Aralin 4 Implasyon

Aralin 4: Implasyon

Gabay na tanong: 1. Ano ang kahulugan ng implasyon? 2. Anu-ano ang mga uri, dahilan at epekto ng implasyon? 3. Bakit kailangang sukatin ang antas ng implasyon implasyon sa ibang bansa? 4. Paano maiiwasan ang pagkakakaroon pagkakakaroon ng implasyon i mplasyon sa bansa? 5. Bakit naging economic indicator ang implasyon? Implasyon (inflation)  –  ito ay tumutukoy sa patuloy na pagtaas ng pangkalahatang presyo ng mga bilihin na nakapaloob sa basket of goods . - Ito rin ay economic indicator na nagpapakita ng kalagayan ng ekonomiya. Basket of Goods o Market Basket - mga produkto o serbisyo na karaniwang binibili ng isang i sang sambahayan. Sinasabing ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin sa pamilihan ay kaakibat na ng ating buhay. Ang implasyon  ay suliranin na kinakaharap ng maraming bansa sa daigdig. Hyperinflation- ang patuloy na pagtaas ng presyo bawat oras, araw at lingo na unang naganap sa Great Depression noong 1920 sa bansang Germany sa Europa. Naranasan din ito sa Pilipinas ng Panahon ng Hapones. Pagsukat sa Pagtaas ng Presyo - ang pamahalaan ay nagtatalaga na lamang ng mga piling produkto na nakapaloob sa basket of goods o market basket. Mula sa market basket, ang price index ay nabubuo na siyang kumakatawan kumakatawan sa kabuuan at average na pagbabago ng mga presyo ng lahat ng bilihin. Iba’t- ibang uri ng Price Index

1. GNP Deflator o GNP Implicit Price Index- ginagamit upang alamin ang halaga ng GNP batay sa nakaraang taon sa pamamagitan ng pormulang: GNP at constant prices =

   

  2. Wholesale Price Index at Retail Price Index- wholesale ay bilihan ng maramihan at retail ay tingian. 3. Consumer Price Index(CPI)  – ito ang mas kilala na panukat ng average na pagbabago ng presyo ng mga produkto o blihin na pangkaraniwang pangkaraniwang kinukonsumo ng mga mamimili. Pagkompyut ng CPI 1. Pagkuha ng Tinimbang na Presyo (Weighted Price) = ang paraan ng timbang x presyo 2. Pag-alam sa kabuuang Tinimbang na Presyo(Total Weighted Price)  – matapos makuha ang TP ng mga bilihin, pagsama-samahin naman lahat ng TP upang m akuha ang TWP. 3. Consumer Price Index (CPI)- kapag nakuha ang TWP ay maari nang makuha ang CPI ng dalawang taon sa pormulang:

CPI =

( ) (ℎ )

x 100

Halimbawa:

Kahulugan ng CPI 1. Nababatid ang cost of living o halaga na kailangan upang mabuhay at makabili ng mga pangunahing produkto na mahalaga sa pamumuhay 2. Nagpapakita ng inflation at deflation rate. 3. Nakaapekto sa PPP o Purchasing Power of Peso o kakayahan na makabili ng piso Kapag itoý positbo, implasyon kapag negatibo, deplasyon Pagkompyut ng antas ng implasyon/ deplasyon Inflation Rate = Halimbawa:

( ( )

 2001− 2000

 (  )

 2000

 - 1 x 100 or

x 100

Dahilan ng Imlasyon 1. Demand Pull- ay nagaganap kapag ang nais ng mga sector na makabili ng rodukto at serbisyo ay mas marami kaysa sa kayang isuplay o iprodyus ng pamilihan. Ito ang kalagayan na mas labis ang aggregate demand kaysa aggregate supply. Milton Friedman- isang ekonomista na nangunguna sa monetarist at ginawaran ng Gawad Nobel, ay nagsabi na ang labis na dami ng salapi na nasa sirkulasyon o money supply ang isang dahilan kung bakit nagagawa ng bawat sector na pataasin ang kanilang demand. Aggregate Demand- demand sa anumang uri ng produkto at serbisyo n lahat ng sector ng ekonomiya ang sambahayan,kompanya at pamahalaan.

Kabuuang dami ng gastusin > Ng konsyumer, kompanya at pamahalaan Aggregate Demand

Dami ng produkto at serbisyo na gagawin at ipamamahagi ng mga mangangalakal. Aggregate Supply

= Demand Pull Inflation 2. Cost Push Inflation- ang pagtaas ng mga gastuhing pamprodksyon ang siyang sanhi ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin. Ang implasyon na ito a y bunga ng pagpataas ng kabayaran ng mga salik ng produksiyon gaya ng : pagtaas ng sahod ng manggagawa, pagbili ng hilaw na materyales at makinarya, at paghahangad ng malaking tubo. Joan Robinson- isang tanyag na ekonomista na nagsabi na ‘kadalasang sinasabi na nagdudulot ng implasyon ang mga union, pero gaano man ito katotoo, malinaw rin ang implasyon ang dahilan ng paglitaw ng mga unyon.”

Mataas na presyo Implasyon Dagdag na Sahod

3. Structural Inflation- ang pinagmulan ng implasyon ay ang kawalan ng kakakyahan ng liang sector na maiayon ang anumang pagbabago sa lebel at dami ng kabuuang demand ng ekonomiya, pagtutunggalian ng mga pangkat sa lipunan upang makakuha ng malaking bahagi ng kita ng bansa at tunggalian ng mga wage-earners at profit-earners. IMPLASYON Mga gastos sa militarya import dependent export orientation monopolyo/kartel malaking utang panlabas

Implasyon *Uri Demand Pull Cost Push Structural Pamahalaan *Buwis *Dayuhang Utang * Gastos ng militar Kompanya *Export Orientation *Import Dependent *Tubo *Monopolyo Manggagawa *Labis na salapi * paghingi ng dagdag na sahod

Epekto ng Implasyon 1. Mabuting Epekto – sinasabi ng mga ekonomista na ang pagtaas ng presyo ay tanda lamang ng unti-unting pag-unlad ng produksyon at ekonomiya. Ito ang humihikayat sa negosyante na pagbutihin at pataasin ang produksyon. a. Mga Nakikinabang sa Implasyon 1. Mga Mangungutang- nakikinaban kung ang interes ng inutang ay mas mababa kaysa sa antas ng implasyon. 2. Mga Speculators- ito y mga negosyante na mahilig bumili ng mga produkto na madali at mabilis tumaas ang presyo tulad ng lupa, alahas, ginto at iba pa. 3. Mga Taong Hindi tiyak ang Kita  – ang kinikita ay umaagapay sa pagbabago ng presyo minsan ay mas mabilis ang paglaki ng kanilang kita kaysa pagtaas ng antas ng implasyon. Ang mga monopolista, entrepreneur, may-ari ng mga ari-arian at iba pa. 2. Hindi Mabuting Epekto – malaking bahagdan n gating mamamayan ang mawawalan ng kakayahan na makabili ng mga pangunahing pangangailangan sanhi ng mataas na presyo. a. Mga Naapektuhan ng Implasyon 1. Mga taong may tiyak na kita- mga manggawwa at empleyado ruled ng clerk,nars,guro dyanitor at iba pa ay tumatanggap ng tiyak na kita bawat buwan. Ang kanilang kit ay hindi nagbabago tulad ng pagbabago ng presyo. 2. Nagpapautang- nakakaranas ng pagkalugi kapag may implasyon dhil hindi sapat ang interes na kanilang ipinataw sa utang upang mapagtakpan ang nagaganap na pagtaas ng presyo. 3. Nag-iimpok- sa panahon ng implasyon, ang salaping inimpok ay lumiliit ang halanga dahil mas mababa ang nakuhang interes ng pera sa bangko kaysa sa implasyon. Mga Kalutasan sa Implasyon Dahilan Labis na salapi sa sirkulasyon Mataas na gastos sa produksyon