&"o. Ca,& ar&ar @/& /$a ad&c/ada "$!&rac"#$ d&l &scolar s#lo s&r: s"$")"ca!"0a s" &l roc&so d& soc"al"ac"#$ s& &)&c!a a !ra0?s d& /$a "d&$!")"cac"#$ os"!"0a co$ las a/!or"dad&s d& los r/os adr&s; ro)&sor&s o d"r&c!or&s; ,ao /$ cl"*a d& a)&c!o; d& co$)"a$a < d& ad*"rac"#$> &$ caso co$!rar"o &l &scolar; r"$c"al*&$!& &l adol&sc&$!&; s& =allar: &$ s"!/ac"#$ d& co$)l"c!os co$ la a/!or"dad < la d"sc"l"$a. El INEI 1--8 s&'ala @/& &$ la ro0"$c"a d& L"*a; la !aa d& d&s&rc"#$ &scolar s/)r"# /$ "$cr&*&$!o d& /$ 3.1 &$ 1--1 a /$ 3.3 &$ 1--( &$ la &d/cac"#$ r"*ar"a; *"&$!ras @/& &$ la s&c/$dar"a s& "$cr&*&$!# d& /$ 4.- &$ 1--1 a /$ 6.5 &$ 1--(. Es!& "$cr&*&$!o &$ las c")ras d& d&s&rc"#$ &scolar /&d& s&r r&s/l!ado d& )&$#*&$os soc"al&s @/& ac!/al*&$!& s& da$ &$ $/&s!ro *&d"o. S"$ &*,aro; los ro,l&*as &co$#*"cos !a*,"?$ !"&$&$ /$a "$c"d&$c"a "*or!a$!&;
•
•
4.3. FOBIA ESCOLAR. Las )o,"as &$ &l &scolar &s!:$ l"adas a /$ !&*or "$/s!")"cado & "rrac"o$al a$!& o,&!os; &rso$as o s"!/ac"o$&s @/& &&r"*&$!a &$ &l col&"o. Garca < Maa 1--( sos!"&$&$ @/& s/ r&0al&$c"a =a @/&dado &s!a,l&c"da &$ /$ 1 d& la o,lac"#$ &scolar. Es!& !"o d& )o,"a &s d&scr"!o or A/r"a/&rra 1--2 co*o a@/&llos $"'os @/&; or *o!"0os "rrac"o$al&s; r&=/sa$ "r al col&"o or@/& lo co$s"d&ra$ co*o /$ l/ar !/r,/l&$!o < a*&$aador; r&s"s!"?$dos& co$ r&acc"o$&s a$s"#&$as o d& :$"co c/a$do s& "$!&$!a o,l":rs&l& a &llo. Clar""o 1-81 s&'ala @/& s/ "$"c"ac"#$ ar&c& s&r r&&$!"$a; r&lac"o$ada co$ =&c=os d& la &sc/&la; < s& d&sarrolla l&$!a*&$!& d/ra$!& /$ a'o o *:s. Lo !"co d& &s!a s"!/ac"#$ &s la r&s&$c"a d& /$a cr"s"s d& a$s"&dad; a la c/al l& /&d&$ s&/"r s$!o*as d& d"&s!"#$ dolor d& &s!#*ao; $:/s&as; 0#*"!os < &r&s"o$&s d& d"s/s!os; "ra o !&*or a as&c!os ar!"c/lar&s d& la &sc/&la. Es!os s$!o*as or lo &$&ral s& r&s&$!a$ &$ la *a'a$a; a$!&s d& "r a la &sc/&la; < d&saar&c&$ los *"s*os cas" co*l&!a*&$!& !ras =a,&r asado &l &"sod"o *a!/!"$o Solo*o$ < Pa!c=; 1-83. D&,& sa,&rs& @/& las )o,"as so$ )&$#*&$os co$s!a$!&s> /&d&$ &"s!"r co*or!a*"&$!os )#,"cos asa&ros; &ro &"s!&$ so,r& !odo )o,"as &sco$d"das ,ao d"0&rsos s$dro*&s co*or!a*"&$!os d& )racaso &scolar; &s!ados d& ="&rac!"0"dad d"/r$a < so,r& !odo or la !ard&; o &s!ados d& "$=","c"#$ )r&c/&$!& d/ra$!& &l &r"odo &scolar. La )o,"a &scolar 0&rdad&ra; a cr"!&r"o d& A/r"a/&rra 1--1 < 1--2 < Mo$&d&ro 1-82; s/&l& aar&c&r *:s !arda*&$!& &$!r& los 8 < 1 a'os; ,"&$ co*o )o,"a al ar&$d"a&; o ,"&$ co*o )o,"a al c&$!ro &scolar; al *a&s!ro; a las r&lac"o$&s co$ o!ros co*a'&ros; / o!ros as&c!os &s&c)"cos d& la &sc/&la. +aB"$ 1-(4 ar&a @/& al/$os &scolar&s r&lac"o$a$ s/ *"&do a /$ *a&s!ro &$ ar!"c/lar s&a or s&r &c&s"0a*&$!& cr!"co; &"&$!& o */< &s!r"c!o o a s/s co*a'&ros d& clas&s &r!&$&c"&$!&s a a$d"llas a*&$aadoras o d"scr"*"$a!or"os; r&0?$ s&r r&ro,ados &$ /$ &a*&$ o &$ s"!/ac"o$&s @/& &"&$ ar!"c"ac"#$ ac!"0a d& ?l. U$ &@/&'o &"sod"o @/& /&d& ro0ocar =/*"llac"#$ o !/r,ac"#$; )racaso &scolar o soc"al acarr&a /$a &a&rada "d&a d& &s!& "$c"d&$!&; s"$!"&$do a*&$aada s/ "$!&r"dad; @/& lo ll&0a a &0"!ar a !oda cos!a s/ as"s!&$c"a al col&"o. O!ro as&c!o a co$s"d&rar co*o d&s&$cad&$a$!& d& la )o,"a &scolar &s &l !&*or d& los $"'os d& s&r a,a$do$ado or s/s adr&s o la d&saar"c"#$ d& ?s!os; r"$c"al*&$!& &$!r& los - < 11 a'os> as co*o c/al@/"&r d&sa0&$&$c"a )a*"l"ar d"sc/s"o$&s )a*"l"ar&s; a*&$aas d& d"0orc"os; s&arac"o$&s co$al&s.
26
As Garca < Maa 1--(; sos!"&$&$ @/& /$ orc&$!a& &l&0ado d& $"'os &$!r& 3 < 14 a'os !"&$&$ *"&do al col&"o a/$@/& $o ll&/&$ a )al!ar rolo$ada*&$!& al *"s*o> < !"&$& co*o )ac!or&s r&c""!a$!&s C/a$do la *adr& &*"&a o r&r&sa a !ra,aar )/&ra d& casa. Ca*,"o d& &sc/&la o "$"c"o d& /$ $/&0o a'o acad?*"co. Pro)&sor sarc:s!"co < &"&$!&. M/&r!&; &$)&r*&dad o 0"a& d& /$ adr& $or*al*&$!& d& la *adr&. E$)&r*&dad; o&rac"#$ @/"rr"ca o acc"d&$!& @/& co$ll&0& &s!a$c"a &$ &l =os"!al o casa or /$ &r"odo rolo$ado d& !"&*o. P&l&as o ar&s"o$&s d& o!ros c="cos &$ &l col&"o. M"&do r&la!"0o a la *&$s!r/ac"#$ &$ las c="cas. Co$0oca!or"as a &:*&$&s. U$ as&c!o r&la!"0a*&$!& )r&c/&$!&; )/$da*&$!al*&$!& &$ los &scolar&s co$ d")"c/l!ad&s &$ s/ r&$d"*"&$!o; o d&$!ro d& /$a s"!/ac"#$ a$s"osa &s la )/a d& la &sc/&la; la c/al /&d& s/o$&r &l "$"c"o d& /$a )o,"a &scolar. S"$ &*,aro; &s!& !"o d& )/a s& d")&r&$c"a d& a@/&llas &$ @/& los al/*$os s& &scaa$ d&l col&"o; o $o as"s!&$ a &lla co$oc"da o/lar*&$!& co*o K"rs& d& 0aca o K!"rars& la &ra la c/al !"&$&$ la )"$al"dad d& 0aar or las call&s or@/& &l al/*$o $o d&s&a as"s!"r a &lla. • • • • •
• • •
4.4. CONDUCTA ANTISOCIAL. Had"$ 1--4; s&'ala @/& los &scolar&s co$ co$d/c!a a$!"soc"al s& carac!&r"a$ or r&s&$!ar co$d/c!as ar&s"0as r&&!"!"0as; &l&as; ro,os; ro0ocac"o$&s d& "$c&$d"os; "*&r!"$&$c"a; d&so,&d"&$c"as; )al!a d& coo&rac"#$; =olaa$&ra; < &$ &$&ral; /$a !ra$sr&s"#$ s&r"a d& las $or*as &$ &l =oar < &$ la &sc/&la. Es d&c"r; =a< /$a 0"olac"#$ d& las $or*as soc"al&s < d& los d&r&c=os d& los d&*:s co*a'&ros d& clas&; ro)&sor&s. Es!as co$d/c!as /&d&$ r&s&$!ars& $o d& )or*a a"slada; s"$o *:s ,"&$ /&d&$ &s!ar r&lac"o$adas co$ o!ras *a$")&s!ac"o$&s d&$!ro d&l r&&r!or"o co$d/c!/al d&l $"'o; &$!r& &llas "rr"!a,"l"dad; $&a!"0"s*o; "*/ls"0"dad < d&*a$da d& a!&$c"#$. Las *alas r&lac"o$&s co$ s/s co*a'&ros < ro)&sor&s; as co*o s/ "$ad&c/ac"#$ a las $or*as &s!a,l&c"das d&$!ro d&l la$!&l < s/ oco "$!&r?s or las la,or&s < o,l"ac"o$&s acad?*"cas; s& r&lac"o$a$ d"r&c!a*&$!& co$ s/ d&)"c"&$!& r&$d"*"&$!o < d&sc/"do &$ !odo a@/&llo r&lac"o$ado co$ la &sc/&la; ll&0:$dolo; &$ la *a
Gl/&c < Gl/&c; 1-68> c"!ados or Had"$; 1--4. La )a*"l"a &s /$ )ac!or d&!&r*"$a$!& co*o r&d"c!or d& la aar"c"#$ d& co$d/c!as a$!"soc"al&s. La co$d/c!a ar&s"0a d&l &scolar; @/& =a,"!a$ !a$!o &$ o$as r/ral&s co*o /r,a$as; &s "$)l/&$c"ada d&c"s"0a*&$!& or la &os"c"#$ co$s!a$!& a *od&los "/al*&$!& ar&s"0os d& co$d/c!a; as co*o or &l d&)"c"&$!& ao
&s!; 1-82> c"!ados or Had"$; 1--4. D& "/al *a$&ra; /$a d"sc"l"$a */< d"s!&$d"da; co$ a/s&$c"a d& $or*as; car"c=osa & "$co$sc"&$!& d& las $&c&s"dad&s d& los $"'os; "$c"d&$ !a*,"?$ &$ la aar"c"#$ d& co$d/c!as a$!"soc"al&s A$co$a; 1-8> Had"$; 1--4. La =olaa$&ra; las )/as d& la &sc/&la < &/ls"o$&s d& las *"s*as; as co*o droars& o "$&r"r ,&,"das alco=#l"cas; so$ co$d/c!as @/& &s!:$ &$ r&lac"#$ d"r&c!a co$ =oar&s d&s*&*,rados o d&s!r/"dos. Por o!ra ar!&; al/$as carac!&rs!"cas d& la &sc/&la co*o las ?s"*as co$d"c"o$&s )s"cas; d&saro,ac"#$ < d&sr&c"o d& los ro)&sor&s; la car&$c"a d& las &&c!a!"0as d&l *a&s!ro =ac"a s/s al/*$os; la d"sc"l"$a s/*a*&$!& &s!r"c!a; &r*"!& al al/*$o d&sarrollar co$d/c!as co$!rar"as a las &s&radas &$ ?l. As /$ ac&rca*"&$!o a la )a*"l"a; a la co*/$"dad < a la ro"a &sc/&la; &r*"!"r: !&$&r /$a 0"s"#$ *:s clara ara &$!&$d&r <; d&sd& l/&o od&r co$!rolar; la aar"c"#$ d& co$d/c!as ar&s"0as &$ la &sc/&la. C/al@/"&r "$!&r0&$c"#$ al r&s&c!o; ara s&r &)"ca; d&,& !&$&r &$ co$s"d&rac"#$ las 0ar"a,l&s *&$c"o$adas a$!&r"or*&$!&; co*o las d")&r&$c"as &0ol/!"0as "$d"0"d/al&s d& los al/*$os Ell"o!! < cols.; 1--8. La "$co*&!&$c"a !a$!o soc"al co*o acad?*"ca co$ll&0a a )r/s!rac"o$&s @/& )ac"l"!a$ la &r&s"#$ d& co$d/c!as ar&s"0as < =os!"l&s =ac"a s/s co*a'&ros < =ac"a a@/&llos ad/l!os @/& !ra!a$ d& &&rc&r al/$a *&d"da corr&c!"0a a s/s ac!os. Ello s& !rad/c& &$ &s!ar &$ &r*a$&$!& co$)l"c!o co$ !odas las "$s!a$c"as "$0ol/cradas !a$!o &$ &l c&$!ro &d/ca!"0o co*o )/&ra d& ?l A$co$a; 1-8. La )r&c/&$!& aar"c"#$ d& ?s!as co$d/c!as a lo laro d& s/ d&sarrollo /&d& co$d/c"rlo a co*&!&r ac!os d&l"c/&$c"al&s; ro*"sc/"dad s&/al; )ar*acod&&$d&$c"a o alco=ols*o "s=; 1-((> c"!ado or Had"$;
27
1--4. Ca,& *&$c"o$ar @/& &$ r&lac"#$ a la droad"cc"#$ =a< rao$&s @/& la asoc"a$ co$ las co$d/c!as ar&s"0as &0"d&$c"adas d/ra$!& &l &r"odo &scolar; r"$c"al*&$!& &$!r& las "$!&racc"o$&s d& #0&$&s /rlo$ < cols.; 1--(. "$al*&$!& od&*os *&$c"o$ar @/& los &)&c!os d& la "$ada!ac"#$ &scolar r&&rc/!"r: &$ ra$ *&d"da &$ &l d&sarrollo &0ol/!"0o d&l $"'o;
El r&s&$!& !ra,ao =a r&!&$d"do dar a co$oc&r /$a 0"s"#$ a$or:*"ca d& lo co$c&r$"&$!& a la d&sada!ac"#$ &scolar; !ra!a$do d& &sclar&c&r s/s co$c&!os < r&c"sa$do &$ s/s carac!&rs!"cas; ca/sal&s < &)&c!os *:s sal!a$!&s; las c/al&s "$c"d&$ r"$c"al*&$!& &$ &l :*,"!o &scolar. U$ a$:l"s"s *"$/c"oso d& cada /$o d& los co*o$&$!&s @/& )ac"l"!a$ la aar"c"#$ d&l ro,l&*a; $os &r*"!"r: aclarar */c=as "$!&rroa$!&s < d/das @/& /d"&ra$ s/r"r d/ra$!& la "$!&r0&$c"#$ ro)&s"o$al> d& "/al *a$&ra; &r*"!"r: co*r&$d&r la d"*&$s"#$ r&al d&l ro,l&*a; /&s la ar!"c"ac"#$ ac!"0a d&l *&d"o )a*"l"ar co*o d&l *&d"o soc"al &$ &l roc&so d& ar&$d"a& d& co$d/c!as "$ad&c/adas; ara0ar: la s"!/ac"#$ d&l &scolar &$ s/ d&sarrollo &rso$al. Ca,& r&calcar &$ la "*or!a$c"a @/& &s!& !&*a !"&$& d&$!ro d&l :*,"!o &scolar; or lo !a$!o; /$ co$oc"*"&$!o *:s ro)/$do d& ?s!a !&*:!"ca !a$!o or &l s"c#loo &scolar co*o or los ro)&sor&s; &r*"!"r: r&s!ar a!&$c"#$ a$!& c/al@/"&r s"$o @/& la &0"d&$c"&; )ac"l"!a$do la "$!&r0&$c"#$ !&*ra$a corr&c!"0a
CONCLUSIONES
1. Es!/d"osos d&l !&*a co*o R&ca; J"*?$& < No0a&s &s!:$ d& ac/&rdo &$ s&'alar @/& las ca/sas s& /&d&$ d"0"d"r &$ "$!r$s&cas < &!r$s&cas> la r"*&ra r&lac"o$ada co$ las co$d"c"o$&s )s"cas; "$!&l&c!/al&s < &*oc"o$al&s> < la s&/$da l"ada a las "$)l/&$c"as a*,"&$!al&s; )a*"l"ar&s
2. El !?r*"$o d&sada!ac"#$ !a*,"?$ =a s"do d&$o*"$ado co*o "$ada!ac"#$. Los &s&c"al"s!as s&'ala$ @/& a*,os !?r*"$os !"&$&$ s"$")"cados &@/"0al&$!&s; s"$ &*,aro; la d")&r&$c"a rad"ca &$ @/& la d&sada!ac"#$ !"&$& /$a d/rac"#$ ,r&0&; < c/a$do ?s!as co$d/c!as d&a$ d& s&r !ra$s"!or"as
28
da l/ar a /$a "$ada!ac"#$; o co*o d"c& R&ca 1-( @/& s& aar!a$ &rs"s!&$!&*&$!& d& las )or*as d& co$0"0&$c"a soc"al ar*o$"osa.
3. La co$d/c!a d&sada!ada &$&ra &$ &l &d/ca$do ro,l&*as d& "$!&rac"#$; "$&s!a,"l"dad < d&sa/s!&s &$ s/ r&lac"#$ co$ s/s "/al&s @/& /&d& co$d/c"rlo; d& $o !o*ar las *&d"das corr&c!"0as o r&0&$!"0as; a r&s&$!ar co$d/c!as d& !"o a$!"soc"al.
4. U$ $"'o o &d/ca$do co$ co$d/c!as "$ada!adas s& 0& l"*"!ado a r&so$d&r sa!"s)ac!or"a*&$!& a las d&*a$das &""das or &l &$!or$o.
5. La *a
6. La "$oor!/$a a!&$c"#$ co$!r",/"r: a &$&rar ro,l&*as d& ar&$d"a& o d& r&$d"*"&$!o &scolar. (. S/ oor!/$a "d&$!")"cac"#$ & "$!&r0&$c"#$ !&*ra$a &0"!ar: co$s&c/&$c"as *a
8. Las co$d/c!as d&sada!adas o $o; /&d&$ s&r &r&sadas a !ra0?s d& loros acad?*"cos < soc"al&s.
-. La ar!"c"ac"#$ ora$"ada & "$!&$c"o$al d& la )a*"l"a; la &sc/&la < &l al/*$o; &0"!ar:$ las s"!/ac"o$&s d& r"&so &$ las @/& /d"&ra ar!"c"ar &l &d/ca$do.
RECOMENDACIONES
1. D&sarrollar "$0&s!"ac"o$&s a $"0&l $ac"o$al; &$ &l :*,"!o &d/ca!"0o; @/& &r*"!a$ ,r"$dar /$a 0"s"#$ clara < r&c"sa d& la s"!/ac"#$ ac!/al < r&al d& la o,lac"#$ &scolar. 2. I*l&*&$!ar rora*as @/& )ac"l"!&$ d&sarrollar &$ &l al/*$ado las co*&!&$c"as $&c&sar"as < las =a,"l"dad&s r&@/&r"das !a$!o &$ &l :*,"!o acad?*"co; soc"al < &*oc"o$al. 3. D&sarrollar s"s!&*as d& &$s&'a$a &$ las @/& &l al/*$o s&a ar!c"& d& &lla; "$c&$!"0a$do d& &s!a *a$&ra &l d&sarrollo d& las o!&$c"al"dad&s &rso$al&s < =/*a$as d&l &scolar. 4. o*&$!ar &l c/*l"*"&$!o d& $or*as &scolar&s < la al"cac"#$ d& ad&c/ados 0alor&s &rso$al&s < soc"al&s a !ra0?s d& ac!"0"dad&s @/& &r*"!a$ /$a ar!"c"ac"#$ ac!"0a < d"r&c!a d&l al/*$o. 5. Pro*o0&r &l d&sarrollo d& rora*as r&0&$!"0os d& )or*a *l!"d"sc"l"$ar"a &$ &l :*,"!o &scolar; lo c/al &r*"!"r: )a0or&c&r la d&!&cc"#$ !&*ra$a d& casos @/& /&da$ *a$")&s!ar la aar"c"#$ d& /$a d&sada!ac"#$ &scolar.
29
ABSTRACT
T=& $o!"o$ o) *alad/s!*&$! sc=ool "s d&0&lo&d; l&a0"$ o) !=& co$c&! a$d o) !=& ar&as o) ad/s!*&$! "$ !=& ,o<; d&scr","$ !="s Ba< !=& *a"$ c=arac!&r"s!"cs o) !=& ro,l&* a$d !=& s"$!o*a!oloa !=a! "! r&s&$!s. L"&B"s& r&)&r&$c& "s *ad& !o !=& ca/s&s !=a! or""$a!& !=& *alad/s!*&$! sc=ool; "*ac!"$ so */c= "$ !=& s!/d&$!s "$!r"$s"c a$d &!r"$s"c )ac!ors. "$all< "! "s a$al<&d !=& oss",l& co$s&@/&$c&s !=a! "! ,&ars !=& d"))"c/l!< o) ada!"$ aror"a!&l< !o !=& sc=ool; &*=as""$ !=& d"*&$s"o$ o) !=& sa*& o$& "$ !=& s!/d&$!s d&0&lo*&$! &rso$al a$d soc"al )/!/r&. H&< Bords Sc=ool; Ad/s!*&$!; Malad/s!*&$!; Malad/s!*&$! Sc=ool; Malad/s!*&$! +&=a0"or.
REFERENCIAS BIBLIOGRAFICAS -
A/r"a/&rra; J. 1--1. Ma$/al d& s"@/"a!ra "$)a$!"l. +arc&lo$a Masso$.
-
A/r"a/&rra; J. < Marc&ll"; D. 1--2. Ps"coa!oloa d&l $"'o. +arc&lo$a Masso$.
-
A$co$a; L. 1-8. E$c"clo&d"a !&*:!"ca d& Ps"coloa. +arc&lo$a &rd&r.
-
A$dr&a$"; O. 1-(5. A!"!/d *&$!al < R&$d"*"&$!o &scolar. +arc&lo$a &rd&r. -
A$"ca*a; J. 1--3. Co$s!r/cc"#$ < $or*al"ac"#$ d& /$a &scala co$d/c!/al d& &0al/ac"#$ d& la co$d/c!a &*oc"o$al "$ada!ada API. T&s"s d& Ma&s!ra &$ Ps"coloa. UPC. L"*a.
-
A$"ca*a; J. 1-88. A$:l"s"s &&r"*&$!al d& la co$d/c!a "$)a$!"l. R&0"s!a Ps"coloa Ac!/al. L"*a; 1; 8 12.
-
+ac*a$ < S&cord 1-(1. Ps"coloa Soc"al < Ed/cac"#$. Ar&$!"$a Pa"dos.
-
+aB"$; . < +aB"$; R. 1-(4. D&sarrollo s"col#"co d&l $"'o $or*al < a!ol#"co. M?"co I$!&ra*&r"ca$a.
-
+&$"!&s; L. 1--8. T"os d& )a*"l"a; =a,"l"dad&s soc"al&s < a/!o&s!"*a &$ /$ r/o d& adol&sc&$!&s &$ s"!/ac"#$ d& r"&so. R&0"s!a Ps"coloa Ac!/al; L"*a; 16; 1 12.
-
+&rBar!; T. < V&&rs; P. 1-8. Ps"coloa d&l &scolar. C="l& N/&0a U$"0&rs"dad.
-
+"o/; S 1--3. Ma$&o d& ro,l&*as d& co$d/c!a "$d"0"d/al < d&s#rd&$&s &$ &l sal#$ d& clas&s. R&0"s!a P&r/a$a d& A$:l"s"s d& la Co$d/c!a. 7ol. 2. No. 1F2; 68.
-
+"rc=; S < Ladd; G 1--(. La r&lac"#$ d&l *a&s!roF$"'o < &l a/s!& !&*ra$o d& los $"'os a la &sc/&la. P&r"#d"co &sc/&la < s"coloa. 351 61F(-. CDFROM Ps
-
+/&$o; R. 1---. T?c$"cas d& *od")"cac"#$ d& co$d/c!a. C/rso d& ac!/al"ac"#$ ro)&s"o$al s&ara!a. L"*a UN7.
-
+/&$o; R. < C#rdo0a; L. 1--5. Mod")"cac"#$ d& co$d/c!a &$ &l a/la. C/rso d& os! rado s&ara!a. L"*a UN7.
30
-
Ca,allo; 7 1--3 Ma$/al d& E0al/ac"#$ < E$!r&$a*"&$!o &$ a,"l"dad&s Soc"al&s. Madr"d S"lo 99I.
-
Calar; . 1-83. La s"coloa &scolar. M?"co o$do d& c/l!/ra &co$#*"ca.
-
Car!&r; C. < Hra0"!s; S. 1--8. Or"&$!ac"#$ 7ocac"o$al. M?"co Pr&$!"c&Fall "sa$oa*&r"ca$a.
-
CEDRO 1--4. Esc/&la d& adr&s. Ma$/al ara ro*o!or&s. L"*a CEDRO.
-
Col&*a$; C.> Ladd; G. < Hoc=&$d&r)&r; +. 1--6. La cal"dad d& la a*"s!ad co*o r&d"c!or d&l a/s!& !&*ra$o a la &sc/&la &$ $"'os < #0&$&s. El d&sarrollo d&l $"'o. 633 113F1118. CDFROM Ps
-
CoB&$; E. 1--(. Las &sc/&las < &l *&ora*"&$!o d&l ,"&$&s!ar d& los $"'os oor!/$"dad&s < )ac!or&s l"*"!a$!&s. Ps"coloa & I$0&s!"ac"#$. -12 -(F123. CDFROM Ps
-
Clar""o; . 1-81. Tras!or$o d& la co$d/c!a &$ &l $"'o. M?"co Ma$/al Mod&r$o.
-
Dorsc=; . 1--2. D"cc"o$ar"o d& Ps"coloa. +arc&lo$a &rd&r.
-
D/ra$d; A. 1--6. A*,"&$!& )a*"l"ar < 0alor&s &$ &s!/d"a$!&s d&l 1ro. al 5!o. d& s&c/$dar"a. T&s"s d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
Ell"o!!; D.> a*,/r; +. < "ll"a*s; H. 1--8. 7"ol&$c"a &$ las &sc/&las a*&r"ca$as /$a $/&0a &rs&c!"0a. Ps"coloa & I$0&s!"ac"#$. EUA U$"0&rs"!< o) Colorado. CDFROM Ps
-
/rlo$; M.> Casas; M.> Corral; C.> C=/$; A. < +a!&s; M. 1--(. Las droas < 0"ol&$c"a &scolar. Ed/cac"#$ < Tra!a*"&$!o d& los $"'os 23 263F28. CDFROM Ps
-
Garca; M. 1--4. As&r!"0"dad < r&!ra"*"&$!o soc"al &$!r&$a*"&$!o &$ =a,"l"dad&s soc"al&s; *a$/al ara &l ro)&sor. Callao Col&"o A*?r"ca.
-
Garca; M. < Maa; A. 1--( Tras!or$os E*oc"o$al&s &$ la I$)a$c"a < Adol&sc&$c"a M"&dos < o,"as. Madr"d Al,orFCo=s
-
Gol&*a$; D. 1--6. La "$!&l"&$c"a &*oc"o$al. +/&$os A"r&s Ja0"&r 7&rara.
-
Go$:l&; A. 1---. El &s)/&ro &rso$al < la d"sc"l"$a d&sd& la )a*"l"a cla0&s ara &0"!ar &l )racaso &scolar. T&s"s Doc!oral &$ Ed/cac"#$. U$"0&rs"dad d& O0"&do. Esa'a.
-
G/!"&rr&; 7. 1-88. N"'os &c&c"o$al&s; d"a$#s!"co < !ra!a*"&$!o. L"*a C&cada.
-
o&; T. < +"&r*a$; H. 1--8. Los *od&los d& casa < ro,l&*as d& co$d/c!a &scolar &$ o$as r/ral&s < /r,a$as. R&0"s!a &sc/&la < s"coloa. 361 45F58. CDFROM Ps
-
I$a; J. 1---. Pro,l&*as d& ar&$d"a& & "$!&r0&$c"#$ s"co&da#"ca. C/rso d& ac!/al"ac"#$ ro)&s"o$al s&ara!a. L"*a UN7.
-
Ir)a$; M.> I@,al; N.> Sa$d=/; +. < S"$=; P. 1--3 El a/s!& &scolar < *o!"0ac"#$ d&l loro &$!r& los &s!/d"a$!&s =araa$&s < $o =araa$&s. R&0"s!a I$d d& s"coloa cl$"ca. 21 1(F2. CDFROM Ps
-
J"*?$&; . 1-(-. El ro,l&*a d& la ada!ac"#$ &scolar. Madr"d A$a
-
Had"$; A. 1--4. Co$d/c!a a$!"soc"al. E0al/ac"#$; !ra!a*"&$!o < r&0&$c"#$ &$ la "$)a$c"a < adol&sc&$c"a. Esa'a P"r:*"d&.
31
-
Hoc=&$d&r)&r; +. < Ladd; G. 1--6. La cal"dad d& la a*"s!ad co*o r&d"c!or d&l a/s!& !&*ra$o &$ &l ard$ d& "$)a$!&s. R&0"s!a Esc/&la < Ps"coloa. 343 26(F283. CDFROM Ps
-
L&,or"c"c; S.> D"a!"$&; R.> So/l?; M. 1-88 Tra!ado d& s"@/"a!ra d&l $"'o < d&l adol&sc&$!&. Madr"d +",l"o!&ca N/&0a.
-
L&B"s; M. 1-86. D&sarrollo s"col#"co d&l $"'o. M?"co I$!&ra*&r"ca$a.
-
L"0"a; J. 1--3. E"d&*"oloa d& !ras!or$os d& co$d/c!a &$ $"'os &scolar&s d& /$a o$a /r,a$o *ar"$al d& L"*a. T&s"s d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
Mac=ado; . 1--2. Tr&s casos cl$"cos. T&s"s d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
M&$doa; P. 1--(. D&sada!ac"#$ &scolar &$ la r"*&ra "$)a$c"a. Mo$ora)a d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
M&rc&r; C. 1--6. D")"c/l!ad&s d& ar&$d"a&. +arc&lo$a CEAC.
-
M&a; . 1--(. D&sada!ac"#$ &scolar ca/sas < &)&c!os. Mo$ora)a d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
Mo$&d&ro; C. 1-82. Ps"coa!oloa &0ol/!"0a. +arc&lo$a La,or.
-
Mo$&d&ro; C. 1-84. D")"c/l!ad&s d& ar&$d"a& &scolar. Madr"d P"r:*"d&.
-
Mo$as; M. 1--(. Prora*a d& &$s&'a$a d& =a,"l"dad&s d& "$!&racc"#$ soc"al ara $"'os < $"'as &$ &dad &scolar. Madr"d C"&$c"as d& la &d/cac"#$ r&F&scolar.
-
Mo$!&s d& Oca; . 1---. Or"&$!ac"#$ < ,"&$&s!ar d&l &d/ca$do d"a$#s!"co; &s!ra!&"as < rora*as. C/rso d& ac!/al"ac"#$ ro)&s"o$al s&ara!a. L"*a UN7.
-
No0a&s; M 1-(3. Ps"coloa d& la ac!"0"dad &scolar. Ar&$!"$a Ha&l/.
-
No0a&s; M 1--2. Ps"coloa &scolar. Ar&$!"$a Ha&l/.
-
Or!; M. 1--3. Es!a$dar"ac"#$ d&l I$0&$!ar"o d& ro,l&*as co$d/c!/al&s < d&s!r&as soc"al&s &$ $"'os &scolar&s d& 6 a 11 a'os d& /$a o$a /r,a$o *ar"$al d& L"*a M&!rool"!a$a. T&s"s d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
Palac"os; J. 1--4. E)&c!o d& la "$!&l"&$c"a < los =:,"!os d& &s!/d"o so,r& &l r&$d"*"&$!o acad?*"co &$ &s!/d"a$!&s "$r&sa$!&s a s"coloa. T&s"s d& L"c&$c"a!/ra &$ Ps"coloa. UN7. L"*a.
-
Palac"os; J. 1---. N/&0os d&sarrollos &$ ar&$d"a& co$"!"0o. C/rso d& ac!/al"ac"#$ ro)&s"o$al s&ara!a. L"*a UN7.
-
P&l&c=a$o; 7. 1-84 I$!&l"&$c"a soc"al < a,"l"dad&s "$!&r&rso$al&s. Madr"d S"lo 99I. R&ca; T. 1-(5. La "$ada!ac"#$ &scolar. +/&$os A"r&s A!&$&o.
-
Salas; E. 1--2. C#*o or"&$!ar. Sa$!"ao d& C="l& U$"0&rs"!ar"a.
-
Saraso$; I. < Saraso$; +. 1--. Ps"coloa a$or*al Los ro,l&*as d& co$d/c!a d&sada!ada. M?"co D.. Sa$!"ll:$.
-
Sa!!l&r; J. 1-88. E0al/ac"#$ d& la "$!&l"&$c"a "$)a$!"l < =a,"l"dad&s &s&c"al&s. M?"co Ma$/al Mod&r$o.
-
Sc=ra*l; . 1-81. Ps"coloa ro)/$da ara &d/cador&s. +arc&lo$a &rd&r.
-
S=&; D. 1--(. El a*,"&$!& )a*"l"ar < ,"&$&s!ar s"col#"co /0&$"l; a/s!& &scolar; < ro,l&*as d& co$d/c!a. P&r"#d"co G&$?!"ca < Ps"coloa; 158 1 113F128. CDFROM Ps
32
-
S="*a,//ro; C. 1---. N/&0as !?c$"cas &$ s"co!&ra"a co$d/c!/al. C/rso d& ac!/al"ac"#$ ro)&s"o$al s&ara!a. L"*a UN7.
-
Solo*o$; P. < Pa!c=; P. 1-83. Ma$/al d& Ps"@/"a!ra. M?"co Ma$/al Mod&r$o.
-
7all?s; A. 1--6. G/a d& ac!"0"dad&s d& r&c/&rac"#$ < ao
-
a!so$; R. < Cla<; . 1--1. Ps"coloa d&l $"'o < &l adol&sc&$!&. M?"co L"*/sa.
-
ool)ol; A. 1--. Ps"coloa &d/ca!"0a. M?"co Pr&$!"c&Fall "sa$oa*&r"ca$a.
33
CUESTIONARIO DE ADAPTACIÓN ESCOLAR E%a$"ad$ p$" !% I#tit,t$ Sa $# d! Ca%a#a- d! P!da5$5/a No*,r& WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW G. E.WWWWWWWWW EdadWWWWWWWW &c=aWWWWWWW
INSTRUCCIONES Co$ )r&c/&$c"a &l o,!&$&r ,/&$os r&s/l!ados &$ los &s!/d"os $o d&&$d& s#lo d& &s!/d"ar */c=o $" d& s&r */< "$!&l"&$!&. El a*,"&$!& < la co$0"0&$c"a &scolar /&d&$ co$d"c"o$ar !a*,"?$ )a0ora,l& o d&s)a0ora,l&*&$!& !/ r&$d"*"&$!o. I/al s/c&d& co$ las r&lac"o$&s @/& *a$!"&$&s co$ !/s ro)&sor&s < co*a'&ros d&$!ro < )/&ra d& la clas&. So$ "*or!a$!&s ara !/ d&sarrollo &rso$al < !/ 0&rdad&ro ?"!o &$ los &s!/d"os < &$ la 0"da. Las r&/$!as @/& 0as a &$co$!rar &$ &s!& c/&s!"o$ar"o s& r&)"&r&$ a !/ 0"da d& &s!/d"a$!&. Nada !"&$& @/& 0&r co$ /$ &a*&$. Por &llo $o =a< r&s/&s!as ,/&$as $" *alas> !odas so$ "/al*&$!& 0:l"das s" r&)l&a$ !/ a,ttica $piió. T& a
SI 1. Al =ac&r ro<&c!os s/&l&$ co$!ar co$!"o !/s co*a'&ros
NO
?
9
2. T& r&s/l!a$ arada,l&s la *a
9
R&so$d& s"&*r& @/& /&das SI o NO. S&'ala la s#lo c/a$do t! #!a i6p$#i%! d!cidi"t! p$" !% SI $ !% NO. T"&$&s &l !"&*o @/& $&c&s"!&s; &ro roc/ra !ra,aar lo *:s r:"do @/& /&das. S" $o &$!"&$d&s alo; r&$!alo a=ora a$!&s d& &*&ar a !ra,aar.
AHORA ABRA EL CUADERNILLO Y CONTINÚE. SI 1. So$ las clas&s &c&s"0a*&$!& !r"cas. 2. Es!: co$!&$!a !/ )a*"l"a co$ la *arc=a d& !/s &s!/d"os. 3. T& r&s/l!a$ s"*:!"cos los al/*$os ,r"lla$!&s d& !/ clas& 4. Cr&&s @/& !/s ro)&sor&s !& &"&$ d&*as"ado 5. T& d"s!ra&s co$ )r&c/&$c"a c/a$do &l"ca$ los ro)&sor&s. 6. T"&$&s la "*r&s"#$ d& asar d&sa&rc","do &$ &l Col&"o &$ *&d"o d& !a$!os al/*$os. (. T& d&a$ los &s!/d"os !"&*o ara !/s a)l"cc"o$&s ar!"c/lar&s 8. T& s"&$!&s co*o co=","do & "$d&)&$so a$!& &l r/o d& clas& -. P"&$sas @/& los ro)&sor&s =a,la$ d&*as"ado &$ clas& 1.T& a
34
NO
?
SI 14.Cr&&s @/& al$ ro)&sor s& *&!& &$ cosas @/& $o l& "*or!a$. 15.T& c/&s!a &s!/d"ar so,r& !odo or@/& $o !& /s!a$ la *a
35
NO
?
SI
NO
?
4-.Cr&&s @/& !/s ro)&sor&s ao
INVENTARIO DE DESAJUSTE DEL COMPORTAMIENTO PSICOSOCIAL PARA NIÑOS
36
Reyes, C. y Sánche, !
No*,r& < A&ll"dos WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW S&o M F L/ar < &c=a d& Nac"*"&$!o. WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW Edad WWWWWWWWWW A'o < S&cc"#$ WWWWWWW T/!or WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW &c=a d& E0al/ac"#$ WWWWWWWWWWWWWWWWWW E0al/ador WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW 1. 2. 3. 4. 5. 6. (. 8. -. 1. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 1(. 18. 1-. 2. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 2(. 28. 2-. 3. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 3(. 38. 3-. 4. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 4(. 48. 4-. 5.
D& /$ !"&*o a &s!a ar!& aro */< a,/rr"doa < d&sa$adoa. S" *& o)&$d&$ o "$s/l!a$ so< caa d& r&so$d&rl&s d& "/al *odo. S"&$!o @/& or los &rror&s d& los *a
37
51. 52. 53. 54. 55. 56. 5(. 58. 5-. 6. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 6(. 68. 6-. (. (1. (2. (3. (4. (5. (6. ((. (8. (-. 8.
A *&$/do =& &rd"do &l s/&'o or r&oc/ac"o$&s. C/a$do *& *ol&s!o !"ro las cosas. M& d&sarada @/& o!ras &rso$as !&$a$ *a
Fin
HOJA DE CALIFICACION INVENTARIO DE DESAJUSTE DEL COMPORTAMIENTO PSICOSOCIAL PARA NIÑOS INESTABILIDAD EMOCIONAL 9IE: 1. ............................... 11. ............................... 21. ............................... 31. ............................... 41. ............................... 51. ............................... 61. ............................... (1. ............................... To!al. ....................... RESENTIMIENTO 9RE: 3. ............................... 13. ............................... 23. ............................... 33. ............................... 43. ............................... 53. ............................... 63. ...............................
A*RESI(IDAD 9A*: 2. ............................... 12. ............................... 22. ............................... 32. ............................... 42. ............................... 52. ............................... 62. ............................... (2. ............................... To!al. ....................... BAA AUTOESTIMA 9BA: 4. ............................... 14. ............................... 24. ............................... 34. ............................... 44. ............................... 54. ............................... 64. ...............................
38
×
Report "DESADAPTACION ESCOLAR"
Your name
Email
Reason
-Select Reason-
Pornographic
Defamatory
Illegal/Unlawful
Spam
Other Terms Of Service Violation
File a copyright complaint
Description
×
Sign In
Email
Password
Remember me
Forgot password?
Sign In
Our partners will collect data and use cookies for ad personalization and measurement.
Learn how we and our ad partner Google, collect and use data
.
Agree & close