KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO NILALAMAN PAMANTAYANG PANGNILALAMAN PAMANTAYAN SA PAGGANAP
KASANAHANG PAMPAGKATUTO
DETALYADONG KASANAYANG PAMPAGKATUTO
PAMAMAHAGI NG ORAS
Gamit ng Wika sa Lipunan Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan, at gamit ng wika sa lipunang Pilipino. Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang pinagdaanan at pinagdaaanan ng Wikang Pambansa ng Pilipinas 1. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa telebisyon at pellikula (F11PD-1d-87) 2. Naipaliliwanag nang pasalita pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay halimbawa (F11PS-Id-87) 1. Matukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa telebisyon at pellikula 2. Maipaliliwanag nang pasalita pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay halimbawa 3. Makapagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan. 60 minuto
BALANGKAS: 1. PANIMULA: Isang araw, isang salita (5 minuto) 2. PAGGANYAK: Pagbasa ng mga Pahayag (10 minuto) 3. INSTRUKSYON: Pagpapakilala ng 6 na Gamit ng ng Wika (25 minuto) 4. PAGSASANAY: Panunuod ng mga piling palitan sa isang pelikula (10 minuto) 5. PAGPAPAYAMAN: Pagkilatis sa gamit ng wika sa A) Social Media B) Balitang Pantelebisyon (sa labas ng klase) 6. PAGTATAYA: Pagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan (10 minuto) MGA KAGAMITAN MGA REPERENSIYA
LCD Projector, laptop Ang Wika at Lipunan (Tiningnan noong Ika-4 ng Enero, 2016) http://www.scribd.com/doc/61 http://www .scribd.com/doc/61281040/6-Wika-at-Li 281040/6-Wika-at-Lipunan#scribd punan#scribd Ang Tungkulin ng Wika (Tiningnan noong Ika-4 ng Enero, 2016) http://www.slideshare.net/pes http://www .slideshare.net/pesiaplaza6291/ang-tungkuli iaplaza6291/ang-tungkulin-ng-wika n-ng-wika
Page 1 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Heneral Luna (Tiningan noong Ika-15 ng Enero 2016 https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU
PROCEDURE PANIMULA (Introduction) (5 Minuto) 1. Batiin at kamustahin ang mga mag-aaral. 2. Isulat sa pisara ang mga detalyadong kasanayang pampagkatuto (objectives) 3. Ipabasa ito sa mga mag-aaral. Tanungin kung malinaw ang mga ito. 4. Tawagin ang mag-aaral na naatasang magbahagi ng bagong salita para sa klase*
MEETING LEARNERS’ NEEDS *Isang araw, isang salita Tungo sa pagpapalawak ng bokabolaryo, ang bawat mag-aaral ay pipili ng isang salita mula sa Wikang Filipino na nais nilang ibahagi ang kahulugan sa kanilang mga kamag-aral. Habang nagbabahagi ang mag-aaral, ihanda na ang mga gagamitin para sa klase.
PAGGANYAK (Motivation) (10 minutes) 1. Ipabasa ang mga sumusunod na pahayag sa mga mag-aaral. a) “Uuuy pare! Long-time-no-see. Maligayang kaarawan!” b) “Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok para sa salusalo mamaya.”
Paggamit ng Pisara o LCD Maaring isulat ang mga pahayag sa pisara. Kung mayroong LCD ang inyong klase, masmainam na maghanap ng video clips mula sa internet at ipapanuod sa mga mag-aaral.
c) Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1st Time Voters? Siguraduhing mayroon kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18-taon gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang araw ng eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng anim na buwan sa bayan o siyudad kung saan siya boboto sa araw ng halalan) Pumunta sa Lokal na COMELEC na malapit sa inyong lugar. Magdala ng 2 valid ID.
Page 2 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Sagutan at ipasa ang application form (CEF-1A) Pagdaanan ang proseso ng validation o ang pagkuha ng biometrics data (litrato, pirma, at finger prints. Itago ang ibibigay ng registration stub. d) “Ang sa akin lang, hindi ako komportable na nagpopost ng litrato sa internet gamit ang aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.”
e) “Anu-anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito para suportahan ang buhay ng halaman?” f)
“Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o Point-to-Point System na may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City – Glorietta, Makati City sa Kamaynilan. Naglalayon itong maibsan ang matinding trapiko sa EDSA. Ang P2P bus system ay nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.”
2.
Ibigay at pasagutan ang sumusunod na palaisipan tungkol sa mga nabasang pahayag. Ipasulat ang kanilang mga sagot sa kanilang kuwaderno: a) Saang lugar maaring marinig ang mga pahayag na inyong binasa? b) Sinu-sino ang maaring nagsasalita at maaring kinakausap sa mga pahayag na inyong binasa? c) Sa anong sitwasyon maaring maganap ang mga pahayag na inyong binasa?
3.
Banggitin na ang talakayan ngayon ay tungkol sa iba’t ibang gamit ng wika sa Lipunan.
INSTRUKSYON (Instruction/Delivery) (25 minuto)
Page 3 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 1. 2. 3.
Katuloy ng pagganyak – hayaang ibahagi ng mga mag-aaral ang kanilang mga sagot sa gawain kanilang katabi. Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi sa buong klase ng kanilang sagot para sa bawat pahayag. Bilang pagpapalalim ng diskusyon, tanungin ang mga sumusunod: a) Anu-ano ang inyong napansin tungkol sa Wika sa mga iba’t ibang pahayag? Tuwing kalian natin ginagamit ang wika? Sinu-sino ang gumagamit ng wika? Mga puntong nais bigyang diin: - Ang wika ay lagi nating ginagamit, sa lahat ng aspeto ng ating buhay. - May iba’t ibang rehistro ang wika depende sa sitwasyon at gamit.
4.
Rehistro ng Wika Natalakay na ito sa nakaraang klase.
Balikan muli ang mga pahayag na ginamit sa pagganyak. Tanungin sa mga mag-aaral kung ano sa tingin nila ang layunin ng tagapagsalita sa bawat pahayag? Ano ang nais mangyari ng tagapagsalita? Pahayag A
B
C
-
Mga possibleng sagot ng mga Mag-aaral Nangangamusta ang tagapagsalita. Nais bumati ng tagapagsalita sa kanyang kaibigan.
-
Ang layunin ng tagapagsalita ay mag-utos sa kinakausap. Nais tagapagsalita na bumangon ang kausap para makibili ng manok para sa salusalo mamaya.
-
Ang pahayag ay nagbibigay ng instruksyon sa pagpaparehistro sa COMELEC. Ang pahayag ay nagsasabi kung ano ang dapat gawin upang maging rehistradong botante sa COMELEC.
-
Pakikilahok ng mga mag-aaral Hikayating makilahok ang bawat mag-aaral. Kung sakaling nagkakahiyaan pa ang mga mag-aaral, gamitin ang stratehiyang “Think-Pair-Share” bago tumawag ng magbabahagi ng sagot sa buong klase.
Page 4 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO D
-
E
-
F
-
Ang tagapagsalita ay nagpapahayag ng kanyang opinyon saa paggamit ng social media. Nais ng nagsasalita na ilahad ang kanyang saluobin tungkol sa pagpopost ng litratro sa facebook at Instagram. Gusto malaman ng nagtatanong kung anu-anong elemento ang meron sa planetang Mars. Ang pahayag ay naglalayong makakalap ng impormasyon tungkol sa Mars. Sa tingin ko parang news sa TV, radyo o dyaryo yung pahayag. Ang pahayag ay nagbibigay ng update sa mga tao.
4. Pormal na ipakilala ang gamit ng Wika. a) Ayon kay Michael A.K. Halliday, isang linggwistang Briton, may 6 na gamit ang wika sa lipunan – instrumental, regulatoryo, interaskyonal, personal, hueristiko at representatibo.
Mga terminolohiya Sa puntong ito, malaki ang posibilidad na hindi maisasagot ng mga mag-aaral ang teknikal na terminolohiya.
Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao INTERAKSYUNAL
Pasalita: pormulasyong panlipunan (Hal. Magandang Umaga! Maligayang Kaarawan! Nakikiramay kami sa inyong pamilya.) Pasulat: Liham pangkaibian Gamit ng wika para kumontrol o gumabay sa kilos at asal ng iba.
REGULATORYO Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala Pasulat: resipe, mga batas
Page 5 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Gamit ng wika para may mangyari o may maganap na bagay-bagay. INSTRUMENTAL
Pasalita: pag-uuots Pasulat: liham-pangangalakal, mga liham na humihiling o umoorder Gamit ng wika sa pagpapahayag ng sariling damdamin o opinion.
PERSONAL Pasalit: pagtatapat ng damdamin ng isang tao Pasulat: editoryal, liham sa patnugot HUERISTIKO
Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga kaalaman at pag-unawa.
REPRESENTATIBO
Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalman tungkol sa daigdig, pag-uulat ng mg pangyayari, paglalahad, pagpapaliwanag ng mga pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga mensahe, atbp.
5. Ipaliwanag kung ano ang gamit ng wika sa bawat pahayag na ginamit sa pagganyak. a) Unang Pahayag: “Uuuy pare! Long-time-no-see. Maligayang kaarawan!” Tamang sagot (Layunin): interaksiyonal , patungkol sa pagpapanatili o pagpapatagtag ng relasyon sa kapwa
Page 6 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Paliwanag: Ito ay isang pagbati sa pagitan ng magkaibigan batay sa salitang “pare.” Ang wika ay ginagamit para mapanatili o mapatatag ang relasyon sa pagitan ng tapagagsalita at kausap. b) Ikalawang Pahayag: “Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok para sa salusalo mamaya.” Tamang sagot (Layunin): instrumental, ginagamit ang wika para may mangyari o maganap ang bagay-bagay Paliwanag: Ang pahayag ay isang utos …“bumangon ka na..bumili ka ng…” Ang wika ay ginamit para utusan ang kausap na bumili ng manok para sa salu-salo mamaya.
c) Ikatlong Pahayag: Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1 st Time Voters? Siguraduhing mayroon kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18-taon gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang araw ng eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng anim na buwan sa bayan o siyudad kung saan siya boboto sa araw ng halalan) Tamang sagot (Layunin): regulatory, kumokontrol o gumagabay sa kilos at asal ng iba Paliwanag: Ang pahayag ay sa pagitan ng pamahalaan at ng mga mamayan. Ang wika ay ginamit para alalayan ang mga pangyayari, sa pagkakataong ito, ang pagpaparehistro sa COMELEC. d) Ika-apat na Pahayag: “Ang sa akin lang, hindi ako komportable na nagpopost ng litrato sa internet gamit ang aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.” Tamang sagot (Layunin): personal, nagpapahayag ng sariling damdamin o opinion
Page 7 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Paliwanag: Ang pahayag ay nagsasaad ng saluobin ng tagapagsalita. Ang wika ay ginamit upang ipahayag ang katauhan ng isang tao . e) Ika-anim na Pahayag: “Anu-anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito para suportahan ang buhay ng halaman?” Tamang sagot (Layunin): heuristiko, naghahanap ng mga impormasyon o datos na magpapayaman ng kaalaman Paliwanag: Ang pahayag ay isang tanong. Ito ay maaring magsimula ng isang pananaliksik upang mapalago pa ang kaalaman tungkol sa planetang Mars.
f)
Ikapitong Pahayag: “Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o Point-to-Point System na may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City – Glorietta, Makati City sa Kamaynilan. Naglalayon itong maibsan ang matinding trapiko sa EDSA. Ang P2P bus sy stem ay nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus st op.” Tamang sagot (Layunin): Representasyunal, nagpaparating ng mga kaalaman sa daidig, pag-uulat ng mga pangyayari Paliwanag: Ang pahayag ay isang ulat patungkol sa bagong bus system na inilunsad sa Kamaynilaan. Ginamit ang wika upang magbigay ng impormasyon
PAGSASANAY (Practice) (10 minuto) 1. Ipapanuod ang mga sumusunod na video clips sa mga mag-aaral. 2. Kilitasin at isipin kung anong gamit ng wika ang nasaksihan sa napanuod na video clip. 3. Isulat ang mga sagot sa papel/kuwaderno.
Alternatibong paraan: Kung walang mga kagamitan para magpapanuod ng video, maaring a) Irecord o di kaya’y idownload ang sound clip sa cellphone at iparinig
Page 8 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO Mula sa pelikulang Heneral Luna,(2015) Sa Direksyon ni Jerrold Tarog https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU 3:37 – 3:54 (Instrumental) Heneral Luna: “Señor Presidente, walang pupuntahan ito. Habang nagtatalo tayo rito lalong lumalakas ang puwersa ng mga Amerikano. Lusubin na natin sila habang kakaunti pa lamang sila kahit na mamatay pa ang karamihan sa atin. Mapapalayas natin sila at mapapasakamay natin ang Intramuros”
sa mga mag-aaral sa tulong ng speakers b) Isulat ang mga pahayag sa kapirasong papel at ipasadula sa ilang mag-aaral para panuorin at pakinggan ng buong klase c) Isulat ang mga pahayag sa pisara at ipabasa ang mga pahayag sa mga mag-aaral
10:20 – 10:41(Representasyunal) https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU Aguinaldo: “Mga ginoo pinaputukan ng m ga Amerikano ang ating mga t auhan sa Sta. Mesa.” Mabini: “Nilusob na rin nila ang San Juan, Paco at Pandacan at iba pang karating bayan. May kasunduan na rin sila ng mga Español sa luob ng Intramuros.” 1:25 – 1:40 (Interaksyunal) https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU Joven: “General, Joven Hernando po [sabay pagkamay sa kausap] Heneral Luna: “Joven, anak ka ng komandante. Ipagpaumanhin mo at pinaghintay kita.” Joven: “Walang anuman po. Kinararangal kong makapanayam kayo.”’ 51:57 – 52:10 (Personal) https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU Heneral Luna: “Kung magiging isang bansa man tayo kailangan natin ng isang radikal na pagbabago. Mga kapatid, mayroon tayong masmalaking kaaway kaysa mga Amerikano – ang ating mga sarili.”
Page 9 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 5:57 – 6:10 (Heuristiko) https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU Negosyante: “Paano ang aming mga negosyo? Kapag nakipaglaban kami, babagsak ang ekonomiya. Heneral Luna: “Paano namin mapapakain ang aming mga pamilya? “Negosyo o kalayaan? Bayan o sarili? Mamili ka!” 30:32 – 30:38 (Regulatoryo) https://www.youtube.com/watch?v=5gN-7XFLbxU Sundalo: Arikulo Uno – ang hindi sumunod sa utos ng Punong Heneral ng Digmaan ay tatanggalan ng ranggo…”
Page 10 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO PAGPAPAYAMAN (Enrichment) Papiliin ang mga mag-aaral sa mga sumusunod na pagpapayaman: 1. Gawain 1: Ang Wika at ang “FB”: Para sa lahat ng gumagamit ng facebook a) Tignan at basahin ang mga post ng iyong mga kaibigan (newsfeed.) Pansinin kung anong gamit ng wika ang iyong nakikita sa iba’t ibang post. Base sa iyong obserbasyon, paano ginagamit ng iyong mga kaibigan ang social media? Magbigay ng mga halimbawa bilang suporta sa iyong sagot. b) Tingnan at basahin ang iyong mga post sa facebook (sarili mong timeline). Pansinin kung paano mo ginagamit ang wika. Base sa iyong obserbasyon, paano mo ginagamit ang social media? Magbigay ng mga halimbawa bilang suporta sa iyong sagot. c) Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita. 2. Gawain 2: Mga Palabas sa telebisyon a) Manuod ng isang buong news program sa telebisyon. Maari kang pumili ng kahit anong estasyon o channel. Pagtuonan ng pansin ang iba’t ibang bahagi o segment. Tukuyin kung anong gamit ng wika sa bawat segment . Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita. SEGMENT
MGA PAHAYAG NG REPORTER
GAMIT NG WIKA
Balitang internasiyonal Balitang lokal Balitang pampalakasan Balitang pangnegosyo Balitang pang-aliw
Page 11 of 12
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO b) Sagutin at pagnilayan: Base sa iyong nasaksihan, anong gamit ng wika ang pinakamadalas gamitin sa pag-uulat ng balita? Bakit? PAGTATAYA (Evaluation) (10 minuto) 1. Sa loob ng 10 minuto, mag-isip at magbigay ng tigigisang halimbawa para sa 6 na gamit ng wika sa lipunan. Isulat ang mga sagot sa papel.
Page 12 of 12
