1.0
PENGENALAN
Tun Perak merupakan salah satu daripada watak yang menonjol dalam Sulalatus Salat in (SS). Bahkan dikatakan tanpa kisahnya, Sulalatus Salatin tidak layak untuk dianggap sebagai Sejarah Melayu. Jelas ini menunjukkan menunjukkan bahawa watak beliau dalam Sulalatus Salatin sangat disanjung tinggi. etokohan Tun perak sebagai pembesar esultanan Melayu Melaka telah menyumbang kepada kegemilangan erajaan Melayu Melaka suatu suatu ketika ketika dahulu dahulu.. Tun Tun Perak Perak bin Tun Perpatih Perpatih Sandan Sandang g merupa merupakan kan golong golongan an aristo aristokrat krat berkat berkatego egorik rikan an !rang !rang Besar Besar Melaka Melaka.. Berdasa Berdasarka rkan n Sejarah Sejarah Melayu Melayu "ersi "ersi #a$$les, beliau telah hidup dan berkhidmat di bawah tiga orang sultan. Pertama ialah Sultan Mu%a$$ar Shah ibni Sultan Muhammad Shah (Sultan Melaka elima& '*+ '-), kedua ialah Sultan Mansur Shah ibni Sultan Mu%a$$ar Shah (Sultan Melaka eenam& '-+') dan yang terakhir ialah Sultan /lauddin #iayat Shah ibni Sultan Mansur Shah (Sultan Melaka etujuh& '+'0). Tun Perak merupakan seorang Perdana Menteri atau Bendahara Melaka yang menerajui pengurusan perdagangan dan pentadbiran empayar Melaka selama * tahun. Sepanjang Sepanjang tempoh * tahun ini, kadar pertumbuhan pertumbuhan dan pembangunan pembangunan ekonomi ekonomi serta pembinaan institusi politik empayar Melayu Melaka serta tanah+tanah jajahannya jaj ahannya telah berada pada tahap yang 1emerlang dan gemilang. Sistem politik yang progresi$ dan struktur ekonomi yang kukuh menjadikan Melaka sebagai sebuah kuasa maritim yang sangat sangat berpen berpengar garuh. uh. 2ni dapat dapat dibukt dibuktika ikan n apabil apabilaa bandar bandar dan pelabu pelabuhan han Melaka Melaka menjadi tumpuan perdagangan maritim global yang terbesar dan maju di dunia pada %aman itu. Tun Tun Perak sebagai Bendahara dan 3aksamana 3aksamana 4ang Tuah Tuah sebagai sebagai Menteri Menteri 3uar berganding bahu mentadbir empayar Melaka ini selama lebih lima dekad. Selama * tahun tahun ini, ini, strateg strategii diplom diplomasi asi yang yang dilaksa dilaksanak nakan an oleh oleh mereka mereka berjay berjayaa menjami menjamin n keselamatan Melaka dari an1aman luar. Peranan Tun Perak sebagai Bendahara sememang merupakan asas dan $aktor penting dalam memandu Melaka ke arah pen1apaian sebagai sebuah empayar perdagangan global yang dikenali. Bendahara dapat diibaratkan sebagai raja yang menjadikan menjadikan dirinya rakyat. rakyat. Bendahara Bendahara mewakili kedua+dua kedua+dua dunia raja dan pemerintah dan dunia hamba dan rakyat. Bendahara merupakan orang yang paling rapat serta memaham memahamii tanggu tanggungj ngjawa awab b dan perana peranan n raja raja dengan dengan lebih lebih mendal mendalam am berban berbandin ding g dengan orang lain. 5engan kedudukan inilah Bendahara merupakan indi"idu penting
yang dapat menjadi perantara antara raja dan rakyat. Maka dengan kedudukan dan tanggungjawab sedemikian, bendahara hendaklah seorang yang bukan sahaja banyak ilmu tetapi juga mestilah menghayati ilmu, berupaya mengambil $aedah daripada ilmu dan melaksanakannya dalam tugasnya yang besar dan menyeluruh itu. 5alam Sulalatus Salatin, terdapat 1ontoh+1ontoh para bendahara yang mempunyai tingkat keilmuan dan keupayaan yang berbe%a+be%a. 6ang terbaik antara mereka adalah 5emang 3ebar 5aun dan Tun Perak yang mewakili dua %aman iaitu %aman Melayu lama pra+2slam dan %aman Melayu baru setelah 2slam. /ntara yang memaparkan 1iri+1iri kepimpinan yang lemah lemah dan buruk buruk pula pula ialah ialah ayahan ayahanda da Tun Tun Perak Perak sendir sendirii iaitu iaitu Perpat Perpatih ih Sandan Sandang g (Ben (Benda daha hara ra Seri Seriwa wa #aja) #aja) pada pada %aman %aman Sult Sultan an Mu%a$ Mu%a$$a $arr Syah Syah dan dan Tun Mu%a Mu%ahi hir r (Bendahara Seri Maharaja) pada %aman Sultan Mahmud Syah.
2.0
LATAR BELAKANG TUN PERAK
Tun Perak merupakan anak kepada Tun Perpatih Sandang iaitu Bendahara Melak yang bergelar Seriwa #aja. 5atuk Tun Tun Perak iaitu Tun Perpatih Permuka Berjajar (#aden Bagus) Bagus) adalah anak kepada #aja e1il Besar (Sultan Mahkota). 2ni bermakna bermakna bahawa Tun Perak merupakan piut kepada Sultan 2skandar Shah (Parameswara). Tun Perak mempunyai tiga orang adik beradik iaitu kakaknya, Tun udu dan adik lelakinya Tun Perpat Perpatih ih Putih. Putih. Tun Tun Perpat Perpatih ih Putih Putih pernah pernah memegan memegang g jawata jawatan n sebaga sebagaii Bendah Bendahara ara Melaka dengan diberi gelaran Bendahara Putih setelah Tun Perak meninggal dunia. Menuru Menurutt !.7. !.7. 7olter olters, s, tahun tahun Tun Tun Perak Perak dilahi dilahirka rkan n iaitu iaitu pada pada ''0 ''0 Masihi Masihi,, #aja Melaka yang kedua iaitu #aja Muda Besar masih lagi menganut agama Buddha. 4anya pada tahun '*- Masihi, anak #aja Muda Besar iaitu #aden Tengah Tengah telah diislamkan dan diberi nama Sultan 2skandar Syah. Sinar 2slam ketika itu menjelma di Melaka hasil daripada kedatangan pedangang+pedangan 2slam dari tanah /rab, Parsi dan 2ndia yang telah datang untuk berniaga di pelabuhan Melaka. Selain itu, terdapat juga mubaligh+ mubaligh 2slam yang mula datang ke Melaka untuk mengembangkan ajaran 2slam. Selepas #aden Tengah diislamkan, seluruh rakyat Melaka telah mengikut jejak baginda untuk memeluk agama 2slam termasuk lah ayahanda Tun Perak iaitu Tun Perpatih Sendang /pabila ayahandanya memeluk 2slam, Tun perak yang ketika itu berusia tahun bersama seluruh ahli keluarganya telah diislamkan bersama. Mereka dibesar dan dididik dengan ajaran 2slam yang sempurna dengan tunjuk ajar mualim+
mualim mualim yang yang dituga ditugaskan skan mengajar mengajar ilmu ilmu agama agama dan ilmu dunia dunia di istana. istana. 8iri+1i 8iri+1iri ri seorang pemimpin yang terdapat pada Tun Perak telah terlihat semenjak beliau ke1il lagi. Tun Perak merupakan seorang pelajar yang rajin dan pintar. Penguasaan ilmu dan kebolehan beliau bukan hanya terhad dalam bidang ilmu agama dan akademik bahkan beliau juga mahir dalam ilmu pertahanan diri iaitu ilmu silat dan tempur. te mpur. /ntara bidang ilmu yang dikuasai oleh beliau ialah tauhid, $i9h, usuluddin, bahasa /rab, bahasa Tamil, matematik, matematik, dan astronomi. astronomi. 5i gelanggang gelanggang silat pula, beliau telah menguasai menguasai beberapa jurusan silat yang dpelajari dari pendekar+pendekar berbangsa Melayu dari seluruh /lam Melayu. 7alaupun Tun Perak datang dari golongan keluarga elit, namun beliau seorang yang amat rendah diri. ebanyakan rakan+rakannya datang dari golongan rakyat biasa seperti 4ang :jal, 4ang Tulus, 4ang Busu, dan lain+lain. Tun Perak sejak dari ke1il lagi telah mendapat pengajaran politik awal berdasarkan pemerhatian beliau terhadap kon$lik yang berlaku di istana. Semasa berada di usia remaja, Melaka ditadbir oleh Sultan /bu Syahid yang hanya berusia '* tahun. Sultan yang masih muda ini telah duduk di bawah telunjuk #aja #okan yang memegang jawatan sebagai pembesar istana. /yahanda Tun Perak yang menyandang jawatan sebagai Bentara anan di istana telah diketep diketepikan ikan oleh oleh #aja #aja #okan #okan daripa daripada da menasih menasihati ati dan menunj menunjuk uk ajar Sultan Sultan /bu Syahi Syahid. d. Sele Selepa pass kema kemang ngka kata tan n Sult Sultan an /bu Syah Syahid id,, Sult Sultan an Mu%a Mu%a$$ $$ar ar Syah Syah telah telah memega memegang ng tampuk tampuk pemerin pemerintah tahan. an. Sekali Sekali lagi lagi ayahan ayahanda da Tun Tun Perak Perak yang yang ketika ketika itu dilantik menjadi Bendahara telah diasingkan oleh Sultan Mu%a$$ar Syah. Jika sebelum itu, Sultan /bu Syahid Syahid dibelenggu dibelenggu oleh #aja #okan, #okan, Sultan Mu%a$$ar Mu%a$$ar Syah pula telah dikuasai oleh Tun /li. Tun /li merupakan seorang yang gila kuasa dan tamak. Beliau berpendapat bahawa beliau lah yang patut dilantik menjadi Bendahara dan bukannya Tun Perpatih Sendan Sendang. g. Tun Tun Perpat Perpatih ih Sendan Sendang g yang yang semaki semakin n diping dipinggir girkan kan daripa daripada da perana perananny nnyaa sebagai Bendahara dan penasihat sultan telah mengalami kemurungan yang melampau. emurungan ini akhirnya telah membawa kepada perlakuan membunuh diri dengan 1ara menelan menelan ra1un. ra1un. ematia ematian n ayahan ayahanda da Tun Tun Perak Perak ini telah telah mengan mengangk gkat at Tun /li sebagai Bendahara dengan gelaran Seri Ser i ;ara 5iraja. Tun Perak yang memerhati kon$lik politik dengan mata kepalanya sendiri ini merasa terkesan dengan nasib yang menimpa ayaha ayahand ndny nya. a. Seba Sebaha hagi gian an pembes pembesar ar berp berpen enda dapat pat baha bahawa wa Tun Perak Perak seharu seharusny snyaa meng mengga gant ntik ikan an ayah ayahan andan danya ya sebag sebagai ai Bend Bendah ahara ara.. 2ni 2ni kera kerana na jawat jawatan an Bend Bendaha ahara ra
merupakan jawatan warisan yang turun+temurun. ;amun melihat kepada konspirasi+ demi konspirasi yang menimpa pentadbiran Melaka yang akhirnya merosakkan negara itu sendiri, Tun Perak telah menolak gagasan ini dengan alasan bahawa beliau masih muda dan kurang pengalaman. Tun Perak yang menyedari perbuatan kejam Tun /li yang yang menj menjat atuh uhka kan n #aja #aja #oka #okan n dan dan Sult Sultan an /bu Syah Syahid id di sampi samping ng meng mengep epik ikan an ayahandany ayahandanyaa telah meran1ang untuk menjauhkan diri dari istana Melaka. Melaka. Menurut Menurut pemikiran beliau, Tun /li harus dijauhi kerana merupakan seorang yang merbahaya. 2ni kemudiannya membawa kepada penghijrahan beliau ke lang yang jauh dari politik istana.
3.0 3.0
TUN PER PERAK SEBA SEBAG GAI PENG PENGH HULU ULU KL KLANG
Tun Perak telah menetap di lang selepas berkahwin dengan seorang wanita yang berasal di sana. Pemilihan lang sebagai tempat bermastautin mungkin disebabkan lang pada waktu tersebut merupakan sebuah daerah pengeluar bijih timah di Selangor. etika etika di lang, lang, Tun Tun Perak Perak pada pada mulany mulanyaa berhas berhasrat rat ingin ingin menjala menjalanka nkan n kehidu kehidupan pan seperti rakyat biasa yang menjalankan perniagaan. ;amun rakyat di lang yang juga merupakan tanah jajahan Melaka mula terpaut dengan sikap beliau yang mempunya keperibadian yang baik. Beliau dianggap sebagai seorang yang bukan sahaja berilmu tinggi malahan mempunya 1iri+1iri kepimpinan yang baik. Budi pekerti beliau yang baik ini telah membawa kepada permohonan penduduk di sana kepada Sultan Mu%a$$ar Syah Syah agar agar Tun Tun Perak Perak dinoba dinobatka tkan n sebagai sebagai penghu penghulu lu mereka mereka demi demi mengga mengganti ntikan kan penghulu sedia ada yang sudah tua. tua. Selepas Selepas penduduk penduduk lang menyingkirkan menyingkirkan penghulu penghulu mereka, mereka, Tun Tun Perak telah dilantik sebagai penghulu lang dengan persetujuan daripada sultan. Tidak berapa lama menyandang jawatan sebagai penghulu lang, berita mengenai an1aman Siam ke atas Melaka telah tersebar pada ketika itu. Selain Siam, Majapahit juga berhasrat untuk mengua menguasai sai Melaka. Melaka. edua+ edua+dua dua kuasa kuasa ini ingin ingin menawa menawan n Melaka Melaka kerana kerana mereka mereka melihat Melaka merupakan saingan ekonomi dan politik yang besar terhadap mereka. Tun Perak yang berumur tahun ketika itu kemudiannya telah menerima panggilan mobilisasi mobilisasi tenaga tenaga rayat daripada Sultannya Sultannya untuk bersedia menentang angkatan Siam. Setel Setelah ah berja berjaya ya meng mengal alah ahka kan n Siam Siam,, beli beliau au dila dilant ntik ik seba sebaga gaii Bent Bentara ara di Mela Melaka. ka. Sekembalinya Tun Perak ke istana Melaka telah menggusarkan Tun /li. Tun /li /li khuatir
akan kedudukannya sebagai Bendahara Paduka #aja akan terjejas kerana Tun Perak merupakan keturunan daripada bendahara. Pelbagai perbalahan telah berlaku antara Tun /li dan Tun Perak sehingga mewujudkan dua puak iaitu puak yang menyokong Tun /li /li dan puak yang menyokong Tun Tun Perak. 5emi menjaga perpaduan negara, Sultan Mu%a$$ar Syah yang khuatir akan keadaan ini telah menawarkan beberapa wanita untuk dijadikan isteri Tun /li agar jawatan Bendahara Paduka #aja diserahkan kepada Tun Pera Perak. k. ;amu ;amun n kese kesemu muaa tawa tawara ran n ini ini dito ditola lak k oleh oleh Tun /li yang ang hany hanyaa mahu mahu memperisterikan adik kepada Tun Perak iaitu Tun udu yang pada masa itu merupakan antara permaisuri+permaisuri sultan. Sultan Mu%a$$ar Syah akhirnya telah men1eraikan isterinya, Tun udu demi mahu menyelamatkan keadaan. Selepas keadaan kembali reda, Tun Perak telah dilantik sebagai Bendahara Paduka #aja pada '0.
4.0 4.0
CIRI CIRI-C -CIR IRI I KEPI KEPIMP MPIN INAN AN DA DAN N KET KETOK OKOH OHAN AN TUN PERA PERAK K
4.1 4.1
MAH AHIR IR DALA ALAM ST STRA RAT TEGI EGI PE PEPERA PERANG NGAN AN
Si$at Tun Perak sebagai seorang yang berani terserlah sejak awal lagi sejak beliau memegang jawatan sebagai penghulu lang. Melaka yang pada waktu itu mempunyai kon$ kon$li lik k deng dengan an Siam Siam telah telah memang memanggi gill Tun Pera Perak k untu untuk k turu turutt serta serta berp berpera erang ng menent menentang ang Siam. Siam. Perbala Perbalahan han ini mula mula terjadi terjadi apabil apabilaa Melaka Melaka enggan enggan menyem menyembah bah Maharaja Siam. eengganan ini telah membawa kepada kemarahan maharaja Siam iaitu Paduka Bubunya yang akhirnya telah mengerahkan angkatan tentera Siam agar menyerang Melaka. Serangan yang pertama dikatakan telah berlaku pada ' Masihi di mana angkatan Siam yang diketuai oleh panglimanya, /wi 8akri telah menyerang Melaka Melaka mengik mengikut ut jalan jalan darat. darat. Tun Tun Perak Perak yang yang bijak bijak kemudi kemudianny annyaa telah telah membaw membawaa pengikut bersama anak isteri mereka ke Melaka agar mereka bersemangat dan bersungguh+sungguh dalam peperangan ini. Bagi Tun Perak adalah tidak wajar bagi mereka meninggalkan anak isteri di lang kerana jika berlaku musibah dan ben1ana di sana, tiada siapa akan dapat membantu. ehadiran isteri dan anak+anak dilihat sangat memainkan $aktor yang penting dalam membawa kepada kejayaan dalam peperangan. ehadiran keluarga bukan sahaja dapat menaikkan semangat untuk bertempur demi sultan dan tanah air tetapi bersemangat bersemangat dalam memperjuangkan memperjuangkan anak isteri tersayang. tersayang. Stra Strateg tegii Tun Pera Perak k ini ini se1ar se1araa tidak tidak lang langsu sung ng menu menunj njuk ukka kan n belia beliau u memp mempun unya yaii kebolehan memba1a psikologi walaupun dalam hal peperangan.
emahiran Tun Perak dalam peperangan juga dapat dilihat berdasarkan tipu helah yang dikendalikan oleh beliau dalam peperangan kedua dengan Siam pada tahun '0. 0. Semas emasaa
pep peperan erang gan ini, ini, Tun
Pera Perak k
tela telah h
meng engguna gunaka kan n
helah elah yang ang
memperlihatkan betapa ramai pasukan Melaka yang turun untuk berperang. 4elah yang digunakan adalah dengan menambatkan puntung api yang banyak pada setiap rumpun kayu kayu bakau, bakau, nyireh nyireh dan tumu tumu di sepanj sepanjang ang pesisir pesisir laut laut sehing sehingga ga kawasan kawasan tersebut tersebut dilihat begemerlapan pada waktu malam oleh pihak musuh. Serangan yang berlaku di laut pelabuhan Melaka ini akhirnya berjaya dipatahkan tanpa peperangan dengan hanya berbekalkan tipu helah yang dilakukan oleh oleh Tun Tun Perak.
4.2
BERAKHLAK MULIA
8iri kepimpinan seterusnya yang ada pada Tun Perak adalah berakhlak mulia. Sebagai seoran seorang g pemimp pemimpin, in, Tun Tun Perak Perak sering sering menasih menasihati ati pengik pengikutn utnya ya agar agar berbua berbuatt baik, baik, bersikap positi$ dan membuang perlakuan yang buruk atau negati$. eben1ian beliau terhad terhadap ap perlak perlakuan uan negati$ negati$ ini terbuk terbukti ti apabil apabilaa beliau beliau pernah pernah menge1 menge1am am tindak tindakan an Temenggung Temenggung Seri Maharaja (Tun Mutahir) yang menyuruh Sultan Mahmud Ma hmud membunuh seorang yang bersalah. Tun Perak tidak bersetuju dengan tindakan ini kerana beliau khuatir khuatir tindakan tindakan ini seterusnya seterusnya akan menjadi menjadi kegemaran kegemaran raja. Selain itu, keperibadian keperibadian Tun Tun Perak Perak yang yang tinggi tinggi juga juga dapat dapat diliha dilihatt terhada terhadap p sikap sikap beliau beliau yang yang memuli memuliakan akan tawana tawanan n perang perang.. Sikap Sikap ini dapat dapat dilihat dilihat setelah setelah beliau beliau berjay berjayaa dalam dalam pepera peperanga ngan n menentang Pahang. ejayaan dalam peperangan ini telah berhasil dalam menangkap rajanya iaitu Maharaja Sura. Maharaja Sura tidak diikat atau dipasung malah diberi layanan sebagai seorang raja tanpa penjara. Malahan layanan sebagai seorang raja tetap diteruskan sebagai adat layanan terhadap tawanan perang di Melaka. 7alaupun 7alaupun terdapat sediki sedikitt kongko kongkonga ngan n di bawah bawah jagaan jagaan Seri ;ara 5iraja 5iraja tetapi tetapi Mahara Maharaja ja Sura Sura terus terus dihormati di Melaka. Seterusnya, ketinggian ilmu yang dimiliki oleh Maharaja Sura tentang tentang gajah membolehkanny membolehkannyaa membantu membantu dalam mendapatkan mendapatkan semula gajah yang hilang. Maharaja Sura akhirnya telah dibebaskan sepenuhnya dan dijadikan guru dan pakar rujuk ilmu berkenaan gajah.
4.3
BERPANDANGAN JAUH
Tun Tun Perak Perak diangga dianggap p sebagai sebagai seoran seorang g yang yang lebih lebih berpan berpandan dangan gan jauh diband dibanding ingkan kan dengan dengan sultan sultan yang yang memerin memerintah tah.. Pada Pada %aman %aman pemerin pemerintaha tahan n Sultan Sultan Mansur Mansur Syah, Syah, Melaka telah mempunyai kon$lik dan hubungan yang tidak baik dengan Mengkasar, Siam Siam,, 8hin 8hinaa dan dan Majap Majapah ahit it.. Tun Perak Perak yang yang berp berpan anda dang ngan an jauh jauh dan dan melih melihat at permusuhan ini sebagai sebuah kerugian telah menasihat sultan supaya tidak bermusuhan lagi dengan negara+negara tersebut tetapi sebaliknya mengadakan hubung hubungan an yang yang baik baik demi demi kepent kepenting ingan an bersam bersama. a. 4ubung 4ubungan an yang yang baik baik ini adalah adalah penting terutamanya dari segi ekonomi kerana kedudukan Melaka pada ketika itu adal adalah ah sebag sebagai ai pela pelabu buhan han marit maritim im yang yang mend mendap apat at tump tumpua uan n ramai. ramai. Sela Selain in itu, itu, perhubungan yang baik ini akan menjadikan Melaka sebagai sebuah negara yang dihormati. Sikap Sikap berpan berpandan dangan gan jauh jauh Tun Tun Perak Perak juga juga telah telah memain memainkan kan perana peranan n yang yang penting kerana berjaya menghalang sebuah peperangan yang dititahkan oleh Sultan /lauddin #iayat Shah yang ingin menyerang Pahang. on$lik ini mula berlaku apabila Sultan Sultan Muhamm Muhammad ad telah telah mengara mengarahka hkan n Seri Seri /kar /kar #aja untuk untuk membun membunuh uh Telanai elanai Terengganu. Pembunuhan Telanai Terengganu ini telah sampai ke pengetahuan Sultan /lauddin. Berdasarkan $itnah yang dilemparkan oleh anak 1u1u Telanai Terengganu bahawa Telanai Telanai Terengganu Terengganu dibunuh hanya kerana menyembah Melaka, pemerintah Pahang tersebut dianggap sebagai seorang yang kejam. Sultan /lauddin yang murka akan kejadian ini telah mengisytiharkan perang tanpa ingin menyelidiki sejauh mana kebenaran peristiwa ini terlebih dahulu. Maka dalam hal ini, Tun Perak telah memainkan peranannya sebagai penasihat raja yang baik. Beliau telah menasihati baginda supaya menghantar laksamana bagi menyelidik perkara sebenar. Penyelidikan ini akhirnya merungkai kebenaran bahawa $itn $itnah ah yang yang dilem dilempa park rkan an oleh oleh 1u1u 1u1u Telanai lanai Terengg renggan anu u itu itu adala adalah h tidak tidak bena benar. r. Pembunuhan Tun Telanai adalah disebabkan oleh kebiadapan beliau dan menganggap Melaka berada di bawah taklukannya. Seri /kar #aja kemudiannya telah dibunuh oleh 3aksamana 3aksamana 4ang Tuah. Ternyata Ternyata sikap berpandangan berpandangan jauh, tidak terburu+buru terburu+buru dan berhati+hati Tun Perak ini telah dapat memelihara hubungan yang baik antara dua kerajaan di samping dapat mengelakkan peperangan. Menurut beliau, adalah penting
bagi kedua+dua kerajaan untuk menjalinkan hubungan persaudaraan politik demi kepentingan bersama. /dalah satu kerugian apabila mereka saling berperang sesama negara negara jiran jiran kerana kerana peperan peperangan gan hanya hanya akan akan menyu menyumba mbang ng kepada kepada kesengs kesengsaraa araan, n, kemudaratan seperti kematian, dan kemusnahan harta benda. Peng Pengar aruh uh Melak Melakaa sebag sebagai ai kuas kuasaa marit maritim im yang yang gemi gemila lang ng pada pada ketik ketikaa itu itu sememan sememangny gnyaa tidak tidak dapat dapat dina$i dina$ikan kan.. ;amun ;amun sikap sikap berpan berpandan dangan gan jauh jauh Tun Tun Perak Perak menyebabkan beliau sedar bahawa ekonomi Melaka tidak boleh dibiarkan bergantung kepada kepada satu satu sektor sektor semata+ semata+mat mataa iaitu iaitu perdag perdagang angan an maritim maritim.. Melaka Melaka kebiasa kebiasaanny annyaa mendapatkan mendapatkan sumber sumber makanan makanan asas seperti beras, daging, daging, sayur+sayuran sayur+sayuran dan buah+ buahan dari negara+negara yang pernah menjadi musuh Melaka iaitu Majapahit, Burma dan Siam. Jaminan bahawa kerajaan+kerajaan ini tidak akan menyerang Melaka pada masa hadapan tidak dapat dipastikan. Maka Tun Perak membuat peran1angan untuk memper1 memper1uku ukupka pkan n bekalan bekalan makanan makanan yang yang datang datang dari dari sumber sumber makana makanan. n. 2ni amat penting kerana sekiranya berlaku peperangan dengan negara+negara ini, se1ara tidak langsung keperluan terhadap bahan+bahan makanan ini akan terputus. 3antas Tun Perak telah bertindak membuka kawasan+kawasan datar dan juga tanah tinggi yang dapat digunakan untuk penanaman padi air dan padi huma. Bagi memajukan bidang pertanian ini, beliau telah menggalakkan kemasukan pendatang dari Banjar dan Minangkabau untuk bekerja di sawah padi. Pelbagai kegiatan pertanian lain juga telah diperkenalkan oleh beliau bel iau seperti penanaman kopi, nenas dan sayur+sayuran. Pembukaan ladang+ladang ternakan lembu, kerbau dan kambing juga giat dijalankan di kawasan kawasan 4ulu 4ulu Melaka Melaka.. Maka Maka bahan bahan protei protein n yang yang segar segar mula mula memban membanjiri jiri pasaran pasaran tempatan di ota Melaka Mela ka dan di Muar. Peningkatan dalam aspek pertanian bukan hanya ditumpukan di Melaka bahkan ditekankan di tanah+tanah jajahan Melaka di mana Tun perak telah mengarahkan tanah+tanah jajahan agar membangunkan kawasan pertanian. 5i ampar Sumatra, penanaman kopi dan lada hitam telah diperluaskan manakala di siak dan 2nderag 2nderagiri iri pula, pula, penana penanaman man 1engke 1engkeh h telah telah diperb diperbesar esarkan kan selain selain daripa daripada da penanaman padi. 5i Pahang pula, dusun+dusun buah+buahan telah dibuka. :saha+usaha yang yang dilaku dilakukan kan oleh oleh Tun Tun Perak Perak ini sangat sangat besar besar man$aat man$aatny nyaa kerana kerana Melaka Melaka dapat dapat mengurangkan pergantungan bahan+bahan makanan dari luar.
4.4
PEMIMPIN
YANG
BERTANGGUNGJAWAB
DAN
MENGIKUT
LANDASAN ISLAM
Tun Tun Perak Perak merupa merupakan kan seorang seorang yang yang berpeg berpegang ang teguh teguh kepada kepada ajaran ajaran agama agama 2slam. 2slam. Beliau sentiasa memastikan bahawa politik negara sentiasa mengikut lunas+lunas 2slam. 5alam 5alam mewuju mewujudka dkan n pentad pentadbir biran an yang yang berlan berlandas daskan kan 2slam, 2slam, adalah adalah pentin penting g bagi bagi golongan+g golongan+golong olongan an pemerintah pemerintah untuk mempelajari mempelajari ajaran 2slam dengan dengan baik. Sebagai golongan pemerintah, mereka perlu menunjukkan perlakuan yang baik de mi memimpin negara. Bukti bahawa Tun Perak seorang yang sangat bertanggungjawab adalah apabila beliau melihat mel ihat perlakuan perl akuan anak+anak raja yang mula berjinak dengan menghisap 1andu. Beliau telah bertindak bertindak meroboh dan membakar membakar rumah+rumah rumah+rumah pedagang pedagang 8ina yang membekalkan 1andu. edai+kedai judi juga telah ditutup. Pada mulanya, tindakan ini telah ditentang hebat. ;amun dengan kerjasama Temenggung dan 3aksamana 4ang Tuah dengan rakan+rakannya, tentangan ini tidak berani dijelmakan melalui tentangan bersenjata. Penentang+penentang ini sedar bahawa pertempuran senjata mahupun $i%ikal dengan 3aksamana 4ang Tuah dan rakan+rakanya hanya akan menempah maut atau membawa kekalahan kepada mereka sahaja. Selain itu, Tun Perak kemudiannya telah memulakan kerja penyu1ian maksiat di bandar Melaka. 2ni dilakukan sebaik sahaja Sultan Mansur Syah menaiki takhta. Sultan Mansur yang merupakan anak saudara beliau itu masih muda ketika menaiki takhta. Maka Maka adalah adalah pentin penting g bagi bagi beliau beliau untuk untuk melentu melenturr dan memasti memastikan kan bagind bagindaa diberi diberi didikan agama yang sempurna. Tun Perak juga dilihat berjaya menghapuskan amalan+ amalan agama Buddha yang dibawa dari Palembang. Beliau memastikan agar ahli+ahli politik tidak menyeleweng dari akidah 2slam. /malan menghisap 1andu, berjudi, minum arak dan berpeleseran telah diharamkan dan dikuatkuasakan undang+undang untuk men1egahnya se1ara rasmi. Semenjak dari %aman Parameswara hinggalah ke %aman #aja Muda Besar, #aden Tengah, Sultan Muhammad, Sultan /bu Syahid dan Sultan Mu%a$$ar Syah, adalah menjadi kebiasaan minuman arak dihidangkan ketika jamuan negara diadakan. Para pembesar la%imnya akan pulang ke rumah dalam kead keadaa aan n mabu mabuk k selep selepas as mela melang ngga gah h arak. arak. ;amu ;amun n hasil hasil dari dari kete ketega gasan san dan dan si$at si$at kepimpinan Tun Perak, amalan ini berjaya dihapuskan dan sudah tidak lagi diamalkan oleh golongan pemerintah semasa %aman pemerintahan Sultan Mansur Syah.
terpaksa mengikut perintahnya. esannya, akhlak islamiah dalam kalangan golongan pemerintah dapat dijaga dan dikawal.
5.0
PENUTUP
esimpulannya, Tun Perak selayaknya digelar tokoh dan pemimpin bangsa Melayu yang yang sangat sangat berwib berwibawa awa dan berani berani.. Sikap Sikap beliau beliau yang yang tidak tidak membut membutaa tuli tuli hanya hanya mengikut perintah raja merupakan penanda kepada keperibadian beliau yang sebagai seoran seorang g pemimp pemimpin in yang yang bijaks bijaksana ana.. Bagi Bagi mewuju mewujudka dkan n negara negara yang yang sejahte sejahtera, ra, tidak tidak bermakna rakyat harus sentiasa mengikut telunjuk raja tanpa ber$ikir baik dan buruk kesanny kesannya. a. Menuru Menurutt beliau, beliau, hubung hubungan an pemerin pemerintah tah dan rakyat rakyat adalah adalah satu bentuk bentuk hubungan timbal balik di mana kedua+duanya saling bergantung antara satu sama lain. Tanpa sokongan dari rakyat, seseorang raja tidak akan dapat berdiri dengan teguh dalam memerintah empayarnya. Se1ara dasarnya, si$at+si$at ketokohan dan kepimpinan Tun Perak ini lah yang terlah berjaya membentuk Melaka sebagai se buah empayar yang hebat. ejayaan Tun Perak dalam men1orak dan mewarnai sistem politik dan ekonomi Mela Melaka ka meru merupa paka kan n sebu sebuah ah lakar lakaran an sejar sejarah ah yang yang amat amat pent pentin ing. g. Sesu Sesung nggu guhn hny ya, sepanjang * tahun Tun Perak memerintah Melaka dan jajahan takluknya, tiada kuasa luar luar yang yang mampu mampu menand menanding ingii kekuat kekuatan an ekonom ekonomi, i, politi politik k dan kenten kententera teraan an yang yang dikendalika dikendalikan n oleh beliau. ;amun selepas kemangkatan kemangkatan beliau, beliau, segala prinsip yang dipegang oleh beliau telah dihan1urkan oleh penyalahgunaan kuasa, rasuah, tindakan %alim sultan dan lain+lain lagi.
